UZASADNIENIE

1.           KONTEKST WNIOSKU

Niniejsza decyzja Rady zmienia decyzję Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści, w celu stworzenia podstaw dla finansowania działań tego wspólnego przedsiębiorstwa (zwanego dalej „Fusion for Energy”) na lata 2014-2020 w ramach traktatu Euratom.

Kosztorys „Fusion for Energy” dla etapu budowy (tylko dla Europy), obejmującego lata 2007-2020, w marcu 2010 r. wyniósł 7,2 mld EUR (według wartości z 2008 r.). W lipcu 2010 r. Rada ograniczyła wkład europejski dla tego etapu do 6,6 mld EUR (według wartości z 2008 r.). W lutym 2013 r. w rozporządzeniu w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020 Rada Europejska ustaliła maksymalny poziom zobowiązań Euratomu na rzecz realizacji projektu ITER na 2 707 mln EUR (według wartości z 2011 r.).

W siódmym programie ramowym wkład Euratomu został udostępniony poprzez wspólnotowy program badawczo-szkoleniowy przyjęty zgodnie z art. 7 traktatu Euratom. Taki sposób finansowania wymagał spełnienia szeregu wymogów w zakresie uczestnictwa, przepisów, planowania, monitorowania i oceny, specyficznych dla programów badawczych. Wymagania te są obecnie zbędne, biorąc pod uwagę kompetencje i rolę przydzielone „Fusion for Energy” w jego statucie.

W odróżnieniu od działań podjętych w ramach siódmego programu ramowego, niniejszy wniosek nie jest pomyślany jako program badawczy na mocy art. 7 traktatu Euratom. Opiera się on na art. 47 i odnosi się do udziału Euratomu w finansowaniu wspólnego przedsiębiorstwa.

Celem tej zmiany jest zapewnienie, aby środki finansowe przeznaczone na wkład europejski w ITER zostały przekazane przez Komisję przedsiębiorstwu „Fusion for Energy” bez konieczności spełnienia wspomnianych wymogów właściwych dla programów badawczych. Nie stoi to jednak na przeszkodzie dobrowolnym wkładom wnoszonym przez członków wspólnego przedsiębiorstwa innych niż Euratom, jak przewidziano w art. 12 ust. 1 lit. c) statutu przedsiębiorstwa, zwłaszcza w przypadku kosztów dodatkowych.

Zmiana ta pozwala na zapewnienie finansowania projektu w okresie kolejnych wieloletnich ram finansowych. Przekazywanie środków finansowych będzie miało tę zaletę, że nie będzie już ograniczone do pięciu lat przewidzianych w art. 7 traktatu Euratom dla programów badawczych i szkoleniowych. Zostanie ono dostosowane do okresu objętego wieloletnimi ramami finansowymi i będzie trwać przez siedem lat. Zgodnie z umową ITER początkowy okres realizacji projektu ITER wyniesie 35 lat (tj. do roku 2041). Z tego względu dalsze finansowanie wkładu Euratomu w realizację tego projektu wymagać będzie kolejnych decyzji Rady.

Działania, które mają być finansowane na mocy niniejszej decyzji, mają na celu wspieranie realizacji planu działań zakładającego rozpoczęcie produkcji energii elektrycznej z syntezy termojądrowej do 2050 r., przyjętego przez członków Europejskiej umowy na rzecz rozwoju syntezy jądrowej (EFDA) w listopadzie 2012 r. W związku z tym niniejsza decyzja pomoże w uzyskaniu efektu synergii i komplementarności z działaniami w dziedzinie badań nad syntezą termojądrową finansowanymi na mocy rozporządzenia Rady XXX [program badawczo-szkoleniowy Euratomu].

2.           WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW

W niniejszym wniosku w pełni uwzględniono odpowiedzi udzielone w wyniku szeroko zakrojonych konsultacji społecznych przeprowadzonych w oparciu o zieloną księgę zatytułowaną „Jak zmienić wyzwania w możliwości: wspólne ramy strategiczne dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i innowacji”[1] w ramach przygotowywania programu badawczo-szkoleniowego Euratomu (2014-2018) uzupełniającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji.

ITER uwzględniono w powyższych konsultacjach oraz w wewnętrznych i zewnętrznych ocenach przeprowadzonych na potrzeby przygotowania oceny skutków. W ocenie skutków stwierdzono, że korzyści z realizacji projektu ITER obejmują w perspektywie długoterminowej komercyjne wykorzystanie energii syntezy termojądrowej, a w perspektywie krótkoterminowej – korzyści dla konkurencyjności przemysłu, i że korzyści te równoważą związane z projektem ryzyko naukowe, techniczne i finansowe.

Na podstawie decyzji przyjętej przez Radę Europejską w dniu 8 lutego 2013 r. niniejszy wniosek zapewni ciągłość projektu, zwłaszcza wobec partnerów międzynarodowych, oraz zapewni finansowanie ITER w całym okresie obowiązywania kolejnych wieloletnich ram finansowych.

3.           ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU

Podstawą prawną dla niniejszej decyzji Rady jest art. 47 traktatu Euratom. Niniejsza decyzja stanowi akt podstawowy dla okresu obowiązywania kolejnych wieloletnich ram finansowych oraz będzie stanowić podstawę do przyjmowania przez Komisję corocznych decyzji w sprawie finansowania. Decyzje Komisji umożliwią przekazywanie środków finansowych na rzecz „Fusion for Energy” w okresie 2014-2020. Niniejszy wniosek zastąpi wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie przyjęcia dodatkowego programu badawczego na potrzeby projektu ITER (2014-2018)[2], przyjęty przez Komisję w dniu 21 grudnia 2011 r.

Trwa proces mający na celu zmianę statutu „Fusion for Energy”, w szczególności w celu przyznania Chorwacji prawa głosu po jej przystąpieniu do Euratomu w dniu 1 lipca 2013 r. Zostanie również wprowadzona poprawka do art. 12 ust. 1 lit. a)[3] w celu zwiększenia zakresu możliwości finansowania z budżetu ogólnego Unii Europejskiej.

4.           WPŁYW NA BUDŻET

Wpływ na budżet oraz kwestie dotyczące zasobów ludzkich i administracyjnych związane z wdrożeniem określono w „ocenie skutków finansowych regulacji” załączonej do niniejszego wniosku dotyczącego decyzji Rady.

2013/0295 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

zmieniająca decyzję 2007/198/Euratom powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 47 akapit trzeci i czwarty,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)       Decyzją Rady 2007/198/Euratom[4] ustanowiono Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej (zwane dalej „wspólnym przedsiębiorstwem”) w celu wnoszenia wkładu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (zwanej dalej „Euratomem”) na rzecz Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej ITER oraz realizowanych wspólnie z Japonią działań w ramach szerszego podejścia, jak również w celu przygotowania i koordynacji programu działań przygotowawczych do budowy demonstracyjnych reaktorów termojądrowych wraz z instalacjami towarzyszącymi.

(2)       W decyzji 2007/198/Euratom przewidziano kwotę odniesienia finansowego uznaną za niezbędną dla wspólnego przedsiębiorstwa wraz z szacowanym łącznym wkładem Euratomu w tę kwotę, który powinien być udostępniany poprzez wspólnotowe programy badawcze i szkoleniowe przyjmowane zgodnie z art. 7 Traktatu.

(3)       Środki uznane za niezbędne dla wspólnego przedsiębiorstwa podczas etapu budowy ITER, obejmującego lata 2007-2020, w marcu 2010 r. wynosiły 7 200 000 000 (według wartości z 2008 r.). W lipcu 2010 r. Rada Unii Europejskiej ograniczyła tę kwotę do 6 600 000 000 EUR (według wartości z 2008 r.).

(4)       W rozporządzeniu w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020 Parlament Europejski i Rada ustaliły maksymalny poziom zobowiązań Euratomu na rzecz realizacji projektu ITER na 2 707 000 000 EUR (według wartości z 2011 r.).

(5)       Konieczna jest zmiana decyzji 2007/198/Euratom, aby umożliwić finansowanie działań wspólnego przedsiębiorstwa na lata 2014-2020 z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, a nie z programów badawczych i szkoleniowych Euratomu.

(6)       Kraje trzecie, które zawarły z Euratomem umowę o współpracy w dziedzinie badań naukowych nad energią jądrową, w tym nad kontrolowaną syntezą jądrową, które wiążą swoje programy badawcze z odpowiednimi programami Euratomu, powinny wnieść wkład w finansowanie działań wspólnego przedsiębiorstwa. Ich wkład powinien zostać określony w odpowiedniej umowie o współpracy z Euratomem.

(7)       Należy również zaktualizować decyzję 2007/198/Euratom w odniesieniu do przepisów dotyczących ochrony interesów finansowych Unii.

(8)       Należy informować Radę i Parlament Europejski o realizacji decyzji 2007/198/Euratom na podstawie informacji dostarczonych przez wspólne przedsiębiorstwo.

(9)       Należy zatem odpowiednio zmienić decyzję 2007/198/Euratom,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

W decyzji 2007/198/Euratom wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 4 ust. 2 dodaje się następujący akapit:

„Wkład krajów trzecich, które zawarły z Euratomem umowę o współpracy w dziedzinie badań naukowych nad energią jądrową, w tym nad kontrolowaną syntezą jądrową, które wiążą swoje programy badawcze z odpowiednimi programami Euratomu, określa się w odpowiedniej umowie o współpracy z Euratomem.”;

2) w art. 4 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3.     Wkład Euratomu na rzecz wspólnego przedsięwzięcia na okres 2014-2020 wynosi 2 915 015 000 (w wartościach bieżących).”;

3) w art. 4 skreśla się ust. 4;

4) dodaje się art. 5a w brzmieniu:

„Artykuł 5a Ochrona interesów finansowych Unii

1.       Komisja przyjmuje odpowiednie środki zapewniające, w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszej decyzji, ochronę interesów finansowych Unii przez stosowanie środków zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i innym nielegalnym działaniom, przez skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, przez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych a także, w stosownych przypadkach, przez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary.

2.       Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy mają uprawnienia do audytu, na podstawie dokumentacji i w ramach kontroli i inspekcji na miejscu, wobec wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców, podwykonawców i innych osób trzecich, którzy otrzymują od Euratomu środki na podstawie niniejszej decyzji.

3.       Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia, w tym kontrole i inspekcje na miejscu, zgodnie z przepisami i procedurami określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady* oraz w rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96** w celu ustalenia, czy doszło do nadużycia finansowego, korupcji lub innego nielegalnego działania ze skutkiem dla interesów finansowych Unii w związku z umową, decyzją lub kontraktem finansowanym na mocy niniejszej decyzji.

Nie naruszając przepisów ust. 2 i akapitu pierwszego niniejszego ustępu, w umowach o współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, kontraktach, umowach i decyzjach wynikających z wdrożenia niniejszej decyzji wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia audytów, kontroli i inspekcji na miejscu.

__________________

*Rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (Dz.U. L 136 z 31.5.1999, s. 1).

**Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).”;

5) dodaje się art. 5b w brzmieniu:

„Artykuł 5b Przegląd śródokresowy

Komisja przedkłada Radzie i Parlamentowi Europejskiemu, najpóźniej do dnia 31 grudnia 2017 r., sprawozdanie z postępów dokonanych we wdrażaniu niniejszej decyzji na podstawie informacji dostarczonych przez wspólne przedsięwzięcie. W sprawozdaniu określa się wyniki wykorzystania wkładu Euratomu, o którym mowa w art. 2, w odniesieniu do zobowiązań i wydatków.”.

Artykuł 2 Wejście w życie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie trzeciego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2014 r.

Artykuł 3 Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

                                                                       W imieniu Rady

                                                                       Przewodniczący

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.         STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

            1.1.      Tytuł wniosku/inicjatywy

            1.2.      Dziedziny polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa

            1.3.      Charakter wniosku/inicjatywy

            1.4.      Cel(e)

            1.5.      Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

            1.6.      Okres trwania działania i jego wpływ finansowy

            1.7.      Przewidywane tryby zarządzania

2.         ŚRODKI ZARZĄDZANIA

            2.1.      Zasady nadzoru i sprawozdawczości

            2.2.      System zarządzania i kontroli

            2.3.      Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.         SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

            3.1.      Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

            3.2.      Szacunkowy wpływ na wydatki

            3.2.1.   Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

            3.2.2.   Szacunkowy wpływ na środki operacyjne

            3.2.3.   Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

            3.2.4.   Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

            3.2.5.   Udział osób trzecich w finansowaniu

            3.3.      Szacunkowy wpływ na dochody

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

Tytuł wniosku/inicjatywy

Decyzja Rady zmieniająca decyzję Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści

Dziedziny polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa[5]

- 08 - Badania naukowe i innowacje

Charakter wniosku/inicjatywy

¨ Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania

¨ Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego[6]

ý Wniosek/inicjatywa wiąże się z przedłużeniem bieżącego działania

¨ Wniosek/inicjatywa dotyczy działania, które zostało przekształcone pod kątem nowego działania

Cele

Wieloletnie cele strategiczne Komisji wskazane we wniosku/inicjatywie

Ogólnym celem niniejszej decyzji Rady jest wkład w długoterminową dekarbonizację systemu energetycznego w sposób bezpieczny i wydajny. Niniejsza decyzja Rady przyczyni się do realizacji strategii „Europa 2020” i jej inicjatyw przewodnich: „Unia innowacji”, „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” oraz „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”, ponieważ będzie wspierać rozwój europejskiej branży zaawansowanych technologii, która uzyska nowe umiejętności i zdolności produkcyjne poprzez uczestnictwo w zamówieniach publicznych w ramach „Fusion for Energy” (F4E). Ponadto z uwagi na fakt, że dekarbonizacja systemu energetycznego jest jednym z głównych celów wniosku, przyczyni się on również do spełnienia celu inicjatywy przewodniej „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”.

Cele szczegółowe i działania ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa

Wnoszenie wkładu Euratomu na rzecz Organizacji ITER z przeznaczeniem na budowę obiektów ITER oraz na działania związane z ITER.

Oczekiwane wyniki i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

Niniejsza decyzja umożliwi Europie wniesienie wkładu w budowę ITER. Europa wnosi największy wkład w projekt (45 % kosztów budowy), a skutki niniejszej decyzji będą największe właśnie w Europie, zarówno w perspektywie krótkoterminowej (korzyści dla przemysłu europejskiego), jak i długoterminowej (wiodąca rola w komercyjnym wykorzystaniu energii syntezy termojądrowej).

Projekt wywiera już pozytywny wpływ na konkurencyjność przemysłu i tworzenie miejsc pracy, ponieważ wymaga nabywania zaawansowanych technologicznie komponentów. Ponad trzy czwarte łącznego wkładu Wspólnoty na rzecz ITER trafi do przedsiębiorstw prywatnych w postaci zamówień. Liczba nowych miejsc pracy utworzona w Europie bezpośrednio w wyniku działań związanych z ITER będzie znacząca. W dłuższej perspektywie ITER stanowi dla europejskich branży zaawansowanych technologii i przedsiębiorstw budowlanych wyjątkową okazję do uzyskania przewagi konkurencyjnej na skalę światową i do objęcia wiodącej roli w projektowaniu elektrowni termojądrowych pierwszej generacji oraz w późniejszej komercjalizacji obiektów tego typu w skali międzynarodowej.

Wskaźniki wyników i wpływu

Należy określić wskaźniki, które umożliwią monitorowanie realizacji wniosku/inicjatywy.

Wskaźnikiem umożliwiającym pomiar postępów w realizacji europejskiego wkładu na rzecz budowy ITER będzie realizacja przez F4E głównych etapów poprzez zapewnianie komponentów europejskich w postaci wkładu rzeczowego w ITER. W ogólnym planie i rocznym programie prac F4E określono harmonogram realizacji głównych etapów, obejmujący wszystkie działania związane z zamówieniami na etapie budowy ITER. F4E przedstawia swojemu organowi zarządzającemu (radzie zarządzającej) i Radzie UE regularne sprawozdania dotyczące postępów w realizacji projektu.

Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

Potrzeby, które mają zostać zaspokojone w perspektywie krótko- lub długoterminowej

Rada Europejska zdecydowała w dniu 8 lutego 2013 r. o finansowaniu projektu ITER w ramach wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020. Niniejsza decyzja Rady pozwoli na przekazywanie środków finansowych na rzecz Fusion for Energy w celu wykonywania zadań, które zostały mu powierzone.

Wartość dodana z tytułu zaangażowania Euratomu

Zaangażowanie Euratomu obowiązuje od podpisania umowy ITER. Niniejsza decyzja umożliwia należyte wieloletnie planowanie budżetu F4E.

Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

W ramach projektu badawczego o nazwie Joint European Torus (JET) wykazano, że budowa i eksploatacja dużej infrastruktury badawczej w dziedzinie energii termojądrowej koordynowana przez Euratom jest wydajnym rozwiązaniem i umożliwia osiągnięcie maksymalnych korzyści naukowych i przemysłowych. Jednak bezprecedensowa skala przedsięwzięcia związanego z budową ITER wymaga współpracy na poziomie międzynarodowym, dla której próżno szukać przykładów w przeszłości.

Spójność z innymi właściwymi instrumentami oraz możliwa synergia

Niniejsza decyzja doprowadzi do powstania synergii z działaniami w dziedzinie badań nad syntezą termojądrową i z programem badawczym Euratom uzupełniającym „Horyzont 2020” (2014-2018), oraz będzie je uzupełniała. Działania w zakresie syntezy termojądrowej na podstawie niniejszych ram będą stanowić ważny wkład naukowy w budowę i eksploatację obiektu ITER.

Okres trwania działania i jego wpływ finansowy

ý Wniosek/inicjatywa o ograniczonym okresie trwania

ý         Okres trwania wniosku/inicjatywy: od 01/01/2014 do 31/12/2020 r.

ý         Okres trwania wpływu finansowego: od 2014 r. do 2026 r.

¨ Wniosek/inicjatywa o nieograniczonym okresie trwania

Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od RRRR r. do RRRR r.,

po którym następuje faza operacyjna.

Przewidywane tryby zarządzania[7]

ý Bezpośrednie zarządzanie scentralizowane przez Komisję

ý Pośrednie zarządzanie scentralizowane poprzez przekazanie zadań wykonawczych:

¨         agencjom wykonawczym

ý         organom utworzonym przez Wspólnoty[8]

¨         krajowym organom publicznym/organom mającym obowiązek świadczenia usługi publicznej

¨         osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej, określonym we właściwym prawnym akcie podstawowym w rozumieniu art. 49 rozporządzenia finansowego

¨ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

¨ Zarządzanie zdecentralizowane z państwami trzecimi

¨ Zarządzanie wspólne z organizacjami międzynarodowymi (należy wyszczególnić)

W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi:

Zarządzanie realizowane będzie przez służby Komisji oraz przez F4E. Komisja reprezentuje Euratom w organach zarządzających zarówno Organizacji ITER, jak i F4E.

ŚRODKI ZARZĄDZANIA

Niniejsza decyzja realizowana będzie przez Komisję i F4E, które będą przekazywać wkład Euratomu na rzecz projektu ITER oraz na rzecz innych działań związanych z ITER, np. działań w ramach szerszego podejścia realizowanych wspólnie z Japonią.

Komisja uczestniczy w organach decyzyjnych Organizacji ITER i F4E w imieniu Euratomu. 1) Komisja jest członkiem Rady ITER, Naukowo-Technicznego Komitetu Doradczego (STAC) i Komitetu Doradczego ds. zarządzania Rady ITER (MAC); 2) jako członek F4E Komisja uczestniczy w radzie zarządzającej, komitecie wykonawczym, technicznym panelu doradczym, komitecie administracyjno-finansowym oraz tzw. „biurze”.

Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Monitorowanie i sprawozdawczość oparte są na stosowanych przez F4E i Organizację ITER zasadach zarządzania i sprawozdawczości, które wymagają, aby wszystkie ważne dokumenty były zatwierdzane przez organy zarządzające. Poprzez te organy Komisja monitoruje i weryfikuje dokumenty określające realizację działań projektu ITER.

F4E opracowuje proces zarządzania projektem i sprawozdawczości, w którym w pełni uwzględnione zostaną poszczególne aspekty systemu sprawozdawczości na potrzeby rady zarządzającej.

Każdego roku zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 12 lipca 2010 r. F4E przedkłada Radzie sprawozdania na temat postępów we wdrażaniu planu w zakresie ograniczania kosztów i oszczędności, jak również na temat działania F4E oraz projektu ITER i zarządzania nimi, w tym w odniesieniu do realizacji zaplanowanych działań w ramach budżetu rocznego. W następstwie tych konkluzji Rady F4E powołało niezależnego eksperta, który na podstawie przedstawionych sprawozdań dokonuje oceny postępów w realizacji projektu i raz do roku przedstawia swoją opinię radzie zarządzającej F4E i Radzie ds. Konkurencyjności.

F4E i Komisja podpisały porozumienie administracyjne, w którym określono tryb i warunki przekazywania wkładu finansowego Wspólnoty na rzecz F4E.

System zarządzania i kontroli

Komisja uczestniczy w organach decyzyjnych F4E i Organizacji ITER. Komisja śledzi wszystkie inicjatywy niezbędne do realizacji projektu ITER, zwłaszcza inicjatywy o charakterze finansowym, i dokonuje ich przeglądu.

Ponadto od 2012 r. Służba Audytu Wewnętrznego (IAS) Komisji pełni funkcję audytora wewnętrznego F4E w trybie uzgodnionym pomiędzy Dyrekcją Generalną IAS a F4E. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) posiada wobec F4E i jego personelu takie same uprawnienia, jak wobec departamentów Komisji.

Jeśli chodzi o zarządzanie F4E, pod koniec maja 2011 r. rada zarządzająca F4E przyjęła z inicjatywy Komisji pakiet środków mających na celu ulepszenie zarządzania F4E. Ponadto od 1 stycznia 2011 r. wprowadzono nową strukturę organizacyjną w celu położenia większego nacisku na projekty.

Regulamin finansowy F4E jest podobny do rozporządzenia finansowego Komisji i obejmuje procedury udzielania zamówień publicznych odpowiadające standardom uznanym przez Komisję.

F4E odpowiada przed swoją radą zarządzającą, Radą i Parlamentem Europejskim, który na podstawie zalecenia Rady udziela dorocznego absolutorium budżetowego. Ponadto dwa razy do roku w F4E jest przeprowadzana kontrola przez Europejski Trybunał Obrachunkowy, który w ramach dorocznego absolutorium przedstawia sprawozdanie Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Ramy kontroli wewnętrznej

Ramy kontroli wewnętrznej opierają się na:

1. przyjętych przez Komisję standardach kontroli wewnętrznej, stosowanych przez Dyrekcję Generalną odpowiedzialną za projekt ITER przy podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących F4E, zwłaszcza decyzji o charakterze finansowym;

2. standardach kontroli wewnętrznej wprowadzanych przez F4E w celu prowadzenia systematycznego nadzoru i kontroli wprowadzania w życie zaleceń;

3. technicznym, finansowym i politycznym przeglądzie działalności F4E i ITER przez Komisję;

4. kontrolach ex ante i ex post dotyczących zamówień. Ryzyko podlega regularnej ocenie, zaś postępy w realizacji prac i zużyciu zasobów są regularnie monitorowane, na podstawie zdefiniowanych celów i wskaźników.

2.2.2.   Spodziewany poziom ryzyka niezgodności z przepisami

Ze względu na swój charakter, działalność F4E wiąże się nierozerwalnie z ryzykiem finansowym (duże i złożone zamówienia na aktywa rzeczowe, obarczone wysokim ryzykiem technicznym). W celu poprawy sytuacji wprowadzone zostały środki mające na celu monitorowanie i lepszą kontrolę funkcjonowania F4E. Komisja wraz z F4E będzie nadal rozpoznawać zagrożenia związane z realizacją tego projektu, zwłaszcza pod względem finansowym, i podejmować najbardziej odpowiednie środki zarządzania ryzykiem i jego ograniczania.

2.3.      Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Dyrekcja Generalna Komisji odpowiedzialna za realizację projektu ITER i jego budżet jest zdecydowana zwalczać nadużycia finansowe zgodnie z przyjętą przez Komisję strategią zwalczania nadużyć finansowych (COM(2011)376 z dnia 24 czerwca 2011 r.).

Od strony administracyjnej za monitorowanie zamówień, dotacji i związanych z nimi płatności odpowiedzialne jest F4E.

Komisja i F4E biorą pod uwagę interesy finansowe Unii Europejskiej, w szczególności zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich oraz z art. 53 lit. a) rozporządzenia finansowego.

F4E opracowuje strategie audytu ex-post w celu oceny legalności i prawidłowości podstawowych transakcji.

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) posiada wobec F4E i jego personelu takie same uprawnienia, jak wobec departamentów Komisji.

3.         SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.      Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

Nowe linie budżetowe, o których utworzenie się wnioskuje

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych

Dział wieloletnich ram finansowych || Linia budżetowa || Rodzaj środków || Wkład

|| Zróżnicowane /niezróżnicowane || państw EFTA || krajów kandydujących || państw trzecich || w rozumieniu art. 18 ust. 1 lit. aa) rozporządzenia finansowego

Dział 1 || 08 01 05 21 wydatki dotyczące urzędników i pracowników tymczasowych realizujących programy w dziedzinie badań i innowacji – program ITER* 08 01 05 22 personel zewnętrzny realizujący programy w dziedzinie badań i innowacji – program ITER* 08 01 05 23 inne wydatki związane z zarządzaniem programami w dziedzinie badań i innowacji – program ITER* 08 04 01 budowa, obsługa i eksploatacja obiektów ITER — Europejskie wspólne przedsięwzięcie na rzecz realizacji projektu ITER — Fusion for Energy(F4E) || Zróżnicowane /niezróżnicowane || NIE || NIE || TAK || TAK

*- Numery pozycji w budżecie zostaną sprecyzowane w późniejszym terminie.

3.2.      Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.   Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

W cenach bieżących – w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| || || Rok 2014[9] || Rok 2015 || Rok 2016 || Rok 2017 || Rok 2018 || Rok 2019 || Rok 2020 || Lata >2020 || OGÓŁEM

|| || || || || || || || ||

Numer linii budżetowej 08 04 01 || Środki na zobowiązania || (1) || 720,882 || 881,858 || 319,853 || 317,241 || 289,125 || 260,929 || 125,127 || || 2 915,015

Środki na płatności || (2) || 78,179 || 150,000 || 180,000 || 300,000 || 460,000 || 570,000 || 460,000 || 716,836 || 2 915,015

|| || ||

Środki administracyjne finansowane ze środków przydzielonych na program ITER[10] || || || || || || || || ||

Numer linii budżetowej 08 01 05 21 08 01 05 22 08 01 05 23 || || (3) || 5,128 0,133 1,846 || 6,477 0,979 2,610 || 6,606 0,999 2,662 || 6,738 1,019 2,715 || 6,874 1,039 2,769 || 7,135 0,935 2,826 || 7,278 0,954 2,882 || || 46,236 6,058 18,310

OGÓŁEM środki na Dział 1 || Środki na zobowiązania || =1+3 || 727,989 || 891,924 || 330,120 || 327,713 || 299,807 || 271,825 || 136,241 || || 2 985,619

Środki na płatności || =2+3 || 85,286 || 160,066 || 190,267 || 310,472 || 470,682 || 580,896 || 471,114 || 716,836 || 2 985,619

*

3.2.2.   Szacunkowy wpływ na środki operacyjne

¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych

ý         Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej:

Środki na zobowiązania w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

Określić cele i produkty ò || || || 2014 || 2015 || 2016 || 2017 || 2018 || 2019 || 2020 || OGÓŁEM

PRODUKT

Rodzaj[11] || Średni koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba || Koszt || Liczba ogółem || Koszt całkowity

CEL SZCZEGÓŁOWY nr 1[12] || || || || || || || || || || || || || || || ||

- Produkt* || || 416,430 || 1 || 720,882 || 1 || 881,858 || 1 || 319,853 || 1 || 317,241 || 1 || 289,125 || 1 || 260,929 || 1 || 125,127 || 7 || 2.915,015

Cel szczegółowy nr 1 – suma cząstkowa || || || || || || || || || || || || || || || ||

KOSZT OGÓŁEM || 1 || 720,882 || 1 || 811,858 || 1 || 319,853 || 1 || 317,241 || 1 || 289,125 || 1 || 260,929 || 1 || 125,127 || 7 || 2.915,015

*Produktem projektu ITER będzie roczne sprawozdanie z działalności przedstawiane przez F4E (agencja w Barcelonie), zawierające opis postępów w realizacji projektu.

3.2.3.   Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3.1.            Streszczenie

¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

ý         Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| Rok 2014[13] || Rok 2015 || Rok 2016 || Rok 2017 || Rok 2018 || Rok 2019 || Rok 2020 || OGÓŁEM

DZIAŁ 1 wieloletnich ram finansowych || || || || || || || ||

Zasoby ludzkie przeznaczone na realizację programu (RTD) || 5,261 || 7,456 || 7,605 || 7,757 || 7,913 || 8,070 || 8,232 || 52,294

Pozostałe wydatki administracyjne (RTD) || 1,846 || 2,610 || 2,662 || 2,715 || 2,769 || 2,826 || 2,882 || 18,310

DZIAŁ 1 – suma cząstkowa RTD || 7,107 || 10,066 || 10,267 || 10,472 || 10,682 || 10,896 || 11,114 || 70,604

F4E || || || || || || || ||

Zasoby ludzkie || 34,300 || 37,800 || 38,600 || 39,400 || 40,200 || 39,900 || 39,500 || 269,700

Pozostałe wydatki administracyjne* || 6,900 || 7,300 || 10,400 || 7,500 || 7,700 || 7,900 || 8,100 || 55,800

DZIAŁ 1 – suma cząstkowa F4E || 41,200 || 45,100 || 49,000 || 46,900 || 47,900 || 47,800 || 47,600 || 325,500

*wartości szacunkowe

OGÓŁEM DZIAŁ 1 || 48,307 || 55,166 || 59,267 || 57,372 || 58,582 || 58,696 || 58,714 || 396,104

3.2.3.2.            Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich

ýWniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Wartości szacunkowe należy wyrazić w pełnych kwotach (lub najwyżej z dokładnością do jednego miejsca po przecinku)

|| Rok 2014[14] || Rok 2015 || Rok 2016 || Rok 2017 || Rok 2018 || Rok 2019 || Rok 2020

|| Ÿ Stanowiska przewidziane w planie zatrudnienia (stanowiska urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony) dla projektu ITER, które uwzględnia się w szczególnym planie zatrudnienia dla ITER w dziale 1

W centrali 08 01 05 21 || 50 || 50 || 50 || 50 || 50 || 50 || 50 ||

|| || || || || || || ||

|| || || || || || || ||

|| || || || || || || ||

|| Ÿ Personel zewnętrzny (w ekwiwalentach pełnego czasu pracy)[15] dla projektu ITER, przewidziany w dziale 1 ||

08.04.01 || Urzędnicy kategorii AD || 44 || 44 || 44 || 44 || 44 || 44 || 44 ||

Personel tymczasowy kategorii AD || 174 || 174 || 174 || 174 || 174 || 174 || 174 ||

Urzędnicy kategorii AST || 18 || 18 || 18 || 18 || 18 || 18 || 18 ||

Personel tymczasowy kategorii AST || 26 || 26 || 26 || 26 || 26 || 26 || 26 ||

CA || 153 || 153 || 153 || 153 || 153 || 153 || 153 ||

SNE || 7 || 7 || 7 || 7 || 7 || 7 || 7 ||

- (JU ITER-F4E (Barcelona) (*) || 422 || 422 || 422 || 422 || 422 || 422 || 422 ||

08 01 05 22 (CA, INT, SNE pośrednie badania naukowe) || 15 || 15 || 15 || 15 || 15 || 15 || 15 ||

10 01 05 22 (CA, INT, SNE - bezpośrednie badania naukowe) || || || || || || || ||

Inna linia budżetowa (określić) || || || || || || || ||

OGÓŁEM || 487 || 487 || 487 || 487 || 487 || 487 || 487 ||

08 oznacza odpowiednią dziedzinę polityki lub odpowiedni tytuł w budżecie.

Koszty administracyjne (w tym koszty związane z personelem) realizacji programu ITER (poza dotacją operacyjną na rzecz Europejskiego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Realizacji Projektu ITER (F4E)) powinny odpowiadać środkom operacyjnym przeznaczonym na sam program ITER.

(*) 422 ekwiwalenty pełnego czasu pracy finansowane w budżecie na 2012 r. w pozycjach 08.04 01.

Opis zadań do wykonania:

Urzędnicy i pracownicy zatrudnieni na czas określony || Personel zatrudniony w centrali jest odpowiedzialny za określanie i monitorowanie wykonania zadań agencji wewnętrznej z siedzibą w Barcelonie (F4E) oraz projektu ITER, w ramach którego Komisja reprezentuje europejskich partnerów. Personel agencji wewnętrznej z siedzibą w Barcelonie (F4E) jest odpowiedzialny za europejski wkład w postępowania zamówieniowe, przyznawanie zamówień i finansową realizację planu prac Międzynarodowej Organizacji ITER, zgodnie z decyzją Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r.

Personel zewnętrzny

3.2.4.   Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

X         Wniosek/inicjatywa jest zgodny(-a) z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi.

¨         Wniosek/inicjatywa wymaga przeprogramowania odpowiedniego działu w wieloletnich ramach finansowych.

Należy wyjaśnić, na czym ma polegać przeprogramowanie, określając linie w budżecie, których ma ono dotyczyć, oraz podając odpowiednie kwoty.

¨         Wniosek/inicjatywa wymaga zastosowania instrumentu elastyczności lub zmiany wieloletnich ram finansowych[16].

Należy wyjaśnić, który wariant jest konieczny, określając linie w budżecie, których ma on dotyczyć, oraz podając odpowiednie kwoty.

3.2.5.   Udział osób trzecich w finansowaniu

Wniosek/inicjatywa nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

ý Wniosek/inicjatywa przewiduje współfinansowanie szacowane zgodnie z poniższym*:

Środki w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || wprowadzić taką liczbę kolumn dla poszczególnych lat, jaka jest niezbędna, by odzwierciedlić cały okres wpływu (por. pkt 1.6) || Ogółem

Określić organ współfinansujący || || || || || || || ||

OGÓŁEM środki objęte współfinansowaniem || || || || || || || ||

* - Program może uzyskać nieznane na chwilę obecną wkłady państw trzecich (na podstawie umowy o współpracę zawartej pomiędzy państwami trzecimi a Euratomem).

3.3.      Szacunkowy wpływ na dochody

¨         Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody.

ý         Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

¨         wpływ na zasoby własne

ý         wpływ na dochody różne

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

Linia budżetowa po stronie dochodów || Środki zapisane w budżecie na bieżący rok budżetowy || Wpływ wniosku/inicjatywy[17]

Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || …wprowadzić taką liczbę kolumn dla poszczególnych lat, jaka jest niezbędna, by odzwierciedlić cały okres wpływu (por. pkt 1.6)

Artykuł 6XXX* || || || || || || || ||

*- Numery pozycji w budżecie zostaną sprecyzowane w późniejszym terminie.

W przypadku wpływu na dochody różne, należy wskazać pozycję(-e) wydatków w budżecie, którą(-e) ten wpływ obejmie.

08 04 50 01 - Środki pochodzące z wkładów osób trzecich (spoza EOG) na badania naukowe i rozwój technologii (2014-2020);

08 04 50 02 - Środki pochodzące z wkładów osób trzecich (spoza EOG) na badania naukowe i rozwój technologii (przed 2014 r.);

Należy określić metodę obliczania wpływu na dochody.

„Niektóre kraje trzecie mogą wnieść wkład w dodatkowe finansowanie projektu ITER w ramach umów o współpracy między tymi krajami a Euratomem. Metoda obliczania zostanie uzgodniona w tych umowach o współpracy i niekoniecznie będzie taka sama we wszystkich umowach. Obliczenia są w większości przypadków oparte na PKB państwa trzeciego w porównaniu z PKB państw członkowskich przy zastosowaniu tego odsetka do całości przegłosowanego budżetu.”

[1]               COM(2011) 48

[2]               COM(2011) 931

[3]               Artykuł ten stanowi, że „wkład Euratomu wnoszony jest przez wspólnotowe programy badawcze i szkoleniowe przyjmowane zgodnie z art. 7 Traktatu”.

[4]               Decyzja Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołująca europejskie wspólne przedsięwzięcie na rzecz realizacji projektu ITER i rozwoju energii termojądrowej oraz przyznająca mu określone korzyści (Dz.U. L 90 z 30.3.2007, s. 58).

[5]               ABM: Activity Based Management: zarządzanie kosztami działań - ABB: Activity Based Budgeting: budżet zadaniowy.

[6]               O którym mowa w art. 49 ust. 6 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

[7]               Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: http://www.cc.cec/budg/man/budgmanag/budgmanag_en.html

[8]               O których mowa w art. 185 rozporządzenia finansowego.

[9]               Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

[10]             Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie w zakresie wprowadzania w życie programów lub działań UE (dawne pozycje „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

[11]             Produkty odnoszą się do produktów i usług, które zostaną zapewnione (np. liczba sfinansowanych wymian studentów, liczba kilometrów zbudowanych dróg itp.).

[12]             Zgodnie z opisem w punkcie 1.4.2. „Cel(e) szczegółowy(-e)…”.

[13]             Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

[14]             Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

[15]             CA = personel kontraktowy; INT= personel tymczasowy; JED= młodszy oddelegowany ekspert; LA = personel miejscowy; SNE = oddelegowany ekspert krajowy;

[16]             Zob. pkt 19 i 24 porozumienia międzyinstytucjonalnego.

[17]             W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 25% na poczet kosztów poboru.