KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Plan działania: Europejskie prawo spółek i ład korporacyjny – nowoczesne ramy prawne na rzecz bardziej zaangażowanych udziałowców i zrównoważonych przedsiębiorstw /* COM/2012/0740 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU
REGIONÓW Plan działania: Europejskie prawo spółek i
ład korporacyjny – nowoczesne ramy prawne na rzecz bardziej zaangażowanych
udziałowców i zrównoważonych przedsiębiorstw (Tekst mający znaczenie dla EOG) 1. Wprowadzenie Komunikat Komisji „Europa 2020”[1] wzywa do poprawy otoczenia
biznesu w Europie. Nowoczesne i skuteczne prawo spółek oraz ramy w zakresie
ładu korporacyjnego odnoszące się do europejskich przedsiębiorstw, inwestorów i
pracowników muszą być dostosowane do potrzeb współczesnego społeczeństwa i
zmieniającego się środowiska gospodarczego. Ostatni kompleksowy przegląd
obejmujący ten obszar polityki związany był z planem działania z 2003 r. w
sprawie unowocześnienia prawa spółek oraz umocnienia ładu korporacyjnego w Unii
Europejskiej[2]
oraz późniejszymi konsultacjami na temat przyszłych priorytetów tego planu
działania przeprowadzonymi w 2005 i 2006 r.[3].
Wiele z inicjatyw ogłoszonych w planie działania z 2003 r. zostało przyjętych.
W szczególności w dyrektywie o rachunkowości wprowadzono przepisy dotyczące
oświadczeń o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego[4], a ponadto przyjęto dyrektywę w
sprawie wykonywania praw akcjonariuszy[5]
oraz dziesiątą dyrektywę dotyczącą prawa spółek w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek[6].
Ponadto Komisja przyjęła dwa zalecenia dotyczące roli niezależnych dyrektorów
niewykonawczych oraz wynagrodzeń[7].
Ponadto uproszczono drugą dyrektywę dotyczącą prawa spółek w sprawie tworzenia
spółek akcyjnych i utrzymywania oraz zmian wysokości ich kapitału[8] oraz trzecią i szóstą dyrektywę
dotyczącą prawa spółek w sprawie połączeń i podziałów[9]. Od tamtego czasu zaszły
niemniej jednak zmiany, które zdaniem Komisji powodują konieczność podjęcia
dalszych działań. Ład korporacyjny określa relacje między
kierownictwem przedsiębiorstwa, jego organem spółki, udziałowcami oraz innymi
zainteresowanymi stronami[10].
Określa on sposoby zarządzania i kontroli w odniesieniu do przedsiębiorstwa.
Skuteczne ramy ładu korporacyjnego mają kluczowe znaczenie, ponieważ dobrze
zarządzane przedsiębiorstwa będą w perspektywie długoterminowej prawdopodobnie
bardziej konkurencyjne i zrównoważone. Za dobry ład korporacyjny odpowiedzialne
jest przede wszystkim dane przedsiębiorstwo, a przepisy na szczeblu europejskim
i krajowym zostały wprowadzone w celu zapewnienia przestrzegania określonych
standardów. Unijne ramy ładu korporacyjnego są połączeniem prawodawstwa i prawa
miękkiego, mianowicie krajowych kodeksów ładu korporacyjnego stosowanych
zgodnie z podejściem „przestrzegaj lub wyjaśnij”[11], co daje przedsiębiorstwom i
ich udziałowcom duży zakres elastyczności. Udziałowcy mają do odegrania istotną
rolę przy wspieraniu lepszego zarządzania przedsiębiorstwami. W ten sposób
działają oni w interesie zarówno przedsiębiorstwa, jak i własnym. W ciągu ostatnich kilku lat wyszły jednak na jaw
braki w tej dziedzinie. Kryzys finansowy uwidocznił rolę, jaką w związku z nim
odegrały poważne słabości w systemie ładu korporacyjnego instytucji
finansowych. Aby szybko zareagować na problem podejmowania nadmiernego ryzyka
przez instytucje kredytowe, co prowadzi do skumulowania nadmiernego ryzyka w
systemie finansowym, Komisja opublikowała w 2010 r. zieloną księgę w sprawie ładu
korporacyjnego w instytucjach finansowych[12],
a w 2011 r. zaproponowała bardziej rygorystyczne przepisy w sprawie ładu
korporacyjnego w instytucjach finansowych w ramach pakietu CRD IV[13]. Chociaż ład korporacyjny w
niefinansowych spółkach notowanych na rynku regulowanym nie dał w równym
stopniu podstaw do niepokoju, to również w tym kontekście zaobserwowano pewne
uchybienia. W szczególności odnotowano brak gotowości akcjonariuszy do
pociągania kierownictwa do odpowiedzialności za podjęte decyzje i działania, a
problem ten dodatkowo potęguje fakt, że wielu akcjonariuszy wydaje się
zachowywać akcje jedynie przez krótki okres czasu. Istnieją również przesłanki
wskazujące na niedociągnięcia w stosowaniu kodeksów ładu korporacyjnego w
ramach sprawozdawczości zgodnej z podejściem „przestrzegaj lub wyjaśnij”. W tym
kontekście Komisja przyjęła zieloną księgę w sprawie unijnych ram ładu
korporacyjnego (zwaną dalej „zieloną księgą z 2011 r.”)[14], która zainicjowała dyskusję
nad sposobami poprawy skuteczności obecnych przepisów. Ankietowani byli co
prawda podzieleni co do potrzeby dalszych regulacji na szczeblu UE, wyrazili
jednak silne poparcie dla działań UE w niektórych określonych dziedzinach[15]. W odniesieniu do kwestii
poruszonych w zielonej księdze z 2011 r. swoje stanowisko wyraził również
Parlament Europejski, przyjmując rezolucję z dnia 29 marca 2012 r.[16], w której podkreślił znaczenie
ładu korporacyjnego dla ogółu społeczeństwa. Europejskie prawo spółek jest kluczowym elementem
rynku wewnętrznego[17].
Ułatwia ono przedsiębiorstwom korzystanie ze swobody przedsiębiorczości, a
jednocześnie zwiększa przejrzystość, podnosi pewność prawa i polepsza kontrolę
ich działalności. Jednak w ostatnim czasie trudniejsze stało się osiągnięcie na
poziomie UE porozumienia w sprawie przyjęcia inicjatyw dotyczących prawa
spółek. Problemy te obrazuje między innymi brak postępów w zakresie niektórych
inicjatyw upraszczających[18]
i proponowanego statutu europejskiej spółki prywatnej (SPE). W tym samym czasie
działalność gospodarcza nabrała w znacznie większym stopniu charakteru
transgranicznego, zarówno z perspektywy przedsiębiorstw, jak i konsumentów.
Służby Komisji zainicjowały w związku z tym proces refleksji na temat
przyszłego europejskiego prawa spółek. Proces ten rozpoczęły publikacja sprawozdania
przygotowanego przez grupę analityczną ad hoc[19] i konferencja, która odbyła
się w Brukseli w dniach 16 i 17 maja 2011 r.[20].
W celu uzyskania opinii od szerokiego grona zainteresowanych stron dnia 20
lutego 2012 r. rozpoczęto konsultację internetową (zwaną dalej „konsultacją
społeczną z 2012 r.”)[21].
Parlament Europejski wyraził również swoją opinię na temat dalszego rozwoju
europejskiego prawa spółek w rezolucji przyjętej dnia 14 czerwca 2012 r.[22]. Większość respondentów
konsultacji społecznej z 2012 r. poparła nowe środki zmierzające do
modernizacji istniejących ram prawnych w zakresie prawa spółek[23]. W planie działania przedstawiono inicjatywy, które
Komisja zamierza podjąć w celu modernizacji prawa spółek i ram ładu
korporacyjnego. Określono w nim trzy główne kierunki działania: ·
Zwiększenie przejrzystości – przedsiębiorstwa
powinny dostarczać inwestorom i ogółowi społeczeństwa lepszych informacji o
swoim ładzie korporacyjnym. Jednocześnie przedsiębiorstwa powinny mieć
możliwość poznania tożsamości swoich udziałowców, a inwestorzy instytucjonalni
powinni zapewnić większą przejrzystość w zakresie stosowanej przez siebie
polityki głosowania, co pozwoliłoby prowadzić bardziej owocny dialog w kwestii
ładu korporacyjnego. ·
Zaangażowanie udziałowców – należy zachęcać
udziałowców do większego zaangażowania w kwestie ładu korporacyjnego. Należy
zaoferować im szersze możliwości nadzorowania polityki wynagrodzeń i transakcji
z podmiotami powiązanymi oraz ułatwić w tym celu wzajemną współpracę
udziałowców. Poza tym istnieć będzie konieczność nałożenia na inwestorów
instytucjonalnych, podmioty zarządzające aktywami i doradców inwestorów w
związku z głosowaniem pewnej liczby obowiązków w celu doprowadzenia do ich
skutecznego zaangażowania. ·
Wspieranie rozwoju przedsiębiorstw i ich
konkurencyjności – istnieje potrzeba uproszczenia operacji transgranicznych
prowadzonych przez europejskie przedsiębiorstwa, zwłaszcza w przypadku małych i
średnich przedsiębiorstw. Oprócz promowania tych trzech kluczowych celów
Komisja rozpocznie nadrzędną operację kodyfikacyjną mającą doprowadzić do tego,
by ramy regulacyjne były bardziej przyjazne dla użytkowników. Niniejszy plan działania jest owocem konsultacji
społecznej z 2012 r., rozlicznych dyskusji z wieloma zainteresowanymi stronami
i własnych analiz Komisji. Przedstawione są w nim inicjatywy, które Komisja
zamierza podjąć w dziedzinie prawa spółek i ładu korporacyjnego. Nie wszystkie
środki zawarte w niniejszym planie działania będą miały ten sam zakres. Unijne
przepisy dotyczące ładu korporacyjnego stosuje się jedynie do spółek
giełdowych. Z kolei unijne prawo spółek stosuje się z zasady do wszystkich
unijnych spółek akcyjnych. Komisja zapewni, by inicjatywy te nie nałożyły na
przedsiębiorstwa niepotrzebnych obciążeń, uwzględniając przy tym zwłaszcza
szczególną sytuację MŚP. Wszystkie te inicjatywy zostaną poddane ocenom
skutków ex ante. Niniejszy plan działania nie może uprzedzać wyników
tych ocen skutków. Jeśli zajdzie zatem taka potrzeba, Komisja może być zmuszona
zmodyfikować swoje plany w odniesieniu do ich zakresu lub harmonogramu. W
późniejszym terminie pojawić się mogą nowe kwestie, którymi trzeba się będzie
zająć i które wykraczać będą poza inicjatywy określone w niniejszym planie
działania. Z odpowiedzi na planowaną konsultację dotyczącą długoterminowego
finansowania gospodarki europejskiej wyniknąć mogą nowe elementy planu. Mająca
się wkrótce ukazać zielona księga w tej kwestii zapoczątkuje szeroką debatę o
tym, jak wzmocnić zdolność sektora finansowego w UE do zapewnienia długoterminowego
finansowania na cele inwestycji produkcyjnych koniecznych do napędzania
zrównoważonego rozwoju. Poruszone w niej zostaną takie kwestie jak potrzeba
zapewnienia dostępu do różnych źródeł finansowania; znaczenie, jakie ma
unikanie nadmiernego i wyłącznego koncentrowania się na horyzoncie
krótkoterminowym; oraz potrzebę wzmocnienia zdolności sektora oraz rozwój
nowych produktów sprzyjających finansowaniu długoterminowemu. Zakres zielonej
księgi wykracza zatem poza kwestie ładu korporacyjnego. Może ona być jednak
kolejnym źródłem informacji i uwag odnoszących się do tego, w jaki sposób można
zachęcić udziałowców do długoterminowego zaangażowania oraz w jaki sposób
odpowiednie ustalenia w zakresie ładu korporacyjnego mogą wspierać finansowanie
długoterminowe. 2. zwiększenie przejrzystości 2.1. Ujawnienie polityki
dotyczącej różnorodności składu organu spółki oraz zarządzanie ryzykiem
niefinansowym W Europie istnieją różne struktury organu spółki.
W zależności od danego państwa w spółkach notowanych na rynku regulowanym może
obowiązywać system monistyczny bądź dualistyczny, bądź jakaś forma systemu
mieszanego. Komisja uznaje współistnienie tych różnych struktur organu spółki,
które często są głęboko zakorzenione w ogólnym systemie zarządzania gospodarczego
danego państwa. Komisja nie nosi się z zamiarem zakwestionowania lub zmiany
tego stanu rzeczy. Niezależnie od tego, jaka jest struktura organu
spółki, jego skład ma kluczowe znaczenie dla sukcesu przedsiębiorstwa.
Skuteczny nadzór nad dyrektorami wykonawczymi lub zarządem prowadzony przez
dyrektorów niewykonawczych lub radę nadzorczą[24]
prowadzi do pomyślnego zarządzania przedsiębiorstwem. W tym względzie bardzo
istotną rolę odgrywa różnorodność kompetencji i poglądów wśród członków organu
spółki. Różnorodność taka ułatwia zrozumienie organizacji i działalności
przedsiębiorstwa, a tym samym pozwala organowi spółki kwestionować decyzje
kierownictwa w sposób obiektywny i konstruktywny. Niewystarczająca różnorodność
może zaś prowadzić do tzw. myślenia grupowego, co oznacza mniejszą ilość
dyskusji, pomysłów i kontrowersji pomiędzy członkami organu spółki, a
potencjalnie także mniejszą skuteczność nadzoru nad zarządem lub dyrektorami
wykonawczymi. Komisja, zachęcona wynikami konsultacji w sprawie zielonej księgi
z 2011 r.[25],
uważa, że większa przejrzystość w odniesieniu do polityki dotyczącej
różnorodności składu organu spółki mogłaby skłonić przedsiębiorstwa do głębszej
refleksji nad tą kwestią oraz do uwzględnienia w wyższym stopniu potrzeby
większej różnorodności składu swojej rady. Inicjatywa ta będzie mieć ponadto
charakter uzupełniający w stosunku do szczegółowej propozycji w sprawie poprawy
równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych w spółkach notowanych na rynku
regulowanym[26]. Komisja uważa ponadto, że (nadzorcze) organy
spółki powinny w większym stopniu uwzględniać pełny zakres ryzyk, przed którymi
stoją ich spółki. Rozszerzenie wymagań dotyczących sprawozdawczości na
parametry niefinansowe mogłoby stanowić pomoc w sporządzeniu bardziej
kompleksowego profilu ryzyka przedsiębiorstwa, co pozwoliłoby na skuteczniejsze
opracowanie strategii mających przeciwdziałać tym ryzykom. Wynikające stąd
położenie dodatkowego nacisku na aspekty niefinansowe zachęciłoby
przedsiębiorstwa do przyjęcia zrównoważonego i długoterminowego podejścia
strategicznego do swojej działalności. Aby zachęcić przedsiębiorstwa do zwiększenia
różnorodności składu organu spółki i zwrócenia baczniejszej uwagi na ryzyka
niefinansowe, Komisja przedstawi w 2013 r. wniosek mający na celu rozszerzenie
wymagań odnoszących się do ujawniania informacji na politykę dotyczącą
różnorodności składu organu spółki i wzmocnienie zarządzania ryzykiem poprzez
zmianę dyrektywy o rachunkowości[27]. 2.2. Polepszenie sprawozdawczości
dotyczącej ładu korporacyjnego Jakość sprawozdań dotyczących ładu korporacyjnego
sporządzanych przez spółki notowane na rynku regulowanym była przedmiotem
krytyki. Kodeksy ładu korporacyjnego w UE są stosowane zgodnie z podejściem
„przestrzegaj lub wyjaśnij”. Podejście to umożliwia przedsiębiorstwom
odstąpienie od konkretnych zaleceń właściwego kodeksu, pod warunkiem że podadzą
przyczyny takiego odstępstwa. Jednakże wyjaśnienia podawane przez
przedsiębiorstwa są często niewystarczające. Przedsiębiorstwa albo oświadczają,
że odstąpiły od zaleceń, nie przedstawiając żadnych dodatkowych wyjaśnień, albo
podają jedynie ogólne lub niepełne wyjaśnienia[28].
Ponieważ wyjaśnienia te są wykorzystywane przez inwestorów do podejmowania
decyzji inwestycyjnych i oceny wartości przedsiębiorstwa, takie niedociągnięcia
ograniczają użyteczność i zasadność tego systemu. Znacząca większość
respondentów zielonej księgi z 2011 r. opowiedziała się za nałożeniem na
przedsiębiorstwa wymogu przedstawienia lepszych wyjaśnień w przypadku
odstąpienia od zaleceń kodeksowych. W następstwie zielonej księgi z 2011 r. niektóre
państwa członkowskie zainicjowały dyskusje lub wydały wytyczne dotyczące
jakości wyjaśnień przedkładanych przez przedsiębiorstwa. I tak w Finlandii
Stowarzyszenie Rynków Papierów Wartościowych wydało dnia 20 stycznia 2012 r.
wytyczne dotyczące wyjaśnień, których powinny udzielić przedsiębiorstwa.
Belgijski Komitet ds. Ładu Korporacyjnego zlecił przeprowadzenie niezależnego
badania dotyczącego jakości wyjaśnień i wydał w 2012 r. – na podstawie wyników
tego badania – szereg zaleceń praktycznych. W Zjednoczonym Królestwie Rada ds.
Sprawozdawczości Finansowej rozpoczęła w grudniu 2011 r. dyskusję między
przedsiębiorstwami a inwestorami w kwestii, jakie treści powinno zawierać
odpowiednie wyjaśnienie, i wydała na tej podstawie wytyczne dotyczące podejścia
„przestrzegaj lub wyjaśnij” zawartego w kodeksie ładu korporacyjnego. Komisja
przyjmuje te inicjatywy z zadowoleniem. Komisja zamierza ponadto zachęcać
krajowe organy odpowiedzialne za monitorowanie stosowania kodeksów ładu
korporacyjnego do dalszej współpracy prowadzonej w szczególności w formie
wymiany najlepszych praktyk opracowanych w różnych państwach członkowskich. W 2013 r. Komisja podejmie inicjatywę
(prawdopodobnie w formie zalecenia) w celu poprawy jakości sprawozdań
dotyczących ładu korporacyjnego, a w szczególności jakości wyjaśnień, które
przedsiębiorstwa zobowiązane są podać w razie odstępstwa od kodeksów ładu
korporacyjnego. 2.3. Identyfikacja akcjonariuszy W zielonej księdze z 2011 r. zapytano zainteresowane
strony, czy widzą konieczność wprowadzenia europejskiego mechanizmu, który
pomagałby emitentom w identyfikacji ich akcjonariuszy w celu ułatwienia
prowadzenia dialogu w kwestiach ładu korporacyjnego. W zielonej księdze
zachęcono ponadto do wyrażenia opinii w kwestii, czy informacje te powinny być
również udostępniane innym inwestorom. Wyraźna większość respondentów
opowiedziała się za wprowadzeniem takiego mechanizmu[29]. Szczególnie silne poparcie
wyrazili w tej kwestii przedsiębiorcy i inwestorzy. Opinie respondentów na temat najlepszego sposobu
dalszych działań były jednak mocno podzielone. Zdaniem niektórych respondentów
wystarczające byłoby, gdyby emitenci udostępniali akcjonariuszom forum do
dyskusji na stronie internetowej spółki. Inni opowiadali się natomiast za
pełnym unijnym mechanizmem identyfikacji akcjonariuszy. Spora liczba
respondentów zaproponowała obniżenie progów dla wymogu zawiadomienia o
znaczących pakietach akcji w dyrektywie w sprawie przejrzystości. Ponadto
znaczna grupa respondentów była zdania, że należy wprowadzić wobec państw
członkowskich wymóg zapewnienia wzajemnego uznawania istniejących krajowych
mechanizmów identyfikacji i że państwa członkowskie powinny w stosownych
przypadkach być zobowiązane do wprowadzenia krajowego instrumentu w zakresie
przejrzystości z uwzględnieniem pewnych minimalnych wymogów. Parlament Europejski popiera pogląd, zgodnie z
którym spółki emitujące akcje imienne powinny być uprawnione do tego, by znać
tożsamość właścicieli takich akcji, podczas gdy właściciele akcji na okaziciela
mieliby prawo do nieujawniania swojej tożsamości. Ma to związek z wyrażonymi
wcześniej obawami dotyczącymi prywatności inwestorów detalicznych. Komisja jest zdania, że dodatkowe informacje o
tym, kto jest właścicielem akcji spółki notowanej na rynku regulowanym, mogą
wpłynąć korzystnie na dialog w kwestiach ładu korporacyjnego pomiędzy spółką a
jej akcjonariuszami. Istniejącym narzędziom brak bądź wystarczającego stopnia
szczegółowości, bądź koniecznego wymiaru transgranicznego. W ramach programu działalności legislacyjnej w
dziedzinie prawa papierów wartościowych Komisja przedstawi w 2013 r.
inicjatywę, która ma przyczynić się do poprawy dostępności w Europie informacji
o posiadanych udziałach. 2.4. Wzmocnienie zasad przejrzystości
obowiązujących inwestorów instytucjonalnych Badania przeprowadzone w ramach przygotowania
zielonych ksiąg Komisji z 2010 r. i z 2011 r. oraz odpowiedzi na te księgi
wykazały potrzebę poprawy przejrzystości w zakresie polityki głosowania
przyjętej przez inwestorów instytucjonalnych, w tym przez przedsiębiorstwa
zarządzania aktywami, oraz w zakresie realizowania tej polityki[30]. Już obecnie w brytyjskim
kodeksie zarządczym (Stewardship Code)[31]
oraz w najlepszych praktykach na rzecz zaangażowanego akcjonariatu wydanych
przez holenderską organizację Eumedion[32],
jak również w kodeksie zarządzania zewnętrznego wydanym przez organizację
European Funds and Asset Management Association[33] oraz w ogólnych zasadach ładu
korporacyjnego opracowanych przez International Corporate Governance Network[34] inwestorom instytucjonalnym
zaleca się przejrzystość w zakresie sposobu wykonywania spoczywających na nich
obowiązków właścicielskich/zarządczych, w szczególności w odniesieniu do
informowania w sprawie głosowania i zaangażowania. Ujawnienie takich informacji mogłoby mieć
pozytywny wpływ na zakres wiedzy inwestorów, umożliwić inwestorom ostatecznym
optymalizację decyzji inwestycyjnych, ułatwić dialog między inwestorami a
przedsiębiorstwami, zachęcić akcjonariuszy do zaangażowania się w sprawy spółki
oraz zwiększyć odpowiedzialność spółek wobec
społeczeństwa obywatelskiego. Informacje te mogłyby ponadto być
przydatne dla inwestorów przed zawarciem umowy o zarządzanie portfelem oraz dla
beneficjentów inwestorów instytucjonalnych działających w imieniu lub na rzecz
innych osób. W kontekście ogólnego celu, jakim jest zaangażowanie
akcjonariuszy, Komisja uważa to za krok we właściwym kierunku. Komisja przedstawi w 2013 r. inicjatywę
(prawdopodobnie w formie zmiany dyrektywy w sprawie praw akcjonariuszy[35]) dotyczącą ujawniania przez
inwestorów instytucjonalnych informacji na temat polityki głosowania i polityki
zaangażowania oraz protokołów z głosowania. 3. Zaangażowanie akcjonariuszy Skuteczne i trwałe zaangażowanie akcjonariuszy
jest jednym z filarów modelu ładu korporacyjnego spółek notowanych na rynku
regulowanym. Model ten opiera się między innymi na kontroli i równowadze w
stosunkach między poszczególnymi organami i różnymi zainteresowanymi stronami.
Obecny system ładu korporacyjnego jest mniej skuteczny, kiedy na przykład
większość akcjonariuszy wykazuje bierność, nie stara się nawiązać ze spółką
kontaktów i nie wykonuje prawa głosu. W takich okolicznościach ze strony
akcjonariuszy nie można spodziewać się żadnych działań naprawczych, a
sprawowanie nadzoru nad zarządem spoczywa w całości na barkach (nadzorczego)
organu spółki. 3.1. Polepszenie nadzoru
akcjonariuszy nad polityką wynagrodzeń Wynagrodzenie kadry kierowniczej było w ostatnich
latach przedmiotem wielu dyskusji[36].
Komisja jest zdania, że spółki mogą skorzystać na polityce wynagrodzeń
stymulującej tworzenie wartości w ujęciu długoterminowym, łączącej w sposób
rzeczywisty płacę z wynikami. Złe polityki wynagrodzeń lub systemy motywacyjne
prowadzą do nieuzasadnionego transferowania wartości ze spółek, od ich
akcjonariuszy i innych zainteresowanych stron na rzecz dyrektorów wykonawczych.
Z tego względu, a zarazem przy uwzględnieniu istniejących możliwości nadzoru,
zwłaszcza w spółkach o dualistycznej strukturze zarządu, akcjonariusze powinny
mieć szersze możliwości wykonywania nadzoru nad kształtowaniem i realizacją
polityki wynagrodzeń mającej zastosowanie do dyrektorów spółek notowanych na
rynku regulowanym. W związku z tym i zgodnie z wynikami konsultacji w
ramach zielonej księgi z 2011 r.[37]
akcjonariusze potrzebują jasnych, wyczerpujących i porównywalnych informacji
dotyczących polityki wynagrodzeń dyrektorów oraz ich indywidualnych
wynagrodzeń. Można to osiągnąć poprzez podstawową harmonizację wymogów w
zakresie ujawniania informacji. Ponadto akcjonariusze powinni mieć możliwość
wyrażania swoich opinii w tej sprawie w drodze obowiązkowego głosowania
akcjonariuszy nad polityką wynagrodzeń spółki oraz nad sprawozdaniem o
wynagrodzeniach przedstawiającym w ogólnych zarysach sposób realizacji tej
polityki. Obecnie nie we wszystkich państwach członkowskich akcjonariuszom
przysługuje prawo głosu w sprawie polityki wynagrodzeń lub wspomnianego
sprawozdania, a informacje ujawniane przez spółki w różnych państwach
członkowskich nie są łatwo porównywalne[38]. Komisja zaproponuje w 2013 r. inicjatywę
(prawdopodobnie w formie zmiany dyrektywy w sprawie praw akcjonariuszy) mającą
ma celu polepszenie przejrzystości polityki wynagrodzeń dyrektorów i ich
indywidualnych wynagrodzeń oraz przyznanie akcjonariuszom prawa głosu w sprawie
polityki wynagrodzeń oraz sprawozdania o wynagrodzeniach. 3.2. Polepszenie nadzoru
akcjonariuszy nad transakcjami z podmiotami powiązanym Transakcje z podmiotami powiązanym, tj.
transakcje, których stronami są przedsiębiorstwo i jego dyrektorzy bądź
akcjonariusze posiadający pakiet kontrolny, mogą powodować szkodę dla spółki i
jej akcjonariuszy mniejszościowych, jako że transakcje takie dają podmiotowi
powiązanemu okazję do zawłaszczenia wartości należących do spółki. Dlatego też
niezwykle ważne jest istnienie odpowiednich zabezpieczeń służących ochronie
interesów akcjonariuszy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi
przedsiębiorstwa mają obowiązek umieszczać w swoich rocznych sprawozdaniach
informację dodatkową o transakcjach zawartych z jednostkami powiązanymi,
podając wysokość i charakter transakcji oraz inne niezbędne informacje[39]. Ponieważ jednak wymóg ten
często uważany jest za niewystarczający, Europejskie Forum Ładu Korporacyjnego
wydało oświadczenie w sprawie transakcji z podmiotami powiązanymi, w którym
zaleca wprowadzenie wspólnych zasad w całej Europie[40]. W oświadczeniu wydanym przez
forum proponuje się w szczególności, by transakcje powyżej pewnego progu
podlegały ocenie przeprowadzanej przez niezależnego doradcę oraz by
najistotniejsze transakcje były zatwierdzane przez akcjonariuszy. W zielonej
księdze z 2011 r. poruszono kwestię zapewnienia większej ochrony przed
transakcjami z podmiotami powiązanymi. Znacząca część respondentów opowiedziała
się za stworzeniem silniejszych zabezpieczeń. Uwzględniając te odpowiedzi oraz
wytyczne zawarte w oświadczeniu Europejskiego Forum Ładu Korporacyjnego,
Komisja uważa, że należy wzmocnić kontrolę akcjonariuszy nad transakcjami z
podmiotami powiązanymi. W 2013 r. Komisja zaproponuje inicjatywę mającą na
celu polepszenie kontroli akcjonariuszy nad transakcjami z podmiotami
powiązanymi (prawdopodobnie poprzez zmianę dyrektywy w sprawie praw
akcjonariuszy). 3.3. Regulacje prawne dotyczące
doradców inwestorów w związku z głosowaniem Inwestorzy instytucjonalni z bardzo
zdywersyfikowanymi portfelami kapitałowymi napotykają na praktyczne trudności w
podejmowaniu świadomych decyzji w sprawie głosowania nad poszczególnymi
punktami porządku obrad walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółek, w które
zainwestowali. Korzystają oni w związku z tym często z usług świadczonych przez
doradców inwestorów w związku z głosowaniem, dotyczących m.in. sposobu
głosowania, głosowania przez pełnomocnika czy ratingów oceniających
przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego w spółce. Doradcy ci mają w związku z
tym znaczny wpływ na głosowanie. Wyrażano ponadto opinie, że w przypadku
inwestycji w spółki zagraniczne inwestorzy instytucjonalni zdają się na
doradztwo w sprawie sposobu głosowania częściej niż w przypadku inwestycji w
spółki działające na ich własnym rynku. Dlatego też istnieje
prawdopodobieństwo, że wpływ doradców inwestorów w związku z głosowaniem będzie
większy na rynkach o wysokim udziale procentowym inwestorów międzynarodowych.
Doradcy inwestorów w związku z głosowaniem nie są jednak obecnie objęci
regulacjami na szczeblu UE. Wpływ, jaki posiadają doradcy inwestorów w związku
z głosowaniem, budzi pewne zaniepokojenie. W trakcie przygotowywania zielonej
księgi z 2011 r. wyrażano ze strony inwestorów i przedsiębiorstw będących
przedmiotem inwestycji zaniepokojenie brakiem przejrzystości w odniesieniu do
metod, jakie doradcy inwestorów w związku z głosowaniem stosują przy
przygotowywaniu swoich opinii. Konkretnie twierdzono, że metody analityczne stosowane
przez doradców inwestorów w związku z głosowaniem nie uwzględniają cech
charakterystycznych dla danej spółki ani elementów krajowego ustawodawstwa i
najlepszych praktyk w zakresie ładu korporacyjnego. Kolejną kwestią budzącą
zaniepokojenie jest fakt, że doradcy inwestorów w związku z głosowaniem
doświadczają konfliktu interesów, jeśli np. jednocześnie świadczą na rzecz
przedsiębiorstw będących przedmiotem inwestycji usługi doradcze w zakresie ładu
korporacyjnego . Kolejnym źródłem konfliktu interesów są sytuacje, gdy doradca
inwestora w związku z głosowaniem doradza inwestorowi w odniesieniu do
projektów uchwał akcjonariuszy przedstawionych przez jednego ze swoich
klientów. Zaniepokojenie budzi ponadto brak konkurencji w tym sektorze – w tym
ze względu na jakość doradztwa i jego przydatność z punktu widzenia potrzeb
inwestora. W 2012 r. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i
Papierów Wartościowych (EUNGiPW) wydał dokument konsultacyjny w sprawie
doradców inwestorów w związku z głosowaniem, w którym zwrócił się z prośbą o
przedstawienie opinii na temat możliwych opcji regulacyjnych odnoszących się do
takich doradców. Wachlarz opcji rozciągał się od scenariusza braku podejmowania
działań, poprzez działania dobrowolne do częściowo wiążących lub wiążących unijnych
instrumentów prawnych[41].
Komisja może skorzystać z wyników debaty, by zapewnić spójne i skuteczne ramy
operacyjne dla doradców inwestorów w związku z głosowaniem. Komisja rozważy podjęcie w 2013 r. inicjatywy
(prawdopodobnie w kontekście przeglądu dyrektywy w sprawie praw akcjonariuszy)
w celu poprawy ram dotyczących przejrzystości i konfliktu interesów mających
zastosowanie do doradców inwestorów w związku z głosowaniem. 3.4. Wyjaśnienia relacji między
współpracą inwestorów w kwestiach ładu korporacyjnego a pojęciem „działania w
porozumieniu” Znaczna liczba respondentów zielonej księgi z 2011
r. opowiedziała się za uściśleniem pojęcia „działania w porozumieniu”. Brak
pewności prawa wynikający z obecnych przepisów zawartych w dyrektywie w sprawie
ofert przejęcia oraz w dyrektywie w sprawie przejrzystości oraz z ich
transpozycji do prawa krajowego jest postrzegany jako przeszkoda dla skutecznej
współpracy między udziałowcami. Akcjonariusze muszą wiedzieć, kiedy mogą
wymieniać się informacjami i współpracować ze sobą, nie narażając się na
ewentualne niebezpieczeństwo, że ich działania wywołają nieoczekiwane skutki
prawne. W razie braku takiego uściślenia akcjonariusze
będą być może unikali współpracy, co z kolei może negatywnie wpłynąć na
potencjał modelu długoterminowo zaangażowanego akcjonariatu, w ramach którego
akcjonariusze skutecznie pociągają organ spółki do odpowiedzialności za jego
działania. Komisja jest świadoma, że w celu ułatwienia współpracy akcjonariuszy
istnieje potrzeba wytycznych uściślających granice pojęciowe i zapewniających
większą pewność prawa w tej kwestii. W 2013 r. Komisja będzie ściśle współpracować z
właściwymi organami krajowymi i EUNGiPW z myślą o opracowaniu wytycznych
mających zwiększyć pewność prawa w zakresie relacji między współpracą
inwestorów w kwestiach ładu korporacyjnego a przepisami dotyczącymi działania w
porozumieniu. 3.5. Akcjonariat pracowniczy Komisja jest zdania, że zainteresowanie
pracowników długookresową stabilnością ich spółki stanowi element, który należy
uwzględnić przy projektowaniu sprawnych ram ładu korporacyjnego. Zaangażowanie
pracowników w sprawy spółki może przybrać formę informowania, konsultowania i
udziału w organie spółki. Może ono jednak także wiązać się z pewnymi formami
zaangażowania finansowego, szczególnie akcjonariatu pracowniczego. Systemy akcjonariatu pracowniczego mogą poszczycić
się już długoletnią tradycją i obecnością w wielu państwach członkowskich.
Badania prowadzone w ramach przygotowań do zielonej księgi z 2011 r. i uzyskane
w związku z nią odpowiedzi wskazują, że systemy akcjonariatu pracowniczego
mogłyby odgrywać znaczącą rolę w zwiększaniu odsetka akcjonariuszy nastawionych
na horyzont długoterminowy. Ponieważ kwestia ta dotyka wielu dziedzin (takich
jak podatki, zabezpieczenie społeczne czy prawo pracy) Komisja uważa za ważne,
by zagadnienie to przeanalizować w sposób bardziej szczegółowy, zwłaszcza
uwzględniając kwestie związane z rynkiem wewnętrznym. Na podstawie tej analizy
Komisja ustali, jakie inicjatywy byłyby odpowiednim bodźcem dla rozwoju
programów transgranicznego akcjonariatu pracowniczego w Europie. Komisja określi i przeanalizuje potencjalne
przeszkody dla programów transgranicznego akcjonariatu pracowniczego, a
następnie podejmie stosowne działania w celu wspierania akcjonariatu
pracowniczego w całej Europie. 4. Doskonalenie ram działalności
transgranicznej przedsiębiorstw unijnych Europejskie prawo spółek stanowi integralną część
rynku wewnętrznego. Ułatwia ono przedsiębiorstwom korzystanie ze swobody
przedsiębiorczości, a jednocześnie zwiększa pewność prawa w odniesieniu do ich
działalności. Wspiera ono zatem rozwój i konkurencyjność przedsiębiorstw. 4.1. Przenoszenie siedziby Poza przepisami zawartymi w statucie spółki
europejskiej (SE), statucie spółdzielni europejskiej (SCE) oraz statucie
europejskiego ugrupowania interesów gospodarczych (EUIG) brak jest przepisów
unijnych, które pozwalałyby przedsiębiorstwom na transgraniczne przeniesienie
siedziby statutowej z zachowaniem osobowości prawnej przedsiębiorstwa. Obecnie
tylko nieliczne państwa członkowskie zezwalają na przenoszenie siedziby bez
konieczności rozwiązania przedsiębiorstwa, a następnie jego ponownego utworzenia.
Przedsiębiorstwa mogą również korzystać z dyrektywy w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek lub SE, aby zmienić macierzyste państwo członkowskie. Z
odpowiedzi na konsultację społeczną z 2012 r. wynika, że istnieje znaczne
zainteresowanie przepisami unijnymi w sprawie transgranicznego przenoszenia
siedziby[42].
Komisja uznaje znaczenie tej kwestii. Komisja jest jednak jednocześnie zdania,
że przyszła inicjatywa w tej dziedzinie powinna opierać się na solidnych danych
ekonomicznych i szczegółowej ocenie rzeczywistej potrzeby i rzeczywistego
wykorzystania europejskich przepisów dotyczących przenoszenia siedziby
przedsiębiorstwa. Jest to spójne z niedawnym orzecznictwem Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości[43]
oraz z rozwojem ram prawnych w państwach członkowskich. W tym celu Komisja
przeprowadzi konsultacje społeczne i konsultacje ukierunkowane oraz przedstawi
sprawozdanie z wyników tych konsultacji. W 2013 r. Komisja przeprowadzi konsultacje społeczne
i konsultacje ukierunkowane w celu uaktualnienia oceny skutków dotyczącej
możliwej inicjatywy w zakresie transgranicznego przenoszenia siedziby
statutowej. Następnie Komisja rozważy zasadność inicjatywy ustawodawczej. 4.2. Usprawnienie mechanizmu
transgranicznego łączenia się spółek Dyrektywa 2005/56/WE w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek stanowiła duży krok naprzód w zakresie transgranicznej
mobilności spółek w UE. Utworzone w ten sposób ramy należy teraz dostosować,
aby wyjść naprzeciw zmieniającym się potrzebom jednolitego rynku. Komisja przeanalizuje
wnioski toczącego się badania dotyczącego stosowania tej dyrektywy, które będą
dostępne w drugiej połowie 2013 r., uwzględniając przy tym zarówno uzyskane
doświadczenia, jak i przyszłe potrzeby w tej dziedzinie. Wydaje się, że
istnieje konkretna potrzeba wzmocnienia zasad proceduralnych, jeśli wziąć pod
uwagę, że szereg kwestii uznano za potencjalne źródło braku pewności i źródło
złożoności, co w szczególności dotyczy braku harmonizacji w odniesieniu do
metod wyceny aktywów, czasu trwania okresu ochronnego w odniesieniu do praw
wierzycieli oraz skutków, jakie dokonanie połączenia przedsiębiorstw ma dla
praw wierzycieli. Z konsultacji społecznej z 2012 r. wynika, że istnieje silne
poparcie dla polepszenia ram w zakresie transgranicznego łączenia się spółek[44]. Przeprowadzane obecnie
badanie stanowić będzie dla Komisji pomoc w przygotowaniu odpowiednich działań
następczych. W 2013 r. Komisja zamierza przedłożyć sprawozdanie z
wyników badania, po czym rozważy zasadność zmiany dyrektywy w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek. 4.3. Umożliwienie podziałów
transgranicznych Podziały spółek na szczeblu krajowym zostały kilka
lat temu zharmonizowane przepisami dyrektywy 82/891/EWG. Kwestia ta nie została
jednak jeszcze uregulowana w prawodawstwie UE dotyczącym transakcji
transgranicznych, w ramach którego wyraźnie umożliwiono jedynie transgraniczne
łączenie się spółek. Obecnie przedsiębiorstwa, które chcą dokonać podziału
transgranicznego, zmuszone są przeprowadzić kilka operacji, takich jak utworzenie
jednostki zależnej a następnie przeniesienie aktywów lub podział na szczeblu
krajowym z następującym po nim przeniesieniem siedziby przedsiębiorstwa. Jasne
ramy prawne określające warunki, których wypełnienie umożliwiałoby bezpośrednie
przeprowadzenie podziałów transgranicznych, przyczyniłyby się ponadto do
znacznego zmniejszenia kosztów. Warto podkreślić, że istnieje duże
zapotrzebowanie na jasne ramy prawne w odniesieniu do podziałów
transgranicznych, co potwierdzają wyniki konsultacji społecznej z 2012 r.[45]. W oparciu o wyniki badania dotyczącego stosowania
dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się spółek Komisja rozważy w 2013
r. inicjatywę mającą na celu stworzenie ram dla podziałów transgranicznych,
prawdopodobnie poprzez zmianę dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się
spółek, ponieważ dyrektywa ta jest dobrze znana zainteresowanym stronom, a jej
przepisy stanowią sprawdzone ramy dla przekształceń transgranicznych. 4.4. Inteligentne formy prawne dla
europejskich małych i średnich przedsiębiorstw Europejskie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)
mają do odegrania zasadniczą rolę we wzmacnianiu gospodarki UE, szczególnie w
kontekście kryzysu gospodarczego. Wiele już zrobiono, aby stworzyć dla MŚP
ułatwienia w szeregu dziedzin, w których zdają się one borykać z problemami. W
tym kontekście można m.in. wspomnieć działania następcze w wyniku
przeprowadzonego w 2011 r. przeglądu programu Small Business Act[46]. Komisja uważa, że – w
szczególności w odniesieniu do prawa spółek – MŚP potrzebują prostszych i mniej
uciążliwych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w całej UE. Podjęcie
konkretnych działań w tym zakresie pozostaje wyraźnym priorytetem Komisji. Przy braku postępów w negocjacjach związanych z
wnioskiem dotyczącym statutu europejskiej spółki prywatnej (SPE) konsultacja
społeczna z 2012 r. wykazała, że zainteresowane strony wahają się co do
kontynuowania negocjacji w sprawie tego wniosku. Jednocześnie zainteresowane
strony wykazały gotowość zbadania alternatywnych środków[47]. Komisja będzie kontynuowała
badanie środków służących usprawnieniu administracyjnych i regulacyjnych ram
funkcjonowania MŚP w celu ułatwienia MŚP działalności transgranicznej,
zapewnienia im w całej UE prostych, elastycznych i powszechnie znanych
przepisów oraz zmniejszenia kosztów ponoszonych obecnie przez te
przedsiębiorstwa. Komisja będzie kontynuować prace w zakresie działań
następczych w odniesieniu do wniosku dotyczącego SPE w celu zwiększenia
transgranicznych możliwości stojących przed MŚP. 4.5. Rozpowszechnianie i
pogłębianie wiedzy o statutach spółki europejskiej (SE) i spółdzielni
europejskiej (SCE) Statut SE przyniósł przedsiębiorstwom posiadającym
wymiar europejski szereg korzyści, a zainteresowanie tą formą prawną nadal
rośnie (w październiku 2012 r. zarejestrowanych było 1 426 SE[48]). Zgodnie z wydanym w 2010 r.
sprawozdaniem dotyczącym stosowania statutu[49]
przedsiębiorstwa wybierały tę formę prawną ze względu na jej europejski
wizerunek oraz na możliwość łatwiejszego przeniesienia siedziby statutowej oraz
sprawniejszej restrukturyzacji transgranicznej. Jednocześnie zainteresowane
strony uskarżają się na wysokie koszty utworzenia spółki, złożone procedury
oraz brak pewności prawa, które w wielu przypadkach wynikają z licznych odesłań
do prawa krajowego, braku wystarczającej wiedzy i doświadczeń praktycznych
związanych ze statutem oraz pewnych rygorystycznych – jak wynika z doniesień –
wymogów zawartych w statucie, których spełnienie jest konieczne do utworzenia
SE. W odniesieniu do SCE Komisja odnotowuje zaś fakt, że za czynniki, które
wyjaśniają ograniczony zakres wykorzystania tego instrumentu (do lipca 2012 r.
utworzono jedynie 25 SCE), uznaje się – jak wynika z szerokiej konsultacji[50] – z jednej strony złożoność
rozporządzenia, a z drugiej brak wiedzy o istnieniu tego instrumentu i brak
zrozumienia korzyści, jakie niesie on ze sobą dla MŚP. Respondenci konsultacji z 2012 r. poparli ogólny
przegląd unijnych form prawnych[51].
Ponieważ jednak oczekiwane korzyści wynikające z przeglądu, obejmujące
uproszczenie i poprawę obu statutów, nie stanowiłyby przeciwwagi dla
potencjalnych trudności związanych z ponownym otwarciem debaty, Komisja nie
zamierza zmieniać statutów w perspektywie krótkoterminowej. Zamiast tego
Komisja skoncentruje się na rozpowszechnieniu wiedzy o statutach SE i SCE wśród
przedsiębiorstw i ich doradców prawnych (w tym wiedzy o aspektach związanych z
zaangażowaniem pracowników), by w ten sposób nakłonić przedsiębiorstwa do
częstszego wybierania tych form prawnych. Komisja rozpocznie w 2013 r. kampanię informacyjną w
celu rozpowszechnienia wiedzy na temat statutu spółki europejskiej (SE),
używając w tym celu kompleksowej strony internetowej, na której zgromadzi
praktyczne porady i odpowiednie dokumenty dotyczące statutu. Komisja zbada
także możliwość podjęcia podobnych działań w zakresie promocji statutu
spółdzielni europejskiej (SCE). 4.6. Grupy spółek Z konsultacji społecznej z 2012 r. wynika, że
opinia publiczna popiera odpowiednio ukierunkowane inicjatywy unijne dotyczące
grup przedsiębiorstw[52].
Na podstawie sprawozdania grupy analitycznej[53]
oraz innych materiałów przedłożonych Komisji przed rozpoczęciem lub w trakcie
konsultacji zidentyfikowano wcześniej w szczególności dwa elementy.
Zainteresowane strony z zadowoleniem przyjęłyby uproszczony sposób przekazywania
inwestorom informacji o strukturze grupy i skoordynowane, ogólnounijne
działania zmierzające do uznania koncepcji „dobra grupy”. Z drugiej strony z
ostrożnym przyjęciem spotkał się pomysł kompleksowych unijnych ram prawnych
obejmujących grupy przedsiębiorstw. Komisja przedstawi w 2014 r. inicjatywę, która ma
przynieść ulepszenia zarówno w zakresie dostępnych informacji dotyczących grup,
jak i uznania koncepcji „dobra grupy”. 5. Kodyfikacja unijnego prawa spółek Przepisy europejskiego prawa spółek znajdują się w
wielu różnych aktach prawnych. Utrudnia to użytkownikom zorientowanie się co do
przepisów mających zastosowanie w tej dziedzinie polityki. Przy dużej liczbie
dyrektyw dotyczących prawa spółek powstaje również ryzyko niezamierzonych przypadków
luk w przepisach lub nakładania się przepisów. Z konsultacji społecznej z 2012
r. wynika, że istnieje szerokie poparcie dla idei połączenia istniejących
dyrektyw dotyczących prawa spółek[54].
Ponad 75 % respondentów[55]
opowiedziało się za stworzeniem jednolitego unijnego instrumentu dotyczącego
prawa spółek, który połączyłby obecnie obowiązujące dyrektywy, lub za
połączeniem grup dyrektyw o podobnym zakresie tematycznym. Parlament Europejski
opowiada się również za takim podejściem[56]. Komisja uważa za istotne, by uczynić unijne prawo
spółek bardziej przyjaznym dla czytelnika i zmniejszyć ryzyko przyszłych
niespójności. Dlatego też przygotuje ujednolicenie najważniejszych dyrektyw
dotyczących prawa spółek i ich połączenie w jednym instrumencie. Ujednolicenie to
obejmie dyrektywy dotyczące łączenia się i podziału spółek, tworzenia spółek
akcyjnych oraz zmian wysokości i utrzymywania ich kapitału, jednoosobowych
spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, oddziałów zagranicznych i niektóre
przepisy dotyczące ujawniania informacji oraz ważności i nieważności zobowiązań[57]. Obejmie ono również zmiany
wprowadzone niedawną dyrektywą w sprawie integracji rejestrów przedsiębiorstw[58]. Postępy tych prac będą w
pewnym stopniu uzależnione od zakończenia równoległych inicjatyw, takich jak
ramy zarządzania w sytuacji kryzysowej, które niosą ze sobą niewielkie zmiany w
istniejących dyrektywach dotyczących prawa spółek. Komisja zamierza przyjąć w 2013 r. wniosek w sprawie
kodyfikacji i połączenia głównych dyrektyw dotyczących prawa spółek. 6. Podsumowanie Komisja określiła w niniejszym planie działania
konkretne kierunki działań w zakresie prawa spółek i ładu korporacyjnego,
zmierzając do zapewnienia dalszych usprawnień w tych dziedzinach. Działania te
obejmują w szczególności inicjatywy zmierzające do zwiększenia przejrzystości w
stosunkach między spółkami a udziałowcami, inicjatywy mające na celu wspieranie
i ułatwianie długoterminowego zaangażowania udziałowców oraz inicjatywy w
dziedzinie prawa spółek, których celem jest wspieranie europejskich
przedsiębiorstw oraz ich rozwoju i konkurencyjności. Inicjatywy w dziedzinie
ładu korporacyjnego nie zmierzają do zmiany obecnego podejścia, ale zapewniają
jego większą skuteczność, dając bodźce do odpowiedniej współpracy między
przedsiębiorstwami, udziałowcami i innymi zainteresowanymi stronami. Inicjatywy
dotyczące prawa spółek skupią się w szczególności na zapewnieniu
przedsiębiorstwom większej pewności prawa, w szczególności w odniesieniu do
operacji transgranicznych. Komisja będzie we współpracy z zainteresowanymi
stronami nadal badać możliwość podjęcia dalszych działań w celu zapewnienia
tego, by ramy prawne UE w zakresie prawa spółek i ładu korporacyjnego
przyczyniały się do realizacji celu, jakim jest inteligentny i zrównoważony
wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu. Streszczenie wspomnianych inicjatyw zamieszczono w
załączniku. Zainteresowane strony pragnące dowiedzieć się więcej o zmianach,
które będą następowały, zachęca się do regularnego odwiedzania strony
internetowej Komisji: http://ec.europa.eu/internal_market/company/index_en.htm Załącznik: Streszczenie głównych
inicjatyw zawartych w niniejszym planie działania Inicjatywa || Instrument i spodziewany harmonogram Ujawnienie polityki dotyczącej różnorodności składu organu spółki oraz ustaleń związanych z zarządzaniem ryzykiem. || Zmiana dyrektywy w sprawie rachunkowości, 2013 r. Poprawa dostępności informacji o posiadanych udziałach w spółkach notowanych na rynku regulowanym w Europie. || Przepisy dotyczące papierów wartościowych, 2013 r. Poprawa jakości sprawozdań dotyczących ładu korporacyjnego, a w szczególności jakości wyjaśnień, które powinny być podawane przez spółki notowane na rynku regulowanym w razie odstępstwa od kodeksów ładu korporacyjnego. || Prawdopodobnie inicjatywa o charakterze nieustawodawczym, 2013 r. Ujawnianie przez inwestorów instytucjonalnych polityki dotyczącej głosowania i zaangażowania oraz protokołów z głosowania. || Prawdopodobnie dyrektywa w sprawie praw akcjonariuszy, 2013 r. Poprawa przejrzystości w zakresie polityki wynagrodzeń dyrektorów oraz ich indywidualnych wynagrodzeń, a także przyznanie akcjonariuszom prawa do głosowania w sprawie polityki wynagrodzeń. Poprawa kontroli ze strony akcjonariuszy w zakresie transakcji z podmiotami powiązanymi. Poprawa ram dotyczących przejrzystości i konfliktu interesów w odniesieniu do doradców inwestora w związku z głosowaniem. Ścisła współpraca z właściwymi organami krajowymi i EUNGiPW z myślą o opracowaniu wytycznych mających zwiększyć pewność prawa w zakresie związku między współpracą inwestorów w kwestiach ładu korporacyjnego a przepisami dotyczącymi działania w porozumieniu. || Wytyczne, 2013 r. Rozpowszechnianie wiedzy na temat statutu spółki europejskiej (SE) (w tym zaangażowania pracowników) i ewentualnie na temat statutu spółdzielni europejskiej (SCE). || Kampania informacyjna, 2013 r. Komisja będzie kontynuować prace w zakresie działań następczych w odniesieniu do wniosku dotyczącego SPE w celu zwiększenia transgranicznych możliwości stojących do dyspozycji MŚP. || Dalsze analizy Określenie istniejących w państwach członkowskich przeszkód dla akcjonariatu pracowniczego. || Analizy w toku Przepisy dotyczące transgranicznego przenoszenia siedziby statutowej. || Kontynuacja analiz w 2013 r. oraz prawdopodobnie inicjatywa Zmiany przepisów dotyczących transgranicznego łączenia się spółek. || Badanie w 2013 r. i prawdopodobnie zmiana dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się spółek. Przepisy dotyczące podziałów transgranicznych. Ujednolicenie najważniejszych dyrektyw dotyczących prawa spółek. || Wniosek dotyczący ujednoliconej dyrektywy dotyczącej prawa spółek, 2013 r. Ulepszenia w zakresie dostępnych informacji dotyczących grup i uznanie koncepcji „dobra grupy”. || Jeszcze nieustalona inicjatywa, 2014 r. [1] Komunikat Komisji „Europa 2020 – Strategia na
rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu
społecznemu” – COM (2010) 2020 final, s. 16–17. [2] Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego
„Unowocześnienie prawa spółek i umocnienie ładu korporacyjnego w Unii
Europejskiej – plan przyszłych działań”, COM(2003) 284 final. [3] Dokument
dostępny na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/consultation/consultation_en.pdf. [4] Dyrektywa 78/660/EWG [5] Dyrektywa 2007/36/WE [6] Dyrektywa 2005/56/WE [7] Zalecenia Komisji 2005/162/WE i 2004/913/WE. [8] Zob. dyrektywa 2006/68/WE zmieniająca dyrektywę
77/91/EWG. [9] Zob. dyrektywy 2007/63/WE i 2009/109/WE zmieniające
dyrektywy 78/855/EWG i 82/891/EWG. [10] Zob. „Zasady nadzoru korporacyjnego OECD” z 2004 r., s.
11, dostępne pod adresem http://www.oecd.org/daf/corporateaffairs/corporategovernanceprinciples/34656740.pdf.
Unijne ramy ładu korporacyjnego obejmują przepisy w dziedzinach takich jak
oświadczenia o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego, przejrzystość spółek
notowanych na rynku regulowanym, prawa udziałowców oraz oferty przejęcia, a
także „prawo miękkie”, mianowicie zalecenia dotyczące roli oraz wynagrodzeń
dyrektorów przedsiębiorstw. [11] Zob. pkt 2.2 poniżej. [12] COM(2010) 284 final. [13] COM (2011) 453 final i COM (2011) 452 final. [14] COM(2011)
164 final dostępny na stronie: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/com2011-164_pl.pdf#page=2 [15] Zob. podsumowanie otrzymanych odpowiedzi z dnia 15
listopada 2011 r. oraz same odpowiedzi na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/corporate-governance-framework_en.htm
(zwane dalej „podsumowaniem odpowiedzi na zieloną księgę z 2011 r.”). [16] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 29 marca 2012 r.
w sprawie ram ładu korporacyjnego w przedsiębiorstwach europejskich, zob. pkt
41, P7_TA (2012) 0118: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0118+0+DOC+XML+V0//PL&language=PL [17] Zakres unijnego prawa spółek obejmuje ochronę interesów
udziałowców i innych stron, składniki kapitału spółek akcyjnych i jego
utrzymywanie, obowiązek ujawnień dotyczący oddziałów, połączenia i podziały
spółek, minimalne przepisy dotyczące jednoosobowych spółek z ograniczoną
odpowiedzialnością, prawa udziałowców, jak również formy prawne, takie jak
spółka europejska (SE), europejskie ugrupowanie interesów gospodarczych (EUIG)
i spółdzielnia europejska (SCE). [18] Zob. np. COM (2008) 194 z dnia 17 kwietnia 2008 r. [19] Dostępne pod adresem http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/consultation/consultation_en.pdf. [20] Zob. http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#conference. [21] Tekst
konsultacji jest dostępny pod adresem http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2012/company_law_en.htm. [22] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2012
r. w sprawie przyszłości europejskiego prawa spółek, P7_TA(2012) 0259: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0259+0+DOC+XML+V0//PL&language=PL [23] Podsumowanie
otrzymanych odpowiedzi z dnia 17 lipca 2012 r. oraz same odpowiedzi znaleźć
można na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [24] Stosownie do okoliczności, w zależności od (monistycznej,
mieszanej lub dualistycznej) struktury zarządu. [25] Zob. podsumowanie odpowiedzi na zieloną księgę z 2011 r. [26] Zob. XXXX. [27] Dyrektywa 78/660/EWG. [28] Zob. badanie dotyczące praktyk w zakresie monitorowania i
egzekwowania zasad ładu korporacyjnego w państwach członkowskich dostępne pod
adresem http://ec.europa.eu/internal_market/company/ecgforum/studies_en.htm. [29] Zob. podsumowanie odpowiedzi na zieloną księgę z 2011 r. [30] Obecne przepisy w zakresie sprawozdawczości dotyczącej
przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)
oraz zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ZAFI) zawierają
jedynie wymóg udzielenia inwestorom informacji na temat polityki i celów
inwestycyjnych, w tym konkretnego profilu ryzyka, uzyskanych i oczekiwanych
wyników oraz różnych kosztów, zob. dyrektywy 2009/65/WE oraz 2011/61/UE. [31] Zob. http://www.frc.org.uk/getattachment/e2db042e-120b-4e4e-bdc7-d540923533a6/UK-Stewardship-Code-September-2012.aspx,
w szczególności zasady 1 i 6. [32] Zob. http://www.eumedion.nl/en/public/knowledgenetwork/best-practices/best_practices-engaged-share-ownership.pdf,
w szczególności najlepsza praktyka nr 6 [33] Zob. http://www.efama.org/Publications/Public/Corporate_Governance/11-4035%20EFAMA%20ECG_final_6%20April%202011%20v2.pdf,
w szczególności zasady 1, 5 i 6. [34] Zob. https://www.icgn.org/images/ICGN/Best%20Practice%20Guidance%20PDFS/short_version_-_icgn_global_corporate_governance_principles-_revised_2009.pdf,
w szczególności pkt 9.5. Zob. także https://www.icgn.org/files/icgn_main/pdfs/best_practice/inst_share_responsibilities/2007_principles_on_institutional_shareholder_responsibilities.pdf,
w szczególności s. 12. [35] Dyrektywa 2007/36/WE. [36] Szczegółowe przepisy dotyczące wynagrodzeń w instytucjach
finansowych zostały już przyjęte w ramach pakietu CRDIII i obowiązują od
stycznia 2011 r. Zdrowa polityka wynagrodzeń, która nie zachęca do podejmowania
nadmiernego ryzyka ani nie nagradza podejmowania takiego ryzyka, jest istotna,
ponieważ niewłaściwe zarządzanie ryzykiem i nadmierna koncentracja na
perspektywie krótkoterminowej w instytucjach finansowych mogą spowodować
powstanie ryzyka systemowego oraz mieć wpływ na całą gospodarkę. [37] Zob. podsumowanie odpowiedzi na zieloną księgę z 2011 r. [38] Zob. sprawozdanie Komisji COM (2010) 285 final, s. 5 i 8;
dostępne na stronie internetowej http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/directors-remun/com-2010-285-2_en.pdf. [39] Zob. art. 43 ust. 1 pkt 7b dyrektywy 78/660/EWG i art. 34
pkt 7b dyrektywy 83/349/EWG. [40] Oświadczenie
Europejskiego Forum Ładu Korporacyjnego z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie
transakcji spółek notowanych na rynku regulowanym z podmiotami powiązanymi
dostępne na stronie internetowej http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/ecgforum/ecgf_related_party_transactions_en.pdf. [41] Zob. http://www.esma.europa.eu/content/Discussion-Paper-Overview-Proxy-Advisory-Industry-Considerations-Possible-Policy-Options.
Podsumowanie otrzymanych odpowiedzi i stanowisko EUNGiPW zostaną wkrótce
opublikowane. [42] 373
odpowiedzi z 496 ogółem otrzymanych (337 na rzecz dyrektywy, 36 na rzecz innych
środków); zob. podsumowanie otrzymanych odpowiedzi z dnia 17 lipca 2012 r. oraz
same odpowiedzi pod adresem http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [43] Sprawa C-378/10, VALE, pkt 34. [44] 331 odpowiedzi z 496 ogółem otrzymanych. [45] 318 odpowiedzi z 496 ogółem otrzymanych. [46] COM(2011) 78 z 23.2.2011. [47] 251 odpowiedzi z 496 ogółem otrzymanych. [48] Zob. http://ecdb.worker-participation.eu/ [49] Dostępne na stronie http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0676:FIN:PL:PDF. [50] Zob. http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/public-consultation/past-consultations/index_en.htm [51] 61% (307 z 496) opowiedziało się za takim przeglądem. [52] Podsumowanie otrzymanych odpowiedzi z dnia 17 lipca 2012
r. oraz same odpowiedzi znaleźć można na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [53] Więcej informacji można znaleźć w sprawozdaniu grupy
analitycznej s. 59-75, http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/reflectiongroup_report_en.pdf. [54] Podsumowanie otrzymanych odpowiedzi z dnia 17 lipca 2012
r. oraz same odpowiedzi znaleźć można na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [55] 376 odpowiedzi z 496 ogółem otrzymanych. [56] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 czerwca 2012
r. w sprawie przyszłości europejskiego prawa spółek, zob. pkt 10, P7_TA(2012)
0259: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0259+0+DOC+XML+V0//PL&language=PL [57] Dyrektywy 1977/91/EWG, 1982/891/EWG, 1989/666/EWG,
2005/56/WE i 2009/101/WE, 2009/102/WE oraz 2011/35/UE. [58] Dyrektywa 2012/17/UE.