SPIS TREŚCI

1........... Wprowadzenie............................................................................................................... 4

2........... Przegląd działalności EFG w 2012 r................................................................................ 4

3........... Działania związane ze sprawozdaniem rocznym z działalności EFG za 2011 r................... 5

4........... Analiza działalności EFG w 2012 r.................................................................................. 6

4.1........ Otrzymane wnioski......................................................................................................... 6

4.1.1..... Otrzymane wnioski wg sektorów.................................................................................... 6

4.1.2..... Otrzymane wnioski a wnioskowane kwoty...................................................................... 6

4.1.3..... Otrzymane wnioski a liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą................. 7

4.1.4..... Otrzymane wnioski a wnioskowane kwoty w przeliczeniu na pracownika......................... 7

4.1.5..... Otrzymane wnioski wg kryteriów interwencji................................................................... 7

4.2........ Przyznane wkłady........................................................................................................... 7

4.2.1..... Działania finansowane przy wsparciu z EFG.................................................................. 11

4.2.2..... Komplementarność z działaniami finansowanymi z funduszy strukturalnych, w szczególności z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS)....................................................................................... 11

4.3........ Wnioski niespełniające warunków przyznania wkładu finansowego z EFG...................... 12

4.4........ Wyniki osiągnięte przez EFG........................................................................................ 12

4.4.1..... Podsumowanie zgłoszonych wyników i dobrych praktyk w 2012 r................................ 13

4.4.2..... Szczegółowe informacje na temat wdrożonych środków przedstawione w sprawozdaniach końcowych otrzymanych w 2012 r.................................................................................................. 13

4.5........ Okres programowania 2014–2020 – wniosek Komisji dotyczący nowego rozporządzenia EFG          19

4.6........ Sprawozdanie finansowe............................................................................................... 19

4.6.1..... Środki wypłacone z EFG.............................................................................................. 19

4.6.2..... Wydatki na pomoc techniczną....................................................................................... 19

4.6.3..... Nieprawidłowości zgłoszone lub zamknięte.................................................................... 20

4.6.4..... Zamknięcie wkładów finansowych z EFG...................................................................... 21

4.6.5..... Pozostałe zwroty.......................................................................................................... 23

4.7........ Działania w zakresie pomocy technicznej podjęte przez Komisję.................................... 23

4.7.1..... Dostarczanie i upowszechnianie informacji..................................................................... 23

4.7.2..... Spotkania z organami krajowymi i zainteresowanymi stronami EFG............................... 23

4.7.3..... Utworzenie bazy wiedzy – baza danych EFG i ustandaryzowane procedury dla wniosków o pomoc z EFG      23

4.7.4..... Drugi portret statystyczny EFG w latach 2007–2011..................................................... 24

4.7.5..... Śródokresowa ocena EFG........................................................................................... 24

4.7.6..... Ocena ex post EFG – pierwszy etap............................................................................. 24

5........... Tendencje.................................................................................................................... 25

6........... Wnioski........................................................................................................................ 30

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z działalności Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (EFG) w 2012 r.

1.           Wprowadzenie

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) ustanowiono rozporządzeniem (WE) nr 1927/2006[1], aby okazać solidarność i udzielić wsparcia pracownikom zwalnianym w wyniku poważnych zmian strukturalnych w światowym handlu. Został zaplanowany jako środek służący pogodzeniu ogólnych długoterminowych korzyści płynących z otwartego handlu w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz krótkoterminowych negatywnych skutków, jakie może nieść globalizacja, w szczególności dla zatrudnienia najmniej wykwalifikowanych pracowników o najsłabszej pozycji. EFG umożliwia współfinansowanie aktywnych instrumentów rynku pracy tworzonych przez państwa członkowskie w celu udzielenia pomocy zwalnianym pracownikom w zdobywaniu nowej pozycji na rynku pracy i znalezieniu nowego zatrudnienia.

Obowiązujące przepisy zmieniono rozporządzeniem (WE) nr 546/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r.[2] w celu, aby umożliwić skuteczniejsze reagowanie na skutki światowego kryzysu finansowego i gospodarczego.

Artykuł 16 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006 zawiera wymóg, zgodnie z którym Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z działalności EFG z poprzedniego roku w ujęciu ilościowym i jakościowym. Sprawozdanie powinno koncentrować się głównie na wynikach osiągniętych przez EFG i zawierać w szczególności informacje dotyczące złożonych wniosków, przyjętych decyzji i finansowanych działań, w tym ich komplementarności z działaniami finansowanymi z funduszy strukturalnych, w szczególności z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), oraz zamknięcia przyznanych wkładów finansowych. Powinno ono dokumentować również przypadki wniosków, które zostały odrzucone ze względu na brak wystarczających środków lub niekwalifikowalność.

2.           Przegląd działalności EFG w 2012 r.

W 2012 r. Komisja otrzymała 11 wniosków o wkład z EFG, wnoszących o 58,5 mln EUR. Szczegółowe informacje dotyczące wniosków podano w sekcji 4.1 oraz w tabeli 1.

W 2012 r. władza budżetowa podjęła 19 decyzji o uruchomieniu środków z EFG na łączną kwotę 73,5 mln EUR z budżetu EFG na 2012 r. Szczegółowe informacje na temat przyznanych wkładów podano w sekcji 4.2 oraz w tabelach 2 i 3.

W 2012 r. Komisja otrzymała 41 sprawozdań końcowych dotyczących wykorzystania wkładów z EFG. Szczegółowe informacje dotyczące wyników podano w sekcji 4.4 oraz w tabeli 4.

Zamknięto jedenaście wkładów z EFG przyznanych w ubiegłych latach (szczegółowe informacje podano w sekcji 4.6.4 oraz w tabeli 6). Szczegółowe informacje o pomocy technicznej udzielonej z inicjatywy Komisji (art. 8 ust. 1 rozporządzenia EFG) podano w sekcji 4.6.2 i w tabeli 5.

Komisja rozpoczęła pierwszy etap oceny ex post, podpisując umowę z zewnętrznym usługodawcą (więcej szczegółowych informacji podano w sekcji 4.7.6).

Wniosek Komisji dotyczący przyszłego rozporządzenia EFG na lata 2014–2020, przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w 2011 r.[3], został omówiony w obu instytucjach (więcej szczegółowych informacji podano w sekcji 4.5).

3.           Działania związane ze sprawozdaniem rocznym z działalności EFG za 2011 r.

Rozporządzenie (WE) nr 546/2009 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 ustanawiające EFG

Rozporządzenie (WE) nr 546/2009 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 ustanawiające EFG miało zastosowanie do wniosków o pomoc z EFG składanych począwszy od dnia 1 maja 2009 r. Określono w nim tymczasowe i trwałe zmiany wprowadzone do pierwotnego rozporządzenia EFG[4].

Rozporządzenie zmieniające wprowadziło znaczne ulepszenia do EFG, zapewniając państwom członkowskim lepsze warunki ubiegania się o współfinansowanie z EFG, w szczególności poprzez wsparcie ich reagowania na negatywny wpływ światowego kryzysu finansowego i gospodarczego na zatrudnienie.

Ponieważ w 2011 r. w Radzie nie osiągnięto politycznego porozumienia w sprawie przedłużenia czasowego „odstępstwa związanego z kryzysem”, wygasło ono z dniem 31 grudnia 2011 r. W pozostałym okresie wdrażania rozporządzenia EFG, tj. do dnia 31 grudnia 2013 r., wniosków o wsparcie z EFG nie można już uzasadniać kryzysem finansowym i gospodarczym, lecz wyłącznie zmianami strukturalnymi w światowym handlu, a poziom współfinansowania obniżono do pierwotnego poziomu 50 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych. Trwałe zmiany, tj. obniżenie liczby progowej z 1 000 do 500 zwolnień i przedłużenie okresu realizacji z 12 do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku, mają nadal zastosowanie do dnia 31 grudnia 2013 r.

Ułatwianie procesu decyzyjnego w odniesieniu do wniosków o pomoc z EFG: procedura przedstawiania wniosków Radzie i Parlamentowi Europejskiemu

Rozpoczęte w 2010 r. działania na rzecz przyspieszenia procesu decyzyjnego w ramach określonych przepisami obecnego rozporządzenia kontynuowano w 2012 r. W marcu 2012 r. odbyło się specjalne seminarium dla przedstawicieli państw członkowskich, które miało na celu omówienie różnych kwestii związanych z efektywnym wykorzystaniem Funduszu.

4.           Analiza działalności EFG w 2012 r.

4.1.        Otrzymane wnioski

W 2012 r. Komisja otrzymała 11 wniosków[5] (zob. tabela 1), które zostały złożone przez dziewięć państw członkowskich (Irlandię, Niemcy, Danię, Hiszpanię, Szwecję, Finlandię, Włochy, Belgię i Rumunię), dotyczyły 10 403 pracowników zwolnionych z powodu zmian strukturalnych w światowym handlu w wyniku globalizacji i opiewały na łączną kwotę 58 499 659 EUR z EFG. Kwoty dotychczas niezatwierdzone mają charakter orientacyjny, gdyż mogą jeszcze ulec zmianie na etapie oceny. Wszystkie dziewięć państw członkowskich ubiegało się uprzednio o środki z EFG.

Rozporządzenie (WE) nr 546/2009, przyjęte dnia 18 czerwca 2009 r., ma zastosowanie do wszystkich tych wniosków (tj. stosuje się poziom współfinansowania wynoszący 50 %, okres realizacji obejmujący 24 miesiące od daty złożenia wniosku itd.).

Tabela 1 – wnioski otrzymane w 2012 r.

4.1.1.     Otrzymane wnioski wg sektorów

Wspomnianych 11 wniosków dotyczyło sześciu sektorów[6]. W przypadku dwóch sektorów (działalności centrów telefonicznych i sprzętu elektronicznego powszechnego użytku) wniosek o pomoc z EFG złożono po raz pierwszy w 2012 r.

4.1.2.     Otrzymane wnioski a wnioskowane kwoty

Każde państwo członkowskie składające wniosek o wsparcie z EFG musi zaplanować skoordynowany pakiet środków, który najlepiej odpowiada profilowi pracowników przewidzianych do objęcia pomocą, oraz ustalić wnioskowaną kwotę pomocy. Rozporządzenie EFG nie zawiera zaleceń ani ograniczeń dotyczących całkowitej wnioskowanej kwoty, jednak podczas oceny wniosku przez Komisję mogą wystąpić kwestie, z powodu których państwo członkowskie będzie musiało zmienić proponowany pakiet zindywidualizowanych usług, co w rezultacie wpłynie na wnioskowaną kwotę.

W 2012 r. wnioski o wkład z EFG dotyczyły kwot od 2 620 982 EUR do 12 536 454 EUR (średnio 5 318 151 EUR).

4.1.3.     Otrzymane wnioski a liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą

Całkowita liczba pracowników przewidzianych do objęcia środkami, które miały być współfinansowane przez EFG, wyniosła 10 403, co stanowi 74 % całkowitej liczby zwolnionych pracowników (w ramach jedenastu złożonych wniosków dziewięć państw członkowskich zgłosiło około 14 000 zwolnień).

Liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą w poszczególnych wnioskach wynosiła od 295 do 2 103, przy czym pięć wniosków dotyczyło ponad 1 000 pracowników, a dwa wnioski mniej niż 500 pracowników. Liczba pracowników dotkniętych zwolnieniami i liczba osób przewidzianych do objęcia wsparciem z EFG mogą się różnić, ponieważ wnioskujące państwo członkowskie może zdecydować o skoncentrowaniu pomocy z EFG tylko na określonych grupach pracowników, takich jak osoby mające wyjątkowe trudności w utrzymaniu się na rynku pracy lub osoby najbardziej potrzebujące wsparcia. Niektórzy zwolnieni pracownicy mogą otrzymać pomoc z innego źródła niż EFG, podczas gdy inni mogą samodzielnie znaleźć nową pracę lub podjąć decyzję o przejściu na wcześniejszą emeryturę, co oznacza, że nie zostaną objęci środkami EFG.

4.1.4.     Otrzymane wnioski a wnioskowane kwoty w przeliczeniu na pracownika

Pakiet zindywidualizowanych usług, który państwa członkowskie mogą zaproponować dla danej grupy zwolnionych pracowników, leży w gestii tych państw członkowskich w ramach warunków określonych w rozporządzeniu. W związku z tym wnioskowana kwota w przeliczeniu na zwolnionego pracownika może być różna zależnie od skali zwolnień, sytuacji na danym rynku pracy, indywidualnej sytuacji pracowników przewidzianych do objęcia pomocą, środków już wprowadzonych przez państwo członkowskie oraz kosztów świadczenia usług w danym państwie członkowskim lub jego regionie. Zależność ta pozwala na wyjaśnienie, dlaczego wnioskowane kwoty w przeliczeniu na pracownika wynosiły w 2012 r. od około 2 500 EUR do nieco ponad 42 000 EUR, przy średniej 8 668 EUR na pracownika.

4.1.5.     Otrzymane wnioski wg kryteriów interwencji

Wszystkie jedenaście złożonych wniosków miało na celu wsparcie pracowników zwolnionych w wyniku poważnych zmian strukturalnych w handlu światowym spowodowanych globalizacją.

Podstawę dziesięciu wniosków stanowił art. 2 lit. a) rozporządzenia EFG, a jeden wniosek był oparty na art. 2 lit. c) (wyjątkowe okoliczności).

4.2.        Przyznane wkłady

W 2012 r., w odpowiedzi na wnioski państw członkowskich władza budżetowa podjęła 19 decyzji o wykorzystaniu finansowania EFG w odniesieniu do aktywnych instrumentów rynku pracy (zob. tabele 2 i 3 zawierające przegląd i zestawienie profili pracowników). Pięć z tych decyzji dotyczyło wniosków złożonych w 2012 r., 13 decyzji odnosiło się do wniosków otrzymanych w 2011 r., a jedną podjęto w odpowiedzi na wniosek otrzymany w 2010 r. Do 14 spośród 19 przyznanych wkładów zastosowanie ma rozporządzenie (WE) nr 546/2009, przyjęte dnia 18 czerwca 2009 r. (tj. stosuje się poziom współfinansowania wynoszący 65 %, okres realizacji obejmujący 24 miesiące od daty złożenia wniosku itd.). W przypadku pięciu wniosków złożonych w 2012 r. poziom współfinansowania wynosi 50 %, natomiast okres realizacji nadal obejmuje 24 miesiące (trwała zmiana wprowadzona rozporządzeniem zmieniającym (WE) nr 546/2009).

Wspomniane 19 przyznanych wkładów objęło 15 700 zwolnionych pracowników w jedenastu państwach członkowskich, a łączna kwota wypłacona z EFG wyniosła 73 536 222 EUR (14,7 % maksymalnej kwoty rocznej dostępnej w ramach EFG). Siedem z 19 wkładów z EFG zostało zatwierdzanych w grudniu 2012 r. i wypłaconych w pierwszym kwartale 2013 r. (z budżetu na 2012 r.).

Spadek pod względem finansowania z EFG w porównaniu z 2011 r. (w 2011 r. przyznano 128 167 758 EUR w ramach 22 wkładów) wynika w pewnym stopniu z obniżonego poziomu współfinansowania z EFG (50 % zamiast wcześniejszego poziomu wynoszącego 65 %) oraz ze zmniejszenia liczby nowych wniosków po wygaśnięciu „odstępstwa związanego z kryzysem” na koniec 2011 r.

Tabela 2 – szczegółowe informacje na temat wkładów przyznanych w 2012 r.

Tabela 3 – wkłady z EFG przyznane w 2012 r.: profil pracowników

4.2.1.     Działania finansowane przy wsparciu z EFG

Artykuł 3 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006 stanowi, że współfinansowanie z EFG może być przeznaczone jedynie na aktywne instrumenty rynku pracy, których celem jest udzielenie pomocy zwolnionym pracownikom w ponownym znalezieniu zatrudnienia. Ponadto artykuł ten stanowi, że z EFG można finansować działania prowadzone przez państwo członkowskie w zakresie przygotowania, zarządzania, dostarczania i upowszechniania informacji na jego temat oraz działania kontrolne związane z wykorzystywaniem wkładu („działania wykonawcze”).

Środki zatwierdzone w ramach 19 wkładów z EFG przyznanych w 2012 r. miały na celu reintegrację 15 700 zwolnionych pracowników na rynku pracy. Na środki te składały się głównie intensywna indywidualna pomoc w szukaniu pracy i zarządzanie konkretnymi sprawami, wiele różnych szkoleń zawodowych, środki w zakresie podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania, różne tymczasowe zachęty/dodatki finansowe na okres korzystania z aktywnych środków wsparcia aż do czasu rzeczywistej reintegracji zawodowej, pewne formy opieki mentorskiej na początkowym etapie wykonywania nowej pracy, a także inne rodzaje działań, takich jak propagowanie przedsiębiorczości/tworzenie przedsiębiorstw i jednorazowe zachęty do podjęcia zatrudnienia /zatrudnienia pracowników.

Opracowując pakiety wsparcia, państwa członkowskie uwzględniły profile, doświadczenia i poziom wykształcenia pracowników, ich zdolność do mobilności oraz obecne i oczekiwane możliwości pracy w danym regionie.

4.2.2.     Komplementarność z działaniami finansowanymi z funduszy strukturalnych, w szczególności z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS)

Celem, dla którego utworzono EFG, jest zwiększanie zdolności do zatrudnienia i zapewnianie szybkiej reintegracji zawodowej zwolnionych pracowników poprzez aktywne instrumenty rynku pracy, co umożliwia uzupełnienie EFS będącego głównym instrumentem w obszarze wspierania zatrudnienia w UE. Zasadniczo komplementarność obu funduszy polega na tym, że umożliwiają one zajęcie się tymi kwestiami w dwóch różnych perspektywach czasowych: podczas gdy EFG udziela zwolnionym pracownikom wparcia dostosowanego do ich potrzeb w odpowiedzi na konkretny przypadek masowych zwolnień na dużą skalę, EFS wspiera realizację strategicznych celów długoterminowych (np. zwiększenie kapitału ludzkiego, zarządzanie zmianą) w ramach wieloletnich programów o ustalonym programowaniu, których zasoby zwykle nie mogą być realokowane w celu zaradzenia sytuacjom kryzysowym powstałym w wyniku masowych zwolnień. Środki EFG i EFS są niekiedy stosowane w komplementarny sposób, aby zapewnić zarówno rozwiązania krótkoterminowe, jak i długoterminowe. Decydującym kryterium jest potencjał dostępnych instrumentów pod względem umożliwienia skutecznego udzielania pomocy pracownikom, a do państw członkowskich należy wybór – oraz zaplanowanie – instrumentów i działań najlepiej dostosowanych do osiągnięcia założonych celów.

Zawartość „skoordynowanego pakietu zindywidualizowanych usług”, który ma być współfinansowany z EFG, powinna być zrównoważona z innymi działaniami i powinna je uzupełniać. Środki współfinansowane z EFG mogą wykraczać daleko poza standardowe kursy i działania, a z doświadczeń wynika, że EFG umożliwia państwom członkowskim zapewnienie zwolnionym pracownikom pogłębionej i lepiej dostosowanej do ich potrzeb pomocy niż byłoby to możliwe bez wsparcia EFG, w tym środków, do których w innym przypadku nie mieliby dostępu (np. kształcenia na poziomie średnim i wyższym). EFG pozwala państwom członkowskim skoncentrować się w większym stopniu na grupach szczególnie wrażliwych, w tym obejmujących osoby o niższych kwalifikacjach lub wywodzące się ze środowisk imigrantów, a także zapewnić wsparcie przy korzystniejszym współczynniku liczby doradców do liczby pracowników lub przez dłuższy okres, niż byłoby to możliwe bez środków z EFG. Wszystkie powyższe aspekty zwiększają szanse pracowników na poprawę ich sytuacji.

Wszystkie państwa członkowskie muszą ustanowić niezbędne mechanizmy, aby uniknąć ryzyka podwójnego finansowania z instrumentów finansowych UE, zgodnie z wymogiem art. 6 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006.

4.3.        Wnioski niespełniające warunków przyznania wkładu finansowego z EFG

Ani Komisja, ani władza budżetowa nie odrzuciły żadnego wniosku o finansowanie z EFG złożonego przez państwa członkowskie.

4.4.        Wyniki osiągnięte przez EFG

Głównymi źródłami informacji o wynikach osiągniętych przez EFG są sprawozdania końcowe przedstawiane przez państwa członkowskie zgodnie z art. 15 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006. Uzupełnieniem do sprawozdań końcowych są informacje wymieniane przez państwa członkowskie w bezpośrednich kontaktach z Komisją oraz w trakcie odbywających się w ciągu roku spotkań i konferencji.

W 2012 r. Komisja otrzymała sprawozdania końcowe dla 41 współfinansowanych z EFG wniosków, wdrożonych w dwunastu państwach członkowskich do połowy 2012 r. Wszystkie 41 wniosków miało rozszerzony okres realizacji wynoszący 24 miesiące od daty złożenia wniosku (po przedłużeniu z 12 do 24 miesięcy w wyniku zmiany rozporządzenia EFG w 2009 r.) oraz wszystkie były objęte współfinansowaniem z EFG na poziomie 65 % (po czasowym podwyższeniu z poprzednich 50 %).

Podsumowanie głównych wyników i danych zgłoszonych przez te państwa członkowskie w 2012 r. przedstawiono w niniejszej sekcji i w tabeli 4. Te 41 wniosków zostanie również poddanych analizie w ocenie ex post EFG, której celem jest zmierzenie wartości dodanej EFG i jego wpływu na zwolnionych pracowników i rynki pracy (29 wniosków jest analizowanych na pierwszym etapie oceny, pozostałe 12 zostanie objętych oceną na etapie końcowym – zob. sekcja 4.7.6).

Ogółem Komisja otrzymała sprawozdania końcowe dla 60 wniosków EFG do dnia 31 grudnia 2012 r., odpowiadających 57 % całkowitej liczby wniosków otrzymanych do 31 grudnia 2012 r. (105)[7].

W oparciu o informacje zawarte w sprawozdaniach końcowych państw członkowskich można stwierdzić, że EFG stanowi wartość dodaną w stosunku do tego, co państwa członkowskie mogły w innym przypadku uczynić, by wesprzeć zwolnionych pracowników w szukaniu nowej pracy i odnalezieniu się na nowo na rynku pracy. EFG umożliwia im zapewnienie środków dużej liczbie zwolnionych pracowników, w dłuższym okresie i lepszej jakości niż byłoby to możliwe bez wsparcia z EFG.

4.4.1.     Podsumowanie zgłoszonych wyników i dobrych praktyk w 2012 r.

Sprawozdania końcowe przedstawione przez dwanaście państw członkowskich pokazały, że pod koniec okresu realizacji działań finansowanych z EFG 14 333 pracowników (50 % z 28 662 pracowników, którzy zostali objęci wsparciem z EFG) znalazło nowe miejsca pracy lub prowadziło działalność na własny rachunek. Jest to dobry wynik, zwłaszcza że pracownicy wspierani środkami współfinansowanymi z EFG są zazwyczaj osobami napotykającymi większe trudności na rynku pracy. Około 3,7 % nadal kształciło się lub szkoliło, a 44,7 % pozostawało bezrobotnymi lub nieaktywnymi z przyczyn osobistych[8]. Szczegółowe dane przedstawiono w tabeli 4.

Podobnie jak w 2011 r. i 2010 r. wpływ na wyniki w zakresie reintegracji zawodowej miała ograniczona chłonność lokalnych i regionalnych rynków pracy, co stanowi bezpośredni skutek światowego kryzysu. Należy zaznaczyć, że poziom reintegracji odnotowany na koniec odpowiednich okresów realizacji środków pokazuje jedynie „chwilowy” stan zatrudnienia pracowników w czasie gromadzenia danych. Nie dostarcza danych na temat rodzaju znalezionego zatrudnienia i jego jakości, a w krótkim czasie może ulec znacznym zmianom. Zgodnie z informacjami otrzymanymi od kilku państw członkowskich poziom reintegracji wykazuje tendencje wzrostowe nawet kilka miesięcy po przedstawieniu sprawozdań końcowych i rośnie dalej w średnim horyzoncie czasowym, w szczególności w przypadkach, w których pracownicy po zakończeniu działań finansowanych z EFG nadal otrzymują wsparcie dostosowane do ich potrzeb, którego koszty państwa członkowskie pokrywają w całości lub z pomocą EFS. Pokazuje to, że wsparcie współfinansowane z EFG może mieć dodatkowe pozytywne skutki w długim okresie.

4.4.2.     Szczegółowe informacje na temat wdrożonych środków przedstawione w sprawozdaniach końcowych otrzymanych w 2012 r.

Pakiety wsparcia, jakie państwa członkowskie zapewniły zwolnionym pracownikom, obejmowały szereg zindywidualizowanych środków z zakresu poszukiwania pracy, zwolnienia monitorowanego i przekwalifikowania. Największe kwoty przeznaczono na dwa rodzaje wsparcia: szkolenia i przekwalifikowanie (około 56,5 mln EUR, tj. 32 % wszystkich zindywidualizowanych usług we wszystkich 41 wnioskach) oraz dodatki wypłacane pracownikom, gdy korzystali z aktywnych instrumentów rynku pracy (około 68,5 mln EUR, tj. 38,8 % wszystkich zindywidualizowanych usług we wszystkich 41 wnioskach).

Programy poszerzania kwalifikacji i szkoleń były dostosowane do potrzeb i zamiarów pracowników, z uwzględnieniem wymogów lokalnych lub regionalnych rynków pracy oraz potencjału obiecujących sektorów w przyszłości. W niektórych państwach członkowskich i wnioskach (np. w Austrii i Irlandii) skupiano się często na kwalifikacjach na poziomie wyższym, natomiast wnioski z innych państw członkowskich dotyczyły zwiększania umiejętności technicznych pracowników. Niekiedy (np. w Danii) EFG został wykorzystany jako przestrzeń badawcza dla innowacyjnych środków niedostępnych jeszcze dla wszystkich zwolnionych pracowników, które w wyniku doświadczeń EFG można byłoby wykorzystać szerzej w przyszłości. W większości przypadków pracownicy mogli otrzymać poświadczenie posiadanych umiejętności lub doświadczeń, zwiększając przez to swoją wartość dla przyszłych pracodawców.

Środki obejmowały również działania propagujące przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw (zawarte w większości pakietów wsparcia) oraz dodatki na pokrycie kosztów transportu, wydatków związanych ze szkoleniem oraz kosztów diety dziennej, gdy pracownicy uczestniczyli w zorganizowanych dla nich aktywnych instrumentach rynku pracy.

Dwanaście państw członkowskich przedstawiło wiele interesujących faktów i dobrze prognozujących danych, z których wynika, że dzięki wsparciu i usługom EFG sytuacja osobista, pewność siebie i zdolność do zatrudnienia pracowników objętych pomocą uległy znacznej poprawie, mimo że nie wszyscy szybko znaleźli nową pracę.

EFG umożliwił tym państwom członkowskim podjęcie w obszarach dotkniętych zwolnieniami działań bardziej intensywnych pod względem liczby osób objętych pomocą oraz zakresu, czasu trwania i jakości wparcia, niż byłoby to możliwe bez finansowania z EFG. Fundusze UE umożliwiły tym państwom bardziej elastyczne reagowanie oraz włączenie do swoich pakietów wysoce zindywidualizowanych, niekiedy innowacyjnych, działań o wysokiej jakości oraz poświęcenie większej uwagi konkretnym grupom społecznym, takim jak osoby o niższych kwalifikacjach i osoby mające większe problemy ze znalezieniem pracy (osoby w wieku powyżej 50 lat, osoby ze środowisk migracyjnych, osoby niepełnosprawne, osoby tylko z podstawowym wykształceniem i kwalifikacjami na tym poziomie itd.). Szczególnie efektywne były targi pracy z uczestnictwem zwolnionych pracowników, a także działania, w ramach których instytucje realizujące środki kontaktowały się z lokalnymi przedsiębiorstwami w celu wspólnego określenia nieogłoszonych dotąd ofert pracy, by pracownicy objęci wsparciem mogli zostać przeszkoleni, tak aby dopasować ich kwalifikacje do potrzeb w takich miejscach pracy. Organizowanie staży było kolejnym działaniem potencjalnie prowadzącymi do powstawania ofert pracy dla pracowników objętych wsparciem z EFG.

W niektórych państwach członkowskich wsparcie EFG miało wpływ na całe sektory przemysłowe, na przykład sektor drukarski/graficzny w Niderlandach stał się bardziej świadomy potrzeb starszych pracowników po ich zwolnieniu. W Hiszpanii kontakty z lokalnymi przedsiębiorstwami doprowadziły do lepszego zrozumienia rynku pracy w zakresie profilu poszukiwanych pracowników oraz rodzaju i warunków istniejących umów o pracę. Dwanaście państw członkowskich przeprowadziło również działania informacyjne i działania uświadamiające w zakresie problemu, skierowane do odnośnych pracowników oraz potencjalnych pracodawców, innych stron zainteresowanych oraz świadomej części społeczeństwa. Obejmowały one artykuły w lokalnych media i mediach społecznościowych, ulotki i filmy informacyjne, strony internetowe oraz konferencje na zakończenie projektów współfinansowanych z EFG.

EFG był postrzegany przez organy państw członkowskich jako użyteczny instrument wsparcia przy bieżących wyzwaniach rynku pracy, w okresie ograniczeń budżetowych. Pomoc współfinansowana z EFG stanowi zatem większą inwestycję w umiejętności, która może mieć pozytywny wpływ także w perspektywie średnio- i długoterminowej, kiedy rynki będą stopniowo wychodzić z kryzysu.

Wspomniane dwanaście państw członkowskich wyciągnęło również wiele wniosków, co może okazać się przydatne w związku z przygotowaniem i realizacją wniosków EFG w przyszłości. EFG umożliwia państwom członkowskim wczesne wdrożenie wsparcia dla zwolnionych pracowników: działania można rozpocząć tuż po ogłoszeniu nadchodzących zwolnień. Niderlandy, Austria, Niemcy i Republika Czeska przedstawiły swoje pozytywne doświadczenia z wczesnym rozpoczynaniem działań. Przegląd i relokacja środków w trakcie realizacji działań pozwala opracować lepszy zestaw środków dla pracowników i lepiej wykorzystać budżet. Dania zaleca korzystanie z doradztwa prawnego w zakresie procedur zamówień, ponieważ czas dostępny na zamówienia jest ograniczony i bardzo istotna jest zasada pewności prawa. Niderlandy zalecają wczesny kontakt z pracownikami dotkniętymi zwolnieniami w sprawie proponowanych środków jako kluczowy element ich motywacji i utrzymania ich zainteresowania pracą i możliwościami zatrudnienia.

Tabela 4 – sprawozdania końcowe otrzymane w 2012 r. – przegląd wyników

4.5.        Okres programowania 2014–2020 – wniosek Komisji dotyczący nowego rozporządzenia EFG

Zgodnie z art. 20 rozporządzenia EFG należy dokonać przeglądu tego rozporządzenia do dnia 31 grudnia 2013 r. Data ta zbiega się z końcem wieloletnich ram finansowych na lata 2007–2013. W oparciu o wniosek Komisji Rada Europejska poparła w dniach 7–8 lutego 2013 r. dalsze stosowanie EFG w następnych wieloletnich ramach finansowych na lata 2014–2020 jako sposób na zapewnienie konkretnego, jednorazowego wsparcia dla pracowników zwolnionych w wyniku poważnych zmian strukturalnych spowodowanych globalizacją. Szczegółowe informacje na temat przyszłego rozporządzenia będą znane po zatwierdzeniu go przez Radę i Parlament Europejski.

4.6.        Sprawozdanie finansowe

4.6.1.     Środki wypłacone z EFG

W 2012 r. władza budżetowa przyznała 19 wkładów z EFG na łączną kwotę 73 536 222 EUR, co stanowi 14,7 % dostępnej maksymalnej kwoty rocznej (tabela 2). Wszystkie 19 płatności pochodziły z budżetu na 2012 r., jakkolwiek siedem końcowych z nich dokonano na początku 2013 r.

Zgodnie z art. 28 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r.[9], określającego ramy budżetowe EFG, EFG nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej 500 mln EUR, która może pochodzić z dowolnej nadwyżki w ramach ogólnego pułapu wydatków z poprzedniego roku lub z anulowanych środków na zobowiązania z poprzednich dwóch lat, z wyjątkiem tych związanych z rozdziałem 1B ram finansowych. Ponadto art. 12 rozporządzenia EFG stanowi, że co najmniej 25 % maksymalnej kwoty rocznej musi pozostać dostępne w dniu 1 września każdego roku w celu pokrycia potrzeb pojawiających się do końca roku.

Środki na zobowiązania z tytułu funduszy przyznanych w 2012 r. zostały przeniesione z rezerwy EFG do linii budżetowej EFG. Na początku roku w linii budżetowej EFG zapisano kwotę 50 000 000 EUR. Dodatkową kwotę 17 657 535 EUR pozyskano w drodze zmiany budżetu. W trakcie przesunięcia zbiorczego określono i przesunięto do EFG 5 878 687 EUR.

4.6.2.     Wydatki na pomoc techniczną

Zgodnie z art. 8 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006 do 0,35 % zasobów finansowych dostępnych na dany rok (maksymalnie 1,75 mln EUR) może zostać wykorzystane w formie wsparcia technicznego z inicjatywy Komisji na takie działania, jak przygotowanie, monitorowanie, informacja i tworzenie bazy wiedzy, wsparcie administracyjne i techniczne oraz działania związane z oceną, kontrolą i audytem niezbędne do wykonania rozporządzenia EFG. W dniu 4 lipca 2012 r. kwota 730 000 EUR została zatwierdzona przez władzę budżetową na pomoc techniczną[10] w odniesieniu do działań wymienionych w tabeli 5. Nie zwrócono się o pozostałe 1 020 000 EUR potencjalnie dostępne na pomoc techniczną w ciągu roku.

Władza budżetowa obniżyła wstępny wniosek Komisji[11] o 1 120 000 EUR do 730 000 EUR; obniżka dotyczyła niemal wszystkich pozycji. Wdrażając pomoc techniczną, Komisja postanowiła dać pierwszeństwo spotkaniom z przedstawicielami państw członkowskich, by zapewnić efektywną realizację zadań Funduszu i rozpocząć ocenę ex post Funduszu zgodnie z planem.

Tabela 5 – wydatki na pomoc techniczną w 2012 r.

Opis || Kwota zapisana w budżecie EUR *) || Kwota rzeczywista EUR

Informowanie (np. aktualizacja strony internetowej EFG we wszystkich językach UE, publikacje i działania audiowizualne) || 130 000 || Brak wydatków (strona aktualizowana przez służby Komisji)

Wsparcie administracyjne i techniczne - Spotkania grupy eksperckiej osób wyznaczonych do kontaktu w sprawach EFG - Seminarium poświęcone realizacji zadań EFG || 35 000 125 000 || 70 000 181 900

Monitorowanie gromadzenia danych i portret statystyczny EFG || 20 000 || Brak wydatków (prace wykonane przez służby Komisji)

Utworzenie bazy wiedzy (ustandaryzowane procedury dla wniosków o pomoc z EFG) i jej przetwarzanie; utworzenie i zracjonalizowanie bazy danych EFG zawierające fakty i dane liczbowe na temat wniosków EFG) || 70 000 || Brak wydatków (prace nad bazą danych wykonane przez służby Komisji) (ustandaryzowane procedury przełożone na budżet na 2013 r.)

Ocena || 350 000 || 476 203 **)

Ogółem || 730 000 || 728 103

*)                Kwoty będące wynikiem decyzji władzy budżetowej z dnia 4 lipca 2012 r.

**)              344 810 EUR za 1. etap oceny ex post (art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia EFG) oraz 131 393 EUR za ostatnią płatność śródokresowej oceny (art. 17 ust. 1 lit. a) rozporządzenia EFG).

4.6.3.     Nieprawidłowości zgłoszone lub zamknięte

W 2012 r. nie zgłoszono Komisji żadnych nieprawidłowości zgodnie z rozporządzeniem EFG.

W 2012 r. nie zamknięto żadnych nieprawidłowości zgodnie z rozporządzeniem EFG.

4.6.4.     Zamknięcie wkładów finansowych z EFG

W art. 15 ust. 2 rozporządzenia EFG określono procedury zamknięcia wkładów finansowych EFG. W 2012 r. zamknięto jedenaście wniosków (przedstawionych w tabeli 6); zrealizowano je w latach do 2012 r. (okres realizacji obejmujący 24 miesiące od daty złożenia wniosku; współfinansowanie z EFG na poziomie 65 %).

Wykonanie budżetu wynosiło od 1,9 % do ponad 100 %. Całkowita kwota niewydanych funduszy zwróconych Komisji wyniosła dla tych jedenastu wniosków około 18,1 mln EUR (37,8 % wkładów EFG w odniesieniu do tych wniosków).

Istnieje kilka przyczyn, dla których państwa członkowskie nie wykorzystały całości przyznanych wkładów. Chociaż państwa członkowskie zachęca się do sporządzania realistycznych oszacowań budżetowych w odniesieniu do skoordynowanego pakietu zindywidualizowanych usług, możliwe są braki w zakresie dokładnego i opartego na faktach planowania. W początkowych obliczeniach może zostać uwzględniony zbyt duży margines bezpieczeństwa, który na koniec okazuje się zbędny. Na etapie planowania może zostać przeszacowana liczba pracowników pragnących uczestniczyć w proponowanych środkach, niektórzy pracownicy mogą się zdecydować na tańsze środki zamiast na droższe lub na krótkoterminowe zamiast długoterminowych, bądź też mogą znaleźć nową pracę wcześniej niż początkowo zakładano. Innymi przyczynami niskich wydatków mogą być opóźnienia w rozpoczęciu realizacji środków i brak wykorzystania elastyczności w zakresie realokacji kwot finansowania między różnymi pozycjami budżetu, przy wdrażaniu pakietu zindywidualizowanych usług.

Komisja pomagała państwom członkowskim poprzez regularne informacje i specjalne seminaria zachęcające do optymalnego zarządzania środkami. Dzięki temu początkowy poziom zwracanej pomocy przekraczający 60 % w odniesieniu do pierwszych wniosków został znacznie obniżony (37,8 %), nadal jednak konieczna jest poprawa.

Oczekuje się, że wraz ze zdobywaniem doświadczenia coraz trafniej będą opracowywane budżety środków i coraz skuteczniej przewidywane będzie wykorzystanie środków przez pracowników w przedłużonym okresie 24 miesięcy. Widoczna jest także poprawa pod względem terminu docierania finansowania z EFG do danego miejsca, wydajności różnych struktur ds. koordynacji i wdrażania oraz jakości komunikacji między szczeblem krajowym a regionalnym/lokalnym. Państwa członkowskie lepiej wykorzystują możliwość zmiany swoich budżetów i realokacji wydatków między różnymi środkami lub wydatków związanych z wdrażaniem. Ponadto instytucje UE również podejmują znaczne wysiłki w celu przyspieszenia procedur decyzyjnych oraz wypłaty środków EFG, tak by można było optymalnie wykorzystać dostępny czas i fundusze. W marcu 2012 r. Komisja zorganizowała specjalne seminarium dla przedstawicieli państw członkowskich, mające na celu omówienie różnych kwestii związanych z organizacją czasową i efektywnością realizacji zadań Funduszu.

Tabela 6 – wnioski zamknięte w 2012 r.

4.6.5.     Pozostałe zwroty

W 2012 r. nie dokonano żadnych innych zwrotów.

4.7.        Działania w zakresie pomocy technicznej podjęte przez Komisję

4.7.1.     Dostarczanie i upowszechnianie informacji

Strona internetowa

Artykuł 9 rozporządzenia (WE) nr 1927/2006 wzywa Komisję, by „stworzyła stronę internetową dostępną we wszystkich językach wspólnotowych, zapewniającą informacje na temat EFG, wskazówki dotyczące przedkładania wniosków oraz aktualne informacje dotyczące przyjętych i odrzuconych wniosków, a także podkreślającą rolę władzy budżetowej”.

Zgodnie z wymogami określonymi w art. 9 rozporządzenia strony internetowe EFG[12] zostały zaktualizowane właściwymi informacjami w 2012 r. W tymże roku na portalu EFG zarejestrowano 253 462 widoków stron odwiedzonych przez 32 030 pojedynczych osób (łączna liczba wizyt: 44 630).

4.7.2.     Spotkania z organami krajowymi i zainteresowanymi stronami EFG

Dziewiąte i dziesiąte spotkanie grupy eksperckiej osób wyznaczonych do kontaktu w sprawach Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, będących przedstawicielami EFG w państwach członkowskich, odbyło się odpowiednio w dniach 21 marca 2012 r. i 16 października 2012 r. w Brukseli. Część każdego ze spotkań poświęcono omówieniu przeglądu bieżącego rozporządzenia EFG, wniosku Komisji dotyczącego jego dalszego stosowania w latach 2014–2020 oraz kwestii wynikających z przyszłej realizacji zadań; poinformowano również członków o przygotowaniach do oceny ex post EFG w latach 2007–2013, a także omówiono wiele innych punktów porządku obrad.

W dniu 22 marca 2012 r. w Brukseli odbyło się seminarium sieci, służące omówieniu terminów realizacji zadań EFG oraz wymianie najlepszych praktyk mających na celu przyspieszenie wdrażania środków dla maksymalnej efektywności i optymalnych wydatków.

W dniu 17 października 2012 r. w Brukseli odbyło się seminarium sieci służące omówieniu kilku kwestii związanych z realizacją zadań EFG, w tym skutków kryzysu według sektorów i skuteczności środków tworzenia przedsiębiorstw w realizacji zadań EFG.

4.7.3.     Utworzenie bazy wiedzy – baza danych EFG i ustandaryzowane procedury dla wniosków o pomoc z EFG

W celu odnotowywania ilościowych danych na temat wniosków EFG do celów statystycznych służby Komisji udoskonaliły w 2012 r. bazę danych EFG i przygotowały kilka formularzy ułatwiających wprowadzanie do niej danych dotyczących indywidualnych wniosków. Utworzenie nowego elektronicznego formularza wniosku zaplanowano na przełom 2013/2014 r., biorąc pod uwagę prace przygotowawcze przeprowadzone przez zewnętrznych ekspertów w 2011 r. (sfinansowane z budżetu pomocy technicznej na rok 2011; sprawozdanie końcowe przedłożone w kwietniu 2012 r.).

Nowy formularz wniosku zapewni standardowe procedury wnioskowania i oceny, a tym samym najprawdopodobniej ograniczy czas od chwili przygotowania wniosku przez państwo członkowskie do chwili przyjęcia wniosku przedłożonego przez Komisję dla Parlamentu Europejskiego i Rady. Wraz z bazą danych będzie również ułatwiał prace Komisji w zakresie analizy, łączenia i porównywania faktów i danych liczbowych dotyczących wniosków EFG.

Inne działania w zakresie dostarczania informacji zaplanowane na 2012 r.

W swoim wniosku o pomoc techniczną na 2012 r. Komisja zaplanowała stworzenie filmu i kilku katalogów informacyjnych na temat działalności EFG. Ze względu na cięcia budżetowe dokonane przez władzę budżetową w lipcu 2012 r. nie można było przeprowadzić tych działań.

4.7.4.     Drugi portret statystyczny EFG w latach 2007–2011

W pierwszej połowie 2012 r. Komisja opublikowała drugi portret statystyczny EFG (w latach 2007–2011), który sporządzili zewnętrzni eksperci w ramach budżetu na pomoc techniczną w 2011 r.

4.7.5.     Śródokresowa ocena EFG

Wyniki śródokresowej oceny EFG, która została przeprowadzona w 2011 r. zgodnie z art. 17 ust. 1 lit. a) rozporządzenia EFG, zostały przedstawione stronom zainteresowanym EFG w Brukseli w dniu 2 lutego 2012 r.[13]. Była to okazja do omówienia głównych wyników początkowego etapu EFG (2007–2009) oraz zaleceń oceniających, które w międzyczasie albo wdrożono, albo włączono do wniosku dotyczącego nowego rozporządzenia EFG (na lata 2014–2020).

4.7.6.     Ocena ex post EFG – pierwszy etap

33 wnioski oceniane na pierwszym etapie oceny ex post (art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia EFG) zostały wymienione poniżej. Wnioski te wybrano, ponieważ Komisja otrzymała dotyczące ich końcowe sprawozdania z realizacji do dnia 20 września 2012 r. Kolejna partia wniosków EFG zostanie przeanalizowana na etapie końcowym oceny ex post (przypadki, w których Komisja otrzyma sprawozdania końcowe na koniec grudnia 2013 r.[14]).

5.           Tendencje

Wraz z rosnąca liczbą wniosków o wkład EFG zwiększa się ilość dostępnych danych umożliwiających określenie tendencji w składanych wnioskach oraz uzyskanie obrazu kierunków, w których rozwijają się działania Funduszu. Dane przedstawione na wykresach poniżej oraz w załącznikach odnoszą się do 110 wniosków złożonych przez państwa członkowskie od stycznia 2007 r. do 12 sierpnia 2013 r.[15]. Wnioski opiewały na około 471,2 mln EUR (a wypłacono już około 416,3 mln EUR) w celu wsparcia 100 022 pracowników (liczbę pracowników przewidzianych do objęcia pomocą szacowały państwa członkowskie).

Wykres 1: liczba otrzymanych wniosków, 2007–2013 r. (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

Zmiana rozporządzenia EFG z 2009 r., obejmująca trwałe i tymczasowe modyfikacje, miała widoczny wpływ na liczbę wniosków otrzymywanych przez Komisję Europejską – od maja 2009 r. (gdy zmienione rozporządzenie EFG zaczęło obowiązywać) do końca 2011 r. ich liczba wyraźnie wzrosła. W całym okresie od stycznia 2007 r. do sierpnia 2013 r. złożono 65 wniosków związanych z kryzysem i 45 związków związanych z handlem (bez uwzględnienia wniosków wycofanych przez państwa członkowskie). 82 % wniosków otrzymanych w okresie od maja 2009 r. do końca 2011 r. było związane ze światowym kryzysem finansowym i gospodarczym.

Jak pokazano w załączniku 2, Hiszpania jest państwem członkowskim, które złożyło największą liczbę wniosków o środki z EFG (18 wniosków), za nią plasują się Niderlandy (16 wniosków), Włochy (12 wniosków) i Dania (10 wniosków). Osiem państw członkowskich nie ubiegało się o wsparcie z EFG do dnia 12 sierpnia 2013 r.: Estonia, Cypr, Łotwa, Luksemburg, Węgry, Słowacja, Zjednoczone Królestwo i Chorwacja (która przystąpiła do UE dopiero w dniu 1 lipca 2013 r.).

Wykres 2: wnioskowane kwoty z EFG w przeliczeniu na państwo członkowskie, 2007–2013 (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

mln EUR

W całym okresie od stycznia 2007 r. do sierpnia 2013 r. 20 państw członkowskich zwróciło się o łączną kwotę 471,2 mln EUR z EFG (zob. również tabela przeglądowa w załączniku 2). O najwyższą kwotę współfinansowania z EFG wnioskowała Dania (63,7 mln EUR/10 wniosków), a na kolejnych miejscach znalazły się Irlandia (63,3 mln EUR/7 wniosków), Włochy (60,6 mln EUR/12 wniosków) i Hiszpania (57,1 mln EUR/18 wniosków). Kwoty jeszcze niezatwierdzone mają charakter orientacyjny, gdyż mogą jeszcze ulec zmianie na etapie oceny.

Wykres 3: liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą w podziale na państwa członkowskie, 2007–2013 (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

Hiszpania to państwo członkowskie, które zwróciło się o pomoc z EFG dla największej liczby zwolnionych pracowników (13 396 w 18 wnioskach), natomiast kolejne miejsca zajęły Hiszpania (12 759 w 12 wnioskach), Niemcy (11 349 w 7 wnioskach) i Irlandia (10 267 w 7 wnioskach). W 12 krajach liczba ta waha się od nieco ponad 8 000 w Niderlandach do trochę ponad 1 800 w Polsce. W każdym z pozostałych czterech państw członkowskich, które złożyły wnioski, liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą była niższa niż 1 000.

Wykres 4: liczba wniosków w podziale na sektory (NACE Rev. 2), 2007–2013 (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

W całym okresie od stycznia 2007 r. do sierpnia 2013 r. EFG otrzymał wnioski dotyczące zwolnionych pracowników z łącznie 35 sektorów działalności gospodarczej (zob. przegląd w załączniku 1). Większość z nich stanowiły sektory produkcyjne, ale wnioski dotyczyły także budownictwa i usług. Największa liczbę wniosków przypadała na cztery sektory produkcyjne: przemysł motoryzacyjny (19 wniosków, tj. 17 % całkowitej liczby), a następnie sektor maszyn i urządzeń (12 wniosków, tj. 11 % całkowitej liczby), wyroby włókiennicze (10 wniosków, tj. 9 % całkowitej liczby) i przemysł drukarski (9 wniosków, tj. 8 % całkowitej liczby).

Ok. 8 % (9 wniosków) dotyczyło pracowników z szeroko rozumianego sektora budowlanego, obejmującego roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków, roboty budowlane specjalistyczne oraz działalność w zakresie architektury i inżynierii (wartość ta wzrosłaby do 13 wniosków, tj. 12 %, gdyby uwzględniono sektory powiązane, takie jak materiały budowlane, ciesielstwo/stolarstwo oraz ceramika). W ponad połowie sektorów (20 z 35 sektorów) EFG otrzymał po jednym wniosku.

Wykres 5: liczba pracowników przewidzianych do objęcia pomocą w podziale na sektory (NACE Rev. 2), 2007–2013 (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

Łącznie 20 państw członkowskich objęło swoimi 110 wnioskami ogółem 100 022 zwolnionych pracowników. Odnośne sektory to przede wszystkim sektor motoryzacyjny, z ponad 24 000 pracowników przewidzianych do objęcia pomocą (23,8 % całkowitej liczby objętej złożonymi wnioskami), a następnie sektor włókienniczy (ponad 11 000 pracowników przewidzianych do objęcia pomocą, tj. 11,2 % całkowitej liczby objętej złożonymi wnioskami), telefony komórkowe (nieco powyżej 10 000 pracowników przewidzianych do objęcia pomocą, tj. 10 % całkowitej liczby objętej złożonymi wnioskami) i sektor maszyn i urządzeń (ponad 9 000 pracowników przewidzianych do objęcia pomocą, tj. 9,1 % całkowitej liczby objętej złożonymi wnioskami).

 Wykres 6: Średnia wnioskowana kwota z EFG na pracownika przewidzianego do objęcia pomocą w podziale na państwa członkowskie, 2007–2013 (do dnia 12 sierpnia 2013 r.)

EUR                                                                                                  Średnia

Wykres 6 ilustruje średnie wsparcie z EFG na pracownika przewidzianego do objęcia pomocą (4 711 EUR dla ogółem 100 022 pracowników przewidzianych do objęcia pomocą przez 20 państw członkowskich). Wsparcie EFG na pracownika przewidzianego do objęcia pomocą było najwyższe w Austrii i Danii, gdzie wynosiło, odpowiednio, ok. 14 000 EUR i 10 000 EUR, natomiast w przypadku Litwy, Słowenii i Republiki Czeskiej wnioskowane wsparcie wynosiło mniej niż 1 000 EUR na pracownika.

6.           Wnioski

Widoczne dotychczas tendencje pokazują, że wnioski o wkład EFG są składane w odniesieniu do pracowników coraz większej liczby sektorów. Państwa członkowskie zdobyły poza tym doświadczenie w wybieraniu najbardziej odpowiednich środków, programowaniu pomocy dla zwolnionych pracowników w efektywny sposób oraz wykorzystywaniu EFG do badania nowych metod. Ponadto w coraz większym stopniu korzystają one z możliwości realokacji funduszy między środkami w trakcie realizacji projektu w celu pełnego wykorzystania dostępnych funduszy.

Fakt, że tymczasowego „odstępstwa związanego z kryzysem” w zakresie wykorzystania EFG nie można było przedłużyć po zakończeniu 2011 r. (brak większości kwalifikowanej w Radzie), ograniczył możliwości udzielenia pomocy unijnej pracownikom, chociaż wielu z nich nadal dotkliwie odczuwa skutki kryzysu.

Od 2012 r. do końca wdrażania bieżącego rozporządzenia EFG (koniec 2013 r.) nadal będą mieć zastosowanie trwałe zmiany wprowadzone w zmienionym rozporządzeniu (liczba progowa zwolnień obniżona do 500, okres wdrażania przedłużony do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku), a państwa członkowskie nadal mogą wspierać pracowników zwolnionych w wyniku poważnych zmian strukturalnych w światowym handlu. Jeżeli wykorzystany zostanie pełen potencjał EFG, zgodnie z zasadą komplementarności wobec pozostałych dostępnych instrumentów i w porozumieniu z głównymi zainteresowanymi stronami, możliwe będzie udzielenie pracownikom kwalifikującym się do wsparcia z EFG pomocy w sposób dostosowany do ich potrzeb i zindywidualizowany, co poprawi ich szanse na rynku pracy w perspektywie średnio- i długoterminowej, w miarę stopniowej poprawy sytuacji na rynkach po kryzysie.

[1]               Rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, Dz.U. L 406 z 30.12.2006, s. 1, sprostowane w Dz.U. L 48 z 22.2.2008, s. 82, w odniesieniu do wszystkich wersji językowych oraz w Dz.U. L 202 z 31.7.2008, s. 74, wyłącznie w odniesieniu do angielskiej wersji językowej.

[2]               Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 546/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 ustanawiające Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (Dz.U. L 167 z 29.6.2009).

[3]               COM(2011) 608 final z 6.10.2011.

[4]               Czasowe odstępstwo od rozporządzenia EFG, dopuszczające wnioski składane ze względu na światowy kryzys finansowy i gospodarczy oraz zwiększające współfinansowanie z EFG z poziomu 50 % do poziomu 65 %, miało zastosowanie od dnia 1 maja 2009 r. do dnia 30 grudnia 2011 r.

[5]               Jeden wniosek EGF/2012/009 BE/Carsid następnie wycofano i złożono ponownie w dniu 2 kwietnia 2013 r.

[6]               Sektor motoryzacyjny (3), maszyny i urządzenia (3), metale (2), telefony komórkowe (1), sprzęt elektroniczny powszechnego użytku (1), działalność centrów telefonicznych (1).

[7]               Nie licząc sprawozdania końcowego za jeden wniosek, który został następnie wycofany przez wnioskujące państwo członkowskie: EGF 2007/002 FR Renault.

[8]               Młodzież NEET: młodzież niekształcąca się, niepracująca ani nieszkoląca się.

[9]               Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1.

[10]             Dz.U. L 192 z 20.7.2012, s. 11.

[11]             COM(2012) 160 z 4.4.2012.

[12]             http://ec.europa.eu/egf – dostępna we wszystkich 23 językach UE, w tym w języku irlandzkim.

[13]             Sprawozdanie z śródokresowej oceny jest dostępne na stronie internetowej EFG (http://ec.europa.eu/egf).

                Zob. również sekcja 4.7.5 sprawozdania rocznego EFG za 2011 r.

[14]             Sprawozdanie z pierwszego etapu oceny ex post jest zaplanowane na dzień 31 grudnia 2013 r., a z etapu końcowego na dzień 31 grudnia 2014 r. (art. 17 ust. 1 lit. b) rozporządzenia EFG).

[15]             Przy uwzględnieniu 10 wniosków wycofanych przez wnioskujące państwa członkowskie liczba ta wzrasta do 120. Wycofane wnioski nie są uwzględniane w statystykach.