2.10.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 296/40

—

uwzględniając swoje rezolucje w sprawie wcześniejszych sprawozdań rocznych Komisji Europejskiej i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF),

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 14 lipca 2010 r. dla Parlamentu Europejskiego i Rady zatytułowane „Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – zwalczanie nadużyć finansowych – Sprawozdanie roczne za 2009 r.” (COM(2010)0382) wraz z załącznikami (SEC(2010)0897 i SEC(2010)0898),

—

uwzględniając dziesiąte sprawozdanie z działalności OLAF-u – sprawozdanie roczne 2010 (1),

—

uwzględniając sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego dotyczące wykonania budżetu za rok budżetowy 2009 wraz z odpowiedziami instytucji (2),

—

uwzględniając sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego dotyczące działań finansowanych z ósmego, dziewiątego i dziesiątego Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2009, wraz z odpowiedziami Komisji (3),

—

uwzględniając art. 319 ust. 3 i art. 325 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

—

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (4),

—

uwzględniając swoje oświadczenie z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie działań Unii na rzecz walki z korupcją (5), wydane celem zagwarantowania, że przy wykorzystywaniu funduszy UE nie będzie dochodziło do korupcji,

—

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A7-0050/2011),

1.

ubolewa, że ogólnie rzecz biorąc, sprawozdanie Komisji zatytułowane „Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – zwalczanie nadużyć finansowych – Sprawozdanie roczne za 2009 r.” (COM(2010)0382) („sprawozdanie o ochronie interesów finansowych Wspólnoty za 2009 r.”), przedstawione zgodnie z art. 325 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), nie zawiera informacji o szacunkowym poziomie nieprawidłowości i nadużyć w poszczególnych państwach członkowskich, ponieważ koncentruje się na poziomie sprawozdawczości, w związku z czym nie daje ogólnego obrazu aktualnego poziomu nieprawidłowości i nadużyć w państwach członkowskich oraz uniemożliwia zidentyfikowanie i zdyscyplinowanie tych, w których poziom nieprawidłowości i nadużyć jest najwyższy;

2.

podkreśla, że nadużycie jest jednym z przykładów celowego wykroczenia i przestępstwem prawnym, a nieprawidłowość jest brakiem zgodności z zasadami; wyraża ubolewanie, że w sprawozdaniu Komisji nie omawia się nadużyć szczegółowo, a nieprawidłowości omawia się bardzo pobieżnie; podkreśla, że art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej odnosi się do nadużyć, a nie do nieprawidłowości, i wzywa do określenia różnicy między nadużyciem a błędami czy nieprawidłowościami;

3.

podkreśla, że przez ostatnie kilka lat rozwinęły się techniki pomiaru nadużyć jako część szerszej próby zwalczania korupcji i nalega na Komisję, żeby zintensyfikowała te wysiłki badawcze oraz wdrożyła we współpracy z państwami członkowskimi, początkowo jako projekt pilotażowy, stosowne nowe metody rozwijane w celu pomiaru zjawiska nieprawidłowości i nadużyć;

4.

wzywa Komisję do wypełnienia jej obowiązków w zapewnieniu stosowania się państw członkowskich do obowiązku w zakresie sprawozdawczości, aby uzyskiwać wiarygodne i porównywalne dane na temat nieprawidłowości i nadużyć, nawet jeśli będzie to wymagać od Komisji zmiany systemu kar za niewywiązywanie się z tego obowiązku w zakresie sprawozdawczości;

5.

ubolewa nad faktem, że duża część środków UE wciąż jest wydatkowana nieprawidłowo oraz wzywa Komisję do podjęcia odpowiednich działań celem szybkiego odzyskania tych środków;

6.

jest zaniepokojony poziomem wciąż nieodzyskanych lub uznanych za niemożliwe do odzyskania kwot nieprawidłowości we Włoszech na koniec roku obrachunkowego 2009;

7.

wzywa Komisję do nałożenia na państwa członkowskie większej odpowiedzialności za niewłaściwie wypłacone kwoty, które nadal nie zostały odzyskane;

8.

odnotowuje, że na mocy prawodawstwa unijnego państwa członkowskie mają obowiązek zgłaszania wszystkich nieprawidłowości nie później niż dwa miesiące po zakończeniu kwartału, w którym nieprawidłowość była przedmiotem pierwszego ustalenia administracyjnego lub sądowego lub po uzyskaniu nowej informacji o zgłoszonej nieprawidłowości; wzywa państwa członkowskie do podjęcia wszystkich niezbędnych wysiłków, w tym usprawnienia krajowych procedur administracyjnych, na rzecz dotrzymania wymaganych terminów i zmniejszenia luki czasowej pomiędzy momentem stwierdzenia nieprawidłowości a momentem jej zgłoszenia; zwraca się do państw członkowskich, aby podejmując wysiłki na rzecz zwalczania nadużyć działały przede wszystkim jako obrońcy pieniędzy podatników;

9.

zapytuje, jakie działania podjęła Komisja, żeby zwalczać wzrost domniemanych nadużyć, zarówno pod względem ich liczby, jak i poziomu kwot w porównaniu do całkowitej liczby przypadków nieprawidłowości w takich państwach członkowskich jak Polska, Rumunia i Bułgaria;

10.

jest zaniepokojony podejrzanie niskim wskaźnikiem domniemanych nadużyć w Hiszpanii i Francji, szczególnie jeśli wziąć pod uwagę ich wielkość i otrzymaną pomoc, jak podała to Komisja w sprawozdaniu za rok 2009, i w związku z tym wzywa Komisję do włączenia szczegółowych informacji na temat zgłoszonej przez państwa zastosowanej metody i zdolności do wykrywania nadużyć w tych państwach;

11.

wzywa te państwa członkowskie, które dotychczas nie ratyfikowały ani Konwencji z dnia 26 lipca 1995 r. o ochronie interesów finansowych (6) Wspólnot Europejskich, ani protokołów do niej (7) (instrumenty ochrony interesów finansowych Wspólnoty), tzn. Republikę Czeską, Maltę i Estonię, do bezzwłocznego ratyfikowania tych instrumentów prawnych; wzywa państwa członkowskie, które ratyfikowały instrumenty ochrony interesów finansowych Wspólnoty, do wzmożenia wysiłków zmierzających do zaostrzenia przepisów prawa karnego w celu ochrony interesów finansowych Unii, zwłaszcza przez likwidację niedociągnięć ujawnionych w drugim sprawozdaniu Komisji na temat wdrażania Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich i protokołów do niej (COM(2008)0077);

12.

z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie w 2009 r. systemu zarządzania nieprawidłowościami (IMS), aplikacji opracowanej i stosowanej przez OLAF, a także pozytywne skutki, jakie system ten przyniósł; jest zaniepokojony faktem, że Komisja tłumaczy wzrost liczby zgłoszonych przypadków i skutki finansowe zastosowaniem nowej technologii sprawozdawczości; wzywa Komisję do dostarczenia Parlamentowi szczegółowych informacji na temat metod nowo wdrożonej technologii sprawozdawczości oraz do uwzględnienia jej w sprawozdaniach za przyszłe lata; wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia IMS oraz do dalszej poprawy w zakresie sprawozdawczości;

13.

zwraca się do Komisji o podanie w sprawozdaniu za przyszły rok wartości nieprawidłowości zgłoszonych przy użyciu nowej technologii sprawozdawczości w porównaniu z tradycyjnymi metodami sprawozdawczości; wzywa państwa członkowskie do szybszego zgłaszania nieprawidłowości;

14.

ponownie wyraża ubolewanie, że – zważywszy na poważne obawy co do jakości informacji dostarczanych przez państwa członkowskie – Komisja kładzie większy nacisk na przekonanie Parlamentu Europejskiego o konieczności wprowadzenia „dopuszczalnego ryzyka błędu”, niż na przekonanie państw członkowskich o obowiązkowym charakterze krajowych oświadczeń o zarządzaniu, należycie skontrolowanych przez krajowy urząd kontroli i skonsolidowanych przez Trybunał Obrachunkowy; wzywa Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi i zgodnie z postanowieniami traktatu sporządziła stosowne sprawozdanie dające Parlamentowi wystarczającą pewność, że cel ten został osiągnięty oraz że działania zwalczające nadużycia są przeprowadzane właściwie;

15.

jest zaniepokojony wielkością nadużyć w porównaniu z nieprawidłowościami w środkach własnych państw członkowskich takich ak Austria, Estonia, Włochy, Rumunia i Słowacja, gdzie nadużycia stanowią ponad połowę ogólnej kwoty nadużyć w każdym państwie członkowskim; wzywa państwa członkowskie do podjęcia wszystkich koniecznych środków, w tym ścisłej współpracy z instytucjami europejskimi, aby zlikwidować wszystkie przyczyny nadużyć dotyczących funduszy UE;

16.

ubolewa nad ujawnionymi przez Trybunał Obrachunkowy niedociągnięciami w nadzorze nad krajowymi władzami celnymi – zwłaszcza w odniesieniu do przeprowadzania analizy ryzyka związanej z selekcją podmiotów gospodarczych i towarów importowanych poddawanych kontrolom celnym – co zwiększa ryzyko niewykrywania niedociągnięć i może doprowadzić do utraty tradycyjnych środków własnych (TOR); wzywa państwa członkowskie do zaostrzenia systemów nadzoru nad krajowymi władzami celnymi, a Komisję do opracowania odpowiedniego wsparcia w tym względzie;

17.

podkreśla, że ok. 70 % procedur celnych w przywozie jest uproszczonych, co oznacza, że mają one znaczny wpływ na pobieranie TOR oraz na skuteczność wspólnej polityki handlowej; uważa w związku z tym, że wskazany w specjalnym sprawozdaniu Trybunału Obrachunkowego nr 1/2010 brak skutecznej kontroli procedur uproszczonych w przywozie w państwach członkowskich jest niedopuszczalny i nawołuje Komisję do dalszego zbadania skuteczności kontroli procedur uproszczonych w państwach członkowskich, a w szczególności do przeanalizowania postępów w prowadzeniu przez państwa członkowskie kontroli ex post oraz do przedstawienia Parlamentowi wyników tej analizy do końca 2011 r.;

18.

odnotowuje wynik dochodzeń przeprowadzonych przez OLAF w obszarze środków własnych; jest głęboko zaniepokojony skalą nadużyć dotyczących towarów importowanych z Chin i nawołuje państwa członkowskie do bezzwłocznego odzyskania odnośnych kwot;

19.

z zadowoleniem przyjmuje zadowalający wynik operacji celnej Diabolo II, w której udział wzięli urzędnicy celni z 13 krajów azjatyckich oraz z 27 państw członkowskich UE, koordynowanej przez Komisję Europejską za pośrednictwem OLAF;

20.

z zadowoleniem przyjmuje umowy zawarte przez Unię Europejską i jej państwa członkowskie z producentami tytoniu mające na celu zwalczanie nielegalnego handlu tytoniem; jest zdania, że w interesie finansowym UE leżą dalsze działania zwalczające przemyt papierosów, który powoduje roczną utratę dochodów dla budżetu UE szacowaną na ok. jeden mld euro; wzywa OLAF-a do odgrywania nadal wiodącej roli w negocjacjach międzynarodowych nad Protokołem w sprawie likwidacji nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi, w świetle art. 15 Ramowej Konwencji Antytytoniowej Światowej Organizacji Zdrowia, który pomógłby zwalczyć nielegalny handel w Unii; jest zdania, że kwota 500 mln euro, które mają zapłacić dwie firmy, a mianowicie British American Tobacco oraz Imperial Tobacco, powinna zostać wykorzystana przez Komisję i zainteresowane państwa członkowskie na zaostrzenie środków antykorupcyjnych;

21.

z zadowoleniem przyjmuje konkluzję Komisji, że ogólna dyscyplina związana ze sprawozdawczością w tym obszarze polityki poprawiła się oraz że przestrzeganie wymogów wynosi obecnie 95 %; wzywa państwa członkowskie, które nie złożyły sprawozdań w stosownym czasie (Austria, Finlandia, Holandia, Słowacja i Wielka Brytania), do bezzwłocznego naprawienia tej sytuacji;

22.

wzywa Komisję do ścisłego monitorowania sytuacji w Hiszpanii i we Włoszech, które zgłosiły odpowiednio największą liczbę przypadków nieprawidłowości i najwyższe zaangażowane kwoty, a także do złożenia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania na temat specjalnych środków podjętych w celu rozwiązania problemów powstałych w obu tych państwach członkowskich;

23.

wzywa Komisję do sprawdzenia, czy rozbieżność między wyższym poziomem wydatków a minimalnym wskaźnikiem zgłoszonych nieprawidłowości, a także duże rozbieżności we wskaźnikach zgłoszonych nieprawidłowości (Estonia 88,25 %; Cypr, Węgry, Łotwa, Malta, Słowenia i Słowacja 0.00 %) są związane ze skutecznością systemów kontroli, w celu przeprowadzenia przeglądu tych systemów;

24.

jest głęboko zaniepokojony odkryciem przez Trybunał Obrachunkowy, że płatności w tym obszarze polityki za rok 2009 zawierały błędy materialne oraz że systemy nadzoru i kontroli były generalnie jedynie częściowo skuteczne w zapewnieniu prawidłowości płatności; ubolewa nad stwierdzonym przez Trybunał Obrachunkowy faktem, że nawet jeśli zintegrowany system zarządzania i kontroli (IACS) jest zasadniczo dobrze skonstruowany, na jego skuteczność negatywny wpływ ma niedokładność danych a bazach danych, niekompletne weryfikacje lub niewłaściwe bądź niekompletne działania naprawcze nieprawidłowości; wzywa Komisję do ścisłego monitorowania skuteczności systemów nadzoru i kontroli stosowanych w państwach członkowskich, żeby zagwarantować, że informacje dotyczące wskaźnika nieprawidłowości w poszczególnych państwach członkowskich odzwierciedlają prawdziwy i sprawiedliwy obraz sytuacji; wzywa Komisję do rozwiązania problemu niewystarczającej skuteczności IACS;

25.

zauważa, że ostateczne liczby mogą zostać podane jedynie za te lata, które można uważać za zamknięte, a w tym świetle do dnia dzisiejszego najwcześniejszym rokiem, który można uważać za zamknięty, jest rok 2004;

26.

ubolewa nad katastrofalną sytuacją związaną z ogólną stopą odzysku w tym obszarze polityki, który w roku 2009 wynosił 42 % zaległej kwoty 1 266 mln EUR na koniec roku finansowego 2006; jest szczególnie zaniepokojony uwagą Trybunału Obrachunkowego, że 121 mln EUR odzyskanych od beneficjentów w latach 2007-2009 stanowi mniej niż 10 % ogółu kwot do odzyskania; uważa tę sytuację za niedopuszczalną i wzywa państwa członkowskie do pilnego jej naprawienia; wzywa Komisję do podjęcia wszelkich stosownych środków mających na celu wprowadzenie skutecznego systemu odzysku, a także do poinformowania Parlamentu Europejskiego w przyszłorocznym sprawozdaniu na temat ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej o poczynionych postępach;

27.

ubolewa, że dane zawarte w sprawozdaniu o ochronie interesów finansowych Wspólnoty za 2009 r. nie stanowią wiarygodnego obrazu liczby nieprawidłowości i nadużyć w tym obszarze polityki, a przecież wysoki poziom nieprawidłowości lub nadużyć może po prostu świadczyć o skutecznych systemach sprawozdawczości lub zwalczania nadużyć;

28.

jest głęboko zaniepokojony ujawnieniem przez Trybunał Obrachunkowy, że płatności za rok 2009 zawierały duży błąd materialny (powyżej 5 %);

29.

zauważa, że dużym źródłem błędów w wydatkach na politykę spójności jest niestosowanie przepisów dotyczących zamówień publicznych; zwraca się w związku z tym do Komisji o bezzwłoczne zaproponowanie nowych przepisów upraszczających i modernizujących obecne zasady;

30.

jest głęboko zaniepokojony ujawnieniem przez Trybunał Obrachunkowy, że przynajmniej 30 % wykrytych przez niego błędów w próbie za rok 2009 mogło być wykrytych i skorygowanych przez państwa członkowskie przed poświadczeniem wydatków do Komisji w oparciu o dostępne tym państwom informacje; wzywa państwa członkowskie do nasilenia działań mających na celu poprawę ich mechanizmów wykrywania i korygowania;

31.

wzywa Komisję do poinformowania Parlamentu Europejskiego o środkach podjętych w związku z nieprawidłowościami zgłoszonymi przez państwa członkowskie i wykrytymi przez Komisję w tym obszarze polityki;

32.

nie jest usatysfakcjonowany stopą odzysku przekraczającą 50 % dla okresu programowania 2000-2006; wzywa państwa członkowskie do kontynuowania wysiłków zmierzających do odzyskania kwot nieprawidłowości, a także wzywa Komisję do podjęcia działań w celu zagwarantowania wyższej stopy odzysku – biorąc pod uwagę, że to do obowiązków Komisji należy wykonanie budżetu, jak stanowi art. 317 TFUE;

33.

jest głęboko zaniepokojony nadzwyczaj wysoką ilością domniemanych nadużyć w Bułgarii w roku 2009 w zakresie Specjalnego Przedakcesyjnego Instrumentu Wsparcia dla Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (SAPARD), który – dla całego okresu programowania – wynosi 20 % i stanowi najwyższy wskaźnik zaobserwowany we wszystkich analizowanych funduszach (spójność i rolnictwo); zauważa, że więcej przypadków domniemanych nadużyć zostało wykrytych w drodze kontroli/interwencji zewnętrznych, a nie wewnętrznych/krajowych; zauważa, że Komisja właściwie wypełniła swoje obowiązki, zawieszając płatności w ramach SAPARD w roku 2008 i znosząc to zawieszenie po dokładnych kontrolach w dniu 14 września 2009 r.; wzywa Komisję, aby nadal nadzorowała władze Bułgarii w celu dalszej poprawy tej sytuacji;

34.

zauważa, że Republika Czeska, Estonia, Łotwa i Słowenia nie zgłosiły żadnych nadużyć w związku z funduszem SAPARD i zadaje sobie pytanie na temat wiarygodności zgłoszonych informacji czy wręcz zdolności tych państw do wykrywania nadużyć; podkreśla, że bliskie zeru lub niskie wskaźniki nadużyć, a także odwrotnie, zbyt wysokie, mogą świadczyć o słabościach w systemach kontroli; nawołuje Komisję do przedstawienia danych na temat skuteczności mechanizmów kontroli oraz do przeprowadzania wraz z OLAF-em ostrzejszych kontroli wydatkowania pieniędzy UE;

35.

uważa za niedopuszczalną bardzo niską stopę odzysku – wynoszącą zaledwie 4,6 % dla całego okresu programowania – w przypadkach podejrzanych o nadużycia w funduszach przedakcesyjnych i wzywa Komisję do opracowania skutecznego systemu służącego uzdrowieniu tej sytuacji;

36.

wzywa Komisję, właściwe agencje UE oraz państwa członkowskie do podjęcia działań i udostępnienia środków mających zagwarantować, że fundusze UE nie będą narażone na korupcję, do przyjęcia odstraszających sankcji dla przypadków odkrytej korupcji i odkrytych nadużyć, a także do przyspieszenia konfiskaty mienia przestępczego związanego z nadużyciami, uchylaniem się od podatków i praniem pieniędzy;

37.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania, wdrożenia i okresowej oceny jednolitych systemów zamówień publicznych celem zapobiegania nadużyciom i korupcji, do zdefiniowania i wdrożenia jasnych warunków uczestnictwa w zamówieniach publicznych oraz kryteriów, według których podejmowane są decyzje w sprawie zamówień, jak również do przyjęcia i wdrożenia systemów przeglądu decyzji w sprawie zamówień publicznych na szczeblu krajowym, do zapewnienia przejrzystości i odpowiedzialności w zakresie finansów publicznych oraz do przyjęcia i wdrożenia systemów zarządzania ryzykiem i systemów kontroli;

38.

z zadowoleniem przyjmuje zieloną księgę Komisji w sprawie modernizacji polityki UE w dziedzinie zamówień publicznych pt. „W kierunku zwiększenia skuteczności europejskiego rynku zamówień”; wzywa Radę i Komisję do zakończenia procesu przyjmowania reformy podstawowych zasad zamówień publicznych UE (dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE) najpóźniej do końca roku 2012;

39.

w następstwie swojego wniosku sformułowanego w ubiegłorocznym sprawozdaniu na temat ochrony interesów finansowych Wspólnot nawołuje OLAF do przedstawienia w jego przyszłorocznym sprawozdaniu szczegółowej analizy strategii i środków stosowanych przez poszczególne państwa członkowskie w walce z nadużyciami i w zapobieganiu nieprawidłowościom w wydatkowaniu europejskich funduszy, a także w rozpoznawaniu tych nieprawidłowości, w tym również w sytuacjach, gdy są spowodowane korupcją; uważa, że ze szczególną uwagą trzeba podejść do wdrażania funduszy na rolnictwo i funduszy strukturalnych; jest zdania, że w sprawozdaniu tym, obejmującym 27 profili krajowych, należy przeanalizować podejście krajowych organów sądowych i dochodzeniowych oraz ilość i jakość przeprowadzonych kontroli, jak również dane statystyczne i powody w przypadkach, gdzie organy krajowe nie wniosły oskarżenia w następstwie sprawozdań OLAF-u;

40.

w następstwie swojego ubiegłorocznego sprawozdania na temat ochrony interesów finansowych Wspólnot nawołuje Radę do zakończenia procesu zawierania umowy o współpracy z Lichtensteinem w możliwie najkrótszym czasie i wzywa Radę do udzielenia Komisji mandatu do negocjowania umów antykorupcyjnych z Andorą, Monaco, San Marino i Szwajcarią;

41.

nalega, żeby Komisja podjęła działania w celu zapewnienia jednakowej przejrzystości beneficjentów funduszy UE; wzywa Komisję do opracowania środków mających na celu zwiększenie przejrzystości uzgodnień prawnych oraz do opracowania systemu, w ramach którego informacje o wszystkich beneficjentach funduszy UE publikowane będą na tej samej stronie internetowej, niezależnie od administratora funduszu oraz w oparciu o standardowe kategorie informacji dostarczanych przez wszystkie państwa członkowskie w co najmniej jednym języku roboczym Unii; zwraca się do państw członkowskich o współpracę z Komisją i przekazywanie jej pełnych i wiarygodnych informacji dotyczących beneficjentów funduszy UE zarządzanych przez państwa członkowskie; wzywa Komisję do oceny systemu „wspólnego zarządzania” i do pilnego przedstawienia sprawozdania Parlamentowi;

42.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu, Komitetowi Nadzoru OLAF oraz OLAF.