1. MŚP czynnikiem napędzającym wzrost gospodarczy

Gospodarczy sukces Europy zależy w dużym stopniu od tego, czy małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) będą się rozwijać zgodnie ze swoim potencjałem. MŚP wytworzyły ponad połowę łącznej wartości dodanej pozafinansowego sektora gospodarki i doprowadziły do powstania 80 % wszystkich nowych miejsc pracy powstałych w Europie w ostatnich pięciu latach[1].

MŚP często stają wobec poważnych trudności z uzyskaniem finansowania, jakiego potrzebują na rozwój i innowacje.

Ułatwienie MŚP dostępu do finansowania jest jednym z kluczowych priorytetów określonych w strategii „Europa 2020”, strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego na nadchodzące dziesięciolecie oraz opracowanych przez Komisję Akcie o jednolitym rynku (Single Market Act)[2] i programie Small Business Act[3]. W rocznym sprawozdaniu gospodarczym[4] podkreślono kluczową rolę zdrowego systemu finansowego służącego wzrostowi gospodarczemu i wyznaczono priorytety działań w perspektywie krótkoterminowej.

W tym kontekście program reform w zakresie usług finansowych, wdrożony w reakcji na kryzys finansowy, może przynieść MŚP korzyści o charakterze regulacyjnym. Dodatkowo Komisja proponuje uwolnić nowe ukierunkowane środki finansowe na poziomie UE, służące zaradzaniu głównym niedoskonałościom rynku, które ograniczają wzrost MŚP.

W niniejszym planie działania Komisja przedstawia różne działania w ramach prowadzonych polityk podejmowane w celu ułatwienia dostępu do środków finansowych dla 23 milionów MŚP działających w Europie oraz celem przyczynienia się w znacznym stopniu do ich rozwoju[5].

2. Reagowanie na problemy

Trudności w dostępie do finansowania stanowią jedną z głównych przeszkód wzrostu MŚP, co bardziej szczegółowo opisano w załączniku[6]. Istnieje wiele przyczyn istnienia tych przeszkód – niektóre mają charakter cykliczny[7], inne – strukturalny. Duże znaczenie ma występowanie asymetrii informacyjnych między dostawcami środków finansowych a podmiotami ubiegającymi się o nie.

MŚP są w bardzo dużym stopniu uzależnione od kredytów bankowych jako źródła finansowania zewnętrznego, dlatego do ich dyspozycji należy oddać odpowiednie rozwiązania alternatywne.

Aby MŚP były bardziej widoczne dla inwestorów, a rynki bardziej atrakcyjne i dostępne dla MŚP, Komisja zastosuje rozwiązanie regulacyjne. Zmiany regulacyjne pozwolą utrzymać właściwą równowagę między przepisami ostrożnościowymi a finansowaniem MŚP oraz między ochroną inwestorów a środkami dopasowanymi do MŚP.

Po drugie Komisja zamierza w dalszym ciągu wykorzystywać budżet UE w celu ułatwiania dostępu do finansowania dla MŚP służącego radzeniu sobie z głównymi niedoskonałościami rynku (tj. asymetriami informacyjnymi oraz podziałem rynku venture capital), które ograniczają wzrost MŚP. Interwencja UE musi mieć wyraźną wartość dodaną uzupełniającą środki finansowe dostępne na poziomie krajowym oraz musi mobilizować dodatkowe finansowanie (obecność „efektu mnożnika finansowego”)[8].

Po trzecie Komisja będzie wykorzystywała swoją rolę koordynatora, współpracując w szczególności z państwami członkowskimi, w celu wymiany najlepszych praktyk oraz wypracowywania efektów synergii między działaniami na poziomie krajowym i na poziomie UE.

Choć większość z podejmowanych środków będzie miało charakter średnio- lub długoterminowy, należy również podkreślić, że Europa już podejmuje szereg kroków służących rozwiązaniu najpilniejszych problemów.

Głównym celem jest stabilizacja sytuacji gospodarczej i finansowej. Pod koniec października szefowie państw i rządów uzgodnili całościowy zestaw środków służących rozwiązaniu obecnych napięć na rynkach finansowych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu strumienia kredytu dla gospodarki realnej oraz unikaniu nadmiernego delewarowania.

Jeżeli chodzi o konkretne rozwiązania dla MŚP, Europa zapewnia zrównoważoną kombinację elastycznych instrumentów finansowych w ramach obecnego okresu programowania (2007-2013), co ma zasadnicze znaczenie dla zaspokajania różnorodnych potrzeb finansowych MŚP. Instrumenty finansowe w ramach Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), z budżetem wynoszącym 1,1 miliarda EUR, powinny umożliwić instytucjom finansowym zaoferowanie nowych środków finansowych o wartości 30 miliardów EUR[9] dla ponad 315 000 małych i średnich przedsiębiorstw. W latach 2008-2011 Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zapewnił MŚP kredyty o wartości około 40 miliardów EUR, z których skorzystało ponad 210 000 MŚP.

W dziedzinie polityki spójności Komisja już przyjęła środki służące inwestowaniu, skierowane do MŚP w 15 państwach członkowskich poprzez instrumenty inżynierii finansowej skonstruowane w ramach funduszy strukturalnych. Środki te zostały następnie wzmocnione, tak że umożliwiają inwestowanie w MŚP we wszystkich państwach członkowskich na dowolnym etapie zwykłej działalności gospodarczej przedsiębiorstw i, tym samym, stanowią ważne alternatywne źródło finansowania służące uzyskaniu dostępu do kredytu. Szacuje się, że pomoc dla przedsiębiorstw udzielana w bieżącym okresie budżetowym poprzez inwestycje kapitałowe, gwarancje i kredyty wynosi co najmniej 3 miliardy EUR.

Wreszcie w celu poprawy dostępu do kapitału kredytowego, od 2012 r. zostanie utworzony się specjalny instrument podziału ryzyka w ramach mechanizmu finansowania opartego na podziale ryzyka ujętego w siódmym programie ramowym UE w zakresie badań (7PR). W ramach instrumentu podziału ryzyka udzielane będą częściowe gwarancje dla pośredników finansowych w ramach mechanizmu podziału ryzyka, co będzie ograniczało ich ryzyko finansowe i zachęcało ich do udzielenia kredytów o wartości od 25 000 EUR do 7,5 miliona EUR na rzecz MŚP prowadzących działalność w zakresie badań, rozwoju lub innowacji.

3. Środki regulacyjne 3.1. Poprawa ram prawnych w zakresie kapitału podwyższonego ryzyka (venture capital) 3.1.1. Nowy akt prawny dotyczący kapitału podwyższonego ryzyka (venture capital)

Fundusze venture capital są podmiotami, które przeważnie przekazują środki kapitałowe przedsiębiorstwom na ogół bardzo małym, będącym w początkowych fazach rozwoju przedsiębiorstwa. W UE finansowanie typu venture capital ma ogromy, choć w dużym stopniu niewykorzystany, potencjał w zakresie rozwoju MŚP. Pomimo ogromnych rozmiarów sektora zarządzania aktywami w UE w obecnym prawodawstwie UE nie przewidziano żadnych szczegółowych przepisów służących przekazywaniu funduszy kapitałowych małym i średnim przedsiębiorstwom. Zarządzający funduszami venture capital rzadko korzystają z paszportu wprowadzonego na mocy dyrektywy w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ZAFI), ponieważ próg jego zastosowania na poziomie 500 milionów EUR jest za wysoki w stosunku do wielkości większości europejskich portfeli funduszy venture capital.

Dlatego też Komisja[10] proponuje nowy europejski system venture capital, w którym fundusze venture capital w UE będą mogły wprowadzać na rynek swoje fundusze i pozyskiwać kapitał na skalę ogólnoeuropejską na obszarze całego jednolitego rynku. Nowy system zmniejszy podział rynków venture capital wzdłuż granic narodowych uniemożliwiający transakcje transgraniczne i ograniczający podaż kapitału podwyższonego ryzyka.

Nowe ramy prawne będą proste i skuteczne oraz będą zapewniały jednorazową rejestrację w państwie członkowskim pochodzenia, uproszczone obowiązki sprawozdawcze oraz dopasowaną organizację i zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

Gdy te ramy prawne zostaną wprowadzone, powinny spowodować wzrost skali rynku venture capital oraz doprowadzić do: (i) większej ilości i efektywności funduszy venture capital, przy większych możliwościach specjalizacji ze względu na rodzaj inwestycji; (ii) większej konkurencji między funduszami i większej dywersyfikacji ich inwestycji; oraz (iii) większej ilości transgranicznych środków finansowych dostępnych dla MŚP.

Wraz z niniejszym planem działania Komisja przedstawia nowe ramy prawne w zakresie venture capital umożliwiające stworzenie autentycznego rynku wewnętrznego funduszy venture capital. Komisja wzywa Parlament i Radę do przyjęcia wspomnianego wniosku ustawodawczego w terminie do czerwca 2012 r.

3.1.2. Ramy prawne w zakresie inwestowania w venture capital

Inwestorzy instytucjonalni, w szczególności zakłady ubezpieczeń, ale również w pewnym stopniu banki, są potencjalnymi inwestorami w fundusze venture capital. W niektórych państwach członkowskich już obecnie podmioty te są istotnymi inwestorami.

Nowe regulacje ostrożnościowe dotyczące ubezpieczeń (Wypłacalność II[11]) oraz banków (rozporządzenie i dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych[12]) spowodowały powstanie obaw, że mogą one zniechęcać do inwestowania w fundusze venture capital, traktowane jako inwestycje nienotowane na rynku regulowanym lub aktywa wysokiego ryzyka (podobnie jak fundusze towarowe i hedgingowe) w kontekście kalkulacji wymogów ostrożnościowych[13].

Takie ich traktowanie jest odpowiedzią na obawy związane z zasadami ostrożnościowymi. Jednak dobrze wyważone ramy prawne w zakresie venture capital, uwzględniające w szczególności korzyści wynikające z dywersyfikacji, mogą przewidywać pewną ilość inwestycji venture capital w sposób, który nie powoduje wątpliwości o charakterze ostrożnościowym.

W 2012 r. w ramach szerszej analizy dotyczącej inwestowania długoterminowego, na podstawie technicznego opracowania sporządzonego wspólnie przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) i Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EUNUiPPE), Komisja przeprowadzi badanie dotyczące związku między regulacjami ostrożnościowymi a inwestycjami w venture capital dokonywanymi przez banki i zakłady ubezpieczeniowe.

3.1.3. Reformy podatkowe korzystne dla MŚP

Komisja wraz z ekspertami krajowymi i branżowymi pracowała nad sposobami usunięcia regulacyjnych i podatkowych barier dla transgranicznych inwestycji typu venture capital. Grupa ekspertów podatkowych[14] zidentyfikowała główne problemy o charakterze podatkowym dotyczące transgranicznych inwestycji typu venture capital, które w skutek braku spójności między 27 systemami podatkowymi istniejącymi na obszarze UE mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania, niepewności w traktowaniu pod względem podatkowym i przeszkód administracyjnych[15]. Choć dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między państwami członkowskimi powinny zazwyczaj zapobiegać takim trudnościom, to nie zawsze ujmują one skomplikowane struktury handlowe stosowane w inwestycjach venture capital.

Dzięki europejskiemu systemowi venture capital usunięte zostaną przeszkody dla transgranicznego pozyskiwania kapitału, jednak system ten sam w sobie nie rozwiąże problemów podatkowych, które napotykają inwestycje o charakterze transgranicznym. Mimo to ustalenie wspólnego pojęcia funduszu venture capital byłoby dobrym punktem wyjścia dla dalszego poszukiwania wraz z państwami członkowskimi rozwiązań problemów podatkowych, które mogą utrudniać transgraniczne inwestycje takich funduszy.

W 2012 r. Komisja dokończy badanie przeszkód podatkowych dla transgranicznych inwestycji typu venture capital z zamiarem przedstawienia w 2013 r. rozwiązań mających na celu eliminację tych przeszkód, przy jednoczesnym zapobieganiu unikaniu zobowiązań podatkowych i oszustwom podatkowym.

3.2. Zasady pomocy państwa dotyczące dostępu MŚP do finansowania

W ramach polityki pomocy państwa dostęp MŚP do finansowania można wspierać na różne sposoby – udzielając pomocy bankom pod kątem stabilności finansowej, przekazując wskazówki państwom członkowskim dotyczące sposobów konstruowania programów pomocy sprzyjających osiąganiu celów strategii „Europa 2020” (B&R i innowacje, spójność regionalna i społeczna itp.) oraz uwzględniających konkretne potrzeby MŚP.

W wytycznych w sprawie kapitału podwyższonego ryzyka[16] dopuszcza się wspieranie finansowania na wczesnym etapie rozwoju MŚP, mobilizowanie kapitału prywatnego oraz łagodzenie niedoskonałości rynku. Komisja dostrzegła znaczną lukę kapitałową i podwyższyła próg inwestycji kapitałowych w spółkach rozpoczynających działalność z 1,5 miliona EUR do 2,5 miliona EUR. Zasady pomocy państwa dopuszczają w szczególnych okolicznościach interwencję nawet przekraczającą ten próg.

Do 2013 r. Komisja dokona przeglądu ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych i kilku wytycznych dotyczących pomocy państwa, w tym wytycznych w sprawie kapitału podwyższonego ryzyka, pod kątem osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” oraz zaspokojenia potrzeb MŚP.

3.3. Poprawa dostępu MŚP do rynków kapitałowych

W celu poprawy dostępu MŚP[17] do rynków kapitałowych Komisja proponuje szereg zmian regulacyjnych, których celem jest poprawa widoczności rynków MŚP oraz ograniczenie, gdy to tylko możliwe, kosztów i regulacyjnych obciążeń MŚP, przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniego poziomu ochrony inwestorów.

3.3.1. Większa widoczność rynków MŚP

Komisja chce ułatwić rozwój jednorodnych, atrakcyjnych dla inwestorów rynków na rzecz wzrostu MŚP. We wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych (MIFID)[18] proponuje się oznaczanie mianem „rynek na rzecz wzrostu MŚP” wielostronnych platform obrotu, które odpowiadają wspólnemu zbiorowi cech. Celem jest znalezienie właściwej równowagi między proporcjonalnymi wymogami dotyczącymi MŚP a wysokim poziomem ochrony inwestorów[19].

Takie oznaczenie powinno umożliwić oznaczonym rynkom większą widoczność, zwiększając ich atrakcyjność dla inwestorów i ich płynność. Oznaczenie byłoby dobrowolne i bazowałoby na wymogach, które Komisja przyjęłaby w oparciu o wniosek Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW). Byłoby ono przyznawane przez właściwe organy krajowe. Umożliwiałoby rynkom wypracowywanie bardziej znormalizowanych narzędzi (indeksów, wyspecjalizowanych funduszy inwestujących w te rynki), tworzenie sieci wielostronnych platform obrotu oraz stosowanie najlepszych praktyk.

W październiku 2011 r. w akcie prawnym UE dotyczącym rynków kapitałowych (MIFID) zaproponowano oznaczenie „rynek na rzecz wzrostu MŚP”. Komisja wzywa Parlament i Radę do jak najszybszego przyjęcia wspomnianego wniosku ustawodawczego.

3.3.2. Większa widoczność MŚP notowanych na rynku regulowanym

Wniosek dotyczący zmiany dyrektywy w sprawie przejrzystości[20] ma na celu poprawę dostępu do informacji regulowanych w Europie. Obecnie dostęp do informacji finansowych dotyczących spółek notowanych na rynku regulowanym jest zbyt trudny: zainteresowane strony muszą przeanalizować 27 różnych baz danych w celu wyszukania tych informacji.

Wysokiej jakości, porównywalne informacje, które byłyby ogólnodostępne z centralnego punktu dostępu na poziomie UE, ułatwiłyby szersze wykorzystanie przez inwestorów informacji dotyczących MŚP notowanych na rynku regulowanym. Centralny punkt dostępu może doprowadzić do zniesienia barier i obniżenia kosztów wejścia w przypadku nowych podmiotów świadczących usługi w zakresie informacji handlowych, które zamierzają wejść na rynek i zniwelować lukę w przekazywaniu informacji dotyczących mniejszych przedsiębiorstw. Podobnie mniejszych emitentów można również zachęcać do inwestowania w podnoszenie jakości przygotowywanych informacji i formatów dokumentów skierowanych do inwestorów transgranicznych.

Komisja, z pomocą EUNGiPW, wzmocni istniejący system gromadzenia informacji i stworzy jeden punkt dostępu do informacji regulowanych na poziomie UE. Komisja ułatwi dostęp do wysokiej jakości informacji dotyczących MŚP notowanych na rynku regulowanym. Komisja wzywa Parlament i Radę do przyjęcia wspomnianego wniosku ustawodawczego do końca 2012 roku.

3.3.3. Zmniejszanie obciążeń sprawozdawczych nakładanych na MŚP notowane na rynku regulowanym

Aby uprościć reguły rachunkowości dotyczące MŚP oraz w większym stopniu ograniczyć nakładane na nie obciążenia administracyjne, Komisja przyjęła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz pochodnych sprawozdań określonych rodzajów przedsiębiorstw[21]. Dzięki tej dyrektywie MŚP będą mogły zaoszczędzić do 1,7 miliarda EUR rocznie. Większa porównywalność sprawozdań finansowych oraz większa koncentracja na istotnych informacjach powinny prowadzić do podejmowania lepszych decyzji inwestycyjnych i lepszej alokacji kapitału.

Komisja proponuje również ograniczenie wymogów i kosztów dotyczących małych emitentów, w szczególności poprzez wyeliminowanie sprawozdawczości kwartalnej oraz poprzez powszechniejsze użycie szablonów przygotowanych przez EUNGiPW, które ułatwią porównywalność informacji kierowanych do inwestorów. Mniej rygorystyczny system na mocy nowej dyrektywy w sprawie przejrzystości będzie miał zastosowanie do wszystkich emitentów, ale pod względem zmniejszenia kosztów będzie miał większe skutki dla małych emitentów. Ochrona inwestorów będzie zagwarantowana poprzez obowiązkowe ujawnianie informacji na temat wyników półrocznych i rocznych oraz poprzez ujawnianie informacji wymaganych na mocy dyrektywy w sprawie nadużyć na rynku oraz dyrektywy w sprawie prospektu emisyjnego. Oczywiście spółki będą mogły w dalszym ciągu przekazywać inwestorom obszerniejsze informacje.

W ramach niedawnej zmiany dyrektywy w sprawie prospektu emisyjnego[22] wprowadzono proporcjonalny system obowiązków informacyjnych w odniesieniu do MŚP i spółek o obniżonej kapitalizacji rynkowej. System ten powinien doprowadzić do ograniczenia ilości ujawnianych informacji oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych nakładanych na MŚP oraz małych emitentów, bez uszczerbku dla ochrony inwestorów.

W październiku 2011 r. przedstawiono wniosek ustawodawczy zmieniający dyrektywy o rachunkowości, mający na celu uproszczenie i poprawę reguł rachunkowości dotyczących MŚP.

Jednocześnie Komisja przedstawiła wniosek zmieniający dyrektywę w sprawie przejrzystości mający na celu zmniejszenie obciążeń regulacyjnych w odniesieniu do małych emitentów.

Komisja wzywa Parlament i Radę do przyjęcia powyższych wniosków ustawodawczych do końca 2012 r.

Do lipca 2012 r. zaproponowane zostaną akty delegowane w kontekście dyrektywy w sprawie prospektu emisyjnego, określające treść proporcjonalnego systemu obowiązków informacyjnych w odniesieniu do MŚP i małych emitentów.

3.4. Przegląd wpływu wymogów kapitałowych wobec banków na MŚP

Istniejące regulacje kapitałowe dotyczące banków stworzone przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego – przetransponowane do prawa UE w ramach dwóch dostosowań dyrektyw w sprawie wymogów kapitałowych (CRD III[23] i proponowanych CRD IV i CRR) – mają na celu umacnianie reguł ostrożnościowych dotyczących banków. Oprócz wymogu większej ilości kapitału i wyższej jakości kapitału regulacje te nakładają wyższe opłaty kapitałowe z tytułu działalności rynkowej oraz umacniają reguły zarządzania ryzykiem płynności. To zapewni większą stabilność finansową, solidniejsze modele działalności bankowej oraz mocniejsze bilanse.

W ramach CRD IV obowiązujące podejście ostrożnościowe do kredytów dla MŚP będzie w dalszym ciągu korzystnie ujęte w regulacjach kapitałowych Bazylea II (preferencyjna waga ryzyka w odniesieniu do ekspozycji MŚP wynosząca 75 % w ramach podejścia znormalizowanego). Stosowanie bardziej korzystnych wymogów kapitałowych z tytułu ekspozycji wobec MŚP wymagać będzie zmiany międzynarodowych ram pakietu Bazylea. To wymagałoby w szczególności wykazania, że obecne podejście jest zbyt rygorystyczne. Dlatego też waga ryzyka w odniesieniu do ekspozycji MŚP podlega klauzuli przeglądowej ujętej we wniosku Komisji.

W terminie 24 miesięcy od wejścia w życie nowego rozporządzenia Komisja, w konsultacji z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego, przedstawi sprawozdanie o kredytach udzielonych MŚP i osobom fizycznym. Swoje sprawozdanie przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, wraz z odpowiednim wnioskiem dotyczącym przeglądu wagi ryzyka w odniesieniu do MŚP. W tym kontekście zwrócono się do EUNB o przeprowadzenie analizy i sporządzenie sprawozdania na temat obecnych wag ryzyka do dnia 1 września 2012 r. oraz o sprawdzenie możliwości ich zmniejszenia i rozpatrzenie scenariusza ich obniżenia o jedną trzecią w stosunku do obowiązującego poziomu.

W oparciu o sprawozdanie EUNB i jego zalecenia Komisja rozważy przyjęcie odpowiednich środków dotyczących kwestii wag ryzyka w odniesieniu do MŚP w kontekście regulacji CRD IV i CRR.

3.5. Przyśpieszenie wdrożenia dyrektywy w sprawie opóźnień w płatnościach

Wiele płatności w transakcjach handlowych między przedsiębiorstwami bądź między przedsiębiorstwami a organami publicznymi jest realizowanych znacznie później, niż to uzgodniono. Stanowi to znaczny koszt dla przedsiębiorstw europejskich, sięgający około 1,1 biliona EUR w ujęciu opóźnionego obrotu[24]. Oczekuje się, że dzięki skróconym okresom płatności w skutek przepisów zmienionej dyrektywy w sprawie opóźnień w płatnościach poprawie ulegną przepływy środków pieniężnych MŚP[25]. Może to prowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na zewnętrzne finansowanie krótkoterminowe.

Komisja zdecydowanie zachęca państwa członkowskie do przyśpieszenia wdrożenia dyrektywy w sprawie opóźnień w płatnościach i wprowadzania jej przed ostatecznym terminem transpozycji przypadającym na marzec 2013 r.

3.6       Innowacyjny system europejskiego funduszu na rzecz przedsiębiorczości społecznej

W Europie powstaje nowy sektor - przedsiębiorstwa społeczne. Są to przedsiębiorstwa, których podstawowym celem jest osiąganie efektów społecznych, a nie generowanie zysków dla akcjonariuszy i innych zainteresowanych stron.

Przedsiębiorstwa te są innowacyjne pod względem społecznym, często stanowią nowo utworzone podmioty oraz składają się najczęściej z dużej grupy MŚP, które borykają się z problemami związanymi z dostępem do finansowania, podobnymi dla wszystkich małych przedsiębiorstw.

Komisja przedstawia nowy system europejskiego funduszu na rzecz przedsiębiorczości społecznej, który umożliwi funduszom UE specjalizację w tej dziedzinie oraz wprowadzanie do obrotu w całej UE w ramach konkretnego i charakterystycznego oznaczenia. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do przyjęcia tych nowych regulacji przed końcem 2012 r.

4. Środki finansowe UE przeznaczone dla MŚP

Komisja zaproponowała kilka nowych instrumentów finansowych służących ułatwieniu MŚP dostępu do finansowania również w przyszłości (latach 2014-2020). Ważne jest, aby uprościć różne programy finansowania oferowane przez UE i zapewnić większą spójność między nimi. Komisja wprowadziła zasady platform instrumentów dłużnych i kapitałowych, dzięki którym znormalizowane zostaną wspólne mechanizmy instrumentów, usprawnione zostaną relacje z partnerami finansowymi i wzmocniona zostanie efektywność administracyjna[26]. W ramach polityki spójności na lata 2014-2020 rozbudowane zostaną instrumenty finansowe poprzez rozszerzenie ich zakresu oraz zwiększenie elastyczności i skuteczności regulacji w zakresie ich wdrażania.

4.1. Środki służące poprawie w zakresie udzielania kredytów na rzecz MŚP

Komisja zaproponowała unijny instrument finansowania dłużnego na rzecz wzrostu przedsiębiorstw oraz badań i innowacji, w ramach którego dostępne będą gwarancje i inne formy podziału ryzyka służące poprawie kredytowania MŚP, w tym przedsiębiorstw ukierunkowanych na badania i innowacje.

Ten instrument finansowy będzie stanowił zintegrowaną strukturę obejmującą różne produkty o szczegółowych celach strategicznych, zgodnie z komunikatem Komisji „Ramy dla nowej generacji innowacyjnych instrumentów finansowych – unijnych platform instrumentów kapitałowych i dłużnych”[27]. Będzie finansowany w ramach Programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (2014-2020)[28] (COSME), programu „Horyzont 2020”[29] oraz programu „Kreatywna Europa”.

W ramach programu COSME[30] Komisja będzie oferować przedsiębiorstwom, w szczególności MŚP, instrument gwarancji kredytowej, dzięki któremu dostępne będą gwarancje w odniesieniu do:

(i) finansowania dłużnego w formie kredytów, kredytów podporządkowanych i partycypacyjnych lub leasingu służących ograniczeniu konkretnych trudności, wobec których stają MŚP, starając się pozyskać finansowanie na swój rozwój;

(ii) sekurytyzacji portfeli finansowania dłużnego MŚP, mającej na celu zmobilizowanie dodatkowego finansowania dłużnego dla MŚP.

Instrument gwarancji kredytowej ma zabezpieczać kredyty o wartości do 150 000 EUR, z terminem wymagalności wynoszącym co najmniej 12 miesięcy, z wyjątkiem kredytów w ramach sekurytyzowanych portfeli dłużnych.

Ponadto Komisja, w ramach programu „Horyzont 2020”[31], stworzy instrument dłużny z „okienkiem” dla MŚP celem wsparcia MŚP ukierunkowanych na badania i innowacje. „Okienko” dla MŚP będzie przeznaczone dla MŚP ukierunkowanych na badania i innowacje, oferując kredyty uzupełniające finansowanie MŚP z instrumentu gwarancji kredytowej w ramach programu COSME.

Dodatkowo Komisja proponuje również stworzenie instrumentu gwarancyjnego skierowanego w szczególności do MŚP, które działają w sektorze kultury i sektorze kreatywnym. Instrument będzie również wprowadzany w ramach unijnego instrumentu finansowania dłużnego.

Wreszcie w ramach Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych Komisja proponuje wsparcie finansowe na mikrofinansowanie mikroprzedsiębiorstw oraz na finansowanie przedsiębiorstw społecznych.

Komisja i zainteresowane strony zorganizują warsztaty z państwami członkowskimi, które wciąż pozostają w tyle, jeżeli chodzi o obecne wykorzystanie instrumentów finansowych UE, tak aby ułatwić rozwój potencjału instytucjonalnego i promować wykorzystywanie oferowanych przez UE gwarancji i instrumentów typu venture capital.

Komisja w dalszym ciągu będzie wspierać podaż kredytów dla mikroprzedsiębiorstw i zachęcać do przyjmowania Kodeksu dobrych praktyk w zakresie udzielania mikrokredytów na terenie UE.

Komisja zaproponowała:

1. Skonsolidowany i rozszerzony unijny instrument finansowania dłużnego służący poprawie kredytowania MŚP, w tym MŚP ukierunkowanych na badania i innowacje. Instrument obejmuje instrument gwarancji kredytowej w ramach programu COSME (2014-2020) oraz „okienko” dla MŚP w ramach instrumentu dłużnego ujętego w programie „Horyzont 2020”.

Unijny instrument finansowania dłużnego będzie również obejmował instrument dla sektora kultury i sektora kreatywnego finansowany w ramach programu „Kreatywna Europa” (2014-2020), celem zwiększenia dostępu do finansowania dla europejskich MŚP z sektora kultury i sektora kreatywnego.

2. Specjalną oś mikrofinansów i przedsiębiorczości społecznej, w ramach Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych (2014-2020), przeznaczoną w szczególności na wspieranie mikrofinansowania mikroprzedsiębiorstw, zwiększanie potencjału instytucjonalnego dostawców mikrokredytów oraz finansowanie rozwoju przedsiębiorstw społecznych.

Europejski Bank Inwestycyjny będzie utrzymywał akcję kredytową na rzecz MŚP na trwałym poziomie, zbliżonym do poziomu z roku 2011, przy uwzględnieniu warunków rynkowych i swoich możliwości finansowych. EBI w dalszym ciągu będzie się przyczyniał do poprawy warunków kredytowania, zwiększania elastyczności i zapewniania szybkiej alokacji. EBI i EFI będą w dalszym ciągu tworzyć efekty synergii poprzez operacje oparte na podziale ryzyka, w tym sekurytyzację portfela długu MŚP, po części we współpracy z Komisją.

4.2. Środki służące poprawie dostępu do instrumentów typu venture capital i innych instrumentów finansowania opartych na ryzyku

Komisja zaproponowała unijny instrument finansowania kapitałowego celem wspierania wzrostu gospodarczego, badań i innowacji przedsiębiorstw z UE. W ramach tego instrumentu udostępnione będzie finansowanie typu venture capital oraz finansowanie typu mezzanine dla przedsiębiorstw począwszy od ich wczesnej fazy rozwoju (w tym fazy zalążkowej) po fazę wzrostu.

Ten instrument finansowy będzie stanowił zintegrowaną strukturę obejmującą różne produkty o szczegółowych celach strategicznych, zgodnie z ramami dla nowej generacji innowacyjnych instrumentów finansowych. Będzie finansowany w ramach programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP (COSME) oraz programu „Horyzont 2020”.

Program COSME będzie obejmował instrument kapitałowy dotyczący przedsiębiorstw będących w fazie ekspansji i w fazie wzrostu. W ramach tego instrumentu będzie również istniała możliwość dokonywania inwestycji w przedsiębiorstwa we wczesnej fazie rozwoju, w powiązaniu z programem „Horyzont 2020”.

Program “Horyzont 2020” będzie obejmował instrument kapitałowy skierowany do przedsiębiorstw we wczesnej fazie rozwoju. W ramach tego instrumentu będzie również istniała możliwość dokonywania inwestycji w przedsiębiorstwa w fazie ekspansji i w fazie wzrostu, w powiązaniu z programem COSME.

Grupa EBI będzie w dalszym ciągu wspierać wzrost MŚP poprzez szeroki zakres produktów kapitałowych i w szczególności w ramach rozszerzonego mandatu EBI w zakresie kapitału wysokiego ryzyka. Zacieśniana będzie współpraca między grupą EBI a Komisją Europejską, obejmująca rozwiązania oparte na podziale ryzyka, w celu ułatwienia mobilizowania dodatkowych środków publicznych i prywatnych.

Komisja zaproponowała:

1. Skonsolidowany i rozszerzony instrument finansowania kapitałowego służący poprawie dostępu MŚP do finansowania venture capital i innych form finansowania opartych na ryzyku, począwszy od wczesnej fazy rozwoju przedsiębiorstwa (w tym fazy zalążkowej) po fazę wzrostu. Instrument finansowania kapitałowego będzie finansowany w ramach programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP oraz programu „Horyzont 2020”.

2. Ustanowienie funduszu funduszy, w ramach instrumentu finansowania kapitałowego UE, celem zapewnienia kapitału dla funduszy typu venture capital, które są ukierunkowane w szczególności na inwestycje w więcej niż jednym państwie członkowskim. Krajowe publiczne instytucje finansowe, jak również inwestorzy prywatni, zostaną zaproszeni do udziału w funduszu.

Grupa EBI będzie w dalszym ciągu wspierać wzrost MŚP poprzez szeroki zakres produktów kapitałowych i w szczególności w ramach rozszerzonego mandatu EBI w zakresie kapitału wysokiego ryzyka. Zacieśniana będzie współpraca między grupą EBI a Komisją Europejską, obejmująca rozwiązania oparte na podziale ryzyka, w celu ułatwienia mobilizowania dodatkowych środków publicznych i prywatnych.

5. Inne środki służące poprawie otoczenia MŚP 5.1.1. Lepsze informowanie MŚP

Łatwiejszy dostęp do informacji na poziomie lokalnym i regionalnym byłby bardzo korzystny dla MŚP. Zachęca się władze państw członkowskich do poprawy dostępu MŚP do różnych krajowych i regionalnych źródeł finansowania, a w tym kontekście do oceny możliwości stworzenia jednej krajowej internetowej bazy danych źródeł finansowania w oparciu o dobre praktyki.

Komisja Europejska oraz grupa EBI, we współpracy z pośrednikami finansowymi, zwiększą dostęp MŚP do informacji o różnych instrumentach finansowych UE oraz kredytach dla MŚP. Podobnie poprawie ulegną informacje skierowane do pośredników, w tym mniejszych banków. Zostaną podjęte wysiłki służące uproszczeniu obciążeń administracyjnych oraz poszerzeniu zakresu języków.

Zachęca się banki i inne instytucje finansowe do przekazywania klientom informacji o alternatywnych instrumentach finansowych oraz do aktywnego wspierania sieci mentorów, doradców i aniołów biznesu.

Komisja podejmie następujące działania:

1. Zwiększenie możliwości Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości w zakresie doradztwa finansowego, tak aby MŚP uzyskiwały lepsze informacje o różnych źródłach finansowania, poprzez uzupełnienie istniejących krajowych struktur informacyjnych.

2. Zapewnienie gromadzenia i udostępniania wszelkich informacji dotyczących środków finansowych z UE za pośrednictwem jednego, wielojęzycznego portalu internetowego przedstawiającego różne źródła finansowania UE dostępne dla MŚP.

Banki i inni pośrednicy finansowi zadeklarowali, że będą promować wśród swoich członków działania służące poprawie przekazywania informacji o oferowanych przez UE instrumentach finansowych i dotacjach publicznych dla MŚP.

5.1.2. Poprawa monitorowania rynku kredytów dla MŚP

Obecnie nie gromadzi się dokładnych statystyk dotyczących kredytów udzielanych małym i średnim przedsiębiorstwom. Dostępne dane przybliżone, na przykład dotyczące kredytów poniżej 1 miliona EUR lub poniżej 250 000 EUR, wskazują, że udział MŚP w całkowitej wartości nowych kredytów w strefie euro wynosi średnio około 20 %[32].

Lepsze monitorowanie rynku kredytów dla MŚP umożliwiłoby kształtowanie polityki w sposób skuteczniejszy i w większym stopniu oparty na dowodach. Sprzyjałoby to też ocenie skutków środków wspierających finansowanie MŚP oraz nowych wymogów kapitałowych mających zastosowanie do instytucji kredytowych.

Komisja będzie współdziałać z federacjami banków i konsultować się z innymi zainteresowanymi instytucjami (EBC, EUNB) w celu wzmocnienia systemu analitycznego w odniesieniu do kredytów dla MŚP poprzez dążenie do większej porównywalności i bardziej spójnej metodologii.

5.1.3. Promowanie oceny jakościowej

Jakościowe wskaźniki skuteczności działania – osiągnięcia przedsiębiorcy, pozycja konkurencyjna przedsiębiorstwa na rynku lub inne wartości niematerialne – są istotnym uzupełnieniem standardowej wyceny MŚP.

Przedstawianie kwestionariuszy oceny jakościowej stało się już powszechną praktyką w europejskich bankach. Jednak proces statystycznego modelowania takich informacji nie odbywa się w sposób natychmiastowy, a w przypadku większości modeli istnieje problem związany z utratą informacji w trakcie przenoszenia danych jakościowych do modeli ilościowych.

Ponadto wprowadzono już przepisy umożliwiające MŚP zażądanie od banków udzielenia informacji o swojej ocenie i punktacji[33]. Ważne jest, aby w pełni wdrożyć te przepisy w praktyce.

Komisja będzie promować wymianę dobrych praktyk i zachęca sektor bankowy i federacje MŚP do promowania stosowania oceny jakościowej jako narzędzia uzupełniającego standardową ocenę ilościową zdolności kredytowej MŚP.

5.1.4. Wspieranie działalności „aniołów biznesu” i inwestycji transgranicznych

Anioły biznesu zapewniają zarówno finansowanie, jak i doświadczenie zarządcze, co zwiększa prawdopodobieństwo przetrwania przedsiębiorstw rozpoczynających działalność. Podmioty takie często stanowią największe źródło finansowania zewnętrznego, po rodzinie i znajomych, w nowo utworzonych przedsięwzięciach. Ze względu na ich nieformalny charakter ich działalność jest trudno zmierzyć.

Komisja przeanalizuje europejski rynek aniołów biznesu i inne rynki poinformowane oraz zbada pomysły służące udzielaniu im poparcia poprzez wspieranie programów przygotowania inwestycji i inwestorów, zachęcanie potencjalnych grup inwestorów do stawania się aniołami biznesu oraz budowanie zdolności menadżerów sieci aniołów biznesu.

W 2011 r. grupa EBI zwiększyła swój mandat w zakresie kapitału wysokiego ryzyka do 5 miliardów EUR i rozszerzyła jego zakres celem ujęcia wspólnego inwestowania z aniołami biznesu.

Komisja podejmie następujące działania:

1. Dalsze zachęcanie do wspólnych inwestycji z aniołami biznesu w różnych formach, we współpracy z EFI i państwami członkowskimi w ramach możliwości związanych z funduszami strukturalnymi.

2. Analiza środków służących udoskonaleniu transgranicznego kojarzenia przedsiębiorstw i inwestorów, w szczególności aniołów biznesu, w oparciu o propozycje grup ekspertów w 2012 r.

3. Zwiększenie dopasowania ofert i wniosków dotyczących kapitału typu venture capital w ramach Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości.

5.1.5. Promowanie informacji dotyczących dostępu MŚP do rynków kapitałowych

Aby stworzyć otoczenie sprzyjające MŚP poszukującym kapitału na rozwój, potrzeba znacznych środków, skupiając się na sposobach przyciągnięcia szerszego grona inwestorów i starając się obniżyć koszt kapitału ponoszony przez MŚP. Należy zwiększyć zakres informacji przekazywanych średnim przedsiębiorstwom na temat korzyści i kosztów związanych z byciem notowanym na rynku regulowanym. Komisja przeanalizuje również sposoby wspierania dostępu do rynków obligacji i sekurytyzacji dla MŚP. Komisja, wraz z zainteresowanymi stronami w ramach forum poświęconego finansowaniu MŚP, w dalszym ciągu[34] będzie się angażować w kampanie informacyjne i sporządzi europejski przewodnik dla przedsiębiorstw zamierzających wejść na rynek publiczny. Komisja będzie również prowadziła działania promocyjne, na przykład będzie przyznawała nagrodę dla najlepszego notowanego na rynku regulowanym MŚP w roku.

Zachęca się zainteresowane strony, a w szczególności giełdy papierów wartościowych, do przekazywania MŚP większej ilości informacji na temat korzyści wynikających z bycia notowanym na rynku regulowanym oraz sposobów wchodzenia na rynek publiczny.

Komisja będzie wspierać utworzenie niezależnego instytutu zajmującego się promowaniem analiz i badań dotyczących średnich przedsiębiorstw notowanych na rynku regulowanym, a tym samym zwiększającego zainteresowanie inwestorów tym segmentem rynku.

5.1.6. Koordynowanie i wdrażanie polityki

Komisja będzie w dalszym ciągu współdziałać w ramach forum poświęconego finansowaniu MŚP celem poszukiwania nowych strategii służących łatwiejszemu dostępowi MŚP do finansowania. Wymiana wiedzy na temat polityki ma zasadnicze znaczenie dla poprawy działania europejskiego systemu finansowego. Kilka państw członkowskich wraz z organizacjami przedsiębiorstw, bankami i innymi instytucjami finansowymi ustanowiło już krajowe fora poświęcone finansowaniu MŚP celem tworzenia praktycznych rozwiązań służących poprawie dostępu do finansowania.

Doświadczenia poszczególnych państw są szczególnie istotne w odniesieniu do praktyk i procesów udzielania kredytów. W różnych państwach członkowskich podjęto szereg działań w celu zwiększenia przejrzystości procesu udzielania kredytów, w tym polegających na przekazywaniu MŚP informacji zwrotnych w przypadku odmowy udzielenia kredytu.

W niektórych państwach członkowskich stworzono krajowe kodeksy działalności kredytowej lub instytucję mediatorów kredytowych w celu rozwiązania problemu asymetrii informacyjnej w procesie oceny ryzyka MŚP oraz udoskonalenia procesu udzielania kredytów. W niektórych państwach członkowskich dyrektywę w sprawie kredytu konsumenckiego rozszerzono na małe przedsiębiorstwa. Choć te różne modele mogą odzwierciedlać różne warunki krajowe, istnieją możliwości ogólnego udoskonalenia ich funkcjonowania.

Komisja zachęca:

państwa członkowskie i stowarzyszenia zainteresowanych stron do ustanawiania krajowych for poświęconych finansowaniu MŚP celem tworzenia rozwiązań służących poprawie dostępu do finansowania;

banki, inne instytucje finansowe i federacje MŚP do tworzenia krajowych kodeksów postępowania i wytycznych służących zwiększeniu przejrzystości procesu udzielania kredytów i, w odpowiednich przypadkach, wspierania funkcjonowania mediatorów kredytowych.

W 2012 r. Komisja zamierza dokonać przeglądu obecnych praktyk udzielania kredytów, w tym mechanizmów przejrzystości.

W oparciu o wyniki tego przeglądu Komisja może rozważyć podjęcie działań regulacyjnych służących odpowiedzialnemu i przejrzystemu udzielaniu kredytów dla MŚP.

6. Wnioski

MŚP będą źródłem wzrostu i miejsc pracy w Europie, jedynie jeżeli poprawie ulegnie ich dostęp do finansowania. W ujęciu krótkoterminowym oznacza to stabilizację rynków finansowych i wzmocnienie banków, przy jednoczesnym zagwarantowaniu kontynuacji przepływu kredytów do MŚP.

W perspektywie średnioterminowej Komisja zamierza znacznie poprawić otoczenie regulacyjne MŚP, wzmacniając jednolity rynek venture capital, usprawniając rynki kapitałowe i ograniczając koszty i obciążenia nakładane na MŚP. Komisja zamierza ugruntować swoje gwarancje i instrumenty typu venture capital, uzupełniając działania prowadzone przez EBI i państwa członkowskie. Wreszcie Komisja zamierza promować przekazywanie informacji na rzecz MŚP, skierowanych do MŚP i dotyczących MŚP, celem poprawy dostępu do instrumentów finansowych, ograniczenia luki informacyjnej napotykanej przez MŚP starające się uzyskać dostęp do finansowania oraz ułatwienia im dostępu do rynków kapitałowych.

UE i państwa członkowskie muszą współdziałać w celu poprawy dostępu MŚP do finansowania. Komisja odgrywa ważną rolę, proponując działania przewidziane w niniejszym planie działania, i będzie współpracować z państwami członkowskimi, sektorem finansowym i federacjami MŚP w celu zagwarantowania, że działania są skuteczne i przyczyniają się do ożywienia gospodarczego.

[1]               Statystyki strukturalne dotyczące przedsiębiorstw (Eurostat).

                http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/european_business/data/database

[2]               COM (2011) 206.

[3]               COM (2011) 78.

[4]               COM (2011) 815 wersja ostateczna.

[5]               Przyszłe inicjatywy wynikające z niniejszego planu działania będą starannie przygotowywane oraz, w odpowiednich przypadkach, będą obejmować oceny skutków.

[6]               EBC, Badanie dotyczące dostępu MŚP do finansowania, luty 2010 r.

[7]               EIM, Cykliczność finansowania MŚP, marzec 2009 r.

[8]               Działania te są zgodne z obecnymi i przyszłymi ramami finansowymi. Wszystkie działania przewidziane w niniejszym planie działania są spójne z wnioskiem dotyczącym programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP oraz programu „Horyzont 2020”. Koszty agencji i Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości zostaną pokryte w ramach przydzielonych środków przewidzianych już w oficjalnym planie Komisji.

[9]               Tj. za każde euro zainwestowane poprzez CIP beneficjent otrzymuje ostatecznie około 30 EUR.

[10]             Propozycja Komisji z 2007 r. dotycząca wzajemnego uznawania funduszy venture capital, choć została poparta przez państwa członkowskie w 2008 r., nie doprowadziła do ograniczenia podziału regulacyjnego wzdłuż granic narodowych.

[11]             Dyrektywa 2009/138/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II).

[12]             Dnia 20 lipca 2011 r. Komisja przyjęła pakiet wniosków ustawodawczych służących wzmocnieniu regulacji dotyczących sektora bankowego. Na mocy tych wniosków zastępuje się obecne dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (2006/48 i 2006/49) dyrektywą i rozporządzeniem; wnioski te stanowią kolejny poważny krok w kierunku stworzenia solidniejszego i bezpieczniejszego systemu finansowego. Dyrektywa reguluje dostęp do działalności depozytowej, natomiast rozporządzenie ustanawia wymogi ostrożnościowe, które muszą być respektowane przez instytucje. Zob. COM(2011) 453 wersja ostateczna, COM(2011) 452 wersja ostateczna, zaproponowane przez Komisję dnia 20 lipca 2011 r., będące obecnie przedmiotem negocjacji w Radzie i Parlamencie.

[13]             Zob. na przykład art. 123 proponowanego rozporządzenia w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, COM(2011) 452 wersja ostateczna z dnia 20.7.2011 r.

[14] http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/company_tax/initiatives_small_business/venture_capital/tax_obstacles_venture_capital_en.pdf

[15]             Rozbieżne definicje tego, co jest stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej, często skutkują obowiązkiem, aby fundusze venture capital zakładały spółki zależne i ponosiły zwiększone obciążenia administracyjne i podatkowe.

[16]             Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na wspieranie inwestycji kapitału podwyższonego ryzyka w małych i średnich przedsiębiorstwach, Dz.U. C 194 z 18.8.2006, s. 2–21.

[17]             W kontekście rynków finansowych MŚP obejmują również spółki o obniżonej kapitalizacji rynkowej (poniżej 100 milionów EUR).

[18]             Dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych uchylająca dyrektywę 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, COM(2011) 656 wersja ostateczna z dnia 20.10.2011 r.

[19]             Poziom ochrony inwestorów zostanie jeszcze zwiększony poprzez proponowane rozszerzenie zakresu zastosowania dyrektywy w sprawie nadużyć na rynku na wielostronne platformy obrotu.

[20]             Dyrektywa zmieniająca dyrektywę 2004/109/WE w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym, oraz dyrektywę Komisji 2007/14/WE, COM(2011) 683 wersja ostateczna z dnia 25.10.2011 r.

[21]             COM(2011) 684 wersja ostateczna.

[22]             Dyrektywa 2010/73/WE, Dz.U. L 327 z dnia 11.12.2010 r.

[23]             Dyrektywa 2010/76/UE, która już weszła w życie.

[24]             SEC(2009) 315

[25]             Dyrektywa 2011/7/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Musi zostać przetransponowana do prawa krajowego najpóźniej do dnia 16 marca 2013 r.

[26]             COM(2011) 662.

[27]             COM(2011) 662.

[28]             COM(2011) 834/2.

[29]             COM(2011) 808 wersja ostateczna.

[30]             Orientacyjny budżet na instrumenty dłużne i kapitałowe w ramach programu COSME wynosi 1,4 mld EUR.

[31]             Orientacyjny budżet na instrumenty dłużne i kapitałowe w ramach programu „Horyzont 2020” wynosi 3,8 mld EUR.

[32]             Dane statystyczne EBC dotyczące stóp procentowych MIF, wolumeny nowych kredytów udzielanych przedsiębiorstwom w strefie euro, wartości średnie dla okresu sierpień 2010 r. – lipiec 2011 r.

[33]             Art. 145 ust. 4 dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych oraz art. 418 ust. 4 proponowanego rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych.

[34]             W latach 2008/10 we wszystkich stolicach UE zorganizowano „Europejskie dni finansów dla MŚP”.