[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 30.5.2008

KOM(2008) 329 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

Droga do europejskiej strategii w dziedzinie e-sprawiedliwości

SEC(2008)1947SEC(2008)1944

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

Droga do europejskiej strategii w dziedzinie e-sprawiedliwości

1. WPROWADZENIE

Wraz z wejściem w życie Traktatu z Amsterdamu europejska przestrzeń sprawiedliwości stała się faktem. Jej fundamenty stanowi szereg instrumentów legislacyjnych przyjętych w celu zapewnienia wzajemnego uznawania orzeczeń, zmobilizowania organów sądowych poszczególnych krajów do współpracy i regulowania swobodnego przepływu osób na terytorium Europy, w której granice przestały istnieć.

Obecnie wszędzie w Europie odnotowuje się zwiększoną potrzebę odwoływania się do wymiaru sprawiedliwości, co z kolei oznacza dla organów sądowych wzrost obciążeń i konieczność systematycznego dostosowywania metod pracy, często w ciężkich warunkach budżetowych.

Zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w obrocie prawnym stwarza nowe możliwości bowiem przyczynia się do poprawy funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, racjonalizacji procedur i zmniejszenia kosztów.

W tym kontekście projekt określany mianem „e-sprawiedliwości” jawi się jako wstępne rozwiązanie pozwalające zaspokoić trojakiego rodzaju potrzeby – w zakresie poprawy dostępu do wymiaru sprawiedliwości, współpracy organów sądowych i skuteczności samego wymiaru sprawiedliwości. Jednakże o ile takie rozwiązania są pożądane, a ich zastosowanie właściwie nieuchronne, to wprowadzenie technologii informacyjno-komunikacyjnych do obrotu prawnego budzi także pewne oczekiwania i niepokoje.

Celem niniejszego komunikatu jest przedstawienie ogólnej strategii w tej dziedzinie, która to strategia pozwoliłaby zapewnić efekt synergii między działaniami UE a działaniami prowadzonymi na szczeblu krajowym, a równocześnie przyniosłaby korzyści w postaci efektu skali.

Zdaniem Komisji, podejmując jakiekolwiek działania w ramach projektu „e-sprawiedliwość” należy:

- w sposób priorytetowy traktować projekty operacyjne;

- skoncentrować się na strukturach zdecentralizowanych, nie zaniedbując jednakże koordynacji europejskiej;

- opierać się w miarę możliwości na istniejących już ramach prawnych, posługując się narzędziami informatycznymi w celu podniesienia skuteczności przyjętych instrumentów prawnych.

Zawarta w niniejszym komunikacie strategia w zakresie e-sprawiedliwości została opracowana w następstwie ponawianych wniosków Rady Europejskiej[1] i Parlamentu Europejskiego. Strategia ma na celu zwiększenie zaufania obywateli do europejskiej przestrzeni sprawiedliwości, głównego źródła legitymizacji w Unii, w której praworządność jest jedną z fundamentalnych wartości.

2. CO TO JEST E-SPRAWIEDLIWOść?

E-sprawiedliwość można zdefiniować jako wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu ułatwienia obywatelom dostępu do wymiaru sprawiedliwości i podniesienia skuteczności działania organów sądowych, rozumianego jako wszelkie czynności w zakresie rozwiązywania sporu lub karania pewnych zachowań.

Realizacja projektu „e-sprawiedliwość” stanowi centralny element procesu modernizacji systemów sądownictwa, a wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w ramach współpracy sądowej było od zawsze promowane przez Komisję.

Od 2003 r. Komisja między innymi stworzyła portal europejskiej sieci sądowniczej w sprawach cywilnych i handlowych[2] oraz uczestniczyła w realizacji Atlasów sądowniczych w sprawach karnych i cywilnych, które umożliwiają pracownikom wymiaru sprawiedliwości szybką identyfikację właściwych dla danego obszaru organów. Od zawsze zachęcała ona również do organizowania telekonferencji, przekazywania dokumentów drogą elektroniczną oraz brała aktywny udział w projekcie polegającym na połączeniu w sieć krajowych rejestrów karnych.

„E-sprawiedliwość” jest specyficzną dziedziną szerszej inicjatywy e-administracji, której celem jest wprowadzenie technologii informacyjno-komunikacyjnych do wszystkich procedur administracyjnych. Realizowane w ramach tej inicjatywy projekty bezpiecznej infrastruktury i uwierzytelnienia dokumentów pozwoliły już zgromadzić szerokie doświadczenie, które należy teraz wykorzystać. W ramach programu IDABC[3] Komisja zamierza promować europejskie ramy interoperacyjności. W dziedzinie obrotu prawnego, gdzie kwestia uwierzytelniania dokumentów ma szczególne znaczenie, bardzo ważne są podejmowane na szczeblu europejskim prace dotyczące podpisu elektronicznego i e-tożsamości [4].

Potencjalnie e-sprawiedliwość obejmuje bardzo szeroką problematykę, której zakres, w miarę rozwoju europejskiej przestrzeni sprawiedliwości i rozwoju technologicznego, będzie się z pewnością zmieniał. Jednakże konieczne jest, aby konkretne projekty ujrzały światło dzienne dość szybko. Ponieważ zbyt szeroki zakres działań może negatywnie odbić się na skuteczności i wiarygodności działań UE, należy dokładnie określić granice przyszłej działalności.

Niektóre projekty właściwie nie dotyczą dziedziny sądownictwa, wpisując się bardziej w zakres e-administracji. Organy sądowe mogą być zatem zaangażowane w niektóre działania, które mają raczej charakter administracyjny (np. prace dotyczące ksiąg wieczystych czy rejestrów przedsiębiorców „ European Business Register ”)[5]. Natomiast działania takie jak arbitraż lub, ogólnie rzecz biorąc, mechanizmy ADR (alternatywnych metod rozwiązywania sporów) można uznać za wchodzące w zakres e-sprawiedliwości nawet jeśli prowadzone są przez organy inne niż sądowe.

Komisja uważa, że podstawowym celem e-sprawiedliwości powinno być podniesienie skuteczności wymiaru sprawiedliwości na terenie całej Europy, które przyniesie korzyści jej obywatelom. Projekty priorytetowe będą więc musiały przede wszystkim przyczyniać się do wzrostu skuteczności działań organów sądowych i ułatwiać obywatelom dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Powinny one także przyczyniać się do wdrażania w życie istniejących aktów europejskich z dziedziny wymiaru sprawiedliwości i obejmować wszystkie państwa członkowskie lub wiele spośród nich.

3. KREOWANIE EFEKTU SYNERGII POMIęDZY DZIAłANIAMI KRAJOWYMI I EUROPEJSKIMI

3.1. Skuteczniejsza wymiana dobrych praktyk na poziomie krajowym

Rozwój e-sprawiedliwości zależy przede wszystkim od zaangażowania państw członkowskich. Ostatnio przeprowadzone przez niemiecką akademię zajmującą się zagadnieniami e-sprawiedliwości[6] badanie wykazało, że technologie informacyjno-komunikacyjne są coraz częściej stosowane w obrocie prawnym w Unii Europejskiej. Analogiczne są wnioski sprawozdania, niedawno opublikowanego przez Komisję na rzecz Skutecznego Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ)[7].

Na poziomie krajowym zrealizowane zostały liczne projekty, które zapewniają stronom sporów lepszy dostęp do informacji. Przykłady takich inicjatyw to: udostępnienie on-line informacji o porządkach prawnych, ustawodawstwie i orzecznictwie; rozwój komunikacji elektronicznej między stronami a trybunałami; całkowita elektronizacja niektórych procedur. Coraz częściej stosowane są urządzenia elektroniczne do nagrywania rozpraw sądowych.

Na szczeblu europejskim w fazie opracowywania znajduje się obecnie kilka szczególnie interesujących projektów organizacji branżowych, dotyczących wymiany informacji lub łączenia podmiotów w sieć jak np. portal internetowy Stowarzyszenia Rad Stanu[8], wspólny portal orzecznictwa Sądów Najwyższych[9] czy też europejski rejestr testamentów[10].

Komisja uważa, że należy wspierać te projekty, pozytywne doświadczenia powinny zaś być nagłaśniane i powielane. W tym kontekście interesujące możliwości oferuje nowopowstałe forum ds. wymiaru sprawiedliwości[11]. Jedna z jego podgrup będzie zajmować się problematyką „e-sprawiedliwości”. Struktura ta będzie idealnym miejscem wymiany krajowych dobrych praktyk i kontaktów specjalistów z dziedziny wymiaru sprawiedliwości.

3.2. Lepsza koordynacja działań europejskich oraz wykorzystanie e-sprawiedliwości w procesie tworzenia europejskiej przestrzeni sprawiedliwości

Wiele projektów w dziedzinie e-sprawiedliwości jest obecnie realizowanych.. Kilka z nich zostało już wymienionych powyżej, nie należy jednak zapomnieć o realizowanych bądź przez Unię Europejską[12], bądź przez podmioty instytucjonalne lub z sektora prywatnego[13] projektach dotyczących dokumentacji prawnej.

Komisja, która wspiera rzecz jasna realizowane projekty, uważa, że działania Unii Europejskiej w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości powinny stać się bardziej zrozumiałe, dostępne i skuteczne; należy też skoncentrować się na projektach, które wniosą do europejskiej przestrzeni sprawiedliwości konkretną wartość dodaną. W rzeczywistości, o ile obserwuje się znaczny rozwój prawodawstwa w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, wpływ tych przepisów pozostaje często ograniczony ze względu na trudności transpozycji (zwłaszcza jeśli chodzi o prawo karne) a także ponieważ przepisy te są często obce specjalistom z tej dziedziny. Dlatego też dziś jednym z głównych wyzwań w procesie budowy europejskiej przestrzeni sprawiedliwości jest wdrożenie mechanizmów umożliwiających podniesienie rzeczywistej skuteczności istniejących instrumentów. Pod tym względem inicjatywa e-sprawiedliwość jest źródłem nieocenionych możliwości.

Dlatego też Komisja Europejska zamierza uczestniczyć w usprawnianiu i rozwijaniu instrumentów z dziedziny e-sprawiedliwości na poziomie europejskim, koordynując ściśle swe działania z państwami członkowskimi i pozostałymi partnerami, w szczególności Eurojustem i europejskimi sieciami sądowymi w sprawach cywilnych i handlowych. Komisja wspiera starania państw członkowskich i zamierza sama opracować pewne narzędzia informatyczne. Narzędzia te umożliwią zwiększenie interoperacyjności systemów[14], ułatwią obywatelom dostęp do wymiaru sprawiedliwości a organom sądowym komunikację oraz przyniosą znaczne korzyści wynikające z efektu skali na poziomie europejskim.

4. PRIORYTETOWE CELE DZIAłANIA (2008-2013)

Działania Unii Europejskiej w dziedzinie e-sprawiedliwości powinny umożliwić obywatelom, zwłaszcza ofiarom przestępstw, dostęp do niezbędnych informacji, który nie jest utrudniony językowymi, kulturowymi lub prawnymi przeszkodami, wynikającymi z istnienia wielu zróżnicowanych porządków prawnych. Unia Europejska powinna także wspierać mechanizmy ułatwiające współpracę organów sądowych.

4.1. Europejski portal e-sprawiedliwości ułatwiający dostęp obywateli i przedsiębiorstw europejskich do wymiaru sprawiedliwości

Stworzenie portalu e-Sprawiedliwość pozwoli zapewnić większą widoczność działań podejmowanych na szczeblu europejskim i ułatwi obywatelom i przedsiębiorstwom europejskim dostęp do wymiaru sprawiedliwości. W perspektywie długofalowej powinien stać się on dla obywateli punktem wejścia do europejskiej przestrzeni sprawiedliwości, i elementem szerszej polityki w zakresie komunikacji internetowej[15].

Portal spełniał będzie co najmniej trojaką rolę:

a) Źródło informacji

Na portalu obywatele europejscy będą mogli znaleźć, w swoim języku, potrzebne im informacje na temat porządków prawnych i procedur sądowych. Nieznajomość przepisów obowiązujących w innych państwach członkowskich jest bowiem jednym z głównych powodów, dla którego obywatele nie mogą bez przeszkód korzystać z przysługujących im praw w innym państwie członkowskim UE.

Na portalu przedstawione zostaną przede wszystkim:

- informacje na temat praw, jakie przysługują ofiarom przestępstw na szczeblu europejskim i krajowym w ramach postępowania karnego oraz praw do odszkodowania;

- prawa podstawowe, jakie przysługują obywatelom wszystkich państw członkowskich (prawa osób oskarżonych w ramach postępowania karnego);

- podstawowe zasady wnoszenia przez obywateli spraw do trybunału innego państwa członkowskiego oraz zasady obrony w przypadku toczącego się tamże postępowania.

Portal będzie również źródłem praktycznych informacji – znajdować się tam będą w szczególności dane właściwych organów, informacje na temat zasad wnoszenia do nich spraw, zasad korzystania z usług adwokata (ze wskazaniem czy jest to obowiązkowe czy nie), procedur otrzymywania pomocy prawnej.

Niektóre z tych informacji są już dostępne na portalu sieci sądowej w sprawach cywilnych. Informacje te zostaną także umieszczone na portalu i uzupełnione o kwestie z zakresu prawa karnego i praw przysługujących ofiarom przestępstw.

b) Orientacja

Portal umożliwiać będzie użytkownikom dostęp do innych, istniejących już, portali (Eur-lex, Pre-lex, SCADPlus, Eurovoc oraz IATE), stron internetowych europejskich instytucji sądowniczych, lub do różnego rodzaju istniejących sieci współpracy sądowej i instrumentów stworzonych w ramach takiej współpracy.

Portal umożliwi także dostęp do niektórych połączonych w sieć krajowych rejestrów, dzięki bezpośrednim odsyłaczom do organizacji, odpowiedzialnych za zarządzanie takimi systemami[16].

c) Bezpośredni dostęp do niektórych procedur europejskich

W przyszłości może nastąpić pełna elektronizacja niektórych procedur europejskich. Istnieją już odpowiednie podstawy prawne jak np. rozporządzenie w sprawie drobnych roszczeń[17] czy też rozporządzenie w sprawie nakazu zapłaty[18].

Zbadana powinna zostać również możliwość dokonywania na portalu płatności za niektóre czynności (jak np. uregulowanie kosztów postępowania), jak również, w perspektywie długoterminowej – możliwość składania on-line wniosku o wydanie zaświadczenia o niekaralności i otrzymanie go w wybranym języku.

[pic]

4.2. Projekt e-sprawiedliwość – element zwiększający skuteczność współpracy organów sądowych

Opracowywaniu narzędzi elektronicznych powinno towarzyszyć wprowadzanie w życie instrumentów współpracy sądowej w ramach UE. Tworząc te narzędzia, Komisja zamierza wykorzystać istniejące już struktury – obie sieci sądowe oraz Eurojust. Wprowadzaniu ich w życie natomiast muszą towarzyszyć odpowiednie kampanie informacyjne i szkoleniowe. Dlatego też, aby zapewnić specjalistom z dziedziny wymiaru sprawiedliwości odpowiednie szkolenia na temat narzędzi stworzonych na potrzeby wdrażania e-sprawiedliwości, Komisja planuje nawiązać współpracę z właściwymi krajowymi i europejskimi placówkami szkoleniowymi, a zwłaszcza z europejską siecią szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości.

4.2.1. Kontynuacja łączenia w sieć krajowych rejestrów karnych

Tworzenie sieci krajowych rejestrów karnych jest tą dziedziną projektu e-sprawiedliwość, w której odnotowano największe postępy. Jest to bardzo dobry przykład, ilustrujący w jaki sposób inicjatywa kilku państw członkowskich może stopniowo przerodzić się w projekt o prawdziwie europejskim zasięgu.

Komisja dokłada starań, aby przyłączenie wszystkich państw członkowskich nastąpiło w krótkim czasie. Dlatego też przedstawiła ona kilka propozycji aktów prawnych[19], których celem jest sprecyzowanie ram prawnych i umożliwienie elektronicznego przyłączenia się do sieci. W związku z planowanym wejściem w życie decyzji ramowej w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru skazanych, Komisja planuje przeprowadzić dwie analizy wykonalności, co pozwoli jej określić ewolucję projektu i objąć wymianą informacji dane karanych obywateli państw trzecich.

Projekt ten w wyraźny sposób pokazuje jaką wartość dodaną mogą przynieść działania na szczeblu europejskim:

- aby wymiana informacji powiodła się konieczne jest, aby wymieniane informacje były jednorodne i jasne dla obu stron – zaawansowane prace mające na celu zapewnienie takiego stanu rzeczy przeprowadzone zostały w ramach projektu pilotażowego[20], a nabyte doświadczenia – zawarte w przedstawionej przez Komisję propozycji aktu prawnego;

- w 2009 r. Komisja udostępni państwom członkowskim program komputerowy, który umożliwi szybką wymianę informacji między wszystkimi krajowymi rejestrami karnymi[21]. Zastosowanie tego systemu w połączeniu z zastosowaniem s-TESTA do celów wymiany informacji pozwoli uzyskać korzyści w postaci efektu skali, ponieważ poszczególne państwa członkowskie nie będą musiały rozwijać podobnych systemów na własną rękę, wzrośnie także funkcjonalność projektu pod względem technicznym .

Zdaniem Komisji realizacja tych prac stanowi priorytetowy cel działań w zakresie e-sprawiedliwości ponieważ dotyczą one wszystkich państw członkowskich, w konkretny sposób przyczyniają się do zacieśnienia współpracy sądowej i wzmocnienia wzajemnego zaufania. Jednakże wymiana informacji powinna objąć także inne dziedziny poza współpracą sądową i realizować inne cele (np. dostęp do niektórych stanowisk).

4.2.2. Stworzenie bezpiecznej sieci wymiany informacji na potrzeby współpracy organów sądowych

Organom sądowym należy zapewnić możliwość całkowicie bezpiecznej wymiany poufnych danych. Kilka europejskich aktów prawnych wprowadza już taką możliwość w odniesieniu do postępowania karnego[22], obecnie należy skoncentrować się na rozwoju dotychczasowych osiągnięć, a zwłaszcza realizacji projektu EPOC III, którego autorem jest Eurojust. Tego typu mechanizm mógłby zintegrować niektóre funkcje Atlasu sądowniczego i Kompendium europejskiego[23], przez co mógłby stać się kompleksowym narzędziem wsparcia dla pomocy prawnej. W perspektywie długoterminowej uzupełnieniem tego mechanizmu mogłaby być wirtualna platforma wymiany, oferująca między innymi tłumaczenie automatyczne, dzięki której dostęp do tych samych akt danej sprawy mogłyby mieć organy sądowe kilku krajów. W projekcie zostaną uwzględnione doświadczenia z zakresu zapewniania bezpieczeństwa wymiany informacji i danych osobowych[24].

4.2.3. Propagowanie wykorzystania techniki telekonferencji

Kilka aktów prawnych przyjętych na poziomie europejskim już w chwili obecnej przewiduje wykorzystanie techniki telekonferencji w ramach postępowań sądowych[25]. Ze względów kulturowych, językowych lub technicznych te możliwości są jednak słabo wykorzystywane[26]. Z niedawno przeprowadzonego badania Rady[27] wynika, że przepisy większości państw członkowskich przewidują możliwość organizacji telekonferencji i dopuszczają wykorzystanie tej techniki w kontaktach z innym państwem, jednak tego typu zastosowanie wciąż należy do rzadkości. Tymczasem zalety szerszego wykorzystania takiej techniki są oczywiste – oszczędność czasu, pieniędzy, brak potrzeby przemieszczania się, elastyczność…

Należy więc podjąć odpowiednie działania, aby zmobilizować organy sądowe do wykorzystywania tych nowych technologii w ramach prowadzonych we współpracy z innymi państwami postępowań sądowych w sprawach cywilnych i karnych.

Komisja wspierać będzie starania podejmowane na szczeblach krajowych i dopilnuje, aby wybrane rozwiązania techniczne pozwoliły zapewnić interoperacyjność na szczeblu europejskim. Komisja, we współpracy z sieciami sądowymi w sprawach cywilnych i karnych, opracuje i udostępni na swoich stronach internetowych podręcznik, składający się z części ogólnej i części poświęconej poszczególnym krajom, wyjaśniający użytkownikom prawne i techniczne zasady wykorzystania tych technik. Wyszukanie trybunałów wyposażonych w niezbędny materiał możliwe będzie dzięki atlasom sądowym.

4.2.4. Pomoc tłumaczeniowa

W procesie budowy rzeczywistej europejskiej przestrzeni sprawiedliwości kwestia wielojęzyczności stanowi wyzwanie. Procedury sądowe przeprowadzane są prawie wyłącznie w językach krajowych, a posługiwanie się językiem obcym dopuszczane jest tylko w wyjątkowych przypadkach. Komisja planuje zatem przeprowadzić konkretne działania dotyczące tłumaczeń ustnych i pisemnych w ramach postępowań sądowych.

- Rozwój narzędzi tłumaczenia automatycznego

Tłumaczenie automatyczne pozwala szybko zorientować się co do treści sporządzonego w innym języku dokumentu. Zastosowanie takiej techniki w ramach postępowania sądowego ma oczywiste zalety. Pozwala ona na przykład szybko zidentyfikować w obszernych często aktach sprawy, elementy, które mogą być interesujące dla innego postępowania, które powinny zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego. Pozwala ona także w ciągu kilku minut zorientować się w treści decyzji sporządzonej w języku obcym lub innego dokumentu, który może mieć znaczenie dla prowadzonego postępowania.

Narzędzia umożliwiające tłumaczenie automatyczne już istnieją i są dostępne, ale powinny one zostać ulepszone i dostosowane do potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Należy zbadać jakie będą koszty udostępnienia tego typu narzędzi specjalistom w tej dziedzinie oraz ogółowi społeczeństwa i jakie przepisy prawne regulowałyby tego typu operacje.

- Baza danych zawierająca informacje o pisemnych i ustnych tłumaczach sądowych

Gdy w trakcie postępowania sądowego pomoc tłumacza ustnego lub pisemnego okazuje się niezbędna, jego znalezienie jest czasami trudne, szczególnie jeśli chodzi o osoby władające rzadkimi językami. Dzięki stworzeniu bazy danych, zawierającej informacje o tłumaczach pisemnych i ustnych pracujących dla wymiaru sprawiedliwości, wyszukiwanie mogłoby dotyczyć całej Unii. Baza danych, umożliwiając wyszukiwanie wyspecjalizowanych w tej tematyce tłumaczy ustnych/pisemnych, przyczyniłaby się także do poprawy jakości tłumaczeń sądowych. Konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, a w miarę możliwości projektu pilotażowego, i zbadanie możliwości odwołania się do usług tłumacza sądowego z innego państwa członkowskiego przy równoczesnym zastosowaniu techniki telekonferencji.

- Formularze on-line umożliwiające tłumaczenie automatyczne

Większość instrumentów Unii jest wyposażona w standardowe formularze, które ułatwiają wzajemne zrozumienie. Aby podnieść skuteczność współpracy sądowej, obróbka w postaci tłumaczenia automatycznego powinna obejmować całość formularza, tj. nie tylko formę ale i treść. Komisja planuje współpracować z istniejącymi sieciami sądowymi i Eurojustem, aby promować bardziej systematyczne wykorzystanie formularzy interaktywnych, w których zastosowane są całe gotowe segmenty tekstu i gotowa terminologia. Tym sposobem zapytania i informacje będą mogły być szybko przekazywane we wszystkich językach Unii.

[pic]

5. TWORZENIE EUROPEJSKIEGO PLANU DZIAłANIA W DZIEDZINIE E-SPRAWIEDLIWOśCI

W załączniku do niniejszego komunikatu znajduje się proponowany plan działań i harmonogram realizacji projektów.

Warunkiem powodzenia przedsięwzięcia jest jednoznaczny podział obowiązków między Komisję, państwa członkowskie i inne zaangażowane we współpracę sądową strony. Pod względem finansowym, działania w dziedzinie e-sprawiedliwości powinny być finansowane z budżetu istniejących programów finansowych – szczegółowych programów „Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych”[28] oraz „Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych”[29].

Komisja koordynować będzie prace, promując wymianę dobrych praktyk. Zgodnie z mającymi zastosowanie procedurami, projekty proponowane przez państwa członkowskie lub właściwe organizacje branżowe mogą otrzymywać wsparcie w postaci dotacji. W odniesieniu do spraw karnych, finansowanie projektów krajowych, których celem jest zwiększenie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych jest w pewnym stopniu dopuszczalne. Istnieją dwie podstawy prawne finansowania ponadnarodowych projektów państw członkowskich i zaangażowanych podmiotów w dziedzinie e-sprawiedliwości.

Komisja opracuje koncepcję i stworzy portal e-Sprawiedliwość, którym następnie będzie zarządzać w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. Na państwach członkowskich spoczywać będzie obowiązek aktualizacji figurujących tam informacji, dotyczących ich porządków prawnych. Komisja zajmie się także koordynacją informacji na różnych powiązanych stronach i odnośnych odsyłaczy. W zależności od wyników analiz wykonalności Komisja przygotuje narzędzia informatyczne niezbędne do elektronizacji europejskich procedur. Środki na finansowanie portalu pochodzić będą z istniejących programów, będących częścią budżetu wspólnotowego.

Komisja zamierza kontynuować prace nad łączeniem w sieć krajowych rejestrów karnych i w tym kontekście zamierza wspierać państwa członkowskie podejmujące się niezbędnej modernizacji; stworzyć program umożliwiający wszystkim stronom udział w wymianie informacji, który służyć będzie jako punkt odniesienia; oraz przeprowadzić analizy, wprowadzić ulepszenia i przygotować propozycje aktów prawnych, zapewniające rozwój systemu oraz stworzyć, zaplanowany od wielu lat, rejestr karanych obywateli krajów trzecich[30]. Planowane jest dalsze wykorzystywanie środków z programu finansowego „Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych” do tych celów[31].

Komisja nadal będzie bezpośrednio odpowiedzialna za europejską sieć sądową w sprawach cywilnych i wspierać będzie europejską sieć w sprawach karnych. Ściśle współpracować będzie z obiema sieciami i Eurojustem w celu opracowania narzędzi niezbędnych do podniesienia skuteczności współpracy sądowej, a w szczególności narzędzi tłumaczenia automatycznego i systemu bezpiecznej wymiany.

Działania realizowane w dziedzinie e-sprawiedliwości powinny zostać uwzględnione w trakcie śródokresowej oceny programów finansowych, a sposób finansowania, w razie konieczności – zmieniony[32]. W perspektywie średniookresowej można rozważyć wprowadzenie jednego tylko programu horyzontalnego obejmującego zarówno sprawy cywilne jak i karne.

Załączniki

Załącznik 1:

Tematyka | Projekty | Działania | Okres |

Portal e-Sprawiedliwość |

stworzenie stron internetowych portalu e-Sprawiedliwość | - analiza wykonalności i stworzenie portalu - wdrożenie procedur zarządzania zawartością stron - umieszczenie informacji we wszystkich językach UE | 2008-2011 |

połączenie w sieć krajowych rejestrów karnych |

połączenie w sieć krajowych rejestrów karnych | - wsparcie dla projektu pilotażowego - opracowanie przez Komisję programu komputerowego, który posłuży jako punkt odniesienia - analiza wykonalności pod kątem technicznych skutków wprowadzenia w życie decyzji ramowej - wprowadzenie w programie niezbędnych ulepszeń w celu zagwarantowania wysokiej jakości wymienianych danych oraz wymiany informacji w celach administracyjnych | 2008-2011 |

stworzenie europejskiego rejestru danych karanych obywateli krajów trzecich | - analiza wykonalności - przedstawienie wniosku dotyczącego aktu prawnego | 2009-2010 |

połączenie krajowych baz danych | (wyłącznie projekty wchodzące w zakres e-sprawiedliwości) |

połączenie w sieć rejestrów dłużników niewypłacalnych | nadzorowanie prac państw członkowskich | 2009 |

Komunikacja elektroniczna (między organami sądowymi) |

podpis elektroniczny | - ocena sytuacji - analiza możliwości zastosowania podpisu elektronicznego w obrocie prawnym | 2009-2011 |

zabezpieczona sieć | analiza wykonalności | 2010-2012 |

wirtualna platforma wymiany | analiza wykonalności | 2012-2013 |

Pomoc tłumaczeniowa |

Stopniowe tworzenie wielojęzycznego słowniczka terminów prawnych | - projekt pilotażowy | 2009-2013 |

sfinansowanie narzędzi translacyjnych (wszystkie języki europejskie), przystosowanych do słownictwa z dziedziny wymiaru sprawiedliwości | - wykaz istniejących narzędzi - analiza wykonalności pod kątem technicznym i prawnym - projekt pilotażowy | 2009-2013 |

stworzenie bazy danych zawierającej informacje o tłumaczach ustnych i pisemnych pracujących dla wymiaru sprawiedliwości | analiza wykonalności projekt pilotażowy rozpowszechnienie informacji na stronach internetowych europejskich sieci sądowych | 2009 |

stworzenie interaktywnych formularzy, które towarzyszyć będą europejskim aktom legislacyjnym | - analizy wykonalności - umieszczenie formularzy on-line | 2008-2011 |

Przetłumaczenie formularzy europejskiej sieci sądowej w sprawach karnych i przekształcenie ich w formularze interaktywne | umieszczenie formularzy na portalu e-Sprawiedliwość lub na stronach internetowych sieci sądowych | 2009-2011 |

stworzenie formularzy interaktywnych na potrzeby procedur cywilnych | 2010-2012 |

w tym zlecenie płatnicze on-line (europejski nakaz zapłaty) | analiza wykonalności pod kątem możliwości zabezpieczenia platformy i zarządzania płatnościami | 2010 |

telekonferencje |

opracowanie praktycznych informacji i podręczników dla użytkowników | - opracowanie podręczników przez państwa członkowskie i Komisję we współpracy z sieciami - umieszczenie podręczników na portalach sieci | 2008-2009 |

profesjonalne szkolenia z zakresu obsługi technicznej i organizacyjnej | nie | 2008-2010 |

wymiana dobrych praktyk | w ramach forum e-sprawiedliwość | organizacja corocznych spotkań poświęconych problematyce z zakresu e-sprawiedliwości | 2008-2013 |

szkolenia specjalistów z dziedziny wymiaru sprawiedliwości w zakresie współpracy sądowej | * wykorzystanie technik telekonferencji * problematyka tłumaczeń ustnych i pisemnych w tym szkolenia z zakresu terminologii prawnej | współpraca z europejską siecią szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości i państwami członkowskimi | 2008-2013 |

[1] Konkluzje Rady Europejskiej z 21/22 czerwca 2007 r. i z 14 grudnia 2007 r.

[2] http://ec.europa.eu/civiljustice/

[3] http://ec.europa.eu/idabc/ Preliminary Study on mutual recognition of e-Signatures for e-Government applications (2007) i eID Interoperability for PEGS (2007)

[4] Standardisation aspects of e-Signature –(2007)

http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/docs/esignatures/e_signatures_standardisation.pdf

[5] COM (2007) 807, pkt 4.2 ; www.ebr.org ; www.briteprojet.net

[6] Dokument 9573/07 JURINFO 17

[7] „Utilisation des technologies de l'information et de la communication dans les États européens” grupa robocza ds. oceny (CEPEJ) Rady Europy (CEPEJ(2007)22Prov

[8] http://www.juradmin.eu/

[9] http://www.network-presidents.eu/

[10] Patrz www.cnue.be

[11] COM (2008) 38.

[12] EUR-Lex - http://eur-lex.europa.eu; N-Lex http://eur-lex.europa.eu/n-lex oraz baza danych JURE

[13] www.caselex.com

[14] Komisja przedstawi plan działania dotyczący współdziałania systemów podpisu elektronicznego i e-tożsamości.

[15] SEC(2007)1742.

[16] Rejestry przedsiębiorców – European Business Register i księgi wieczyste – EULIS. Planowany dostęp do połączonych rejestrów niewypłacalnych dłużników będzie możliwy bezpośrednio w ramach portalu lub pośrednio, w zależności od przyjętego rozwiązania.

[17] Rozporządzenie (WE) nr 861/2007, Dz.U. L 199 z 31.7.2007.

[18] Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006, Dz.U. L 399 z 30.12.2006.

[19] Wniosek dotyczący decyzji ramowej w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru skazanych, COM 2005 (690) wersja ostateczna/2. Wniosek dotyczący decyzji ECRIS.

[20] W kwietniu 2008 r. w projekcie tym wzięło udział 13 państw członkowskich.

[21] Jako praktyczny przykład zalet, jakie niesie ze sobą połączenie w sieć systemów krajowych można podać fakt, że w okresie pierwszego miesiąca przyłączenia do sieci, Francja i Niemcy wymieniły więcej informacji niż przez całe wcześniejsze 10 lat.

[22] Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r.; Wspólne działanie z dnia 29 czerwca 1998 r. (Dz.U. L 191 z 7.7.1998, s. 4)

[23] Kompendium przewiduje standardowy i ujednolicony sposób składania wniosku o udzielenie pomocy.

[24] http://cordis.europa.eu/ist/trust-security/index.html

[25] Konwencja z dnia 29 maja 2000 (art. 10); decyzja ramowa 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001; rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. (art. 10 i 17); dyrektywa 2004/80/WE (art. 9); rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 (art. 9)

[26] Dokument 14602/07, JURINFO 60.

[27] Dokument 6355/08, JURINFO 11.

[28] Decyzja nr 1149/2007/WE, Dz.U. L 257 z 3.10.2007.

[29] Decyzja nr 126/2007/WE, Dz.U. L 58 z 3.10.2007.

[30] COM(2006)359 wersja ostateczna

[31] W 2008 r. na rejestr karny przeznaczono środki w wysokości 15 mln EUR.

[32] W 2008 r. dostępne środki wyniosą prawdopodobnie prawie 26 mln EUR dla obu programów.