[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 3.10.2008

KOM(2008) 635 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Większa równowaga między pracą a rodziną: ułatwianie godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Większa równowaga między pracą a rodziną: ułatwianie godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego

1. WPROWADZENIE

Decyzje, jakie mężczyźni i kobiety podejmują próbując połączyć życie zawodowe, prywatne i rodzinne, mają głównie charakter jednostkowy. Mimo to sposób godzenia sprzecznych wymagań każdego z tych aspektów życia ma konsekwencje dla porządku publicznego, wpływając na przykład na uczestnictwo w rynku pracy i wskaźniki urodzeń. Równocześnie porządek publiczny wpływa na decyzje jednostek, na przykład przez tworzenie prawnych podstaw urlopów rodzinnych i publicznych ośrodków opieki nad dziećmi i innymi osobami na utrzymaniu, lub przez wywieranie wpływu na inne czynniki, na przykład godziny otwarcia sklepów i długość dnia szkolnego. Chociaż uwaga prawodawcy kierowana była zwykle na wspieranie decyzji o łączeniu pracy i życia prywatnego dla tych, którzy są – lub chcą być – zatrudnieni przez innych, kwestia ta jest równie istotna dla osób pracujących na własny rachunek.

Strategie ułatwiania decyzji, o których mowa wyżej, składają się z wielu komponentów i wymagają zaangażowania różnych stron. Ośrodki opieki nad dziećmi, prawo do urlopu oraz elastyczne godziny pracy to kluczowe komponenty rozwiązań politycznych, natomiast kompetencje rozłożone są między szczebel europejski, krajowy i lokalny, oraz między partnerów społecznych na poziomie europejskim, krajowym i sektorowym.

Rola Unii Europejskiej w tym zakresie jest nieco ograniczona, jednak sukces rozwiązań politycznych ułatwiających godzenie pracy z życiem prywatnym ma wpływ na osiąganie większości celów UE, w szczególności lepszych i liczniejszych miejsc pracy. W niniejszym komunikacie Komisja dokonuje przeglądu obecnej sytuacji i przedstawia działania podejmowane w celu rozwinięcia ram prawnych, w tym wnioski dołączone do niniejszego komunikatu.

2. ROZWIąZANIA POLITYCZNE UłATWIAJąCE GODZENIE PRACY I żYCIA PRYWATNEGO JAKO DROGA DO OSIąGNIęCIA KLUCZOWYCH CELÓW POLITYKI

Na poziomie Unii Europejskiej udane godzenie pracy i życia prywatnego jest szczególnie ważne dla wielu kluczowych celów polityki.

Godzenie pracy i życia prywatnego jest elementem strategii lizbońskiej , ustanowionej w 2000 r. Przy jej odnowieniu w 2005 r.[1], położono większy nacisk na rozwój gospodarczy i zatrudnienie, a także uznano, że ogromny potencjał kobiet na rynku pracy musi zostać lepiej wykorzystany, jeżeli strategia ma odnieść sukces. W marcu 2005 r. Rada Europejska podkreśliła rolę, jaką środki ułatwiające godzenie pracy z życiem rodzinnym mogą odegrać w zachęcaniu ludzi do wejścia na rynek pracy. Ustanawiając docelowy wskaźnik zatrudnienia dla kobiet (60%), niższy niż ogólny wskaźnik zatrudnienia (70%), Rada uznała jednak istnienie nierówności w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn.

Zintegrowane wytyczne wspierające strategię lizbońską mają na celu zniesienie tej nierówności, między innymi poprzez politykę ułatwiania godzenia pracy i życia prywatnego; jednak jak napisano we Wspólnym Raporcie o Zatrudnieniu za lata 2007/2008[2] „postęp w zakresie zmniejszania nierówności płci jest zróżnicowany” oraz „wiele państw członkowskich nadal nie osiągnęło docelowej liczby ośrodków opieki nad dziećmi, a większość nawet o nich nie wspomina w swoich strategiach krajowych”. Mimo to zatrudnianie kobiet już od kilku lat jest główną siłą napędową stałego wzrostu zatrudnienia w UE. W latach 2000-2007 liczba zatrudnionych w 27 państwach członkowskich UE wzrosła o 14,6 miliona, z czego 9,2 miliona stanowiły kobiety. Wskaźnik zatrudnienia kobiet (w wieku 15-64 lat) wzrastał co roku, osiągając 58,3% w 2007 r., tj. o 4,6 punktów procentowych więcej niż w 2000 r., co daje dobre prognozy osiągnięcia celu 60% do 2010 r.

Jest to imponujące osiągnięcie, jednak jego wpływ na równość płci jest mniej wyraźny. Zgodnie z Traktatem[3], Wspólnota we wszystkich swoich działaniach powinna zmierzać do zniesienia nierówności oraz wspierania równouprawnienia kobiet i mężczyzn. Jednak wskaźniki wynagrodzenia, segregacji na rynku pracy oraz liczba kobiet na stanowiskach kierowniczych nie wykazały w ostatnich latach żadnej istotnej poprawy. W szczególności różnice w wynagradzaniu[4] utrzymują się od 2003 r. na stałym poziomie 15% i od 2000 r. spadły zaledwie o jeden punkt procentowy. Jak zauważyła Komisja w swoim corocznym sprawozdaniu na temat równości kobiet i mężczyzn[5], „okazuje się, że znaczny wysiłek włożony w osiągnięcie zwiększenia, pod względem ilościowym i jakościowym, zatrudnienia kobiet w ramach europejskiej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia („lepsze i liczniejsze miejsca pracy”) wydaje się przynosić efekty raczej pod względem ilościowym niż jakościowym”.

Ta sytuacja raczej się nie zmieni tak długo, jak długo utrzymywać się będzie obecna nierówność płci w korzystaniu z opcji ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego (np. z pracy na niepełny etat lub korzystania z urlopów rodzinnych), a także jak długo istnieć będzie znaczna różnica między wskaźnikami zatrudnienia kobiet z dziećmi i bez. W latach 2000-2007 ogólny wskaźnik zatrudnienia wzrósł w obu grupach, jednak różnica między nimi pozostała na poziomie 12 punktów procentowych.

Znaczenie politycznych rozwiązań ułatwiających godzenie pracy z życiem prywatnym dla odnowy pokoleń jest obecnie uznanym faktem na szczeblu europejskim[6]. W obliczu starzenia się społeczeństwa i spadających wskaźników urodzin rozwiązania takie mogą wesprzeć kobiety i mężczyzn, którzy opiekują się starszymi członkami rodziny, a także ułatwić im łączenie rodzicielstwa z pracą zawodową. Istnieją również wyraźne dowody na to, że w państwach członkowskich posiadających skuteczne rozwiązania polityczne, które umożliwiają kobietom i mężczyznom pogodzenie pracy z obowiązkami rodzinnymi, wskaźnik urodzin i wskaźnik zatrudnienia kobiet są wyższe. Ponadto dobra praca jest powszechnie uważana za najlepsze zabezpieczenie przed wykluczeniem społecznym i ubóstwem. Konieczność zapewnienia niedrogich i dobrych ośrodków opieki nad dziećmi i innymi osobami na utrzymaniu była również podkreślana w kontekście polityki aktywnej integracji [7]. Jak podkreślono we wspólnym sprawozdaniu w sprawie zabezpieczenia społecznego i integracji społecznej[8], strategie zwiększające dostęp i przywiązanie rodziców do rynku pracy, obejmującego i jednocześnie umożliwiającego usługi, a także odpowiednie wsparcie finansowe, stanowią również istotny element zwalczania ubóstwa dzieci.

W raporcie doceniono ogromną rolę, jaką mogą odgrywać środki ułatwiające godzenie pracy i życia prywatnego, np. zwiększanie jakości i dostępności ośrodków opieki nad dziećmi, ale także zwrócono uwagę na znaczenie takich środków, jak intensywność i jakość pracy.

Jak zauważono powyżej, w rozwój i tworzenie rozwiązań politycznych ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego zaangażowanych jest wiele stron, także na szczeblu europejskim.

Komisja ustanowiła zwiększanie możliwości godzenia pracy i życia prywatnego jednym ze swoich sześciu priorytetów w Planie działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn na lata 2006-2010[9]. Środki w tym zakresie są blisko powiązane z priorytetem osiągnięcia przez kobiety i mężczyzn jednakowej niezależności ekonomicznej.

Priorytet ten został powtórzony w Europejskim pakcie na rzecz równości płci, uzgodnionym przez Radę Europejską w marcu 2006 r. i uwzględnionym we wspólnym programie i deklaracjach prezydencji niemieckiej, portugalskiej i słoweńskiej w latach 2007-2008[10]. W marcu 2008 r. Rada Europejska uznała, że należy zwiększyć liczbę niedrogich i dobrych ośrodków opieki nad dziećmi zgodnie z przyjętymi celami, a także podjąć wysiłki na rzecz ułatwiania godzenia pracy i życia prywatnego. W swoim wspólnym programie[11] na okres 18 miesięcy do końca 2009 r. prezydencja francuska, a także przyszłe prezydencje czeska i szwedzka zobowiązały się do zwrócenia szczególnej uwagi na środki ułatwiające godzenie życia zawodowego, rodzinnego i prywatnego, zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn.

Parlament Europejski konsekwentnie wzywa do poprawy istniejącego prawodawstwa Wspólnoty dotyczącego urlopów macierzyńskich i rodzicielskich[12], a w swoich wnioskach z maja 2008 r. w sprawie zmiany nowych wytycznych dla polityki zatrudnienia wezwał do stworzenia systemów urlopów rodzicielskich i innych[13]. W rezolucji z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie demograficznej przyszłości Europy[14] Parlament wezwał państwa członkowskie do przyjęcia najlepszych praktyk dotyczących długości urlopu macierzyńskiego i wskazał na fakt, że można korzystnie wpływać na wskaźniki urodzin przez skoordynowane działania polityczne oraz tworzenie środowiska przyjaznego rodzinie i dzieciom pod względem materialnym i emocjonalnym. W rezolucji z dnia 27 września 2007 r.[15] Parlament wezwał państwa członkowskie do równomiernego rozłożenia kosztów świadczeń związanych z urlopem macierzyńskim i rodzicielskim, tak aby kobiety przestały być droższą siłą roboczą niż mężczyźni, i z zadowoleniem przyjął rozpoczęcie procedury konsultacji z partnerami społecznymi w sprawie możliwości godzenia pracy i życia prywatnego. Wspieranie równowagi między pracą a rodziną jest jednym z czterech priorytetów ram działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn, przyjętych przez partnerów społecznych w 2005 r. W najnowszym rocznym raporcie[16] na ten temat wskazano, że jest to obszar, w którym krajowi partnerzy społeczni inicjują największą ilość działań. Zmiany, o których donoszą partnerzy społeczni, obejmują wprowadzenie lub rozszerzenie urlopów opiekuńczych, elastyczne godziny pracy i środki umożliwiające mężczyznom powszechniejsze korzystanie z tych opcji.

Można zatem podsumować, iż – mimo powszechnej akceptacji potrzeby rozwiązań politycznych ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego na szczeblu europejskim – nieadekwatność tych rozwiązań w połączeniu z różnicami w korzystaniu z nich przez kobiety i mężczyzn oznacza, że środki te nie mogą w obecnym kształcie optymalnie przyczynić się do osiągania głównych celów polityki UE. Zwiększanie równowagi między pracą a rodziną stanowi także dobrą możliwość pogodzenia celów bezpieczeństwa i elastyczności[17], zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, chociaż cele te często przedstawia się jako przeciwstawne.

3. WIęKSZE UłATWIENIA GODZENIA PRACY I żYCIA PRYWATNEGO

W swojej rocznej strategii politycznej na rok 2008 Komisja zobowiązała się przedstawić nowe inicjatywy w celu większego ułatwienia godzenia życia rodzinnego i zawodowego. Środki wyszczególnione poniżej są zgodne z wartościami możliwości, dostępu i solidarności, które leżą u podstaw odnowionej agendy społecznej[18].

Wnioski legislacyjne dotyczą:

- wzmocnienia prawa pracowników do urlopu rodzinnego,

- zapewnienia równego traktowania osób pracujących na własny rachunek oraz ich współpracujących małżonków.

Dostępność niedrogich i dobrych ośrodków opieki nad dziećmi jest istotna dla podejmowanych przez rodziców decyzji dotyczących ich życia zawodowego i rodzinnego. Dlatego do wniosków legislacyjnych dołączone jest sprawozdanie z postępów, jakie poczyniły państwa członkowskie pod względem realizacji celu zapewnienia odpowiedniej liczby ośrodków opieki nad dziećmi, uzgodnionego podczas obrad Rady Europejskiej w Barcelonie w 2002 r.

3.1. Urlopy rodzinne

Komisja rozpoczęła obecną dyskusję w 2006 r. formalnymi konsultacjami z europejskimi partnerami społecznymi w ramach procedury dialogu społecznego. Między innymi pozwala to europejskim partnerom społecznym na wynegocjowanie porozumień, którym następnie można nadać moc prawną. Pierwsza dyrektywa uzgodniona w ramach tej procedury była oparta na porozumieniu ramowym z 1995 r. dotyczącym urlopów rodzicielskich[19]. Dokumenty Komisji z konsultacji[20] dotyczyły środków prawnych i innych środków ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego i określiły szereg rozwiązań dla nowych typów urlopu, które mogłyby lepiej zaspokoić potrzeby pracowników poprzez umożliwienie pogodzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego, tj. urlopu ojcowskiego (krótkookresowego urlopu dla ojców na czas porodu lub adopcji dziecka), urlopu adopcyjnego (urlopu podobnego do urlopu macierzyńskiego na czas adopcji dziecka) oraz urlopu opiekuńczego (w celu opieki nad pozostającymi na utrzymaniu członkami rodziny).

Komisja zaproponowała również sposoby poprawienia przepisów dotyczących ochrony macierzyństwa (dyrektywa 92/85/EWG) oraz porozumienia ramowego w sprawie urlopów rodzicielskich, załączonego do dyrektywy 96/34/WE. Wnioski dotyczące urlopu rodzicielskiego obejmują zachęty dla ojców do korzystania z tego urlopu, ochronę praw pracowniczych i zakaz dyskryminacji, długość urlopu i zasady wynagradzania za czas urlopu, elastyczność w korzystaniu z urlopu rodzicielskiego oraz wiek dziecka.

Pozostałe środki wskazane przez Komisję obejmują ośrodki opieki nad dziećmi i innymi osobami na utrzymaniu, nowe sposoby pracy (w tym telepraca) oraz zachęcanie mężczyzn do korzystania z rozwiązań ułatwiających godzenie pracy z życiem prywatnym.

W sprawozdaniu dla Trójstronnego Szczytu Społecznego w marcu 2008 r. ogłoszono, że partnerzy społeczni uzgodnili pakiet wspólnych środków ułatwiających godzenie pracy z życiem prywatnym. Następnie, w lipcu 2008 r., potwierdzili swój zamiar rozpoczęcia procedury negocjacji zgodnie z art. 138 Traktatu WE „w celu lepszego osiągnięcia celów dyrektywy o urlopie rodzicielskim”. Ponieważ nie można wykluczyć, że negocjacje obejmą również inne formy urlopu rodzinnego, takie jak urlop ojcowski, urlop adopcyjny i urlop w celu opieki nad innymi członkami rodziny, Komisja nie zamierza na tym etapie przedstawiać wniosków dotyczących urlopów rodzicielskich ani innych urlopów rodzinnych. Partnerzy społeczni potwierdzili jednak, że nie mają zamiaru poruszać w negocjacjach kwestii urlopu macierzyńskiego.

3.1.1. Przegląd dyrektywy 92/85/EWG w sprawie ochrony macierzyństwa

Urlop macierzyński różni się od innych typów urlopu rodzinnego z jednego oczywistego powodu – mogą z niego korzystać wyłącznie matki. Komisja uważa za właściwe przedstawienie wniosku[21] teraz, tak aby partnerzy społeczni podczas przeglądu urlopu rodzicielskiego dysponowali odniesieniem do minimum urlopowego, do jakiego uprawniona jest matka, i do jego warunków po przeglądzie dyrektywy. Wnioski dotyczą:

- wydłużenia minimalnego urlopu macierzyńskiego z 14 do 18 tygodni (zgodnie z zaleceniami MOP),

- zwiększenia możliwości kobiet do elastycznego decydowania, kiedy skorzystać z urlopu macierzyńskiego, przed czy po urodzeniu dziecka,

- poprawy ochrony zatrudnienia kobiet na urlopie macierzyńskim lub powracających z takiego urlopu.

Oczekuje się, że środki te ułatwią kobietom pozostanie na rynku pracy po urodzeniu dziecka, ponieważ kobietom może być łatwiej powrócić na rynek pracy po dłuższym urlopie macierzyńskim, niż korzystać z urlopu rodzicielskiego, aby opiekować się ciągle jeszcze zbyt małym dzieckiem, jak dzieje się w przypadku krótszych urlopów macierzyńskich. Ponadto decyzja o powrocie do pracy jest łatwiejsza, jeżeli przestrzegane są prawa pracownicze kobiet. Poprawa organizacji urlopu i wynagrodzenia za czas urlopu, a także wzmocnienie praw pracowniczych pomoże pogodzić pracę i życie rodzinne i zwiększy uczestnictwo w rynku pracy kobiet z dziećmi.

3.1.2. Pozostałe wnioski dotyczące urlopów rodzinnych

W piśmie z dnia 10 lipca 2008 r. partnerzy społeczni ogłosili, że oczekują rozpoczęcia negocjacji we wrześniu. Na zakończenie okresu przewidzianego w Traktacie na te negocjacje (dziewięć miesięcy, możliwość przedłużenia za porozumieniem), Komisja, na żądanie partnerów społecznych, podejmie działania niezbędne do wprowadzenia w życie nowego porozumienia poprzez przyjęcie go w formie wniosku w sprawie dyrektywy. Jeżeli w wyniku negocjacji nie powstanie nowe porozumienie, wówczas, jak przewidziano w dokumencie z drugiego etapu konsultacji, Komisja rozważy przedstawienie wniosków uzupełniających istniejące prawodawstwo w dziedzinie godzenia pracy i życia prywatnego.

Komisja przeprowadziła ocenę skutków[22] dotyczącą wszystkich rozwiązań legislacyjnych przedstawionych w dokumencie z 2007 r. z drugiego etapu konsultacji, przesłanego do partnerów społecznych. Chociaż Komisja ogranicza obecnie zakres swojego wniosku dotyczącego urlopu macierzyńskiego, ocena pozostałych opcji może pomóc partnerom społecznym w negocjacjach.

3.2. Równe traktowanie osób pracujących na własny rachunek oraz ich współpracujących małżonków

Równowaga między życiem zawodowym i rodzinnym jest wyzwaniem nie tylko dla mężczyzn i kobiet zatrudnionych przez innych, ale również dla osób pracujących na własny rachunek i ich małżonków, którzy pomagają im w pracy. Dyrektywa 86/613/EWG ustanowiła zasadę, że równe traktowanie nie ogranicza się do osób zatrudnionych. Wskazała również na potrzebę stworzenia środków pomagających pogodzić pracę z życiem prywatnym, szczególnie w związku z macierzyństwem.

Dyrektywa ma ograniczony wpływ, a jej niejednoznaczne sformułowania sprawiają, że jest trudna do wyegzekwowania. Jednak potrzeba działania na tym obszarze, wynikająca z coraz powszechniejszego zrozumienia potrzeby eliminacji różnic między płciami w przedsiębiorczości, nie zmniejszyła się. Jedną z przyczyn tych różnic może być niski poziom – lub nawet zupełny brak – ochrony socjalnej kobiet pracujących na własny rachunek, szczególnie odnośnie do ochrony macierzyństwa[23]. Około 11% osób pracujących na własny rachunek polega na pomocy współpracującego małżonka w zarządzeniu rodzinną firmą. Jedna trzecia współpracujących małżonków pracuje ponad 25 godzin tygodniowo, a jednak nie posiada żadnej ochrony w przypadku rozwodu lub śmierci partnera pracującego na własny rachunek.

Komisja zdecydowała się przedłożyć wniosek w sprawie uchylenia dyrektywy 86/613/EWG i wniosek w sprawie nowej dyrektywy w celu skuteczniejszego osiągania celów określonych w oryginalnej dyrektywie. Główne wnioski[24] to:

- kobiety pracujące na własny rachunek oraz żony lub partnerki życiowe osób pracujących na własny rachunek powinny, na żądanie, mieć prawo do takiego samego urlopu macierzyńskiego, jaki przysługuje pracownicom objętym prawodawstwem wspólnotowym zgodnie z dyrektywą 92/85/EWG,

- współpracujący małżonkowie lub partnerzy życiowi, jeżeli ich status jest uznawany przez prawo krajowe, powinni, na żądanie, mieć możliwość przystąpienia do takiego samego systemu zabezpieczenia społecznego i na takich samych warunkach, co osoby pracujące na własny rachunek.

Oczekuje się, że zmiany te zmniejszą niechęć kobiet do pracy na własny rachunek i poprawią sytuację współpracujących współmałżonków.

3.3. Sprawozdanie z realizacji celu zapewnienia odpowiedniej liczby ośrodków opieki nad dziećmi przez państwa członkowskie

W 2002 r. w Barcelonie Rada Europejska wezwała państwa członkowskie do zlikwidowania przeszkód dla uczestnictwa kobiet w rynku pracy przez stworzenie do 2010 r. ośrodków opieki nad dziećmi dla co najmniej 90% dzieci w wieku od lat trzech do wieku szkolnego i dla co najmniej 33% dzieci poniżej lat trzech. Cele te zostały włączone do europejskiej strategii zatrudnienia oraz agendy lizbońskiej jako ich integralna część.

W sprawozdaniu dołączonym do niniejszego komunikatu Komisja wskazuje, że:

- większość państw członkowskich nie będzie w stanie osiągnąć tego celu, przede wszystkim w odniesieniu do ośrodków opieki nad dziećmi poniżej lat trzech,

- w państwach, w których zapewnione są ośrodki opieki nad dziećmi, są one drogie, a godziny ich otwarcia nie są dostosowane do pracy na pełen etat lub pracy w nietypowych godzinach,

- jakość tych ośrodków (np. kwalifikacje personelu i stosunek liczby dzieci do liczby personelu) może zniechęcać rodziców do korzystania z nich.

W niedawnym piśmie do Komisji partnerzy społeczni wyrazili swoje zatroskanie, że cele ustanowione w Barcelonie nie zostaną osiągnięte, oraz zasugerowali pomocniczą rolę partnerów społecznych, uznając jednocześnie, że główna odpowiedzialność spoczywa na władzach publicznych państw członkowskich.

W odpowiedzi na wyżej wymienione sprawozdanie dotyczące postępów w realizacji celu zapewnienia odpowiedniej liczby ośrodków opieki nad dziećmi Komisja będzie:

- monitorować rezultaty działań politycznych państw członkowskich na tym obszarze zgodnie ze strategią na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia i wspierać je aktualnymi statystykami porównawczymi, a także, w razie konieczności, formułować zalecenia dla tych państw członkowskich, w których realizacja tych działań jest niewystarczająca,

- analizować rozwój sektora opieki nad dziećmi i jego szczególny wpływ na równość płci, w szczególności w rocznym sprawozdaniu na temat równości kobiet i mężczyzn przy okazji każdego wiosennego szczytu Rady Europejskiej,

- promować wymianę dobrych praktyk na tym obszarze i stymulować badania dotyczące pracy w sektorze opieki nad dziećmi,

- promować rozwój niedrogich i dobrych ośrodków opieki nad dziećmi, wykorzystując również cały potencjał polityki spójności UE, we współpracy z wszystkimi zainteresowanymi stronami (państwa członkowskie i partnerzy społeczni).

3.4. Pozostałe działania

Jak stwierdzono w sekcji 2, wiele celów polityki jest bezpośrednio powiązanych z polityką godzenia pracy i życia prywatnego. Na przykład w dziedzinie odnowy pokoleń, powołanie grupy ekspertów ds. kwestii demograficznych, a także Europejskiego Sojuszu na rzecz Rodzin będzie stymulowało dyskusję i wymianę doświadczeń w kwestii godzenia pracy i życia prywatnego.

Mimo to środki ułatwiające godzenie pracy i życia prywatnego nadal będą koncentrować się głównie na równości płci, ponieważ skuteczne godzenie pracy i życia prywatnego jest warunkiem wstępnym jednakowej niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn, pierwszego priorytetu planu działania. Obecnie Komisja przygotowuje sprawozdanie okresowe w sprawie realizacji planu działania. Oba programy robocze dla planu działania na lata 2007-2008[25] pokazują, że Komisja czyni postępy we wdrażaniu środków ustanowionych w planie działania, jednak potrzebne jest większe zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, aby równość płci uczynić centralnym elementem polityk społecznych i gospodarczych.

W celu zwiększenia wiedzy dotyczącej polityki godzenia pracy i życia prywatnego oraz narzędzi analitycznych stosowanych do jej oceny, Komisja będzie:

- promować wśród państw członkowskich wymianę i rozprzestrzenianie dobrej praktyki, koncentrując się w 2008 r. na zapewnieniu opieki nad dziećmi oraz na środkach mających zapobiegać nierówności płci w korzystaniu z urlopów rodzinnych,

- promować korzystanie przez państwa członkowskie i inne strony z podręczników stworzonych przez Komisję w 2007 i 2008 r. na temat uwzględniania problematyki równości płci w polityce zatrudnienia, integracji społecznej i ochrony socjalnej[26],

- kontynuować, razem z państwami członkowskimi, rozwijanie wspólnej, obejmującej całą Europę, bazy w celu uzyskiwania aktualnych, porównywalnych i właściwych statystyk dotyczących możliwości godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego, a w szczególności dotyczących kwestii opieki nad dziećmi, elastycznej organizacji czasu pracy oraz korzystania z urlopów rodzinnych.

Ponadto w ramach polityki spójności UE (w szczególności dzięki środkom Europejskiego Funduszu Społecznego) kontynuowane będzie współfinansowanie inicjatyw, na poziomie krajowym i lokalnym, promujących możliwości godzenia pracy i życia prywatnego, na przykład wsparcie dla ośrodków opieki nad dziećmi i innymi osobami na utrzymaniu, kształcenie i dokształcanie dla pracowników opieki, a także dla pracodawców oferujących pracownikom możliwość przerwy w karierze, opieka nad dziećmi i inne możliwości wspierania rodziny.

4. WNIOSEK

Komisja uważa, że lepsze zapewnienie środków ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego da kobietom i mężczyznom większe możliwości godzenia zawodowych i prywatnych aspektów życia, a także przyczyni się do osiągnięcia głównych celów politycznych Unii Europejskiej, przede wszystkich w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, integracji społecznej grup narażonych oraz równości płci.

Poprawa i unowocześnienie wspólnotowych ram prawnych, które można będzie osiągnąć przy pomocy wniosków dołączonych do niniejszego komunikatu i negocjacji zainicjowanych przez parterów społecznych, umożliwi kobietom osiągnięcie większej niezależności ekonomicznej i zachęci mężczyzn do większego udziału w życiu rodzinnym. Działanie na poziomie Wspólnoty, ustanawiające minimalne obowiązki w celu ułatwienia godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego, jest konieczne i odpowiednie, aby osiągnąć wspólnotowy cel równości płci oraz cele strategii lizbońskiej.

Główna odpowiedzialność za rozwój i promowanie środków ułatwiających godzenie pracy i życia prywatnego spoczywa na państwach członkowskich. Dlatego Komisja wzywa państwa członkowskie, aby dopilnowały, że środki te są realizowane w sposób, który daje kobietom i mężczyznom rzeczywistą możliwość wyboru. W szczególności Komisja wzywa państwa członkowskie do podjęcia kroków niezbędnych do nadrobienia znacznych zaległości w realizowaniu celów, jakie wyznaczyły sobie w zakresie zapewnienia odpowiedniej liczby ośrodków opieki nad dziećmi.[pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic][pic]

[1] COM (2005) 24.

[2] Strona 9 Wspólnego Raportu o Zatrudnieniu za lata 2007/2008 przyjętego przez Radę 29 lutego 2008 r. i opublikowanego 3 marca 2008 r. Na stronie 4 raportu krytykuje się fakt, że „reagowanie europejskich rynków pracy na wyzwania globalizacji i starzenie się społeczeństwa pozostaje niewystarczające”.

[3] Art. 2 i art. 3 ust. 2.

[4] Różnice w wynagradzaniu kobiet i mężczyzn polegają na wypłacaniu nierównych stawek brutto za godzinę pracy kobiet i mężczyzn na całym obszarze gospodarczym. Zob. „Znoszenie różnic w wynagradzaniu kobiet i mężczyzn” - COM(2007) 424.

[5] COM (2008) 10.

[6] „Promowanie solidarności między pokoleniami” - COM(2007) 244.

[7] COM (2007) 620.

[8] http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/publications_en.htm. Zob. również pełny raport grupy zadaniowej ds. ubóstwa wśród dzieci oraz warunków życia dzieci, przygotowany przez Komitet Ochrony Socjalnej (SPC). http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/docs/social_inclusion/2008/child_poverty_en.pdf.

[9] COM (2006) 92.

[10] W swojej rezolucji z grudnia 2007 r. na temat równouprawnienia kobiet i mężczyzn na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i spójności społecznej Rada uznała, że nadal istnieją trudności w godzeniu życia zawodowego, rodzinnego i prywatnego i wezwała Komisję, między innymi, do oceny aktualnego prawodawstwa wspólnotowego związanego z godzeniem pracy i życia prywatnego, przede wszystkim pod względem uczestnictwa w rynku pracy.

[11] Dokument Rady 11249/08 POLGEN 76 z dnia 30 czerwca 2008 r.

[12] Np. rezolucja 2003/2129(INI), P5_TA(2004)0152), pkt 26.

[13] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P6-TA-2008-0207+0+DOC+XML+V0//EN&language=EN

[14] 2007/2156 (INI), pkt 14 i 15, pod adresem: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P6-TA-2008-0066+0+DOC+XML+V0//EN&language=EN.

[15] 2007/2065(INI) ) pod adresem: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P6-TA-2007-0423, pkt 13, 28 i 29.

[16] http://ec.europa.eu/employment_social/social_dialogue/docs_en.htm.

[17] Zob. COM(2007) 359 wersja ostateczna „Wspólne zasady wdrażania modelu flexicurity : lepsze i liczniejsze miejsca pracy dzięki zasadom elastyczności i bezpieczeństwa zatrudnienia.

[18] COM (2008) 412.

[19] Dyrektywa Rady 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC (Dz.U. L 145 z 19.6.1996, s. 4).

[20] SEC (2006) 1245 i SEC (2008) 571.

[21] COM(2008) 600.

[22] SEC(2008) 2526.

[23] Dokument roboczy służb Komisji SEC(2008) 2101 – Ocena skutków dołączona do komunikatu Komisji „Najpierw myśl na małą skalę: Program „Small Business Act” dla Europy” - COM(2008) 394.

[24] COM(2008) 601.

[25] SEC 2007(357) i SEC(2008)338.

[26] http://ec.europa.eu/employment_social/gender_equality/gender_mainstreaming/tools_en.html.