|
15.2.2013 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 44/28 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie roli EKES-u we wdrażaniu i monitorowaniu przez instytucje UE Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (opinia z inicjatywy własnej)
2013/C 44/05
Sprawozdawca: Ioannis VARDAKASTANIS
Dnia 26 kwietnia 2012 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny postanowił, zgodnie z art. 29 ust. 2 regulaminu wewnętrznego, sporządzić opinię z inicjatywy własnej w sprawie
roli EKES-u we wdrażaniu i monitorowaniu przez instytucje UE Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.
Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 23 listopada 2012 r.
Na 485. sesji plenarnej w dniach 12–13 grudnia 2012 r. (posiedzenie z 12 grudnia) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął 144 głosami – 2 osoby wstrzymały się od głosu – następującą opinię:
1. Wnioski i zalecenia
|
1.1 |
EKES wzywa Radę do wznowienia negocjacji dotyczących Protokołu fakultatywnego do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, by umożliwić niepełnosprawnym Europejczykom pełne korzystanie z praw zapisanych w tym dokumencie. |
|
1.2 |
Komitet zachęca przewodniczących Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego do zorganizowania w grudniu 2013 r. drugiego spotkania pt. „Stan Unii w sprawie niepełnosprawności”, któremu współprzewodniczyłoby Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych i na którym dokonano by przeglądu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. |
|
1.3 |
EKES podkreśla, że niektóre obowiązki wynikające z Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych wymagają zmian ustawodawczych i politycznych na poziomie UE i państw członkowskich. Sytuacja finansowa nie może być wymówką opóźniającą działania na rzecz praw osób niepełnosprawnych. |
|
1.4 |
Komitet wzywa Komisję do przeprowadzenia szczegółowego przeglądu, z udziałem zainteresowanych stron, wdrażania strategii w sprawie niepełnosprawności jako integralnej części strategii ogólnounijnej. Apeluje ponadto o przeprowadzenie analizy obowiązującego prawa, strategii politycznych i programów, a także o przygotowanie nowych propozycji. |
|
1.5 |
EKES zachęca więc Komisję Europejską, by poprzez swój Sekretariat Generalny opracowała instrument oceny wpływu dotyczący Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. |
|
1.6 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie przez Radę niezależnych ram służących propagowaniu, chronieniu i monitorowaniu wdrażania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Wzywa do przyjęcia specjalnego budżetu, który umożliwi zaangażowanym podmiotom wypełnianie zadań niezależnie od krajowych punktów kontaktowych. |
|
1.7 |
EKES pragnie, by Komisja Europejska zwróciła się do niego z wnioskiem o konsultacje w sprawie ambitnego wniosku ustawodawczego dotyczącego europejskiego aktu w sprawie dostępności, który obejmowałby jak największy zakres dziedzin, m.in. wymogi dla prywatnych i publicznych usługodawców i producentów – tak, by zapewniali oni pełny dostęp osobom niepełnosprawnym – oraz jasną i szeroką definicję dostępności. |
|
1.8 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje włączenie do agendy cyfrowej ustawodawstwa dotyczącego dostępności publicznych stron internetowych oraz portali, za pośrednictwem których świadczone są podstawowe usługi dla obywateli. Oczekuje przedstawienia solidnego ustawodawstwa w tej dziedzinie w 2012 r. |
|
1.9 |
EKES zachęca Radę i Parlament Europejski do zaostrzenia lub utrzymania zapisów na rzecz osób niepełnosprawnych w przepisach dotyczących funduszy strukturalnych, instrumentu „Łącząc Europę” (1), transeuropejskiej sieci transportowej, programu „Horyzont 2020” (2), programu „Prawa i obywatelstwo” oraz programów w obszarze współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej, poprzez uwzględnienie środków gwarantujących integrację osób niepełnosprawnych dzięki dostępowi do finansowania i wzmacnianiu ich praw. |
|
1.10 |
EKES wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, Komisję Europejską i Radę, by zadbały o włączenie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w stosunki zewnętrzne i współpracę międzynarodową, a także w międzynarodowe umowy handlowe, m.in. poprzez zapewnienie koordynacji stanowisk UE i państw członkowskich dotyczących praw osób niepełnosprawnych w różnych organach ONZ. |
|
1.11 |
EKES wzywa instytucje europejskie do podjęcia odpowiednich działań na rzecz wewnętrznego wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych oraz dokonania przeglądu przyjętych rozwiązań z punktu widzenia zatrudnienia, warunków pracy, rekrutacji, szkoleń, dostępności siedzib, atmosfery w pracy i narzędzi komunikacyjnych, a także wymogów agencji finansowanych z unijnych funduszy. |
|
1.12 |
EKES odnotowuje zobowiązanie, jakie José Manuel Barroso powziął w grudniu 2011 r., by przedyskutować realizację konwencji o prawach osób niepełnosprawnych na posiedzeniu kolegium komisarzy i dyrektorów generalnych, oraz wzywa do włączenia tej kwestii do dorocznej dyskusji. |
|
1.13 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje zorganizowanie roboczego forum, które uwzględniłoby rządowe punkty koordynacyjne, mechanizmy współdziałania oraz mechanizmy niezależne od UE i państw członkowskich odpowiedzialne za wdrażanie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, a także społeczeństwo obywatelskie. Komitet pragnie uczestniczyć w jego przyszłych posiedzeniach. |
|
1.14 |
Poprzez opracowanie opinii Komitet ma nadzieję wnieść wkład do sprawozdania, które UE przedstawi w 2013 r. Komitetowi ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych. |
|
1.15 |
Zdaniem EKES-u należy podjąć odpowiednie działania na rzecz wewnętrznego wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, a następnie realizować jej postanowienia, poprzez zachęcanie do zatrudniania osób niepełnosprawnych w EKES-ie, zagwarantowanie niedyskryminacyjnego procesu rekrutacji, poprawę dostępności budynków, stron internetowych, narzędzi ICT i dokumentów; zapewnianie racjonalnych usprawnień pracownikom, członkom i ekspertom, organizowanie szkoleń personelu, a także opracowanie broszury na temat Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych i włączenie niepełnosprawności w obszary działalności Komitetu. |
|
1.16 |
EKES podkreśla potrzebę systematycznego monitorowania i wdrażania zapisów omawianej konwencji. Dlatego też zobowiązuje się do ustanowienia komitetu sterującego ds. realizacji i monitorowania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Jednocześnie wzywa instytucje UE do przedstawienia sprawozdań dotyczących ich prac i gromadzenia informacji zwrotnych od osób niepełnosprawnych (za pośrednictwem reprezentujących je organizacji) i od społeczeństwa obywatelskiego, by wypracować niezależne stanowisko na temat postępów w zakresie wdrażania konwencji. |
|
1.17 |
EKES proponuje zorganizowanie posiedzenia na temat realizacji postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych z udziałem krajowych rad społeczno-gospodarczych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i krajowych instytucji ochrony praw człowieka. |
|
1.18 |
Komitet wzywa partnerów społecznych, by na podstawie ustalonych wytycznych poruszyli zagadnienia związane z wdrażaniem zapisów konwencji w rokowaniach zbiorowych. |
2. Wprowadzenie
|
2.1 |
Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, co może – w oddziaływaniu z różnymi barierami – utrudniać im pełne i skuteczne uczestnictwo w życiu społecznym, na równych zasadach z innymi osobami. |
|
2.2 |
W Europie mieszka ok. 80 mln osób niepełnosprawnych. Zgodnie z danymi Eurostatu, są one od dwóch do trzech razy bardziej narażone na bezrobocie niż osoby pełnosprawne. Tylko 20 % osób poważnie niepełnosprawnych znajduje zatrudnienie, w porównaniu do 68 % osób pełnosprawnych. Prawdopodobieństwo uzyskania wykształcenia wyższego przez osoby niepełnosprawne jest o ponad 50 % niższe niż w przypadku osób pełnosprawnych. W całej Europie tylko 38 % osób niepełnosprawnych w wieku od 16–34 lat czerpie dochody z pracy, w porównaniu do 64 % osób pełnosprawnych. |
|
2.3 |
EKES przypomina swoje opinie w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010–2020: Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier” (3) i w sprawie „Młode osoby niepełnosprawne: zatrudnienie, włączenie społeczne i udział w życiu społecznym” (4). |
|
2.4 |
EKES odnotowuje, że konwencja i jej protokół fakultatywny zostały przyjęte 13 grudnia 2006 r. w siedzibie głównej ONZ w Nowym Jorku i otwarte do podpisu w dniu 30 marca 2007 r.; weszły w życie 3 maja 2008 r. |
|
2.5 |
EKES podkreśla, że konwencja cieszy się szerokim poparciem na arenie międzynarodowej i że podpisały ją już 154 państwa, z czego 126 dokonało ratyfikacji. Protokół fakultatywny podpisało do tej pory 90 sygnatariuszy, został on ratyfikowany przez 76 państw. Konwencję podpisało 27 państw członkowskich UE, a 24 już ją ratyfikowały. |
|
2.6 |
EKES podkreśla, że Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych to zintegrowany instrument dotyczący praw człowieka, uwzględniający prawa obywatelskie, polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne. Ponownie stwierdza, że wszystkie osoby niepełnosprawne muszą być w stanie w pełni korzystać z praw człowieka i podstawowych wolności. |
|
2.7 |
EKES podkreśla, że konwencja obejmuje wszystkie osoby niepełnosprawne i wyraźnie uznaje się w niej, że dyskryminacja z wielu przyczyn jednocześnie (niepełnosprawność i inne czynniki, takie jak pochodzenie etniczne, płeć bądź status ekonomiczny) stanowi istotny problem, który rozwiązać można jedynie za pomocą podejścia interdyscyplinarnego uwzględniającego różne źródła tej złożonej formy dyskryminacji. |
|
2.8 |
EKES pragnie uwypuklić fakt, że Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych zawiera przepisy dotyczące m.in. równości i niedyskryminacji, dostępności, swobody przemieszczania się i przynależności państwowej, dostępu do systemu sprawiedliwości, wolności od przemocy, niezależnego życia i życia w społeczności, prawa do życia rodzinnego, mobilności osób, edukacji, zatrudnienia, zdrowia, ochrony socjalnej, współpracy międzynarodowej, ochrony ludności, a także udziału osób niepełnosprawnych w procesach decyzyjnych – poprzez reprezentujące je organizacje – i integrację niepełnosprawnych kobiet i dzieci. |
|
2.9 |
EKES podkreśla, że konwencja wprowadza zmianę paradygmatu, gdyż nie traktuje osób niepełnosprawnych w kategorii „przedmiotów” dobroczynności i leczenia, lecz odnosi do nich jako do „podmiotów” mających swoje prawa i zdolnych żądać ich poszanowania oraz podejmujących decyzje dotyczące własnego życia poprzez wolne i świadome przyzwolenie. Kluczowymi kwestiami uwzględnionymi w konwencji są: przywrócenie prawa głosu osobom niepełnosprawnym, zwiększanie ich możliwości wyboru i poszerzenie życiowych perspektyw. |
|
2.10 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w konwencji wyjaśnia się i uściśla sposoby wykorzystania wszystkich kategorii praw człowieka w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, niezależnie od wymaganego zakresu pomocy. Określono w niej także obszary, w których potrzebne są zmiany, by zapewnić osobom niepełnosprawnym skuteczne korzystanie z praw i ich ochronę. |
|
2.11 |
EKES przyjmuje do wiadomości, że Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych to pierwszy międzynarodowy traktat dotyczący praw człowieka, który został otwarty dla ratyfikacji przez takie organizacje integracji regionalnej, jak UE. Nawiązuje do decyzji Rady z 26 listopada 2009 r., zgodnie z którą Wspólnota Europejska podpisała Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (5); w decyzji tej wyznaczono Komisję jako punkt koordynacyjny w sprawach dotyczących wdrażania zapisów konwencji. |
|
2.12 |
EKES podkreśla, że decyzja uwzględnia listę obszarów, w których UE ma wyłączne lub dzielone kompetencje. Lista ta może ulec zmianom i z czasem prawdopodobnie zostaną do niej dodane nowe pozycje. Obszary wyłącznych kompetencji to m.in. zgodność pomocy państwa ze wspólnym rynkiem i wspólną taryfą celną. W poczet kompetencji dzielonych zalicza się m.in. działania służące zwalczaniu dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność; swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału; rolnictwo; transport kolejowy, drogowy, morski i lotniczy; podatki; rynek wewnętrzny; równe płace dla kobiet i mężczyzn za pracę jednakowej wartości; politykę sieci transeuropejskich oraz statystykę. |
|
2.13 |
EKES zauważa, że w kodeksie postępowania obowiązującym Radę, państwa członkowskie i Komisję (6) zawarto ustalenia dotyczące różnych aspektów wdrażania konwencji, reprezentacji w ustanowionych na jej mocy organach, procedur przygotowywania sprawozdania UE dla Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych i procedury ustanawiającej ramy monitorowania, przeprowadzanego przez jeden lub kilka niezależnych mechanizmów angażujących społeczeństwo obywatelskie. |
3. Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych – skutki faktu, że UE po raz pierwszy przystąpiła do traktatu dotyczącego praw człowieka
|
3.1 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że po raz pierwszy w swojej historii Unia Europejska stała się sygnatariuszem międzynarodowej konwencji dotyczącej praw człowieka, dzięki zawarciu 23 grudnia 2010 r. Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Uznaje także rolę przewodnią odgrywaną przez UE i jej państwa członkowskie, a także europejski ruch na rzecz osób niepełnosprawnych – działający w ramach Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych – w opracowaniu tej konwencji. Jest świadom, że na UE spoczywa szczególna odpowiedzialność za intensyfikację wysiłków na rzecz wdrażania konwencji i jego monitorowania oraz dawanie przykładu reszcie świata. |
|
3.2 |
EKES wzywa Radę do wznowienia negocjacji na temat sfinalizowania protokołu fakultatywnego Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Umożliwiłoby to jednostkom lub grupom składanie skarg do Komitetu ONZ ds. praw osób niepełnosprawnych w przypadku wyczerpania wszystkich legalnych środków dostępnych w UE. Procedurę tę zaproponowała Komisja Europejska w 2008 r., a ma ona na celu zapobieganie niedociągnięciom i likwidację istniejących luk w ochronie osób niepełnosprawnych w przypadkach, gdy łamanie ich praw miało miejsce w obszarach należących do kompetencji UE. |
|
3.3 |
Komitet wzywa Komisję do rozważenia ratyfikacji innych traktatów dotyczących praw człowieka, takich jak Konwencja o prawach dziecka i Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, oraz ich protokołów fakultatywnych. Wzywa UE do udziału w prowadzonych obecnie rozmowach w nieformalnych grupach roboczych ONZ, w których rozważa się opracowanie projektu nowego tematycznego traktatu ONZ o prawach człowieka dotyczącego osób starszych, oraz do zagwarantowania, że działania UE są w pełni zgodne z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. |
|
3.4 |
EKES odnotowuje, że jako sygnatariusz Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych Unia Europejska musi, w ramach swoich kompetencji, wywiązywać się ze wszystkich opisanych w tekście zobowiązań, w tym również z obowiązku sporządzania okresowych sprawozdań dla Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych. |
|
3.5 |
EKES poskreśla, że art. 10 i 19 TFUE oraz art. 21 i 26 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej jednoznacznie odnoszą się do ochrony praw osób niepełnosprawnych (7). |
|
3.6 |
Komitet wzywa instytucje europejskie do uchwalenia ustawodawstwa oraz opracowania strategii politycznych i programów, które w pełni uwzględniałyby Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w dziedzinach, w których UE ma wyłączne lub dzielone kompetencje, a także do dokonania przeglądu obowiązującego ustawodawstwa i strategii, w celu zagwarantowania pełnej ochrony wszystkich osób niepełnosprawnych w Unii Europejskiej. |
|
3.7 |
EKES zachęca przewodniczących Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego do zorganizowania w grudniu 2013 r. drugiego spotkania pt. „Stan Unii w sprawie niepełnosprawności”, we współpracy z Europejskim Forum Osób Niepełnosprawnych, z zamiarem skupienia się głównie na wdrażaniu konwencji (8). |
|
3.8 |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje, że w grudniu 2012 r. Parlament Europejski i Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych zorganizowały europejskiego zgromadzenie z udziałem osób niepełnosprawnych, z uwagi na jego wkład w sprawozdanie UE dla Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych. |
|
3.9 |
EKES wzywa instytucje europejskie do przedsięwzięcia odpowiednich działań na rzecz wewnętrznego wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Chodzi m.in. o:
|
4. Wdrażanie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych przez UE i państwa członkowskie
|
4.1 |
EKES pozytywnie ocenił Europejską strategię w sprawie niepełnosprawności na lata 2010–2020 w swojej rezolucji z 21 września 2011 r., uznając ją za kluczowe narzędzie polityczne na rzecz wdrożenia konwencji w Unii Europejskiej. Jednocześnie wezwał Komisję Europejską do zapewnienia poszanowania konwencji w obowiązującym i przyszłym ustawodawstwie wtórnym oraz do integracji i zaangażowania osób niepełnosprawnych (9). |
|
4.2 |
Komitet wzywa do przeprowadzenia dokładnego przeglądu – z udziałem zainteresowanych podmiotów – wdrożenia strategii w sprawie niepełnosprawności, a także do wyznaczenia nowych celów. |
|
4.3 |
EKES wzywa Radę i Parlament Europejski do włączenia zagadnień związanych z wdrażaniem zapisów Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w wieloletnie ramy finansowe UE i do zadbania o to, by ani jeden eurocent nie został wydany na niedostępne projekty lub infrastruktury. |
|
4.4 |
EKES zachęca Radę i Parlament Europejski do:
|
|
4.5 |
Komitet zachęca Komisję Europejską do utworzenia mechanizmu, który nagradzałby doskonałość w zakresie zgodności projektów finansowanych przez UE z zapisami konwencji, w tym opracowywanie rozwiązań dotyczących dostępności i integracji osób niepełnosprawnych. |
|
4.6 |
EKES przypomina o przepisach w zakresie niepełnosprawności uwzględnionych w strategii „Europa 2020”, zwłaszcza dotyczących trzeciego filara odnośnie do włączenia społecznego i agendy cyfrowej, oraz wzywa do włączenia realizacji Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych we wszystkie inicjatywy przewodnie. |
|
4.7 |
Komitet jest zaniepokojony negatywnym wpływem cięć budżetowych wprowadzonych w wielu państwach członkowskich UE na osoby niepełnosprawne i ich rodziny, co prowadzi do dalszego wykluczenia społecznego, dyskryminacji, nierówności i bezrobocia. Podkreśla, że nie można wykorzystywać kryzysu do opóźniania wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. |
|
4.8 |
EKES wzywa Radę Europejską do przyjęcia realnej strategii na rzecz wzrostu, która uwzględniałaby środki dla grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, takich jak osoby niepełnosprawne, oraz środki stymulujące szanse zatrudnienia, usprawniające usługi umożliwiające samodzielne życie i uczestnictwo w społeczności, z uwzględnieniem sytuacji osób, które utraciły sprawność w starszym wieku, a także środki na rzecz dostępnej infrastruktury. |
|
4.9 |
EKES wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków na rzecz zadbania o to, by osoby niepełnosprawne miały dostęp do rynku pracy, poprzez zachęty fiskalne dla firm, wspieranie przedsiębiorczości, zapewnienie elastyczności w podejmowaniu zatrudnienia, a także równego dostępu do ochrony socjalnej i praw pracowniczych. |
|
4.10 |
Komitet oczekuje, że Komisja Europejska skonsultuje się z nim w sprawie propozycji dotyczącej ambitnego europejskiego aktu w sprawie dostępności o jak najszerszym zasięgu, który uwzględniałby wymogi dla usługodawców sektora publicznego i prywatnego oraz producentów w zakresie zagwarantowania pełnej dostępności. W dokumencie tym należałoby zawrzeć jasną i szeroką definicję dostępności: obejmującą otoczenie wirtualne i budynki, umożliwiającą interoperacyjność i współdziałanie z technologiami wspomagającymi oraz powiązaną ze standardami europejskimi. |
|
4.11 |
EKES wzywa Radę do kontynuacji prac nad wnioskiem w sprawie dyrektywy dotyczącej wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na płeć, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, oraz do dostosowania tego wniosku do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Należy do tego dążyć, uwzględniając definicję niepełnosprawności i dyskryminacji przez powiązanie, zakazując dyskryminacji w dostępie do usług finansowych i ubezpieczeniowych, gwarantując dostęp do edukacji oraz jasno definiując pojęcie racjonalnego usprawnienia, by zapewnić indywidualny dostęp z punktu widzenia dostępności, uwzględniający obowiązek zapobiegania i obowiązek w stosunku do grupy. |
|
4.12 |
Komitet podkreśla, że potrzeby osób niepełnosprawnych powinny być uwzględniane we wszystkich unijnych programach, strategiach i obszarach polityki dotyczących kobiet, dzieci, dyskryminowanych grup – takich jak mniejszości etniczne lub religijne, geje czy lesbijki – oraz osób starszych. |
|
4.13 |
EKES uwypukla potrzebę zapewnienia jak największego poziomu dostosowania między wewnętrznymi przepisami i politykami UE, poprzez włączenie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w stosunki zewnętrzne, politykę rozwojową i pomoc humanitarną, w tym poprzez opracowywanie wytycznych ad hoc. |
|
4.14 |
W szczególności Komitet wzywa UE, by skoordynowała swoje stanowisko ze stanowiskiem państw członkowskich podczas dyskusji prowadzonych w ONZ i mających wpływ na prawa osób niepełnosprawnych oraz by zapewniła, że np. stanowisko UE w sprawie ram postmilenijnych celów rozwoju uwzględniało prawa człowieka osób niepełnosprawnych. UE powinna także zagwarantować, że w czteroletnim wszechstronnym przeglądzie polityki zostaną uwzględnione osoby niepełnosprawne. |
|
4.15 |
Komitet wzywa UE do dalszego zaangażowania na rzecz wdrażania zapisów Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w ramach innych funkcjonujących forów wielostronnych, takich jak negocjacje prowadzone obecnie w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej dotyczące reformy i liberalizacji prawa autorskiego. |
|
4.16 |
EKES pochwala wykonane do tej pory prace w zakresie dialogu politycznego między Stanami Zjednoczonymi a UE na temat reformy polityki niepełnosprawności, w ramach nowej agendy transatlantyckiej, a także z powodu oczekiwanej ratyfikacji konwencji w Stanach Zjednoczonych. Wzywa jednocześnie do wzmocnienia transatlantyckiego dialogu politycznego na temat niepełnosprawności, by w dalszym ciągu wnosić wkład w działania na rzecz globalnego procesu reform. |
|
4.17 |
EKES wzywa Komisję Europejską, by zapewniła, że w każdej dyrekcji generalnej odpowiednim służbom powierzać się będzie również zadanie włączenia realizacji Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w opracowywane strategie polityczne i ustawodawstwo. |
|
4.18 |
EKES apeluje do Sekretariatu Generalnego Komisji o opracowanie instrumentu oceny wpływu wszystkich nowych wniosków ustawodawczych na prawa osób niepełnosprawnych, a także o włączenie modułu na temat konwencji do szkoleń nowych członków personelu oraz szkoleń ustawicznych. |
|
4.19 |
Komitet podkreśla, że zgodnie z punktem (o) preambuły i art. 4 ust. 3 konwencji Narodów Zjednoczonych, osoby niepełnosprawne muszą zostać zaangażowane we wszystkie procesy kształtowania polityki i podejmowania decyzji, które ich dotyczą, oraz wzywa instytucje UE i rządy krajowe, by ustanowiły odpowiednie procedury. |
5. Monitorowanie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych w UE
|
5.1 |
EKES zauważa, że art. 33 ust. 2 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych zobowiązuje sygnatariuszy do ustanowienia, w ramach swoich struktur, ramowego programu działania, w tym co najmniej jednego niezależnego mechanizmu do „promowania, ochrony i monitorowania” wdrażania konwencji. |
|
5.2 |
Komitet wzywa Radę, by formalnie ustanowiła takie ramy w drodze decyzji. |
|
5.3 |
EKES wskazuje, że podczas ustanawiania lub określania takiego mechanizmu sygnatariusze muszą uwzględnić zasady paryskie odnośnie statusu i działania instytucji krajowych chroniących i promujących prawa człowieka. |
|
5.4 |
Komitet wzywa zwłaszcza do uniezależnienia ram od krajowych punktów kontaktowych i mechanizmów koordynacji wyznaczonych w całej UE, a także do określenia mandatu wszystkich uczestników ram i budżetu umożliwiającego im wykonywanie zadań. |
|
5.5 |
EKES podkreśla potrzebę ustanowienia jasnych zasad zorganizowanych konsultacji z uczestnikami ram w zakresie nadanych im ról, zwłaszcza z punktu widzenia prac legislacyjnych. |
|
5.6 |
Komitet odnotowuje, że zgodnie z art. 33 ust. 3 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych społeczeństwo obywatelskie, a zwłaszcza osoby niepełnosprawne i reprezentujące je organizacje muszą zostać zaangażowane w proces monitorowania i w pełni w nim uczestniczyć. Odnosi się to także do punktów centralnych i mechanizmu współdziałania, wyznaczonych przez Radę do wdrażania konwencji. |
|
5.7 |
EKES uważa, że Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych, jako europejska organizacja patronacka reprezentująca 80 mln niepełnosprawnych obywateli w Europie, powinno zostać zaangażowane w monitorowanie wdrażania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych na poziomie europejskim, jak również we wszystkie strategie na szczeblu unijnym oraz w procesy decyzyjne dotyczące życia osób niepełnosprawnych. |
|
5.8 |
EKES jest głęboko przekonany, że partnerstwo jest narzędziem zrównoważonego rozwoju gospodarczo-społecznego i że musi opierać się na długoterminowej perspektywie realnego udziału społeczeństwa obywatelskiego, włącznie z ciągłym budowaniem potencjału wszystkich partnerów i zapewnianiem odpowiednich środków umożliwiających uczestnictwo (13). |
|
5.9 |
Komitet wzywa UE, aby w swój przyszły program „Prawa i obywatelstwo” włączyła środki wspierające wdrażanie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, które powinny również uwzględniać budowanie potencjału i środki wystarczające do finansowania organizacji reprezentujących osoby niepełnosprawne. |
|
5.10 |
EKES uznaje znaczenie ustanowienia unijnych ram zgodnych z zapisami konwencji, by państwa położone poza UE – zwłaszcza kraje należące do organizacji regionalnych – mogły skorzystać z przykładu ram UE. |
|
5.11 |
Komitet podkreśla, że UE musi przedstawić pierwsze sprawozdanie okresowe Komitetowi ds. Praw Człowieka ONZ na początku 2013 r., i oczekuje, że Komisja Europejska zasięgnie jego opinii w sprawie przygotowania tego sprawozdania, z udziałem wielu zainteresowanych podmiotów, społeczeństwa obywatelskiego i ruchu na rzecz osób niepełnosprawnych. |
|
5.12 |
EKES z zadowoleniem przyjmuje wszystkie działania proponowane przez Komisję Europejską i Eurostat na rzecz ulepszenia i intensyfikacji procesu zbierania danych i szczegółowych statystyk oraz wskaźników dotyczących niepełnosprawności, by opracować bardziej skuteczne strategie i lepiej monitorować ich wdrażanie. Komitet oczekuje publikacji danych zgromadzonych w ramach modułu ad hoc w sprawie niepełnosprawności podczas badania aktywności ekonomicznej ludności za rok 2011 oraz zachęca Komisję, Eurostat, Agencję Praw Podstawowych i państwa członkowskie do systematycznego uwzględniania kwestii niepełnosprawności we wszystkich najważniejszych ankietach, a także do przygotowania specjalnych badań i wskaźników, które umożliwią oszacowanie interakcji między osobami niepełnosprawnymi oraz barier, na jakie napotykają w codziennym życiu, jak też wpływu instrumentów politycznych opracowanych w celu eliminowania tych barier. |
|
5.13 |
EKES zachęca UE i państwa członkowskie do organizowania kampanii informacyjnych na temat praw i obowiązków zapisanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych – skierowanych do władz publicznych wszystkich szczebli, przedsiębiorstw prywatnych, środków przekazu, uniwersytetów i ośrodków badań, szkół oraz służby zdrowia i opieki społecznej. |
|
5.14 |
Komitet wzywa państwa członkowskie do wdrażania postanowień konwencji na różnych poziomach procesu decyzyjnego poprzez włączanie jej zapisów w ustawodawstwo, strategie polityczne i decyzje administracyjne oraz opracowanie planów działania w zakresie niepełnosprawności, zgodnych z zapisami konwencji. |
|
5.15 |
EKES zachęca do tworzenia partnerstw pomiędzy związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organizacjami gospodarki społecznej oraz organizacjami osób niepełnosprawnych, by propagować dostęp do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zgodnie z zapisami Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. |
6. EKES a Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych – wdrażanie wewnętrzne
|
6.1 |
Zdaniem EKES-u należy podjąć odpowiednie działania na rzecz wewnętrznego wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, a następnie realizować jej postanowienia. Działania te obejmują w szczególności:
|
|
6.2 |
EKES podkreśla, że prawa dotyczące niepełnosprawności powinny być kwestią horyzontalną uwzględnianą we wszystkich opiniach Komitetu mających wpływ na życie osób niepełnosprawnych. |
|
6.3 |
Komitet uważa, że prawa zapisane w konwencji należy uwzględnić w pracach wszystkich sekcji, ponieważ odnoszą się one do wszelkich dziedzin działalności społecznej, kulturalnej i gospodarczej. |
|
6.4 |
Dlatego EKES podkreśla potrzebę ustanowienia komitetu sterującego ds. realizacji i monitorowania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, który wezwałby różne instytucje UE do przedstawienia sprawozdań z ich prac oraz zasięgnąłby opinii społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych – organizacji reprezentującej osoby niepełnosprawne – zachęcając je w ten sposób do wniesienia wkładu w przygotowania i prezentację sprawozdania UE dla komitetu ONZ ds. konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Poprzez zaangażowanie różnych sektorów komitet sterujący opracowałby niezależną wizję postępów w zakresie wdrażania konwencji. |
|
6.5 |
EKES przypomina swoją rolę w dziedzinie wzmacniania legitymacji demokratycznej UE poprzez wzmacnianie demokracji uczestniczącej. Przypomina także o roli organizacji społeczeństwa obywatelskiego. |
|
6.6 |
Komitet wzywa do utworzenia organu, który stymulowałby i koordynował dialog na temat wdrażania zapisów Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych na szczeblu UE, prowadzony przez unijne instytucje i organy oraz społeczeństwo obywatelskie. |
|
6.7 |
EKES pragnie uczestniczyć w przygotowaniu sprawozdania (poprzez opracowanie opinii), które UE musi przedstawić Komitetowi ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych. |
Bruksela, 12 grudnia 2012 r.
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Staffan NILSSON
(1) COM(2011) 665 final.
(2) http://ec.europa.eu/research/horizon2020/index_en.cfm
(3) Dz.U. C 376 z 22.12.2011, s. 81–86.
(4) Dz.U. C 181 z 21.6.2012, s. 2–6.
(5) 2010/48/WE.
(6) 16243/10 z 29 listopada 2010 r.
(7) SEC(2011) 567 final.
(8) Spotkanie pt. „Stan Unii w sprawie niepełnosprawności” zostało zwołane przez przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso w dniu 6 grudnia 2011 r. Spotkali się na nim przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy, przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek i przewodniczący Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych Yannis Vardakastanis.
(9) Dz.U. C 376 z 22.12.2011, s. 81–86.
(10) Uwarunkowania ex ante dotyczące Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, dostępności i samodzielnego życia zostały już uwzględnione we wniosku Komisji Europejskiej.
(11) COM (2011) 665 final.
(12) http://ec.europa.eu/research/horizon2020/index_en.cfm
(13) Dz.U. C 44 z 11.2.2011, s. 1–9.