[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA | Bruksela, dnia 31.3.2010 KOM(2010) 135 wersja ostateczna VOL. I KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Program prac Komisji na rok 2010Czas na działanie SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie: nowa epoka 3 2. Walka z kryzysem i utrzymanie społecznej gospodarki rynkowej w Europie 4 2.1. Wyjście z kryzysu 4 2.2. Realizacja projektów przewodnich strategii „Europa 2020” 5 2.3. Działania w zakresie europejskich słabych punktów i brakujących ogniw 7 3. Program działań na rzecz obywateli: obywatele w centrum polityki europejskiej 7 3.1. Tworzenie obywatelskiej Europy 8 3.2. Otwarta i bezpieczna Europa 8 3.3. Rozwiązanie długofalowych problemów społecznych 9 4. Plan działań zewnętrznych: spójna i wpływowa Unia Europejska 9 4.1. Silna i spójna reprezentacja na zewnątrz – UE jako podmiot na arenie międzynarodowej 9 4.2. Rozwój europejskiej strategii handlowej 10 4.3. Realizacja polityki unijnej w zakresie sąsiedztwa, rozszerzenia i rozwoju 10 5. Unowocześnienie instrumentów i metod działania UE 11 5.1. Inteligentne regulacje – gwarancja skuteczności działań politycznych 11 5.2. Informowanie o Europie 11 5.3. Dostosowanie ram finansowych UE jako warunek realizacji priorytetów politycznych 11 6. Wniosek: przystąpienie do działania 11 WPROWADZENIE: NOWA EPOKA Rok 2010 stanowi początek nowej epoki w Unii Europejskiej. Kryzys gospodarczy dotknął nas bardzo mocno: społeczności, obywatele i przedsiębiorstwa w całej Europie doświadczyły ogromnych problemów. Solidarność europejską wystawiono na próbę. Unia Europejska zrozumiała, że jej państwa członkowskie są od siebie wzajemnie zależne, więc zmobilizowała się w obliczu kryzysu. Teraz musi wykazać takie samo zdecydowanie i jedność w odniesieniu do przyszłości. Utrzymanie dotychczasowego stanu nie jest możliwe. Wyzwania, przed którymi stoi Unia, są większe niż przed recesją. Nasze pole manewru jest bardziej ograniczone, a reszta świata nie stoi w miejscu. Musimy wyciągnąć z tego wnioski i zmienić prowadzoną politykę. W związku z kryzysem nasuwa się oczywisty wniosek, że Europa może odnieść sukces, jeżeli będzie działać wspólnie – jako Unia. Europa nie ma innego wyjścia: musi poradzić sobie z obecnym kryzysem i sprostać długofalowym wyzwaniom, takim jak globalizacja, działania w dziedzinie klimatu i starzenie się społeczeństwa. W ten sposób będzie mogła nadrobić niedawne straty, odzyskać konkurencyjność i skierować UE na drogę prowadzącą do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Dzięki wejściu w życie traktatu lizbońskiego, ostatnim wyborom do Parlamentu Europejskiego i mianowaniu nowego kolegium komisarzy Unia Europejska posiada narzędzia niezbędne do osiągnięcia powyższych celów. Teraz pozostaje kwestia woli politycznej – Komisja Europejska jest gotowa podjąć to wyzwanie. Wytyczne polityczne, które przewodniczący Barroso przedstawił we wrześniu 2009 r., wywołały debatę na temat kierunku, jaki powinna obrać Europa, oraz konkretnych działań. Przesłuchania w Parlamencie Europejskim i przeprowadzone po nich głosowanie stanowiły bardzo ważny moment w historii demokracji europejskiej, ponieważ podkreśliły wspólne wartości i zapewniły szerokie poparcie dla przyszłych inicjatyw unijnych. Bliskie kontakty z Radą Europejską i innymi instytucjami UE również pomogły osiągnąć powszechną zgodę co do planowanych działań. Działania Komisji będą dotyczyły czterech głównych zagadnień: - walki z kryzysem i utrzymania społecznej gospodarki rynkowej w Europie, - stworzenia programu działań na rzecz obywateli, który stawia ich w centrum polityki europejskiej, - opracowania ambitnego i spójnego planu działań zewnętrznych o zasięgu globalnym, - unowocześnienia instrumentów i metod działania UE. Niniejszy pierwszy program prac dotyczy przede wszystkim realizacji inicjatyw strategicznych w 2010 r. Ponadto przedstawiono w nim w zarysie inicjatywy na nadchodzące lata, co da Parlamentowi Europejskiemu i Radzie oraz zainteresowanym podmiotom wgląd w plany Komisji, a jednocześnie zapewni niezbędną elastyczność pozwalającą na dostosowywanie się do zmieniających się warunków. Wspomniane inicjatywy mają stanowić odpowiedź na aktualne problemy i zapewnić szybkie rezultaty, a także kształtować przyszłość Europy, przynosząc trwałe korzyści jej obywatelom. Podejmując te inicjatywy, Komisja wyznaczy kierunek dla UE na najbliższe dziesięciolecie, który określiła w swojej strategii „Europa 2020” i w pracach prowadzonych nad przyszłym budżetem unijnym. WALKA Z KRYZYSEM I UTRZYMANIE SPOłECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ W EUROPIE Pierwszym aktem politycznym nowej Komisji było przedstawienie jej najważniejszej inicjatywy „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”[1]. W dokumencie tym opisano, w jaki sposób UE może wyjść z kryzysu i wejść na bardziej zrównoważoną i dynamiczną drogę wzrostu gospodarczego, która zapewni wysokie poziomy zatrudnienia, produktywności i spójności społecznej. Na wiosennym posiedzeniu, które odbyło się w ubiegłym tygodniu, Rada Europejska zatwierdziła główne elementy strategii „Europa 2020”. Zaapelowała również o silne przywództwo europejskie i powszechnie poparcie dla tej strategii. Jej najważniejszą część stanowią: wyraźnie określone cele unijne i krajowe, nowe zarządzanie gospodarką oraz opracowanie projektów przewodnich, na których będą się opierać wspólne prace UE i państw członkowskich w głównych dziedzinach[2]. Na czerwcowym posiedzeniu Rada Europejska prawdopodobnie zatwierdzi podstawy strategii, po czym Komisja rozpocznie współpracę z państwami członkowskimi w celu uzyskania przewidywanych rezultatów. W nadchodzących miesiącach i latach zostaną podjęte konkretne kroki zmierzające do realizacji nowej strategii zgodnie z trzema głównymi kierunkami prac Komisji w 2010 r. Wyjście z kryzysu W odniesieniu do aktualnej sytuacji gospodarczo-finansowej Komisja proponuje następujące strategiczne rozwiązania: - wzmocnienie nadzoru gospodarczego i koordynacji oraz poprawa zarządzania w strefie euro. W związku z czerwcowym posiedzeniem Rady Europejskiej Komisja przedstawi wnioski dotyczące zwiększenia koordynacji politycznej w celu wzmocnienia ram nadzoru budżetowego w kontekście paktu stabilności i wzrostu, zmniejszenia nierównowagi makroekonomicznej, w tym różnic w konkurencyjności dzięki zaleceniom dotyczącym bardziej zdecydowanej polityki, a także zmniejszenia niestabilności finansowej w ramach podejścia zintegrowanego (inicjatywa strategiczna nr 1); - pomoc w przywróceniu równowagi finansom publicznym. Komisja przedstawiła niedawno ocenę krajowych programów stabilności i konwergencji w związku z paktem stabilności i wzrostu, w której wskazała metody utrzymania konsolidacji budżetowej. Monitorowanie będzie kontynuowane i zostanie lepiej powiązane z działaniami następczymi strategii „Europa 2020” planowanymi jesienią; - zapewnienie wszystkim sektorom gospodarki stabilnych i odpowiedzialnych rynków finansowych. Komisja prowadzi intensywną współpracę z innymi instytucjami UE nad wprowadzeniem do początku 2011 r. nowego europejskiego systemu nadzoru, aby transgraniczne rynki finansowe były odpowiednio zabezpieczone, a ryzyko systemowe – szybko lokalizowane. Do lata bieżącego roku współprawodawcy powinni również opracować wnioski legislacyjne dotyczące kapitału bankowego oraz osób zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Powyższe prace należy uzupełnić nowymi wnioskami dotyczącymi rynków instrumentów pochodnych (inicjatywa strategiczna nr 2), krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego (inicjatywa strategiczna nr 3), systemów gwarantowania depozytów (inicjatywa strategiczna nr 4), nadużyć na rynku (inicjatywa strategiczna nr 5), skutecznych narzędzi zarządzania kryzysowego (inicjatywa strategiczna nr 6) oraz dalszych wymogów kapitałowych (inicjatywa strategiczna nr 7). Ponadto Komisja zaproponuje kierunki działań dotyczące bankowych funduszy naprawczych jako ewentualnych narzędzi zarządzania kryzysowego, w tym na przykład opłaty nakładane na instytucje finansowe (inicjatywa strategiczna nr 8). Jednocześnie – wraz z postępami naprawy gospodarczej – Komisja podejmie konieczne kroki w celu stopniowego wycofania środków nadzwyczajnych. Realizacja projektów przewodnich strategii „Europa 2020” W najbliższych miesiącach zostaną podjęte konkretne działania wspierające projekty przewodnie strategii „Europa 2020” w ścisłej współpracy z odpowiednimi składami tematycznymi w Radzie i zainteresowanymi podmiotami. Komisja przedstawi swoje propozycje w formie następujących komunikatów: - „Europejska agenda cyfrowa” (inicjatywa strategiczna nr 9): obejmuje priorytety dotyczące przyspieszenia upowszechnienia szybkiego Internetu i umożliwienia gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpania korzyści z technologii cyfrowych. - „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” (inicjatywa strategiczna nr 10): obejmuje priorytety dotyczące poprawy otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do MŚP, oraz wspierania rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych; - „Europejski plan na rzecz badań naukowych i innowacji” (inicjatywa strategiczna nr 11): ten projekt przewodni „Unia innowacji” obejmuje priorytety dotyczące poprawy ramowych warunków prowadzenia badań naukowych w Europie oraz możliwości w zakresie kreatywności i innowacji, w tym ekoinnowacji. Wniesie on wkład do debaty planowanej jesienią w Radzie Europejskiej. - „Młodzież w drodze” (inicjatywa strategiczna nr 12): obejmuje priorytety dotyczące ulepszenia systemów kształcenia, podniesienia atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego oraz udostępniania młodzieży kolejnych programów na rzecz mobilności. Młodsze pokolenie zostało szczególnie dotkliwie dotknięte kryzysem. Komunikat „Zatrudnienie wśród młodych ludzi” (inicjatywa strategiczna nr 13) będzie dotyczył zwiększenia możliwości zatrudnienia dla młodych ludzi, wspierania staży i szkoleń oraz łatwiejszego znalezienia pracy po zakończeniu nauki. - „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” (inicjatywa strategiczna nr 14): obejmuje priorytety dotyczące modernizacji rynków pracy poprzez zwiększanie mobilności siły roboczej oraz rozwijanie kwalifikacji i kompetencji zawodowych przez całe życie, co powinno podnieść współczynnik aktywności zawodowej i lepiej dopasować popyt i podaż na rynku pracy. - „Europejski program walki z ubóstwem” (inicjatywa strategiczna nr 15): w ramach tej inicjatywy planuje się, aby korzyści płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dostępne, a osoby ubogie mogły aktywnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa. Inicjatywa będzie stanowić kontynuację idei Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym 2010. - Będą również prowadzone prace nad projektem przewodnim „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”. Jego celem jest uniezależnienie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, co zapewni Europie większą konkurencyjność. Dzięki takiemu podejściu Europa będzie mogła prosperować w niskoemisyjnym świecie ograniczonych zasobów, jednocześnie stawiając czoła zmianie klimatu, zapobiegając degradacji środowiska oraz utracie bioróżnorodności i ulepszając zrównoważony transport. Komisja opracuje plan zawierający najważniejsze działania niezbędne dla zaoszczędzenia 20 % energii w budownictwie i transporcie, a także strategię na rzecz zapewnienia bezpiecznych, zrównoważonych i konkurencyjnych dostaw energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw . Komisja będzie również pracować nad przeglądem dyrektywy w sprawie opodatkowania energii w celu opodatkowania produktów energetycznych w zależności od ich wartości cieplnej i poziomu emisji dwutlenku węgla. W 2010 r. Komisja: - rozwinie koncepcję przekształcenia do 2050 r. europejskiej gospodarki w gospodarkę niskoemisyjną, efektywnie korzystającą z zasobów i odporną na zmiany klimatu, a zwłaszcza plan obniżenia emisyjności energetyki i transportu, tak aby stworzyć trwałe ramy polityczne i inwestycyjne, w tym przeprowadzi analizę praktycznych rozwiązań koniecznych do zmniejszenia emisji o 30 % w 2020 r. oraz analizę prognoz na 2030 r.; - będzie dążyć do tego, aby zrównoważone, wydajne i konkurencyjne rolnictwo wniosło ważny wkład w realizację strategii „Europa 2020” dzięki wykorzystaniu potencjału obszarów wiejskich w zakresie wzrostu i zatrudnienia przy jednoczesnym zapewnieniu uczciwej konkurencji; ten sektor stanowi jeden z najważniejszych elementów spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, a także bezpieczeństwa żywnościowego. Komisja zajmie się takimi kwestiami jak żywność i odnawialne postawy produkcji oraz dynamika obszarów wiejskich; powyższe prace będą punktem wyjścia dla analizy przyszłości wspólnej polityki rolnej (inicjatywa strategiczna nr 33); - przygotuje przyszłą reformę polityki spójności sprzyjającej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, zgodnie z założeniem strategii „Europa 2020” polegającym na unowocześnieniu gospodarki unijnej w partnerskiej współpracy z podmiotami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi; w związku z tym w piątym sprawozdaniu w sprawie spójności zostaną przeanalizowane warianty przyszłej polityki spójności po 2013 r. (inicjatywa strategiczna nr 34); - Komisja przygotowuje również podstawy gruntownej reformy wspólnej polityki rybołówstwa, aby stworzyć warunki dla rentownego i zrównoważonego sektora rybołówstwa w UE oraz rozwoju zintegrowanej polityki morskiej. Działania w zakresie europejskich słabych punktów i brakujących ogniw Aby wesprzeć realizację projektów przewodnich strategii „Europa 2020” i odpowiedzieć na apel wystosowany na wiosennym posiedzeniu Rady Europejskiej, Komisja dąży do rozwiązania problemów związanych ze słabymi punktami i brakującymi ogniwami w Europie. W 2010 r. prace te przyjmą formę następujących inicjatyw strategicznych: - komunikat w sprawie ponownego uruchomienia jednolitego rynku (inicjatywa strategiczna nr 16): będzie on oparty na wynikach sprawozdania, które przewodniczący Barosso zlecił profesorowi Mario Montiemu, i zapewni podstawy do opracowania dużego pakietu dotyczącego przyszłości jednolitego rynku, w dwudziestą rocznicę wprowadzenia jednolitego rynku przypadającą w 2012 r.; - rozporządzenie w sprawie wymogów dotyczących tłumaczeń w związku z planowanym patentem unijnym, którego celem jest rozwiązanie istotnych problemów związanych z tłumaczeniami, tak aby patent unijny mógł wejść w życie (inicjatywa strategiczna nr 17); - biała księga w sprawie transportu (inicjatywa strategiczna nr 18): będzie zawierać strategię i plan działania w odniesieniu do polityki transportowej i infrastruktur transportowych na najbliższe dziesięciolecie. Celem białej księgi jest zwiększenie zrównoważonego charakteru transportu, co wymaga usunięcia przeszkód dla konkurencyjności, przejścia na system transportu o większej niezależności od paliw kopalnych oraz poprawy bezpieczeństwa i warunków pracy; - pakiet w sprawie infrastruktury energetycznej (inicjatywa strategiczna nr 19): zostaną w nim przedstawione priorytety dotyczące połączeń międzysystemowych i rozwoju sieci inteligentnych w UE. Jednocześnie Komisja będzie dążyć do tego, aby narzędzia, którymi dysponuje, stanowiły odpowiednie wsparcie w pracach nad realizacją strategii „Europa 2020”. Ponadto istotnym czynnikiem sprzyjającym realizacji polityki unijnej i równej ochronie praw obywateli i przedsiębiorstw w Europie jest właściwe wdrażanie prawa UE. Lepsze wdrażanie i egzekwowanie prawodawstwa w dziedzinie jednolitego rynku, w tym pełne wprowadzenie dyrektywy o usługach, stanowi zatem jeden z głównych celów Komisji. PROGRAM DZIAłAń NA RZECZ OBYWATELI: OBYWATELE W CENTRUM POLITYKI EUROPEJSKIEJ Podstawowym zadaniem Unii Europejskiej jest zwiększenie dobrobytu jej obywateli i wspieranie ich interesów. Potrzeby, problemy i zainteresowania obywateli w dzisiejszych czasach są bardzo różne i ulegają szybkim zmianom. Szereg postanowień traktatu lizbońskiego sprawi, że interesy obywateli będą głównym celem działań UE, a pojęcie obywatelstwa europejskiego nabierze konkretniejszego znaczenia. Jednym z najważniejszych elementów tego planu politycznego jest program sztokholmski, przyjęty przez Radę Europejską na posiedzeniu w grudniu 2009 r., którego celem jest „otwarta i bezpieczna Europa w służbie obywateli”. Komisja przedstawi wkrótce szeroko zakrojony plan działania dotyczący wdrożenia powyższego programu (2010-2014), aby obywatele odnosili bardziej wymierne korzyści z przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (inicjatywa strategiczna nr 20). Tworzenie obywatelskiej Europy Komisja podjęła już ważne inicjatywy na mocy traktatu lizbońskiego, proponując wprowadzenie tzw. inicjatywy obywatelskiej, która umożliwi obywatelom bezpośrednie zwracanie się do instytucji unijnych o podjęcie działań, oraz przygotowując UE do podpisania europejskiej konwencji praw człowieka w celu lepszego przestrzegania praw podstawowych w całej Europie. Ponadto w 2010 r. Komisja przedstawi komunikat dotyczący polityki unijnej w zakresie praw podstawowych. Komisja uzupełni niedawno przedstawione wnioski nowymi wnioskami dotyczącymi praw procesowych obywateli. W 2010 r. Komisja będzie nadal starać się o przyjęcie przez unijnego prawodawcę przedłożonych już wniosków i uzupełni program działań na rzecz obywateli następującymi inicjatywami: - wniosek dotyczący jurysdykcji i egzekwowania wyroków w sprawach cywilnych i handlowych (inicjatywa strategiczna nr 21): poprawi on uznawalność decyzji sądowych poza granicami danego kraju; - wniosek dotyczący nowelizacji dyrektywy w sprawie czasu pracy (inicjatywa strategiczna nr 22): będzie on oparty na wynikach konsultacji z partnerami społecznymi prowadzonych obecnie w celu uściślenia i zmiany obowiązującego prawodawstwa; - stworzenie europejskiej przestrzeni sądowej, w tym ram odniesienia dla prawa zobowiązań (inicjatywa strategiczna nr 23), a także analiza przeszkód dla swobodnego przepływu obywateli (inicjatywa strategiczna nr 24). Zostaną też opracowane wnioski dotyczące uściślenia kwestii wdrożenia dyrektywy o delegowaniu pracowników oraz rozwiązania nowych problemów np. ochrony danych osobowych (inicjatywa strategiczna nr 25). Ponadto Komisja rozpocznie w 2010 r. dogłębną analizę spójności politycznej w dziedzinie dochodzenia roszczeń zbiorowych i przeprowadzi konsultacje społeczne na temat wspólnych zasad prawnych i konkretnych zagadnień, które należy uwzględnić przy opracowywaniu wszelkich unijnych wniosków legislacyjnych dotyczących dochodzenia roszczeń zbiorowych . Komisja będzie również prowadzić prace nad wnioskami dotyczącymi lepszej ochrony ofiar przestępstw. Otwarta i bezpieczna Europa Plan działania wdrażający program sztokholmski będzie dotyczył w szczególności przestępczości transgranicznej i skonsoliduje wspólną politykę azylową i imigracyjną. Przede wszystkim obejmie on następujące dziedziny: - walka z przestępczością zorganizowaną, terroryzmem i innymi zagrożeniami dzięki lepszej współpracy policji i sądownictwa, w tym unijna strategia bezpieczeństwa wewnętrznego (inicjatywa strategiczna nr 26); - integracja imigrantów i walka z nielegalną imigracją oraz poprawa zarządzania napływem imigracji, między innymi dzięki zintegrowanej koncepcji zarządzania granicami UE. Rozwiązanie długofalowych problemów społecznych W społeczeństwie europejskim występują pewne długofalowe tendencje, które będą miały bezpośredni wpływ na codzienne życie obywateli. Należą do nich – między innymi: rozwój nowych technologii, imigracja i wpływ procesu starzenia się społeczeństwa, skutki zmiany klimatu i zagrożenia ekologiczne. W ramach porządku publicznego należy zająć się tymi kwestiami – zarówno ograniczając związane z nimi ryzyko, jak i uwzględniając w planowanych inicjatywach możliwości, jakie one ze sobą niosą. Tendencje, o których mowa, wymagają dokładnej analizy z udziałem wielu zainteresowanych podmiotów. Komisja rozpocznie debaty publiczne i prace nad następującymi zagadnieniami: - przyszłość emerytur, której zostanie poświęcona zielona księga (inicjatywa strategiczna nr 27): będzie to analiza rozwiązań zapewniających zrównoważenie i odpowiednią wysokość emerytur w związku ze starzeniem się społeczeństwa, tendencjami w zakresie mobilności występującymi w Europie oraz funkcjonowaniem rynków finansowych; - konieczność dalszego rozwoju polityki dotyczącej legalnej imigracji, która – w połączeniu z nową polityką dotyczącą integracji – pozwoli ograniczyć skutki starzenia się społeczeństwa i zwiększy konkurencyjność Europy; - komunikat w sprawie nowej strategii UE w zakresie różnorodności biologicznej (inicjatywa strategiczna nr 28): będzie on obejmował konkretne działania, które UE powinna rozważyć w celu wypełnienia zobowiązań międzynarodowych i w związku z obciążeniem ekosystemu; - komunikat dotyczący możliwości UE w zakresie reagowania na klęski żywiołowe (inicjatywa strategiczna nr 29) w celu lepszego reagowania UE na klęski żywiołowe. Inne debaty publiczne zostaną podjęte w związku z postępem naukowym w takich dziedzinach jak klonowanie zwierząt, biotechnologia i nanotechnologia. PLAN DZIAłAń ZEWNęTRZNYCH: SPÓJNA I WPłYWOWA UNIA EUROPEJSKA Unia Europejska, będąca jedną z potęg politycznych, gospodarczych i handlowych, powinna zajmować należne jej miejsce na arenie międzynarodowej. Aby UE mówiła jednym głosem i była słyszana, konieczny jest wysoki poziom ambicji, koordynacji i dyscypliny. Traktat lizboński zapewnia nowe narzędzia do lepszego wspierania interesów europejskich na całym świecie i UE musi w pełni je wykorzystać. Silna i spójna reprezentacja na zewnątrz – UE jako podmiot na arenie międzynarodowej W 2010 r. zaczną w pełni obowiązywać nowe rozwiązania dotyczące polityki zewnętrznej wprowadzone traktatem lizbońskim. Nowe stanowisko Wysokiego Przedstawiciela, nowe podejście do reprezentowania UE na zewnątrz i ustanowienie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych nadadzą zewnętrznej polityce unijnej nowego impetu i uściślą jej cele. Komisja – reprezentująca UE poza WPZiB/EPBiO i odpowiedzialna za opracowywanie i realizację szerokiego zakresu działań politycznych – ma do odegrania bardzo ważną rolę w realizacji planów UE dotyczących jej polityki zewnętrznej. Jednym z najważniejszych wniosków wyciągniętych ze światowego kryzysu jest fakt, że wielkość UE i strefy euro mają duże znaczenie dla możliwości wpływania na rozwiązania polityczne przyjmowane w skali globalnej. W traktacie lizbońskim ustanowiono spójniejszą reprezentację UE na zewnątrz, by międzynarodowa rola UE była proporcjonalna do jej znaczenia gospodarczego. Komisja zaproponuje konsolidację reprezentacji Europy w międzynarodowych instytucjach finansowych. Rozwój europejskiej strategii handlowej Handel międzynarodowy stanowi jeden z napędów wzrostu, zatrudnienia i inwestycji w Unii Europejskiej, przez co leży w interesie obywateli Europy. Unia Europejska jest zwolennikiem otwartego społeczeństwa i otwartych rynków, a także zdecydowanej obrony europejskich interesów, będzie więc nadal działać na rzecz ograniczenia barier dla międzynarodowej wymiany handlowej i inwestycyjnej. Komisja przedstawi komunikat przedstawiający strategię handlową w ramach strategii „Europa 2020” (inicjatywa strategiczna nr 30). Zostanie w nim położony nacisk na zamknięcie bieżących wielo- i dwustronnych negocjacji handlowych, a także na lepsze wykonywanie obowiązujących porozumień oraz na inicjatywy mające na celu otwarcie możliwości handlowych dla sektorów przyszłości, takich jak produkty i usługi z branży zaawansowanych technologii oraz usługi i technologie przyjazne środowisku, a także normalizacja międzynarodowa. Priorytetowe znaczenie będą miały propozycje podjęcia strategicznych rozmów na najwyższym szczeblu w celu omawiania strategicznych kwestii takich jak dostęp do rynków, regulacje prawne, nierównowaga w skali światowej, energia i działania w dziedzinie klimatu, środowisko i dostęp do surowców oraz normalizacja międzynarodowa. Komisja będzie również dążyć do zacieśnienia stosunków dwustronnych z najważniejszymi partnerami handlowymi, takimi jak Stany Zjednoczone, Chiny, Japonia i Rosja. Realizacja polityki unijnej w zakresie sąsiedztwa, rozszerzenia i rozwoju Traktat nakłada na UE szczególną odpowiedzialność za wspieranie wolności, stabilności i dobrobytu w sąsiadujących z nią krajach. Komisja zdecydowanie dąży do rozwoju szczególnych stosunków między UE a krajami sąsiadującymi, opartych na poszanowaniu wartości unijnych i zmierzających do pogłębiania współpracy gospodarczej. Służby Komisji będą ściśle współpracować w tej dziedzinie z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych. Ponadto Komisja kieruje procesem rozszerzenia UE. Postępy w negocjacjach będą uzależnione od postępów dokonanych przez kraje kandydujące, a szczególny nacisk zostanie położony na rządy prawa. Jednym z priorytetów Komisji będzie realizacja planu rozwoju międzynarodowego. Komisja zaproponuje plan działania UE w ramach przygotowań do szczytu w sprawie milenijnych celów rozwoju planowanego na rok 2015 (inicjatywa strategiczna nr 31). Ponadto Komisja nadal dąży do realizacji celów z Monterrey związanych z oficjalną pomocą rozwojową oraz deklaracji paryskiej i planu działania z Akry dotyczącego skuteczności pomocy. Rozpoczęto szczegółowe prace nad zapewnieniem skuteczności pomocy, odpowiedzialności za działania i spójnych synergii między polityką rozwoju a innymi dziedzinami polityki, takimi jak migracja, bezpieczeństwo, działania w dziedzinie klimatu i energia, dostęp do opieki zdrowotnej i edukacji. UNOWOCZEśNIENIE INSTRUMENTÓW I METOD DZIAłANIA UE Celem niniejszego programu prac jest przedstawienie nowych inicjatyw, ale jednym z najważniejszych zadań Komisji w 2010 r. będzie również skuteczne wykorzystywanie obowiązujących instrumentów realizacji polityki i doprowadzenie do ich unowocześnienia. Inteligentne regulacje – gwarancja skuteczności działań politycznych Zapewnienie obywatelom i przedsiębiorstwom ram regulacyjnych o wysokiej jakości stanowi wspólny obowiązek wszystkich instytucji UE i państw członkowskich. Inicjatywy podejmowane na szczeblu europejskim muszą wykazywać wyraźną unijną wartość dodaną i być proporcjonalne pod względem swojego zakresu i charakteru. W tym celu Komisja wprowadziła szereg instrumentów dotyczących inteligentnych regulacji. Nadszedł czas, aby wprowadzić kolejną zmianę w praktycznym stosowaniu tych instrumentów poprzez ich pełne połączenie i integrację zgodnie z procesem regulacyjnym w celu wprowadzenia skutecznych rozwiązań politycznych. Aby przygotować inicjatywy strategiczne, międzyresortowe grupy robocze zapewnią koordynację wewnętrzną, a następnie będą czuwały nad ich opracowaniem, począwszy od oceny skutków, przez wstępne opracowanie danej inicjatywy aż do nadania jej ostatecznego kształtu. Ocena skutków Unijny system oceny skutków wypada bardzo korzystnie w porównaniu z międzynarodowymi najlepszymi praktykami pod względem przejrzystości i skuteczności. Całkowite wykorzystanie potencjału tego systemu – zarówno pod względem zakresu, jak i treści – będzie teraz miało priorytetowe znaczenie. Ocena skutków powinna być przeprowadzana w przypadku wszystkich inicjatyw Komisji o znaczących konsekwencjach, w tym wniosków dotyczących aktów delegowanych i wykonawczych. W obecnej sytuacji gospodarczej szczególne znaczenie mają skutki dla zatrudnienia i społeczeństwa, a Komisja będzie pracować nad ulepszeniem analiz tego rodzaju skutków. Aby zwiększyć przejrzystość prac związanych z ocenami skutków, Komisja opracuje mapy drogowe dla wszystkich inicjatyw, których konsekwencje mogą być znaczące. Komisja zachęca zainteresowane podmioty do stosowania tych map drogowych przy opracowywaniu przez nie wkładu w proces kształtowania polityki. Ocena ex-post i regulacyjne „kontrole sprawności” Systematyczna ocena ex-post obowiązującego prawodawstwa jest niezbędna, aby zagwarantować, że unijna polityka jest spójna i pozwala skutecznie realizować wyznaczone cele. Z czasem pełna ocena ex-post będzie wymagana w przypadku przeglądu ważnych aktów prawodawczych w przyszłych programach prac Komisji. Aby obowiązujące przepisy odpowiadały wyznaczonym celom, Komisja rozpocznie w tym roku przeglądy – zwane „kontrolami sprawności” – całego prawodawstwa w wybranych dziedzinach polityki. Mają one na celu ustalenie przypadków nadmiernego obciążenia administracyjnego, nakładania się przepisów, niekonsekwencji bądź przestarzałych środków. W 2010 r. zostaną podjęte działania pilotażowe w czterech dziedzinach: środowisko, transport, zatrudnienie i polityka społeczna oraz polityka przemysłowa. Uproszczenie przepisów, zmniejszenie obciążenia administracyjnego i wycofywanie wniosków Uproszczenie przepisów i zmniejszenie obciążenia administracyjnego nadal będą miały priorytetowe znaczenie i zostaną w pełni uwzględnione w procesie inteligentnych regulacji. Komisja przedstawiła już wnioski wykraczające poza cel polegający na zmniejszeniu obciążenia administracyjnego o 25 % do 2012 r. i w najbliższych latach będzie nadal pracować nad tą kwestią. Szczególną uwagę poświęci działaniom następczym we współpracy z Parlamentem Europejskim, Radą i państwami członkowskimi, ponieważ przedsiębiorstwa odczują korzyści z omawianych działań dopiero po przyjęciu wniosków przez prawodawcę i ich wprowadzeniu na szczeblu krajowym. Jednocześnie Komisja przedstawi w najbliższych latach 46 wniosków dotyczących uproszczenia przepisów (zob. załącznik III). Ponadto Komisja zamierza wycofać szereg wniosków, które wyszczególniono w załączniku IV. Wykonanie przepisów Do jednych z podstawowych obowiązków Komisji należy dopilnowywanie, aby prawodawstwo unijne było w pełni stosowane w całej Unii. W odpowiednich przypadkach Komisja nadal będzie interweniować (również poprzez podejmowanie kroków prawnych) w celu zapewnienia pełnego i prawidłowego wykonywania obowiązującego prawodawstwa. Ponadto Komisja zwiększy działania na rzecz pomocy państwom członkowskim w wykonywaniu nowego prawodawstwa w terminowy i prawidłowy sposób. Informowanie o Europie Informowanie o Europie w sposób przejrzysty i przystępny stanowi podstawę uczestnictwa obywateli w demokratycznym życiu Unii i pełnej wiedzy Europejczyków na temat możliwości, jakie wiążą się z polityką unijną. Jest to wspólny obowiązek wszystkich podmiotów na różnych szczeblach, a Komisja chętnie wypełnia swoje zadania w tym zakresie. Poza ogólnymi działaniami informacyjno-komunikacyjnymi Komisja położy szczególny nacisk na trzy powiązane priorytety w dziedzinie komunikacji: wspieranie odnowy gospodarczej i aktywizacja nowych źródeł wzrostu; działania w dziedzinie klimatu i energia; traktat lizboński w służbie obywateli. Dostosowanie ram finansowych UE jako warunek realizacji priorytetów politycznych Budżet UE musi wspierać rozwiązywanie głównych problemów, przed którymi stoi Europa, i zapewniać prawdziwą wartość dodaną, propagując najważniejsze cele polityczne Unii. W ramach szerszej koncepcji politycznej Komisja przeprowadzi w tym roku przegląd budżetu (inicjatywa strategiczna nr 32) w celu zbadania, w jaki sposób zmiany w bilansie budżetowym, priorytetach i procedurach mogą zapewnić europejskim podatnikom największą korzyść, oraz w celu kształtowania procesu prowadzącego do przyjęcia następnych wieloletnich ram finansowych. W ogólnym kontekście opracowywania następnych wieloletnich ram finansowych Komisja przeprowadzi w 2010 r. szczegółowe konsultacje z zainteresowanymi podmiotami w sprawie przyszłego kierunku najważniejszych dziedzin unijnej polityki wydatków, takich jak wspólna polityka rolna, polityka spójności i polityka dotycząca badań naukowych. Celem tych konsultacji będzie ocena dotychczasowych osiągnięć oraz wyzwań na okres po 2013 r., zebranie opinii zainteresowanych podmiotów na temat przyszłego kierunku polityki oraz ocena roli budżetu UE w osiąganiu odpowiednich wyników w powyższych dziedzinach polityki w całej UE. Przedmiotowe prace będą opierać się na planach przeglądu budżetu i wniosą wkład do opracowania wniosków Komisji w 2011 r. dotyczących następnych wieloletnich ram finansowych. Powyższe działania powinny obejmować analizę istniejących instrumentów rozwoju gospodarczego w ramach opracowywania zbioru wniosków dotyczących kolejnych ram finansowych, a także zbadanie nowych metod wspierania prywatnych i publicznych inwestycji w UE, na przykład poprzez Europejski Bank Inwestycyjny. Równolegle do powyższego podejścia strategicznego Komisja będzie nadal ulepszać rzetelne zarządzanie finansowe, a jednocześnie upraszczać ramy wdrażania, kładąc duży nacisk na wyniki, wartość dodaną i optymalne wykorzystanie środków, osiągnięte dzięki wydatkom z budżetu UE. Dużo uwagi będzie się nadal poświęcać poprawie i wdrożeniu rzetelnych, solidnych, spójnych i oszczędnych systemów zarządzania i kontroli zarówno w Komisji jak i państwach członkowskich. Komisja będzie ponadto kontynuować analizę przyszłości Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). WNIOSEK: PRZYSTąPIENIE DO DZIAłANIA Niniejszy pierwszy program prac nowej Komisji przedstawia jej zamierzenia i zobowiązania na rok 2010 i kolejne lata. Podjęto w nim najważniejsze i najbardziej pilne kwestie oraz określono kierunki polityki w obliczu nowych wyzwań. Dzięki temu ustalono podstawy dalszych działań Komisji aż do końca obowiązywania jej mandatu. Aby ułatwić dialog oraz zapewnić przewidywalność i przejrzystość działań, do programu prac załączono następujące dokumenty: - wykaz inicjatyw strategicznych, które Komisja zobowiązuje się zrealizować w 2010 r. (załącznik I), - główne planowane wnioski ustawodawcze na rok 2010 i kolejne lata, które stanowią wstępną zapowiedź działań do końca obowiązywania mandatu Komisji (załącznik II); - wykaz wniosków w sprawie uproszczenia przepisów oraz wykaz wniosków, które należy wycofać (załączniki III i IV). Komisja co roku będzie dokonywać przeglądu programu prac, określając nowe inicjatywy strategiczne na dany rok oraz dostosowując w odpowiednich przypadkach program wieloletni do nowych okoliczności, z uwzględnieniem wyników uzyskanych w ramach prac przygotowawczych oraz przeglądów programów wdrażania. Komisja będzie ściśle współpracować z Parlamentem Europejskim, Radą i zainteresowanymi podmiotami, aby zapewnić jak najszersze uczestnictwo w pracach zarówno nad ogólnymi założeniami jak i poszczególnymi inicjatywami. Komisja pragnie, aby przedstawiony program prac stanowił trzon wspólnego międzyinstytucjonalnego programowania zgodnie z art. 17 ust. 1 traktatu lizbońskiego. W celu rozwoju i realizacji swojego programu prac na 2010 r. Komisja będzie utrzymywać stałe kontakty z instytucjami unijnymi i zainteresowanymi podmiotami. [1] COM(2010) 2020 z 3.3.2010. [2] W ramach strategii „Europa 2020” przedstawiono siedem projektów przewodnich: „Unia innowacji”, „Młodzież w drodze”, „Europejska agenda cyfrowa”, „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”, „Polityka przemysłowa w erze globalizacji”, „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”, „Europejski program walki z ubóstwem”.