Wprowadzenie

Od kilkunastu lat Unia Europejska realizuje szeroko zakrojoną politykę wodną, która w coraz większym stopniu dotyczy nie tyle kwestii zdrowotnych, lecz raczej oddziaływania na środowisko ze strony głównych sektorów wykorzystujących wodę w swojej działalności. Od 2000 r., kiedy to przyjęto ramową dyrektywę wodną, w polityce wodnej dokonano kolejnej znaczącej zmiany. Polega ona na przyjęciu zintegrowanego podejścia do gospodarki wodnej, opartego na koncepcji „gospodarowania wodami w dorzeczach”, którego celem jest osiągnięcie do 2015 r. dobrego stanu wszystkich wód w UE.

W ocenie skutków do komunikatu „Plan ochrony zasobów wodnych Europy” (zwanego dalej „planem”) zebrano kilka ocen, określono najważniejsze problemy związane z gospodarką wodną oraz oceniono alternatywne warianty strategiczne działań na szczeblu UE. W niniejszym streszczeniu wyszczególniono zasadnicze wnioski z głównego sprawozdania.

1. Kwestie proceduralne i konsultacje z zainteresowanymi stronami

Plan uwzględniono w programie prac Komisji na rok 2012 w pozycji 2012/ENV/005. Przy sporządzaniu oceny skutków korzystano z szeroko zakrojonego procesu konsultacji wewnętrznych i zewnętrznych. Wkład do oceny wniosły również prace grupy przedstawicieli różnych służb oraz zalecenia Rady ds. Ocen Skutków.

Na wczesnym etapie do procesu sporządzania oceny skutków włączono zainteresowane podmioty za pomocą wspólnej strategii wdrażania ramowej dyrektywy wodnej, która polega na współpracy państw członkowskich, Komisji, krajów przystępujących, (potencjalnych) krajów kandydujących oraz państw EOG jak również zainteresowanych podmiotów i organizacji pozarządowych. W dniach 24-25 maja 2012 r. odbyła się konferencja z udziałem zainteresowanych podmiotów (3. konferencja w sprawie wody w UE), na której omówiono projekty wariantów strategicznych. Ponadto zorganizowano dwie tury dwunastotygodniowych konsultacji społecznych: pierwsza – przeprowadzona w dniach od 6 grudnia 2011 r. do 27 lutego 2012 r. – dotyczyła oceny funkcjonowania polityki wodnej, natomiast tematem drugiej z nich, która odbyła się w dniach od 13 marca 2012 r. do 8 czerwca 2012 r., były warianty strategiczne.

Ogólnie rzecz biorąc, zainteresowane podmioty popierają działania UE o charakterze nieustawodawczym na rzecz rozwiązania problemów dotyczących wody. Wyrażono poparcie dla opracowywania wytycznych i narzędzi w zakresie bilansów wodnych, określania poziomów docelowych i zwrotu kosztów, jak również dla usprawniania procesów przekazywania informacji i sprawozdawczości. Poparto także pewne warianty ustawodawcze, np. ewentualne przyjęcie nowego rozporządzenia w sprawie norm wtórnego wykorzystania wody. Propozycja wprowadzenia dodatkowych warunków finansowania z UE, np. w zakresie wspólnej polityki rolnej (WPR), spotkała się z bardzo zróżnicowanym przyjęciem, chociaż w każdym przypadku większość zainteresowanych podmiotów poparła wprowadzenie dodatkowych warunków. Ponadto zdecydowanie opowiedziano się za wykorzystywaniem różnych funduszy UE w celu wspierania działań.

2. Kontekst polityczny, określenie problemu i zasada pomocniczości

Ramową dyrektywą wodną ustanowiono ramy prawne dla prowadzenia zrównoważonej gospodarki wodnej w UE. Dyrektywa ta jest wdrażana w sześcioletnich cyklach. Do końca 2009 r. państwa członkowskie miały przedstawić pierwsze plany gospodarowania wodami w dorzeczu (plany PGWD). Co 6 lat plany te należy poddawać przeglądowi. Programy środków opracowane na podstawie planów muszą wejść w życie do końca 2012 r. Drugi cykl planów PGWD należy rozpocząć przed upływem 2015 r. Natomiast do 2019 r. należy przeprowadzić przegląd ramowej dyrektywy wodnej i wprowadzić w niej ewentualne zmiany.

Z wodami europejskimi wiąże się szereg problemów, które opisano w sprawozdaniu w sprawie stanu wód:

· informacje zgłoszone w pierwszych planach PGWD wskazują, że ponad połowa części wód powierzchniowych w Europie cechuje się mniej niż dobrym stanem ekologicznym, a realizacja celów ramowej dyrektywy wodnej w ich przypadku wymaga podjęcia dodatkowych środków, poza środkami ustanowionymi na podstawie innych dyrektyw (dyrektywy azotanowej, dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych);

· w Europie coraz częściej występuje niedobór wody. Problem ten dotyka znacznych obszarów – zwłaszcza na południu Europy, a na całym kontynencie wzrasta popyt na wodę przeznaczoną do różnych, konkurujących ze sobą zastosowań;

· w ostatnich trzydziestu latach wzrosła częstotliwość oraz intensywność powodzi i susz, jak również straty środowiskowe i gospodarcze powodowane przez te zjawiska. Wynika to zarówno ze zmiany klimatu jak i innych oddziaływań antropogenicznych (np. zmiany sposobu użytkowania gruntów).

Źródłem znaczącej presji na wody UE są zrzuty zanieczyszczeń, zmiany hydro-morfologiczne oraz pobór wód, które wynikają przede wszystkim ze wzrostu demograficznego, użytkowania gruntów i działalności gospodarczej. Aby przeciwdziałać tym zjawiskom, należy kontynuować wdrażanie środków gospodarki wodnej zmierzających do poprawy efektywności i zrównoważenia zasobów wodnych, w tym:

· środków w zakresie naturalnego potencjału retencyjnego chroniących i zwiększających potencjał retencyjny gleby i ekosystemów, z którymi to środkami wiążą się dodatkowe korzyści, zwłaszcza ochrona różnorodności biologicznej, zapobieganie katastrofom naturalnym, przystosowanie się do zmiany klimatu oraz łagodzenie zmiany klimatu;

· środków w zakresie efektywności wodnej, które często stanowią zrównoważone i niedrogie rozwiązanie w przypadkach deficytu wody, ponieważ zapewniają – na przykład w budynkach – znaczne potencjalne oszczędności energii związane z oszczędnościami wody;

· alternatywnych źródeł zaopatrzenia w wodę, takich jak wtórne wykorzystanie lub odsalanie wody.

Zgodnie z zasadą pomocniczości plan dotyczy problemów i instrumentów polityki, które odnoszą się do gospodarki wodnej na szczeblu UE, z uwzględnieniem oceny funkcjonowania polityki wodnej, oceny planów PGWD oraz przeglądu polityki w zakresie niedoboru wody i susz. Określono następujące 4 kategorie obejmujące 12 najważniejszych problemów.

· Po pierwsze, w niewystarczającym stopniu stosuje się instrumenty gospodarcze przeciwdziałające niedoskonałościom rynku, które utrudniają wdrożenie powyższych środków. W szczególności:

(1) obecne systemy opłat w Europie często nie godzą celów efektywności i sprawiedliwości ani nie umożliwiają zrównoważonego poziomu zwrotu kosztów w celu finansowania działań.

(2) Pomiar zużycia wody jest niewystarczający, chociaż stanowi on niezbędny warunek wstępny dla wprowadzenia zachęt cenowych.

(3) Wiedza konsumentów i przedsiębiorców na temat wody wirtualnej jest zbyt niska, a ponadto nie istnieją odpowiednie systemy oznakowania, zwłaszcza w przypadku towarów w handlu ogólnoświatowym.

· Po drugie, istnieje ryzyko, że cele ramowej dyrektywy wodnej nie zostaną osiągnięte z powodu braku integracji i spójności z innymi obszarami polityki, w tym rolnictwem, polityką spójności, polityką przemysłową oraz gospodarowaniem gruntami. Istnieje możliwość większej integracji ze wspólną polityką rolną i polityką spójności dzięki wdrażaniu proponowanych wieloletnich ram finansowych UE. Jednak niezbędne jest dodatkowe wsparcie w tym zakresie:

(4) integracji środków w zakresie gospodarowania gruntami;

(5) efektywności wodnej w budynkach i urządzeniach,

(6) zapobiegania wyciekom z infrastruktury wodociągowej oraz

(7) wtórnego wykorzystania wody – za pomocą wspólnych norm UE.

· Po trzecie, należy ulepszyć obecnie nieskuteczne zarządzanie poprzez:

(8) podjęcie kwestii nieskutecznego planowania i zarządzania w gospodarce wodnej, aby rozwiązać problemy związane z koordynacją, jako że mogą one niekorzystnie wpływać na ustanawianie ogólnych celów dla obszarów dorzecza oraz na oszczędne stosowanie poszczególnych środków i instrumentów.

(9) opracowanie odpowiednich zbiorów danych oraz spójnej metodyki na potrzeby obliczania bilansów wodnych, przepływów hydrobiologicznych i poziomów docelowych.

(10) lepsze planowanie zarządzania ryzykiem wystąpienia suszy w niektórych państwach członkowskich, aby sprostać wyzwaniu polegającemu na ochronie gospodarki i społeczeństwa przed skutkami suszy.

· Po czwarte, należy zaradzić lukom w wiedzy:

(11) Istnieją znaczące luki informacyjne, zwłaszcza w odniesieniu do spójnej metodyki obliczania kosztów i korzyści związanych z programami środków lub z brakiem działań.

(12) W przypadkach gdy informacje są dostępne, nadal występują problemy z ich spójnością, upowszechnianiem i dostępnością na odpowiednim szczeblu decyzyjnym. Ponadto należy poprawić skuteczność obowiązujących wymogów statystycznych i sprawozdawczych.

Te ogólnounijne problemy związane z gospodarką wodną utrudniają osiąganie dobrego stanu wód oraz ograniczanie deficytów wody i podatności na zdarzenia ekstremalne. Ten fakt ma niekorzystny wpływ na środowisko wodne, a co za tym idzie – na różnorodność biologiczną i ekosystemy. Ponadto należy odnotować znaczące skutki społeczno-gospodarcze: szereg sektorów gospodarki (produkcja żywności i energii, transport, usługi turystyczno-rekreacyjne) bezpośrednio zależy od dostępności wody o określonych poziomach jakości oraz od usług ekosystemowych związanych z wodą. Zdarzenia ekstremalne takie jak powodzie i susze powodują również znaczące straty w sektorach gospodarki, a bardziej ogólnie – dla ludności. Tego rodzaju skutki często występują w państwach o niższych dochodach i w regionach o niższym poziomie rozwoju, zwłaszcza na obszarach wiejskich – co wynika z mniejszego stopnia wdrożenia przepisów dotyczących wody pitnej i oczyszczania ścieków, z niedostatecznego egzekwowania lub braku gospodarowania gruntami na obszarach zagrożonych powodziami oraz trudniejszego dostępu do technologii oszczędzających wodę i wiedzy fachowej w tej dziedzinie. Ponadto kwestię dostępu do bezpiecznej wody pitnej i sieci kanalizacyjnej należy rozpatrywać w kontekście praw człowieka.

3. Cele

W planie przedstawiono propozycje działań dotyczących opisanych powyżej problemów, z uwzględnieniem długofalowego celu, jakim jest dostępność wody o dobrej jakości na potrzeby zrównoważonego i sprawiedliwego użytkowania. W ten sposób plan nawiązuje do wszystkich trzech wymiarów strategii „Europa 2020” (inteligentny, trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu). Aby zrealizować powyższy cel, należy wprowadzić na szczeblu UE wyważone rozwiązanie dotyczące przede wszystkim:

· osiągnięcia dobrego stanu jednolitych części wód w UE – zasadniczo do 2015 r. lub najpóźniej do 2027 r. w przypadku określonych jednolitych części wód objętych odstępstwami od ramowej dyrektywy wodnej;

· ograniczania deficytów wody, z uwzględnieniem konieczności utrzymania przepływów hydrobiologicznych na poziomie zgodnym z realizacją celów ramowej dyrektywy wodnej;

· ograniczenia podatności na zmianę klimatu i zdarzenia ekstremalne.

W odniesieniu do deficytów wody i podatności na zmianę klimatu i zdarzenia ekstremalne należy ustanowić konkretne cele na szczeblu obszarów dorzeczy i włączyć je do drugiego cyklu planów PGWD.

Określono cztery grupy celów szczegółowych, które odpowiadają wymienionym wyżej czterem kategoriom problemów związanych z gospodarką wodną. Obejmują one:

– szersze stosowanie instrumentów gospodarczych w celu lepszego rozdziału zasobów i internalizacji kosztów zewnętrznych;

– wspieranie integracji kwestii gospodarki wodnej w politykach sektorowych, aby zapewnić szersze stosowanie środków w zakresie naturalnego potencjału retencyjnego, środków w zakresie efektywności wodnej w budynkach i urządzeniach, rozwiązań na rzecz wtórnego wykorzystania wody oraz narzędzi służących do zmniejszenia wycieków z infrastruktury wodociągowej;

– osiągnięcie skuteczniejszego zarządzania w gospodarce wodnej oraz dobrze funkcjonujących stosunków między instytucjami, a także pełne włączenie kwestii jakości i ilości wody oraz kwestii hydromorfologicznych do gospodarki wodnej;

– poszerzenie zasobu wiedzy i udoskonalenie narzędzi, jakimi dysponują podmioty odpowiedzialne za gospodarkę wodną, aby umożliwić sprawne podejmowanie decyzji i ograniczyć obciążenia administracyjne.

4. Warianty strategiczne

Warianty strategiczne ocenione na potrzeby planu zmierzają do zapewnienia państwom członkowskim „zestawu narzędzi”, wspierającego wdrożenie najbardziej odpowiednich działań. Można je podzielić na 4 różne rodzaje podejścia:

– pierwszy zbiór wariantów obejmuje podejście dobrowolne, zakładające między innymi opracowanie różnych narzędzi i wytycznych pomagających w praktycznym zarządzaniu gospodarką wodną na szczeblu UE i na poziomie obszarów dorzeczy;

– warianty objęte podejściem regulacyjnym zmierzają do osiągnięcia wielu z takich celów związanych z praktycznym zarządzaniem gospodarką wodną, lecz w drodze środków ustawodawczych;

– kolejna grupa wariantów dotyczy pełnego wykorzystania ewentualnych warunków dotyczących finansowania z funduszy objętych wspólnymi ramami strategicznymi po 2013 r. (EFRR, Fundusz Spójności, EFRROW) oraz z pierwszego filaru WPR, zgodnie z wnioskami Komisji dotyczącymi reformy WPR oraz wieloletnich ram finansowych;

– celem ostatniej grupy wariantów jest priorytetowe traktowanie zrównoważonej gospodarki wodnej przy podejmowaniu decyzji dotyczących wydatków z funduszy objętych wspólnymi ramami strategicznymi i pożyczek z EBI. Warianty te nie wiążą się ze zmianą obowiązujących ram politycznych w wieloletnich ramach finansowych zaproponowanych przez Komisję, ale ich wprowadzenie zależy wyłącznie od tego, czy państwa członkowskie nadadzą priorytetowe znaczenie gospodarce wodnej w programowaniu i planowaniu wydatków.

W odniesieniu do wspomnianych czterech kategorii problemów i dwunastu najważniejszych problemów sformułowano 37 wariantów strategicznych. Ten wstępny wykaz wariantów był przedmiotem konsultacji społecznych i konsultacji z zainteresowanymi podmiotami oraz został oceniony pod kątem wyboru preferowanego zbioru wariantów. Poniżej przedstawiono 37 wariantów w połączeniu z celami szczegółowymi, do których się odnoszą, oraz z odnośnym podejściem strategicznym.

Tabela 1: Wykaz wariantów objętych oceną skutków – przyjęto warianty zaznaczone kolorem czerwonym i podkreślone

|| Podejście

Cel szczegółowy || a) dobrowolne || b) regulacyjne || c) warunki || d) znaczenie priorytetowe w finansowaniu

1. Ustalanie cen || Wytyczne dot. systemów handlu || n.d. || Włączenie do pierwszego filaru WPR – zasada wzajemnej zgodności || n.d.

2. Pomiar || Stosowanie GMES || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej || Włączenie do pierwszego filaru WPR – zasada wzajemnej zgodności || n.d.

3. Oznakowanie towarów w handlu ogólnoświatowym || Dobrowolne oznakowanie || Obowiązkowe oznakowanie || n.d. || n.d.

4. Środki w zakresie naturalnego potencjału retencyjnego || Wytyczne w ramach wspólnej strategii wdrażania || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej || Zgodnie z przepisami wykonawczymi do wspólnych ram strategicznych || Zgodnie ze wspólnymi ramami strategicznymi i w kontekście pożyczek z EBI

5.1. Urządzenia/produkty związane z wodą || Dobrowolne oznakowanie || Obowiązkowe oznakowanie Włączenie do programu prac dot. ekoprojektu[1] || n.d. || n.d.

5.2. Budynki || Dobrowolna klasyfikacja || Obowiązkowa klasyfikacja Wymogi minimalne Dyrektywa || n.d. || n.d.

6. Wycieki || Wytyczne || n.d. || n.d. || Zgodnie ze wspólnymi ramami strategicznymi i w kontekście pożyczek z EBI

7. Wtórne wykorzystanie wody || Wytyczne w ramach wspólnej strategii wdrażania Norma CEN || Rozporządzenie || n.d. || Zgodnie ze wspólnymi ramami strategicznymi i w kontekście pożyczek z EBI

8. Zarządzanie || Wzajemne oceny || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej Zmiana dyrektywy SEA || n.d. || n.d.

9. Ustanawianie poziomów docelowych || Wytyczne w ramach wspólnej strategii wdrażania || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej || n.d. || n.d.

10. Planowanie na wypadek suszy || Zalecenie || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej Dyrektywa w sprawie susz || n.d. || n.d.

11. Koszty i korzyści || Wytyczne w ramach wspólnej strategii wdrażania || Zmiana ramowej dyrektywy wodnej || n.d. || n.d.

12. Upowszechnianie wiedzy || Rozwój systemu WISE || Wymogi prawne dotyczące przeglądu, sprawozdawczości i statystyk || n.d. || n.d.

5. Określenie najlepszego pakietu wariantów i jego skutki

Ocenę wariantów można opisać jako badanie przesiewowe różnych podejść w przypadku każdego z 12 problemów. Na podstawie przeprowadzonej oceny można stwierdzić, że w większości przypadków najbardziej odpowiednie warianty zaliczają się do podejścia dobrowolnego. Podejście regulacyjne jest zalecane tylko w przypadku 3 problemów (efektywność wodna urządzeń/produktów związanych z wodą, wtórne wykorzystanie wody i upowszechnianie wiedzy), ponieważ w związku z obecną sytuacją polityczną – zwłaszcza w kontekście wdrażania ramowej dyrektywy wodnej i wieloletnich ram finansowych – większość wariantów regulacyjnych i polegających na wprowadzaniu warunków zostanie odłożonych na później. Preferowane warianty zaznaczono w tabeli 1 kolorem czerwonym i podkreślono.

Należy zaznaczyć, że elementy wymagające zmian ustawodawczych nie będą zaproponowane wraz z planem, ale zostaną poddane dalszej analizie i przedstawione dopiero po przeprowadzeniu oceny skutków dotyczącej konkretnego instrumentu.

Proponowane wytyczne i narzędzia dotyczyłyby interakcji z określonymi instrumentami gospodarczymi oraz sposobów ich integracji z planami gospodarowania wodami w dorzeczu oraz planami zarządzania na wypadek powodzi i susz. Ponadto zapewniłyby informacje w celu wsparcia szerszego stosowania instrumentów gospodarczych. Proponowany pakiet wariantów nie jest jednak wiążący a wykorzystywanie takich instrumentów nie może być zagwarantowane.

Proponowany pakiet wspiera szerszą integrację kwestii gospodarki wodnej w politykach sektorowych dzięki wytycznym, lepszym narzędziom planowania i określania poziomów docelowych, które obejmują różne aspekty integracji sektorowej. Umożliwi on lepsze uwzględnianie kwestii związanych z gospodarką wodną przy wyborze projektów kwalifikujących się do finansowania w ramach WPR lub polityki spójności. Nie ma jednak gwarancji, że środki zostaną wdrożone, ponieważ ich wdrażanie nadal będzie dobrowolne.

Wytyczne zawarte w proponowanym pakiecie (np. dotyczące handlu wodą i bilansów wodnych/poziomów docelowych), a także planowany system wzajemnych ocen odnoszą się do skuteczności zarządzania w planowaniu dotyczącym zasobów wodnych, co będzie prowadzić do większej przejrzystości i sprawniejszego podejmowania decyzji. Z obowiązujących wymogów sprawozdawczych wynikających z przepisów UE dotyczących wody usunięte zostaną zbędne obciążenia.

Proponowany pakiet obejmuje szeroką gamę wytycznych i nowych narzędzi, aby zaradzić najpilniejszym potrzebom podmiotów odpowiedzialnych za gospodarkę wodną. Informacje dotyczące bilansów wodnych i przepływów hydrobiologicznych wypełniłyby najważniejsze luki w zasobach wiedzy tych podmiotów. Lepsze platformy informacyjne i zapewnianie informacji na szczeblu UE umożliwiłyby lepszy dostęp do aktualniejszych i interoperacyjnych danych na potrzeby sprawniejszego podejmowania decyzji w zakresie gospodarki wodnej i rozwoju polityki na szczeblu unijnym i krajowym oraz na poziomie obszarów dorzecza. Jednak stosowanie takich rozwiązań jest dobrowolne.

Proponowany pakiet zwiększa skuteczność polityki wodnej UE poprzez wypełnienie luk w wiedzy, poprawę zarządzania i uproszczenie wymogów sprawozdawczych w celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego. Pozostawia on elastyczność w dostosowywaniu instrumentów do warunków, w których oszczędność kosztowa jest wysoka. Zmiany, które można wprowadzić w wymogach sprawozdawczych wynikających z przepisów dotyczących wody, rozwiązałyby obecne problemy ze spójnością. Proponowany pakiet zwiększyłby spójność między odpowiednimi politykami UE (w szczególności WPR, polityką spójności, zdrowotną i energetyczną).

Proponowany pakiet przyczyni się do rozwiązania problemów związanych ze stanem ekologicznym wód w UE, deficytem wody i podatnością na zdarzenia ekstremalne. Modelowanie przeprowadzone na potrzeby planu – wraz z oceną poszczególnych środków – zapewnia podstawy oceny skutków gospodarczych, środowiskowych i społecznych związanych z wdrożeniem środków różnych kategorii na szczeblu UE, w szczególności korzyści związanych z efektywnością, jakie można osiągnąć w całej gospodarce dzięki środkom w zakresie gospodarowania gruntami, większej efektywności wodnej i dostępności czystej wody. Jednak faktyczne skutki środków będą widoczne dopiero na obszarze każdego ze 110 dorzeczy w UE, stanowiących właściwy poziom analizy. Narzędzia opracowane w związku z planem (bilanse wodne, modelowanie hydroekonomiczne, baza środków) pomogą państwom członkowskim w przeprowadzeniu takiej analizy przy sporządzaniu kolejnych planów PGWD oraz w wyborze najbardziej odpowiedniej kombinacji środków.

6. Monitorowanie i ocena

Platformą służącą do wdrażania i monitorowania planu będzie wspólna strategia wdrażania ramowej dyrektywy wodnej[2]. Wdrażanie będzie obejmowało dwa etapy odpowiadające dwóm najbliższym cyklom wspólnej strategii wdrażania:

· Na pierwszym etapie (2013-2015) celem będzie wpływ na opracowanie kolejnych planów PGWD, które państwa członkowskie muszą przedłożyć do końca 2015 r., a także rozwój bazy wiedzy i narzędzi wspierających ocenę tych planów i przegląd ramowej dyrektywy wodnej.

· Drugi etap (2016-2018) będzie obejmował ocenę planów oraz przygotowanie przeglądu ramowej dyrektywy wodnej.

W celu monitorowania wdrażania propozycji zawartych w planie i oceny postępów zostanie opracowana tabela wyników planu. Co roku będzie ją omawiać Strategiczna Grupa ds. Koordynacji wspólnej strategii wdrażania oraz podmioty odpowiedzialne za gospodarkę wodną.

[1]               Włączenie urządzeń wykorzystujących wodę w kontekście planu prac na lata 2012-2014 związanego z dyrektywą w sprawie ekoprojektu.

[2]               http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework/objectives/implementation_en.htm