[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH | Bruksela, dnia 22.10.2009 KOM(2009)557 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO ORAZ KOMITETU REGIONÓW w sprawie transgranicznego elektronicznego handlu konsumenckiego w UE KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO ORAZ KOMITETU REGIONÓW w sprawie transgranicznego elektronicznego handlu konsumenckiego w UE Wprowadzenie 1. W obliczu obecnych trudności finansowych wielu gospodarstw domowych, konsumenci europejscy poświęcają więcej czasu na wyszukiwanie i porównywanie ofert sprzedaży w Internecie, w nadziei na kupno towarów po najniższej cenie. Transgraniczna sprzedaż internetowa przynosi konsumentom dwie główne korzyści: większy wybór produktów oraz możliwość oszczędzenia pieniędzy. Także konsumenci mieszkający w odległych regionach korzystają z możliwości dostępu do tańszych towarów. Przedsiębiorcom umożliwia ona dotarcie na nowe rynki i do nowych klientów, a także premiuje przedsiębiorstwa innowacyjne i konkurencyjne. Potencjał internetowego rynku sprzedaży detalicznej jest znaczny. 2. Jednak z powodu nadal istniejących wewnętrznych barier rynkowych europejski handel elektroniczny nadal odbywa się w większości w obrębie granic krajowych. W większości przypadków konsumenci nie mogą zamówić produktów u sprzedawcy internetowego z innego kraju UE. Handlowcy bardzo często odrzucają zamówienia od konsumentów, którzy chcą kupić produkt za granicą. Przedsiębiorcy napotykają trudności przy podejmowaniu prób sprzedaży transgranicznej lub rozwinięcia działalności na terenie całej UE lub kilku krajów. 3. Komisja przeanalizowała transgraniczny handel elektroniczny w UE i ustaliła, jakie istnieją jeszcze przeszkody[1]. Następnym krokiem jest przeanalizowanie w komunikacie wpływu obecnych ramowych zasad polityki na sprzedaż towarów w ramach transgranicznego handlu elektronicznego (elektroniczny handel usługami nie został na razie włączony w zakres tych działań). W komunikacie przedstawiono również kolejne dowody na to, że nie wykorzystuje się wielu możliwości, i zaproponowano konkretne działania. Na zaufanie konsumentów do środowiska Internetu wpływa wiele czynników, np. obawy co do ochrony danych osobowych, ryzyko zakupu podrobionych towarów czy nowe nieuczciwe praktyki handlowe w Internecie. Kwestie te dotyczą ogólnie całego środowiska Internetu i nie są postrzegane jako szczególne utrudnienia podczas angażowania się konsumentów lub handlowców w handel transgraniczny. Dlatego nie zostały one poruszone w tym komunikacie. Rozproszony wewnętrzny rynek internetowy 4. Podczas gdy handel elektroniczny na poziomie krajowym stale wzrasta, konsumenci nadal stosunkowo rzadko korzystają z Internetu w celu kupna towarów (a szczególnie usług) w innym państwie członkowskim. Przepaść między elektronicznym handlem krajowym a transgranicznym stale się powiększa, ze względu na bariery na rynku wewnętrznym. Od 2006 do 2008 r. odsetek konsumentów unijnych, którzy kupili w ubiegłym roku przynajmniej jedną rzecz w Internecie, wzrósł z 27 % do 33 %, podczas gdy odsetek dotyczący transgranicznego handlu elektronicznego utrzymał się na niemal takim samym poziomie (wzrastając od 6 % do 7 %)[2]. 5. Konsumenci w całej Europie zgadzają się z tym, że kupowanie za granicą może przynieść korzyści, nawet jeśli jeszcze z tego nie korzystają. Jedna trzecia mieszkańców UE deklaruje, że rozważyłaby nabycie przez Internet produktu lub usługi w innym państwie członkowskim z powodu niższej ceny lub wyższej jakości[3]. Podobny odsetek osób gotowy jest zakupić towar, posługując się językiem obcym, a 59 % sprzedawców detalicznych jest przygotowanych do realizowania transakcji w więcej niż jednym języku[4]. 6. Handel transgraniczny stanowi dla przedsiębiorców bodziec do rozszerzenia bazy klientów oraz wejścia na nowe rynki, jednak niewiele sklepów internetowych jest przygotowanych do obsługi klientów zagranicznych. Chociaż 51 % sprzedawców detalicznych w UE-27 prowadzi sprzedaż internetową, tylko 21 % realizuje sprzedaż transgraniczną. Sprzedawcy, którzy prowadzą handel transgraniczny, zwykle realizują zamówienia tylko z niewielu państw członkowskich: tylko 4 % spośród tych sprzedawców prowadzi handel z 10 lub więcej państwami członkowskimi, a większość z nich handluje tylko z jednym lub dwoma państwami członkowskimi[5]. Korzyści, jakie przyniesie zintegrowany internetowy rynek wewnętrzny Większe prawdopodobieństwo znalezienia korzystniejszej oferty 7. Internetowa sprzedaż transgraniczna zwiększa szansę na zaoszczędzenie pieniędzy dzięki większemu wyborowi tych samych produktów. Konsument dowie się jednak o licznych możliwościach potencjalnych oszczędności dopiero podczas kupowania, poprzez wyszukiwanie towarów i porównywanie ofert. Wyniki przeprowadzanego w całej Unii testu sklepów internetowych dają pewne wyobrażenie o możliwych oszczędnościach, jakie przyniosłyby konsumentom faktyczne transakcje transgraniczne. 8. Testerzy w 27 państwach członkowskich UE mieli wyszukać w Internecie 100 popularnych produktów z listy i zapisać łączną cenę, jaką musieliby zapłacić za każdy z nich. W przypadku znalezienia równocześnie oferty krajowej i transgranicznej, możliwe było ich porównanie, przy uwzględnieniu również kosztów dostawy. Wykres 1 pokazuje znaczne możliwości oszczędzenia w ten sposób, nawet jeśli przyjmie się, że do zachęcenia konsumentów do kupowania za granicą niezbędna jest oszczędność w wysokości przynajmniej 10 %[6]. Wykres 1. Odsetek wyszukiwań, w których najlepsza oferta transgraniczna była tańsza lub przynajmniej o 10 % tańsza niż najlepsza oferta krajowa [pic] Źródło: YouGovPsychonomics (2009) 9. W 13 z 27 państw członkowskich (Portugalia, Włochy, Słowenia, Hiszpania, Dania, Rumunia, Łotwa, Grecja, Estonia, Finlandia, Węgry, Cypr i Malta) w przypadku przynajmniej połowy wszystkich wyszukiwań produktów, osoby testujące były w stanie znaleźć jedną ofertę transgraniczną, która była co najmniej o 10% tańsza niż najlepsza oferta krajowa. Wynik ten potwierdza, że zakupy transgraniczne zwiększają szansę na znalezienie tańszej oferty tego samego produktu (wliczając wszystkie koszty)[7]. Dostęp do produktów niedostępnych na rynku krajowym 10. Wielu produktów nie można znaleźć w sprzedaży internetowej w niektórych krajach. Sprzedaż transgraniczna ma w takiej sytuacji naturalną przewagę dzięki umożliwieniu konsumentom znalezienia produktów, które nie są dostępne lokalnie w sprzedaży internetowej. Rynek wewnętrzny ma zatem olbrzymi potencjał do rozwinięcia sprzedaży produktów niszowych (zgodnie z tzw. teorią długiego ogona), których dystrybucja na poziomie krajowym byłaby nieopłacalna, zwłaszcza w małych państwach członkowskich. Wykres 2. Odsetek wyszukiwań produktów, w przypadku których znaleziono tylko oferty transgraniczne [pic] Źródło: YouGovPsychonomics (2009) 11. Ogólnoeuropejski test sklepów internetowych wykazał, że w niektórych krajach szczególnie trudno jest znaleźć krajowe oferty internetowe dotyczące większości produktów (zob. wykres 2). Taka sytuacja występuje szczególnie na mniejszych rynkach, co oznacza, że sprzedaż transgraniczna jest dla kupujących jedyną możliwością nabycia tych produktów, jeśli detalista jest gotowy dostarczyć produkty za granicę. Testerzy na Cyprze, Malcie, w Luksemburgu, ale również na Litwie, Łotwie, w Irlandii, Belgii, Estonii, Portugalii i Finlandii nie mogli naleźć krajowych ofert internetowych w odniesieniu do przynajmniej połowy poszukiwanych przez nich produktów[8]. Zakres rozdrobnienia wewnętrznego rynku sprzedaży internetowej 12. Niestety, przeciwnie niż można by oczekiwać ze względu na „brak granic” w handlu elektronicznym, konsumenci nie mają jednakowego dostępu do ofert transgranicznych: konsumenci z niektórych krajów mają bardzo małe szanse znalezienia zagranicznych sklepów, które są gotowe przyjąć ich zamówienie. Mimo że technicznie oferty są dostępne dla konsumentów podczas przeszukiwania sklepu internetowego, na którymś etapie procesu zamawiania strony internetowe przerywają transakcję. 13. Ogólnoeuropejski test sklepów internetowych wykazał, że problem ma olbrzymi zasięg. Łącznie przeprowadzono 10 964 testy transgraniczne. Średnio tylko w 39 % przypadków teoretycznie możliwe było złożenie zamówienia w sklepie internetowym, który nie był zlokalizowany w kraju zamieszkania konsumenta. 61 % wszystkich zamówień nie doszłoby do skutku, albo ponieważ sprzedawca odmawia sprzedaży do kraju konsumenta, albo z innych powodów (np. problemów technicznych lub niedostępności danej opcji płatności)[9]. Wykres 3. Technicznie dostępne dla konsumentów oferty transgraniczne, w przypadku których zamówienie nie doszło do skutku [pic] Źródło: YouGovPsychonomics (2009) 14. Wiele sklepów internetowych nie jest przygotowanych do sprzedaży produktów konsumentom ze wszystkich krajów UE. Kupujący z Belgii, Bułgarii, Łotwy, Malty i Rumunii najczęściej doświadczają sytuacji, w których transakcja nie dochodzi do skutku (zob. wykres 3). Wiele sklepów dokonuje rozróżnienia między konsumentami w zależności od ich miejsca zamieszkania. Wielu testerów nie mogło np. zarejestrować się na stronie internetowej w celu kontynuowania transakcji, wiele stron internetowych odmówiło wysyłki do kraju osoby kupującej, a wiele opcji płatności nie było łatwo dostępnych dla transakcji transgranicznych[10]. Zwalczanie barier regulacyjnych dla handlu transgranicznego 15. Barierom dla transgranicznego handlu elektronicznego przez wiele lat poświęcano wiele uwagi podczas działań prawodawczych na szczeblu UE. Jednak do stworzenia zintegrowanego wewnętrznego rynku detalicznego potrzebne są większe wysiłki. W sprawozdaniu Komisji z marca 2009 r. zawarto wszechstronną analizę barier stanowiących przeszkody dla konsumentów i przedsiębiorców[11]. 16. Dla sprzedawców detalicznych w Europie głównymi barierami regulacyjnymi dla transgranicznego handlu elektronicznego są zróżnicowane przepisy dotyczące ochrony konsumentów oraz inne przepisy dotyczące VAT, opłat recyklingowych i innych opłat. Sposoby wdrażania tych przepisów w różnych państwach członkowskich są bardzo różne, co powoduje, że otoczenie biznesowe dla przedsiębiorstw zamierzających prowadzić sprzedaż transgraniczną jest złożone, wiąże się z kosztami i jest nieprzewidywalne. Przyjęcie wniosków dotyczących usunięcia tych przeszkód ma w związku z tym kluczowe znaczenia dla zmiany zachowania sprzedawców detalicznych, a w rezultacie zapewnienia konsumentom lepszych możliwości zakupowych. 17. Konsumenci próbujący dokonać zakupów internetowych za granicą napotykają na wiele problemów. W większości przypadków zagraniczni sprzedawcy internetowi odmawiają przyjęcia zamówień od konsumentów mieszkających w innym kraju. Konsumenci nie mają również pewności, co zrobić i do kogo zwrócić się w przypadku wystąpienia problemów, zwłaszcza jeśli chodzi o reklamację u zagranicznego sprzedawcy. 18. Ponieważ problemy te mają złożony charakter i są wzajemnie powiązane, potrzebna jest wieloaspektowa strategia. W części poniżej zawarto propozycje działań według hierarchii ważności, w oparciu o analizy głównych pozostających do rozwiązania trudności. Chociaż ważne jest każde poszczególne działanie, do uwolnienia potencjału transgranicznego handlu elektronicznego niezbędne jest osiągnięcie postępów we wszystkich tych obszarach. Rozwiązanie problemu zróżnicowanych przepisów dotyczących ochrony konsumentów 19. Wynikiem zróżnicowanych przepisów dotyczących ochrony konsumentów w umowach, w połączeniu z normami kolizyjnymi, jest obciążenie handlowców zamierzających sprzedawać towary w kilku państwach członkowskich znacznymi dodatkowymi kosztami wynikającymi z zapewnienia zgodności z tymi przepisami. Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie praw konsumentów pozwoli rozwiązać główne trudności w tworzeniu wewnętrznego rynku detalicznego. Wniosek ma na celu połączenie czterech obowiązujących dyrektyw o ochronie konsumentów w jeden akt prawny, a tym samym uproszczenie i uaktualnienie obowiązujących przepisów, usunięcie barier rynku wewnętrznego[12] i uniknięcie stosowania wielu różnych zestawów przepisów. 20. Dzięki wnioskowi powstanie w związku z tym jeden w pełni zharmonizowany zestaw przepisów w przedmiotowej dziedzinie, co zapewni wysoki wspólny poziom ochrony konsumentów w całej Wspólnocie oraz pozwoli handlowcom na sprzedaż towarów konsumentom w 27 państwach członkowskich w ten sam sposób jak na rynkach krajowych, przy wykorzystaniu np. tych samych standardowych warunków umownych i materiałów informacyjnych. Wniosek pozwoli więc znacznie obniżyć koszty przedsiębiorców związane z zapewnieniem zgodności z przepisami, zapewniając równocześnie konsumentom wysoki poziom ochrony. 21. Ponadto przyjęcie wniosku wzmocni ochronę konsumentów i egzekwowanie umów w transgranicznym handlu elektronicznym oraz ułatwi mediatorom rozstrzyganie sporów poza sądem. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do priorytetowego potraktowania tego wniosku. Zapewnienie skutecznego wdrażania art. 20 dyrektywy o usługach 22. Artykuł 20 ust. 2 dyrektywy o usługach ma na celu zniesienie w innowacyjny sposób jednej z głównych przeszkód dla handlu transgranicznego, poprzez nałożenie na państwa członkowskie konkretnego wymogu położenia kresu dyskryminacji, jakiej dopuszczają się handlowcy odmawiający sprzedaży towarów konsumentom na podstawie ich obywatelstwa lub miejsca zamieszkania lub na tej podstawie traktujący konsumentów inaczej[13]. 23. Artykuł ten zakazuje dyskryminacji, ale równocześnie pozwala handlowcom na zastosowanie „różnic w tych warunkach dostępu, które są bezpośrednio uzasadnione obiektywnymi kryteriami”, co w pewnych warunkach może obejmować bariery regulacyjne. Eliminacja takich barier określona w niniejszym komunikacie uzupełni zatem art. 20 ust. 2 poprzez ograniczenie możliwych powodów, dla których handlowcy mogliby odwołać się do tych kryteriów. 24. Biorąc pod uwagę znaczenie art. 20 ust. 2 dla transgranicznego handlu elektronicznego, jego pełne wdrożenie i skuteczne egzekwowanie stanowi dla Komisji najwyższy priorytet. Komisja przekazuje państwom członkowskim wytyczne w celu zapewnienia wdrożenia wspomnianego artykułu do końca 2009 r., a następnie zamierza aktywnie monitorować egzekwowanie przepisów artykułu przez krajowe organy i sądy. Wzrost skuteczności transgranicznego egzekwowania przepisów 25. Konsumenci będą mieli większe zaufanie do zakupów transgranicznych, jeśli będą wiedzieli, że organy ochrony konsumentów monitorują praktyki biznesowe handlowców. Regularne uzgodnione działania monitorujące rynek (ogólnounijne przeglądy, tzw. „sweeps”), prowadzone przez organy egzekwujące prawo konsumenckie w ramach rozporządzenia w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów, pozwoliły organom krajowym na zbadanie nieprawidłowości i zapewnienie zgodności z przepisami w dziedzinie ochrony konsumentów[14]. 26. Niedawno przeprowadzona kontrola egzekwowania przepisów dotyczących sprzedaży internetowej urządzeń elektronicznych (w maju 2009 r.) ujawniła nieprawidłowości w przypadku 55 % stron internetowych. Najczęściej wykryte problemy dotyczyły informacji o prawach konsumenta (wprowadzających w błąd, brakujących lub niepełnych), łącznych kosztów oraz danych kontaktowych sprzedawcy, co wskazuje na potrzebę lepszego egzekwowania przepisów dyrektywy o handlu elektronicznym, jak również przepisów o ochronie konsumentów. Podczas kolejnego etapu zapewniania wdrożenia państwa członkowskie będą zwalczać transgraniczne nieprawidłowości, zwracając się do organów innych państw członkowskich o pomoc w wykrywaniu nieprawidłowości i egzekwowaniu przepisów[15]. 27. W celu usunięcia barier konieczne jest bardziej skuteczne egzekwowanie obowiązujących przepisów przez państwa członkowskie, promowanie przejrzystości informacji i zwiększanie zaufania konsumentów co do wiarygodności internetowych ofert i handlowców. Komisja ostatnio przedstawiła wiele konkretnych zaleceń dotyczących sposobu osiągnięcia tych celów[16]. Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych 28. Dyrektywa dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych (2005/29/WE) zawiera jednolity zestaw przepisów dotyczących prawnie dozwolonych i zakazanych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorców wobec konsumentów w całej UE[17]. Obecnie ważne jest, aby krajowe organy wykonawcze zapewniły jednolite wprowadzenie w życie dyrektywy, dzięki czemu internetowi sprzedawcy detaliczni będą mogli sprzedawać i reklamować swoje towary w uproszczonym i przewidywalnym otoczeniu regulacyjnym, a konsumenci będą mogli ufać przeglądanym ofertom internetowym. 29. Komisja opublikuje zatem do końca 2009 r. wytyczne dotyczące między innymi nowych koncepcji wprowadzonych przez dyrektywę, w celu propagowania jej jednolitej wykładni i stosowania. Ułatwi to poważnym sprzedawcom zaangażowanie się w działalność transgraniczną, zwłaszcza internetową. Bardziej skuteczne transgraniczne egzekwowanie przepisów dotyczących nieuczciwych praktyk spowoduje wzrost zaufania konsumentów, jak i przyniesie korzyści działającym w dobrej wierze handlowcom poprzez ograniczenie nieuczciwej konkurencji ze strony handlowców nieuczciwych. Propagowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów oraz transgranicznego postępowania w sprawie drobnych roszczeń 30. Oprócz prowadzonych obecnie działań wykonawczych zakresie egzekucji przepisów, na poziomie UE stworzono również mechanizmy ułatwiające skuteczne działania zaradcze: postępowanie w sprawie drobnych roszczeń stosowane przy sporach transgranicznych, które weszło w życie w 2009 r., upraszcza, przyspiesza i zmniejsza koszty sądowego dochodzenia roszczeń dotyczących kwot nieprzekraczających 2 000 EUR; dyrektywa w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych wzmacnia mediację[18]. 31. Komisja ułatwia również konsumentom dostęp do pozasądowych postępowań w sporach dotyczących internetowych transakcji transgranicznych poprzez sieć Europejskich Centrów Konsumenta (ECC-Net), która ułatwia konsumentom dostęp do 400 organów alternatywnego rozwiązywania sporów w UE[19]. Komisja będzie nadal propagować te mechanizmy poprzez publikację przewodnika po postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, stworzenie europejskiego portalu poświęconego e-sprawiedliwości oraz dalsze wysiłki w celu promowania sieci Europejskich Centrów Konsumenta. Uproszczenie wymogów w zakresie sprawozdawczości VAT odnoszących się do handlowców prowadzących sprzedaż na odległość 32. Obecnie sprzedawcy internetowi muszą przeprowadzić rejestrację VAT w każdym kraju, w którym ich roczna sprzedaż przekracza określony próg. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że progi te, podobnie jak stawki VAT, różnią się w poszczególnych krajach. 33. Komisja zaproponowała wprowadzenie systemu jednego punktu dla podatników nieposiadających siedziby, pozwalającego handlowcom wypełnić pewne zobowiązania VAT, takie jak rejestracja i składanie deklaracji VAT, w swoim państwie członkowskim, a także uproszczenie postanowień dotyczących sprzedaży na odległość poprzez wprowadzenie jednego ogólnoeuropejskiego progu w wysokości 150 000 EUR[20]. 34. Ponadto handlowcy prowadzący sprzedaż na odległość obecnie zawsze muszą wystawić pełną fakturę VAT, nawet jeśli krajowy sprzedawca sprzedający te same towary tym samym klientom nie jest do tego zobowiązany. Komisja zaproponowała wprowadzenie „uproszczonej faktury” dla handlowców prowadzących sprzedaż na odległość w pewnych okolicznościach[21]. 35. Oba wnioski mogłyby w znaczny sposób ułatwić handlowcom prowadzącym transgraniczną sprzedaż na odległość przestrzeganie ich zobowiązań w zakresie VAT. Komisja wzywa w związku z tym Radę do priorytetowego potraktowania tych wniosków. Ograniczenie obciążeń administracyjnych w zakresie odpadów ze sprzętu elektrycznego i elektronicznego, spoczywających na przedsiębiorcach internetowych 36. Transgraniczna sprzedaż towarów elektronicznych (jedna z kategorii towarów, na które jest największy popyt w Internecie) podlega dodatkowym barierom regulacyjnym. Obecny brak harmonizacji wdrażania przepisów dotyczących odpadów ze sprzętu elektrycznego i elektronicznego (dyrektywa WEEE) na szczeblu krajowym powoduje, że wysokość opłat i progów dla rejestracji i zgłaszania sprzętu elektrycznego i elektronicznego przez detalicznych sprzedawców internetowych jest różna, co może stanowić przeszkodę dla handlowców transgranicznych. 37. W swoim ostatnim wniosku Komisja podjęła znaczne kroki w celu harmonizacji wdrażania dyrektywy, wyjaśniając jej pewne przepisy, w tym jej zakres. W artykule 16 zaproponowano harmonizację rejestracji i zgłaszania przez producentów w UE poprzez umożliwienie współdziałania krajowych rejestrów między sobą. Pozwoliłoby to producentom na rejestrację w jednym państwie członkowskim uwzględniającą ich działania w całej UE, zamiast rejestracji w każdym państwie członkowskim osobno[22]. 38. Wniosek Komisji przyczyniłby się znacznie do rozwiązania praktycznych kwestii stanowiących trudność w ramach obecnego systemu. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do priorytetowego potraktowania tego wniosku. Praktyczne rozwiązania w zakresie zarządzania opłatami z tytułu praw autorskich 39. Zainteresowane strony na szczeblu krajowymi i europejskim prowadziły od 2006 r. negocjacje w sprawie rozwiązania praktycznych kwestii związanych z transgranicznym zarządzaniem opłatami z tytułu praw autorskich, wynikającymi ze sprzedaży niezapisanych nośników lub urządzeń nagrywających. Obecnie transgraniczni handlowcy mogą zostać zmuszeni do płacenia i zgłaszania opłat z tytułu praw autorskich za te same towary w kilku różnych krajach. 40. Większość zainteresowanych stron zgadza się, że obecny system zgłaszania, opłacania i refundacji opłat stanowi utrudnienie dla transgranicznego handlu elektronicznego. Jak dotąd nie osiągnięto porozumienia co do praktycznych rozwiązań, które poprawiłyby funkcjonowanie istniejących obecnie krajowych systemów opłat. Zainteresowane strony powinny podwoić swoje wysiłki w celu szybkiego znalezienia rozwiązań, które umożliwią przedsiębiorstwom usprawnienie ich transgranicznej logistyki. W kontekście ograniczeń wertykalnych, przyczynienie się do zniesienia barier dla sprzedaży internetowej 41. Przepisy prawa konkurencji dotyczące ograniczeń wertykalnych przyczyniły się w dużym stopniu do usunięcia niepotrzebnych ograniczeń handlu elektronicznego w umowach dystrybucyjnych, poprzez zakaz ograniczeń antykonkurencyjnych w transgranicznym internetowym wprowadzaniu do obrotu i sprzedaży[23]. Obecne rozporządzenie o wyłączeniach grupowych wygaśnie dnia 31 maja 2010 r. Komisja obecnie bada sposób, w jaki rozporządzenie to było dotąd stosowane, w celu wyjaśnienia i uproszczenia tych przepisów. Komisja rozważa również, w jaki sposób trwający przegląd może przyczynić się do zniesienia przeszkód w sprzedaży przez Internet oraz większej efektywności, która poprawi sytuację konsumentów[24]. 42. W przypadku wyłącznej dystrybucji, trwający przegląd określi dalsze kryteria wykorzystywane do rozróżnienia między sprzedażą aktywną a bierną, w celu wykrycia najczęstszych praktyk, które można uznać za ograniczenia sprzedaży biernej mogące naruszać przepisy konkurencji. Domniemane niezgodne z prawem postępowanie obejmuje np. takie praktyki jak wymaganie od wyłącznego dystrybutora umieszczenia na swojej stronie automatycznego przekierowania klientów na stronę producenta lub na inne strony internetowe wyłącznego dystrybutora. Innym przykładem może być przerwanie internetowej transakcji, jeśli dane z karty kredytowej klienta wskazują, że jego adres leży poza terenem wyłącznej dystrybucji. 43. W przypadku dystrybucji selektywnej, w ramach obecnego przeglądu zbadana zostanie kwestia, czy kryteria stosowane przy wyborze dystrybutorów (takie jak wymóg posiadania przez dystrybutora zamierzającego sprzedawać on-line również sklepu tradycyjnego) można uzasadnić dobrem konsumenta i czy nie ograniczają one nadmiernie sprzedaży internetowej i transakcji transgranicznych. W ramach przeglądu ograniczeń wertykalnych przeanalizowana zostanie również kwestia, czy w ramach sieci dystrybucji selektywnej producenci zniechęcają wyznaczonych dystrybutorów do korzystania ze sprzedaży internetowej. 44. Dystrybucja internetowa będzie jednym z głównych obszarów trwającego przeglądu przepisów prawa konkurencji, dotyczącego ograniczeń wertykalnych. W tym względzie Komisja zbada dokładnie, czy konieczne jest dostosowanie obecnych przepisów w celu dalszego ułatwienia transgranicznego handlu elektronicznego. Poprawa systemu płatności i logistyki oraz usuwanie barier technicznych 45. Systemy płatności również znalazły się w centrum działań UE mających na celu wzrost interoperacyjności i stworzenie swobodnie działającego rynku transgranicznego, zarówno w ramach prawodawstwa (dyrektywa w sprawie usług płatniczych), jak i w ramach wspierania inicjatyw podejmowanych przez przemysł (jednolity obszar płatności w euro)[25]. Jednak dla konsumentów i handlowców (w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw) wykonywanie i otrzymywanie internetowych płatności transgranicznych w całej UE nadal stanowi trudność i jest główną przeszkodą dla handlu transgranicznego. 46. Reforma sektora pocztowego otrzymała nowy bodziec dzięki przyjęciu trzeciej dyrektywy pocztowej w 2008 r., zobowiązującej państwa członkowskie do pełnego otwarcia swoich rynków pocztowych. Przy pełnym otwarciu rynku ustanowiony zostanie rynek wewnętrzny, a operatorzy pocztowi powinni być w stanie utworzyć spółki zależne w innych państwach członkowskich i dostarczać towary za pośrednictwem własnej sieci, lub powinni mieć większy wybór operatorów pocztowych w innych państwach członkowskich w zakresie przesyłek wewnątrzwspólnotowych. Konsumenci i handlowcy skorzystają z wynikającej z tych rozwiązań sprawniejszej logistyki transgranicznej[26]. 47. Komisja będzie również nadal zapewniać eliminowanie nieuzasadnionych przeszkód dla handlu towarami na rynku wewnętrznym oraz czuwać nad tym, aby nie powstawały nowe przeszkody. Dodatkowe działania w celu usunięcia barier pozaprawnych dla transgranicznego handlu elektronicznego Prace z sektorem przemysłu w celu propagowania paneuropejskiego internetowego rynku detalicznego 48. Sposób postrzegania przez konsumentów możliwości zakupów internetowych jest częściowo wynikiem modeli gospodarczych, w których dotąd rozpatrywano internetowy rynek wewnętrzny w zestawieniu z rynkami krajowymi. 49. Komisja wzywa największe wyszukiwarki internetowe i podmioty działające on-line do szerzenia wśród konsumentów wiedzy o możliwościach zakupów transgranicznych. Przedsiębiorstwa internetowe powinny przyjąć nazwy z końcówką „.eu”, jedyną pierwszoplanową domeną europejską, w celu zniesienia krajowego postrzegania w oparciu o nazwy krajowe. Ponadto, jako że każda z firm rejestrujących się w domenie „.eu” musi spełniać europejskie przepisy, kierowanie się rozszerzeniem „.eu” daje pewien rodzaj podstawowej ochrony konsumentom, a firmy europejskie o wysokich standardach mogłyby wyróżnić się poprzez przyjęcie rozszerzenia „.eu”. Handlowcy powinni stworzyć strony internetowe przeznaczone dla wielu krajów lub całej UE. 50. Wyszukiwanie ofert transgranicznych w Internecie jest możliwe, jednak wymaga więcej czasu i wysiłku, niż znajdowanie ofert krajowych, które są przeznaczone dla odbiorców krajowych. Główne wyszukiwarki i strony porównujące ceny powinny w bardziej systematyczny sposób oferować rankingi wyszukiwań i porównania cen, prezentujące zarówno oferty trangranicznej, jak i krajowe, oraz dostępne w kilku językach[27]. Doświadczenia w sektorze lotniczym pokazały, że wielojęzyczne przejrzyste strony są najlepszym sposobem na rozpowszechnienie transgranicznych transakcji internetowych[28]. Komisja będzie nadal omawiać z podmiotami rynkowymi sposoby ułatwienia transgranicznego handlu elektronicznego. Informacje dla klientów i handlowców 51. Konsumenci świadomi swoich praw i potrafiący rozpoznać i zgłosić ich naruszenia mają większe szanse na czerpanie korzyści z transgranicznych zakupów internetowych. W tym celu Komisja rozszerzy i zaktualizuje przewodnik „eYouGuide – Twoje prawa w sieci”, opublikowany w maju 2009 r.[29] oraz będzie nadal wspierać sieć Europejskich Centrów Konsumenta, która dostarcza osobom dokonującym zakupów transgranicznych informacji i porad. Sieć „Enterprise Europe Network” będzie wykorzystana do informowania handlowców o ich zobowiązaniach i możliwościach. Wzmocnienie monitorowania rynku 52. W ramach działań Komisji służących lepszemu monitorowaniu aspektu handlu detalicznego na rynku wewnętrznym, konieczne będzie również dalsze monitorowanie transgranicznego handlu elektronicznego w celu zadbania o to, aby organy stanowiące, wykonawcze i obywatele byli świadomi zmian na rynku. Oprócz istniejących badań Eurostatu, Komisja będzie nadal współpracować z Europejskim Bankiem Centralnym i głównymi firmami obsługującymi karty kredytowe (przy pełnym poszanowaniu prywatności i przepisów dotyczących ochrony danych), w celu opracowania statystyk dotyczących sprzedaży transgranicznej, w oparciu o transakcje kartami kredytowymi. WNIOSKI 53. W niniejszym komunikacie określono podstawy szczegółowej strategii poprawy funkcjonowania transgranicznego handlu elektronicznego. Osiągnięcie tego celu przyniesie korzyści konsumentom, przedsiębiorstwom i konkurencyjności gospodarki UE. Postęp we wszystkich tych dziedzinach będzie nadal ściśle monitorowany za pomocą tablicy wyników dla rynków konsumenckich. [1] „Dokument roboczy służb Komisji: Sprawozdanie na temat transgranicznego handlu elektronicznego w UE”, SEC(2009) 283 wersja ostateczna, 5 marca 2009 r., dostępny na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/consumers/strategy/facts_en.htm#E-commerce. [2] Eurobarometr, badanie specjalne 298: „Ochrona konsumenta na rynku wewnętrznym” (2008). [3] Eurobarometr, badanie specjalne 254: „Rynek wewnętrzny – Opinie i doświadczenia obywateli UE-25” (2006). [4] Eurobarometr, badanie specjalne 298 (2008), badanie Flash Eurobarometr 224: „Postawy przedsiębiorców wobec sprzedaży transgranicznej i ochrony konsumenta” (2008). [5] Badanie Flash Eurobarometr 224 (2008). [6] „Ocena transgranicznego handlu elektronicznego w UE za pomocą anonimowych zakupów testowych”, YouGovPsychonomics, dane gromadzone w imieniu Komisji Europejskiej, 2009 r. [7] YouGovPsychonomics (2009). W przypadku Cypru i Malty wyniki należy interpretować ostrożnie, ponieważ było niewiele ofert krajowych umożliwiających porównanie (zob. wykres 1). [8] YouGovPsychonomics (2009). [9] YouGovPsychonomics (2009). Przetestowano możliwość złożenia zamówienia aż do etapu potwierdzenia końcowego. Nie dokonano żadnych faktycznych zakupów. [10] YouGovPsychonomics (2009). [11] „Dokument roboczy służb Komisji: Sprawozdanie na temat transgranicznego handlu elektronicznego w UE”, SEC(2009) 283 wersja ostateczna, 5 marca 2009 r. [12] Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie praw konsumentów – COM(2008) 614). [13] Dyrektywa 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym. [14] Rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 z dnia 27 października 2004 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów. [15] Zob. http://ec.europa.eu/consumers/enforcement/sweep/electronic_goods/index_en.htm. [16] Komunikat COM(2009) 330, wersja ostateczna z 2.7.2009 r., w sprawie egzekwowania dorobku wspólnotowego w dziedzinie praw konsumenta. [17] Dyrektywa 2005/29/WE z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym. [18] Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń; dyrektywa 2008/52/WE w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych. [19] Zob. http://ec.europa.eu/consumers/redress_cons/index_en.htm. [20] Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 77/388/EWG w celu uproszczenia zobowiązań wynikających z podatku od wartości dodanej – COM(2004) 728. [21] Wniosek dotyczący dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania – COM(2009) 21. [22] Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE) (przekształcenie) – COM(2008) 810. [23] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2790/1999 z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych (rozporządzenie o wyłączeniach grupowych); zawiadomienie Komisji (2000/C 291/01) – wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych. [24] Zob. „Online Commerce Roundtable: Opportunities and Barriers to Online Retailing”, dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/competition/consultations/2009_online_commerce/roundtable_report_en.pdf. [25] Dyrektywa 2007/64/CE w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego. [26] Dyrektywa 97/67/WE (zmieniona dyrektywą 2002/39/WE i dyrektywą 2008/6/WE), tzw. „dyrektywa pocztowa”. [27] Zgodnie z zaleceniami w komunikacie Komisji COM(2008) 566 „Wielojęzyczność: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie”. [28] Zwłaszcza od czasu przyjęcia rozporządzenia (WE) nr 1008/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty (przekształcenie). [29] Zob. http://ec.europa.eu/information_society/eyouguide/navigation/index_en.htm.