27.3.2010   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 79/71


Opinia Komitetu Regionów „Instrument finansowy »Progress«”

(2010/C 79/12)

I.   ZALECENIA POLITYCZNE

KOMITET REGIONÓW

Potrzeba działań

1.

Popiera niezwłoczne działania Komisji i Europejskiego Banku Inwestycyjnego na rzecz zapewnienia efektywnego wykorzystania środków UE w celu udzielenia pomocy przedsiębiorstwom w okresie ograniczonej płynności i podkreśla, że w wyniku niedawnego kryzysu finansowego małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) i mikroprzedsiębiorstwa mają mniejszy dostęp do kredytu. Wskazuje na fakt, że sytuacja ta pogarsza jeszcze złą koniunkturę gospodarczą, a ponadto utrudnia poprawę.

2.

Uznaje, że perspektywy finansowe na lata 2007-2013 ograniczają Komisji możliwość przyznania nowych środków finansowych na proponowany nowy Instrument Mikrofinansowy „Progress”.

3.

Wyraża zaniepokojenie, że przesunięcie kwoty 100 mln EUR z programu „Progress” do nowego Instrumentu Mikrofinansowego „Progress” może niekorzystnie wpłynąć na realizację celów, siłę oddziaływania i skuteczność programu „Progress” i w związku z tym wzywa Komisję do rozważenia innych możliwości finansowania tego instrumentu.

4.

Zwraca uwagę Komisji, że proponowana kwota 100 mln EUR z przeznaczeniem na Instrument Mikrofinansowy „Progress” raczej nie jest w stanie wygenerować 500 mln EUR środków dodatkowych koniecznych do złagodzenia obecnych ograniczeń dotyczących kredytu, zwiększenia dostępności mikrofinansowania i zaspokojenia obecnego poziomu popytu.

5.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Instrument Mikrofinansowy „Progress” jest zgodny z zasadą pomocniczości, a tym samym stanowi uzupełnienie dla środków na rzecz udostępniania mikrokredytów podejmowanych przez państwa członkowskie lub władze lokalne i regionalne.

6.

Wskazuje na fakt, że ponad 90 % przedsiębiorstw w UE to mikroprzedsiębiorstwa i że najpoważniejszą przeszkodą na drodze do wprowadzania innowacji jest dla nich ograniczony dostęp do mikrokredytów.

7.

Przyznaje, że większość mikrokredytów dla osób w niekorzystnym położeniu na terenie UE udzielana jest przez niekomercyjne instytucje mikrofinansowe oraz że wymagają one dalszego wsparcia w celu zaspokojenia obecnego poziomu popytu.

8.

Jest przekonany, że wysiłki Komisji na rzecz udostępnienia mikrokredytów w UE będą z korzyścią dla podmiotów wykluczonych z tradycyjnego rynku kredytowego i umożliwią im otwieranie nowych przedsiębiorstw oraz pomogą w tworzeniu miejsc pracy.

9.

Ubolewa, że w ocenie ex ante przeprowadzonej przez Komisję nie uwzględnia się w pełni roli i znaczenia władz lokalnych i regionalnych.

Koncentracja na skuteczności działań

10.

Wzywa Komisję do skierowania wysiłków w stronę innowacyjnych mikroprzedsiębiorstw, szczególnie tych intensywnie wykorzystujących wiedzę naukową, w celu wsparcia innowacyjności i produktywności w UE.

11.

Wzywa Komisję do uzgodnienia ze sobą istniejących już inicjatyw UE i do wyjaśnienia kwestii spójności między nowym Instrumentem Mikrofinansowym „Progress” a innymi instrumentami finansowymi UE, w szczególności programem „Progress”, EFS, JASMINE, JEREMIE i Programem ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) (1).

12.

Zaleca Komisji bardziej ścisłe rozróżnienie konkretnych grup docelowych i uwzględnienie osób bezrobotnych i osób w niekorzystnym położeniu, w tym młodzieży, kobiet, osób starszych i mniejszościowych grup etnicznych jako grup docelowych oraz przewidzenie dla takich grup konkretnego i odpowiedniego miejsca w programach i inicjatywach związanych z mikrokredytami.

13.

Wzywa Komisję do położenia nacisku na znaczenie szerzej zakrojonych środkach wsparcia dla biznesu oprócz pomocy finansowej dla nowo założonych oraz już istniejących przedsiębiorstw. Zapewnieniu środków finansowych dla nowych i istniejących przedsiębiorstw powinny towarzyszyć mechanizmy aktywnego wsparcia biznesu takie jak mentoring, szkolenia, treningi i budowanie zdolności oraz program wsparcia EFS w zakresie stóp procentowych - wszystko to w celu stymulowania trwałego wzrostu przedsiębiorstw i zmniejszenia liczby przypadków niepowodzeń w działalności gospodarczej.

14.

Zwraca uwagę, że warunki podaży i popytu na mikrokredyty znacznie się różnią na terenie UE i wzywa Komisję do zagwarantowania, że mikrokredyt będzie dostępny również na obszarach, które nie korzystają z funduszy strukturalnych, gdyż nawet w regionach zamożnych mogą występować obszary biedniejsze i znajdujące się w niekorzystnym położeniu.

15.

Przypomina Komisji, państwom członkowskim i partnerom lokalnym i regionalnym, że nowy instrument mikrofinansowy w wysokości 100 mln EUR należy analizować w kontekście innych programów i inicjatyw. W szczególności należy zwrócić uwagę na fakt, że ograniczone środki Instrumentu będą udostępnione wszystkim 27 państwom członkowskim w ciągu najbliższych czterech lat. W związku z tym środki te powinny zostać zagospodarowane zgodnie z konkretnymi kryteriami zapewniającymi najwyższą skuteczność działania.

16.

Przypomina o opinii Komitetu Regionów w sprawie „Europejski plan naprawy gospodarczej a rola władz lokalnych i regionalnych” (CdR 12/2009), w którym Komisję wezwano „do przedstawienia wniosku dotyczącego zasad przyznawania mikrokredytów w UE …[i do] określenia podstawowych kryteriów przyznawania mikrokredytów”.

Komunikat

17.

Przypomina Komisji i Grupie Europejskiego Banku Inwestycyjnego, że powodzenie Instrumentu zależy od tego, czy partnerzy, instytucje finansowe i potencjalni beneficjenci będą w pełni poinformowani o tym programie.

18.

Nalega, aby Komisja i Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego aktywnie i odpowiednio wcześnie informowały o swojej roli i metodach dostępu do finansowania w ramach różnych programów, na zasadach partnerstwa z władzami lokalnymi i regionalnymi.

19.

Wzywa Komisję i Grupę EBI do wyjaśnienia, jaką wartość dodaną Instrument Mikrofinansowy „Progress” i jego programy uzupełniające przyniosą istniejącym inicjatywom na rzecz wspierania działalności gospodarczej realizowanym na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym.

20.

Podkreśla, że Komitet wcześniej wzywał Komisję i Grupę EBI do większej aktywności w informowaniu o roli i wartości dodanej innych programów wsparcia dla biznesu np. JEREMIE, CIP oraz o korzyściach z nimi związanymi, (zob. opinia w sprawie programu „Small Business Act” dla Europy, CdR 246/2008).

Koordynacja realizacji programu

21.

Przypomina Komisji i Grupie EBI, że Instrument Mikrofinansowy „Progress” przyniesie lepsze wyniki, jeśli zostanie skoordynowany z już istniejącymi europejskimi instrumentami finansowymi i programami lokalnymi i regionalnymi w państwach członkowskich oraz wdrożony równolegle z nimi.

22.

Przypomina opinię Komitetu Regionów w sprawie strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia (CdR 245/2008), w której ponownie zwrócono uwagę na potrzebę „koordynacji programów funduszy strukturalnych i innych odpowiednich programów europejskich (…) w celu maksymalnego zwiększenia europejskiej wartości dodanej i zaangażowania władz lokalnych oraz regionalnych”.

23.

Proponuje, aby Komisja skupiła się na zapewnieniu elastyczności Instrumentu dzięki udziałowi instytucji niefinansowych oraz – jeśli jest to uzasadnione – dzięki współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi w roli podmiotów udzielających mikrokredytu.

24.

Wzywa Komisję, państwa członkowskie, władze lokalne i regionalne, a także organy odpowiedzialne za wdrożenie Instrumentu do wspierania potencjalnych beneficjentów przy ubieganiu się o pożyczki, do ograniczenia procedur biurokratycznych związanych ze składaniem i rozpatrywaniem wniosku, a także z przelaniem środków oraz do dalszego przyczyniania się do zmniejszenia obciążeń administracyjnych związanych z otrzymaniem tych środków.

Ocena i monitorowanie

25.

Postuluje, aby Komisja przeprowadzała oceny śródokresowe i końcowe z inicjatywy własnej, w ścisłej współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i konsultując się także z władzami lokalnymi i regionalnymi oraz beneficjentami końcowymi. W ocenie końcowej analizuje się w szczególności zakres, w jakim Instrument w ujęciu całościowym osiągnął wyznaczone cele i uzupełnił inne istniejące instrumenty finansowe UE, np. „Progress”, EFS, JASMINE, JEREMIE i CIP. Ocena końcowa powinna również obejmować analizę rozdziału środków pomiędzy poszczególne państwa członkowskie UE 27.

26.

Proponuje kontynuację Instrumentu przez Komisję i Grupę EBI po roku 2013, jeśli program ten zakończy się powodzeniem, gdyż teraz jest to środek tymczasowy obecnych ram budżetowych.

II.   ZALECANE POPRAWKI

Poprawka 1

Art. 2 dokumentu COM (2009) 333

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka Komitetu Regionów

1.

W ramach Instrumentu przekazywane są zasoby Wspólnoty w celu zwiększenia dostępu do mikrokredytów dla:

(a)

osób pozbawionych pracy lub zagrożonych utratą pracy, skłonnych założyć własne mikroprzedsiębiorstwo, w tym jednoosobową działalność gospodarczą;

(b)

osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, w tym osób młodych, zamierzających założyć lub rozwijać własne mikroprzedsiębiorstwo, w tym jednoosobową działalność gospodarczą;

(c)

mikroprzedsiębiorstw w gospodarce socjalnej, zatrudniających osoby pozbawione pracy lub osoby w niekorzystnej sytuacji, w tym osoby młode.

1.

W ramach Instrumentu przekazywane są zasoby Wspólnoty w celu dostępu do mikrokredytów dla:

;

(b)

osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, w tym osób młodych, zamierzających założyć lub rozwijać własne mikroprzedsiębiorstwo, w tym jednoosobową działalność gospodarczą;

(c)

mikroprzedsiębiorstw w gospodarce socjalnej, zatrudniających osoby pozbawione pracy lub osoby w niekorzystnej sytuacji zgodnie z definicją , .

Uzasadnienie

i)

Brakuje wspólnej definicji i porozumienia co do definicji osób „zagrożonych utratą pracy”. Z tego względu konieczne jest odwołanie się do definicji zawartej w zmienionym niedawno rozporządzeniu nr 1927/2006 ustanawiającym Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji.

ii)

Oprócz młodzieży istnieje kilka innych grup osób znajdujących się w niekorzystnym położeniu, które należy konkretnie wymienić.

iii)

Odniesienie do osób młodych wykreśla się z podpunktu (c), gdyż są one już wymienione w definicji w podpunkcie (b).

Poprawka 2

Art. 4 dokumentu COM (2009) 333

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka Komitetu Regionów

1.

Realizacja Instrumentu odbywa się poprzez następujące działania, w zależności od sytuacji:

(a)

gwarancje i instrumenty podziału ryzyka;

(b)

instrumenty kapitałowe;

(c)

instrumenty dłużne;

(d)

środki wsparcia, np. działalność informacyjna, monitorowanie, kontrola, audyt i ocena, bezpośrednio konieczne dla skutecznego i efektywnego wdrożenia niniejszej decyzji i osiągnięcia jej celów.

2.

Instrument jest dostępny dla podmiotów publicznych i prywatnych posiadających siedzibę w państwach członkowskich i oferujących mikrofinansowanie osobom i mikroprzedsiębiorstwom w państwach członkowskich.

1.

Realizacja Instrumentu odbywa się poprzez następujące działania, w zależności od sytuacji:

(a)

gwarancje i instrumenty podziału ryzyka;

(b)

instrumenty kapitałowe;

(c)

instrumenty dłużne;

(d)

środki wsparcia, np. działalność informacyjna, monitorowanie, kontrola, audyt i ocena, bezpośrednio konieczne dla skutecznego i efektywnego wdrożenia niniejszej decyzji i osiągnięcia jej celów.

2.

Instrument jest dostępny dla podmiotów publicznych i prywatnych posiadających siedzibę w państwach członkowskich i oferujących mikrofinansowanie osobom i mikroprzedsiębiorstwom w państwach członkowskich.

Instrumentu,

Uzasadnienie

i)

Ze względu na to, że dostępne środki są ograniczone i w celu zagwarantowania maksymalizacji korzyści płynących z Instrumentu ważne jest ustanowienie jasnych kryteriów przyznawania dostępu do niego i spójne stosowanie ich we wszystkich 27 państwach członkowskich.

ii)

Jasne kryteria przyznawania dostępu do Instrumentu sprzyjałyby skutecznej komunikacji i ułatwiały rozróżnienie programów oraz ich koordynację.

Poprawka 3

Art. 5 dokumentu COM (2009) 333

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka Komitetu Regionów

1.

Komisja zarządza Instrumentem zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002.

2.

W celu realizacji działań, o których mowa w art. 4 ust. 1, z wyjątkiem środków wsparcia, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. d), Komisja zawiera umowy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, w szczególności z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI), zgodnie z art. 53d rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 i art. 43 rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002. Umowy te obejmują szczegółowe postanowienia dotyczące realizacji zadań powierzonych wspomnianym podmiotom, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia charakteru uzupełniającego w stosunku do systemów krajowych.

3.

Wpływy uzyskiwane przez międzynarodowe instytucje finansowe, o których mowa w ust. 2, w tym wpływy z dywidend i refundacji, mogą być przez nie ponownie inwestowane w działania, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. a), b) i c) przez okres 6 lat po dacie uruchomienia Instrumentu. Po zamknięciu Instrumentu pozostałe saldo należne Wspólnotom Europejskim zostanie przekazane do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich.

4.

Międzynarodowe instytucje finansowe, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, zawierają pisemne umowy z podmiotami publicznymi i prywatnymi oferującymi mikrofinansowanie, o których mowa w art. 4 ust. 2, określające zobowiązanie tych podmiotów do wykorzystywania zasobów udostępnionych w ramach Instrumentu zgodnie z celami określonymi w art. 2 oraz do udzielania informacji na potrzeby sporządzania sprawozdań rocznych, o których mowa w art. 8 ust. 1.

5.

Budżetem przeznaczonym na środki wsparcia, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. d), zarządza Komisja.

1.

Komisja zarządza Instrumentem zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002.

2.

W celu realizacji działań, o których mowa w art. 4 ust. 1, z wyjątkiem środków wsparcia, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. d), Komisja zawiera umowy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, w szczególności z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI), zgodnie z art. 53d rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 i art. 43 rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002. Umowy te obejmują szczegółowe postanowienia dotyczące realizacji zadań powierzonych wspomnianym podmiotom, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia charakteru uzupełniającego w stosunku do systemów krajowych, .

3.

Wpływy uzyskiwane przez międzynarodowe instytucje finansowe, o których mowa w ust. 2, w tym wpływy z dywidend i refundacji, mogą być przez nie ponownie inwestowane w działania, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. a), b) i c) przez okres 6 lat po dacie uruchomienia Instrumentu. Po zamknięciu Instrumentu pozostałe saldo należne Wspólnotom Europejskim zostanie przekazane do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich.

4.

Międzynarodowe instytucje finansowe, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, zawierają pisemne umowy z podmiotami publicznymi i prywatnymi oferującymi mikrofinansowanie, o których mowa w art. 4 ust. 2, określające zobowiązanie tych podmiotów do wykorzystywania zasobów udostępnionych w ramach Instrumentu zgodnie z celami określonymi w art. 2 oraz do udzielania informacji na potrzeby sporządzania sprawozdań rocznych, o których mowa w art. 8 ust. 1.

5.

Budżetem przeznaczonym na środki wsparcia, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. d), zarządza Komisja.

Uzasadnienie

Ważne jest podkreślenie, że Instrument Mikrofinansowy „Progress” będzie skuteczniejszy, jeśli zostanie skoordynowany z programami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi.

Poprawka 4

Art. 9 dokumentu COM (2009) 333

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka Komitetu Regionów

1.

Komisja przeprowadza z własnej inicjatywy oceny okresowe i ocenę końcową w ścisłej współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, o których mowa w art. 5 ust. 2. Oceny okresowej dokonuje się w cztery lata po uruchomieniu Instrumentu, natomiast oceny końcowej – najpóźniej jeden rok po wygaśnięciu mandatu lub mandatów udzielonych międzynarodowym instytucjom finansowym, o których mowa w art. 5. ust. 2. W ocenie końcowej analizuje się w szczególności zakres, w jakim Instrument w ujęciu całościowym osiągnął wyznaczone cele.

2.

Wyniki oceny są przekazywane do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.

1.

Komisja przeprowadza z własnej inicjatywy oceny okresowe i ocenę końcową w ścisłej współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, o których mowa w art. 5 ust. 2 . Oceny okresowej dokonuje się w cztery lata po uruchomieniu Instrumentu, natomiast oceny końcowej – najpóźniej jeden rok po wygaśnięciu mandatu lub mandatów udzielonych międzynarodowym instytucjom finansowym, o których mowa w art. 5. ust. 2. W ocenie końcowej analizuje się w szczególności zakres, w jakim Instrument w ujęciu całościowym osiągnął wyznaczone cele ”.

2.

Wyniki oceny są przekazywane do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.

Uzasadnienie

i)

Realizacja Instrumentu Mikrofinansowego „Progress” powinna odbywać się na zasadach partnerstwa z władzami lokalnymi i regionalnymi. W związku z tym wszelkie oceny powinny być podejmowane na drodze konsultacji z władzami lokalnymi i regionalnymi oraz z ich beneficjentami końcowymi, gdyż mają one najwięcej do powiedzenia, jeśli chodzi o ogólne oddziaływanie i skuteczność tego Instrumentu.

ii)

Instrument będzie skuteczny jedynie wówczas, gdy będzie uzupełniał inne istniejące instrumenty finansowe UE, z tego względu w ocenie należy uwzględnić stopień takiego uzupełniania.

Bruksela, 7 października 2009 r.

Przewodniczący Komitetu Regionów

Luc VAN DEN BRANDE


(1)  Wspólnotowy program na rzecz zatrudnienia i solidarności społecznej („Progress”), Europejski Fundusz Społeczny (EFS), wspólne działania na rzecz wsparcia instytucji mikrofinansowych w Europie (JASMINE), wspólne europejskie zasoby dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (JEREMIE), Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP).