KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Zwiększenie roli żywienia matek i dzieci w pomocy zewnętrznej: ramy polityki UE /* COM/2013/0141 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY Zwiększenie roli żywienia matek i dzieci w
pomocy zewnętrznej: ramy polityki UE Tragicznemu w skutkach zjawisku niedożywienia można
zapobiegać Niewłaściwe odżywianie jest jednym z
najbardziej niepokojących zjawisk naszych czasów, któremu można jednak
zapobiegać. Wiele państw nie osiąga postępów w dążeniu do milenijnego celu
rozwoju, jakim jest zmniejszenie o połowę odsetka głodujących. Nadal jedno na
sześcioro dzieci na świecie ma niedowagę. Dzieci te wpadają w błędne koło
ubóstwa, niewłaściwego odżywiania i chorób, które to zjawiska powodują, że ich
start życiowy jest najgorszy z możliwych, przez co ubóstwem dotknięte są
jednostki i całe społeczeństwa. UE jest jedną z kluczowych organizacji w
dziedzinie bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego – zatwierdzone
odpowiednimi decyzjami środki na rozwój obszarów wiejskich, planowanie
terytorialne, zrównoważone rolnictwo oraz bezpieczeństwo żywnościowe i
żywieniowe wyniosły przeciętnie ponad 1 mld EUR rocznie w latach 2006–2011. Do
poszczególnych inicjatyw, które przyczyniły się do zwiększenia bezpieczeństwa
żywnościowego i żywieniowego, należy instrument żywnościowy o budżecie
wynoszącym 1 mld EUR, służący świadczeniu pomocy państwom najbardziej
dotkniętym kryzysem spowodowanym wzrostem cen żywności w latach 2007–2008 oraz
inicjatywa na rzecz milenijnych celów rozwoju o budżecie wynoszącym 1 mld EUR,
która wspiera państwa nieosiągające postępów w dążeniu do tych celów, w
szczególności celu nr 1c dotyczącego zmniejszenia o połowę liczby głodujących
oraz celów nr 3 i 4. UE zajmuje się także kwestiami braku bezpieczeństwa
żywnościowego i żywieniowego o wyjątkowym nasileniu przez udzielanie pomocy
humanitarnej i rozwojowej. Co roku na potrzeby związane z żywnością i
żywieniem przeznacza się między jedną trzecią a połową rocznego budżetu UE
przeznaczonego na działania humanitarne. W ramach zorganizowanego w Londynie w 2012 r.
światowego szczytu dotyczącego problemu głodu Komisja podjęła niedawno
polityczne zobowiązanie do wspierania państw partnerskich w ich dążeniu do
zmniejszenia do roku 2025 o co najmniej 7 mln liczby dzieci w wieku poniżej
pięciu lat dotkniętych zahamowaniem wzrostu. Niniejszy komunikat stanowi wkład
Komisji w dążeniu do tego celu oraz, w bardziej ogólnym ujęciu, do ograniczania
zjawiska niedożywienia matek i dzieci. Rozwiązanie tego problemu wymaga podejścia
wielosektorowego, łączącego zrównoważone rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich,
bezpieczeństwo żywnościowe i żywieniowe, zdrowie publiczne, gospodarkę wodną i
kanalizacyjną, ochronę socjalną i edukację. Wymaga ono również uznania tego
problemu przez państwa partnerskie i zobowiązania się przez nie do jego
rozwiązania, tak aby kobietom i małym dzieciom zapewniano opiekę i składniki
odżywcze niezbędne dla odpowiedniego startu życiowego. Społeczność
międzynarodowa pragnie zrobić wszystko, co w jej mocy, aby wspierać państwa
partnerskie w ich wysiłkach na rzecz poprawy żywienia matek i dzieci. Ramy polityki UE na rzecz rozwoju
przedstawiono we wniosku Komisji w sprawie Programu działań na rzecz zmian[1] oraz w późniejszych
konkluzjach Rady z maja 2012 r.[2]
Podejście UE do bezpieczeństwa żywnościowego i humanitarnego wsparcia
żywnościowego w państwach trzecich zostało przedstawione bardziej szczegółowo w
komunikatach w sprawie polityki UE w dziedzinie bezpieczeństwa
żywnościowego i pomocy humanitarnej w zakresie żywności[3] oraz w późniejszych
konkluzjach Rady z maja 2010 r.[4]
W dokumentach tych położono jednakowy nacisk na każdy z czterech filarów
bezpieczeństwa żywnościowego: wystarczającą ilość żywności, dostęp do niej,
poprawę żywienia oraz skuteczniejsze zapobieganie sytuacjom kryzysowym i
zarządzanie kryzysowe, oraz podkreślono szczególne wyzwania, jakie stawia
zapewnienie odpowiedniego wyżywienia w kontekście akcji humanitarnych. Celem
niniejszego komunikatu jest uzupełnienie i rozwinięcie kwestii związanych
z poprawą stanu odżywienia. Te ramy polityki uzupełniono komunikatem
„Podejście UE do kwestii odporności: wyciąganie wniosków z kryzysu bezpieczeństwa
żywnościowego”[5],
w którym podkreślono występujący w pewnych sytuacjach ścisły związek między
żywieniem a odpornością (szczególnie w regionach Sahelu i Rogu Afryki, gdzie
wzmacnianie odporności jest głównym celem programów AGIR[6] i SHARE[7] – skupiających wielu partnerów
inicjatyw na rzecz zarządzania sytuacjami kryzysowymi w zakresie bezpieczeństwa
żywnościowego i żywieniowego). W planie działań UE na lata 2012–2015 w
zakresie równości płci i wzmacniania pozycji kobiet w kontekście współpracy
rozwojowej[8]
również podkreślono silne związki między milenijnymi celami rozwoju nr 1, 3 i 4
a rolą kobiet i równością płci. W niniejszym dokumencie w sprawie polityki
dotyczącej żywienia wykazano potrzebę lepszej koordynacji między pomocą
humanitarną a rozwojową w celu zwiększenia odporności ludności potrzebującej. W
dokumencie opracowanym na wniosek Rady i Trybunału Obrachunkowego przedstawiono
główną rolę w zapewnianiu wyżywienia, jaką pełnią władze krajowe, a także
istotną rolę społeczeństw krajów rozwijających się jako inicjatorów zmian. 1. Uzasadnienie Skala problemu Światowa Organizacja Zdrowia uważa niewłaściwe
odżywianie za najważniejsze zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. W wielu krajach
rozwijających się jest ono każdego roku przyczyną co najmniej jednej trzeciej
zgonów dzieci oraz 20 % przypadków śmiertelności matek[9]. Miliony dzieci przeżywają
okres niedożywienia, ale ich wzrost zostaje zahamowany (jest niski w stosunku
do wieku, opóźniony jest również rozwój umysłowy dziecka). Przed osiągnięciem
piątego roku życia dzieci te wielokrotnie są również dotknięte wychudzeniem.
Około 165 mln, czyli jedna czwarta wszystkich dzieci na świecie, dotkniętych
jest zahamowaniem wzrostu[10],
a 2,6 mln dzieci umierają co roku na skutek niedożywienia[11]. Ponad 90 % tych dzieci żyje w
Afryce i Azji. Ponadto około 52 mln (8 %) dzieci poniżej piątego roku życia na
świecie jest wychudzonych, przy czym najwięcej z nich również żyje w Azji
i Afryce[12]. Szczególną uwagę poświęci się populacjom
niedożywionym tam, gdzie potencjał instytucjonalny jest niewielki i gdzie
częste klęski żywiołowe bądź konflikty zbrojne mają tragiczne skutki dla grup w
szczególnie trudnej sytuacji, jak ma to miejsce w państwach podatnych na
zagrożenia. Niedożywienie
powoduje, że jednostki i całe społeczeństwo znajdują się w błędnym kole
ubóstwa. Dzieci wychowujące się w rodzinach ubogich zwykle częściej są
niedożywione, co wpływa negatywnie na ich zdolność uczenia się i sprawia, że
łatwiej zapadają na zdrowiu. Takim dzieciom trudniej jest znaleźć pracę jako
osobom dorosłym i być wydajnymi, przez co bieda przenosi się z pokolenia na
pokolenie. Niedożywienie jest szczególnie dotkliwe wśród ubogich społeczności
wiejskich oraz tych dotkniętych dyskryminacją. Odsetek dzieci o zahamowanym
wzroście jest 1,5 raza wyższy w obszarach wiejskich niż w miejskich[13]. Uznając ten fakt, UE
zobowiązała się do wspierania małych gospodarstw rolnych i źródeł utrzymania
osób żyjących na obszarach wiejskich. Wiele kobiet w krajach rozwijających ma
również niski wzrost (w wyniku jego wcześniejszego zahamowania) lub niedowagę.
Między 10 % a 20 % kobiet w Afryce subsaharyjskiej oraz między 25 a 35 % kobiet
w Azji Południowej uznaje się za wychudzone. Niedokrwistość spowodowana
niedoborem żelaza jest najczęściej występującym problemem żywieniowym[14] u tej grupy i dotyka niemal
połowę wszystkich kobiet. Okres między ciążą a ukończeniem drugiego
roku życia przez dziecko – pierwsze 1 000 dni – jest uważany za
najważniejszy w zapobieganiu niedożywieniu i jego skutkom w życiu dorosłym.
U połowy dzieci zahamowanie wzrostu ma miejsce jeszcze w życiu płodowym,
co dowodzi wielkiego znaczenia lepszego żywienia kobiet i dziewcząt w wieku
rozrodczym. Ryzyko urodzenia dziecka o niskiej masie jest wysokie u matek z
niedowagą, zahamowaniem wzrostu lub niedokrwistością. Postęp w walce ze zjawiskiem zahamowania
wzrostu i wychudzenia na skalę światową jest powolny. Odsetek dzieci z
zahamowaniem wzrostu spadł z 40 % w 1990 r. do 26 % w 2011 r.[15]. Postęp w walce ze
wychudzeniem odbywa się jeszcze wolniej, co dowodzi potrzeby intensywniejszych
działań. Oprócz zahamowania wzrostu i wychudzenia, niedobór mikroskładników
odżywczych, niezbędnych dla wzrostu i rozwoju człowieka (np. witaminy A, jodu, żelaza
i cynku), dotyka niemal dwa miliardy ludzi na całym świecie[16]. Przyczyny Przedstawione za pomocą ram pojęciowych
przyczyny niedożywienia są różne w zależności od konkretnej sytuacji i osoby.
Mają one trzy poziomy (zob. poniższy schemat). ·
Przyczyny bezpośrednie mają dwa wymiary:
niewłaściwe (pod względem jakościowym i ilościowym) odżywianie się oraz
choroby. ·
Przyczyny rzeczywiste, ściśle związane z ubóstwem,
dzielą się na trzy kategorie: brak bezpieczeństwa żywnościowego w gospodarstwie
domowym, nieodpowiednia opieka na dziećmi lub kobietami oraz zła sytuacja
zdrowotna lub niewystarczająca opieka zdrowotna. ·
Przyczyny podstawowe oddziałują na poziomie
wewnątrzpaństwowym, krajowym i międzynarodowym i wynikają m.in. z niewłaściwego
sposobu rządzenia, wzrostu demograficznego, konfliktów zbrojnych, zmian
klimatu, ograniczonych zasobów naturalnych, a także wysokich i niestabilnych
cen żywności. Względna waga każdej z możliwych przyczyn
zależy od dynamiki konkretnej sytuacji i populacji. Z tego względu
istotnym warunkiem wstępnym jakichkolwiek działań pomocowych jest dogłębna
analiza. Poszczególne determinanty niedożywienia są wzajemnie powiązane i wymagają
podejścia wielosektorowego. Skutki Na poziomie jednostek niedożywienie jest
rzeczywistą przyczyną wysokiej śmiertelności wśród matek i dzieci. Przyczynia
się do 35 % chorób dotykających dzieci poniżej piątego roku życia[17], przy czym długotrwałe
niedożywienie (zahamowanie wzrostu lub częste okresy wychudzenia i niedoborów
mikroskładników odżywczych) przynosi tragiczne i nieodwracalne skutki.
Niedobór jodu i zahamowanie wzrostu wiążą się ze znacznym spowolnieniem rozwoju
poznawczego[18]. Zahamowanie wzrostu jest nie tylko osobistą
tragedią, której można zapobiec – stoi ono także na przeszkodzie postępowi
gospodarczemu, zarówno na poziomie rodziny, jak i całego narodu. Gospodarcze
koszty niedożywienia szacuje się na 10 % dochodów uzyskanych przez osobę przez
całe życie[19]
oraz na 2 do 8 % produktu krajowego brutto (PKB). Niedożywienie dodatkowo
obciąża i tak już przeciążone systemy opieki zdrowotnej, jako że osoby
niedożywione częściej zapadają na choroby, a niedożywienie w dzieciństwie uważa
się za przyczynę występujących w późniejszym życiu chorób przewlekłych o
wysokich kosztach leczenia. Wyzwania związane z niedożywieniem W kwestii niedożywienia należy podjąć szereg
wyzwań. Wyzwania te wymagają: ·
zwiększenia inwestycji w żywienie na szczeblu
krajowym (szczególnie w perspektywie długoterminowej). Wiąże się to
również ze wzmocnieniem przywództwa w państwie, ram prawnych, zarządzania i
zdolności strategicznych związanych z żywieniem, aby można było zmobilizować
różne podmioty do dążenia do wspólnego celu przy spójnym podejściu
wielosektorowym; ·
zbliżania działań politycznych wpływających na
żywienie, prowadzonych przez poszczególne ministerstwa i podmioty udzielające
pomocy. Wymaga to uznania wyżywienia za główny cel rozwoju obszarów wiejskich i
inicjatyw opartych na społecznościach lokalnych, zrównoważonego rolnictwa,
rybołówstwa, bezpieczeństwa żywnościowego, zdrowia publicznego i rozrodczego,
gospodarki wodnej i kanalizacyjnej, ochrony socjalnej i edukacji; ·
promowania równości płci i wzmocnienia pozycji
kobiet we wszystkich dziedzinach związanych z żywieniem[20] na podstawie uznanych
społecznych determinantów niedożywienia. Gospodarcza i społeczna rola kobiet, a
także ta związana z rozrodczością i organizacją życia domowego jest kluczowa
dla bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego; ·
dążenia do większej spójności i koordynacji działań
w dziedzinie żywienia w sytuacjach nadzwyczajnych i w kontekście
rozwojowym ze względu na to, że niedożywienie jest problemem międzypokoleniowym
i wynika zarówno z sytuacji kryzysowych, jak i długotrwałych trendów; ·
zdobycia większej wiedzy na temat sposobów poprawy
wyżywienia, którą uzyskać można dzięki badaniom stosowanym oraz dogłębnemu
monitorowaniu i ocenie, aby można było opracować efektywną politykę i działania
na rzecz wyżywienia w różnych sektorach oraz zintensyfikować działania. Istotne
jest zwiększenie efektywności żywienia i działań powiązanych z żywieniem
zgodnie z ogólnymi zasadami efektywności pomocy; ·
UE uważa, że wspieranie małych gospodarstw rolnych
może zwiększyć dostęp osób ubogich z obszarów wiejskich i miejskich do żywności
bogatej w składniki odżywcze i pozytywnie wpłynąć na ich źródła
utrzymania; Wymaga to określenia i wykorzystywania możliwości poprawy
wyżywienia w łańcuchach wartości celem zwiększenia dostępności żywności
bogatej w składniki odżywcze, dostępu do niej dla osób ubogich i jej
spożywania przez te osoby; ·
opierania się na światowych zobowiązaniach
politycznych i finansowych w celu zwiększania bezpieczeństwa żywnościowego
i ograniczania niedożywienia, w szczególności w kontekście ram dotyczących
milenijnych celów rozwoju po 2015 r. 2. Zasady przewodnie i cele Zasady przewodnie Wsparcie UE jest dostosowane w największym
możliwym zakresie do polityki i priorytetów partnerów, zgodnie z zasadami
skuteczności pomocy. Rozwiązanie problemu niedożywienia wymaga jego uznania
przez państwa partnerskie oraz ich zobowiązania do zaradzenia temu problemowi.
Społeczność międzynarodowa zrobi wszystko, co w jej mocy, aby wspierać państwa
partnerskie w ich wysiłkach na rzecz poprawy żywienia matek i dzieci, ale same
władze państw muszą również przeznaczyć odpowiednie środki na walkę z
niedożywieniem w sposób zapewniający trwałą poprawę. Celem UE jest zapewnienie maksymalnej
komplementarności i ciągłości działań humanitarnych i rozwojowych. Zobowiązanie
UE do zwiększania odporności daje nowe możliwości w dziedzinie żywienia:
podmioty udzielające pomocy humanitarnej i rozwojowej będą współpracować w celu
ustalenia wspólnego podejścia do sytuacji w zakresie żywienia (przez wspólne
analizy i oceny operacyjne), które będzie stosowane jako podstawa określenia
wspólnych celów strategicznych służących programowaniu funduszy humanitarnych
i rozwojowych. Wsparcie UE w zwalczaniu niedożywienia podczas kryzysów
humanitarnych nadal opiera się na humanitarnych zasadach ludzkiego podejścia,
neutralności, bezstronności i niezależności oraz na podejściu wyraźnie
nakierowanym na potrzeby. Aby zająć się wielorakimi determinantami niedożywienia,
UE powinna reagować na różnych polach działania. To podejście wynika z uznania
faktu, że działanie nakierowane wyłącznie na żywienie nie wystarcza, aby trwale
ograniczyć niedożywienie. Szczególne znaczenie będą miały działania w
dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich[21],
zrównoważonego rolnictwa, bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego, zdrowia
publicznego, gospodarki wodnej i kanalizacyjnej, ochrony socjalnej i
edukacji. Priorytetem działań w zakresie poprawy
żywienia będzie stworzenie właściwych warunków optymalnego wzrostu podczas
kluczowego okresu rozwoju – pierwszego 1 000 dni życia liczonego od poczęcia do
ukończenia przez dziecko dwóch lat. UE powinna dążyć do tego, aby udzielane
przez nią wsparcie nie wywierało niezamierzonego, negatywnego wpływu na
żywienie, oraz aby ten ewentualny wpływ był jak najmniejszy. Jest to ważne na
przykład w odniesieniu do bezpieczeństwa innowacji i stosowania produktów
specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Istotne jest również stosowanie środków
kontroli w celu zmniejszenia ryzyka częstszego występowania chorób
przenoszonych przez żywność lub wodę lub ryzyka obciążenia kobiet pracą na
niekorzyść opieki nad dzieckiem. Ponadto UE zapewni spójność i konsekwencję
poszczególnych części składowych swojej polityki, które wpływają na
bezpieczeństwo żywnościowe i żywieniowe, takich jak polityka handlowa,
zdrowotna, środowiskowa, polityka dotycząca zmian klimatu i zatrudnienia. UE zacieśni współpracę z podmiotami
instytucjonalnymi takimi jak państwa partnerskie, państwa członkowskie UE i
inni darczyńcy dwustronni, organizacje międzynarodowe i globalne sieci
(np. ruch na rzecz poprawy stanu wyżywienia „Scaling Up Nutrition” (SUN),
system klastrów humanitarnych). Ponadto UE powinna rozszerzyć i zacieśnić swoje
partnerstwo z podmiotami nieinstytucjonalnymi. Tam, gdzie jest to możliwe i
stosowne, UE powinna maksymalizować trwałość działań przez propagowanie ich
włączania do krajowych ram polityki i planów działań. UE powinna zacieśnić swoje partnerstwo z
organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, organizacjami nienastawionymi na
zysk i podmiotami prowadzącymi badania, korzystając z ich wiedzy i
przyczyniając się do tworzenia warunków sprzyjających uczestnictwu/mobilizacji
obywateli i dobremu sprawowaniu rządów oraz wspierając, w razie potrzeby, ich
zdolność realizacji działań lub świadczenia usług. UE powinna poszukiwać możliwości współpracy z
sektorem prywatnym. Pragnie ona ułatwiać zaangażowanie przedsiębiorców w walkę
z niedożywieniem, korzystać z właściwych im atutów i wiedzy, np. w zakresie
kontroli bezpieczeństwa produktów, ich wzbogacania, egzekwowania certyfikacji i
technologii komunikacyjnych oraz podnoszenia świadomości przez marketing
społeczny). UE będzie w ten sposób promować odpowiedzialne praktyki handlowe, społeczną
odpowiedzialność biznesu, odpowiednie otoczenie polityczne i regulacyjne,
jak również unikanie konfliktu interesów i powstawania nienależnej korzyści. Cele Celem polityki przedstawionej w niniejszym
komunikacie jest poprawa żywienia matek i dzieci przez ograniczenie
śmiertelności, chorobowości oraz zahamowania wzrostu i rozwoju spowodowanych
przez niedożywienie. Ma ona służyć w szczególności osiągnięciu celów
szczegółowych na dwóch poziomach: ·
ograniczenia liczby dzieci poniżej piątego roku
życia dotkniętych zahamowaniem wzrostu; ·
ograniczenia liczby dzieci poniżej piątego roku
życia, które są wychudzone. Pierwszy z celów odpowiada zatwierdzonemu w
2012 r. globalnemu celowi Światowego Zgromadzenia Zdrowia (WHA), tj. zmniejszeniu
o 40 % do roku 2025 liczby dzieci na świecie dotkniętych zahamowaniem wzrostu[22]. Oznacza to ograniczenie
liczby takich dzieci o ponad 70 mln do roku 2025. Obecnie prowadzone wysiłki
przyczynią się do zmniejszenia liczby dzieci dotkniętych zahamowaniem wzrostu o
około 40 mln, podczas gdy cel wyznaczony przez WHA jest dużo bardziej ambitny.
Zjawisko zahamowania wzrostu zmniejsza się w skali światowej średnio o 1,8
% rocznie. Aby cel wyznaczony przez WHA został osiągnięty do roku 2025,
konieczny jest spadek liczby dzieci z zahamowaniem wzrostu o 3,9 %. Trzeba
zatem zwiększyć wysiłki, aby podwoić aktualną stopę spadku. Komisja
zobowiązała się zatem do wspierania państw partnerskich w ich dążeniu do
zmniejszenia o co najmniej 7 mln, w stosunku do aktualnej sytuacji, liczby
dzieci w wieku poniżej pięciu lat dotkniętych zahamowaniem wzrostu. Fakt uznania zahamowania wzrostu za
szczegółowy cel świadczy o determinacji UE w dążeniu do usunięcia tej
głównej przeszkody w rozwoju ludzkim i gospodarczym. Nie wyklucza to jednak
wsparcia w eliminowaniu innych przejawów niewłaściwego odżywiania, o ile mają
one znaczenie dla zdrowia publicznego i są priorytetowe dla władz państw
partnerskich. Drugi wymieniony cel również odpowiada
globalnemu celowi WHA. Komisja przyczyni się dzięki swej ogólnej strategii do
realizacji globalnego celu WHA z 2012 r. dotyczącego zmniejszenia liczby dzieci
wychudzonych do mniej niż 5 % i utrzymania ich liczby na tym poziomie[23]. W razie kryzysu
humanitarnego, podczas którego współczynnik umieralności lub występowania
wychudzenia przekracza poziom krytyczny[24],
UE powinna interweniować, aby ograniczyć umieralność spowodowaną
niedożywieniem. 3. Priorytety strategiczne Uwzględniając kontekst, związane z nim
wyzwania i powyższe zasady, Komisja określiła trzy priorytety strategiczne
swoich działań dotyczących żywienia matek i dzieci, przedstawionych za pomocą
wyżej wymienionych spodziewanych wyników. Priorytet strategiczny nr 1: zwiększenie
mobilizacji i politycznego zaangażowania na rzecz żywienia Na szczeblu krajowym do zwiększenia
mobilizacji i zaangażowania politycznego dążyć się będzie przez polityczny
dialog i orędownictwo w tej sprawie. Kluczowe dla walki z niedożywieniem
jest odpowiednie przywództwo i poczucie odpowiedzialności za losy kraju. UE
powinna wspierać, w ścisłej współpracy z ruchem SUN, podejmowanie przez
członków tego ruchu, w tym przez państwa partnerskie, wzajemnych zobowiązań
szczegółowych w zakresie ograniczania zjawiska niedożywienia matek i dzieci.
Komisja i niektóre państwa członkowskie już działają jako koordynatorzy
darczyńców w ramach ruchu SUN w pewnej liczbie państw w celu wspierania
wysiłków tych państw, mobilizowania zasobów i zapewnienia większej
spójności działań darczyńców i ogólnego wsparcia międzynarodowego. Na szczeblu międzynarodowym UE powinna dążyć
do większej harmonizacji i spójności oraz skuteczniejszej reakcji
międzynarodowej. UE powinna współpracować z odpowiednimi organizacjami,
zwłaszcza z G8/G20, WHA, Komitetem ds. Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego,
ruchem SUN, Stałym Komitetem ONZ ds. Żywienia, Komitetem ds. Wsparcia
Żywnościowego i systemem klastrów humanitarnych. UE powinna przykładowo
wspierać lepszą koordynację działań sektorowych w dziedzinie żywienia oraz
współpracę z międzynarodowymi podmiotami zaangażowanymi w działania w tym
zakresie podejmowane w odpowiedzi na kryzysy humanitarne, zwłaszcza w przypadku
tych organizacji międzynarodowych, w których UE odgrywa ważną rolę dzięki
swojemu wkładowi finansowemu. UE powinna również wspierać ruch SUN w zachęcaniu
większej liczby państw o wysokim odsetku niedożywienia do wejścia w skład jego
członków, w utrzymywaniu zaangażowania i przywództwa politycznego na wysokim
szczeblu i ułatwianiu koordynacji działań międzynarodowych. UE będzie
współpracować z państwami członkowskimi, aby zwiększyć skuteczność i zapewnić
większą mobilizację w różnych sektorach, jak również udział w działaniach
międzynarodowych. Komisja będzie apelować o uznanie żywienia za ważny cel
agendy rozwoju po roku 2015 r. Komisja uznaje zasadniczą rolę, jaką
społeczeństwo obywatelskie może odgrywać w podejmowaniu zobowiązań politycznych
przez państwa. W celu prowadzenia skuteczniejszych działań na
rzecz zarządzania w dziedzinie żywienia na szczeblu krajowym i międzynarodowym
UE będzie opierać się na roli, jaką odgrywa ona w ruchu SUN, a w szczególności
na swoim wpływie w „grupie przewodniej” tego ruchu. Grupa ta obejmuje szefów
państw, szefów agencji rozwoju, w tym komisarza UE ds. rozwoju, szefów agencji
ONZ, głównych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego. Priorytet strategiczny nr 2: Intensyfikacja
działań na szczeblu krajowym Intensyfikacja działań na szczeblu krajowym
wymaga lepszego wykorzystania istniejących zasobów i dodatkowych środków
finansowych w celu poprawienia sytuacji w zakresie żywienia. UE powinna
zwiększyć swój wkład finansowy w działania na rzecz żywienia i zachęcać do
opracowywania programów, które sprzyjają poprawie żywienia. UE powinna czynnie
propagować realizację tej strategii przez rządy państw. W kontekście rozwoju pomoc zewnętrzna UE jest
zgodna z priorytetami i polityką opracowaną przez państwa partnerskie w celu
wspierania wprowadzania w życie planów krajowych. (a)
Wzmocnienie potencjału ludzkiego oraz
potencjału instytucjonalnego/systemowego UE powinna wspierać opracowywanie krajowych
ram politycznych sprzyjających żywieniu matek i dzieci, tj. włączeniu do tych
ram celów i wskaźników związanych z żywieniem oraz uwzględnieniu odnośnego
wpływu na budżet. UE będzie wspierać: ·
rozwój strategii państwowych i planów działania[25] na rzecz żywienia, którym
towarzyszy szacunek kosztów; ·
międzysektorowe i wielopodmiotowe mechanizmy
koordynacji z udziałem podmiotów udzielających pomocy humanitarnej i rozwojowej
w celu ułatwienia wymiany informacji, dialogu, wspólnego planowania,
inicjowania współpracy i podziału ról; ·
rozwój potencjału strategicznego i zarządczego
właściwych organów (np. administracji rządowej i struktur koordynujących
działania humanitarne); ·
budowanie potencjału technicznego na rzecz żywienia
wśród podmiotów udzielających pomocy humanitarnej i rozwojowej w ramach
polityki rozwoju obszarów wiejskich, zrównoważonego rolnictwa, bezpieczeństwa
żywnościowego i żywieniowego, zdrowia publicznego, gospodarki wodnej i kanalizacyjnej,
ochrony socjalnej i edukacji. (b)
Intensyfikacja specjalnych działań na
potrzeby żywienia w kontekście pomocy humanitarnej i rozwojowej UE powinna zwiększyć inwestycje w działania o
udowodnionej skuteczności we wszystkich państwach o wysokim odsetku
niedożywienia. Działania te dzielą się zazwyczaj na trzy kategorie: 1)
komunikacja dotycząca zmiany zachowań (np. propagowanie karmienia piersią i
odpowiedniego żywienia uzupełniającego), 2) podawanie mikroskładników
odżywczych oraz substancji odrobaczających (np. suplementów żelaza lub żywności
wzbogaconej o żelazo) i 3) uzupełniające/dodatkowe i terapeutyczne działania w
zakresie dożywiania. To ostatnie działanie prowadzić się będzie szczególnie w
sytuacjach, w których wychudzenie jest problemem zdrowia publicznego (w tym
podczas kryzysów humanitarnych). Kategorie i wykazy działań nakierowanych na
żywienie, które są na tyle sprawdzone, że można je stosować na dużą skalę w
państwach o wysokim odsetku niedożywienia, będą aktualizowane stosownie do
pojawiania się nowych danych w tej dziedzinie. Ponadto UE powinna wspierać działania
o skuteczności udowodnionej w określonych sytuacjach. Będą one obejmować szereg
działań odpowiednich do konkretnych warunków jak np. różnicowanie diety przez
zwiększenie dostępu do żywności bogatej w składniki odżywcze na poziomie
gospodarstwa domowego lub transfery pieniężne w celu poprawy żywienia dzieci i
matek. Zapobieganie i przeciwdziałanie niedożywieniu
kobiet w wieku rozrodczym będzie niezbędne do zmniejszenia niedożywienia matek
i dzieci. (c)
Intensyfikacja działań powiązanych z
żywieniem w kontekście pomocy humanitarnej i rozwojowej ·
Działania te prowadzone są w związku z
rzeczywistymi i podstawowymi przyczynami niedożywienia i mają postać np.:
programu w zakresie dostępu do wody i kanalizacji, w wyniku którego poprawia
się poziom higieny oraz zmniejsza się obciążenie kobiet pracą dzięki ułatwieniu
dostępu do wody; programu w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i
żywieniowego ukierunkowanego na różnicowanie spożywanej żywności oraz na
wspieranie bezpłatnego dostępu do opieki zdrowotnej dla osób narażonych na
wychudzenie podczas kryzysu humanitarnego. Działania te wymagają włączenia
kwestii żywieniowych do różnych podejść sektorowych, tak by można było
ukierunkować realizację tych działań na poprawę wyników w zakresie żywienia.
Można to osiągnąć przez: ·
systematyczne uwzględnianie żywienia w analizie
sytuacji i przy podejmowaniu decyzji co do sektorowych strategii, działań i
kryteriów ustalania celów. Do kwestii żywienia może przyczynić się, celowo lub
przypadkowo, wiele sektorów. Do tych, których działania są prawdopodobnie
najbardziej skuteczne, należą: sektor bezpieczeństwa żywnościowego (w tym
drobna produkcja rolna, działania mające na celu poprawę sytuacji w zakresie
źródeł utrzymania na terenach wiejskich oraz transferów społecznych), ochrony
zdrowia, ochrony socjalnej, gospodarki wodna i kanalizacyjnej oraz edukacji; ·
włączenie wskaźników istotnych dla kwestii żywienia
do ram monitorowania; ·
włączenie do tych działań środków, które zwiększają
potencjał ekonomiczny gospodarstw domowych i kobiet, zapewniając w ten sposób
ich zdolność do opieki nad małymi dziećmi. Priorytet
strategiczny nr 3: Wiedza w zakresie żywienia (pogłębianie wiedzy
specjalistycznej i poszerzanie bazy wiedzy) Ten priorytet strategiczny ma dwa wymiary:
poszerzanie bazy danych niezbędnych do podejmowania decyzji i oferowanie wiedzy
specjalistycznej/wsparcia technicznego. (a)
Informacje niezbędne do podejmowania decyzji UE uznaje zasadniczą rolę właściwych i
rzetelnych informacji w podejmowaniu świadomych decyzji. W związku z tym będzie
ona inwestować w badania stosowane i wspierać systemy informacyjne. ·
Badania stosowane UE powinna inwestować w badania w celu
pozyskania dowodów dotyczących wydajności i skuteczności działań w różnych
kontekstach. W ostatecznym rozrachunku powinno to kształtować politykę i
działania oraz umożliwić wykorzystanie dodatkowych możliwości reagowania w
różnych kluczowych sektorach (np. w sektorze ochrony zdrowia, gospodarki wodnej
i kanalizacyjnej, zrównoważonego rolnictwa, bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego). Choć teoretyczne korzyści w dziedzinie
żywienia dzięki działaniom na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego są
niepodważalne, dowody empiryczne tych korzyści pozostają nieprzekonujące –
powinno się zatem jak najszybciej dostarczyć niepodważalnych dowodów
empirycznych. Jako jeden z największych na świecie darczyńców w zakresie
bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego oraz humanitarnego wsparcia
żywnościowego UE ma w porównaniu z innymi podmiotami znacznie więcej możliwości
dostarczenia tych dowodów. Ma ona również w tej kwestii większą
odpowiedzialność. UE będzie wspierać badania operacyjne, które przyczynią się
do uzyskania dowodów, przez porównanie różnych strategii w dziedzinie
bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego oraz wsparcia żywnościowego. W przypadku działań o udowodnionej
skuteczności (ogólnej lub zależnej od kontekstu) UE powinna wspierać badania
mające na celu zidentyfikowanie możliwych do zastosowania mechanizmów
umożliwiających przejście od działań na niewielką skalę do działań ogólnokrajowych. ·
Systemy informacyjne UE powinna wspierać systemy informacyjne,
zwłaszcza w państwach narażonych na kryzysy, w celu: –
poprawy jakości i adekwatności danych niezbędnych
do podejmowania decyzji; –
ułatwienia upowszechniania i wykorzystywania informacji
w procesie podejmowania decyzji; –
osiągnięcia większej instytucjonalizacji i
stabilności tych systemów; –
poprawy koordynacji rozmaitych inicjatyw i systemów
dostarczających dane na temat żywienia lub informacje istotne dla tej kwestii. (b)
Wiedza specjalistyczna i wsparcie dla budowania
potencjału Oprócz środków finansowych, Komisja będzie
również udostępniać wiedzę specjalistyczną oraz udzielać wsparcia technicznego
przy wdrażaniu niniejszego komunikatu, w kontekście krajowych planów działania
i strategii w dziedzinie żywienia. Będzie to zadanie delegatur UE i, w
stosownych przypadkach, biur ECHO oraz, tam, gdzie jest to możliwe,
przedstawicieli władz i partnerów. 4. Odpowiedzialność za wyniki Komisja będzie śledzić wykorzystanie swoich
inwestycji finansowych i monitorować odnośne wyniki działań nakierowanych na
żywienie oraz działań powiązanych z żywieniem. Umożliwi to nie tylko analizę
skuteczności wykorzystania zasobów, ale także analizę tendencji dotyczących
wysokości wydatków, miejsca ich wykorzystania i przeznaczenia. Sporządzając sprawozdania, Komisja będzie
dążyła do zwiększenia odpowiedzialności wobec europejskich obywateli, państw
partnerskich, państw członkowskich UE, agencji partnerskich i jej
beneficjentów. (c)
Monitorowanie/pomiar wyników Komisja opracuje system pomiaru wyników jej
działań z perspektywy żywienia, ze szczególnym naciskiem na ograniczenie
zahamowania wzrostu. Cel ten oznacza zdecydowane odejście od zwykłego pomiaru
nakładów i wyników, przy czym Komisja podjęła wyzwanie w postaci obiektywnej
oceny stopnia, w jakim działania UE przyczynią się do zakładanego ograniczenia
zahamowania wzrostu. Komisja podejmie działania w celu ustanowienia systemu
monitorowania żywienia wspólnego dla partnerów i państw zaangażowanych w
kwestię rozwoju. Komisja będzie nadal sporządzać sprawozdania na temat wyników
swoich działań w zakresie niedożywienia podczas kryzysów humanitarnych. (d)
Monitorowanie zasobów UE powinna usprawnić swój system monitorowania
inwestycji w dziedzinie żywienia, tak aby możliwe było pozyskiwanie
dokładniejszych danych na temat względnego poziomu wydatków na działania
nakierowane na żywienie oraz działania powiązane z żywieniem. Lepsze
monitorowanie jest zasadniczym elementem ram zwiększonej odpowiedzialności w
dziedzinie żywienia. Monitorowanie to będzie również pomocne w opracowywaniu
systemu monitorowania finansowego wspólnego dla partnerów i państw
zaangażowanych w dziedzinę rozwoju pod egidą ruchu SUN. Analizie poddane
zostanie stosowanie, obok systemu kodów DAC OECD, wskaźnika wydatków w
dziedzinie żywienia. Powinien on zwiększyć dokładność sprawozdań i spójność
działań darczyńców, umożliwiając tym samym lepsze zrozumienie struktury
wydatków w dziedzinie żywienia na całym świecie oraz zwiększając
odpowiedzialność na wszystkich szczeblach. Powinien on również przyczynić do
poprawy dokładności przez stosowanie kryteriów, które związane są z
wyznaczonymi celami i oczekiwanymi wynikami poszczególnych działań. Informacje
będą poddane kontroli publicznej i analizowane oraz będą stanowić podstawę
działań w celu usunięcia ewentualnych błędów bądź braków. 5. Myślenie przyszłościowe - podsumowanie
działań, jakie UE powinna podjąć Skupiając się na żywieniu matek i dzieci, Unia
Europejska idzie do przodu i staje się jednym z głównych uczestników walki ze
światowym głodem oraz brakiem bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego.
Niniejszy komunikat wyznacza kierunek działań na rzecz poprawy wyników w
dziedzinie żywienia i sposób, w jaki sposób można to osiągnąć: 1. UE powinna wspierać państwa w
ich wysiłkach na rzecz zwalczania niedożywienia i jego najbardziej szkodliwych
przejawów – zahamowania wzrostu oraz wychudzenia. Zapewnienie wyżywienia jest
przede wszystkim obowiązkiem państw partnerskich, które zachęca się do
opracowania strategii i planów działania wraz z szacunkiem kosztów, do których
powinno się włączyć inwestycje krajowe. Wsparcie rozwojowe UE powinno
odpowiadać polityce i priorytetom partnerów, zgodnie z zasadami skuteczności
pomocy. Ponadto UE będzie zapewniać spójność poszczególnych elementów swojej
polityki, które mają wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i żywieniowe. 2. Pierwsze 1 000 dni życia
uznaje się za kluczowe w zapobieganiu niedożywienia i jego skutków. UE powinna
zatem dążyć do poprawy żywienia matek i dzieci. Ponadto za grupę priorytetową
powinno się również uznać dziewczęta i kobiety w wieku rozrodczym. 3. Działania humanitarne w
odpowiedzi na kryzys będą skupiać się grupach najbardziej narażonych na skrajne
niedożywienie lub już dotkniętych tym problemem. UE powinna kontynuować
działania, zgodnie z zasadami dotyczącymi odporności, w celu rozwiązania
problemu chronicznego niedożywienia w takich okolicznościach. 4. Należy zwiększyć inwestycje w
dziedzinie żywienia w celu poprawy jego wyników, zarówno w kontekście pomocy rozwojowej,
jak i humanitarnej. Komisja opracuje ramy odpowiedzialności za takie
inwestycje. UE opracuje i udostępni narzędzia do monitorowania inwestycji w
dziedzinie żywienia i metodykę oceny wpływu i wyników działań na rzecz
zwalczania niedożywienia. Komisja zobowiązała się do wspierania krajów
partnerskich w ograniczeniu o co najmniej 7 mln do roku 2025 liczby dzieci
poniżej piątego roku życia z zahamowanym wzrostem oraz do opracowania własnych
ram odpowiedzialności w celu oceny i monitorowania postępów. 5. Kwestie związane z żywieniem
wymagają podejścia wielosektorowego. UE powinna promować podejście, w którym
uznaje się konieczność uspójnienia polityki w zakresie rozwoju obszarów
wiejskich, zrównoważonego rolnictwa, zdrowia publicznego, gospodarki wodnej i
kanalizacyjnej, ochrony socjalnej i edukacji w celu poprawy bezpieczeństwa
żywnościowego i żywieniowego oraz skutecznego wpływania na stan odżywienia
kobiet i dzieci. Prowadzony będzie systematyczny przegląd stanu odżywienia w
poszczególnych państwach, tak aby UE mogła włączyć kwestie związane z żywieniem
do odnośnych podejść sektorowych oraz w celu ukierunkowania realizacji działań
na poprawę wyników żywienia, zarówno w działaniach humanitarnych, jak i
rozwojowych. 6. Podjęcie kwestii żywienia
wymaga ścisłej współpracy między podmiotami udzielającymi pomocy humanitarnej i
rozwojowej. UE zobowiązała się do zacieśnienia tej współpracy, na przykład
przez wspólną analizę podatności na zagrożenia i planowanie operacyjne, w celu
wzmacniania odporności ludności najbardziej podatnych na zagrożenia. 7. UE powinna inwestować w
badania w celu dostarczenia nowych dowodów wydajności i skuteczności działań w
odniesieniu do żywienia. Komisja będzie również wspierać systemy informacyjne i
zdobywanie wiedzy specjalistycznej oraz budowanie potencjału technicznego w
zakresie żywienia. 8. Zaangażowanie przedsiębiorstw
ma kluczowe znaczenie w zwalczaniu niedożywienia. UE powinna zatem wspierać
współpracę z sektorem prywatnym, by propagować odpowiedzialne praktyki
handlowe. 9. UE powinna propagować kwestie
związane z żywieniem na forach międzynarodowych, takich jak G8/G20, WHA i
Komitet ds. Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego, oraz kontynuować swoje
zaangażowanie w kluczowe inicjatywy, takie jak ruch SUN, Stały Komitet ds. Żywienia,
Komitet ds. Wsparcia Żywnościowego, Zero Hunger Challenge, Międzynarodowa
Konferencja na temat Żywienia (ICN2) i system klastrów humanitarnych. UE
powinna również dążyć do odpowiedniego włączenia kwestii żywienia do agendy
rozwoju po roku 2015 i będzie kontynuować działania na rzecz lepszego
zarządzania w dziedzinie żywienia na arenie międzynarodowej. 10. Ruch SUN pełni istotną rolę w
podnoszeniu międzynarodowej świadomości w zakresie kwestii związanych z
żywieniem. Komisja będzie nadal wspierać działalność tego ruchu i czynić
wysiłki na rzecz ograniczenia niedożywienia na szczeblu krajowym. Komisja
będzie zachęcać więcej państw o wysokim odsetku niedożywienia oraz
państw-darczyńców do przystąpienia do ruchu. Niniejszemu komunikatowi towarzyszy dokument
roboczy służb Komisji w sprawie niedożywienia w sytuacjach nadzwyczajnych, w
którym określono podstawowe zasady działań humanitarnych w dziedzinie żywienia
oraz opis najlepszych praktyk. Parlament Europejski i Rada proszone są o
wyrażenie swoich opinii na temat działań zaproponowanych przez Komisję. Załącznik
1: słowniczek
Bezpieczeństwo żywnościowe to sytuacja, w której wszyscy mają stały dostęp, oznaczający fizyczną
i ekonomiczną dostępność, do wystarczającej ilości żywności bezpiecznej i
bogatej w składniki odżywcze, która zaspokaja ich potrzeby i preferencje
żywieniowe, dzięki czemu mogą oni prowadzić aktywny i zdrowy tryb życia. Kryzys humanitarny
jest zdarzeniem lub ciągiem zdarzeń, które stanowią poważne zagrożenie dla
zdrowia, bezpieczeństwa i dobrobytu społeczności lub innej dużej grupy
ludności. Kryzys humanitarny może mieć przyczyny naturalne lub być spowodowany
przez człowieka, może rozpocząć się nagle lub rozwijać się stopniowo oraz może
trwać krótko lub przez dłuższy czas. Niewłaściwe odżywianie jest stanem fizycznym związanym ze sposobem przyswajania składników
odżywczych przez organizm. Niewłaściwe odżywianie przybiera dwie postacie:
niedożywienia i nadmiernego żywienia. Niedobór mikroskładników
odżywczych jest jedną z postaci niedożywienia związaną z niedoborem witamin
i składników mineralnych. Niedobory żelaza, jodu, witaminy A i cynku należą do
10 głównych przyczyn zgonów w wyniku chorób w krajach rozwijających się. Żywienie jest
nauką, która bada wpływ na zdrowie i wzajemne oddziaływanie składników
odżywczych i innych substancji znajdujących się w żywności. Niedożywienie
obejmuje: i) upośledzenie rozwoju płodu, które prowadzi do niskiej masy
urodzeniowej; ii) zahamowanie wzrostu dziecka; iii) wychudzenie i obrzęki: oraz
(iv) niedobór podstawowych mikroskładników odżywczych. Niedowaga obejmuje
występowanie niskiej masy ciała w stosunku do wzrostu (wychudzenie) bądź
niskiego wzrostu w stosunku do wieku (zahamowanie wzrostu). Wychudzenie jest
stanem wynikającym z niedawnej nagłej utraty masy ciała bądź z zahamowania
przybierania na wadze w krótkim przedziale czasowym. Cechuje się ono niską masą
ciała w stosunku do wzrostu. Zahamowanie wzrostu wynika z chronicznego niedożywienia i skutkuje niskim wzrostem w
stosunku do wieku. Zjawisko to rozwija się przez dłuższy czas, co można
wykorzystać przy długoterminowym planowaniu i opracowywaniu odpowiedniej
polityki. [1] COM(2011) 637. [2] Dok. 9369/12 [3] COM(2010) 127 i COM(2010) 126. [4] Dok. 9597/10 [5] COM(2012) 586. [6] Alliance Globale pour l’Initiative Résilience [7] Supporting the Horn of Africa’s Resilience [8] SEC(2010) 265 [9] „Maternal and child undernutrition: global and regional
exposures and health consequences” („Niedożywienie u matek i dzieci: poziom
narażenia na świecie i w poszczególnych regionach oraz skutki zdrowotne”),
Black R. E. i in., The Lancet, 2008. [10] „Levels & Trends in Child Malnutrition” („Poziom
niewłaściwego odżywiania u dzieci i tendencje dotyczące tego zjawiska”),
UNICEF, WHO, Bank Światowy, 2012 (dane za rok 2011). [11] „Levels and trends in child mortality” („Poziom
śmiertelności dzieci i tendencje dotyczące tego zjawiska”), UNICEF, 2011. [12] „Levels & Trends in Child Malnutrition” (Poziom
niewłaściwego odżywiania u dzieci i tendencje dotyczące tego zjawiska”),
UNICEF, WHO, Bank Światowy, 2012 (dane za rok 2011). [13] Tamże. [14] „Worldwide
Prevalence of Anemia 1993-2005: WHO Global Database on Anaemia” („Częstość
występowania niedokrwistości na świecie w latach 1993–2005. Światowa baza
danych o niedokrwistości WHO”), De Benoist B . i in., WHO i Centra ds.
Zapobiegania i Kontroli Chorób, 2008. [15] Tamże. [16] „Preventing and controlling micronutrient deficiencies in
populations affected by an emergency - Multiple vitamin and mineral supplements
for pregnant and lactating women, and for children aged 6 to 59 months”
(„Zapobieganie i zwalczanie niedoborów witamin i mikroskładników w populacji w
sytuacjach nadzwyczajnych – suplementacja witaminowo-mineralna kobiet w ciąży i
karmiących piersią oraz dzieci od 6. do 59. miesiąca życia”), WHO, Światowy Program
Żywnościowy, UNICEF, 2007. [17] „Maternal and child undernutrition: global and regional
exposures and health consequences” („Niedożywienie u matek i dzieci: poziom
narażenia na świecie i w poszczególnych regionach oraz skutki zdrowotne”),
Black R. E. i in., The Lancet, 2008. [18] „Development potential in the first 5 years for children
in developing countries” („Potencjał rozwojowy w pierwszych pięciu latach życia
dzieci w krajach rozwijających się”), S Grantham-McGregor i in., The Lancet,
2007. [19] „Repositioning Nutrition as Central to Development - A
Strategy for Large-Scale Action” (Przywrócenie roli żywienia jako istotnego
warunku rozwoju – strategia działań na dużą skalę”), Bank Światowy, 2006. [20] Np. przez podnoszenie świadomości kobiet i, w stosownych
przypadkach, szerzenie wiedzy o zdrowiu reprodukcyjnym. [21] Częścią rozwiązania może być solidna polityka dotycząca
obszarów wiejskich oparta na społeczności, o podejściu wielosektorowym. [22] WHO, sześćdziesiąte piąte Światowe Zgromadzenie Zdrowia,
A65/11, 2012. [23] WHO, sześćdziesiąte piąte Światowe Zgromadzenie Zdrowia,
A65/11, 2012. [24] Współczynnik umieralności dzieci poniżej 5. roku życia
>2/10 000/dziennie; współczynnik „globalnego ostrego niedożywienia” (ang. global
acute malnutrition, GAM) >15 % lub GAM>10 % przy obecności czynników
pogarszających sytuację (zob. dokument roboczy służb Komisji w sprawie
rozwiązania problemu niedożywienia w sytuacjach nadzwyczajnych). [25] W tym inwestycje krajowe.