23.7.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 209/1

1.

Zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Komisja może uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc państwa na wspieranie rozwoju gospodarczego niektórych regionów na terenie Unii Europejskiej znajdujących się w niekorzystnym położeniu (1). Ten rodzaj pomocy państwa znany jest jako pomoc regionalna.

2.

W niniejszych wytycznych Komisja określa warunki, na jakich pomoc regionalną można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, oraz ustala kryteria określania obszarów spełniających warunki, o których mowa w art. 107 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu.

3.

Głównym celem kontroli pomocy państwa w obszarze pomocy regionalnej jest dopuszczenie pomocy dla celów rozwoju regionalnego przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków poszczególnym państwom członkowskim, aby uniknąć sytuacji, w której prześcigałyby się one w przyznawaniu dotacji, co może mieć miejsce, gdy państwa członkowskie próbują przyciągnąć przedsiębiorstwa do znajdujących się w niekorzystnym położeniu obszarów Unii lub je w nich zatrzymać; kontrola ta ma także służyć ograniczeniu wpływu pomocy regionalnej na wymianę handlową i konkurencję do niezbędnego minimum.

4.

Cel rozwoju geograficznego odróżnia pomoc regionalną od innych form pomocy, takich jak pomoc na badania, rozwój i innowacje, pomoc na zatrudnienie, na szkolenia, energetykę lub na ochronę środowiska, przed którymi stawia się inne cele leżące we wspólnym interesie zgodnie z art. 107 ust. 3 Traktatu. W pewnych okolicznościach w odniesieniu do tych innych rodzajów pomocy dozwolone mogą być wyższe intensywności pomocy, jeżeli pomoc jest przyznawana przedsiębiorstwom z siedzibą regionach w niekorzystnym położeniu w uznaniu napotykanych przez nie określonych trudności (2).

5.

Pomoc regionalna może być skuteczna jedynie wówczas, gdy jest stosowana oszczędnie i proporcjonalnie oraz skupia się na najmniej uprzywilejowanych regionach Unii Europejskiej (3). W szczególności dopuszczalne pułapy pomocy winny odzwierciedlać wagę problemów mających wpływ na rozwój przedmiotowych regionów. Ponadto korzyści z pomocy pod względem rozwoju mniej uprzywilejowanego regionu muszą przeważać nad wynikającym z jej zastosowania zakłóceniem konkurencji (4). Znaczenie przykładane do pozytywnych skutków osiąganych dzięki pomocy może zmieniać się w zależności od rodzaju odstępstwa stosowanego zgodnie z art. 107 ust. 3 Traktatu, w ten sposób, że większe zakłócenia konkurencji dopuszcza się w przypadku najmniej uprzywilejowanych regionów objętych przepisami art. 107 ust. 3 lit. a) niż w przypadku tych podlegających art. 107 ust. 3 lit. c) (5).

6.

Pomoc regionalna może skutecznie wspierać rozwój gospodarczy regionów znajdujących się w niekorzystnym położeniu tylko wówczas, gdy przyznaje się ją w celu zachęcenia do dodatkowych inwestycji lub aktywności gospodarczej na tych obszarach. W niektórych, bardzo ograniczonych i właściwie określonych przypadkach ograniczenia danego obszaru pod względem przyciągania lub utrzymania działalności gospodarczej mogą być na tyle poważne lub stałe, że sama pomoc inwestycyjna może nie wystarczyć do pobudzenia rozwoju tego obszaru. Tylko w takich przypadkach regionalną pomoc inwestycyjną można uzupełnić regionalną pomocą operacyjną niezwiązaną z inwestycją.

7.

W komunikacie z dnia 8 maja 2012 r. (6) dotyczącym unowocześnienia polityki w dziedzinie pomocy państwa Komisja ogłosiła trzy cele unowocześnienia kontroli pomocy państwa:

8.

W komunikacie wezwano w szczególności do wspólnego podejścia do zmiany różnych wytycznych i ram prawnych w celu wzmocnienia rynku wewnętrznego, promowania większej skuteczności wydatków publicznych poprzez lepsze wykorzystanie pomocy państwa do osiągania celów leżących we wspólnym interesie oraz bardziej dogłębną analizę efektu zachęty, aby ograniczyć pomoc do minimum oraz uniknąć potencjalnie negatywnego wpływu pomocy państwa na konkurencję i wymianę handlową. Warunki zgodności określone w niniejszych wytycznych oparto na tych wspólnych zasadach oceny; mają one zastosowanie do zgłoszonych programów pomocy i do pomocy indywidualnej.

9.

Pomocy regionalnej na rzecz sektorów żelaza i stali (7) i włókien syntetycznych (8) nie uważa się za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

10.

Komisja stosuje zasady określone w niniejszych wytycznych do pomocy regionalnej we wszystkich obszarach działalności gospodarczej (9) z wyjątkiem sektorów rybołówstwa i akwakultury (10), rolniczego (11) i transportu (12), podlegających specjalnym zasadom określonym w szczególnych instrumentach prawnych, które mogą wprowadzać częściowe lub całkowite odstępstwa od niniejszych wytycznych. Komisja stosuje niniejsze wytyczne do przetwarzania produktów rolnych na produkty nierolne i do wprowadzenia ich do obrotu. Niniejsze wytyczne stosuje się do środków pomocy wspierających działania, których nie obejmuje zakres art. 42 Traktatu, ale które wchodzą w zakres rozporządzenia w sprawie rozwoju obszarów wiejskich i są albo współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, albo są przyznawane takim współfinansowanym środkom jako dodatkowe finansowanie krajowe, o ile przepisy sektorowe nie stanowią inaczej.

11.

Niniejszych wytycznych nie stosuje się w odniesieniu do pomocy państwa przyznawanej portom lotniczym (13) lub w sektorze energetycznym (14).

12.

Regionalna pomoc inwestycyjna na rzecz sieci szerokopasmowych może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli – oprócz warunków ogólnych określonych w niniejszych wytycznych – spełnia następujące warunki szczegółowe: (i) pomoc została przyznana wyłącznie obszarom, na których nie ma sieci tej samej kategorii (albo podstawowych sieci szerokopasmowych, albo dostępu nowej generacji) i na których powstanie takich sieci w najbliższej przyszłości jest mało prawdopodobne; (ii) dotowany operator sieci oferuje aktywny i pasywny dostęp hurtowy na sprawiedliwych i niedyskryminacyjnych warunkach, z możliwością skutecznego i pełnego dostępu; (iii) pomoc jest przyznawana w oparciu o konkurencyjne procedury wyboru zgodnie z pkt 78 lit. c) i d) wytycznych w sprawie pomocy państwa dla sieci szerokopasmowych (15).

13.

Regionalna pomoc inwestycyjna na rzecz infrastruktury naukowo-badawczej (16) może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli – oprócz warunków ogólnych określonych w niniejszych wytycznych – przyznanie pomocy jest uzależnione od udostępnienia przedmiotowej infrastruktury na przejrzystych i niedyskryminacyjnych warunkach.

14.

Ograniczenia regionalne pod względem inwestycji lub utrzymania działalności gospodarczej na mniej rozwiniętych obszarach mają zwykle większy wpływ na kondycję małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) niż dużych przedsiębiorstw. Po pierwsze, duże przedsiębiorstwa mogą łatwiej uzyskać kapitał i pożyczki na rynkach światowych i nie stykają się w tak dużym stopniu z koniecznością korzystania z bardziej ograniczonej oferty usług finansowych dostępnych w danym regionie w niekorzystnym położeniu. Po drugie, inwestycje prowadzone przez duże przedsiębiorstwa mogą prowadzić do korzyści skali, które redukują koszty początkowe specyficzne dla danej lokalizacji i pod wieloma względami nie są związane z regionem, w którym prowadzona jest inwestycja. Po trzecie, duże przedsiębiorstwa prowadzące inwestycje zwykle dysponują znaczną siłą przetargową wobec władz, co może prowadzić do przyznania pomocy bez należytego uzasadnienia. Istnieje wreszcie prawdopodobieństwo, że duże przedsiębiorstwa są liczącymi się uczestnikami danego rynku, w związku z czym inwestycja, na którą przyznano pomoc, może zakłócić konkurencję i wymianę handlową na rynku wewnętrznym.

15.

Pomoc regionalna na rzecz dużych przedsiębiorstw przeznaczona na inwestycje prawdopodobnie nie wywoła efektu zachęty, nie może więc zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, chyba że jest to pomoc przyznana na inwestycję początkową, która zapoczątkowuje nową działalność gospodarczą na danym obszarze (17), albo na zróżnicowanie działalności istniejących zakładów w kierunku nowych produktów lub innowacyjnych procesów.

16.

Pomoc regionalna mająca na celu ograniczenie bieżących wydatków przedsiębiorstwa stanowi pomoc operacyjną i nie zostanie uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, chyba że jest przyznawana w celu usunięcia specyficznych lub stałych utrudnień, z jakimi zmagają się przedsiębiorstwa w regionach w niekorzystnym położeniu. Pomoc operacyjną można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznych, jeżeli jej celem jest ograniczenie pewnych specyficznych trudności napotykanych przez MŚP na obszarach znajdujących się w szczególnie niekorzystnym położeniu objętych zakresem art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu, zrekompensowanie dodatkowych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w regionach najbardziej oddalonych albo zapobieganie wyludnianiu lub ograniczanie wyludnienia na bardzo słabo zaludnionych obszarach.

17.

Pomocy operacyjnej przyznawanej przedsiębiorstwom, których główna działalność wchodzi w zakres sekcji K „Działalność finansowa i ubezpieczeniowa” w statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 (18), lub przedsiębiorstwom, które prowadzą działalność w ramach grupy przedsiębiorstw i których główna działalność wchodzi w zakres klas 70.10 „Działalność firm centralnych (head office)” i 70.22 „Doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, pozostałe” klasyfikacji NACE Rev. 2, nie uznaje się za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

18.

Pomocy regionalnej nie można również przyznawać przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji zgodnie z definicją do celów niniejszych wytycznych zawartą w wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (19), ze zmianami lub zastąpionych.

19.

Oceniając pomoc regionalną przyznaną przedsiębiorstwu, którego dotyczy nieuregulowany nakaz odzyskania środków wynikający z wcześniejszej decyzji Komisji uznającej pomoc za niezgodną z prawem i ze wspólnym rynkiem, Komisja uwzględni kwotę nieodzyskanej pomocy (20).

20.

Do celów niniejszych wytycznych stosuje się następujące definicje:

21.

Państwa członkowskie są zasadniczo zobowiązane do zgłaszania pomocy regionalnej zgodnie z art. 108 ust. 3 (23) Traktatu, z wyjątkiem środków spełniających warunki określone w rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych przyjętym przez Komisję na podstawie art. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 994/98 z dnia 7 maja 1998 r. dotyczącego stosowania art. 92 i 93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do niektórych kategorii horyzontalnej pomocy państwa (rozporządzenie upoważniające) (24).

22.

Komisja stosuje niniejsze wytyczne do zgłoszonych programów pomocy regionalnej oraz pomocy indywidualnej.

23.

Pomoc indywidualna przyznana w ramach zgłoszonego programu podlega obowiązkowi zgłoszenia zgodnie z art. 108 ust. 3 Traktatu, jeżeli pomoc ze wszystkich źródeł przekracza próg powodujący obowiązek zgłoszenia (25) lub jeżeli pomoc przyznano beneficjentowi, który zamknął taką samą lub podobną działalność na terenie EOG w ciągu dwóch lat poprzedzających złożenie wniosku o pomoc lub który w momencie złożenia wniosku o pomoc miał zamiar zamknąć taką działalność w okresie dwóch lat od zakończenia subsydiowanej inwestycji.

24.

Pomoc inwestycyjna przyznana dużemu przedsiębiorstwu na zróżnicowanie działalności istniejącego zakładu w obszarze „c” w kierunku nowych produktów podlega obowiązkowi zgłoszenia zgodnie z art. 108 ust. 3 Traktatu.

25.

Oceniając, czy zgłoszony środek pomocy można uznać za zgodny z rynkiem wewnętrznym, Komisja na ogół bada, czy został on opracowany w sposób, który gwarantuje przewagę pozytywnego wpływu środka pomocy polegającego na osiągnięciu celu leżącego we wspólnym interesie nad jego potencjalnym negatywnym wpływem na wymianę handlową i konkurencję.

26.

W komunikacie z dnia 8 maja 2012 r. dotyczącym unowocześnienia polityki w dziedzinie pomocy państwa wezwano do ustalenia i zdefiniowania wspólnych zasad mających zastosowanie do oceny zgodności wszystkich środków pomocy ze wspólnym rynkiem przeprowadzanej przez Komisję. W tym celu Komisja uznaje środek pomocy za zgodny z Traktatem wyłącznie wówczas, gdy dany środek spełnia wszystkie poniższe warunki:

27.

Ogólna równowaga niektórych kategorii programów może również zostać objęta wymogiem przeprowadzenia oceny ex post, o której mowa w sekcji 4 niniejszych wytycznych. W takich przypadkach Komisja może ograniczyć czas trwania takich programów (zazwyczaj do czterech lat lub mniej) z możliwością ponownego zgłoszenia ich przedłużenia w późniejszym terminie.

28.

Jeżeli środek pomocy państwa lub warunki z nim związane (w tym model finansowania środka, kiedy stanowi on nieodłączny element środka pomocy państwa) wiążą się nierozerwalnie z naruszeniem prawa UE, pomoc nie może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym (26).

29.

Oceniając zgodność pomocy indywidualnej z rynkiem wewnętrznym, Komisja weźmie pod uwagę wszelkie postępowania dotyczące naruszeń art. 101 lub 102 Traktatu, które mogą dotyczyć beneficjenta pomocy i które mogą mieć znaczenie w kontekście jego oceny na mocy art. 107 ust. 3 Traktatu (27).

30.

Głównym celem pomocy regionalnej jest zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju różnych regionów w Unii Europejskiej. Pomoc regionalna, poprzez dążenie do osiągnięcia stawianych sobie celów dotyczących sprawiedliwości lub spójności, może przyczynić się do realizacji strategii „Europa 2020”, umożliwiając osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu.

31.

Programy pomocy regionalnej powinny stanowić integralną część strategii rozwoju regionalnego o jasno zdefiniowanych celach, powinny być spójne z tymi celami i przyczyniać się do ich osiągnięcia.

32.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku środków wdrażanych zgodnie ze strategiami rozwoju regionalnego określonymi w kontekście Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego w celu przyczyniania się do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020”.

33.

W przypadku programów pomocy nieobjętych programem operacyjnym finansowanym z funduszy polityki spójności państwa członkowskie powinny wykazać, że środek jest zgodny z celami rozwoju w danym obszarze i przyczynia się do strategii jego rozwoju. W tym celu państwa członkowskie mogą wykorzystać oceny poprzednich programów pomocy państwa, oceny skutków sporządzone przez organy przyznające pomoc lub opinie ekspertów. Aby program pomocy przyczyniał się do takiej strategii rozwoju, musi on obejmować system, który umożliwi organom przyznającym pomoc ustalanie priorytetów i wybieranie projektów inwestycyjnych zgodnie z celami programu (np. na podstawie formalnego systemu oceny punktowej) (28).

34.

Programy pomocy regionalnej można wprowadzać na obszarach „a” w celu wspierania inwestycji początkowych MŚP lub dużych przedsiębiorstw. Na obszarach „c” programy można wprowadzać w celu wspierania inwestycji początkowych MŚP oraz inwestycji początkowych na rzecz nowej działalności dużych przedsiębiorstw.

35.

Przyznając pomoc w ramach programu dla indywidualnych projektów inwestycyjnych, organ przyznający musi potwierdzić, że wybrany projekt przyczyni się do osiągnięcia celu programu i tym samym do realizacji strategii rozwoju danego obszaru. W tym celu państwo członkowskie może oprzeć się na informacjach przedłożonych przez wnioskodawcę na formularzu załączonym do niniejszych wytycznych, w którym należy opisać pozytywne skutki inwestycji na danym obszarze (29).

36.

Aby inwestycja faktycznie i trwale przyczyniała się do rozwoju danego obszaru, musi być ona utrzymana w danym obszarze przez co najmniej pięć lat (trzy lata w przypadku MŚP) po jej zakończeniu (30).

37.

Jeśli kwota pomocy została obliczona na podstawie kosztów wynagrodzenia, utworzone miejsca pracy muszą zostać obsadzone w ciągu trzech lat od zakończenia prac. Każde miejsce pracy utworzone dzięki inwestycji musi zostać utrzymane w danym obszarze przez okres pięciu lat od dnia pierwszego obsadzenia stanowiska. W przypadku inwestycji realizowanych przez MŚP, państwa członkowskie mogą skrócić pięcioletni okres utrzymania inwestycji lub utworzonych miejsc pracy do minimum trzech lat.

38.

Aby inwestycja była rentowna, państwo członkowskie musi zapewnić wniesienie przez beneficjenta wkładu finansowego w wysokości co najmniej 25 % (31) kosztów kwalifikowalnych ze środków własnych lub zewnętrznych źródeł finansowania, w postaci wolnej od wszelkiego publicznego wsparcia finansowego (32).

39.

Aby uniknąć sytuacji, w której środki pomocy państwa będą powodowały szkodę dla środowiska, państwa członkowskie są też zobowiązane do zapewnienia zgodności z przepisami Unii dotyczącymi ochrony środowiska, w tym w szczególności do zapewnienia przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaganej przez prawo oraz uzyskania wszystkich odpowiednich pozwoleń.

40.

Aby wykazać wkład indywidualnej pomocy inwestycyjnej zgłoszonej do Komisji w rozwój regionalny, państwa członkowskie mogą wykorzystać szereg wskaźników – takich jak te wyszczególnione poniżej – które mogą być zarówno bezpośrednie (np. utworzone miejsca pracy), jak i pośrednie (np. lokalne innowacje).

41.

Państwa członkowskie mogą również wykorzystać plan operacyjny beneficjenta pomocy, który może zawierać informacje o liczbie utworzonych miejsc pracy, należnych wynagrodzeniach (wzrost zamożności gospodarstw domowych jako efekt mnożnikowy), wielkości zakupów od lokalnych producentów oraz obrotach, jakie przyniosła inwestycja, potencjalnie działając korzystnie na dany obszar poprzez dodatkowe wpływy z podatków.

42.

W przypadku pomocy ad hoc  (33) państwo członkowskie musi wykazać, że – oprócz spełnienia warunków określonych w pkt 35–39 – projekt jest spójny ze strategią rozwoju danego obszaru i przyczynia się do jej realizacji.

43.

Programy pomocy operacyjnej wspierają rozwój obszarów w niekorzystnym położeniu, pod warunkiem że problemy tych obszarów zostały z góry jasno określone. Tego typu problemy związane z przyciągnięciem i utrzymaniem działalności gospodarczej mogą być na tyle poważne lub trwałe, że sama pomoc inwestycyjna nie wystarczy do pobudzenia rozwoju tych obszarów.

44.

W przypadku pomocy, której celem jest ograniczenie pewnych szczególnych trudności, przed jakimi stoją MŚP w obszarach „a”, zainteresowane państwa członkowskie muszą wykazać występowanie i znaczenie tych szczególnych trudności oraz udowodnić, że do ich usunięcia nie wystarczy pomoc inwestycyjna i niezbędny jest program pomocy operacyjnej.

45.

Jeżeli chodzi o pomoc operacyjną mającą na celu rekompensatę niektórych dodatkowych kosztów w regionach najbardziej oddalonych, trwałe utrudnienia, które poważnie szkodzą rozwojowi regionów najbardziej oddalonych, zostały określone w art. 349 Traktatu i obejmują oddalenie, wyspiarski charakter, niewielkie rozmiary, trudną topografię i klimat oraz zależność gospodarcza od niewielkiej liczby produktów. Zainteresowane państwa członkowskie muszą jednak określić szczególne dodatkowe koszty związane z ww. trwałymi utrudnieniami, których zrekompensowanie jest celem programu pomocy operacyjnej.

46.

Jeżeli chodzi o pomoc operacyjną mającą na celu zapobieżenie wyludnieniu lub ograniczenie tego procesu na obszarach bardzo słabo zaludnionych, zainteresowane państwo członkowskie musi wykazać, że w danym regionie w przypadku braku pomocy operacyjnej istnieje ryzyko wyludnienia.

47.

Aby ocenić, czy pomoc państwa jest niezbędna do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie, konieczne jest uprzednie zdiagnozowanie zaistniałego problemu. Pomoc państwa powinna być ukierunkowana na sytuacje, w których może ona spowodować istotną poprawę, jaka nie może nastąpić w wyniku działania rynku. Ma to szczególne znaczenie w kontekście ograniczonych zasobów publicznych.

48.

Środki pomocy państwa faktycznie mogą, przy spełnieniu pewnych warunków, korygować niedoskonałości rynku, przyczyniając się tym samym do usprawnienia rynków oraz zwiększenia konkurencyjności. Ponadto w sytuacji, gdy rynki funkcjonują sprawnie, lecz ze względu na sprawiedliwość lub spójność osiągniętych wyników nie uważa się za zadowalające, pomoc państwa może zostać wykorzystana do uzyskania bardziej pożądanych, sprawiedliwych wyników rynkowych.

49.

W odniesieniu do pomocy przyznanej na rzecz rozwoju obszarów uwzględnionych w mapie pomocy regionalnej, zgodnie z zasadami określonymi w sekcji 5 niniejszych wytycznych, Komisja uznaje, że rynek nie pozwala na osiągnięcie zakładanych celów dotyczących spójności określonych w Traktacie bez interwencji państwa. W związku z tym pomoc przyznaną tym obszarom należy uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu.

50.

Zgłoszony środek pomocy musi być właściwym instrumentem polityki do realizacji danego celu politycznego. Środek nie zostanie uznany za zgodny z rynkiem wewnętrznym, jeśli inne, mniej zakłócające instrumenty polityki lub mniej zakłócające rodzaje instrumentów pomocy umożliwiają osiągnięcie takiego samego pozytywnego skutku na rzecz rozwoju regionalnego.

51.

Regionalna pomoc inwestycyjna to nie jedyne narzędzie, jakim dysponują państwa członkowskie w celu wsparcia inwestycji i tworzenia miejsc pracy w regionach w niekorzystnym położeniu. Państwa członkowskie mogą posługiwać się innymi środkami, takimi jak rozwój infrastruktury, podnoszenie jakości kształcenia i szkolenia oraz ulepszanie otoczenia biznesu.

52.

W przypadku programów pomocy nieobjętych programem operacyjnym finansowanym z funduszy polityki spójności państwa członkowskie muszą określić, dlaczego pomoc regionalna jest właściwym instrumentem osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie dotyczącego sprawiedliwości lub spójności.

53.

Jeśli państwo członkowskie zdecyduje się zastosować sektorowy program pomocy nieobjęty programem operacyjnym finansowanym z funduszy unijnych, o których mowa w pkt 32 powyżej, musi ono wykazać zalety takiego instrumentu w porównaniu z programem wielosektorowym lub innymi opcjami polityki.

54.

Komisja w szczególności weźmie pod uwagę wszelkie ewentualne oceny skutków proponowanego programu pomocy udostępnione przez państwo członkowskie. Również wyniki oceny ex post, o której mowa w sekcji 4, mogą zostać uwzględnione w ocenie odpowiedniości proponowanego programu.

55.

W przypadku pomocy ad hoc państwo członkowskie musi wykazać, dlaczego tego rodzaju pomoc lepiej zapewni rozwój danego obszaru niż pomoc w ramach programu lub inne rodzaje środków.

56.

Państwo członkowskie musi wykazać, że pomoc jest odpowiednia do osiągnięcia celu programu w odniesieniu do problemów, jakie pomoc ta ma rozwiązać. Aby wykazać, że pomoc jest odpowiednia, państwo członkowskie może obliczyć kwotę pomocy z wyprzedzeniem jako stałą sumę obejmującą spodziewane dodatkowe koszty w danym okresie, aby zachęcić przedsiębiorstwa do ograniczania kosztów i wydajniejszego rozwijania działalności z czasem (34).

57.

Pomoc regionalną można przyznawać w różnych formach. Państwo członkowskie powinno jednak zapewnić przyznanie pomocy w takiej formie, która ma szansę spowodować jak najmniejsze zakłócenia wymiany handlowej i konkurencji. W związku z tym, jeśli pomoc jest przyznawana w formie, która przynosi bezpośrednią korzyść majątkową (np. dotacje bezpośrednie, zwolnienia lub ulgi w zakresie podatków, składek na ubezpieczenie społeczne lub innych obowiązkowych opłat lub też udostępnienie gruntu, towarów lub usług po korzystnych cenach itp.), państwo członkowskie musi wykazać, dlaczego nieodpowiednie są w tym przypadku inne, potencjalnie mniej zakłócające formy pomocy, takie jak zaliczki zwrotne lub formy pomocy oparte na instrumentach dłużnych lub kapitałowych (np. niskooprocentowane pożyczki lub dotacje na spłatę odsetek, gwarancje państwowe, zakup pakietu udziałów/akcji lub inny sposób udostępnienia kapitału na preferencyjnych warunkach).

58.

W przypadku programów pomocy realizujących cele i priorytety programów operacyjnych instrument finansowania wybrany w danym programie uważa się za instrument właściwy.

59.

Wyniki oceny ex post, o której mowa w sekcji 4, mogą zostać uwzględnione w ocenie odpowiedniości proponowanego instrumentu pomocy.

60.

Pomoc regionalna może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, tylko jeśli wywołuje efekt zachęty. Efekt zachęty ma miejsce wtedy, gdy pomoc zmienia zachowanie przedsiębiorstwa w taki sposób, że angażuje się ono w dodatkową działalność przyczyniającą się do rozwoju obszaru, której nie podjęłoby bez przyznanej pomocy lub którą podjęłoby w ograniczonym lub innym zakresie lub w innym miejscu. Pomoc nie może subsydiować kosztów działalności, które przedsiębiorstwo i tak by poniosło, i nie może rekompensować zwykłego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.

61.

Istnienie efektu zachęty może zostać dowiedzione w dwóch możliwych scenariuszach:

62.

Jeśli pomoc nie zmienia zachowania beneficjenta poprzez pobudzenie (dodatkowych) inwestycji w danym obszarze, można przyjąć, że taka inwestycja zostałaby zrealizowana w tym regionie również bez przyznania pomocy. Taka pomoc nie wywołuje efektu zachęty prowadzącego do osiągnięcia celu rozwoju regionalnego i nie może zostać zatwierdzona jako zgodna z rynkiem wewnętrznym.

63.

Jednak w przypadku pomocy regionalnej przyznanej ze środków polityki spójności w regionach „a” inwestycjom niezbędnym do osiągnięcia standardów określonych prawem unijnym można uznać, że pomoc ma charakter zachęty, jeśli dokonanie inwestycji bez niej nie przyniosłoby beneficjentowi wystarczających korzyści, aby dokonał inwestycji w danym obszarze, co prowadziłoby do zamknięcia zakładu istniejącego w tym obszarze.

64.

Prace w ramach indywidualnego projektu inwestycyjnego mogą rozpocząć się dopiero po złożeniu wnioski o pomoc.

65.

Jeżeli prace rozpoczną się przed złożeniem wniosku o pomoc, pomoc przyznana na daną inwestycję nie zostanie uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

66.

Państwa członkowskie muszą wprowadzić standardowy formularz wniosku o pomoc załączony do niniejszych wytycznych (36). W formularzu wniosku MŚP i duże przedsiębiorstwa muszą wyjaśnić, jak wyglądałaby sytuacja alternatywna w przypadku nieotrzymania pomocy, wskazując, który scenariusz opisany powyżej w pkt 61 ma zastosowanie.

67.

Ponadto duże przedsiębiorstwa muszą przedstawić dokumenty na poparcie scenariusza alternatywnego opisanego w formularzu zgłoszeniowym. MŚP nie są do tego zobowiązane.

68.

Organ przyznający pomoc musi skontrolować wiarygodność scenariusza alternatywnego i potwierdzić, że pomoc regionalna wywołuje wymagany efekt zachęty odpowiadający jednemu ze scenariuszów, o których mowa w pkt 61. Scenariusz alternatywny jest wiarygodny, jeśli opiera się na faktach i odwołuje się do czynników decyzyjnych obowiązujących w momencie podejmowania przez beneficjenta decyzji o inwestycji.

69.

Oprócz spełnienia wymogów przedstawionych w pkt 64–67, w odniesieniu do zgłaszanej pomocy indywidualnej (37) państwo członkowskie musi dostarczyć jasne dowody na to, że pomoc w istocie wpłynęła na wybór inwestycji lub wybór lokalizacji (38). Musi też określić, który ze scenariuszy przedstawionych w pkt 61 ma zastosowanie. Aby umożliwić kompleksową ocenę, państwo członkowskie musi dostarczyć nie tylko informacje dotyczące projektu objętego pomocą, lecz również wyczerpujący opis scenariusza alternatywnego, w którym beneficjent nie otrzymałby pomocy od żadnego organu publicznego w EOG.

70.

W scenariuszu 1 państwo członkowskie może udowodnić istnienie efektu zachęty, przedstawiając dokumenty przedsiębiorstwa wykazujące, że bez przyznanej pomocy inwestycja nie byłaby wystarczająco rentowna.

71.

W scenariuszu 2 państwo członkowskie może udowodnić istnienie efektu zachęty, przedstawiając dokumenty przedsiębiorstwa wykazujące, że przeprowadzono porównanie kosztów i korzyści płynących z lokalizacji w regionie otrzymującym pomoc i w innym(-ych) regionie(-ach). Komisja weryfikuje, czy takie scenariusze porównawcze są realistyczne.

72.

Państwa członkowskie zachęca się w szczególności, aby opierały się na oficjalnych dokumentach organów przedsiębiorstwa, ocenach ryzyka (w tym ocenach ryzyka związanego z daną lokalizacją), sprawozdaniach finansowych, wewnętrznych planach operacyjnych, opiniach ekspertów oraz innych badaniach powiązanych z projektem inwestycyjnym podlegającym ocenie. W wykazaniu występowania efektu zachęty państwu członkowskiemu pomóc mogą również dokumenty prognozujące popyt, prognozy kosztów, prognozy finansowe, dokumenty przedłożone komitetowi inwestycyjnemu oraz przedstawiające różne scenariusze inwestycyjne lub dokumenty przedstawione przez instytucje finansowe.

73.

W tym kontekście i w szczególności w odniesieniu do scenariusza 1 poziom rentowności ocenić można poprzez odniesienie do metod stanowiących standardową praktykę w danym przemyśle oraz zawierających: metody oceny wartości bieżącej netto projektu (39), wewnętrznej stopy zwrotu (40) lub średniej stopy zwrotu zainwestowanego kapitału. Rentowność projektu należy porównać z zwykłymi stopami zwrotu stosowanymi przez przedsiębiorstwo w innych projektach inwestycyjnych podobnego rodzaju. Jeżeli nie są one dostępne, rentowność projektu należy porównać z kosztem kapitału przedsiębiorstwa jako całości lub zyskami zwykle odnotowywanymi w danym sektorze.

74.

Jeśli pomoc nie zmienia zachowania beneficjenta poprzez pobudzenie (dodatkowych) inwestycji w danym obszarze, nie ma ona pozytywnego wpływu na region. Pomoc nie będzie zatem uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym w przypadkach, gdy wydaje się, że ta sama inwestycja zostałaby zrealizowana w regionie nawet bez udziału pomocy.

75.

W przypadku programów pomocy operacyjnej uznaje się, że pomoc wywołuje efekt zachęty, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że w przypadku braku pomocy poziom działalności gospodarczej w obszarze lub regionie byłby znacznie ograniczony z uwagi na problemy, które pomoc ma rozwiązać.

76.

Komisja uznaje zatem, że pomoc pobudza dodatkową działalność gospodarczą w danych obszarach lub regionach, jeśli państwo członkowskie wykazało istnienie i znaczenie takich problemów w danym obszarze lub regionie (zob. pkt 44–46).

77.

Kwota pomocy regionalnej musi być zasadniczo ograniczona do minimum niezbędnego do przyciągnięcia dodatkowych inwestycji lub działalności na danym obszarze.

78.

Ogólnie rzecz biorąc, zgłaszana pomoc indywidualna zostanie uznana za ograniczoną do minimum, jeśli kwota pomocy będzie odpowiadała dodatkowym kosztom netto realizacji inwestycji w danym obszarze, wynikającym z porównania z alternatywnym scenariuszem braku pomocy. Również w przypadku pomocy inwestycyjnej przyznawanej dużym przedsiębiorstwom w ramach zgłoszonych programów państwo członkowskie musi zagwarantować, by kwota pomocy była ograniczona do minimum zgodnie z podejściem opartym o dodatkowe koszty netto.

79.

W przypadku sytuacji wchodzącej w zakres scenariusza 1 (decyzja dotycząca inwestycji) kwota pomocy nie powinna zatem przekraczać minimum niezbędnego do uczynienia projektu wystarczająco rentownym, np. do podniesienia jego wewnętrznej stopy zwrotu powyżej zwykłej stopy zwrotu stosowanej przez przedsiębiorstwo w innych podobnych projektach inwestycyjnych lub, o ile to możliwe, powyżej kosztu kapitału przedsiębiorstwa jako całości lub zysków zwykle odnotowywanych w danym sektorze.

80.

W przypadku sytuacji wchodzącej w zakres scenariusza 2 (decyzja dotycząca lokalizacji) kwota pomocy nie powinna przekraczać różnicy pomiędzy bieżącą wartością netto inwestycji w docelowym obszarze z bieżącą wartością netto inwestycji w innej lokalizacji. Trzeba wziąć pod uwagę wszystkie istotne koszty i korzyści, w tym m.in. koszty administracyjne, koszty transportu, koszty szkoleń niepokrytych przez pomoc szkoleniową, jak również różnice płac. Jednak w przypadkach, kiedy alternatywna lokalizacja leży na terenie EOG, dotacji przyznanych w tej drugiej lokalizacji nie bierze się pod uwagę.

81.

Aby zapewnić przewidywalność i równe szanse, w odniesieniu do pomocy inwestycyjnej Komisja stosuje maksymalne poziomy intensywności pomocy (41). Maksymalne intensywności pomocy mają podwójny cel.

82.

Po pierwsze, w przypadku zgłoszonych programów maksymalne poziomy intensywności pomocy stanowią obszar bezpieczeństwa dla MŚP: tak długo jak intensywność pomocy jest poniżej dozwolonego maksimum, kryterium „pomocy ograniczonej do minimum” uznaje się za spełnione.

83.

Po drugie, we wszystkich innych przypadkach maksymalne intensywności pomocy stosuje się jako górne limity w podejściu opartym o dodatkowe koszty netto, o którym mowa w pkt 79 i 80.

84.

Maksymalne poziomy intensywności pomocy zmieniają się w zależności od trzech kryteriów:

85.

W związku z tym wyższe poziomy intensywności pomocy (i ewentualnie wynikające z nich większe zakłócenia handlu i konkurencji) są tym bardziej dopuszczalne, im mniej rozwinięty jest dany region; wyższe poziomy intensywności pomocy są też dopuszczalne, jeśli beneficjentem pomocy jest MŚP.

86.

Ze względu na podwyższone prawdopodobieństwo zakłócenia konkurencji i wymiany handlowej maksymalna intensywność pomocy dla dużych projektów inwestycyjnych musi zostać zmniejszona za pomocą mechanizmu określonego w pkt 20 lit. c).

87.

W odniesieniu do pomocy dla MŚP można wykorzystać podwyższone maksymalne intensywności pomocy, o których mowa w sekcji 5.4. Jednak MŚP nie mogą korzystać z ww. podwyższonych intensywności pomocy, jeżeli inwestycja jest związana z dużym projektem inwestycyjnym.

88.

W przypadku pomocy na rzecz dużych przedsiębiorstw państwo członkowskie musi zapewnić, aby kwota pomocy odpowiadała dodatkowym kosztom netto realizacji inwestycji w danym obszarze wynikającym z porównania ze alternatywnym scenariuszem braku pomocy. Metodę wyjaśnioną w pkt 79 i 80 należy stosować razem z maksymalną intensywnością pomocy jako wartością maksymalną.

89.

W przypadku pomocy na rzecz dużych projektów inwestycyjnych należy zagwarantować, by pomoc nie przekraczała skali intensywności pomocy. Jeżeli pomoc jest przyznawana beneficjentowi na inwestycję uznaną za część pojedynczego projektu inwestycyjnego, pomoc musi zostać zmniejszona w odniesieniu do kosztów kwalifikowalnych przekraczających 50 mln EUR (42).

90.

Przyznając pomoc, organ przyznający musi obliczyć maksymalną intensywność pomocy i kwotę pomocy na projekt. Intensywność pomocy musi zostać obliczona na podstawie ekwiwalentu dotacji brutto w odniesieniu do całkowitych kwalifikowalnych kosztów inwestycji albo kwalifikowalnych kosztów zatrudnienia zadeklarowanych przez beneficjenta pomocy w momencie ubiegania się o pomoc.

91.

Jeśli pomoc inwestycyjną obliczaną na podstawie kosztów inwestycyjnych łączy się z regionalną pomocą inwestycyjną obliczaną na podstawie kosztów zatrudnienia, całkowita pomoc nie może przekraczać najwyższej kwoty pomocy wynikającej z którejkolwiek metody obliczeniowej ani maksymalnej dopuszczalnej intensywności pomocy dla przedmiotowego obszaru.

92.

Pomoc inwestycyjną można przyznać równocześnie w ramach kilku programów pomocy regionalnej lub połączyć z pomocą ad hoc, pod warunkiem że całkowita pomoc ze wszystkich źródeł nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej intensywności pomocy na projekt, która to intensywność musi zostać obliczona z wyprzedzeniem przez organ przyznający pomoc.

93.

W przypadku inwestycji początkowej związanej z projektami w ramach europejskiej współpracy terytorialnej spełniającymi kryteria określone w rozporządzeniu w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna” (43). Jeżeli inwestycja początkowa mieści się na dwóch lub więcej niż dwóch obszarach objętych pomocą, maksymalna intensywność pomocy w odniesieniu do inwestycji początkowej jest równa maksymalnej intensywność pomocy stosowanej na tym obszarze objętym pomocą, na którym poniesiono największą część kosztów kwalifikowalnych. Inwestycje początkowe realizowane przez duże przedsiębiorstwa w obszarach „c” mogą korzystać z pomocy regionalnej jedynie w kontekście projektów w ramach europejskiej współpracy terytorialnej, jeżeli stanowią inwestycje początkowe na rzecz nowej działalności lub nowych produktów.

94.

Nabywane aktywa powinny być nowe, z wyjątkiem aktywów nabywanych przez MŚP lub w przypadku nabycia zakładu (44).

95.

W przypadku MŚP związane z inwestycją koszty przeprowadzenia badań przygotowawczych czy usług konsultingowych również mogą zostać uznane za kwalifikowalne do wysokości 50 %.

96.

W przypadku pomocy przyznanej na zasadniczą zmianę procesu produkcji koszty kwalifikowalne muszą przekraczać koszty amortyzacji aktywów związanej z działalnością podlegającą modernizacji w ciągu poprzednich trzech lat obrotowych.

97.

W przypadku pomocy przyznanej na dywersyfikacje istniejącego zakładu koszty kwalifikowalne muszą przekraczać o co najmniej 200 % wartość księgową ponownie wykorzystywanych aktywów odnotowaną w roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie prac.

98.

Koszty związane z dzierżawą lub najmem rzeczowych aktywów trwałych można uwzględnić jedynie na następujących warunkach:

99.

W przypadku przejęcia zakładu uwzględniane powinny być tylko koszty zakupu aktywów od osób trzecich niepowiązanych z nabywcą. Transakcja musi zostać przeprowadzona na warunkach rynkowych. Jeżeli pomoc na zakup aktywów przyznano przed ich zakupem, koszt aktywów należy odliczyć od kosztów kwalifikowalnych związanych z przejęciem zakładu. Jeżeli przejęciu zakładu towarzyszy dodatkowa inwestycja kwalifikująca się do pomocy, kwalifikowalne koszty tej inwestycji należy dodać do kosztów nabycia aktywów zakładu.

100.

W przypadku dużych przedsiębiorstw koszty wartości niematerialnych i prawnych są kwalifikowalne jedynie do wysokości 50 % całkowitych kwalifikowalnych kosztów inwestycji na dany projekt. W przypadku MŚP można uwzględnić całkowite koszty związane z wartościami niematerialnymi i prawnymi.

101.

Wartości niematerialne i prawne kwalifikujące się do obliczeń związanych z kosztami inwestycji muszą pozostać związane z danym obszarem objętym pomocą i nie mogą być przenoszone do innych regionów. W tym celu wartości niematerialne i prawne muszą spełniać następujące warunki:

102.

Wartości niematerialne i prawne muszą być włączone do aktywów przedsiębiorstwa otrzymującego pomoc i muszą pozostać związane z projektem, na który przyznano pomoc, przez co najmniej pięć lat (trzy lata w przypadku MŚP).

103.

Pomoc regionalna może być obliczana także w odniesieniu do spodziewanych kosztów wynagrodzenia wynikających z tworzenia nowych miejsc pracy dzięki inwestycji początkowej. Pomoc może rekompensować tylko koszty wynagrodzenia zatrudnionej osoby obliczane za okres dwóch lat, a wynikająca intensywność pomocy nie może przekraczać obowiązującej intensywności pomocy w danym obszarze.

104.

W przypadku sytuacji wchodzących w zakres scenariusza 1 (decyzja dotycząca inwestycji) Komisja sprawdzi, czy kwota pomocy przekracza minimum konieczne do uczynienia projektu wystarczająco rentownym, korzystając np. z metody, o której mowa w pkt 79.

105.

W przypadku sytuacji wchodzących w zakres scenariusza 2 (decyzja dotycząca lokalizacji) – opisującego efekt zachęty dotyczący lokalizacji – Komisja porówna bieżącą wartość netto inwestycji w docelowym obszarze z bieżącą wartością netto inwestycji w alternatywnej lokalizacji, korzystając z metody, o której mowa w pkt 80.

106.

Obliczenia stosowane podczas analizy efektu zachęty można wykorzystać również do oceny proporcjonalności pomocy. Państwo członkowskie musi wykazać proporcjonalność na podstawie dokumentacji, o której mowa w pkt 72.

107.

Intensywność pomocy nie może przekraczać dopuszczalnej dostosowanej intensywności pomocy.

108.

Państwo członkowskie musi wykazać, że poziom pomocy jest proporcjonalny do problemu, jakiemu pomoc ma zaradzić.

109.

W szczególności spełnione muszą zostać następujące warunki:

110.

Aby pomoc mogła rekompensować niektóre dodatkowe koszty w regionach najbardziej oddalonych, koszty kwalifikowalne muszą być w pełni powiązane z jednym lub kilkoma stałymi ograniczeniami, o których mowa w art. 349 Traktatu. Takie dodatkowe koszty nie mogą obejmować kosztów transportu ani żadnych kosztów dodatkowych, które mogą być powiązane z innymi czynnikami, i muszą być obliczane w odniesieniu do poziomu kosztów ponoszonych przez podobne przedsiębiorstwa działające w innych regionach danego państwa członkowskiego.

111.

Aby pomoc mogła zmniejszyć pewne szczególne trudności, przed jakimi stoją MŚP w obszarach „a”, poziom pomocy musi być stopniowo obniżany w trakcie trwania programu (45).

112.

Aby pomoc można było uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, negatywny wpływ środków pomocy na konkurencję i wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi musi być ograniczony i zrównoważony przez pozytywne skutki polegające na przyczynieniu się do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie. W niektórych sytuacjach skutki negatywne wyraźnie przewyższają skutki pozytywne – pomocy nie można wówczas uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

113.

Pomoc regionalna może powodować dwa główne rodzaje zakłóceń konkurencji i wymiany handlowej. Są to zakłócenia związane z rynkiem produktowym oraz skutki dotyczące lokalizacji. Obydwa rodzaje zakłóceń mogą powodować niewydajne przydzielanie pomocy (pogarszając wyniki gospodarcze rynku wewnętrznego) oraz problemy z dystrybucją (rozkładem działalności gospodarczej w różnych regionach).

114.

Jednym z potencjalnie szkodliwych skutków pomocy państwa jest uniemożliwianie mechanizmom rynkowym przynoszenia skutecznych rezultatów poprzez nagradzanie najskuteczniejszych producentów oraz wywieranie presji na tych najmniej skutecznych, zmuszając ich do poprawy, restrukturyzacji bądź wycofania się z rynku. Zwłaszcza znaczny wzrost mocy produkcyjnych wywołany przez pomoc państwa na nierentownym rynku może nadmiernie zakłócić konkurencję, jako że utworzenie lub podtrzymanie nadwyżki produkcyjnej może doprowadzić do obniżenia marż zysku oraz ograniczenia inwestycji konkurentów lub nawet do ich wycofania się z rynku. Może to doprowadzić do sytuacji, w której konkurenci, którzy w przeciwnym wypadku byliby w stanie utrzymać się na rynku, zmuszeni są do wycofania się z niego. Może to również powstrzymać przedsiębiorstwa przed wejściem na rynek lub rozwojem na rynku oraz osłabić motywację do wprowadzania innowacji ze strony konkurentów. Skutkuje to niewydajnymi strukturami rynkowymi, które w dłuższej perspektywie są niekorzystne dla konsumentów. Ponadto dostępność pomocy może powodować zachowania zbyt pasywne lub zbyt ryzykowne ze strony potencjalnych beneficjentów pomocy. Długofalowy wpływ na ogólne wyniki sektora będzie wówczas najprawdopodobniej negatywny.

115.

Pomoc może również powodować zakłócenia pod względem zwiększania lub utrzymywania znacznej władzy rynkowej po stronie beneficjenta. Nawet jeśli pomoc nie wzmacnia znacznej władzy rynkowej bezpośrednio, może to robić pośrednio poprzez zniechęcanie do rozwoju lub powodując wycofanie się istniejących konkurentów lub zniechęcając do wejścia na rynek nowych konkurentów.

116.

Oprócz powodowania zakłóceń na rynkach produktowych pomoc regionalna ze swojej natury wpływa również na lokalizację działalności gospodarczej. Podczas gdy jeden obszar dzięki pomocy przyciąga inwestycje, inny nie ma takiej możliwości. Negatywne skutki w obszarach, na które pomoc ma niekorzystny wpływ, mogą objawiać się utratą działalności gospodarczej i miejsc pracy na danym rynku, w tym na poziomie podwykonawców. Mogą być także odczuwalne jako rezultat utraty pozytywnych czynników zewnętrznych (np. efekt grupowania, transfer wiedzy, edukacja i szkolenie itd.).

117.

Specyfika geograficzna odróżnia pomoc regionalną od innych form pomocy horyzontalnej. Szczególną cechą pomocy regionalnej jest fakt, że ma ona na celu wpłynięcie na decyzje inwestorów dotyczące lokalizacji projektów inwestycyjnych. Pomoc regionalna, wyrównując dodatkowe koszty wynikające z ograniczeń regionalnych oraz wspierając dodatkowe inwestycje w obszarach objętych pomocą bez odciągania ich od innych obszarów objętych pomocą, przyczynia się nie tylko do rozwoju danego regionu, ale także do zwiększenia spójności, a w efekcie końcowym przynosi korzyści całej Unii. Jeżeli chodzi o potencjalne negatywne skutki lokalizacyjne pomocy regionalnej, są one ograniczone przez mapy pomocy regionalnej, które szczegółowo definiują obszary, na których można przyznawać pomoc regionalną, uwzględniając cele dotyczące sprawiedliwości i polityki spójności oraz maksymalne dopuszczalne poziomy intensywności pomocy. Jednak zrozumienie tego, jak by wyglądała sytuacja w przypadku braku pomocy, nadal jest ważne przy dokonywaniu oceny faktycznego wpływu pomocy na cel spójności.

118.

Komisja określa szereg sytuacji, w których negatywne skutki pomocy wyraźnie przewyższają skutki pozytywne; pomocy nie można wówczas uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

119.

Komisja ustala maksymalne intensywności pomocy. Stanowią one podstawowy warunek zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, którego celem jest zapobieżenie użycia pomocy państwa w przypadku projektów, gdzie stosunek kwoty pomocy do kosztów kwalifikowalnych uznaje się za wysoki i w związku z tym prawdopodobnie zakłócający. Ogólnie rzecz biorąc, im większe są pozytywne skutki, które prawdopodobnie przyniesie projekt objęty pomocą, i im większe jest prawdopodobieństwo, że pomoc jest potrzebna, tym wyższy jest limit intensywności pomocy.

120.

W przypadkach objętych scenariuszem 1 (decyzja dotycząca inwestycji), jeśli projekt prowadzi do tworzenia mocy produkcyjnych na rynku, który pod względem strukturalnym znajduje się w fazie bezwzględnego upadku, Komisja uznaje to za skutek negatywny, który najprawdopodobniej nie zostanie zrównoważony przez jakikolwiek skutek pozytywny.

121.

W przypadkach objętych scenariuszem 2 (decyzja dotycząca lokalizacji), gdzie bez przyznanej pomocy inwestycja zostałaby zlokalizowana w regionie, w którym intensywność pomocy regionalnej jest wyższa lub taka sama jak w regionie objętym pomocą, będzie to uznane za skutek negatywny, który najprawdopodobniej nie zostanie zrównoważony przez jakikolwiek skutek pozytywny, ponieważ jest to sprzeczne z podstawowym założeniem pomocy regionalnej (46).

122.

Jeżeli beneficjent zamyka taką samą lub podobną działalność w innym obszarze na terenie EOG i przenosi swoją działalność do obszaru objętego pomocą, oraz jeśli istnieje związek przyczynowy między pomocą a tym przeniesieniem, zostanie to uznane za skutek negatywny, który najprawdopodobniej nie zostanie zrównoważony przez jakikolwiek element pozytywny.

123.

W momencie oceny zgłoszonych środków Komisja wystąpi o wszystkie informacje konieczne do stwierdzenia, czy dana pomoc państwa spowoduje znaczną utratę miejsc pracy w istniejących lokalizacjach na terenie EOG.

124.

Programy pomocy inwestycyjnej nie mogą prowadzić do znacznych zakłóceń konkurencji i handlu. W szczególności, nawet jeśli zakłócenia można uznać za ograniczone na poziomie indywidualnym (pod warunkiem że spełnione są wszystkie warunki pomocy inwestycyjnej), łącznie programy mogą jednak prowadzić do dużych zakłóceń. Takie zakłócenia mogą dotyczyć rynków produkcyjnych, doprowadzając do sytuacji nadwyżki produkcyjnej (lub pogarszając taką istniejącą już sytuację) bądź też tworząc, zwiększając lub utrzymując znaczną władzę rynkową niektórych beneficjentów w sposób, który wpłynie negatywnie na dynamiczne zachęty. Pomoc dostępna w ramach programów może również doprowadzić do znacznej utraty działalności gospodarczej w innych obszarach EOG. W przypadku pomocy skierowanej do wybranych sektorów ryzyko takiego zakłócenia jest jeszcze bardziej wyraźne.

125.

Dlatego też państwo członkowskie musi wykazać, że takie negatywne skutki będą ograniczone do minimum, uwzględniając np. wielkość danego projektu, indywidualne i całkowite kwoty pomocy, spodziewanych beneficjentów oraz charakterystyczne cechy danych sektorów. Aby umożliwić Komisji ocenę spodziewanych negatywnych skutków, państwo członkowskie może przedstawić dowolną ocenę skutków, jaką dysponuje, jak również oceny ex post przeprowadzone dla podobnych, realizowanych wcześniej programów.

126.

Przyznając pomoc poszczególnym projektom w ramach programu, organ przyznający pomoc musi zweryfikować i potwierdzić, że pomoc nie powoduje wyraźnych negatywnych skutków, o których mowa w pkt 121. Można to zweryfikować na podstawie informacji przekazanych przez beneficjenta podczas składania wniosku o pomoc oraz na podstawie deklaracji złożonej na standardowym formularzu wniosku o pomoc, w którym należy określić alternatywną lokalizację w przypadku braku pomocy.

127.

Oceniając negatywne skutki zgłoszonej pomocy, Komisja rozróżnia dwa scenariusze alternatywne opisane powyżej w pkt 104 i 105.

128.

W przypadkach objętych scenariuszem 1 Komisja przykłada szczególną wagę do skutków negatywnych związanych ze wzrostem nadwyżki produkcyjnej w upadających sektorach, zapobieganiem wycofywania się przedsiębiorstw z rynku oraz kwestią znacznej władzy rynkowej. Negatywne skutki tego rodzaju opisano poniżej w pkt 129–138. Muszą one zostać zrównoważone pozytywnymi skutkami pomocy. Jeżeli jednak ustalono, że pomoc doprowadziłaby do wystąpienia wyraźnych negatywnych skutków, o których mowa w pkt 120, nie można uznać jej za zgodną z rynkiem wewnętrznym, ponieważ prawdopodobieństwo, że jakikolwiek element pozytywny zrównoważy skutki negatywne, jest niewielkie.

129.

Aby ustalić i ocenić potencjalne zakłócenia konkurencji i wymiany handlowej, państwa członkowskie powinny przedłożyć dowody umożliwiające Komisji ustalenie właściwych rynków produktowych (tj. produktów dotkniętych zmianą w zachowaniu beneficjenta pomocy) oraz ustalenie dotkniętych konkurentów i klientów/konsumentów.

130.

Przy ocenie takich potencjalnych zakłóceń Komisja będzie stosować różne kryteria, takie jak struktura rynku danego produktu, kondycja rynku (rynek upadający lub rozwijający się), procedura wyboru beneficjenta pomocy, bariery wejścia i wyjścia, różnicowanie produktów.

131.

Systematyczne korzystanie z pomocy państwa przez dane przedsiębiorstwo może wskazywać na to, że nie jest ono w stanie samodzielnie przeciwstawić się konkurencji lub że cieszy się nienależnymi przywilejami w porównaniu ze swoimi konkurentami.

132.

Komisja wyróżnia dwa główne źródła potencjalnych negatywnych skutków dla rynków produktowych:

133.

Aby ocenić, czy pomoc może prowadzić do stworzenia lub utrzymania nieefektywnych struktur rynkowych, Komisja weźmie pod uwagę dodatkową zdolność produkcyjną wygenerowaną przez projekt oraz sprawdzi rentowność rynku.

134.

Jeśli dany rynek jest w okresie wzrostu, zwykle oznacza to, że nie ma zbyt wielu powodów do obaw o negatywny wpływ pomocy na dynamiczne zachęty lub nadmierne utrudnienie wycofywania się z rynku lub wejścia na niego.

135.

Większe obawy mogą rodzić rynki upadające. W takim wypadku Komisja rozróżnia dwie sytuacje: kiedy w dłuższej perspektywie dany rynek znajduje się w fazie spadku strukturalnego (tj. wykazuje ujemną stopę wzrostu) oraz kiedy dany rynek jest w fazie spadku względnego (tj. wykazuje dodatnią stopę wzrostu, ale nie przekracza wartości referencyjnej dla stopy wzrostu).

136.

Nierentowność rynku jest zwykle mierzona na podstawie PKB EOG przez okres ostatnich trzech lat przed rozpoczęciem projektu (stopa referencyjna); można ją również ustalić na podstawie spodziewanej stopy wzrostu w nadchodzących trzech–pięciu latach. Wskaźniki mogą obejmować przewidywalny przyszły wzrost danego rynku oraz wynikające z tego oczekiwane wskaźniki wykorzystania mocy, jak również możliwy wpływ zwiększenia mocy produkcyjnej na konkurentów poprzez jego wpływ na ceny i marże zysków.

137.

W niektórych przypadkach ocena wzrostu rynku produktowego w EOG może nie być odpowiednim narzędziem do łącznej oceny skutków pomocy, szczególnie jeśli rynek geograficzny obejmuje cały świat. W takiej sytuacji Komisja uwzględni wpływ pomocy na przedmiotowe struktury rynku, a szczególnie jej potencjał wyparcia producentów z EOG.

138.

Aby dokonać oceny istnienia znacznej władzy rynkowej, Komisja weźmie pod uwagę pozycję beneficjenta w okresie przed otrzymaniem pomocy oraz jego spodziewaną pozycję rynkową po ukończeniu inwestycji. Komisja rozważy udziały w rynku beneficjenta, a także udziały w rynku jego konkurentów oraz inne stosowne czynniki, obejmujące np. strukturę rynku, poprzez zbadanie koncentracji rynku, ewentualnych barier wejścia na rynek (47), mocy nabywczej (48) oraz barier utrudniających wycofanie się z rynku.

139.

Jeśli z analizy scenariusza alternatywnego wynika, że bez przyznanej pomocy inwestycja zostałaby zrealizowana w innym miejscu (scenariusz 2), które należy do tego samego rynku geograficznego pod względem danego produktu, oraz jeśli pomoc jest proporcjonalna, ewentualne skutki pod względem nadwyżki produkcyjnej lub znacznej władzy rynkowej byłyby zasadniczo takie same, bez względu na przyznanie pomocy. W takim przypadku pozytywne skutki pomocy prawdopodobnie zrównoważą ograniczony negatywny wpływ na konkurencję. Jednak jeżeli ww. inna lokalizacja znajduje się na terenie EOG, zaniepokojenie Komisji budzą w szczególności negatywne skutki związane z alternatywną lokalizacją. W związku z tym, jeżeli można stwierdzić występowanie wyraźnych negatywnych skutków, o których mowa w pkt 121 i 122, pomocy nie można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, ponieważ prawdopodobieństwo, że jakikolwiek element pozytywny zrównoważy skutki negatywne, jest niewielkie.

140.

Jeśli pomoc jest konieczna i proporcjonalna do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie opisanego w podsekcji 3.2.3, negatywne skutki pomocy prawdopodobnie zostaną zrównoważone jej pozytywnymi skutkami. Jednak w niektórych przypadkach pomoc może zmienić strukturę rynku lub charakterystyczne elementy danego sektora lub danej branży, co może znacznie zakłócić konkurencję poprzez bariery wejścia lub wyjścia, efekt substytucji lub przesunięcie przepływów handlowych. W takich przypadkach negatywne skutki pomocy prawdopodobnie nie zostaną zrównoważone przez jakikolwiek skutek pozytywny.

141.

Państwa członkowskie muszą opublikować na centralnej stronie internetowej bądź pojedynczej stronie internetowej pobierającej informacje z kilku innych stron (np. regionalnych stron internetowych) przynajmniej następujące informacje na temat zgłoszonych środków pomocy państwa: tekst zgłoszonego programu pomocy oraz przepisów wykonawczych do tego programu, organ przyznający pomoc, indywidualnych beneficjentów pomocy, kwotę pomocy na beneficjenta oraz intensywność pomocy. Wymogi te stosuje się w odniesieniu do pomocy indywidualnej przyznanej w zamach zgłoszonych programów oraz w odniesieniu do pomocy ad hoc. Takie informacje należy opublikować po podjęciu decyzji o przyznaniu pomocy i przechowywać przez co najmniej 10 lat, zapewniając do nich powszechny i nieograniczony dostęp (49).

142.

Aby zagwarantować, że zakłócenia konkurencji i wymiany handlowej są ograniczone, Komisja może także wymagać, by pewne programy ograniczono w czasie (zwykle do 4 lat lub mniej) oraz objęto oceną, o której mowa w pkt 27.

143.

Oceny obejmą programy, w przypadku których prawdopodobieństwo zakłóceń jest szczególnie wysokie, tzn. które mogą doprowadzić do znacznego ograniczenia konkurencji, jeżeli ich wdrożenie nie zostanie we właściwym czasie objęte przeglądem.

144.

Zważywszy na cele wspomnianej oceny oraz aby nie powodować w związku z nią nadmiernego obciążenia dla państw członkowskich w odniesieniu do mniejszych kwot pomocy, zobowiązanie to może zostać nałożone jedynie w przypadku programów pomocy o dużym budżecie, zawierających nowatorskie elementy bądź też gdy przewiduje się istotne zmiany rynkowe, technologiczne lub regulacyjne. Ocena musi zostać przeprowadzana przez eksperta, który jest niezależny od organu przyznającego pomoc państwa, na podstawie wspólnych metod (50) i podana do wiadomości publicznej. Ocenę należy przedłożyć do Komisji w odpowiednim czasie, aby można było rozważyć ewentualne przedłużenie okresu obowiązywania programu pomocy, a w każdym razie po wygaśnięciu okresu obowiązywania programu. Dokładny zakres i metody przeprowadzania oceny zostaną określone w decyzji o zatwierdzeniu programu pomocy. We wszelkich późniejszych środkach pomocy o podobnym celu należy uwzględnić wyniki tej oceny.

145.

W niniejszej sekcji Komisja ustala kryteria określania obszarów spełniających warunki ustanowione w art. 107 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu. Obszary, które spełniają te warunki i które państwo członkowskie chce uznać za obszary „a” lub „c”, muszą zostać zaznaczone na mapie pomocy regionalnej; przyznawanie pomocy przedsiębiorstwom z siedzibą na tych obszarach jest możliwe dopiero po zgłoszeniu ww. mapy do Komisji i jej zatwierdzeniu przez Komisję. Mapy muszą również określać maksymalne poziomy intensywności pomocy obowiązujące na tych obszarach.

146.

Z uwagi na fakt, że przyznawanie pomocy regionalnej jest wyłączone spod ogólnego zakazu pomocy państwa ustanowionego w art. 107 ust. 1 Traktatu, Komisja jest zdania, że łączny odsetek ludności w obszarach „a” i „c” w Unii musi być niższy od odsetka w obszarach nieokreślonych w mapie. Całkowity odsetek ludności w regionach określonych w mapie powinien zatem wynosić poniżej 50 % populacji Unii.

147.

W wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013 (51) łączny odsetek ludności w obszarach „a” i „c” ustalono na poziomie 42 % ludności UE-25 (45,5 % ludności UE-27). Komisja uważa, że ten bazowy poziom łącznego odsetka ludności należy dostosować tak, by odzwierciedlał obecną trudną sytuację gospodarczą wielu państw członkowskich.

148.

Pułap łącznego odsetka ludności w obszarach „a” i „c” na lata 2014–2020 powinien zatem zostać ustalony na poziomie 46,53 % ludności UE- 27 (52).

149.

Artykuł 107 ust. 3 lit. a) Traktatu stanowi, że „pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, jak również regionów, o których mowa w artykule 349, z uwzględnieniem ich sytuacji strukturalnej, gospodarczej i społecznej” może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości użycie słów „nienormalnie” oraz „poważny” w art. 107 ust. 3 lit. a) dowodzi, że wyjątek dotyczy jedynie tych obszarów, w których sytuacja gospodarcza jest szczególnie niekorzystna w porównaniu z Unią jako całością (53).

150.

Zdaniem Komisji warunki określone w art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu są spełnione w przypadku regionów NUTS 2 (54), w których produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca wynosi 75 % średniej unijnej lub mniej (55).

151.

Państwo członkowskie może zatem określić jako obszary „a” następujące obszary:

152.

Kwalifikujące się obszary „a” wyszczególniono z podziałem na państwa członkowskie w załączniku I.

153.

Artykuł 107 ust. 3 lit. c) Traktatu stanowi, że „pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem” może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości „[w]yłączenie zawarte w art. 107 ust. 3 lit. c) (…) dopuszcza rozwój pewnych obszarów bez ograniczania go uwarunkowaniami ekonomicznymi określonymi w art. 107 ust. 3 lit. a), pod warunkiem że taka pomoc »nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem«. Przepis ten uprawnia Komisję do zatwierdzania pomocy mającej na celu dalszy rozwój gospodarczy tych obszarów państw członkowskich, które są mniej uprzywilejowane w stosunku do średniej krajowej” (58).

154.

Pułap całkowitego odsetka ludności w obszarach „c” w Unii („odsetek ludności w obszarach »c«”) otrzymuje się poprzez odjęcie odsetka ludności z kwalifikujących się obszarów „a” w Unii od pułapu łącznego odsetka ludności, o którym mowa w pkt 148.

155.

Istnieją dwie kategorie obszarów „c”:

156.

Zdaniem Komisji każde zainteresowane państwo członkowskie musi mieć wystarczający odsetek ludności w obszarze „c”, aby móc oznaczyć jako obszary „c” obszary, które w mapie pomocy regionalnej na lata 2011–2013 były obszarami „a” (59).

157.

Komisja uważa także, że każde zainteresowane państwo członkowskie musi mieć wystarczający odsetek ludności w obszarze „c”, aby móc oznaczyć jako obszary „c” regiony o małej gęstości zaludnienia.

158.

W związku z powyższym następujące obszary należy uznać za wstępnie określone obszary „c”:

159.

Specjalny przydział odsetka ludności we wstępnie określonych obszarach „c” wyszczególniono z podziałem na państwa członkowskie w załączniku I. Ten specjalny przydział odsetka ludności można wykorzystać wyłącznie do oznaczenia wstępnie określonych obszarów „c”.

160.

Państwo członkowskie może oznaczyć jako obszary „c” wstępnie określone obszary „c”, o których mowa w pkt 158.

161.

W przypadku obszarów słabo zaludnionych państwo członkowskie powinno zasadniczo oznaczyć regiony NUTS 2, w których gęstość zaludnienia wynosi poniżej 8 mieszkańców na km2, lub regiony NUTS 3, w których gęstość zaludnienia wynosi poniżej 12,5 mieszkańców na km2. Państwo członkowskie może jednak oznaczyć części regionów NUTS 3, w których gęstość zaludnienia wynosi poniżej 12,5 mieszkańca na km2, lub inne obszary przyległe sąsiadujące z tymi regionami NUTS 3, pod warunkiem że gęstość zaludnienia w oznaczonych obszarach wynosi poniżej 12,5 mieszkańca na km2 oraz że ich oznaczenie nie przekracza specjalnego przydziału odsetka ludności w obszarze „c”, o którym mowa w pkt 160.

162.

Pułap całkowitego odsetka ludności w nieokreślonych z góry obszarach „c” w Unii otrzymuje się poprzez odjęcie odsetka ludności z kwalifikujących się obszarów „a” oraz wstępnie określonych obszarów „c” od pułapu łącznego odsetka ludności, o którym mowa w pkt 148. Odsetek ludności w nieokreślonych z góry obszarach „c” jest przydzielany państwom członkowskim na podstawie metody określonej w załączniku II.

163.

Aby przezwyciężyć problemy państw członkowskich, które szczególnie silnie odczuły kryzys gospodarczy, Komisja uznaje, że żadnym państwie członkowskim całkowity odsetek ludności w obszarach korzystających ze wsparcia finansowego w ramach instrumentu średnioterminowej pomocy finansowej dla państw członkowskich spoza strefy euro ustanowionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 332/2002 (61), Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (62), europejskiego mechanizmu stabilizacji finansowej (63) lub Europejskiego Mechanizmu Stabilności (64) nie powinien być zmniejszony w porównaniu do okresu 2007–2013.

164.

Aby zapewnić wszystkim państwom członkowskim kontynuację map pomocy regionalnej oraz minimalny zakres działań, Komisja uważa, że żadne państwo członkowskie nie powinno stracić więcej niż połowy swego całkowitego odsetka ludności kwalifikującej się do pomocy regionalnej w porównaniu z okresem 2007–2013 oraz że każde państwo członkowskie powinno mieć minimalny odsetek ludności kwalifikującej się do takiej pomocy.

165.

W związku z tym, w drodze odstępstwa od pułapu łącznego odsetka ludności określonego w pkt 148, w razie konieczności zwiększa się odsetek ludności w obszarach „c” dla każdego zainteresowanego państwa członkowskiego, tak aby:

166.

Odsetek ludności w nieokreślonych z góry obszarach „c”, w tym zabezpieczenie oraz minimalny odsetek ludności, wyszczególniono z podziałem na państwa członkowskie w załączniku I.

167.

Zdaniem Komisji kryteria stosowane przez państwa członkowskie do oznaczania nieokreślonych z góry obszarów „c” powinny odzwierciedlać różnorodność sytuacji, w których można uzasadnić przyznanie pomocy regionalnej. Kryteria te powinny zatem uwzględniać pewne problemy społeczno-ekonomiczne, geograficzne lub strukturalne, które prawdopodobnie występują w obszarach „c”, oraz powinny stanowić wystarczające zabezpieczenie tego, że pomoc regionalna nie zmieni warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

168.

Państwo członkowskie może więc oznaczyć jako obszary „c” nieokreślone z góry obszary „c” określone na podstawie następujących kryteriów:

169.

Na potrzeby stosowania kryteriów, o których mowa w pkt 168, pojęcie obszarów przyległych odnosi się do całych obszarów lokalnej jednostki administracyjnej 2 (LAU 2) (73) lub do grupy całych obszarów LAU 2 (74). Grupę obszarów LAU 2 uznaje się za obszar przyległy, jeśli każdy z obszarów w grupie ma wspólną granicę administracyjną z innym obszarem w grupie (75).

170.

To, czy każde państwo członkowskie przestrzega dopuszczalnych wartości odsetka ludności, ustala się na podstawie najnowszych danych o całkowitej liczbie mieszkańców w danych obszarach publikowanych przez krajowe urzędy statystyczne.

171.

Zdaniem Komisji maksymalne poziomy intensywności pomocy obowiązujące w odniesieniu do regionalnej pomocy inwestycyjnej muszą uwzględniać charakter i zakres różnic w poziomie rozwoju różnych regionów Unii. Poziomy intensywności pomocy powinny być zatem wyższe w obszarach „a” niż w obszarach „c”.

172.

Intensywność pomocy w obszarach „a” nie może przekraczać:

173.

Maksymalne poziomy intensywności pomocy określone w pkt 172 można zwiększyć o maksymalnie 20 punktów procentowych w regionach najbardziej oddalonych, w których PKB na mieszkańca wynosi 75 % średniej UE-27 lub mniej, lub o maksymalnie 10 punktów procentowych w pozostałych regionach najbardziej oddalonych.

174.

Intensywność pomocy nie może przekraczać:

175.

W byłych obszarach „a” poziomy intensywności pomocy wynoszące 10 % można zwiększyć o maksymalnie 5 punktów procentowych w dniach od 1 lipca 2014 r. do 31 grudnia 2017 r.

176.

Jeśli obszar „c” sąsiaduje z obszarem „a”, maksymalną intensywność pomocy w regionach NUTS 3 lub częściach regionów NUTS 3 w tym obszarze „c”, które przylegają do obszaru „a”, można w razie konieczności zwiększyć, tak aby różnica między poziomami intensywności w obu obszarach nie przekraczała 15 punktów procentowych.

177.

Maksymalne poziomy intensywności pomocy określone w podsekcjach 5.4.1 i 5.4.2 można zwiększyć o maksymalnie 20 punktów procentowych w przypadku małych przedsiębiorstw lub o maksymalnie 10 punktów procentowych w przypadku średnich przedsiębiorstw (76).

178.

Po publikacji niniejszych wytycznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej każde państwo członkowskie powinno zgłosić Komisji pojedynczą mapę pomocy regionalnej, obowiązującą w dniach od 1 lipca 2014 r. do 31 grudnia 2020 r. Każde zgłoszenie powinno zawierać informacje określone w formularzu znajdującym się w załączniku III.

179.

Komisja analizuje każdą zgłoszoną mapę pomocy regionalnej na podstawie niniejszych wytycznych i przyjmuje decyzję zatwierdzającą mapę pomocy regionalnej dla danego państwa członkowskiego. Wszystkie mapy pomocy regionalnej są publikowane w Dzienniku Urzędowym i stanowią integralną cześć niniejszych wytycznych,

180.

Państwo członkowskie może z własnej inicjatywy podjąć decyzję o utworzeniu swojej rezerwy odsetka ludności objętej pomocą, stanowiącej różnicę między pułapem odsetka ludności dla tego państwa członkowskiego, ustalonym przez Komisję (77), a odsetkiem stosowanym do obszarów „a” i „c” oznaczonych w jego mapie pomocy regionalnej.

181.

Jeśli państwo członkowskie zdecydowało się utworzyć taką rezerwę, w każdej chwili może ją wykorzystać, aby dodać do swojej mapy nowe obszary „c”, aż do osiągnięcia pułapu odsetka ludności dla tego państwa członkowskiego. W tym celu państwo członkowskie może powołać się na najnowsze dane społeczno-ekonomiczne dostarczone przez Eurostat lub przez krajowy urząd statystyczny lub inne uznane źródło. Liczbę ludności zamieszkującej obszary „c” należy obliczać na podstawie danych o ludności stosowanych do utworzenia pierwotnej mapy.

182.

Państwo członkowskie musi zgłosić Komisji każdy zamiar wykorzystania swojej rezerwy odsetka ludności do dodania nowych obszarów „c” przed wprowadzeniem takich zmian w życie.

183.

W czerwcu 2016 r. Komisja ustali (78), czy w którymś z regionów NUTS 2 (79), które nie zostały wymienione w załączniku I do niniejszych wytycznych jako obszary „a”, PKB na mieszkańca jest niższe niż 75 % średniej dla UE-28, i opublikuje wyniki tej analizy w komunikacie. Komisja ustali wówczas, czy takie obszary mogą kwalifikować się do pomocy regionalnej na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu oraz jaki poziom intensywności pomocy odpowiadałby PKB na mieszkańca tych obszarów. Jeżeli takie obszary oznaczono jako wstępnie określone obszary „c” albo jako nieokreślone z góry obszary „c” w krajowej mapie pomocy regionalnej zatwierdzonej przez Komisję zgodnie z niniejszymi wytycznymi, specjalny przydział odsetka ludności w obszarach „c” określony w załączniku I zostanie odpowiednio dostosowany. Komisja opublikuje zmiany do załącznika I. Państwo członkowskie może, w granicach dostosowanego specjalnego przydziału odsetka ludności w obszarach „c” (80), zmienić wykaz obszarów „c” ujęty w krajowej mapie pomocy regionalnej na okres w dniach od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2020 r. Takie zmiany nie mogą przekroczyć 50 % dostosowanego odsetka ludności w obszarach „c” każdego państwa członkowskiego.

184.

W celu wprowadzenia zmian do wykazu obszarów „c” państwo członkowskie może powołać się na dane dotyczące PKB na mieszkańca oraz stopy bezrobocia dostarczone przez Eurostat lub przez krajowy urząd statystyczny lub inne uznane źródło, korzystając ze średnich za ostatnie trzy lata, za które takie dane są dostępne (w momencie zgłaszania mapy pomocy regionalnej). Liczbę ludności zamieszkującej obszary „c” należy obliczać na podstawie danych o ludności stosowanych do utworzenia pierwotnej mapy.

185.

Państwo członkowskie musi zgłosić zmiany mapy wynikające z włączenia dodatkowych obszarów „a” i zmiany obszarów „c” do Komisji przed wprowadzeniem ich w życie i nie później niż do dnia 1 września 2016 r.

186.

Komisja przedłuża okres obowiązywania wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013 (81) oraz komunikatu w sprawie kryteriów dotyczących szczegółowej oceny pomocy regionalnej dla dużych projektów inwestycyjnych (82) do dnia 30 czerwca 2014 r.

187.

Mapy pomocy regionalnej zatwierdzone na postawie wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013 tracą moc z dniem 31 grudnia 2013 r. Sześciomiesięcznego okresu przejściowego ustanowionego w art. 44 ust. 3 ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych (83) nie stosuje się więc do programów pomocy regionalnej wdrażanych na mocy ww. rozporządzenia. Aby przyznać pomoc regionalną po dniu 31 grudnia 2013 r. na podstawie istniejących programów objętych wyłączeniem grupowym, państwa członkowskie powinny odpowiednio wcześnie zgłosić przedłużenie map pomocy regionalnej, aby umożliwić Komisji zatwierdzenie przedłużenia map przed dniem 31 grudnia 2013 r. Programy zatwierdzone na podstawie wytycznych w sprawie pomocy regionalnej na lata 2007–2013 zasadniczo tracą moc z końcem 2013 r., jak określono w odpowiedniej decyzji Komisji. Przedłużenie takich programów musi zostać odpowiednio wcześnie zgłoszone do Komisji.

188.

Komisja stosuje zasady określone w niniejszych wytycznych do oceny zgodności z rynkiem wewnętrznym całej pomocy regionalnej, która ma zostać przyznana po dniu 30 czerwca 2014 r. Pomoc regionalna przyznana bezprawnie bądź pomoc regionalna, która ma zostać przyznana po dniu 31 grudnia 2013 r. i przed dniem 1 lipca 2014 r., zostanie oceniona zgodnie z wytycznymi w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013.

189.

Z uwagi na fakt, że zgłoszenia programów pomocy regionalnej lub środków pomocy, które mają być przyznane po dniu 30 czerwca 2014 r., muszą być zgodne z mapą pomocy regionalnej, nie można ich uznać za kompletne do czasu przyjęcia przez Komisję decyzji zatwierdzającej mapę pomocy regionalnej dla danego państwa członkowskiego zgodnie z ustaleniami przedstawionymi w podsekcji 5.5. Komisja nie będzie zatem zasadniczo rozpatrywać zgłoszeń programów pomocy regionalnej, które mają obowiązywać po dniu 30 czerwca 2014 r., ani zgłoszeń pomocy indywidualnej, która ma być przyznana po tym dniu, do czasu przyjęcia decyzji zatwierdzającej mapę pomocy regionalnej dla danego państwa członkowskiego.

190.

Komisja uważa, że wdrożenie niniejszych wytycznych doprowadzi do istotnych zmian w zasadach dotyczących pomocy regionalnej w całej Unii. Ponadto, w świetle zmienionych warunków ekonomicznych i społecznych w Unii, wydaje się, że konieczne jest przeprowadzenie przeglądu i sprawdzenie, czy wszystkie programy pomocy regionalnej, w tym także programy pomocy inwestycyjnej i programy pomocy operacyjnej, są nadal zasadne i skuteczne.

191.

Z wyżej wymienionych powodów Komisja, zgodnie z art. 108 ust. 1 Traktatu, proponuje państwom członkowskim następujące stosowne środki:

192.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE i rozporządzeniem Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 państwa członkowskie muszą przekazywać Komisji sprawozdania roczne.

193.

Państwa członkowskie przekazują Komisji informacje dotyczące każdego przypadku przyznania w ramach programu pomocy indywidualnej przekraczającej 3 mln EUR, w formie określonej w załączniku VI, w terminie 20 dni roboczych od dnia przyznania pomocy.

194.

Państwa członkowskie prowadzą szczegółową dokumentację dotyczącą wszystkich środków pomocy. Dokumentacja powinna zawierać wszelkie informacje niezbędne do określenia, czy spełniono wszystkie warunki dotyczące kosztów kwalifikowalnych i maksymalnych intensywności pomocy. Dokumentację należy przechowywać przez 10 lat od daty przyznania pomocy i na żądanie przekazać ją do Komisji.

195.

Komisja może w każdej chwili podjąć decyzję o przeglądzie lub zmianie niniejszych wytycznych, jeśli okaże się to konieczne z przyczyn związanych z polityką konkurencji, w celu uwzględnienia innych dziedzin unijnej polityki i zobowiązań międzynarodowych bądź też z innych uzasadnionych powodów.