30.8.2008   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 224/61

1.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wyraża uznanie dla Komisji Europejskiej za jej dotychczasową pracę nad sprawami dotyczącymi ochrony dzieci w kontekście „technologii sieciowych” (1), zwracając szczególną uwagę na to, że średni poziom świadomości w populacji rośnie dzięki kampaniom prowadzonym przez partnerów społecznych, w szczególności organizacje pozarządowe oraz Komisję Europejską, która organizuje co roku Dni Bezpiecznego Internetu.

1.2

EKES sporządził liczne opinie, aby zwrócić uwagę na te sprawy (2). Ponadto zaleca on podejście oparte na partnerstwie międzynarodowym, które wspiera:

1.2.1

Międzynarodową wymianę danych i wspólne gromadzenie pomysłów przez rządy, organy ścigania, punkty kontaktowe (hotlines), instytucje bankowe, finansowe i zarządzające kartami kredytowymi, ośrodki pomocy dzieciom krzywdzonym, organizacje opieki nad dziećmi i branżę internetową.

1.2.2

Unijną lub międzynarodową „grupę roboczą”, która zbiera się raz na kwartał, aby ułatwić dzielenie się danymi, ekspertyzami i sprawdzonymi rozwiązaniami pomiędzy zainteresowanymi podmiotami, w tym przez punkty kontaktowe, organy ścigania, rządy i w szczególności przez międzynarodową branżę internetową.

1.2.3

Zdefiniowanie oraz promowanie międzynarodowego i europejskiego modelu sprawdzonych rozwiązań w zakresie zwalczania przez punkty kontaktowe treści w internecie przedstawiających wykorzystywanie seksualne dzieci.

1.2.4

Dokonanie przeglądu wszystkich istniejących i przyszłych punktów kontaktowych w świetle obecnie sprawdzonych rozwiązań oraz ocenienie działalności punktów kontaktowych pod kątem nowego modelu sprawdzonych rozwiązań.

1.2.5

Usprawnienie przyszłej alokacji środków i funduszy należących do tego programu w wyniku przeprowadzenia przeglądu punktów kontaktowych.

1.2.6

Udział punktów kontaktowych w projekcie tworzenia europejskiej bazy danych.

1.2.7

Zachęcanie do zawierania partnerstw pomiędzy punktami kontaktowymi i innymi odpowiednimi organizacjami a krajowymi rejestrami nazw domen w celu usuwania nazw domen propagujących seksualne wykorzystywanie dzieci lub stwarzających dostęp do tego typu treści.

1.2.8

Wspólne wysiłki zmierzające do podniesienia świadomości problemów związanych z uwodzeniem przez internet i cybernękaniem (3) oraz w stosownych przypadkach informowanie właściwych organów ścigania i organizacji charytatywnych działających na rzecz dzieci.

1.2.9

Wprowadzenie procedur wsparcia dla analityków i osób pracujących w punktach kontaktowych, zajmujących się przeglądaniem obrazów.

1.2.10

Pracę mającą na celu zapewnienie harmonizacji ram prawnych w tej dziedzinie we wszystkich państwach członkowskich.

1.2.11

Utworzenie na szczeblu Komisji biura ds. tworzenia sieci kontaktów, które będzie działało jako niezależny ekspert, koordynowało badania, dokonywało przeglądu wdrażania programu i wypełniania zaleceń.

1.2.12

Utworzenie corocznego panelu „ekspertów” w celu intensyfikacji transferu wiedzy.

1.2.13

Utworzenie Forum Młodzieży w celu zapewnienia włączenia opinii i doświadczeń dzieci oraz młodych ludzi do badań i przyszłego procesu wdrażania programu.

1.2.14

Proaktywne i oparte na współpracy wykorzystywanie źródeł finansowania, takich jak Daphne czy programy Bezpieczniejszy Internet.

1.2.15

Nawiązanie kontaktów z właściwymi organami Stanów Zjednoczonych w celu zmniejszenia liczby udostępnianych tam stron internetowych zawierających treści przedstawiające wykorzystywanie dzieci i uruchomienia aktywnej transatlantyckiej wymiany danych.

1.3

Praca z zastosowaniem podejścia opartego na partnerstwie zapewnia maksymalne wykorzystanie kompetencji, rozpowszechnienie wiedzy i finansowanie. Co najważniejsze, gwarantuje ona zaangażowanie zainteresowanych podmiotów i partnerów społecznych w ogólne wysiłki UE zmierzające do jak największego ograniczenia treści niezgodnych z prawem w środowisku online i dostępu do nich.

2.1

Internet i technologie komunikacyjne (zwane dalej „technologiami sieciowymi”) (4) zostały przewidziane i zaprojektowane jako narzędzia komunikacyjne dla nauczycieli akademickich i badaczy, lecz obecnie wykorzystywane są w domach, szkołach, przedsiębiorstwach i w administracji publicznej niemal na całym świecie.

2.2

Dzieci są aktywnymi użytkownikami technologii sieciowych, a ich uczestnictwo wciąż się zwiększa. Jednakże oprócz korzyści z interaktywności i udziału w środowisku online, stoją one w obliczu pewnych poważnych zagrożeń:

2.3

Inne tendencje (zob. załącznik 1) (5) obejmują:

2.4

Ochrona użytkowników internetu, w szczególności dzieci, przed nielegalnymi i szkodliwymi treściami i zachowaniami w środowisku sieciowym oraz ograniczenie dystrybucji niezgodnych z prawem treści pozostaje zagadnieniem istotnym dla decydentów i prawodawców, dla branży i użytkowników końcowych, a w szczególności dla rodziców, opiekunów i wychowawców.

2.5

Z prawnego punktu widzenia należy wprowadzić zasadnicze rozróżnienie między tym, co jest niezgodne z prawem, a tym, co jest szkodliwe, gdyż walka z tymi zjawiskami wymaga różnych metod, strategii i narzędzi. To, co uważa się za niezgodne z prawem, może różnić się w poszczególnych państwach, określane jest przez obowiązujące prawo krajowe i egzekwowane przez organy ścigania, inne organy rządowe i te punkty kontaktowe, które posiadają właściwe uprawnienia.

2.6

EKES domaga się, by harmonizacja przepisów między państwami członkowskimi była wdrażana i egzekwowana na szczeblu krajowym i by — zgodnie z konwencją Rady Europy dotyczącą cyberprzestępczości (6) — obejmowała przynajmniej następujące kwestie:

2.7

Chociaż ustanowiono pewne ogólnoeuropejskie normy określające kwestie prawne poprzez różnorakie zalecenia i dyrektywy, należy ocenić, czy dane te zostały zastosowane w praktyce przez wszystkie państwa członkowskie.

2.8

„Szkodliwe” treści oznaczają takie treści, które rodzice, nauczyciele oraz inni dorośli uważają za potencjalnie szkodliwe dla dzieci. Definicje takich treści różnią się w poszczególnych krajach i kulturach i mogą obejmować strony internetowe propagujące pornografię, przemoc, rasizm, ksenofobię, teksty i muzykę nawołujące do nienawiści, samookaleczanie, anoreksję i zachowania samobójcze. W tej sytuacji EKES przyznaje, że trudno stworzyć partnerstwa międzynarodowe do walki z takimi materiałami, lecz uważa, że można podjąć wysiłki na szczeblu krajowym w celu podniesienia świadomości dotyczącej narzędzi, metod i technologii stworzonych w celu ochrony dzieci przed takimi treściami.

2.9

UE jest prekursorem w dziedzinie ochrony dzieci w środowisku online od roku 1996, a stworzone później programy „Bezpieczniejszy Internet” (plan działania „Bezpieczniejszy Internet” na lata 1999-2004, „Bezpieczniejszy Internet +” na lata 2004-2008) były ważnymi narzędziami w tej dziedzinie. Komisja Europejska przyjęła komunikat w sprawie wdrożenia programu „Bezpieczny Internet +” w latach 2005-2006 (7). Ponadto ocena oddziaływania przeprowadzona między kwietniem i lipcem 2007 r. (8) potwierdziła, że przeprowadzone działania były skuteczne, podkreślając jednocześnie potrzebę dostosowania ich do nowych technologii internetowych i dynamicznego wzrostu przestępczości w tej dziedzinie.

2.10

Celem nowego programu będzie promowanie bezpieczniejszego korzystania z internetu oraz innych technologii komunikacyjnych, zwłaszcza przez dzieci, a także zwalczanie nielegalnych treści oraz nielegalnych i „szkodliwych” zachowań w środowisku online, ułatwiające współpracę, wymianę doświadczeń i sprawdzonych rozwiązań na wszystkich szczeblach w zakresie spraw związanych z bezpieczeństwem dzieci w sieci, co zapewni uzyskanie europejskiej wartości dodanej.

2.11

Na program złożą się cztery działania, a integralną częścią każdego z nich będzie wspieranie współpracy międzynarodowej:

2.12

EKES zwraca się jednak o dostarczenie definicji i objaśnień prawnych w związku ze słowami „szkodliwe” i „zachowania”, w szczególności w odniesieniu do transponowania ich do prawa krajowego. Ponadto wymagane są dalsze objaśnienia dotyczące roli punktów kontaktowych, które nie prowadzą dochodzeń w sprawie podejrzanych i nie dysponują koniecznymi do tego uprawnieniami (zob. załącznik 2) (9).

3.1

Internet nie należy ani nie jest zarządzany przez duże przedsiębiorstwa międzynarodowe, które kontrolowałyby jego zawartość. Składa się on z setek milionów stron zakładanych przez niezwykle licznych wydawców, co utrudnia monitorowanie lub kontrolowanie treści niezgodnych z prawem. Dzięki współpracy wszystkich zainteresowanych podmiotów działalność podejmowana na szczeblu lokalnym (w domu) oraz na szczeblu krajowym i międzynarodowym (w tym w cyberprzestrzeni) może jednak zmniejszyć dostępność treści niezgodnych z prawem.

3.2

W 2007 r. Fundacja Monitoringu Internetu zidentyfikowała wąską grupę 2755 stron internetowych przedstawiających treści związane z seksualnym wykorzystywaniem dzieci funkcjonujących na całym świecie; 80 % tych stron to strony o charakterze komercyjnym, które często zmieniają firmę hostingową i region, aby uniknąć wykrycia (10). Taktyki te, w połączeniu ze złożonym międzynarodowym charakterem przestępstw, oznaczają, że tylko wspólna globalna odpowiedź angażująca organy ścigania, rządy i międzynarodową branże internetową umożliwi skuteczne dochodzenie w sprawie tego rodzaju stron internetowych, ich treści i stojących za nimi organizacji.

3.3

EKES jest zdania, że aby zapewnić ochronę dzieci potrzebne jest „podejście partnerskie”. Partnerzy społeczni, w tym rząd, branża internetowa, organy ścigania, organizacje charytatywne działające na rzecz ochrony dzieci, przedsiębiorstwa, przedstawiciele pracowników, organizacje pozarządowe, w tym organizacje konsumenckie, a także ogół społeczeństwa muszą współpracować w celu ukazania zagrożeń i ryzyka, umożliwiając jednocześnie młodym ludziom czerpanie korzyści z tego rewolucyjnego narzędzia socjalizacji, nauki i innowacji.

3.4

Można uznać, że internet podnosi jakość życia wielu osób, lecz w szczególności ludzi młodych, starszych i wielu osób niepełnosprawnych. Jest to unikatowe narzędzie komunikacji, a w dzisiejszych czasach w coraz większym stopniu stanowi ono „sieć społeczną”. Zmiana dynamiki stylu życia, rodziny i wzorców zatrudnienia doprowadziła do zwiększenia ilości czasu spędzanego niezależnie lub w odosobnieniu. Ochrona użytkowników, w szczególności tych najbardziej zagrożonych, zwłaszcza dzieci, stanowi zatem priorytet, którego nie można uznać wyłącznie za obowiązek ich opiekunów.

3.5

Pojawienie się nowych technologii i usług jest kluczem do innowacji i wzrostu przedsiębiorczości w skali globalnej. Młodzi ludzie często jako pierwsi rozumieją te możliwości i korzystają z innowacji. Wraz z rozwojem pojawiają się jednak nadużycia i zjawisko to budzi coraz większe obawy. Organy samoregulujące działające w obrębie tej branży i zainteresowanych podmiotów posiadają dogłębną znajomość tych technologii, a zatem mają możliwość stworzenia środków zaradczych w celu zwalczania tego typu nadużyć. Dzielenie się wiedzą, podnoszenie świadomości i informowanie konsumentów o tym, w jaki sposób mogą zgłaszać strony internetowe, i — w miarę możliwości — podział środków finansowych w celu wyeliminowania takich nadużyć, w szczególności w kontekście wykorzystywania dzieci, stanowią podstawowy obowiązek i część wspólnej odpowiedzialności społecznej branży internetowej.

3.6

Skala i zakres problemu internetowego dotyczącego dystrybucji treści przedstawiających wykorzystywanie dzieci są przedmiotem licznych spekulacji. Jednakże, jak stwierdzono w sprawozdaniu Komisji Europejskiej, brakuje informacji statystycznych w państwach członkowskich UE. Wysiłki powinny być kierowane na śledzenie ruchów i działalności stron internetowych związanych z dystrybucją treści przedstawiających wykorzystywanie dzieci w celu dostarczenia informacji uprawnionym organom i międzynarodowym organom ścigania, aby usuwać takie treści i prowadzić dochodzenia w sprawie ich dystrybutorów.

3.7

Takie organizacje muszą zostać powołane na szczeblach krajowych i odbywać regularne spotkania z Komisją Europejską w celu opracowania strategii. Platforma na szczeblu UE, angażująca branżę, rząd, instytucje bankowe, finansowe lub zarządzające kartami kredytowymi, organizacje pozarządowe, instytucje edukacyjne, przedstawicieli pracodawców i pracowników, mogłaby okazać się cennym narzędziem szybkiej analizy i podejmowania działania w całej Unii, obejmującego rozprzestrzenianie informacji poza granicami UE w celu ułatwienia współpracy międzynarodowych organów ścigania.

3.8

Należy wspierać coroczne „posiedzenia ekspertów” UE dotyczące postępów w dziedzinie technologii, czynników psychospołecznych i egzekwowania prawa w celu zwiększenia transferu wiedzy. Wnioski z tych posiedzeń byłyby przekazywane wszystkim państwom członkowskim UE i członkom platformy, aby mogły zostać przyjęte, zintegrowane lub wykorzystane na szczeblu krajowym i lokalnym.

3.9

Utworzenie biura ds. tworzenia sieci kontaktów w Brukseli, które badałoby projekty nie tylko z Europy, lecz z całego świata, pomogłoby platformie zagwarantować aktualność i adekwatność wiedzy, w tym danych statystycznych, oraz rozprzestrzenianie skutecznych procesów, które zwalczają problemy i mogą zostać szybko przekazane aktywnym partnerom. Do zadań biura do spraw tworzenia sieci kontaktów należałoby również składanie wizyt i monitorowanie. Ponadto biuro mogłoby pełnić rolę niezależnego eksperta ds. punktów kontaktowych i prowadzić przegląd wniosków w sprawie nowych projektów w celu uniknięcia powtarzania wykonanej pracy oraz zapewnienia skutecznego i wydajnego wykorzystania środków finansowych. Biuro mogłoby również wysuwać propozycje dotyczące partnerstw. Rola biura ds. tworzenia sieci kontaktów polegałaby na natychmiastowym reagowaniu na nowe wyzwania.

3.10

Utworzenie Forum Młodzieży może być cenne ze względu na zaangażowanie młodych ludzi i rozprzestrzenianie informacji w obrębie sieci społecznych, z których korzystają najbardziej narażone osoby. Młodzież ma swój własny język i często niechętnie słucha autorytetów, lecz ochoczo korzysta z rad przekazywanych przez rówieśników ze swojego środowiska społecznego. Należy wziąć pod uwagę „prawa dziecka” i w związku z tym w proces ten muszą zostać zaangażowane młode osoby.

3.11

Potrzebny jest skuteczny model, a zainteresowane podmioty powinny zobowiązać się do wymiany informacji w celu dostosowania się do nowych i pojawiających się form przestępczości internetowej na całym świecie oraz zobowiązać się do wymiany wiedzy.

4.1

Model sprawdzonych rozwiązań dla punktów kontaktowych:

4.1.1

Analitycy z punktów kontaktowych są wyszkoleni i uznani w dziedzinie oceny niezgodnych z prawem treści w środowisku online.

4.1.2

Analitycy z punktów kontaktowych posiadają doświadczenie w zakresie wykrywania potencjalnie niezgodnych z prawem treści w środowisku online.

4.1.3

Jasne podejście partnerskie obejmujące wszystkie najważniejsze zainteresowane podmioty krajowe, w tym rząd, instytucje bankowe, finansowe lub zarządzające kartami kredytowymi, organy ścigania, organizacje pracujące z rodzinami, organizacje działające na rzecz dzieci i w szczególności branżę internetową.

4.1.4

Punkt kontaktowy podlegający wspólnej regulacji i samoregulacji, utrzymujący efektywne partnerskie stosunki z krajową branżą internetową oraz zgodność działań takiego punktu z kodeksem postępowania.

4.1.5

Powszechne zawiadamianie o niezgodnych z prawem treściach w środowisku online, udostępnianych przez dowolne przedsiębiorstwo krajowe, oraz usuwanie tych treści.

4.1.6

Udział w projekcie tworzenia scentralizowanej europejskiej bazy danych dotyczących adresów URL związanych z seksualnym wykorzystywaniem dzieci.

4.1.7

Zobowiązanie krajowych firm internetowych do blokowania na poziomie sieci stron internetowych figurujących na dynamicznej liście stron przedstawiających seksualne wykorzystywanie dzieci, w celu ochrony użytkowników przed przypadkowym kontaktem z ich treścią.

4.1.8

Punkty kontaktowe posiadające obszerne strony internetowe w języku ojczystym, zapewniające prosty i anonimowy system zgłaszania wraz z jasnymi informacjami odsyłającymi użytkownika do telefonów zaufania i innych organizacji właściwych w sprawach leżących poza zakresem kompetencji punktów, takich jak uwodzenie przez internet lub cybernękanie.

4.1.9

Podnoszenie świadomości co do funkcji punktów kontaktowych i związanych z nimi kwestii.

4.1.10

Wymiana danych, informacji i ekspertyz w skali europejskiej i międzynarodowej.

4.1.11

Udział w europejskich i międzynarodowych partnerstwach z zainteresowanymi podmiotami w celu wymiany danych i informacji oraz gromadzenia pomysłów, aby walczyć z transgranicznym charakterem tych przestępstw.

4.1.12

Działania na szczeblu europejskim i międzynarodowym w celu umożliwienia usuwania treści w internecie przedstawiających wykorzystywanie dzieci i wszczynania dochodzeń przeciwko osobom je rozprowadzającym, bez względu na kraj, z którego dane treści są udostępnianie.

4.1.13

Wnoszenie wkładu w działalność wszelkich krajowych lub międzynarodowych organów stworzonych w celu przyjęcia na szczeblu międzynarodowym odpowiedzialności za zwalczanie takich stron internetowych oraz ułatwianie współpracy międzynarodowych organów ścigania.

4.1.14

Rozpowszechnianie wytycznych wśród pracowników, nauczycieli, organizacji, rodziców i dzieci, takich jak program edukacyjny ThinkuKnow ośrodka CEOP policji brytyjskiej (The Child Exploitation and Online Protection).

4.1.15

Podnoszenie świadomości użytkowników internetu, w szczególności we współpracy z krajowymi firmami internetowymi lub dzięki sponsoringowi z ich strony.

4.1.16

Organizacje powinny być członkami INHOPE, Międzynarodowego Stowarzyszenia Internetowych Punktów Kontaktowych, gwarantującego możliwość wykorzystania międzynarodowej wymiany sprawdzonych rozwiązań pomiędzy punktami kontaktowymi i branżą w celu usuwania zakazanych treści (11).

4.1.17

Procedury powiadamiania muszą być proste i gwarantować osobistą anonimowość zgłaszającego oraz szybkie rozpatrywanie doniesień.

4.1.18

Operatorzy punktów kontaktowych powinni wprowadzić procedury zapewniające odpowiedni poziom wsparcia i pomocy psychologicznej dla analityków zajmujących się przeglądaniem oraz przetwarzaniem danych.

4.2

Ponadto punkty kontaktowe powinny:

5.1

Wniosek Komisji Europejskiej pozostawia kilka pytań bez odpowiedzi:

5.2

Zajęcie się wspomnianymi wyżej aspektami zapobiegłoby wyważaniu otwartych drzwi, powtarzaniu wykonanych już działań oraz zapewniłoby skuteczne i wydajne wykorzystanie funduszy. Należy zwłaszcza zagwarantować, że eksperci w tej dziedzinie będą aktywnie zaangażowani w inicjatywę przy ścisłej współpracy z konsultantami i urzędnikami państwowymi. Byłoby to wskazane również w przypadku wspomnianego już proponowanego biura ds. tworzenia sieci kontaktów, które funkcjonowałoby na szczeblu Komisji i prowadziłoby badania nad takimi projektami, poznawałoby je, wizytowało i utrzymywałoby z nimi stały kontakt.

5.3

Komisja powinna rozważyć bardziej proaktywne i oparte na współpracy wykorzystywanie źródeł finansowania, takich jak Daphne czy programy na rzecz bezpieczniejszego Internetu.

5.4

Na koniec Komitet zwraca się do Komisji Europejskiej, aby podkreśliła rolę i znaczenie:

5.5

Powyższe środki zmniejszą liczbę przypadków, w których niewinni użytkownicy internetu mogą zetknąć się z szokującymi i niezgodnymi z prawem obrazami, zredukują ponowną wiktymizację dzieci poprzez ograniczenie możliwości oglądania materiałów przedstawiających ich seksualne wykorzystanie, ograniczą dostępność i dopływ takich treści do osób, które mogą ich poszukiwać, i utrudnią rozpowszechnianie takich obrazów wśród użytkowników internetu przez organizacje przestępcze z zamiarem osiągania zysków.

5.6

Co istotne, wdrożenie tych działań będzie w coraz większym stopniu utrudniało działania osób kierujących dystrybucją treści przedstawiających wykorzystywanie dzieci. Choć dynamiczna natura przestępstw i technologiczne wyrafinowanie przestępców utrudnia całkowite wyeliminowanie tego zjawiska, to im bardziej kosztowne, ryzykowne i krótkotrwałe stają się ich działania, w tym mniejszym stopniu jawią się one jako łatwy sposób osiągania zysków finansowych i korzyści innego typu.

5.7

Najnowsze dane dotyczące zakresu i skali funkcjonowania stron internetowych przedstawiających seksualne wykorzystywanie dzieci (a nie pojedynczych obrazów lub adresów URL) przynoszą zachętę do dalszej walki zmierzającej do całkowitego wykorzenienia negatywnych zjawisk. Obecnie można wytyczyć konkretne cele, by wykazać korzyści płynące z wymiany danych i zaangażowania na najwyższym szczeblu międzynarodowym oraz efekty pozytywnego i skutecznego, wspólnego partnerstwa międzynarodowego na rzecz znacznego ograniczenia liczby stron internetowych związanych z seksualnym wykorzystywaniem dzieci.