[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH | Bruksela, dnia 26.9.2006 SEK(2006) 1196 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY w sprawie sytuacji finansów publicznych na Węgrzech obejmującyzalecenie Komisji w sprawie OPINII RADY zgodnej z artykułem 9 ust 3. rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji Węgier na lata 2005-2009 oraz zalecenie Komisji w sprawie ZALECENIA RADY DLA WĘGIER w celu położenia kresu sytuacji nadmiernego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych UZASADNIENIE Niniejszy komunikat obejmuje analizę sytuacji finansów publicznych na Węgrzech w świetle dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji przedłożonego przez Węgry w dniu 1 września 2006 r. oraz trwającej procedury nadmiernego deficytu. Obejmuje dwa dokumenty – zalecenie Komisji dotyczące opinii Rady w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji oraz zalecenie Komisji w sprawie zalecenia Rady na mocy art. 104 ust. 7 w celu położenia kresu sytuacji nadmiernego deficytu. Informacje ogólne Pakt na rzecz stabilności i wzrostu, który wszedł w życie dnia 1 lipca 1998 r., opiera się na dążeniu do zapewnienia solidnych finansów państwa jako środka służącego umocnieniu warunków stabilności cen oraz silnego, trwałego wzrostu, sprzyjającego tworzeniu nowych miejsc pracy. W roku 2005 po raz pierwszy wprowadzono zmiany do paktu. Reforma potwierdziła przydatność paktu w zakresie utrzymywania dyscypliny budżetowej, a jednocześnie miała na celu wzmocnienie jego skuteczności i podstaw gospodarczych oraz ochronę stabilności finansów publicznych w perspektywie długoterminowej. Pakt na rzecz stabilności i wzrostu ma dwa aspekty. Aspekt prewencyjny, określony w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[1], zgodnie z którym państwa członkowskie muszą przedstawiać Radzie i Komisji programy stabilności lub konwergencji oraz ich coroczne zaktualizowane wersje (państwa członkowskie, które przyjęły jednolitą walutę przedstawiają (zaktualizowane) programy stabilności, a te, które jej jeszcze nie przyjęły przedstawiają (zaktualizowane) programy konwergencji). Zgodnie z rozporządzeniem Rada wydaje opinię w sprawie każdego programu w oparciu o zalecenie Komisji, po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego przy uwzględnieniu kodeksu postępowania[2], powszechnie przyjętej metodologii szacowania produktu potencjalnego i sald dostosowywanych cyklicznie oraz ogólnych wytycznych polityki gospodarczej, jak również informacji leżących u podstaw prognoz służb Komisji. Aspekt korygujący określony w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu [3] wykonuje art. 104 traktatu. Węgierskie władze przedstawiły pierwszy program konwergencji w maju 2004 r. Zgodnie z rozporządzeniem Rada zaopiniowała go w dniu 5 lipca 2004 r. zatwierdzając ścieżkę dostosowania do 2008 r. ustaloną w tym programie przez węgierskie władze. Również dnia 5 lipca 2004 r. Rada uznała, że na Węgrzech istnieje nadmierny deficyt i wydała zalecenie w sprawie jego korekty do 2008 r. zgodnie z art. 104 ust. 7, przy uwzględnieniu tej samej ścieżki dostosowania. Po podjęciu przez Radę w styczniu 2005 r. decyzji na mocy art. 104 ust. 8 stwierdzającej niezastosowanie się do jej zaleceń oraz biorąc pod uwagę brak zastosowania dwóch ostatnich etapów procedury nadmiernego deficytu (na podstawie art. 104 ust. 9 oraz art. 104 ust. 11) do państw nienależących do strefy euro, do których zaliczają się Węgry, dnia 8 marca 2005 r. Rada wydała zalecenie na mocy art. 104 ust. 7 stwierdzając ponownie konieczność korekty nadmiernego deficytu do 2008 r. zgodnie ze ścieżką dostosowania określoną w zaktualizowanym programie konwergencji Węgier z grudnia 2004 r., zatwierdzoną na mocy opinii Rady z marca 2005 r. Dnia 8 listopada 2005 r. Rada zdecydowała na podstawie art. 104 ust. 8, że działania podjęte przez Węgry w odpowiedzi na jej zalecenie z marca 2005 r. były nieodpowiednie. Wzięła bowiem pod uwagę istotne odchylenia od ścieżki dostosowania określonej w zaleceniu Rady z marca 2005 r., a mianowicie w stosunku do docelowego poziomu deficytu w wysokości 3,6 % PKB w 2005 r. oraz 2,9 % PKB w 2006 r., a nawet w stosunku do zaktualizowanego docelowego poziomu 5,2 % PKB w 2006 r. (wszystkie te wartości obliczono bez uwzględnienia obciążeń z tytułu drugiego filaru systemu emerytalnego) [4]. Dnia 1 grudnia 2005 r. węgierskie władze przedstawiły zaktualizowany program konwergencji obejmujący zmienioną i przesuniętą w czasie ścieżkę dostosowania przy zachowaniu pierwotnego terminu korekty nadmiernego deficytu przewidzianego na 2008 r. Dnia 24 stycznia 2006 r. Rada wydała opinię w sprawie wyżej wymienionego zaktualizowanego programu, w której stwierdziła, że konsolidacja programu opiera się na bardzo dużym cięciu wydatków w wysokości 7,5 % PKB, lecz jego realizacja nie jest poparta konkretnymi środkami. Rada zwróciła się do Węgier o jak najszybsze przedstawienie, najpóźniej do dnia 1 września 2006 r., dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji, w którym określone zostaną konkretne środki strukturalne, w pełni zgodne ze średniookresową ścieżką dostosowania” [5]. Opinia Rady w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji 1. W dniu 1 września 2006 r. Węgry przekazały Radzie i Komisji dostosowany zaktualizowany program konwergencji (zwany dalej „programem”). Program obejmuje lata 2005 – 2009, ale odnosi się również do lat 2010 i 2011. Program jest zasadniczo zgodny ze wzorem programów stabilności i konwergencji oraz uwzględnia wymogi dotyczące prezentacji danych określone w nowym kodeksie postępowania[6]. 2. Po przyjęciu kompleksowego pakietu reform gospodarczych w połowie lat 90 oraz dzięki solidnej polityce makroekonomicznej i odpowiednim reformom strukturalnym, dało się zauważyć stabilne i stosunkowo wysokie tempo wzrostu węgierskiej gospodarki oraz spadek inflacji. Jednak począwszy od 2001 r., a szczególnie w ostatnich latach, wskutek dużego wzrostu wydatków publicznych oraz istotnej podwyżki wynagrodzeń w sektorze publicznym w ciągu ostatnich czterech lat, deficyt budżetowy znacznie przekraczał 5 % PKB, powodując istotne odchylenia od pierwotnie zakładanego poziomu deficytu. Ponadto szacunki znacznie zwiększano ex-post praktycznie przy każdej notyfikacji fiskalnej. Zamiast zakładanego w programie konwergencji z maja 2004 r. deficytu w wysokości 4,6 % PKB w 2004 r., 4,1 % PKB w 2005 r. oraz 3,6 % PKB w 2006 r., odnotowano deficyt w wysokości 6,6 % PKB w 2004 r., 7,5 % PKB w 2005 r. oraz – zgodnie z szacunkami rządu – około 10,1 % PKB w 2006 r., co oznacza dotychczas najwyższy poziom deficytu w UE (wszystkie te wartości uwzględniają obciążenia wynikające z reformy systemu emerytalnego). Duża część odchyleń budżetowych wynika ze zbyt optymistycznych założeń budżetowych, znacznego przekroczenia wydatków, obniżki podatków oraz niewystarczających działań w zakresie dostosowania strukturalnego. Wysoka ekspansywność polityki budżetowej przyczyniła się do naruszenia jej wiarygodności, a jej skutki gospodarcze są coraz bardziej widoczne. Spowodowało to w szczególności poważną nierównowagę bilansu płatniczego oraz istotne zwiększenie wskaźnika zadłużenia zagranicznego (z poniżej 20 % PKB w 2001 r. do blisko 30 % PKB w 2005 r.), jak również znacznie wyższe wahania stóp procentowych w porównaniu z innymi nowymi państwami członkowskimi. 3. Dostosowany program przewiduje spadek wzrostu PKB w ujęciu realnym z 4,1 % w 2006 r. do 2,2 % w 2007 r. i do 2,6 % w 2008 r., na skutek ograniczającego wpływu dostosowań fiskalnych określonych w programie, z których niektóre wprowadzane są od lipca 2006 r. Do 2009 r. wzrost gospodarczy ma osiągnąć poziom z okresu poprzedzającego dostosowania. Zmiany te znajdują również odzwierciedlenie w dorozumianych uwarunkowaniach o charakterze cyklicznym, które wskazują na lukę podażową za lata 2007 i 2008 oraz na powrót do potencjalnego poziomu produkcji do 2009 r. Na podstawie obecnie dostępnych informacji oraz bez uszczerbku dla prognozy służb Komisji z jesieni 2006 r., wyżej opisany scenariusz makroekonomiczny zasadniczo wydaje się realistyczny. Jest jednak zbyt optymistyczny, jeżeli chodzi o zakładany wzrost gospodarczy w 2009 r. oraz rozwój zatrudnienia (szczególnie w ostatnich latach), na który spowolnienie wzrostu gospodarczego i planowane zmniejszenie zatrudnienia w sektorze publicznym wydaje się nie mieć wpływu. Znacząca poprawa równowagi bilansu płatniczego przewidywana w programie wydaje się realna, uwzględniając bezpośrednie i pośrednie skutki dostosowań fiskalnych. W szczególności spodziewany jest spadek deficytu na rachunku obrotów bieżących z blisko 8 % PKB w 2006 r. do mniej niż 4 % PKB w 2009 r. Prognozowany jest wzrost inflacji z 3,5% w 2006 r. do 6,2 % w 2007 r., a następnie jej spadek do 3 % do 2009 r. Zmiany te wynikać będą ze wzrostu VAT (zatwierdzonego przez Parlament dnia 10 lipca 2006 r.) oraz zmniejszenia dopłat do cen (zatwierdzonego na mocy rozporządzenia rady ministrów z dnia 30 czerwca), jak również z innych środków wskazanych w programie, które powodują presję inflacyjną poprzez wzrost cen czynników produkcji (np. wzrost podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne). Tym niemniej w perspektywie długoterminowej inflacja wydaje się nieco zaniżona. 4. Węgierskie władze oficjalnie potwierdziły, że wprowadzenie euro nie jest planowane na 2010 r., lecz nie określiły jeszcze nowego terminu. Polityka pieniężna Węgier nadał łączy wyznaczanie poziomu inflacji ze sztywnym kursem walutowym. Od lutego 2006 r. kurs forinta do euro spadł prawie o 10 % z powodu malejącej gotowości do podejmowania ryzyka na wschodzących rynkach i zaniepokojenia inwestorów sytuacją budżetową na Węgrzech. Latem wzrosły również różnice w zakresie rentowności obligacji w stosunku do strefy euro do około 350 punktów bazowych, co częściowo odzwierciedla obawy inwestorów co do zakresu i wykonalności planowanych dostosowań fiskalnych. Ryzyko wzrostu inflacji i niekorzystne zmiany na rynku finansowym spowodowały zmianę polityki pieniężnej, a mianowicie zwiększenie stóp procentowych o 125 punktów bazowych w trzech etapach do poziomu 7,25 % miedzy połową czerwca a końcem sierpnia 2006 r. Waluta ustabilizowała się dopiero na początku sierpnia. Przyjęte w programie założenia dotyczące stóp procentowych wydają się zaniżone, szczególnie uwzględniając ryzyko wzrostu inflacji w stosunku do prognozowanych wartości. 5. W 2005 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (ogłoszony wiosną 2006 r.) wynosił 7,5 % PKB. Po wyborach powszechnych w kwietniu 2006 r. węgierskie władze zapowiedziały bardzo duży wzrost deficytu w 2006 r., który w przypadku braku działań naprawczych, mógłby osiągnąć 11,6 % PKB[7]. Docelowy deficyt w wysokości 6,1 % PKB określony w ustawie budżetowej na 2006 r. oraz w zaktualizowanym programie konwergencji z grudnia 2005 r. został przekroczony głównie po stronie wydatków (około 5 % PKB). Dotyczyło to głównie kosztów operacyjnych i kosztów wynagrodzeń w centralnych instytucjach budżetowych, wypłat emerytur i rent, kosztów opieki zdrowotnej oraz było związane z wyższymi niż przewidywano inwestycjami instytucji samorządowych z uwagi na cykl wyborczy. Przekroczenie zakładanego deficytu o około 1,5 % PKB wynika z jednej strony z księgowania inwestycji związanych z budową autostrad w ramach sektora instytucji rządowych i samorządowych (1,1 % PKB), podczas gdy pierwotnie miały one zostać ujęte jako partnerstwo publiczno-prywatne poza budżetem, a z drugiej strony z kosztów nabycia samolotów wojskowych (0,3 % PKB) na podstawie umowy leasingu finansowego. Nakłady te pierwotnie nie zostały uwzględnione przy określaniu oficjalnej wartości docelowej deficytu. 6. W czerwcu, stojąc w obliczu rosnącego deficytu budżetowego, nowy rząd, sprawujący urząd od czerwca 2006 r. w wyniku wyborów powszechnych zorganizowanych w kwietniu tego roku, wycofał pozostałą część pięcioletniego programu obniżki podatków, który przyczyniłby się do dalszego spadku dochodów o około 3 % PKB do 2010 r. [8] i przyjął korygujący pakiet fiskalny. Szereg działań korygujących, w tym działań dotyczących dochodów, został już zatwierdzony przez Parlament. Rząd spodziewa się, że podwyższenie podatków oraz natychmiastowe cięcia w zakresie wydatków na opiekę zdrowotną, dopłat do gazu, wydatków na administrację i pełne uwolnienie rezerwy ogólnej (0,3 % PKB) w budżecie, ograniczy deficyt w 2006 r. o 1,5 % PKB, co pozwoli na realizację docelowego, nadal wysokiego, nowego poziomu deficytu w wysokości 10,1 % PKB. Środki te mają mieć istotny wpływ na sytuację również w kolejnych latach. 7. Celem dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji z września 2006 r. jest skorygowanie nadmiernego deficytu do 2009 r. Planowane jest gwałtowne i skoncentrowane na początkowej fazie zmniejszenie deficytu o 6,9 punktu procentowego PKB w ciągu trzech lat, z poziomu 10,1 % PKB w 2006 r. do 3,2 % PKB w 2009 r. W omawianym okresie przewiduje się taką samą poprawę salda pierwotnego. Program potwierdza, że planowany na 2009 r. docelowy deficyt w wysokości 3,2 % PKB nadal będzie powyżej progu 3 % określonego w traktacie, lecz jednocześnie zakłada, że Rada i Komisja, rozpatrując ewentualne uchylenie decyzji o wszczęciu procedury nadmiernego deficytu w przypadku Węgier, mogłyby wziąć pod uwagę część kosztów netto reformy systemu emerytalnego zgodnie ze zaktualizowanym Paktem na rzecz Stabilności i Wzrostu[9]. Prawie połowa planowanego zmniejszenia wskaźnika deficytu przewidywana jest na 2007 r. Planowane zmniejszenie deficytu nominalnego nastąpi poprzez zwiększenie wskaźnika określającego relację dochodów do PKB o 3 punkty procentowe oraz poprzez zmniejszenie wskaźnika określającego relację wydatków do PKB o 3,9 punktu procentowego przez okres objęty programem. Jeżeli chodzi o dochody zatwierdzono w całości ich zwiększenie, co przyczyni się do planowanego w programie zwiększenia wskaźnika dochodów do PKB. Węgierskie władze zamierzają osiągnąć wyznaczone przez siebie cele nie tylko poprzez wspomniane powyżej zatwierdzone cięcia wydatków, ale również poprzez poprawę dyscypliny budżetowej (w oparciu o bardziej przejrzystą rachunkowość oraz wprowadzenie wieloletnich limitów wydatków i zasad dotyczących wydatków). Plany te mają zostać uwzględnione i przedstawione w ustawie budżetowej na 2007 r,. która zostanie przekazana Parlamentowi do końca października. Program zapowiada również kompleksowe reformy strukturalne mające zapewnić realizację zakładanego poziomu deficytu, w szczególności w końcowych latach realizacji programu (np. wprowadzenie programów dopłat pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej, reorganizacja dopłat do cen oraz usprawnienie centralnej administracji publicznej). 8. Z obliczeń przeprowadzonych przez służby Komisji zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią i na podstawie informacji przedstawionych w programie wynika, że deficyt strukturalny (z uwzględnieniem dostosowań cyklicznych i bez uwzględnienia środków jednorazowych i innych środków tymczasowych) po spadku o około 2 % PKB w 2006 r. zmniejszy się z 9,75 % PKB w 2006 r. do 3,25 % w 2009 r., malejąc w tym okresie średnio o około 2,25 % PKB rocznie. Celem średniookresowym określonym w programie dla sytuacji budżetowej zgodnie z Paktem na rzecz Stabilności i Wzrostu jest deficyt strukturalny między 0,5 % a 1 % PKB, przy czym nie zakłada się jego realizacji w okresie objętym programem. Cel średniookresowy mieści się w zakresie określonym w Pakcie na rzecz Stabilności i Wzrostu oraz w kodeksie postępowania oraz odpowiednio odzwierciedla długoterminowy wzrost produktu potencjalnego oraz wskaźnik zadłużenia, przy czym nie zakłada się jego realizacji w okresie objętym programem. 9. Jeżeli chodzi o wynik budżetu jest parę pozytywnych aspektów. Duża część środków mających na celu redukcję deficytu w 2006 i 2007 r. została już przyjęta lub zostanie uwzględniona w budżecie na 2007 r. Ponadto w ostatnich miesiącach rząd podjął decyzje w sprawie pierwszych działań w ramach planowanych reform strukturalnych. Węgierskie władze postanowiły również usprawnić proces budżetowy poprzez wprowadzenie zasady kontroli wydatków począwszy od 2007 r. oraz wieloletniego planowania wydatków instytucji budżetowych. Władze te zobowiązały się również w programie do informowania Komisji i Rady dwa razy w roku o rozwoju sytuacji budżetowej oraz do podjęcia działań naprawczych w przypadku odchyleń budżetowych. Istnieją jednak również poważne zagrożenia. W dalszym ciągu są wątpliwości co do realizacji planowanego zamrożenia wydatków w 2007 i 2008 r. oraz ograniczenia wydatków w obszarach, w których nie przewiduje się ich zamrożenia. Ponadto, mimo planowanych środków, realizacja celów budżetowych w końcowych latach realizacji programu może być zagrożona. Chociaż ryzyko dotyczące dochodów wynikające ze scenariusza makroekonomicznego jest zasadniczo ograniczone, założenia dotyczące dochodów w ostatnim okresie realizacji programu, a w szczególności w 2009 r., są raczej optymistyczne i wynikają z optymistycznych prognoz dotyczących zatrudnienia. Dodatkowo finanse publiczne są narażone na znaczące odchylenia nie tylko ze względu na dotychczasowe słabe wyniki w zakresie kontroli wydatków i brak dokładnych informacji na temat sposobów jej realizacji w przyszłości, ale również z powodu słabej kontroli procesu budżetowego na szczeblu instytucjonalnym. W związku z powyższym planowane zmniejszenie deficytu uzależnione jest od rygorystycznego wdrożenia planowanych reform strukturalnych oraz kontroli wydatków począwszy od pierwszych lat realizacji programu. Nie można wreszcie wykluczyć, że rząd przejmie narosłe od końca 2002 r. zadłużenie przedsiębiorstw transportu publicznego w wysokości prawie 2 % PKB (biorąc pod uwagę, że regularnie miało to miejsce w przeszłości), co miałoby przejściowy wpływ na deficyt. Ponadto wyniki budżetowe mogą być gorsze niż zakłada program zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i w końcowych latach realizacji programu. 10. W świetle powyższej oceny ryzyka, planowana trwała korekta nadmiernego deficytu do 2009 r. wymaga od rządu rygorystycznej realizacji celów budżetowych. Warunkiem jest faktyczne wdrożenie wszystkich środków zapowiedzianych w programie na lata 2006–2009, terminowość decyzji, wdrożenie reform strukturalnych oraz kontrola wydatków. 11. Zgodnie z prognozami przedstawionymi w programie wskaźnik relacji zadłużenia publicznego do PKB znacząco wzrośnie w 2006 r. osiągając poziom 68,5 % (z 62,3 % w 2005 r.), a następnie 71,3 % w 2007 r. i 72,3 % w 2008 r. Według prognoz wskaźnik ten ma zacząć obniżać się dopiero w 2009 r. (70,4 %). Przedstawiona w programie dynamika zadłużenia rażąco odbiega od dynamiki przedstawionej w poprzednim zaktualizowanym programie, który przewidywał utrzymanie wskaźnika relacji zadłużenia do PKB (przy uwzględnieniu obciążeń związanych z systemem emerytalnym) na poziomie 61-63 % PKB w okresie objętym programem. Program ten nie przewiduje żadnych większych operacji (jak prywatyzacja czy przejęcie zadłużenia) mających wpływ na zadłużenie publiczne. Ryzyko wzrostu zadłużenia wynika głównie ze wspomnianego powyżej zagrożenia związanego z wyższym niż prognozowano deficytem oraz z możliwości przejęcia zadłużenia przedsiębiorstw transportu publicznego. W kontekście powyższej oceny ryzyka wskaźnik zadłużenia nie wydaje się wystarczająco obniżać do poziomu wartości referencyjnej. 12. Stabilność finansów publicznych Węgier wydaje się wysoce zagrożona[10]. Bardzo słaba sytuacja budżetowa w połączeniu ze stosunkowo wysokim i rosnącym wskaźnikiem zadłużenia stanowi znaczące zagrożenie dla stabilności finansów publicznych, nawet bez uwzględnienia długoterminowego wpływu na budżet związanego ze starzeniem się społeczeństwa. Ponadto na Węgrzech długoterminowy wpływ na budżet związany ze starzeniem się społeczeństwa jest znacznie powyżej średniej UE, co wynika głównie z istotnego wzrostu wydatków na emerytury w relacji do PKB w perspektywie długoterminowej. Realizacja planowanej szeroko zakrojonej konsolidacji finansów publicznych w perspektywie średnioterminowej oraz dalsza poprawa sytuacji budżetowej jest zatem konieczna w celu ograniczenia wyżej opisanych zagrożeń. 13. Mimo istotnego pogorszenia sytuacji finansów publicznych w 2005, a szczególnie w 2006 r., które utrudnia skorygowanie nadmiernego deficytu zgodnie z planowaną ścieżką, środki przewidziane w programie (pod warunkiem ich pełnego zdefiniowania i wdrożenia) są zasadniczo zgodne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej zawartymi w zintegrowanych wytycznych[11]. Węgry planują m.in. podjęcie skutecznych działań w celu skorygowania nadmiernego deficytu oraz realizacji reform, co pozwoli na wzmocnienie dyscypliny budżetowej i zwiększenie przejrzystości. Środki te powinny również przyczynić się do korekty wysokiego deficytu na rachunku obrotów bieżących. Jednak, aby zapewnić stabilność budżetową, konieczne są reformy strukturalne. 14. W sprawozdaniu z realizacji, które zostanie przedstawione w połowie października 2006 r. w kontekście zaktualizowanej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia, węgierski rząd planuje wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do planowanych reform przedstawionych w Krajowym programie reform (KPR) z października 2005 r., w celu uwzględnienia nowej strategii rządu. W październiku 2005 r. w KPR wskazano następujące kluczowe wyzwania mające istotny wpływ na finanse publiczne: a) zmniejszenie deficytu budżetowego, b) poprawa infrastruktury oraz c) zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i stopy zatrudnienia oraz lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich. Dostosowany zaktualizowany program konwergencji określa plany i środki restrukturyzacji administracji publicznej, opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i systemu szkolnictwa. Program zakłada w szczególności wprowadzenie do 2007 r. środków mających na celu ograniczenie wielkości administracji publicznej i poprawę jej efektywności poprzez wykorzystanie efektu skali; uzależnienie dotacji od wysokości dochodów; restrukturyzacja dopłat do leków oraz częściowa liberalizacja handlu produktami farmaceutycznymi; wprowadzenie dopłat pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej. Ponadto do 2007 r. mają zostać złożone do Parlamentu projekty zmian do ustaw w celu podniesienia wieku emerytalnego oraz ograniczenia wcześniejszego przechodzenia na emeryturę poprzez poprawę systemu zachęt oraz reorganizację systemu rentowego; objęcia usług opieki zdrowotnej ubezpieczeniami oraz racjonalizacji świadczenia tego rodzaju usług i korzystania z nich oraz restrukturyzacji systemu szkolnictwa publicznego. Plany te wciąż wymagają uzasadnienia. Program stanowi uzupełnienie tych planów wprowadzając usprawnienia instytucjonalnych aspektów finansów publicznych. W świetle powyższej oceny, sytuacja finansów publicznych, uwzględniając w szczególności wysoki deficyt przewidywany na 2006 r., jest bardzo niepokojąca. Dlatego w zaktualizowanym zaktualizowanym programie konwergencji z września 2006 r. węgierskie władze położyły nacisk na zmniejszenie nadmiernego deficytu poprzez działania skoncentrowane na początkowej fazie programu oraz zobowiązały się przekazywać Komisji i Radzie dwa razy w roku sprawozdanie z postępów i działań podejmowanych w celu realizacji przyjętych celów. Mimo że podjęto pierwsze działania mające na celu zapewnienie dodatkowych dochodów oraz ograniczenie wydatków, tak aby osiągnąć nowy docelowy poziom deficytu w 2007 r. oraz mimo że ogłoszono plany poprawy kontroli wydatków oraz realizacji reform strukturalnych pozwalających na realizację ścieżki dostosowania, jej realizacja pozostaje zagrożona zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i w ostatnich latach objętych programem. Planowane ograniczenie deficytu jest zatem uzależnione od rygorystycznego wdrożenia planowanych reform strukturalnych, wprowadzenia kontroli wydatków już w pierwszych latach realizacji programu oraz wzmocnienia struktury instytucjonalnej finansów publicznych na Węgrzech, na które to aspekty węgierski rząd powinien położyć szczególny nacisk. Zalecenie Rady w sprawie położenia kresu sytuacji nadmiernego deficytu (art. 104 ust. 7) Przedstawiona w poprzedniej sekcji analiza jest istotna dla zalecenia w sprawie położenia kresu sytuacji nadmiernego deficytu. Pierwotny termin korekty nadmiernego deficytu wyznaczono na 2008 r., ponieważ uznano, że w przypadku Węgier istnieją „szczególne okoliczności” w rozumieniu art. 3 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97[12] pozwalające na korektę w perspektywie średnioterminowej, szczególnie z uwagi na wielkość deficytu i realizowane zmiany strukturalne w gospodarce. Pierwotnie korekta deficytu była przewidziana do realizacji w perspektywie średnioterminowej – na 2008 r. Jednak termin ten nie może być uznany za realistyczny ze względu na ostatnie znaczące odchylenia budżetowe na Węgrzech, które przyczyniły się do istotnego naruszenia wiarygodności polityki budżetowej i mają coraz większy wpływ na gospodarkę. Zgodnie z nowymi średnioterminowymi ramami korekty deficytu określonymi w dostosowanym zaktualizowanym programie konwergencji termin korekty wyznaczono na 2009 r. Mając na uwadze ostatnie odchylenia, nowy termin, który wymaga korekty deficytu strukturalnego o ponad 6 % PKB w ciągu trzech lat, wydaje się właściwy. W tym celu węgierski rząd powinien (i) zapobiec dalszemu pogorszeniu sytuacji budżetowej w 2006 r. zapewniając rygorystyczne wdrożenie przyjętych i ogłoszonych środków naprawczych oraz przeznaczając na ten cel nadzwyczajne zyski. Dzięki temu deficyt nominalny nie przekroczy 10 % PKB, co i tak nie zmieni faktu, że będzie on bardzo wysoki; oraz (ii) rygorystycznie wdrażać konieczne środki w celu zapewnienia szybkiej i trwałej korekty deficytu strukturalnego podejmując główne działania w 2007 r. oraz prowadząc stałe i istotne działania dostosowawcze w późniejszym okresie, do czasu korekty nadmiernego deficytu, przy czym skala działań powinna uwzględniać wymagania określone w opinii Rady w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji; być gotowy przyjąć dodatkowe środki, które mogą okazać się niezbędne w celu korekty nadmiernego deficytu do 2009 r. oraz (iii) uwzględnić w kolejnych ustawach budżetowych przepisy zapewniające wystarczający poziom rezerw, tak aby uniknąć odchyleń nawet w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń. Program przewiduje na okres nim objęty coraz większe zabezpieczenia budżetowe, jednak dopiero okaże się, jak skutecznie plany te zostaną przełożone na konkretne środki i jak zostaną wdrożone. Jednocześnie konieczne jest zapewnienie (najlepiej przed 2009 r.) stałego trendu spadkowego wskaźnika zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych odpowiadającego wieloletniej ścieżce redukcji deficytu określonej w programie konwergencji. Korekta budżetowa powinna być oparta na kompleksowej strategii reform strukturalnych, w tym reform administracji publicznej, systemu opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i szkolnictwa, co pozwoli ograniczyć i zmniejszyć wydatki w okresie objętym programem i po jego zakończeniu. Ponadto, aby zapewnić korektę, należy wprowadzić zdecydowane środki mające na celu poprawę kontroli budżetowej, wprowadzenie zasad budżetowych oraz wzmocnienie ram instytucjonalnych procesu budżetowego. Począwszy od 1 kwietnia 2007 r. rząd będzie składać dwa razy w roku sprawozdanie z realizacji strategii oraz celów budżetowych stosownie do zobowiązań wynikających z dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji z września 2006 r. ZAŁĄCZNIK Porównanie głównych prognoz makroekonomicznych i budżetowych | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | PKB w ujęciu realnym (zmiana w %) | PK wrzesień 2006 r. | 4,1 | 4,1 | 2,2 | 2,6 | 4,1 | PK grudzień 2005 r. | 4,2 | 4,3 | 4,1 | 4,1 | n.d. | PK grudzień 2004 r. | 4,0 | 4,2 | 4,3 | 4,6 | n.d. | Inflacja HICP (%) | PK wrzesień 2006 r. | 3,6 | 3,5 | 6,2 | 3,3 | 3,0 | PK listopad 2005 r. | 3,5 | 2,1 | 3,0 | 2,4 | n.d. | PK grudzień 2004 r. | 4,5 | 4,0 | 3,5 | 3,0 | n.d. | Luka produktowa (% potencjalnego PKB) | PK wrzesień 2006 r.1,4 | 0,3 | 0,8 | -0,3 | -0,9 | 0,0 | PK grudzień 2005 r.1 | -1,0 | -0,5 | -0,1 | 0,4 | n.d. | PK grudzień 2004 r.1 | -1,0 | -0,8 | -0,4 | -0,2 | n.d. | Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB) | PK wrzesień 2006 r. | -7,5 | -10,1 | -6,8 | -4,3 | -3,2 | PK grudzień 2005 r. | -7,4 | -6,1 | -4,7 | -3,4 | n.d. | PK grudzień 2004 r. | -4,7 | -4,1 | -3,4 | -2,8 | n.d. | Saldo pierwotne (% PKB) | PK wrzesień 2006 r. | -3,4 | -6,3 | -2,4 | -0,2 | 0,8 | PK grudzień 2005 r. | -3,8 | -2,9 | -1,7 | -0,7 | n.d. | PK grudzień 2004 r. | -0,9 | -0,7 | -0,3 | 0,1 | n.d. | Saldo dostosowane cyklicznie (% PKB) | PK wrzesień 2006 r. | -7,6 | -10,5 | -6,7 | -3,9 | -3,2 | PK grudzień 2005 r. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | PK grudzień 2004 r. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | Saldo strukturalne2 (% PKB) | PK wrzesień 2006 r. 3 | -7,6 | -9,7 | -5,8 | -3,6 | -3,2 | PK grudzień 2005 r. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | PK grudzień 2004 r. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | n.d. | Zadłużenie publiczne brutto (% PKB) | PK wrzesień 2006 r. | 62,3 | 68,5 | 71,3 | 72,3 | 70,4 | PK grudzień 2005 r. | 61,5 | 63,0 | 63,2 | 62,3 | n.d. | PK grudzień 2004 r. | 58,6 | 56,8 | 54,9 | 53,2 | n.d. | Uwagi: | 1Obliczenia służb Komisji oparte na informacjach zawartych w programie | 2Saldo dostosowane cyklicznie (jak w poprzednich wierszach) bez środków jednorazowych i innych środków tymczasowych. | 3Środki jednorazowe i inne środki tymczasowe zgodnie z programem: 0 % w 2005 r., 0,8 % PKB w 2006 r., 0,9 % w 2007 r., 0,3 % w 2008 r.; - wszystkie powodujące zwiększenie deficytu. Prognozowane przez Komisję środki jednorazowe są zasadniczo zgodne z danymi przedstawionymi w programie, z wyjątkiem 2005 r. (0,4 % PKB, zmniejszające deficyt) oraz 2006 r. (0,3 % PKB zwiększające deficyt). | 4 W oparciu o szacowany potencjalny wzrost o: 3,6 %, 3,6 %, 3,3 %. 3,2 % i 3,2 % odpowiednio w okresie 2005-2009. | Źródło: | zaktualizowany program konwergencji (PK); obliczenia służb Komisji. | . Zalecenie w sprawie OPINII RADY zgodnie z art. 9 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji Węgier na lata 2005-2009 RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[13], a w szczególności jego art. 9 ust. 3, uwzględniając opinię Rady z dnia 24 stycznia 2006 r. w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Węgier na lata 2005-2008, uwzględniając zalecenie Komisji, po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, PRZEDSTAWIA NINIEJSZĄ OPINIĘ: 1. W dniu [10 października 2006 r.] Rada zbadała, przedstawiony w dniu 1 września 2006 r., dostosowany zaktualizowany program konwergencji Węgier na lata 2005–2009. 2. Po przyjęciu kompleksowego pakietu reform gospodarczych w połowie lat 90 oraz dzięki solidnej polityce makroekonomicznej i odpowiednim reformom strukturalnym, dało się zauważyć stabilne i stosunkowo wysokie tempo wzrostu węgierskiej gospodarki oraz spadek inflacji. Jednak począwszy od 2001 r., a szczególnie w ostatnich latach, wskutek dużego wzrostu wydatków publicznych oraz istotnej podwyżki wynagrodzeń w sektorze publicznym co roku deficyt budżetowy znacznie przekraczał 5 % PKB, powodując istotne odchylenia od pierwotnie zakładanego poziomu deficytu. Ponadto dane na koniec roku znacznie podnoszono ex-post praktycznie przy okazji każdej notyfikacji fiskalnej. Zamiast zakładanego w programie konwergencji z maja 2004 r. deficytu w wysokości 4,6 % PKB w 2004 r., 4,1 % PKB w 2005 r. oraz 3,6 % PKB w 2006 r., odnotowano deficyt w wysokości 6,6 % PKB w 2004 r., 7,5 % PKB w 2005 r. oraz – zgodnie z szacunkami rządu – około 10,1 % PKB, co oznacza dotychczas najwyższy poziom deficytu w UE (wszystkie te wartości uwzględniają obciążenia wynikające z reformy systemu emerytalnego). Duża część odchyleń budżetowych wynika ze zbyt optymistycznych założeń budżetowych, znacznego przekroczenia wydatków, obniżki podatków oraz niewystarczających działań w zakresie dostosowania strukturalnego. Wysoka ekspansywność polityki budżetowej przyczyniła się do naruszenia jej wiarygodności, a jej skutki gospodarcze są coraz bardziej widoczne. Spowodowało to w szczególności poważną nierównowagę bilansu płatniczego oraz istotne zwiększenie wskaźnika zadłużenia zagranicznego (z poniżej 20 % PKB w 2001 r. do blisko 30 % PKB w 2005 r.), jak również znacznie wyższe wahania stóp procentowych w porównaniu z innymi nowymi państwami członkowskimi. 3. 5 lipca 2004 r. Rada uznała, że na Węgrzech istnieje nadmierny deficyt i wydała zgodnie z art. 104 ust. 7 zalecenie w sprawie jego korekty do 2008 r., daty ustalonej przez władze węgierskie w programie konwergencji z maja 2004 r. Po podjęciu w styczniu 2005 r. decyzji stwierdzającej niezastosowanie się do jej zaleceń, dnia 8 marca 2005 r. Rada wydała nowe zalecenia zgodnie z art. 104 ust. 7, stwierdzając ponownie konieczność korekty nadmiernego deficytu do 2008 r. zgodnie ze ścieżką dostosowania określoną w zaktualizowanym programie konwergencji Węgier z grudnia 2004 r., zatwierdzoną na mocy opinii Rady z marca 2005 r. Dnia 8 listopada 2005 r. Rada zdecydowała na podstawie art. 104 ust. 8, że działania podjęte przez Węgry w odpowiedzi na jej zalecenie z marca 2005 r. były nieodpowiednie. Wzięła bowiem pod uwagę istotne odchylenia od ścieżki dostosowania określonej w wyżej wymienionym zaleceniu Rady (w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji z grudnia 2004 r.), a mianowicie w stosunku do docelowego poziomu deficytu w wysokości 3,6 % PKB w 2005 r. oraz 2,9 % PKB w 2006 r. (obliczonego bez uwzględnienia obciążeń z tytułu drugiego filaru systemu emerytalnego). 4. Dnia 1 grudnia 2005 r. węgierskie władze przedstawiły Komisji i Radzie zaktualizowany program konwergencji obejmujący nową ścieżkę dostosowania przy zachowaniu pierwotnego terminu korekty nadmiernego deficytu przewidzianego na 2008 r. Dnia 24 stycznia 2006 r. Rada wydała opinię w sprawie wyżej wymienionego zaktualizowanego programu z 2005 r., w której stwierdziła, że konsolidacja programu opiera się na bardzo dużym cięciu wydatków w wysokości 7,5 % PKB, lecz jego realizacja nie jest poparta konkretnymi środkami. W związku z powyższym, zgodnie z artykułem. 9 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 Rada zwróciła się do Węgier o jak najszybsze przedstawienie, najpóźniej do dnia 1 września 2006 r., dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji, w którym określone zostaną konkretne środki strukturalne, w pełni zgodne ze średniookresową ścieżką dostosowania. 5. W 2005 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (ogłoszony wiosną 2006 r.) wynosił 7,5 % PKB. Po wyborach powszechnych w kwietniu 2004 r. węgierskie władze zapowiedziały bardzo duży wzrost deficytu w 2006 r., który w przypadku braku działań naprawczych, mógłby osiągnąć 11,6 % PKB[14]. Docelowy deficyt w wysokości 6,1 % PKB określony w ustawie budżetowej oraz w programie konwergencji z 2005 r. został przekroczony głównie po stronie wydatków (około 5 % PKB). Dotyczyło to głównie kosztów operacyjnych i kosztów wynagrodzeń w centralnych instytucjach budżetowych, wypłat emerytur i rent, kosztów opieki zdrowotnej oraz było związane z wyższymi niż przewidywano inwestycjami instytucji samorządowych z uwagi na cykl wyborczy. Przekroczenie zakładanego deficytu o około 1,5 % PKB wynika z jednej strony z księgowania inwestycji związanych z budową autostrad w ramach sektora instytucji rządowych i samorządowych[15] (1,1 % PKB), podczas gdy pierwotnie miały one zostać ujęte jako partnerstwo publiczno-prywatne poza budżetem, a z drugiej strony z kosztów nabycia samolotów wojskowych (0,3 % PKB) na podstawie umowy leasingu finansowego. Nakłady te pierwotnie nie zostały uwzględnione przy określaniu oficjalnej wartości docelowej deficytu. 6. W czerwcu, stojąc w obliczu rosnącego deficytu budżetowego, rząd, wybrany ponownie w wyniku wyborów powszechnych zorganizowanych w kwietniu 2006 r., wycofał pozostałą część pięcioletniego programu obniżki podatków, który przyczyniłby się do dalszego spadku dochodów o około 3 % PKB do 2010 r. i przyjął korygujący pakiet fiskalny. Szereg działań korygujących, w tym działań dotyczących dochodów, został już zatwierdzony przez Parlament. Rząd spodziewa się, że podwyższenie podatków oraz natychmiastowe cięcia w zakresie wydatków na opiekę zdrowotną, dopłat do gazu, wydatków na administrację oraz pełne uwolnienie rezerwy ogólnej (0,3 % PKB) w budżecie ograniczy deficyt w 2006 r. o 1,5 % PKB, co pozwoli na realizację docelowego nowego poziomu deficytu w wysokości 10,1 % PKB. Środki te mają mieć istotny wpływ na sytuację również w kolejnych latach. 7. Dostosowany zaktualizowany program konwergencji (zwany dalej programem), złożony zgodnie z wnioskiem Rady ze stycznia 2006 r., zasadniczo uwzględnia wzór i wymagania w zakresie przekazywania danych dotyczące programów stabilności i konwergencji określone w nowym kodeksie postępowania[16]. 8. Scenariusz makroekonomiczny przedstawiony w programie przewiduje spadek wzrostu PKB w ujęciu realnym z 4,1 % w 2006 r. do 2,2 % w 2007 r. i do 2,6 % w 2008 r. na skutek ograniczającego wpływu dostosowań fiskalnych określonych w programie, z których niektóre wprowadzane są od lipca 2006 r. Do 2009 r. wzrost gospodarczy ma osiągnąć poziom z okresu poprzedzającego dostosowanie. Zmiany te znajdują również odzwierciedlenie w dorozumianych uwarunkowaniach o charakterze cyklicznym, które wskazują na lukę podażową za lata 2007 i 2008 oraz na powrót do potencjalnego poziomu produkcji przed 2009 r. Na podstawie obecnie dostępnych informacji oraz bez uszczerbku dla prognozy służb Komisji z jesieni 2006 r., wyżej opisany scenariusz makroekonomiczny zasadniczo wydaje się realistyczny. Jest jednak zbyt optymistyczny, jeżeli chodzi o zakładany wzrost gospodarczy w 2009 r. oraz rozwój zatrudnienia (szczególnie w ostatnich latach), na który spowolnienie wzrostu gospodarczego i planowane zmniejszenie zatrudnienia w sektorze publicznym wydają się nie mieć wpływu. Znacząca poprawa równowagi bilansu płatniczego przewidywana w programie wydaje się realna uwzględniając bezpośrednie i pośrednie skutki dostosowań fiskalnych. W szczególności spodziewany jest spadek deficytu na rachunku obrotów bieżących z blisko 8 % PKB w 2006 r. do mniej niż 4 % PKB w 2009 r. Prognozowany jest wzrost inflacji z 3,5 % w 2006 r. do 6,2 % w 2007 r., a następnie jej spadek do 3 % do 2009 r. Zmiany te wynikać będą z podjętych latem 2006 r. decyzji w sprawie podniesienia stawek VAT oraz zmniejszenia dopłat do cen, jak również z innych środków wskazanych w programie, które według prognoz spowodują presję inflacyjną poprzez wzrost cen czynników produkcji (np. wzrost podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne). Tym niemniej w perspektywie długoterminowej poziom inflacji wydaje się nieco zaniżony. 9. Celem programu jest korekta nadmiernego deficytu do 2009 r. Planowane jest gwałtowne i skoncentrowane na początkowej fazie zmniejszenie deficytu o 6,9 punktu procentowego PKB w ciągu trzech lat, z poziomu 10,1 % PKB w 2006 r. do 3,2 % PKB w 2009 r. W omawianym okresie przewiduje się taką samą poprawę salda pierwotnego. Program potwierdza, że planowany na 2009 r. docelowy deficyt w wysokości 3,2 % PKB nadal będzie powyżej progu 3 % określonego w traktacie, lecz jednocześnie zakłada, że Rada i Komisja, rozpatrując ewentualne uchylenie decyzji o wszczęciu procedury nadmiernego deficytu w przypadku Węgier, mogłyby wziąć pod uwagę część kosztów netto reformy systemu emerytalnego zgodnie ze zaktualizowanym Paktem na rzecz Stabilności i Wzrostu[17]. Prawie połowa planowanego zmniejszenia wskaźnika deficytu przewidywana jest na 2007 r. Planowane zmniejszenie deficytu nominalnego nastąpi poprzez zwiększenie wskaźnika określającego relację dochodów do PKB o 3 punkty procentowe oraz poprzez zmniejszenie wskaźnika określającego relację wydatków do PKB o 3,9 punktu procentowego przez okres objęty programem. Jeżeli chodzi o dochody zatwierdzono w całości ich zwiększenie, co przyczyni się do planowanego w programie zwiększenia wskaźnika dochodów do PKB. Węgierskie władze zamierzają osiągnąć wyznaczone przez siebie cele nie tylko poprzez wspomniane powyżej zatwierdzone cięcia wydatków, ale również poprzez wprowadzenie wieloletnich limitów w odniesieniu do większości wydatków i wzmocnienie kontroli wydatków budżetowych. Plany te mają zostać uwzględnione i przedstawione w ustawie budżetowej na 2007 r., która zostanie przekazana Parlamentowi przed końcem października. Program zapowiada również kompleksowe reformy strukturalne mające zapewnić realizację zakładanego poziomu deficytu, w szczególności w końcowych latach realizacji programu (np. wprowadzenie programów dopłat pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej, reorganizacja dopłat do cen oraz usprawnienie centralnej administracji publicznej). 10. Przewiduje się, że w okresie objętym programem saldo strukturalne (tj. dostosowane cyklicznie saldo nieuwzględniające środków jednorazowych i innych środków tymczasowych) obliczone zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią i oparte na danych przedstawionych w programie, będzie ulegać poprawie średnio o 2,25 % PKB rocznie, spadając z 9,75 % PKB w 2005 r. do 3,25 % w 2009 r. Celem średniookresowym programu dla sytuacji budżetowej jest deficyt strukturalny między 0,5 % a 1 % PKB, co nie jest przewidywane w okresie trwania programu. Cel średniookresowy mieści się w zakresie określonym w Pakcie na rzecz Stabilności i Wzrostu i w kodeksie postępowania oraz odpowiednio odzwierciedla długoterminowy wzrost produktu potencjalnego oraz wskaźnik zadłużenia. 11. Jeżeli chodzi o wynik budżetu jest parę pozytywnych aspektów. Duża część środków mających na celu redukcję deficytu w 2006 i 2007 r. została już przyjęta lub zostanie uwzględniona w budżecie na 2007 r. Ponadto w ostatnich miesiącach rząd podjął decyzje w sprawie pierwszych działań w ramach planowanych reform strukturalnych. Węgierskie władze postanowiły również usprawnić proces budżetowy poprzez bardziej przejrzystą rachunkowość, jak również wprowadzenie zasady kontroli wydatków począwszy od 2007 r. oraz wieloletniego planowania wydatków instytucji budżetowych. Władze te zobowiązały się również w programie do informowania Komisji i Rady dwa razy w roku o rozwoju sytuacji budżetowej oraz do podjęcia działań naprawczych w przypadku odchyleń budżetowych. Istnieją jednak również poważne zagrożenia. W dalszym ciągu są wątpliwości co do realizacji planowanego zamrożenia wydatków w 2007 i 2008 r. oraz ograniczenia wydatków w obszarach, w których nie przewiduje się ich zamrożenia. Ponadto, mimo planowanych środków, realizacja celów budżetowych w końcowych latach realizacji programu może być zagrożona. Chociaż ryzyko dotyczące dochodów wynikające ze scenariusza makroekonomicznego jest zasadniczo ograniczone, założenia dotyczące dochodów w ostatnim okresie realizacji programu, a w szczególności w 2009 r., są raczej optymistyczne i wynikają z optymistycznych prognoz dotyczących zatrudnienia. Dodatkowo finanse publiczne są narażone na znaczące odchylenia nie tylko ze względu na dotychczasowe słabe wyniki w zakresie kontroli wydatków i brak dokładnych informacji na temat sposobów jej realizacji w przyszłości, ale również z powodu słabej kontroli procesu budżetowego na szczeblu instytucjonalnym. W związku z powyższym planowane zmniejszenie deficytu uzależnione jest od rygorystycznego wdrożenia planowanych reform strukturalnych oraz kontroli wydatków począwszy od pierwszych lat realizacji programu. Nie można wreszcie wykluczyć, że rząd przejmie narosłe od końca 2002 r. zadłużenie przedsiębiorstw transportu publicznego w wysokości prawie 2 % PKB (biorąc pod uwagę, że regularnie miało to miejsce w przeszłości), co miałoby przejściowy wpływ na deficyt. Ponadto wyniki budżetowe mogą być gorsze niż zakłada program zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i w końcowych latach realizacji programu. 12. W świetle powyższej oceny ryzyka planowana trwała korekta nadmiernego deficytu do 2009 r. wymaga od rządu rygorystycznej realizacji celów budżetowych. Warunkiem jest faktyczne wdrożenie wszystkich środków zapowiedzianych w programie na lata 2006–2009, jak również dalsze określenie i wdrożenie reform strukturalnych oraz kontrola wydatków. 13. Zgodnie z prognozami przedstawionymi w programie wskaźnik relacji zadłużenia publicznego do PKB znacząco wzrośnie w 2006 r. do poziomu 68,5 % (z 62,3 % w 2005 r.), czyli powyżej 60 % wartości odniesienia określonej w traktacie. Program przewiduje dalszy wzrost wskaźnika zadłużenia do 71,3 % w 2007 r. i 72,3 % w 2008 r. Według prognoz wskaźnik ten ma zacząć obniżać się w 2009 r. (70,4 %). Ryzyko odnoszące się do planowanej ścieżki zmian w zakresie poziomu zadłużenia wynika głównie z większego niż zakładano deficytu salda pierwotnego oraz z możliwości przejęcia zadłużenia przedsiębiorstw transportu publicznego. W kontekście niniejszej oceny ryzyka wskaźnik zadłużenia może w sposób niewystarczający obniżać się do wartości referencyjnej w okresie objętym programem. 14. Stabilność finansów publicznych Węgier wydaje się wysoce zagrożona. Bardzo słaba sytuacja budżetowa w połączeniu ze stosunkowo wysokim i rosnącym wskaźnikiem zadłużenia stanowi znaczące zagrożenie dla stabilności finansów publicznych, nawet bez uwzględnienia długoterminowego wpływu na budżet związanego ze starzeniem się społeczeństwa. Ponadto na Węgrzech długoterminowy wpływ na budżet związany ze starzeniem się społeczeństwa jest znacznie powyżej średniej UE, co wynika głównie z istotnego wzrostu wydatków na emerytury w relacji do PKB w perspektywie długoterminowej. Realizacja planowanej szeroko zakrojonej konsolidacji finansów publicznych w perspektywie średnioterminowej, dalsza poprawa sytuacji budżetowej oraz ograniczenie wzrostu wydatków na emerytury są zatem konieczne w celu ograniczenia wyżej opisanych zagrożeń. 15. Mimo istotnego pogorszenia sytuacji finansów publicznych w 2006 r., które utrudnia skorygowanie nadmiernego deficytu zgodnie z planowaną ścieżką, środki przewidziane w programie (pod warunkiem ich pełnego zdefiniowania i wdrożenia) są zasadniczo zgodne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej zawartymi w zintegrowanych wytycznych[18]. Węgry planują m.in. podjęcie skutecznych działań w celu skorygowania nadmiernego deficytu oraz realizacji reform, co pozwoli na wzmocnienie dyscypliny budżetowej i zwiększenie przejrzystości. Środki te powinny również przyczynić się do korekty wysokiego deficytu na rachunku obrotów bieżących. Jednak, aby zapewnić stabilność budżetową, konieczne są reformy strukturalne. 16. W sprawozdaniu z realizacji, które zostanie przedstawione w połowie października 2006 r. w kontekście zaktualizowanej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia, węgierski rząd planuje wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do planowanych reform przedstawionych w Krajowym programie reform (KPR) z października 2005 r., w celu uwzględnienia nowej strategii rządu. W październiku 2005 r. w KPR wskazano następujące kluczowe wyzwania mające istotny wpływ na finanse publiczne: a) zmniejszenie deficytu budżetowego, b) poprawa infrastruktury oraz c) zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej i stopy zatrudnienia oraz lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich. Dostosowany zaktualizowany program konwergencji określa plany i środki restrukturyzacji administracji publicznej, opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i systemu szkolnictwa. Program zakłada w szczególności wprowadzenie do 2007 r. środków mających na celu ograniczenie wielkości administracji publicznej i poprawę jej efektywności poprzez wykorzystanie efektu skali; uzależnienie dotacji od wysokości dochodów; restrukturyzację dopłat do leków oraz częściową liberalizacja handlu produktami farmaceutycznymi; wprowadzenie dopłat pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej; ponadto do 2007 r. mają zostać złożone do Parlamentu projekty zmian do ustaw w celu podniesienia wieku emerytalnego oraz ograniczenia wcześniejszego przechodzenia na emeryturę poprzez poprawę systemu zachęt oraz reorganizację systemu rentowego; objęcie usług opieki zdrowotnej ubezpieczeniami oraz racjonalizację świadczenia tego rodzaju usług i korzystania z nich oraz restrukturyzację systemu szkolnictwa publicznego. Plany te wciąż wymagają uzasadnienia. Program stanowi uzupełnienie tych planów wprowadzając usprawnienia instytucjonalnych aspektów finansów publicznych. W świetle powyższej oceny, wysoki deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na Węgrzech przewidywany na 2006 r. jest bardzo niepokojący. Dlatego w dostosowanym zaktualizowanym programie konwergencji z września 2006 r. węgierskie władze położyły nacisk na zmniejszenie nadmiernego deficytu poprzez działania skoncentrowane na początkowej fazie programu oraz zobowiązały się przekazywać Komisji i Radzie dwa razy w roku sprawozdanie z postępów i działań podejmowanych w celu realizacji przyjętych celów. Mimo że podjęto pierwsze działania mające na celu zapewnienie dodatkowych dochodów oraz ograniczenie wydatków, tak aby osiągnąć nową docelową wartość deficytu w 2007 r. oraz mimo że ogłoszono plany poprawy kontroli wydatków oraz przeprowadzenia reform strukturalnych pozwalających na realizację ścieżki dostosowania, jej realizacja pozostaje zagrożona zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i w ostatnich latach objętych programem. Planowane ograniczenie deficytu jest zatem uzależnione od rygorystycznego wdrożenia przewidywanych reform strukturalnych, wprowadzenia kontroli wydatków już w pierwszych latach realizacji programu oraz wzmocnienia struktury instytucjonalnej finansów publicznych na Węgrzech, na które to aspekty węgierski rząd powinien położyć szczególny nacisk. Jednocześnie Rada przyjęła zgodnie z artykułem 104 ust. 7 traktatu skierowane do Węgier zalecenie w sprawie położenia kresu sytuacji znaczącej nierównowagi budżetowej. Zalecenie w sprawie ZALECENIA RADY DLA WĘGIER w celu położenia kresu sytuacji nadmiernego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego artykułem 104 ust. 7, uwzględniając zalecenie Komisji, a także mając na uwadze, co następuje: 17. Zgodnie z artykułem 104 traktatu państwa członkowskie mają unikać nadmiernego deficytu budżetowego. 18. Pakt na rzecz Stabilności i Wzrostu opiera się na dążeniu do zdrowych finansów państwa jako środka służącego wzmocnieniu warunków stabilności cen oraz silnego, trwałego wzrostu, sprzyjającego tworzeniu nowych miejsc pracy. 19. W dniu 5 lipca 2004 r. zgodnie z artykułem 104 ust. 6 Rada uznała, że na Węgrzech istnieje nadmierny deficyt budżetowy. 20. Stwierdzając istnienie nadmiernego deficytu na Węgrzech, Rada, zgodnie z artykułem 104 ust. 7 traktatu i artykułem 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu[19], zaleciła, aby węgierskie władze podjęły działania w perspektywie średnioterminowej w celu zmniejszenia deficytu poniżej 3 % PKB do 2008 r. w sposób wiarygodny i trwały, zgodnie ze ścieżką redukcji deficytu określoną w opinii Rady z dnia 5 lipca 2004 r. w sprawie programu konwergencji przedstawionego w maju 2004 r. W szczególności Rada zaleciła podjęcie przez węgierskie władze skutecznych działań do dnia 5 listopada 2004 r. z uwzględnieniem środków mających na celu osiągnięcie docelowej wartości deficytu za 2005 r. 21. W dniu 18 stycznia 2005 r. Rada, działając zgodnie z artykułem. 104 ust. 8 traktatu, na podstawie zalecenia Komisji, uznała, że Węgry nie podjęły skutecznych działań w odpowiedzi na jej zalecenie z dnia 5 lipca 2004 r., w szczególności ze względu na fakt, że według przewidywań docelowa wartość deficytu na 2005 r. zostanie znacznie przekroczona. 22. Po przystąpieniu do Wspólnoty dnia 1 maja 2004 r., Węgry są państwem członkowskim objętym derogacją w rozumieniu artykułem 122 ust. 1 traktatu, co oznacza, że są one zobowiązane do unikania nadmiernego deficytu, lecz artykułem 104 ust. 9 i artykułem. 104 ust. 11 traktatu nie mają do nich zastosowania. Dalsze zalecenia mogą być kierowane do Węgier jedynie na podstawie artykułem 104 ust. 7. 23. W dniu 8 marca 2005 r., zgodnie z zaleceniem Komisji, Rada przyjęła, zgodnie z artykułem 104 ust. 7 nowe zalecenie skierowane do węgierskich władz w sprawie podjęcia działań w perspektywie średnioterminowej w celu zmniejszenia deficytu poniżej 3 % PKB do 2008 r. w sposób wiarygodny i trwały. Dnia 8 listopada 2005 r. Rada po raz drugi uznała zgodnie z artykułem 104 ust. 8 na podstawie zalecenia Komisji, że działania podjęte przez Węgry były nieodpowiednie. Rada wzięła pod uwagę fakt, że planowany docelowy deficyt w wysokości 3,6 % PKB w 2005 r. oraz 2,9 % PKB w 2006 r. (bez uwzględnienia obciążeń wynikających z reformy systemu emerytalnego z 1998 r.) [20] zostanie znacząco przekroczony oraz że wprowadzenie obniżki podatków począwszy od 2006 r. było sprzeczne z zaleceniem Rady. 24. Zgodnie z artykułem 3 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 zalecenie wydane zgodnie z artykułem 104 ust. 7 musi stwierdzać, że państwo członkowskie powinno podjąć skuteczne działania w ciągu co najwyżej sześciu miesięcy oraz że korekta nadmiernego deficytu powinna nastąpić w kolejnym roku od jego stwierdzenia, chyba że zaistnieją szczególne okoliczności. W przypadku gdy istnieją szczególne okoliczności, państwu członkowskiemu można udzielić pozwolenia na korektę nadmiernego deficytu w perspektywie średnioterminowej. Tego rodzaju szczególne okoliczności, a mianowicie wielkość deficytu i wprowadzane w gospodarce zmiany strukturalne, stwierdzono z chwilą wszczęcia procedury nadmiernego deficytu w stosunku do Węgier. Dlatego ramy korekty deficytu do 2008 r. ustalono zgodnie ze strategią Węgier określoną w programie konwergencji z maja 2004 r. 25. Dostosowany zaktualizowany program konwergencji przedstawiony przez Węgry w dniu 1 września 2006 r. w odpowiedzi na wniosek zawarty w opinii Rady ze stycznia 2006 r. w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji z grudnia 2005 r., zawiera zaktualizowane ramy korekty nadmiernego deficytu w perspektywie średnioterminowej. Celem dostosowanego programu jest korekta nadmiernego deficytu do 2009 r., czyli rok później niż zakładano w poprzednich programach. Dostosowany zaktualizowany program konwergencji określa następujące roczne docelowe wartości deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych: 10,1 % PKB w 2006 r., 6,8 % w 2007 r., 4,3 % w 2008 r. i 3,2 % w 2009 r. Dane te uwzględniają obciążenia związane z reformą systemu emerytalnego, co nie miało miejsca w przypadku zaktualizowanych programów konwergencji z grudnia 2004 r. i grudnia 2005 r. Węgierskie władze podjęły zatem decyzję o zaniechaniu korzystania z okresu przejściowego w odniesieniu do sektorowej klasyfikacji systemów emerytalnych na mocy decyzji Eurostatu z dnia 23 września 2004 r., która wygaśnie z dniem 1 kwietnia 2007 r. Planowane zmniejszenie deficytu nominalnego nastąpi poprzez zwiększenie wskaźnika określającego relację dochodów do PKB o 3 punkty procentowe oraz poprzez zmniejszenie wskaźnika określającego relację wydatków do PKB o 3,9 punktu procentowego przez okres objęty programem. Po szacunkowym pogorszeniu o około 2 punkty procentowe PKB w 2006 r., przewiduje się, że saldo strukturalne (tj. saldo dostosowane cyklicznie, bez uwzględnienia środków jednorazowych i tymczasowych) ulegnie poprawie o około 6,5 % PKB w latach 2006-2009. Realizacja prawie połowy tej wartości planowana jest na 2007 r. Po prognozowanej korekcie nadmiernego deficytu przewidywane jest dostosowanie do średniookresowego celu dla sytuacji budżetowej, zakładającego deficyt strukturalny w wysokości 0,5 % - 1 % PKB. Przewiduje się dalszy wzrost wskaźnika zadłużenia do poziomu 72,3 % PKB do 2008 r., czyli znacznie powyżej wartości odniesienia (60 % PKB). Według prognoz wskaźnik ten ma zacząć obniżać się w 2009 r. 26. W swojej opinii z dnia [10 października 2006 r.] w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji z września 2006 r. Rada dokonała przeglądu planów węgierskiego rządu mających na celu redukcję deficytu obejmujących program reform strukturalnych. W 2006 r. podjęto pierwsze działania mające na celu zapewnienie dodatkowych dochodów oraz ograniczenie wydatków, tak aby osiągnąć nową docelową wartość deficytu w 2007 r. Ponadto ogłoszono plany poprawy dyscypliny budżetowej (w oparciu o bardziej przejrzystą rachunkowość oraz wprowadzenie wieloletnich limitów wydatków i zasad dotyczących wydatków) oraz realizacji reform strukturalnych. Jednak realizacja planów pozostaje zagrożona zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i w ostatnich latach objętych programem. W dalszym ciągu są wątpliwości co do realizacji planowanego zamrożenia wydatków oraz ograniczenia wydatków. Ponadto, mimo planowanych środków, realizacja celów budżetowych w końcowych latach realizacji programu może być zagrożona z uwagi na słabe instytucjonalne ramy procesu budżetowego, brak w pełni określonych zasad budżetowych oraz powtarzające się odchylenia w zakresie finansów publicznych. Uznano, że stabilność finansów publicznych na Węgrzech jest istotnie zagrożona, co wymaga poważnej konsolidacji finansów publicznych w perspektywie średniookresowej i dalszego wzmocnienia sytuacji budżetowej. W opinii zaznaczono również, że węgierskie władze zobowiązały się do informowania Komisji i Rady dwa razy w roku o rozwoju sytuacji budżetowej oraz do podjęcia działań naprawczych w przypadku odchyleń budżetowych. 27. Zasadniczo budżetowe środki konsolidacji powinny zapewniać trwałą poprawę salda sektora instytucji rządowych i samorządowych, tworząc warunki dla podnoszenia jakości finansów publicznych i umocnienia potencjalnego wzrostu gospodarczego. W przypadku Węgier korekta nadmiernego deficytu musi być oparta na szeroko zakrojonej strategii reform, obejmującej reformę administracji publicznej, systemu opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i szkolnictwa, jak również środki poprawy kontroli budżetowej. 28. Pierwotnie korekta deficytu była przewidziana do realizacji w perspektywie średnioterminowej – na 2008 r. Jednak termin ten nie może być uznany za realistyczny, ponieważ ostatnie znaczące odchylenia budżetowe na Węgrzech, wbrew zaleceniu Rady przyczyniły się do znaczącego wzrostu deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Zgodnie z nowymi średnioterminowymi ramami korekty deficytu określonymi w dostosowanym zaktualizowanym programie konwergencji termin korekty wyznaczono na 2009 r. Mając na uwadze ostatnie odchylenia, nowy termin, który wymaga korekty deficytu strukturalnego o ponad 6 % PKB w ciągu trzech lat, wydaje się właściwy. 29. W tym celu węgierski rząd powinien (i) zapobiec dalszemu pogorszeniu sytuacji budżetowej w 2006 r. zapewniając rygorystyczne wdrożenie przyjętych i ogłoszonych środków naprawczych oraz przeznaczając na ten cel zyski nadzwyczajne; zapewniłoby to utrzymanie deficytu nominalnego poniżej 10 % PKB, co i tak nie zmienia faktu, że będzie on bardzo wysoki; (ii) rygorystycznie wdrażać konieczne środki w celu zapewnienia szybkiej i trwałej korekty deficytu strukturalnego podejmując zasadnicze działania w 2007 r. oraz realizując stałe i istotne działania dostosowawcze w późniejszym okresie, do czasu korekty nadmiernego deficytu, przy czym skala działań powinna uwzględniać wymagania określone w opinii Rady w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji; być gotowy do przyjęcia dodatkowych środków, które mogą być konieczne dla skorygowania nadmiernego deficytu do 2009 r.; oraz (iii) uwzględnić w kolejnych ustawach budżetowych przepisy zapewniające wystarczający poziom rezerw, tak aby uniknąć odchyleń nawet w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń. Jednocześnie konieczne jest zapewnienie (najlepiej przed 2009 r.) stałego trendu spadkowego wskaźnika zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych odpowiadającego wieloletniej ścieżce redukcji deficytu określonej w programie konwergencji. 30. Planowana korekta nadmiernego deficytu do 2009 r. wymaga od rządu rygorystycznej realizacji celów budżetowych, czego warunkiem jest faktyczne wdrożenie wszystkich środków zapowiedzianych w programie na lata 2006–2009, jak również terminowe decyzje i wdrożenie reform strukturalnych oraz kontrola wydatków. 31. Zgodnie z artykułem 10 rozporządzenia (WE) nr 1467/97 Komisja i Rada będą monitorować wprowadzenie działań podjętych przez Węgry w odpowiedzi na niniejsze zalecenie, w tym na podstawie regularnych sprawozdań zapowiedzianych przez węgierskie władze. NINIEJSZYM ZALECA: 32. Węgierskie władze położą kres obecnej sytuacji nadmiernego deficytu tak szybko jak to możliwe, a najpóźniej do 2009 r. 33. Węgierskie władze powinny ograniczyć deficyt w trwały i wiarygodny sposób zgodnie z wieloletnią ścieżką redukcji deficytu stosownie do opinii Rady z dnia [10 października 2006 r.] w sprawie dostosowanego zaktualizowanego programu konwergencji przedstawionego dnia 1 września 2006 r. W tym celu węgierskie władze powinny w szczególności: 34. zapobiec dalszemu pogorszeniu sytuacji budżetowej w 2006 r. zapewniając rygorystyczne wdrożenie przyjętych i ogłoszonych środków naprawczych oraz przeznaczając na ten cel zyski nadzwyczajne; 35. rygorystycznie wdrażać konieczne środki w celu zapewnienia szybkiej i trwałej korekty deficytu strukturalnego zgodnie z dostosowanym zaktualizowanym programem i opinią Rady w jego sprawie; być gotowy do przyjęcia dodatkowych środków, które mogą być konieczne dla skorygowania nadmiernego deficytu do 2009 r.; 36. przyjąć i szybko wdrożyć planowaną reformę administracji publicznej, systemu opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i szkolnictwa w celu ograniczenia i zmniejszenia wydatków w okresie objętym programem i po jego zakończeniu. 37. Rada ustaliła, iż ostatecznym terminem dla podjęcia przez węgierskie władze skutecznych działań mających na celu osiągnięcie docelowych wartości deficytu na 2006 r. i 2007 r. jest dzień [10 kwietnia 2007 r.]. W szczególności planowane środki mające na celu ograniczenie wydatków powinny zostać w pełni uwzględnione w ustawie budżetowej oraz terminowo wdrożone w celu zapewnienia terminowej realizacji planowanego znaczącego obniżenia deficytu w 2007 r. Ponadto ustawa budżetowa powinna przewidywać wystarczający poziom rezerw, tak aby uniknąć odchyleń nawet w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń. 38. Węgierskie władze powinny zapewnić (najlepiej przed 2009 r.) stały trend spadkowy wskaźnika zadłużenia brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych odpowiadający wieloletniej ścieżce redukcji deficytu określonej w programie konwergencji. 39. Węgierskie władze powinny usprawnić kontrolę budżetową wprowadzając lepsze zasady budżetowe poprzez określenie i wprowadzenie zasad dotyczących planowanych wydatków oraz limitów wydatków oraz poprzez wzmocnienie ram instytucjonalnych. Ponadto Rada wzywa węgierskie władze do zapewnienia – po korekcie nadmiernego deficytu – trwałej konsolidacji budżetowej w celu osiągnięcia średniookresowego docelowego deficytu strukturalnego w wysokości 0,5 % - 1 % PKB.. Rada z zadowoleniem przyjmuje określone w dostosowanym zaktualizowanym programie konwergencji z dnia 1 września 2006 r. zobowiązanie węgierskich władz do składania Komisji i Radzie sprawozdań w sprawie postępów z realizacji niniejszego zalecenia co sześć miesięcy. Termin złożenia pierwszego sprawozdania przewidziany jest na dzień 1 kwietnia 2007 r. Niniejsze zalecenie skierowane jest do Republiki Węgier. Sporządzono w Luksemburgu, dnia [10 października 2006 r.] W imieniu Rady Przewodniczący [1] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str.1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1055/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 1). Wszystkie dokumenty, o których mowa w niniejszym tekście można znaleźć na następującej stronie internetowej: http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm [2] Opinia Komitetu Ekonomiczno-Finansowego w sprawie „Szczegółowych zasad wdrażania Paktu na rzecz stabilności i wzrostu oraz wytycznych dotyczących formy i treści programów stabilności i konwergencji”, zatwierdzona przez Radę Ecofin dnia 11 października 2005 r. [3] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 6. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1056/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 5). [4] Wymienione wartości docelowe nie uwzględniają obciążeń wynikających z reformy systemu emerytalnego z 1998 r., ponieważ w grudniu 2004 r. węgierskie władze postanowiły skorzystać z decyzji Eurostatu z dnia 23 września 2004 r. umożliwiającej tymczasowe klasyfikowanie drugiego filaru systemu emerytalnego w ramach sektora instytucji rządowych i samorządowych do czasu notyfikacji z dnia 1 kwietnia 2007 r. W oparciu o najnowsze szacunkowe dane dotyczące składek na system emerytalny, początkowe wartości docelowe wynosiłyby odpowiednio 5 % PKB i 4,5 % PKB. [5] Zgodnie z art. 9 ust. 3 akapitem drugim rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z późniejszymi zmianami. [6] Program zawiera wszystkie dane obowiązkowe, których podania wymaga nowy kodeks postępowania. Brakuje niektórych danych opcjonalnych, które dotyczą głównie wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych w układzie kalkulacyjnym, zmian długu publicznego oraz długoterminowej stabilności finansów publicznych. [7] Po złożeniu zaktualizowanego w 2004 r. programu konwergencji w grudniu 2004 r. węgierskie władze podjęły decyzję o przekazywaniu informacji o celach budżetowych i danych statystycznych bez uwzględnienia kosztów reformy systemu emerytalnego. Te same założenia przyjęto w dostosowanym zaktualizowanym programie konwergencji. Węgry podjęły w związku z tym decyzję o zaniechaniu korzystania z okresu przejściowego w odniesieniu do sektorowej klasyfikacji systemów emerytalnych na mocy decyzji Eurostatu z dnia 23 września 2004 r., która wygaśnie z dniem 1 kwietnia 2007 r. Bez obciążeń wynikających z reformy systemu emerytalnego, deficyt za 2005 r. wynosiłby 6,1 % PKB, a docelowy deficyt na 2006 r. wynosiłby 4,7 %. [8] Parlament zatwierdził pięcioletnią strategię cięć podatkowych w dniu 7 listopada 2005 r., a realizację pierwszego etapu (obniżenie górnej stawki VAT o 5 punktów procentowych) rozpoczęto w dniu 1 stycznia 2006 r., co doprowadziło do utraty dochodów w wysokości około 1 % PKB w 2006 r. [9] Zgodnie z art. 1 ust. 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1056/2005, jeżeli deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych „zmniejszył się w znaczący i trwały sposób, osiągając poziom zbliżony do wartości odniesienia” Rada i Komisja uwzględniają koszt netto reformy emerytalnej wprowadzającej filar kapitałowy. W przypadku Węgier odpowiadałoby to 20 % kosztu netto reformy systemu emerytalnego lub około 0,3 % PKB. [10] Szczegółowe informacje dotyczące długoterminowej stabilności zamieszczono w ocenie merytorycznej programu sporządzonej przez służby Komisji ( http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm ). [11] W lipcu 2005 r. ogólne wytyczne polityki gospodarczej zostały włączone do zintegrowanych wytycznych w ramach zaktualizowanej strategii lizbońskiej (Dz.U. L 205 z 6.8.2005) [12] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 6. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1056/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 5). [13] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str.1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1055/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 1). Dokumenty przywołane w niniejszym tekście są dostępne na stronie internetowej: http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm [14] Węgry podjęły w związku z tym decyzję o zaniechaniu korzystania z okresu przejściowego w odniesieniu do sektorowej klasyfikacji systemów emerytalnych wynikającego z decyzji Eurostatu z dnia 23 września 2004 r., która wygaśnie z dniem 1 kwietnia 2007 r. Bez obciążeń wynikających z reformy systemu emerytalnego, deficyt za 2005 r. wynosiłby 6,1 % PKB, a docelowy deficyt na 2006 r. wynosiłby 4,7 %. [15] Pierwotnie inwestycja ta miała zostać zrealizowana w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego poza budżetem. [16] Program zawiera wszystkie dane obowiązkowe, których podania wymaga nowy kodeks postępowania. Brakuje niektórych danych opcjonalnych, które dotyczą głównie wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych w układzie kalkulacyjnym, zmian długu publicznego oraz długoterminowej stabilności finansów publicznych. [17] Zgodnie z artykułem 1 ust. 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1056/2005, jeżeli deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych „zmniejszył się w znaczący i trwały sposób, osiągając poziom zbliżony do wartości odniesienia” Rada i Komisja uwzględniają koszt netto reformy emerytalnej wprowadzającej filar kapitałowy. W przypadku Węgier odpowiadałoby to 20 % kosztu netto reformy systemu emerytalnego lub około 0,3 % PKB. [18] W lipcu 2005 r. ogólne wytyczne polityki gospodarczej zostały włączone do zintegrowanych wytycznych w ramach zaktualizowanej strategii lizbońskiej (Dz.U. L 205 z 6.8.2005) [19] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 6. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1056/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 5). [20] Wymienione wartości docelowe nie uwzględniają obciążeń wynikających z reformy systemu emerytalnego z 1998 r., ponieważ w grudniu 2004 r. węgierskie władze postanowiły skorzystać z decyzji Eurostatu z dnia 23 września 2004 r. umożliwiającej tymczasowe klasyfikowanie drugiego filaru systemu emerytalnego w ramach sektora instytucji rządowych i samorządowych do czasu notyfikacji z marca 2007 r. W oparciu o najnowsze szacunkowe dane dotyczące składek na system emerytalny, wartości docelowe uwzględniające obciążenia wynikające z reformy systemu emerytalnego wynosiłyby odpowiednio 5 % PKB i 4,5 % PKB.