Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie współpracy administracyjnej w obszarze podatków akcyzowych

Dnia 28 listopada 2011 r. Rada, działając na podstawie art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie

wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie współpracy administracyjnej w obszarze podatków akcyzowych

Dnia 6 grudnia 2011 r. Prezydium Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego powierzyło przygotowanie opinii w tej sprawie Sekcji ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej.

Mając na względzie pilny charakter prac, na 477. sesji plenarnej w dniach 18–19 stycznia 2012 r. (posiedzenie z 18 stycznia) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wyznaczył Heidi LOUGHEED na sprawozdawcę generalnego oraz 138 głosami – 10 osób wstrzymało się od głosu – przyjął następującą opinię:

1.1 EKES popiera i akceptuje wniosek dotyczący nowego rozporządzenia regulującego współpracę administracyjną w obszarze podatków akcyzowych, jest to bowiem niezbędne i użyteczne uaktualnienie obecnych przepisów w celu wsparcia współpracy administracji krajowych z myślą o zapewnieniu skutecznego poboru podatków i zwalczaniu oszustw w dziedzinie podatków akcyzowych.

2.1 Opłaty w formie akcyzy pobierane są w UE w przypadku trzech kategorii produktów: alkoholu i napojów alkoholowych, wyrobów tytoniowych oraz produktów energetycznych. Te podatki akcyzowe odgrywają istotną rolę, ponieważ pozwalają wpływać na zachowania społeczne oraz wnoszą wkład do finansów publicznych państw członkowskich i UE (1).

2.2 Z różnorakich powodów, takich jak np. możliwość osiągnięcia znacznego zysku przy względnie niewielkiej skali działalności, wskaźnik oszustw (zwłaszcza w sektorze wyrobów tytoniowych i alkoholu) jest w UE bardzo wysoki. I to do tego stopnia, że utworzono Grupę Wysokiego Szczebla ds. Oszustw w Sektorze Wyrobów Tytoniowych i Alkoholu (2), której zalecenia dotyczące walki z tym zjawiskiem zostały w maju 1998 r. zatwierdzone przez Radę ECOFIN. Grupa ta sformułowała wiele zaleceń, jednak najważniejsze i najbardziej długofalowe z nich głosiło, że UE powinna stworzyć „całkowicie komputerowy system przemieszczania wyrobów akcyzowych”.

2.3 W efekcie Unia Europejska od kilku lat stopniowo opracowuje i rozwija nowy, nowoczesny system monitorowania przemieszczania wyrobów akcyzowych w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy na rynku wewnętrznym, zwany systemem przemieszczania wyrobów akcyzowych (EMCS).

3.1 System przemieszczania wyrobów akcyzowych (EMCS) został utworzony na mocy decyzji 1152/2003/WE. Opracowanie go było istotnym przedsięwzięciem, w którego kolejnych fazach brały udział Komisja Europejska, organy państw członkowskich ds. podatku akcyzowego oraz podmioty gospodarcze. Dzięki tym wysiłkom system oparty w znacznym stopniu na dokumentacji papierowej, dość uciążliwy dla wszystkich zainteresowanych, zostanie zastąpiony przez komputerowy, elektroniczny system, który pozwoli niemal całkowicie wyeliminować obieg dokumentów papierowych. Co ważniejsze, nowy system umożliwi właściwym organom kontrolowanie przemieszczania towarów w czasie rzeczywistym i sprawi, że bazy danych będą gromadziły informacje w trybie natychmiastowym, co ułatwi przeprowadzanie bardziej gruntownych analiz i zautomatyzowanej analizy ryzyka.

3.1.1 Korzyścią dla zainteresowanych podmiotów jest to, że nowa automatyzacja przyspiesza niezbędne procesy administracyjne (wszystkim przemieszczeniom towarzyszy już teraz elektroniczny dokument administracyjny zastępujący dokumenty papierowe). Automatyzacja ta pozwoliła na standaryzację szeregu wymaganych dokumentów, a ponadto obejmuje ona specjalny portal internetowy umożliwiający sprawdzenie wiarygodności potencjalnych partnerów handlowych.

3.1.2 EKES jest zdania, że EMCS ułatwia legalny handel na rynku wewnętrznym, a zarazem zwiększa liczbę narzędzi, z których mogą korzystać państwa członkowskie w celu zaradzenia problemowi uchylania się od płacenia podatku akcyzowego.

4. Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatków akcyzowych

4.1 Wniosek ten stanowi ostatni element układanki, który pozwoli już w pełni korzystać z tworzonego systemu. Zastępuje on istniejące rozporządzenie regulujące współpracę administracyjną w dziedzinie podatków akcyzowych (rozporządzenie 2073/2004). We wniosku uznaje się modernizację, która została niemal zakończona. Umożliwia on także administracjom państw członkowskich korzystanie z jej efektów w ich współpracy między sobą, a tym samym rzeczywiście zwiększa ich zdolność koordynacji działań z jak najlepszym skutkiem.

4.2 EKES uznaje i popiera rozszerzenie zakresu wniosku w taki sposób, by obejmował on współpracę w zakresie wdrażania przepisów akcyzowych, a nie tylko w zakresie określania poziomu należnych podatków akcyzowych, jest to bowiem pożyteczna zmiana sprzyjająca zwalczaniu oszustw, wzmacnianiu rynku wewnętrznego i zwiększaniu ufności, jaką w rynku tym pokładają obywatele.

4.3 Znaczną część wniosku stanowią z konieczności przepisy prawne określające, w jaki sposób powinna przebiegać współpraca administracyjna w ramach nowego systemu. EKES uważa, że wniosek jest przykładem zrównoważonego podejścia, które umożliwi państwom członkowskim korzystanie z atutów nowego systemu, a zarazem nie doprowadzi do wzrostu obciążeń administracyjnych dla tych krajów czy dla odpowiednich podmiotów.

4.3.1 EKES uważa również, że wniosek zawiera jasny opis praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych stron, szczególnie zaś administracji krajowych, oraz że zaproponowane procesy, jak i harmonogram są odpowiednie do tego, by zagwarantować w miarę szybkie reagowanie, a jednocześnie mogą łatwo zostać zrealizowane przez wszystkich uczestników. W związku z tym EKES z zainteresowaniem oczekuje opracowywanego właśnie aktu wykonawczego, w którym mają zostać szczegółowo określone kategorie informacji, jakie mają być przedmiotem obowiązkowej bądź fakultatywnej wymiany w ramach systemu automatycznego.

4.4 Zawarte we wniosku nowości w znacznej mierze wiążą się bezpośrednio z modernizacją systemu i istniejącymi nowymi możliwościami poprawy współpracy między administracjami. EKES zdecydowanie popiera Komisję Europejską i państwa członkowskie w ich dążeniach do jak najlepszego wykorzystania ulepszonego systemu w celu poprawy skuteczności oceny i poboru podatków oraz w celu identyfikowania i zwalczania oszustw, zwłaszcza poprzez usprawnienie współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi w tym zakresie.

4.4.1 Komitet ma tym samym nadzieję, że nowy system poprawi jakość automatycznej sprawozdawczości, dzięki czemu państwa członkowskie będą mogły szybciej koncentrować się na problematycznych działaniach. Szczególnie przydatny jest przewidziany we wniosku system informacji następczych, który powinien ułatwić kontrolę i poprawę jakości oraz użyteczności wymienianych na bieżąco informacji.

4.5 EKES wprawdzie zgadza się, że konieczne będzie – jak stwierdzono we wniosku – określenie podstawy prawnej umożliwiającej gromadzenie danych pochodzących z rejestrów poszczególnych przemieszczeń oraz umożliwiającej wykorzystywanie takich rejestrów w analizach przeprowadzanych przez państwa członkowskie, niemniej jednak pragnąłby przestrzec przed stosowaniem tych rejestrów i przypomina władzom, by zagwarantowały, że będą one wykorzystywane odpowiednio i z zachowaniem należytych proporcji.

4.6 EKES jest zdania, że we wniosku dokonano właściwego podziału obowiązków w dziedzinie podatków akcyzowych i EMCS, tj. Komisja Europejska, ma odpowiadać za mechanizm i utrzymanie samego systemu, zaś państwa członkowskie będą odpowiedzialne za zawarte w nim informacje i ich wymianę, a także oczywiście za wykrywanie oszustw i podejmowanie środków zaradczych.

4.7 EKES uważa za użyteczne dokonane we wniosku dostosowanie przepisów akcyzowych do zmian w przepisach UE dotyczących współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku VAT oraz podatków bezpośrednich. Popiera wszystkie te wysiłki zmierzające do ulepszenia komunikacji i współpracy między krajowymi służbami odpowiedzialnymi za podatki, dochody, akcyzę oraz cła, jest bowiem przekonany, że w ostateczności przyczyni się to do usprawnienia rynku wewnętrznego.

4.8 EKES w szczególności aprobuje przyjętą we wniosku podstawę prawną dla aplikacji „SEED on Europa”, ponieważ uważa, iż stanowi ona użyteczne narzędzie dla legalnie działających podmiotów, umożliwiające im szybkie stwierdzenie wiarygodności przedsiębiorstw, z którymi pragną prowadzić interesy.

Bruksela, 18 stycznia 2012 r.

Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

Staffan NILSSON

(1) Szacuje się, że rocznie z podatków akcyzowych i podobnych opłat uzyskuje się w UE 307 mld euro (dane z roku 2010), z czego 22 mld euro dotyczy alkoholu i napojów alkoholowych, 207 mld euro – produktów energetycznych, a 77 mld euro – wyrobów tytoniowych. Są to wartości zagregowane na podstawie danych przedstawionych w osobnych „Tabelach dotyczących podatków akcyzowych” Komisji Europejskiej dla napojów alkoholowych, produktów energetycznych i elektryczności oraz wyrobów tytoniowych, z którymi można się zapoznać na stronie internetowej DG TAXUD: http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm.

(2) Grupa ta oszacowała wówczas, że w roku 1996 straty spowodowane oszustwami wyniosły ok. 3,3 mld ECU w branży wyrobów tytoniowych i 1,5 mld ECU w sektorze alkoholu.