SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie starań podjętych przez państwa członkowskie w 2010 r., zmierzających do osiągnięcia trwałej równowagi pomiędzy zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów /* COM/2012/0368 final */
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie starań podjętych przez
państwa członkowskie w 2010 r., zmierzających do
osiągnięcia trwałej równowagi pomiędzy zdolnością
połowową a uprawnieniami do połowów 1. Wprowadzenie Państwa członkowskie są
zobowiązane do przedkładania Komisji do dnia 1 maja każdego roku
sprawozdania dotyczącego starań podjętych w poprzednim roku na
rzecz osiągnięcia trwałej równowagi między zdolnością
połowową floty a dostępnymi uprawnieniami do połowów. Na
podstawie tych sprawozdań oraz danych zawartych w rejestrze unijnej floty
rybackiej Komisja sporządziła podsumowanie za rok 2010 i
przedstawiła je Komitetowi Naukowo-Technicznemu i Ekonomicznemu ds.
Rybołówstwa (STECF) oraz Komitetowi ds. Rybołówstwa i Akwakultury. W
niniejszym sprawozdaniu Komisja przedstawia Radzie i Parlamentowi Europejskiemu
podsumowanie wspomnianych sprawozdań państw członkowskich wraz z
załącznikiem technicznym oraz opiniami wyżej wymienionych
komitetów. Niestety, z punktu widzenia oceny zdolności
połowowej w państwach członkowskich wartość
wspomnianych sprawozdań nadal jest niewielka. Trybunał Obrachunkowy
stwierdził, że przepisy, zgodnie z którymi państwa
członkowskie przedkładają sprawozdania, są nieadekwatne i
nie dość przejrzyste oraz uznał, że stanowi to jedną z
przyczyn niepełnej i niedokładnej sprawozdawczości
większości państw członkowskich. Z tego powodu
sformułowanie na ich podstawie wniosków dotyczących nadmiernej zdolności
połowowej jest niemożliwe. Komisja podziela zdanie Trybunału
Obrachunkowego i – przed wprowadzeniem reformy wspólnej polityki
rybołówstwa – będzie nadal współpracować ze STECF i
państwami członkowskim nad udoskonaleniem obowiązujących
wytycznych służb Komisji w zakresie zdolności połowowej,
aby zapewnić bardziej przejrzyste zasady dotyczące wymaganych
informacji i struktury sprawozdawczości. 2. Podsumowanie sprawozdań państw
członkowskich Poniższe podsumowania opracowano na podstawie
sprawozdań państw członkowskich[1].
Obejmują one samoocenę państw członkowskich dotyczącą
równowagi między wielkością floty i przyznanymi jej zasobami.
Komisja zwróciła się do państw członkowskich o stosowanie
wytycznych służb Komisji dotyczących oceny równowagi między
zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów,
opracowanych na podstawie opinii STECF i zwanych poniżej „wytycznymi”. 2.1. Belgia Wytyczne zastosowano w przypadku dwóch segmentów
floty obejmujących trawlery poławiające włokiem rozprzowym.
Średnia wartość wskaźnika biologicznego dla gładzicy i
soli jest dostateczna. Wykorzystanie zdolności połowowej
wyniosło od 80 % do 90 %. ROI[2]
za 2009 r. miał wartość ujemną, ale może to
wynikać z nowej metody obliczeniowej. Liczba EPC[3] nadal spada, natomiast
wysokość wynagrodzeń w segmencie floty obejmującej statki o
długości 24-40 m lekko wzrosła, a w segmencie statków o
długości 12-24 m – spadła. W 2010 r. dwa statki zostały
częściowo wycofane z eksploatacji. Najważniejsze
osiągnięcie w omawianym roku polegało na wdrożeniu w ramach
Europejskiego Funduszu Rybackiego programu inwestowania na statkach,
obejmującego inwestycje w poprawę efektywności energetycznej
statków. 2.2. Bułgaria W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. Bułgaria
uznała, że między zasobami ryb i flotą panuje równowaga. W
przypadku statków o długości poniżej 12 m Bułgaria zamierza
zwiększyć tę równowagę dzięki środkom
polegającym na złomowaniu i modernizacji. Zdolność
połowowa bułgarskiej floty rybackiej wzrosła w 2010 r. o 3,0 %
pod względem pojemności oraz o 5,1 % pod względem mocy silników.
Liczba statków wzrosła o 134 (6,1 %). W 2010 r. wzrosła również
liczba dni połowowych w porównaniu z rokiem 2009 wskutek decyzji
administracyjnej o zastąpieniu statków nieprowadzących
działalności połowowej, aby umożliwić działalność
właścicielom nowych statków. Łącznie w 2010 r. 1 311
statków (56 % wszystkich statków) nie prowadziło działalności
połowowej. 2.3. Dania Wytyczne zastosowano w odniesieniu do 11 segmentów
floty. Analiza wykazuje, że sytuacja jest stabilna oraz że nie
istnieje znaczna długoterminowa nadmierna zdolność połowowa.
Jeżeli jednak uwzględni się statki poławiające
narzędziami biernymi, w segmentach małych statków występuje
nadmierna zdolność połowowa. Wskaźniki ekonomiczne
wykazują rosnącą nadmierną zdolność
połowową w ujęciu ekonomicznym. Możliwość
przenoszenia kwot spowodowała spadek liczby statków prowadzących
połowy przemysłowe. W 2010 r. zdolność połowowa
duńskiej floty rybackiej spadła o 9,5 % w przeliczeniu na GT, 9,4 % w
przeliczeniu na kW i 3,1 % pod względem liczby statków. Największy
spadek odnotowano w segmencie statków o długości od 12 do 24 m. Flota
jest objęta planem odbudowy zasobów dorsza w Morzu Północnym i Morzu
Bałtyckim. W latach 2009-2010 nakład połowowy na Morzu
Północnym był raczej stabilny, natomiast na Morzu Bałtyckim
zmniejszył się o 16 %. 2.4. Niemcy W sprawozdaniu odniesiono się do kwestii
równowagi zgodnie z jakościowym podejściem biologicznym i nie
sformułowano oficjalnego wniosku dotyczącego statusu. Nie oszacowano
wskaźników równowagi. Podejście jakościowe wskazuje, że
zasadniczo floty są zrównoważone w stosunku do uprawnień do
połowów, ale nie uwzględnia dostępnego i wykorzystanego
nakładu połowowego. W rejestrze floty na dzień 31 grudnia 2010
r. figurowały 1 674 statki, 67 219 GT i 158 385 kW. W ciągu
omawianego roku odnotowano spadek liczby statków netto o 93 statki.
Większą część tego spadku wynika z wycofania statków z
łodziowych flot przybrzeżnych. Zdolność w segmencie statków
o długości ponad 12 m poławiających narzędziami
biernymi oraz w segmencie statków poławiających włokiem rozprzowym
(wykazy I oraz II) uległa zmniejszeniu głównie z powodu złego
stanu stad śledzia. 2.5. Estonia W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. Wykorzystanie
zdolności połowowej jest niskie w przypadku trawlerów na Morzu
Bałtyckim, aczkolwiek wzrosło z 60 % do 70 % wraz ze spadkiem liczby
odnośnych statków. W odniesieniu do statków pełnomorskich
wykorzystanie zdolności połowowej wykazuje dostateczną
wartość. Dla trawlerów bałtyckich i statków pełnomorskich
ROI jest dodatni, ale dla łodzi rybackich (o długości
poniżej 12 m) jest ujemny. Według estońskiego instytutu
morskiego zdolność połowowa segmentu trawlerów bałtyckich i
statków pełnomorskich była niższa od optymalnego poziomu
zdolności połowowej. W obydwu przypadkach uwzględniono jedynie
flotę czynną. W 2010 r. zdolność połowowa
segmentu trawlerów bałtyckich zmniejszyła się o 10 % w
przeliczeniu na kW oraz o 2 % w przeliczeniu na GT; pięć statków
wycofano z floty z wykorzystaniem pomocy publicznej. Zdolność
połowowa segmentu floty pełnomorskiej wzrosła o 7 %. 2.6. Grecja Sprawozdanie nie zawiera obliczenia
wskaźników zaproponowanych w wytycznych. Jako że nie zrealizowano
krajowego programu gromadzenia danych dotyczących rybołówstwa,
niemożliwe było przedstawienie w sprawozdaniu wskaźników
technicznych i biologicznych. Jednakże na podstawie danych
dotyczących połowów i nakładu połowowego, które zgromadzono
w ramach innych programów, w sprawozdaniu stwierdzono, że
działalność połowowa oraz sytuacja stad biologicznych nie
uległy zmianie od poprzedniego roku. W 2010 r. nie wykorzystano pomocy
publicznej do wycofania żadnego statku. Większość statków,
które wycofano z floty, stanowiły przybrzeżne łodzie rybackie. W
2010 r. flotę rybacką zmniejszono o 100 statków (0,6 %), a jej
zdolność połowowa spadła o 0,08 % w przeliczeniu na kW,
lecz wzrosła o 0,1 % w przeliczeniu na GT. 2.7. Hiszpania Z powodu trudności z dostępem do danych
i zróżnicowanego charakteru hiszpańskiej floty wytyczne zastosowano
częściowo do niektórych segmentów floty. Jedynym zastosowanym
wskaźnikiem były cpue[4].
W sprawozdaniu nie przedstawiono wniosków dotyczących równowagi
między zdolnością połowową a uprawnieniami do
połowów. Sprawozdanie zawiera opis różnych segmentów i specjalnych
zezwoleń połowowych we flocie hiszpańskiej, w podziale na obszary
działań, stosowane narzędzia połowowe i gatunki docelowe. Między 2009 r. a 2010 r. zdolność
połowowa floty zmniejszyła się o 274 statki (2,46 %), o 5,6 %
pod względem pojemności oraz o 4,5 % pod względem mocy silników.
Jednak nie określono wystarczająco związku pomiędzy tym
zmniejszeniem zdolności połowowej a planami dostosowania nakładu
połowowego dotyczącymi hiszpańskiej floty rybackiej. 2.8. Francja W sprawozdaniu Francji nie zastosowano wytycznych;
zamiast tego wykorzystano w nim cztery wskaźniki alternatywne. W
sprawozdaniu stwierdzono – na podstawie tendencji zachodzących w
zdolności połowowej oraz tempa wykorzystywania kwot – że
większość połowów prowadzonych przez francuskie statki
wykazuje równowagę między zdolnością połowową a
uprawnieniami do połowów. Zdolność połowowa francuskiej
floty kontynentalnej nadal spada, a od dnia 31 grudnia 2006 r. do dnia 31
grudnia 2010 r. uległa zmniejszeniu o ok. 20 % pod względem mocy
silników i liczby statków. W tym samym okresie flota pełnomorska
zarejestrowana we francuskich regionach najbardziej oddalonych zmniejszyła
się o 10 %, a floty łodzi rybackich w tych regionach
zwiększyły się o 30 %. Sprawozdanie zawiera wykaz wszystkich
systemów specjalnych zezwoleń połowowych oraz głównych gatunków
objętych kwotami lub ograniczeniami nakładu połowowego, jednak
nie określono wystarczająco związku pomiędzy tymi systemami
a zmniejszeniem zdolności połowowej. 2.9. Irlandia W sprawozdaniu Irlandii nie zastosowano wytycznych
ani nie przedstawiono oceny równowagi między zdolnością
połowową floty a uprawnieniami do połowów. Flota podzielona jest
na pięć segmentów. Najważniejsze z nich to segment statków do
połowów pelagicznych obejmujący 23 trawlery pelagiczne oraz segment statków
wielozadaniowych, który stanowi największą część
floty. W sprawozdaniu stwierdzono, że w przypadku wielu stad docelowych
bezpieczne granice biologiczne zostały naruszone, o czym
świadczą coraz niższe kwoty i coraz mniejsze wyładunki.
Irlandzka flota podlega zarówno programowi ograniczenia nakładu połowowego
przyjętemu zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia w
sprawie TAC i kwot oraz programowi dotyczącemu wód zachodnich; jednak
zdaniem administracji trudno jest ocenić wpływ programów ograniczenia
nakładu połowowego na zdolność połowową floty. 2.10. Włochy W sprawozdaniu Włoch zastosowano wytyczne.
Wskaźniki obliczono na podstawie danych z 2010 r. Jedynym zastosowanym
wskaźnikiem biologicznym były cpue. W 2010 r.
wartość ta nieco zmniejszyła się w porównaniu z 2009 r.
(głównie z powodu segmentu trawlerów), ale uległa poprawie w
przypadku łodzi rybackich, sejnerów i statków poławiających
niewyspecyfikowanymi narzędziami skrzelowymi. Wykorzystanie zdolności
połowowej było niższe niż w 2009 r. Średnia
wartość dla całej floty to jedynie 54 %, chociaż w przypadku
trawlerów, trawlerów poławiających włokami rozprzowymi i
sejnerów wynosi ona ponad 70 %. Wskaźniki ekonomiczne mają
wartości ujemne w przypadku większych trawlerów i sejnerów. Ogólne
rzecz biorąc, w 2010 r. równowaga między flotą a uprawnieniami do
połowów była mniejsza. W 2010 r. zdolność połowowa
włoskiej floty uległa zmniejszeniu o ok. 4 % zarówno pod
względem pojemności oraz o 3,2 % pod względem mocy silników,
natomiast liczba statków spadła jedynie o 0,5 %. 2.11. Cypr W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. W przypadku
trawlerów dennych występuje nadmierna zdolność połowowa:
zarówno poziom cpue jak i przychody wzrosły, i chociaż statki
te są w pełni eksploatowane, podlegają one długiemu
okresowi zamknięcia połowów. W przypadku floty łodzi rybackich
stosunkowo stabilny poziom cpue w połączeniu z niską
eksploatacją i spadającymi przychodami wskazuje na nadmierną
zdolność połowową. Segment floty obejmujący
wielozadaniowe narzędzia bierne (statki o długości 12-24 m)
wykazuje wzrost cpue i przychodów, pomimo niepełnej eksploatacji;
wycofywanie statków w ramach programu dostosowania floty wskazuje, że od
2010 r. zdolność połowowa może być zrównoważona w
stosunku do uprawnień do połowów. W latach 2009-2010 flota rybacka zmniejszyła
się o 21,4 % w przeliczeniu na GT, o 11,4 % w przeliczeniu na kW oraz o
13,4 % pod względem liczby statków. W 2010 r. wdrożenie wieloletniego
planu odbudowy tuńczyka błękitnopłetwego spowodowało
zmniejszenie floty taklowców poławiających ten gatunek o 44 % w
przeliczeniu na GT oraz o 58 % w przeliczeniu na kW. 2.12. Łotwa W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. Obliczone
wskaźniki biologiczne wskazują, że połowy utrzymują
się na zrównoważonych poziomach lub są im bliskie. Wskaźnik
ekonomiczny (CR/BER[5])
świadczy o tym, że we wszystkich segmentach w 2009 r.
działalność była rentowna, a wskaźniki społeczne
ilustrują gospodarcze znaczenie sektora rybołówstwa dla obywateli.
Wykorzystanie zdolności połowowej jest niskie – poniżej 70 % we
wszystkich segmentach – jednak nie uważa się tego za oznakę
braku równowagi strukturalnej. Na tej podstawie w sprawozdaniu stwierdzono,
że dalsze zmniejszenie zdolności połowowej zapewniłoby
większą równowagę między zdolnością
połowową a uprawnieniami do połowów. W 2010 r. zdolność połowowa floty
zmniejszyła się o 424 GT (1,0 %), 1 002 kW (1,6 %) oraz 8 statków
(1,0 %). 2.13. Litwa W sprawozdaniu nie zastosowano wytycznych ani nie
przedstawiono oceny równowagi między zdolnością
połowową floty a uprawnieniami do połowów. Zdaniem Litwy,
dążąc do takiej równowagi, flota rybacka musi zachować
wystarczającą ogólną zdolność połowową, aby
móc wykorzystać przyznane jej kwoty. W przypadku łodzi rybackich
wykorzystanie kwoty było stosunkowo niskie. W 2010 r. zdolność połowową
litewskiej floty rybackiej zmniejszono o 3 325 GT (6,75 %), o 1 990 kW (3,53 %)
oraz o 22 statki (11,4 %), przy czym większość tej
zdolności przypadło na flotę dalekomorską. Litewska flota
rybacka została zmniejszona, zanim wszedł w życie wieloletni
plan zarządzania stadami dorsza w Morzu Bałtyckim, w związku z
czym plan ten nie miał wpływu na zmniejszenie floty. 2.14. Malta W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. Stwierdzono w
nim, że stan zasobów eksploatowanych przez maltańską flotę
rybacką nie wymaga ograniczenia zdolności połowowej.
Wskaźnik techniczny wykazuje niską eksploatację floty –
wykorzystywana jest niecała połowa aktualnej floty maltańskiej.
Wskaźnik biologiczny ma wysoką wartość w przypadku floty
trawlerów. W sprawozdaniu stwierdzono, że ogólne znaczenie tego wyniku
jest niewielkie, ponieważ nie są dostępne wystarczające
dane, aby przeprowadzić analityczne oceny stad. Jeżeli chodzi o
wskaźnik społeczny, jedynie jeden segment uznano w 2009 r. za
zrównoważony. W 2010 r. 8 statków rybackich zaprzestało
działalności połowowej w ramach programu pomocy dotyczącego
trwałego zaprzestania działalności. W odniesieniu do
maltańskiej floty nie zastosowano żadnego programu dostosowania
nakładu połowowego. 2.15. Niderlandy Wytyczne zastosowano w odniesieniu do segmentu
włoków rozprzowych i do segmentu statków zamrażalni do połowów
pelagicznych. W przypadku sektora połowów przy pomocy włoków
rozprzowych wartość wskaźnika technicznego znacznie wzrosła
– z 0,67 w 2009 r. do 0,89 w 2010 r. Przy obliczeniu teoretycznej maksymalnej
liczby dni wartość ta wyniosłaby 0,7, co świadczyłoby
o nadmiernej zdolności połowowej we flocie, ponieważ kwotę
można poławiać przy użyciu mniejszej liczby statków.
Wskaźniki biologiczne nadal przekraczają 1, ale prawdopodobnie
ulegną poprawie w 2011 r. Sektor połowów płastugokształtnych
osiągnął w 2009 r. lepsze wyniki ekonomiczne dzięki
niższym cenom ropy. W przypadku floty statków do połowów pelagicznych
wskaźnik wartości dodanej brutto wykazuje znaczny spadek spowodowany
wysokimi cenami paliwa, mniejszą kwotą i niższymi cenami ryb. W 2010 r. liczba statków wzrosła o 1,8 %, ale
zdolność połowowa zmniejszyła się o 2 % w przeliczeniu
na kW i o 5 % w przeliczeniu na GT. 2.16. Polska W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. W
sprawozdaniu stwierdzono, że poziom zdolności połowowej jest
bezpieczny w przypadku statków o długości poniżej 10 m oraz
statków o długości od 12 do 18 m stosujących włoki denne. W
innych segmentach występuje ryzyko nierównowagi zdolności
połowowej. W podobszarach 22-24 śmiertelność połowowa
w stadach była w 2008 r. wyższa niż śmiertelność
docelowa. Żaden z segmentów floty nie osiągnął dobrych
wyników w odniesieniu do zastosowanych wskaźników ekonomicznych dla
zdolności połowowej. W przypadku większości segmentów – z
wyjątkiem segmentu statków do połowów pelagicznych – płace
są niższe niż średnia wysokość wynagrodzeń w
gospodarce krajowej. Wartość dodana wytworzona przez sektor
połowów na Morzu Bałtyckim w 2008 r. wyniosła 5,3 % DNB. W 2010 r. wycofano z eksploatacji 18 statków z
wykorzystaniem pomocy publicznej, co spowodowało trwałe zmniejszenie
zdolności połowowej polskiej floty o 1 528 GT oraz 4 379 kW. 2.17. Portugalia W sprawozdaniu zastosowano wytyczne i stwierdzono,
że flota może funkcjonować w sposób zrównoważony zarówno z
biologicznego jak i ekonomicznego punktu widzenia. Wskaźniki wykazują
małe wykorzystanie zdolności połowowej w przypadku floty
łodzi rybackich oraz niską rentowność trawlerów o
długości powyżej 24 m. Jako wskaźnik biologiczny dla
sardynek i morszczuka zastosowano stosunek między połowami a
biomasą. W 2010 r. łączna zdolność
połowowa floty zmniejszyła się o 2,4 % pod względem
pojemności oraz o 2 % pod względem mocy silników. Zdolność
połowowa segmentu trawlerów przybrzeżnych uległa zmniejszeniu o
ponad 8 %, natomiast w przypadku Madery nastąpiło zwiększenie
zdolności połowowej. Portugalia wprowadziła siedem programów
dostosowania nakładu połowowego, w wyniku czego w 2010 r. 35 statków
rybackich zaprzestało działalności połowowej,
korzystając z pomocy publicznej. 2.18. Rumunia W sprawozdaniu Rumunii nie zastosowano wytycznych,
aczkolwiek przedstawiono w nim dane ekonomiczne. Z 522 statków wpisanych do
rejestru floty jedynie 380 statków było aktywnych w 2010 r. Połowy
szprota (28,4 t) nadal są o wiele niższe niż przyznana kwota (12
750 t), a flota jest przestarzała i w złym stanie technicznym. W związku
z tym w sprawozdaniu stwierdzono, że nie występuje nierównowaga
między zdolnością połowową a zasobami ryb. Ponadto
zakaz połowów włokami dennymi świadczy na korzyść
opinii, że flota prowadzi działania w sposób zrównoważony z
biologicznego punktu widzenia. W 2010 r. zdolność połowowa floty
zmniejszyła się o 35,4 % w przeliczeniu na GT. Rumunia
zarejestrowała 46 statków (396 GT i 2 979 kW) na podstawie decyzji
administracyjnej podjętej przed przystąpieniem, a 9 statków, których
zdolność połowowa wyniosła łącznie 565 GT i 1 500
kW, wycofano z floty z wykorzystaniem pomocy publicznej. Rumunia zamierza
utrzymać minimalny poziom swojej floty rybackiej (minimum vitalis)
szacowany na 12 lub 13 nowoczesnych statków rybackich. 2.19. Słowenia W sprawozdaniu zastosowano wytyczne. Poziom cpue
dla sardeli wykazuje tendencję spadkową, natomiast w przypadku
sardynek – tendencję wzrostową. W przypadku statków rybackich
stosujących sieci skrzelowe denne oraz włoki denne rozpornicowe
stwierdzono negatywną tendencję w zakresie wydajności
połowowej w odniesieniu do większości gatunków docelowych. Nadmierna zdolność połowowa
słoweńskiej floty rybackiej jest oczywista, ponieważ
wskaźnik techniczny wynosi poniżej 70 %. Ponadto analiza
wykazała, że nakład połowowy w przypadku sieci skrzelowych,
drygawic i włoków dennych rozpornicowych jest zbyt wysoki. W 2010 r. w słoweńskiej flocie rybackiej
nie nastąpiły żadne zmiany. Słowenia zamierza
wprowadzić środki na rzecz ograniczenia nakładu połowowego,
możliwość zmniejszenia liczby statków dzięki pomocy
publicznej na złomowanie oraz możliwość trwałego lub
tymczasowego wycofania z floty rybackiej. 2.20. Finlandia W sprawozdaniu nie zastosowano wytycznych, ale
stwierdzono w nim, że flota osiągnęła
zadowalającą równowagę w stosunku do uprawnień do
połowów. Wykorzystanie kwoty jest raczej niskie w przypadku wszystkich
gatunków, z wyjątkiem szprota i dorsza. Połowy pelagiczne są
prowadzone w pełnym zakresie, zatem nie można zwiększać
zdolności połowowej w przypadku statków o długości
powyżej 12 m. W 2010 r. nastąpił niewielki wzrost
łącznej zdolności połowowej floty o 143 GT i 440 kW.
Dotyczył on łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego;
jednocześnie zmniejszyła się zdolność połowowa
floty trawlerów pelagicznych. W 2010 r. nakład połowowy wzrósł o
8,8 % w stosunku do 2009 r., głównie w połowach pelagicznych. 2.21. Szwecja W sprawozdaniu zastosowano wytyczne.
Wskaźniki wykazują nadmierną zdolność
połowową w kilku segmentach floty. Wartość dodana brutto
świadczy o tym, że połowy wnoszą wkład w gospodarkę,
aczkolwiek w przeliczeniu na ekwiwalent pełnego czasu pracy lub na statek
jest ona niska. Śmiertelność połowowa w trzech segmentach
nadal jest za wysoka. Wykorzystanie zdolności połowowej waha się
od 30 do 72 % (w kilowatodniach). Flota jest objęta planem odbudowy
zasobów dorsza w cieśninie Skagerrak, cieśninie Kattegat i Morzu
Północnym. Program złomowania dotyczący trawlerów dennych
objętych tymi środkami doprowadził do zmniejszenia
zdolności połowowej o 1 426 GT i 6 284 kW. Ogółem zdolność połowowa
zmniejszyła się o 3,6 % pod względem liczby statków, o 12,4 % w
przeliczeniu na GT oraz o 7,8 % w przeliczeniu na kW. W dostosowaniu
zdolności połowowej pewną rolę odegrały program
wyprowadzania i wprowadzania statków, program złomowania oraz
przekazywalne prawa do połowów w przypadku połowów pelagicznych. 2.22. Zjednoczone Królestwo Zjednoczone Królestwo nie
przedłożyło sprawozdania. 3. Zgodność z regułami
zarządzania zdolnością połowową Wszystkie państwa członkowskie
przestrzegały reguł zarządzania zdolnością
połowową, w tym specjalnych ograniczeń stosowanych w odniesieniu
do flot zarejestrowanych w regionach najbardziej oddalonych. Należy jednak
zauważyć, że pułapy zdolności połowowej nie
są już restrykcyjne i w związku z tym nie przyczyniały
się do zmniejszania nadmiernej zdolności połowowej. Ogólnie
rzecz biorąc, poziom zdolności połowowej unijnej floty rybackiej
wyniósł 12 % poniżej pułapów zdolności połowowej w
przeliczeniu na pojemność oraz 9 % poniżej pułapów mocy
silników, przy czym wartość tej różnicy wahała się od
2 % do 63 % (zob. tabele 1 i 2 w załączniku technicznym do
niniejszego sprawozdania). Zgodnie z rejestrem unijnej floty rybackiej w dniu
31 grudnia 2010 r. unijna flota rybacka składała się z
78 831 statków o łącznej zdolności połowowej
1 674 320 GT i 6 058 017 kW. W 2010 r. liczba statków
spadła o 0,96 %, natomiast pojemność i moc zmniejszyły
się odpowiednio o 3,8 % i 2,5 %. Liczby te uwzględniają statki
zarejestrowane w regionach najbardziej oddalonych. To ograniczone zmniejszenie
zdolności połowowej zdecydowanie nie wystarcza, aby
zrekompensować postęp techniczny szacowany na 3 % rocznie. W ośmioletnim okresie 2003-2010 wycofano z
floty UE ok. 338 000 GT i 1058 000 kW (w tym 32 672 GT i 87 645 kW w 2010 r.) z
wykorzystaniem pomocy publicznej (w tym z regionów najbardziej oddalonych). 4. Jakość sprawozdań
państw członkowskich Z 22 państw członkowskich, których to
dotyczy, 15 państw członkowskich przedstawiło ogólną
opinię dotyczącą równowagi między zdolnością
połowową a uprawnieniami do połowów. Zjednoczone Królestwo nie
przedłożyło sprawozdania dotyczącego floty. STECF przyznał ośmiu z tych 15
państw członkowskich co najmniej dwa punkty (z trzech
możliwych), a siedmiu państwom członkowskim – do półtora
punktu. Jedynie cztery państwa członkowskie otrzymały
maksymalną liczbę trzech punktów. Taki wynik oznacza, że wprawdzie coraz
większa liczba państw członkowskich w pełni lub
częściowo stosuje wytyczne służb Komisji i przedkłada
sprawozdania w terminie, jednak osiągnięcie jakości
niezbędnej do uzyskania pełnego obrazu równowagi między
zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów
wciąż wymaga udoskonaleń. W niektórych przypadkach twierdzenie, że
osiągnięto równowagę między zdolnością
połowową floty a uprawnieniami do połowów, nie jest uzasadnione
żadnym ze wskaźników zdolności połowowej określonych w
wytycznych ani jego odpowiednikiem. Należy dołożyć dalszych
starań, aby lepiej uzasadnić wspomniane oceny na podstawie wyników
wskaźników. Aby móc monitorować równowagę,
państwom członkowskim zaleca się stosowanie wytycznych
służb Komisji i formułowanie uzasadnionych wniosków
dotyczących stanu tej równowagi. W sprawozdaniu z listopada 2011 r. STECF
stwierdził, że z uwagi na złożoność czynników
(biologicznych, ekonomicznych i społecznych), które należy
uwzględnić, nie można zmierzyć samej równowagi lub jej
braku ani określić jej ilościowej wartości. W związku
z tym jakościowe oceny opisowe stopnia równowagi lub jej braku między
zdolnością połowową floty i uprawnieniami do połowów
są przydatne, jeżeli opierają się na faktach. Oprócz wiarygodnych danych ogromne znaczenie ma
wiedza i doświadczenie państwa członkowskiego w zakresie swoich
flot. Pozwalają one dokonać rzetelnej i dobrze uzasadnionej analizy
równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami
do połowów. Państwa członkowskie nadal mają
problemy ze stosowaniem wytycznych. Trybunał Obrachunkowy stwierdził,
że przepisy, zgodnie z którymi państwa członkowskie
przedkładają sprawozdania dotyczące starań na rzecz
zrównoważenia zdolności połowowej z uprawnieniami do
połowów, są nieadekwatne i nie dość przejrzyste.
Trybunał Obrachunkowy uznał, że stanowi to jedną z przyczyn
niepełnej i niedokładnej sprawozdawczości większości
państw członkowskich, która uniemożliwia sformułowanie
wniosków dotyczących nadmiernej zdolności połowowej. Najbardziej
problematyczne są nadal wskaźniki biologiczne. Poziomy
śmiertelności połowowej lub stosunek połowów do biomasy
mają ograniczone zastosowanie z powodu złożoności lub braku
danych. Aby zapewnić bardziej przejrzyste zasady dotyczące wymaganych
informacji i struktury sprawozdawczości, Komisja będzie
współpracować ze STECF i państwami członkowskim nad
udoskonaleniem obowiązujących wytycznych służb Komisji w
zakresie metod oceny nadmiernej zdolności połowowej przez
państwa członkowskie oraz wprowadzi modele sprawozdań –
opracowane przez STECF. STECF przedstawił następującą
ocenę. Ponownie zaobserwowano znaczne zróżnicowanie
sprawozdań państw członkowskich za 2010 r. pod względem
kompletności i jakości, ale odnotowano ogólną poprawę
kompletności i jakości w stosunku do 2009 r. Wskaźniki
dotyczące równowagi odznaczały się wyższą
jakością ogólną niż w sprawozdaniach za 2009 r. Najważniejsze kwestie omówione w ocenie: Stwierdza się dalszą ogólną
poprawę co do przekazywania elementów wymaganych w sprawozdaniach
państw członkowskich w porównaniu z 2009 r. Pomimo bardziej rygorystycznego podejścia do
uwzględniania elementów wymaganych w tym roku, pięć państw
członkowskich (Cypr, Malta, Portugalia, Słowenia i Szwecja)
osiągnęło najwyższą ocenę za uwzględnienie elementów
wymaganych, podczas gdy w przypadku sprawozdań za 2009 r. wynik taki
uzyskały tylko dwa państwa członkowskie. Element wymagany przedstawiony przez
najmniejszą liczbę państw członkowskich (jedynie osiem)
stanowi ponownie element 1.d.(ii), czyli plan poprawy systemu zarządzania
flotą. 15 państw członkowskich
przedstawiło ogólną opinię dotyczącą stanu równowagi
floty w stosunku do jej uprawnień do połowów w 2010 r. (w porównaniu
z 13 państwami w przypadku sprawozdań za 2009 r. i 7 w przypadku
sprawozdań za 2008 r.). Największe postępy poczyniła
Szwecja, która za sprawozdanie za 2009 r. otrzymała 16,5 pkt, a za
sprawozdanie za 2010 r. uzyskała 30 pkt z 33 możliwych. Tabela 1 przedstawia punktację przyznaną
przez STECF za uwzględnienie elementów wymaganych w sprawozdaniach
państw członkowskich. Q || Element wymagany w sprawozdaniu || Punktacja maksymalna || BE || BG || CY || DK || EE || FI || FR || DE || EL || IE || IT || LV || LT || MT || NL || PL || PT || RO || SI || ES || SE 1A || (i) opis flot || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 (ii) związek z łowiskami || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 (iii) rozwój flot || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 0 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 1B || (i) wskazanie programów ograniczenia nakładu połowowego || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 0 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 (ii) wpływ programów ograniczenia nakładu połowowego na zdolność połowową || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 1C || Oświadczenie o zgodności z systemem wprowadzania i wycofywania statków oraz z poziomem referencyjnym || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 || 2 1D || (i) podsumowanie słabych i mocnych stron systemu zarządzania flotą || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 0 || 1 || 0 || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 0 || 1 (ii) plan poprawy systemu zarządzania flotą || 2 || 0 || 2 || 2 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 2 || 0 || 0 || 0 || 0 || 2 || 0 || 2 || 2 || 0 || 2 || 0 || 2 (iii) informacje dotyczące ogólnego poziomu przestrzegania instrumentów polityki dotyczącej floty || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 1 || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 1E || Informacje dotyczące zmian procedur administracyjnych w zakresie zarządzania flotą || 1 || 1 || 0 || 1 || 1 || 0 || 1 || 0 || 1 || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 2 || Sprawozdanie liczy najwyżej 10 stron ? || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 0 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 1 || 0 || 1 O || Ogólnie: czy sprawozdanie zawiera ocenę równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów? || 3 || 3 || 3 || 3 || 3 || 0 || 3 || 3 || 3 || 3 || 0 || 3 || 0 || 0 || 3 || 3 || 0 || 3 || 3 || 3 || 0 || 3 Łączna punktacja || 24 || 20 || 23 || 24 || 22 || 17 || 22 || 19 || 19 || 22 || 14 || 21 || 19 || 18 || 24 || 22 || 21 || 24 || 22 || 24 || 17 || 24 Tabela 1: Punktacja – w podziale na
państwa członkowskie – dotycząca zawarcia elementów wymaganych w
sprawozdaniach rocznych. Tabela 1: Punktacja – w podziale na państwa
członkowskie – dotycząca jakości elementów wymaganych w
sprawozdaniach rocznych. 5. Wnioski Jedną z głównych przeszkód
utrudniających prowadzenie zrównoważonych połowów pozostaje
zdolność połowowa, która stanowi jedną z kwestii, jakie
Komisja zamierza uwzględnić w proponowanej reformie wspólnej polityki
rybołówstwa. Dane za 2010 r. wskazują, że
ograniczenia zdolności połowowej w 2010 r. – 3,6 % pod względem
pojemności i 2 % pod względem mocy silników – stanowią
kontynuację ograniczeń, które wprowadzono w poprzednich latach,
aczkolwiek świadczą o niewielkim przyspieszeniu w dostosowywaniu
zdolności połowowej pod względem pojemności. Wielkość zdolności połowowej
wycofanej przy wykorzystaniu pomocy publicznej w 2010 r. była mniejsza
niż w 2009 r. i dotyczyła niewielu państw członkowskich.
Około 80 % łącznej pojemności wycofano w Hiszpanii,
Włoszech i Francji. Pojemność wycofana z wykorzystaniem pomocy
publicznej stanowiła ok. 50 % zmniejszenia pojemności netto w
ciągu roku. Jak wspomniano w sprawozdaniu Danii, weryfikacja
prawidłowego określenia mocy silnika nie jest zadaniem łatwym,
co stanowi słabość systemu zarządzania. Problem ten nie
dotyczy wyłącznie Danii, lecz również innych państw
członkowskich. Dane dotyczące nominalnego zmniejszenia floty
ponownie mówią bardzo mało o kwestii nadmiernej zdolności
połowowej: fakt, że stałe parametry (takie jak GT i kW) nie
mogą odzwierciedlać postępu technicznego, w połączeniu
z trudnościami związanymi z pomiarem mocy silnika w praktyce,
sprawia, że formalna zgodność z ograniczeniami zdolności
połowowej ma znikome znaczenie. W dorocznym sprawozdaniu ekonomicznym za 2009 r.
stwierdzono, że znaczna liczba statków rybackich (przeważnie
małych) nie prowadziła działalności połowowej.
Chociaż brak aktywności statków może wynikać z rozmaitych
przyczyn technicznych, ekonomicznych i społecznych, połączenie
niskich poziomów aktywności, nadmierna presja połowowa w niektórych
stadach oraz słabe wyniki ekonomiczne wskazują, że nadmierna
zdolność połowowa nadal stanowi jedną z głównych
przeszkód dla procesu równoważenia połowów. Potrzebna jest spójna
metoda uwzględniania zdolności połowowej statków nieaktywnych w
ocenie nadmiernej zdolności połowowej, ponieważ jej brak
może doprowadzić do błędnych wniosków co do
występowania nadmiernej zdolności połowowej. Jako że wiele
statków nieaktywnych jest – w mniejszym lub większym stopniu – „gotowych
do podjęcia połowów”, należy je wziąć pod uwagę,
aby uzyskać pełen obraz nadmiernej zdolności połowowej. Dalsze funkcjonowanie niektórych segmentów floty
jest uzależnione od dostępnych dotacji. Znaczne uzależnienie od
dotacji, które umożliwiają uzyskanie dobrych wyników ekonomicznych i
społecznych, stanowi kolejny symptom możliwej nadmiernej
zdolności połowowej z ekonomicznego punktu widzenia. Szereg państw członkowskich
stwierdziło w sprawozdaniach, że mniejsza zdolność
połowowa przyczyniłaby się do poprawy zrównoważenia
biologicznego i ekonomicznego niektórych działań połowowych.
Zmniejszenie zdolności połowowej (dzięki wykorzystaniu
środków publicznych lub bez nich) w celu zrównoważenia zdolności
połowowej i uprawnień do połowów stanowi obowiązek
odnośnych państw członkowskich. Dostosowanie zdolności nie
zależy jedynie od środków podejmowanych przez administrację
państw członkowskich, ale również od tego, czy sektor jest
skłonny zmniejszyć zdolność połowową. Z uwagi na
obecny poziom ograniczeń zdolności połowowej – przy czym
ograniczenia te są częściowo kompensowane postępem
technologicznym – trudno będzie w krótkiej perspektywie zlikwidować
nadmierną zdolność połowową bez zmian w realizowanej
polityce. Takie wnioski podważają konieczność i
skuteczność ograniczania zdolności połowowej przy udziale
środków publicznych. Również Trybunał Obrachunkowy
stwierdził w swoim sprawozdaniu, że aktualne środki nie odniosły
skutku i że albo należy przyjąć nowe rozwiązania, albo
lepiej egzekwować obowiązujące środki. Pomimo stosowania bardziej precyzyjnych
wskaźników obecne ograniczenia zdolności połowowej okazały
się nieskutecznie z punktu widzenia likwidacji nadmiernej zdolności
połowowej. Komisja dąży do usunięcia braków obecnego
systemu we wnioskach dotyczących nowej wspólnej polityki rybołówstwa.
[1] Sprawozdania te opublikowano na stronie internetowej
Komisji. [2] Zwrot z inwestycji. [3] Ekwiwalent pełnego czasu pracy [4] Wydajność połowowa. [5] Dochód bieżący podzielony przez dochód
stanowiący próg rentowności