Zalecenie DECYZJA RADY upoważniająca Komisję Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi /* COM/2012/0655 final */
UZASADNIENIE 1. Tło i kontekst
polityczny Ustawianie wyników
zawodów sportowych traktowane jest powszechnie jako jedno z największych
zagrożeń, wobec których stoi współczesny sport. Ustawianie
wyników zawodów sportowych narusza wartości propagowane przez sport, takie
jak uczciwość, fair play oraz szacunek dla innych. Ciągnie ono
za sobą ryzyko odwrócenia się kibiców od zorganizowanego sportu, a
jest to sektor, który stanowi prawie 2% wartości dodanej brutto UE.
Ponadto ustawianie wyników zawodów sportowych wiąże się
często z funkcjonowaniem siatek przestępczości zorganizowanej
działających na skalę światową. Jest to problem, który
stał się priorytetem dla władz publicznych, ruchu sportowego i
organów ścigania na całym świecie. Komunikat Komisji
w sprawie rozwijania europejskiego wymiaru sportu z 2011 r. wyraźnie
uznaje ustawianie wyników zawodów sportowych za zagrożenie, które narusza
normy etyczne i uczciwość sportu. Kwestia ustawiania wyników zawodów
sportowych została ponadto poruszona w 2011 r. w zielonej księdze
Komisji w sprawie gier hazardowych oferowanych w internecie, w komunikacie
Komisji „Zwalczanie korupcji w UE” oraz w komunikacie Komisji „W stronę
kompleksowych europejskich ram dla hazardu online”. Parlament
Europejski przyjął w czerwcu 2011 r. pisemną deklarację w
sprawie zwalczania korupcji w europejskim sporcie, a w lutym 2012 r.
rezolucję w sprawie rozwijania europejskiego wymiaru sportu, wzywając
do nasilenia współpracy międzynarodowej w celu rozwiązania
problemu ustawiania wyników zawodów sportowych. W dniu 29 listopada 2011 r.
Rada UE przyjęła konkluzje w sprawie walki z manipulowaniem wynikami
sportowymi, które wzywają Komisję, państwa członkowskie i
organizacje pozarządowe do współpracy oraz podejmowania
działań na różnych szczeblach w celu poprawy sposobu
rozwiązywania problemu ustawiania wyników zawodów sportowych w UE. Międzynarodowy
Komitet Olimpijski (MKOl) utworzył w marcu 2011 r. grupę roboczą
złożoną z wysokiej rangi przedstawicieli ruchu sportowego,
władz publicznych, organizacji międzynarodowych i operatorów
zakładów bukmacherskich, by wypracować sposoby zwalczania
nieuregulowanych i nielegalnych zakładów sportowych, a harmonogram
działań następczych został przyjęty w Lozannie w dniu
2 lutego 2012 r. W dniu 28
września 2011 r. Komitet Ministrów Rady Europy przyjął zalecenie
w sprawie promowania uczciwości sportu przeciwko manipulowaniu wynikami, w
szczególności ustawianiu wyników zawodów sportowych. W zaleceniu wzywa
się Rozszerzone Porozumienie Częściowe ws. Sportu (EPAS) do przeprowadzenia
studium wykonalności na temat ewentualnego międzynarodowego
instrumentu prawnego dotyczącego zapobiegania ustawianiu wyników zawodów
sportowych i zwalczania tego zjawiska. W dniu 15 marca 2012 r. na posiedzeniu
Konferencji ministrów sportu Rady Europy w Belgradzie przyjęto do
wiadomości wnioski wynikające z tego studium i wezwano EPAS do
rozpoczęcia negocjacji, w koordynacji z UE, w sprawie ewentualnego
międzynarodowego instrumentu prawnego (konwencja) przeciwko manipulowaniu
wynikami sportowymi, w szczególności ustawianiu wyników zawodów
sportowych. W dniu 13 czerwca 2012 r. Komitet Ministrów Rady Europy
wyraził poparcie dla tego wezwania. Latem 2012 r. EPAS wysłał do
krajów, które są stronami Europejskiej konwencji kulturalnej, zaproszenie
do wyrażenia swojego zainteresowania uczestnictwem w negocjacjach w
sprawie projektu konwencji Rady Europy przeciwko manipulowaniu wynikami
sportowymi. 2. Ewentualna konwencja Rady
Europy przeciwko ustawianiu wyników zawodów sportowych: potencjalny zakres i harmonogram Na podstawie studium wykonalności
przeprowadzonego przez EPAS potencjalny zakres przyszłej konwencji Rady
Europy może mieć następującą strukturę: 1. Zapobieganie a) koordynacja wewnętrzna b) promowanie i wspieranie środków
podejmowanych przez ruch sportowy c) ustanowienie ram prawnych dla rynku
zakładów sportowych d) promowanie środków podejmowanych
przez zakłady bukmacherskie 2. Współpraca
międzynarodowa e) władze publiczne – sport f) władze publiczne (organy
regulacyjne w sektorze zakładów sportowych) – operatorzy zakładów
bukmacherskich g) współpraca międzynarodowa
między organami sądowymi lub organami ścigania h) konsultacje trójstronne 3. Sankcje i) połączenie sankcji
dyscyplinarnych, administracyjnych i karnych j) kwestie dyscyplinarne k) kwestie administracyjne l) prawo karne m) jurysdykcja 4. Egzekwowanie prawa n) prowadzenie dochodzeń o) cyberprzestępczość 5. Działania następcze p) monitorowanie q) komitet konwencji Jedną z najważniejszych spraw w
walce z ustawianiem wyników zawodów sportowych na szczeblu unijnym lub
międzynarodowym jest konieczność zapewnienia koordynacji
działań różnych zainteresowanych stron w tej dziedzinie, a w
szczególności władz publicznych, organów ścigania, organów
regulacyjnych w sektorze gier hazardowych, ruchu sportowego we wszystkich jego
segmentach i operatorów zakładów bukmacherskich (loterie i operatorzy
prywatni). Główną wartością dodaną konwencji Rady
Europy przeciwko ustawianiu wyników zawodów sportowych byłoby utworzenie platformy
współpracy transgranicznej i międzysektorowej z udziałem
wszystkich zainteresowanych podmiotów. Znaczącą zaletą
wypływającą z konwencji Rady Europy byłyby jej struktury w
zakresie monitorowania i działań następczych, funkcjonujące
w oparciu o model istniejących stałych komitetów konwencji Rady
Europy w dziedzinie sportu (walka z dopingiem, przemoc wśród kibiców).
Struktury te powinny być otwarte dla wszystkich zainteresowanych stron i
powinny stać się forum do prowadzenia rozmów na temat wdrażania
konwencji i postępów w walce z ustawianiem wyników zawodów sportowych w
Europie. Inną istotną korzyścią
przyszłej konwencji byłaby jej otwartość na kraje
pozaeuropejskie: wszystkie państwa będą mogły podpisać
i ratyfikować konwencję (np. Kanada i Australia są obecnie
stronami Konwencji antydopingowej Rady Europy). Ma to kluczowe znaczenie,
ponieważ ogólnoświatowa współpraca, zwłaszcza z
państwami, w których zakłady sportowe są szeroko
rozpowszechnione, takich jak państwa Azji Południowo-Wschodniej,
postrzegana jest jako zasadniczy element w skutecznym zwalczaniu siatek
międzynarodowej przestępczości zorganizowanej,
działającej na różnych kontynentach, uczestniczącej w
ustawianiu wyników zawodów sportowych. Proponowana konwencja nie byłaby
instrumentem mającym służyć osiągnięciu
harmonizacji ustawodawstw krajowych stron-sygnatariuszy. Choć kwestia
ustalenia uzgodnionej definicji ustawiania wyników zawodów sportowych i
przyjęcia skutecznych, odstraszających i proporcjonalnych sankcji
byłaby wymieniona w konwencji, treść odpowiednich postanowień
byłaby sformułowana w taki sposób, aby pozostawić pewien
stopień elastyczności dla stron-sygnatariuszy przy wdrażaniu
tych postanowień. Dokładna zawartość, struktura i
zakres tekstu konwencji to obecnie kwestie raczej teoretyczne, gdyż
będą one przedmiotem przyszłych negocjacji. Za przygotowanie tekstu konwencji
odpowiedzialna będzie grupa redakcyjna, składająca
się z przedstawicieli państw członkowskich uczestniczących
w negocjacjach. Dokumenty rozesłane przez Radę Europy jednoznacznie
przewidują, że w grupie tej będzie mógł uczestniczyć
przedstawiciel UE. Grupa redakcyjna zebrała się po raz pierwszy na
wstępne rozmowy w Strasburgu w dniach 9-11 października 2012 r.
Komisja wzięła udział w tym pierwszym wstępnym posiedzeniu
jako obserwator ad hoc. EPAS będzie pełnił rolę
sekretariatu. EPAS przewiduje serię siedmiu trzydniowych posiedzeń
grupy redakcyjnej w okresie od października 2012 r. do grudnia 2013 r.,
których celem będzie przedłożenie konwencji do podpisu
Komitetowi Ministrów Rady Europy w 2014 r. 3. Rola UE w walce z
ustawianiem wyników zawodów sportowych Problem ustawiania wyników zawodów sportowych
jest stosunkowo nowym punktem programu działań UE w dziedzinie
sportu; inicjatywy w tej dziedzinie nie mają zatem jeszcze długiej
historii. Na poziomie Komisji zaangażowanie w walkę z
ustawianiem wyników może być rozpatrywane w trzech różnych
wymiarach, odpowiadających trzem głównym aspektom tego problemu: Sport: Jak określono w art. 165 Traktatu, jednym z celów
działań UE w dziedzinie sportu jest rozwijanie europejskiego wymiaru
sportu poprzez promowanie uczciwości we współzawodnictwie sportowym
oraz ochronę integralności moralnej sportowców. Komisja
podjęła pierwsze konkretne inicjatywy w tej dziedzinie poprzez uwzględnienie
w zaproszeniu do składania wniosków w ramach działania
przygotowawczego „Europejskie partnerstwo na rzecz sportu” w 2012 r.
priorytetowej linii dotyczącej projektów, które są ukierunkowane na
zapobieganie ustawianiu wyników poprzez edukację i informowanie zainteresowanych
stron, w tym zwłaszcza sportowców, arbitrów i działaczy sportowych.
Celem wsparcia finansowego udzielanego w ramach tego zaproszenia do
składania wniosków jest wzmocnienie działań zapobiegawczych w
walce z ustawianiem wyników zawodów sportowych poprzez wymianę dobrych
praktyk. Walka z ustawianiem wyników zawodów sportowych jest również
wymieniona jako jeden z celów rozdziału dotyczącego sportu w
zaproponowanym programie „Erasmus dla wszystkich”, który powinien pozwolić
na wspieranie podobnych działań w ustrukturyzowanej formie po roku
2014. Oprócz udzielania pomocy finansowej Komisja ściśle
współpracuje z podmiotami zewnętrznymi (zwłaszcza z MKOl i
Radą Europy) w określaniu sposobów rozwiązywania problemu
ustawiania wyników zawodów sportowych na poziomie europejskim i międzynarodowym.
Komisja działa również jako sekretariat grupy ekspertów UE ds. dobrego
zarządzania w sporcie, utworzonej na podstawie rezolucji Rady w sprawie
planu prac UE w dziedzinie sportu z maja 2011 r. Grupa ekspertów
opracowała w czerwcu 2012 r. zalecenia do dalszego rozpatrzenia przez
Grupę Roboczą Rady ds. Sportu. Gry losowe i zakłady: Ustawianie wyników
zawodów sportowych niekoniecznie musi być związane z zakładami
sportowymi. Niemniej jednak połączenie nieuregulowanych zakładów
sportowych i ustawiania meczów stanowi istniejące zagrożenie dla wydarzeń
sportowych, w dużej mierze ze względu na osoby lub siatki
przestępcze, które wykorzystują zakłady sportowe do celów
uzyskania dochodów lub prania pieniędzy. Kwestie dotyczące
uczciwości sportu były częścią składową zielonej
księgi w sprawie gier hazardowych oferowanych w Internecie, która
zainicjowała konsultacje społeczne przeprowadzone przez Komisję
w 2011 r. Otrzymano około 250 odpowiedzi od różnych zainteresowanych
stron, w tym od organów sportowych. Konsultacje były uzupełnione
pięcioma tematycznymi warsztatami w ciągu 2011 r., z których jeden –
który odbył w dniu 10 maja 2011 r. – był ukierunkowany przede
wszystkim na sektor gier hazardowych oferowanych w internecie i na
uczciwość w sporcie (ze szczególnym uwzględnieniem ustawiania
wyników zawodów sportowych). W następstwie zielonej księgi Komisja
przyjęła w dniu 23 października 2012 r. komunikat „W stronę
kompleksowych europejskich ram dla hazardu online” (COM(2012) 596 final).
Ochrona uczciwości sportu przeciwko ustawianiu wyników zawodów sportowych
jest jednym z priorytetów przedstawionych w komunikacie wraz z propozycją
planu działań, który obejmuje uczestnictwo Komisji w pracach Rady
Europy w sprawie ewentualnej konwencji przeciwko manipulowaniu wynikami
sportowymi. Korupcja: Ustawianie wyników zawodów sportowych jest formą korupcji i jako
takie podlega karom przewidzianym w krajowym prawie karnym. Komisja wdraża
pakiet antykorupcyjny przyjęty w 2011 r., ukierunkowany na poprawę
monitorowania i oceny działań antykorupcyjnych, w szczególności
poprzez wprowadzenie sprawozdania o zwalczaniu korupcji w UE, na podstawie
którego Komisja będzie regularnie oceniać różne
niewyjaśnione jeszcze aspekty związane z korupcją i
zdolności państw członkowskich UE w zakresie kontroli korupcji.
Sprawozdanie może obejmować wszelkie możliwe niewyjaśnione
kwestie związane z korupcją, w tym ustawianie meczów w sporcie.
Komisja będzie publikować sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE
wraz z analizami krajowymi i zindywidualizowanymi zaleceniami dotyczącymi
poszczególnych państw członkowskich co dwa lata, począwszy od
2013 r. Jednocześnie Komisja rozważa obecnie warunki ewentualnego
uczestnictwa UE w ramach Grupy Państw Przeciwko Korupcji (GRECO) Rady
Europy, która ma przynieść wartość dodaną do
prowadzonej przez UE walki z korupcją. Parlament Europejski poruszył kwestię ustawiania wyników zawodów sportowych, w
szczególności ustawiania meczów w kontekście zakładów
sportowych, w swoim sprawozdaniu w sprawie uczciwości gier hazardowych
online za 2009 r. (A6-0064/2009). Parlament Europejski zajął się
tym tematem także bardziej szczegółowo w swoim sprawozdaniu w sprawie
gier hazardowych oferowanych w internecie w obrębie rynku
wewnętrznego z 2011 r. (A7-0342/2011), w którym omówił kwestie
związane z transgraniczną współpracą policyjną i
sądową, współpracą między organizatorami zawodów
sportowych i operatorami gier hazardowych, tworzeniem sieci krajowych i punktów
kontaktowych zajmujących się przypadkami ustawiania meczów oraz
ustaleniem definicji pojęcia ustawiania wyników zawodów sportowych na
szczeblu UE. Ponadto kwestię ustawiania wyników zawodów sportowych
podjęto również w sprawozdaniu Parlamentu Europejskiego w sprawie
europejskiego wymiaru sportu z 2012 r. (A7-0385/2011), w którym Parlament wzywa
federacje sportowe do ścisłej współpracy z państwami
członkowskimi w celu ochrony uczciwości sportu. Rada
zajęła się po raz pierwszy walką z ustawianiem wyników
zawodów sportowych w planie prac UE w dziedzinie sportu na lata 2011–2014
przyjętym w maju 2011 r., w którym uczciwość sportu, a w
szczególności walka z ustawianiem wyników, została określona
jako temat priorytetowy na lata 2011–2014. Ponadto w listopadzie 2011 r. Rada
przyjęła konkluzje w sprawie walki z manipulowaniem wynikami
sportowymi, w których wezwano państwa członkowskie i zainteresowane
strony do wspierania tworzenia programów edukacyjnych i zapewnienia
ścisłej współpracy pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi
stronami. Grupa Robocza Rady ds. Sportu debatuje obecnie nad tekstem projektu
konkluzji w sprawie ustanowienia strategii na rzecz walki z manipulowaniem
wynikami sportowymi, który ma zostać przyjęty w listopadzie 2012 r. Również dwie agencje UE odpowiedzialne za
transgraniczną współpracę sądową i policyjną, EUROPOL
i EUROJUST, są aktywnie zaangażowane w walkę z
ustawianiem wyników zawodów sportowych. Współpraca organów ścigania
na szczeblu UE w dziedzinie sportu koncentrowała się tradycyjnie na
kwestii przemocy wśród kibiców; w ciągu ostatnich dwóch lat nowym
obszarem współpracy transgranicznej stało się natomiast
ustawianie wyników zawodów sportowych. Obecnie badane są dwa przypadki,
którymi zajmują się wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze
obejmujące cztery państwa UE (HU, DE, FI, AT). EUROPOL i EUROJUST
uzasadniają swoje zaangażowanie w sprawy dotyczące ustawiania
wyników zawodów sportowych tym, że ustawianie wyników często
łączy się z poważną przestępczością
zorganizowaną. Wszystkie te elementy zmierzają w jednym
kierunku: walka z ustawianiem wyników zawodów sportowych uzyskała status
priorytetowy w różnych obszarach polityki na szczeblu UE (polityka w
dziedzinie sportu, nadzór nad rynkami hazardu, walka z korupcją), zaś
uwaga opinii publicznej najprawdopodobniej wzrośnie w następstwie
ostatnich przypadków korupcji na różnych szczeblach środowiska
sportowego. Ponieważ planowana konwencja nie ma na
celu harmonizacji przepisów prawa karnego państw-sygnatariuszy ani
osiągnięcia harmonizacji w innych dziedzinach, takich jak przepisy
dotyczące gier losowych i zakładów, zaś zgodnie z art. 6 TFUE
kompetencje UE obejmują jedynie prowadzenie działań w celu
wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań państw
członkowskich w dziedzinie sportu, proponuje się, aby UE
uczestniczyła w zbliżających się negocjacjach wraz ze
swoimi państwami członkowskimi. Proponowany udział w
negocjacjach nie ma wpływu na budżet UE. W związku z powyższym Komisja
zaleca, aby Rada: –
przyjęła załączoną
decyzję upoważniającą Komisję Europejską do
uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie
międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami
sportowymi; –
wydała wytyczne negocjacyjne
załączone do tej decyzji; –
wyznaczyła specjalny komitet, w konsultacji z
którym negocjacje będą prowadzone. Zalecenie DECYZJA RADY upoważniająca Komisję
Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w
sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z
manipulowaniem wynikami sportowymi RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 218
ust. 3 i 4, uwzględniając
zalecenie Komisji Europejskiej, a także
mając na uwadze, co następuje: Należy
otworzyć negocjacje w celu przygotowania międzynarodowej konwencji
Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi. Unia powinna
uczestniczyć w tych negocjacjach, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Niniejszym
upoważnia się Komisję do negocjowania, w imieniu Unii
Europejskiej, międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z
manipulowaniem wynikami sportowymi. Artykuł 2 Wytyczne
negocjacyjne przedstawiono w załączniku. Artykuł 3 Negocjacje
prowadzone są w konsultacji z [nazwa komitetu specjalnego do
uzupełnienia przez Radę]. Artykuł 4 Niniejsza decyzja skierowana jest do
Komisji. Sporządzono w Brukseli dnia […] r. W
imieniu Rady Przewodniczący ZAŁĄCZNIK Wytyczne negocjacyjne dotyczące międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki
z manipulowaniem wynikami sportowymi Przyszła
konwencja będzie miała na celu stworzenie międzynarodowych ram
prawnych dla zapobiegania manipulowaniu wynikami sportowymi, zwłaszcza ustawianiu
meczów, oraz zwalczania tego zjawiska; celem konwencji powinna być poprawa
współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie oraz utworzenie
mechanizmu monitorowania, by zapewnić skuteczne przestrzeganie
postanowień konwencji. Unia Europejska
będzie uczestniczyć w tych spotkaniach w celu zapewnienia
spójności proponowanej konwencji z dorobkiem prawnym UE, w
szczególności w odniesieniu do swobód rynku wewnętrznego (swoboda
świadczenia usług i swoboda przedsiębiorczości) oraz
współpracy sądowej w sprawach karnych. Unia Europejska
będzie również uczestniczyć w negocjacjach w celu zapewnienia
zgodności postanowień przyszłej konwencji z polityką UE w
dziedzinie sportu, hazardu online i walki z korupcją. Dokumentami
referencyjnymi dla tych polityk są między innymi: ·
komunikat Komisji w sprawie rozwijania
europejskiego wymiaru sportu (COM (2011) 12 final); ·
zielona księga w sprawie gier hazardowych
oferowanych w internecie (COM(2011) 128 final); ·
komunikat Komisji „Zwalczania korupcji w UE”
(COM(2011) 308 final); ·
komunikat Komisji „W stronę kompleksowych
europejskich ram dla hazardu online” (COM(2012) 596 final); ·
konkluzje Rady w sprawie walki z manipulowaniem
wynikami sportowymi (16819/11).