Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu europejskiego i Rady ustanawiające przepisy ogólne w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa /* COM/2004/0628 końcowy - COD 2004/0219 */
Bruksela, dnia 29.9.2004 COM(2004) 628 końcowy 2004/0219 (COD) Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY ustanawiające przepisy ogólne w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (przedstawiona przez Komisję) UZASADNIENIE Wprowadzenie Komisja wyjaśniła projektowaną nową konstrukcję instrumentów finansowych, która powinna funkcjonować w nowej perspektywie finansowej 2007 – 2013 oraz powody powstania wyżej wymienionego projektu Radzie i Parlamentowi w swoich komunikatach w sprawie perspektyw finansowych[1]. Wstępny komunikat przedstawiający rozporządzenie w sprawie „Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa”, podobnie jak komunikaty w sprawie trzech innych instrumentów dotyczących stosunków zewnętrznych, dostarczy dodatkowych i bardziej szczegółowych informacji odnośnie podstaw głównych cech tego instrumentu. W związku z tym niniejsze uzasadnienie koncentruje się głównie na wyjaśnieniu ważniejszych artykułów tego rozporządzenia. Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP) zastąpi obecne programy geograficzne i tematyczne obejmujące dane kraje. Aspekty zewnętrzne polityk wewnętrznych, które objęte są obecnie określonym instrumentem, zostaną albo włączone do programów krajowych i wielokrajowych, albo, tam gdzie to właściwe, ujęte w określonym programie tematycznym. Specyficzną i innowacyjną cechą Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP) jest element współpracy transgranicznej. W ramach tego elementu EISP sfinansuje “wspólne programy” przybliżające do siebie regiony Państw Członkowskich i krajów partnerskich posiadających wspólną granicę. Spowoduje to radykalne uproszczenie procedur i znaczący wzrost efektywności. Zastosuje też podejście w znacznej mierze oparte na zasadach „Funduszy Strukturalnych”, takich jak wieloletnie programowanie, partnerstwo i współfinansowanie, przystosowane do specyfiki obszaru stosunków zewnętrznych. Element współpracy transgranicznej EISP będzie współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Tytuł III zawiera zestaw postanowień specjalnie zaprojektowanych tylko dla tego elementu. Postanowienia te są spójne z podobnymi postanowieniami ustanowionymi dla współpracy transgranicznej na w ramach rozporządzeń dotyczących Funduszy Strukturalnych. Komentarze do poszczególnych postanowień Tytuł I – Cele i zasady Artykuł 1 Przedmiot i zakres Artykuł 1 określa zakres pomocy, podkreślając znaczenie rozwijania obszaru dobrobytu i bliskiej współpracy pomiędzy Unią Europejską a krajami sąsiadującymi, tak jak przewidziano w projekcie Konstytucji. Kraje partnerskie objęte tym instrumentem zostały wymienione w załączniku 1. Lista zawiera kraje sąsiedzkie znajdujące się obecnie poza perspektywą przystąpienia, do których skierowana jest Europejska Polityka Sąsiedztwa. Lista, która początkowo ograniczona była do czterech zachodnich Nowych Państw Niepodległych i dziesięciu Krajów Basenu Morza Śródziemnego, została rozszerzona po spotkaniu Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 17-18 czerwca 2004 r. o trzy kraje Południowego Kaukazu (Armenię, Azerbejdżan i Gruzję). EISP obejmuje też Rosję, ponieważ Unia Europejska i Rosja zadecydowały o rozwijaniu partnerstwa strategicznego poprzez utworzenie “czterech wspólnych obszarów”, co uzgodniono na szczycie w Sankt Petersburgu w maju 2003 r., a nie w ramach ustanowionych przez Europejską Politykę Sąsiedztwa. Odwołanie do partnerstwa w nazwie instrumentu wskazuje na tę specyfikę. Pomoc dla krajów sąsiedzkich posiadających perspektywę przystąpienia, takich jak Turcja lub kraje zachodnich Bałkanów, objęta jest odrębnym Instrumentem Przedakcesyjnym. Rozwój obszaru ‘stosunków dobrosąsiedzkich’ wymaga środków przeznaczonych na wspieranie współpracy transgranicznej pomiędzy krajami partnerskimi a Państwami Członkowskimi w celu promowania zintegrowanego rozwoju regionalnego pomiędzy regionami przygranicznymi i uniknięcia powstania nowych linii podziału. Aby być w stanie wydajnie i skutecznie wesprzeć współpracę transgraniczną i finansować wspólne projekty, art. 1 przewiduje, po raz pierwszy w rozporządzeniu dotyczącym pomocy, że pomoc może być wykorzystana dla wspólnych korzyści Państw Członkowskich i krajów partnerskich. Powoduje to radykalne uproszczenie obecnej sytuacji, w której współpraca transgraniczna przy zewnętrznych granicach UE jest utrudniania przez ścieranie się wewnętrznych i zewnętrznych instrumentów finansowania działających na różnych zasadach. Na koniec, artykuł 1 odwołuje się do fundamentalnych wartości Unii, do przestrzegania których sąsiedzi Unii zobowiązali się w umowach dwustronnych z UE oraz w szeregu wielostronnych konwencji i innych instrumentów. Jako że stopień realizacji tych zobowiązań przez kraje sąsiadujące bywa różny, ważne jest, by przez swoje działania zewnętrzne Unia starała się promować skuteczniejsze respektowanie powyższych zobowiązań poprzez dialog i współpracę. W skrajnych przypadkach Unia może uciec się do całkowitego lub częściowego zawieszenia pomocy zgodnie z procedurą określoną w art. 28. Artykuł 2 Zakres pomocy Artykuł 2 określa główne cele pomocy i łączy je z obecnymi umowami z krajami sąsiedzkimi. Oznacza to, że instrument ten stanowi odzwierciedlenie przyjętej polityki oraz podkreśla znaczenie wspierania realizacji tych umów. Jakkolwiek powiązanie to nie ma na celu wyłączenia możliwości udzielenia pomocy krajom takim jak Białoruś czy Libia gdzie, nawet w przypadku braku ram umownych, udzielenie pomocy może być przydatne do osiągnięcia celów założonych przez UE. Artykuł 2 zawiera też, głównie dla wyjaśnienia, listę celów które mogą być realizowane w ramach niniejszego rozporządzenia. Lista ta, niebędąca listą wyczerpującą, zawiera cele specyficzne dla Europejskiej Polityki Sąsiedztwa obok innych, bardziej klasycznych celów rozwojowych. Odzwierciedla to rzeczywistość krajów sąsiedzkich, z których znaczna część jest krajami rozwijającymi się. Wybór celów, które będą realizowane w poszczególnych krajach nastąpi podczas ustanawiania krajowych dokumentów strategicznego oraz programów wieloletnich. Artykuł 3 Ramy polityki Artykuł 3 podkreśla charakter EISP jako instrumentu będącego odzwierciedleniem założonej polityki. W komunikatach Komisji i konkluzjach Rady ustalających ogólną strategię Unii wobec krajów sąsiedzkich należy określić ogólne ramy polityki dla tworzenia i realizacji programów pomocy, biorąc pod uwagę obowiązujące umowy. Ostatnio miało to miejsce w przypadku komunikatu Komisji z maja 2004 r.[2], po którym nastąpiły konkluzje Rady z czerwca 2004 r[3] i po których również może nastąpić rezolucja Parlamentu Europejskiego. Kiedy powstaną , plany działań Europejskiej Polityki Sąsiedztwa opracowane z udziałem Rady i zatwierdzone poprzez wspólne rady stowarzyszenia/partnerstwa i współpracy ustanowione w umowach dwustronnych pomiędzy UE i krajem partnerskim, będą stanowić kluczowy dokument, na podstawie którego określane będą priorytety pomocowe. Plany działań obejmują zbiór priorytetów, których realizacja zbliży kraje partnerskie do Unii Europejskiej. W przypadku Rosji priorytety zostaną zdefiniowane biorąc pod uwagę programy działania (road-maps, tzw. mapy drogowe) odnośnie czterech wspólnych obszarów[4] zatwierdzonych przez Radę Partnerstwa i Współpracy. W razie braku umów i/lub planów działań Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, pomoc może być mimo to udzielana, zwłaszcza w przypadku współpracy transgranicznej i kiedy jest ona istotna dla osiągnięcia celów założonej polityki określonych w odpowiednich komunikatach Komisji. Artykuł 4 Komplementarność, partnerstwo i współfinansowanie Artykuł 4 ustala następujące ogólne zasady wykonania niniejszego rozporządzenia, a mianowicie, że: - pomoc będzie uzupełniać działania krajowe w celu uzyskania efektu synergii i wzmocnienia jej oddziaływania; - pomoc zostanie ustanowiona w ramach partnerstwa pomiędzy Komisją i beneficjentami, a programowanie pomocy powinno być przeprowadzane z udziałem, w zależności od przypadku, władz centralnych, regionalnych i lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerów gospodarczych i społecznych; - pomoc będzie współfinansowana w celu promowania współodpowiedzialności i maksymalizacji efektu dźwigni. Zasady znajdują zastosowanie również w kontekście polityki spójności UE i odzwierciedlają dwoisty charakter instrumentu (polityka zewnętrzna oraz spójność ekonomiczna i społeczna), jeżeli chodzi o finansowanie współpracy transgranicznej i transregionalnej pomiędzy krajami partnerskimi a Państwami Członkowskimi. Artykuł 5 Spójność, komplementarność i koordynacja Artykuł 5 zapewnia spójność pomocy z politykami Wspólnoty i umowami, których stronami są Unia Europejska i kraje partnerskie. Podkreśla także potrzebę koordynacji pomiędzy Wspólnotą, Państwami Członkowskimi i innymi dawcami zgodnie z art. 180 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i jak wielokrotnie zaznaczano w komunikatach Komisji i konkluzjach Rady. Tytuł II Programowanie i przydział środków finansowych Artykuł 6 Typ programów Artykuł 6 opisuje typ programów, poprzez które udzielana będzie pomoc w ramach tego rozporządzenia, a mianowicie programy krajowe / wielokrajowe, programy tematyczne i programy współpracy transgranicznej. Programy krajowe i wielokrajowe obejmują pomoc świadczoną zgodnie z tym instrumentem na rzecz jednego kraju (program krajowy) lub grupy krajów (programy regionalne i subregionalne). Zazwyczaj obejmują wielorakie priorytety. Programy tematyczne stosowane są zazwyczaj w celu podjęcia w sposób wyraźny i widoczny wezwań globalnych o szczególnym znaczeniu, lub, jeśli uznano to za stosowne, w celu uzewnętrznienia polityk wewnętrznych. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ wraz z uproszczeniem instrumentów finansowych funkcjonujących w dziedzinie stosunków zewnętrznych, instrumenty tematyczne takie jak LIFE kraje trzecie lub TEMPUS przestaną funkcjonować na odrębnej podstawie prawnej. Programy tematyczne będą w większości przypadków kierowane do wszystkich krajów partnerskich. Zakwalifikowane regiony przygraniczne Państw Członkowskich UE zostaną objęte programami współpracy transgranicznej ustanowionymi w tym rozporządzeniu. Zaistnieje też możliwość współdziałania Państw Członkowskich w programach tematycznych i/lub wielokrajowych w ramach współpracy transgranicznej. Na tej podstawie jeden instrument finansowy, EISP, będzie w stanie finansować wspólne projekty adresowane do beneficjentów z krajów partnerskich i Państw Członkowskich. Artykuł 7 Programowanie i przydział środków finansowych W oparciu o ramy polityki opisane w art. 3, dokumenty strategiczne zawierające wieloletnie programy indykatywne ustanowią priorytety pomocowe i ustalą wieloletnie przydziały finansowe na poszczególne programy. Komisja przyjmie je po uzyskaniu opinii komitetu w ramach procedury zarządzania. Przydziały finansowe na programy krajowe i wielokrajowe będą odzwierciedlały nie tylko charakterystykę i zdolności zarządcze zainteresowanych krajów, lecz także zaangażowanie danego kraju dla partnerstwa z Unią Europejską. Dokument lub dokumenty strategiczne dotyczące współpracy transgranicznej mają głównie na celu ustanowienie listy “wspólnych” programów transgranicznych, ich zasięgu geograficznego oraz ich przydziałów finansowych. Dokumenty te zostaną nakreślone biorąc pod uwagę potrzebę pełnego respektowania opartego na programie, średnioterminowego, oddolnego podejścia prowadzącego do “wspólnych programów ”, o których mowa w Tytule III. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego będzie wnosić wkład na rzecz programów współpracy transregionalnej zgodnie z postanowieniami niniejszego rozporządzenia. Tytuł III Współpraca transgraniczna Artykuł 8 Kwalifikowalność wg kryteriów geograficznych Artykuł 8 ustanawia kryteria określające jednostki terytorialne Państw Członkowskich i krajów partnerskich, które zostaną objęte programami współpracy transgranicznej. Zalicza się do nich wszystkie regiony odpowiadające poziomowi NUTS III położone wzdłuż granic lądowych i wzdłuż przepraw morskich o ważnym znaczeniu oraz wszystkie regiony morskie odpowiadające poziomowi NUTS II położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego. Regiony przyległe mogą również zostać włączone do współpracy. Artykuł 9 Tworzenie i realizacja programów Artykuł 9 zawiera specjalne postanowienia w zakresie ustanawiania wspólnych programów skupiających kwalifikujące się regiony Państw Członkowskich i krajów partnerskich. Programy te z reguły powinny być dwustronne, angażując państwa z obydwu stron granicy lub przeprawy morskiej o ważnym znaczeniu, i wielostronne dla regionów morskich. Zawarto też specjalne postanowienie (ustęp 3) w celu umożliwienia krajom nie objętym tym rozporządzeniem, w szczególności Turcji, wzięcia udziału w wielostronnych programach morskich. Wspólne programy będą przyjmowane przez Komisję. Po przyjęciu tych programów Państwa Członkowskie i zainteresowane kraje partnerskie wybiorą projekty, które otrzymają pomoc wspólnotową. Ustęp 7 zawiera klauzulę ochronną, która w wyjątkowych okolicznościach pozwala regionom przygranicznym Państw Członkowskich na otrzymanie pomocy nawet wtedy, gdy nie można ustanowić wspólnego programu. Postanowienie to stanowi środek bezpieczeństwa na wypadek poważnego kryzysu w stosunkach pomiędzy Unią Europejską a krajem partnerskim, uniemożliwiającego ustanowienie programu wspólnego. Artykuł 10 Zarządzanie Artykuł 10 przewiduje, że programy transgraniczne mają być wspólnie zarządzane przez zainteresowane Państwa Członkowskie i kraje partnerskie przy pomocy wspólnego organu zarządzającego działającego na zasadzie wspólnego zarządzania i z reguły umiejscowionego w Państwie Członkowskim. Ten tryb zarządzania, pozwalający na przekazywanie zadań realizacyjnych Państwom Członkowskim beneficjentom, jest zgodny z opartym na programie, wieloletnim, oddolnym podejściem charakteryzującym programy współpracy transgranicznej. Państwo Członkowskie, na terenie którego umiejscowiony jest wspólny organ zarządzający, będzie odpowiedzialne wobec Komisji za prawidłowość działań finansowanych w ramach programu, tak jak ma to miejsce w ramach Funduszy Strukturalnych. Przepis ten uwzględnia fakt, że Państwa Członkowskie posiadają większe doświadczenie niż kraje partnerskie w zarządzaniu funduszami unijnymi, jak również fakt, że ich procedury kontroli finansów i zamówień publicznych są zgodne z ustawodawstwem UE. Niemniej jednak istnieje możliwość umiejscowienia wspólnego organu zarządzającego w krajach partnerskich po przeprowadzeniu procesu zakończonego decyzją Komisji potwierdzającą zdolność wspólnego organu zarządzania umiejscowionego w kraju partnerskim do zarządzania funduszami wspólnotowymi w pełni zdecentralizowany sposób. Artykuł 11 Przepisy wykonawcze Artykuł 11 nadaje Komisji uprawnienia do przyjmowania przepisów wykonawczych w tym zakresie. Komisja przyjmie powyższe przepisy po uzyskaniu opinii komitetu zgodnie z procedurą zarządzania. Tytuł IV Wdrażanie Artykuł 12 Przyjęcie programów działań Art. 12 przewiduje, że podejmowane przez Komisję decyzje dotyczące finansowania przyjmą formę rocznych programów działań skierowanych do krajów lub regionów. Odzwierciedla to nowe zasady wprowadzone w najnowszych rozporządzeniach Komisji[5]. Podobnie jak decyzje Komisji podjęte zgodnie z wieloletnimi dokumentami programowymi zatwierdzonymi przez Państwa Członkowskie, te programy działań nie zostały objęte procedurą komitetu. Komisja przekaże programy działań Państwom Członkowskim w celach informacyjnych w terminie jednego miesiąca od dnia podjęcia decyzji. Programy działań doprowadzą do podpisania porozumień finansowych z krajami i, tam gdzie będzie to właściwe, z regionami partnerskimi, zwłaszcza w ramach programów geograficznych. W razie konieczności Komisja jest uprawniona do dokonywania adaptacji programów działania. W drodze wyjątku, art. 12 przewiduje możliwość przyjęcia środków nie przewidzianych w programach według tych samych zasad i warunków, co programy działań. Przepis ten może okazać się użyteczny w przypadku, gdyby Komisja chciała szybko uruchomić finansowanie, podczas gdy program działań nie zostałby jeszcze w pełni sfinalizowany. Artykuł 13 Przyjęcie środków specjalnych nieprzewidzianych w dokumentach strategicznych i w wieloletnich programach indykatywnych Art. 13 przewiduje możliwość przyjęcia, w przypadku nieprzewidzianych potrzeb lub wydarzeń, środków specjalnych nieuwzględnionych w dokumentach strategicznych i w wieloletnich programach indykatywnych. Przepis ten umożliwia zwiększenie zdolności reagowania Wspólnoty i wprowadza elastyczność konieczną do efektywnego wdrożenia zewnętrznej pomocy wspólnotowej, zwłaszcza w nagłych przypadkach. Ponieważ decyzje podejmowane są przez Komisję niezależnie od wieloletnich programów zatwierdzonych przez Państwa Członkowskie, decyzje, których wartość przekracza 15 mln EUR poddawane są procedurze komitetu. Z tego względu środki specjalne nieprzewidziane w dokumentach strategicznych ani w wieloletnich programach indykatywnych przyjmowane są przez Komisję zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 3 decyzji 1999/468/WE, tzn. po wydaniu opinii przez komitet konsultacyjny składający się z przedstawicieli Państw Członkowskich, na którego czele stoi przedstawiciel Komisji (komitet powołany jest na mocy art. 26 niniejszego rozporządzenia). Komitet przedstawia swoją opinię na temat środków specjalnych, Komisja uwzględni w największej możliwej mierze opinię wydaną przez Komitet i poinformuje o sposobie, w jaki jego opinia została uwzględniona. Komisja może przyjąć środki specjalne według tej samej procedury, jednakże opinia Komitetu nie jest konieczna w przypadkach niewielkich zmian wymienionych w art. 13 ust. 4. Artykuł 14 Kwalifikowalność Art. 14 określa wszystkie podmioty, organy i instytucje kwalifikujące się do otrzymywania pomocy finansowej z tytułu niniejszego rozporządzenia. Zgodnie z aktualną praktyką, przewiduje szeroki zakres kryteriów kwalifikacyjnych. Instytucje i organy Unii Europejskiej również należą do kwalifikujących się podmiotów. W kwestii kwalifikowalności do otrzymywania dotacji wspólnotowych, art. 14 należy rozumieć w kontekście art. 21 określającego zasady udziału w procedurach dotyczących zamówień publicznych i przydzielania dotacji. Artykuł 15 Rodzaje działań, Artykuł 16 Środki wspierające W oparciu o aktualne praktyki, art. 15 podaje nie wyczerpującą listę rodzajów działań, które mogą być finansowane z tytułu niniejszego rozporządzenia. Artykuł 16 stanowi, że Wspólnota może finansować wszystkie środki wspierające konieczne do realizacji rozporządzenia. W przypadku, gdy środki wspierające nie są finansowane bezpośrednio w ramach programów wieloletnich i programów działań, art. 16 ust. 2 przewiduje, że środki wspierające będą przyjmowane według tych samych zasad, co środki specjalne nieprzewidziane w dokumentach strategicznych i wieloletnich programach indykatywnych (patrz art. 13). Artykuł 17 Współfinansowanie, Artykuł 18 Procedury zarządzania Zgodnie z aktualną praktyką i wyrażoną przez dawców wolą wspierania lepszej koordynacji działań na rzecz współpracy, art. 17 potwierdza, że finansowane środki mogą stanowić przedmiot współfinansowania (równoległego lub wspólnego). Ustęp 3 przewiduje, iż w takim przypadku Komisja może otrzymywać i zarządzać funduszami Państw Członkowskich (w szczególności ich agencji państwowych i parapaństwowych), innych państw dawców, organizacji międzynarodowych i regionalnych. Przepis ten stawia Komisję na równi z innymi dawcami. Artykuł 18 określa, że Komisja może zarządzać działaniami przewidzianymi niniejszym rozporządzeniem korzystając ze sposobów zarządzania przewidzianych w rozporządzeniu finansowym. Zgodnie z art. 54 ust. 2 rozporządzenia finansowego artykuł tenustanawia kryteria przekazywania zadań wykonania budżetu organom krajowym w Państwach Członkowskich. Ustanawia także kryteria, na mocy których kraje beneficjenci działające zgodnie z zasadą zdecentralizowanego zarządzania mogą stosować własne procedury zamówień publicznych. Artykuł 19 Zobowiązania budżetowe Artykuł 19 przewiduje, że zobowiązania budżetowe określa się na podstawie decyzji Komisji z tytułu wspólnych programów na rzecz współpracy transgranicznej (art. 9), programów działań (art.12), środków specjalnych nieprzewidzianych w dokumentach strategicznych i w wieloletnich programach indykatywnych (art. 13) oraz środków wsparcia (art. 16). Umożliwia (ust. 2) podział zobowiązań budżetowych na roczne raty rozłożone na wiele lat, zgodnie z art. 76 rozporządzenia finansowego, przewidującego taką możliwość, jeśli jest to zgodne z aktem podstawowym. Przepis ten jest szczególnie użyteczny dla wieloletnich programów na rzecz współpracy transgranicznej. Dla programów współpracy transgranicznej przewidziana jest możliwość stosowania podziału zobowiązań (ust. 2). Ma to istotne znaczenie dla ustanowienia przejrzystych i z góry ustalonych ram finansowych na cały okres 2007–2013 i dla utworzenia warunków efektywnego wdrożenia wieloletniego, opartego na programach podejścia. Na tym etapie nie przewiduje się, aby podział zobowiązań miał być stosowany w programach krajowych, wielokrajowych czy tematycznych. Artykuł 20 Ochrona interesów finansowych Wspólnoty Artykuł 20 określa środki mające na celu ochronę interesów finansowych Wspólnoty, w szczególności umożliwiające wykonywanie weryfikacji koniecznych do kontrolowania wdrożonych działań. Artykuł 21 Udział w przetargach i kontraktach Artykuł 21 określa warunki uczestnictwa w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne i procedury przydzielania dotacji w ramach wykonywania niniejszego rozporządzenia. Na tym etapie przewidziane przepisy zgodne są z projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępu do zewnętrznej pomocy wspólnotowej[6], który przewiduje zmiany rozporządzeń podstawowych dotyczących głównych instrumentów pomocy wspólnotowej w celu zwiększenia rozdzielania pomocy. Należy zaznaczyć, że art. 21 przewiduje, iż udział w procedurach dotyczących zamówień publicznych i przydzielania dotacji jest otwarty dla osób fizycznych i prawnych z państw trzecich, które otworzyły swoje procedury dotyczące zamówień publicznych i przyznawania dotacji Państwom Członkowskim Wspólnoty. Artykuł 21 może zostać zmieniony z uwzględnieniem wniosków Rady i Parlamentu Europejskiego podczas rozpatrywania wymienionego rozporządzenia. Artykuł 22 Finansowanie wstępne, Artykuł 23 Fundusze udostępniane Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu i innym pośrednikom finansowym Artykuł 22 stanowi, że odsetki generowane przez kwoty przyznane w ramach finansowania wstępnego są potrącane z płatności ostatecznej. Artykuł 23 określa rodzaj przepisów, jakie Komisja powinna przyjąć dla każdego przypadku oddzielnie, gdy zdecyduje o udostępnieniu funduszy Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu lub innym pośrednikom finansowym. Artykuł 24 Ocena Art. 24 zobowiązuje Komisję do regularnego oceniania wyników polityk i programów regionalnych oraz tematycznych, polityk sektorowych, a także skuteczności programowania. Tytuł V Postanowienia końcowe Artykuł 25 Sprawozdanie roczne Zgodnie z decyzjami wdrażanymi od roku 2001, zmierzającymi do uproszczenia i zracjonalizowania liczby sprawozdań przekazywanych Radzie i Parlamentowi Europejskiemu, art. 26 utrzymuje status quo i przewiduje, że Komisja będzie przekazywała każdego roku jedno sprawozdanie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu. Sprawozdanie to dotyczyło będzie całości pomocy udzielonej w ramach różnych instrumentów z zakresu stosunków zewnętrznych. Zostanie on opracowany na podstawie doświadczeń gromadzonych od roku 2001, ze szczególnym uwzględnieniem corocznych uwag Rady i Parlamentu Europejskiego dotyczących formy i treści sprawozdań. Artykuł 26 Komitet Artykuł 26 ustanawia komitet złożony z przedstawicieli Państw Członkowskich. W sprawie prerogatyw komitetu należy odnieść się do wyjaśnień dotyczących art. 7, 12 i 13. Artykuł 27 Uczestnictwo krajów trzecich niekwalifikujących się do otrzymywania pomocy w ramach niniejszego rozporządzenia Aby zwiększyć skuteczność pomocy wspólnotowej, a zwłaszcza uniknąć podziału niektórych programów na wiele instrumentów, art. 27 rozszerza zakres państw kwalifikujących się do otrzymywania pomocy w ramach niniejszego rozporządzenia o kraje i terytoria zamorskie, kraje kwalifikujące się do instrumentu przedakcesyjnego i kraje kwalifikujące się do instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju i współpracy gospodarczej. Przepis ten stosowany jest, gdy przyjęty projekt lub program macharakter globalny, regionalny lub transgraniczny. Artykuł 28 Wstrzymanie pomocy Artykuł 28 określa procedurę stosowaną w przypadku nieprzestrzegania zasad określonych w Tytule I. Ma on zastosowanie w przypadku braku umowy o partnerstwie i współpracy z krajem partnerskim lub gdy umowa ta nie przewiduje procedur dotyczących wstrzymania pomocy. Artykuł 29 Finansowa kwota referencyjna Artykuł 29 ustala finansową kwotę referencyjną na realizację niniejszego rozporządzenia. Artykuł 30 Rewizja rozporządzenia Artykuł 30 przewiduje możliwość rewizji, na podstawie wniosku Komisji. Artykuł 31 Uchylenie poprzednich rozporządzeń Artykuł 31 uchyla rozporządzenie Tacis, MEDA oraz inne, tak jak to konieczne. Artykuł 32 Wejście w życie Wejście w życie niniejszego rozporządzenia przewiduje się dwadzieścia dni po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym, lecz będzie ono stosowane dopiero od 1 stycznia 2007 r. Przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt, że uchylone rozporządzenia są nadal potrzebne do końca obecnej perspektywy finansowej, przy czym nowe rozporządzenie może służyć w tym czasie jako podstawa prawna do sporządzania i przyjmowania przepisów wykonawczych, co powinno mieć miejsce jak najszybciej. 2004/0219 (COD) Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY ustanawiające przepisy ogólne w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 179 i 181a, uwzględniając wniosek Komisji,[7] stanowiąc zgodnie z procedurą, ustanowioną w art. 251 Traktatu, a także mając na uwadze, co następuje: Proponuje się nowe ramy planowania i udzielania pomocy, mając na celu zwiększenie efektywności pomocy zewnętrznej udzielanej przez Wspólnotę. Rozporządzenie Rady (WE) nr [...] ustanawia instrument przedakcesyjny (IPA) dla pomocy wspólnotowej na rzecz krajów kandydujących i potencjalnych kandydatów[8]. Rozporządzenie (WE) nr [...] Rady i Parlamentu Europejskiego ustanawia instrument finansowania dla współpracy na rzecz rozwoju.[9] Niniejsze rozporządzenie stanowi trzeci ogólny instrument bezpośrednio wspierający polityki zewnętrzne Unii Europejskiej. Rada Europejska podczas spotkania w Kopenhadze w dniach 12 i 13 grudnia 2002 r. potwierdziła, że rozszerzenie Unii Europejskiej stanowi istotną szansę rozwinięcia stosunków z krajami ościennymi w oparciu o wspólne wartości polityczne i gospodarcze, oraz że Unia pozostaje na stanowisku, że należy dążyć do zapobiegania powstawania nowych linii podziału w Europie, promować stabilność i dobrobyt zarówno wewnątrz Unii jak i poza jej nowymi granicami. Rada Europejska podczas spotkania w Brukseli w dniach 17 i 18 czerwca 2004 r. ponownie podkreśliła wagę, jaką przywiązuje do wzmocnienia współpracy z sąsiadami na gruncie partnerstwa, jak również współodpowiedzialności oraz budowania na wspólnych wartościach demokracji i poszanowaniu praw człowieka. Uprzywilejowane stosunki pomiędzy Unią Europejską oraz jej sąsiadami opierać się będą na przestrzeganiu wspólnych wartości, w tym demokracji, praworządności, dobrego sprawowania rządów i poszanowania praw człowieka, oraz zasad gospodarki rynkowej, wolnego handlu i zrównoważonego rozwoju oraz zmniejszania ubóstwa. W Europie Wschodniej i na Południowym Kaukazie podstawę stosunków umownych stanowią Umowy o Partnerstwie i Współpracy. W basenie Morza Śródziemnego Partnerstwo euro-śródziemnomorskie („proces barceloński”) zapewnia ramy dla współpracy regionalnej uzupełnione siecią układów stowarzyszeniowych. W ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa , Unia Europejska wraz z krajami partnerskimi zdefiniowały szereg priorytetów, które zostaną zrealizowane za pomocą serii wspólnie uzgodnionych planów działań, obejmujących szereg obszarów kluczowych dla poszczególnych działań, włączając zagadnienia dialogu politycznego i reform politycznych, reform handlu i gospodarki, sprawiedliwego rozwoju społeczno-ekonomicznego, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, energii, transportu, społeczeństwa informacyjnego, środowiska naturalnego, badań naukowych i innowacji oraz kontaktów międzyludzkich. Postępy poczynione w drodze realizacji tych priorytetów przyczynią się do wykorzystania całego potencjału umów o partnerstwie i współpracy a także układów stowarzyszeniowych. Mając na celu wspieranie krajów partnerskich w przestrzeganiu wspólnych wartości i zasad oraz ich wysiłki wkładane w realizację planów działań, Wspólnota musi być w stanie udzielać tym krajom pomocy i wspierać różnorodne formy współpracy pomiędzy nimi oraz między Państwami Członkowskimi a tymi krajami mając na celu rozwój strefy wspólnej stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu, która zakłada znaczący poziom współpracy gospodarczej i integracji politycznej. Ważne jest, aby wsparcie na rzecz sąsiadujących krajów rozwijających się udzielane w ramach ustanowionych przez Europejską Politykę Sąsiedztwa było spójne z celami i zasadami polityki rozwoju Wspólnoty, tak jak to ujęto we Wspólnym Oświadczeniu w sprawie wspólnotowej polityki rozwoju wydanym 10 listopada 2000 r. przez Radę i Komisję. Unia Europejska oraz Rosja zadecydowały o rozwinięciu szczególnego partnerstwa strategicznego poprzez utworzenie czterech wspólnych obszarów Pomocy wspólnotowa będzie wykorzystywana do wspierania rozwoju tego partnerstwa i do promowania współpracy transgranicznej przy granicach Rosji z jej sąsiadami z Unii Europejskiej. W przypadku partnerów z basenu Morza Śródziemnego pomoc i współpraca powinny mieć miejsce w ramach Partnerstwa euro-śródziemnomorskiego ustanowionego w Deklaracji Barcelońskiej w dniu 28 listopada 1995 r. oraz wziąć pod uwagę porozumienie zawarte w tym kontekście w sprawie ustanowienia obszaru wolnego handlu towarami i rozpoczęciu procesu asymetrycznej liberalizacji. Istotne jest promowanie współpracy zarówno przy zewnętrznych granicach Unii Europejskiej jak i pomiędzy krajami partnerskimi, zwłaszcza tymi, które są blisko siebie położone. W celu uniknięcia tworzenia nowych linii podziału szczególnie ważne jest usunięcie przeszkód stojących na drodze skutecznej współpracy transgranicznej wzdłuż zewnętrznych granic Unii Europejskiej. Współpraca transgraniczna powinna przyczynić się do zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju regionalnego pomiędzy sąsiadującymi terenami przygranicznymi oraz harmonijnej integracji terytorialnej na terenie Wspólnoty i z krajami sąsiednimi. Zamiar ten najlepiej można osiągnąć poprzez połączenie celów polityki zewnętrznej ze zrównoważoną pod względem wpływu wywieranego na środowisko naturalne spójnością gospodarczą i społeczną. Aby udzielić pomocy sąsiedzkim krajom partnerskim w osiąganiu celów oraz aby promować współpracę pomiędzy nimi a Państwami Członkowskimi pożądane jest ustanowienie jednego instrumentu ukierunkowanego na realizację polityk, który zastąpi szereg istniejących instrumentów, zapewniając spójność i uproszczenie programowania i zarządzania pomocą. Instrument ten wesprze również współpracę transgraniczną pomiędzy krajami partnerskimi a Państwami Członkowskimi; znacznie zwiększy on efektywność ponieważ wykorzystuje on jednolity mechanizm zarządzania i jednolity zestaw procedur. Opierać się będzie na doświadczeniach zdobytych w trakcie realizacji programów sąsiedzkich w okresie 2004–2006 i działać w oparciu o takie zasady jak wieloletnie programowanie, partnerstwo i współfinansowanie. Niniejsze rozporządzenie ustanawia ramy finansowe na okres 2007-2013, stanowiące dla władz budżetowych podstawową kwotę referencyjną, zgodnie z punktem 33 Porozumienia Międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 r. zawartego między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej. Środki niezbędne do wdrażania niniejszego rozporządzenia są środkami przyjmowanymi zgodnie z decyzją Rady nr 1999/468 z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji.[10] Procedurę zarządzania stosuje się do zdefiniowania przepisów wykonawczych, które będą regulowały wdrażanie współpracy transgranicznej i przy przyjmowaniu dokumentów definiujących aspekty strategiczne i ogólne cele przyświecające świadczeniu pomocy wspólnotowej dla kraju czy regionu, czy też konkretnego zagadnienia tematycznego. Działania ad hoc nie przewidziane w dokumentach strategicznych, których wartość przekracza ustalony próg mogą być przyjmowane przez Komisję w uzasadnionych przypadkach, z zastosowaniem procedury konsultacyjnej. Cele proponowanych działań mają promować wzmocnioną współpracę i stopniową integrację gospodarczą pomiędzy Unią Europejską i krajami sąsiadującymi. Ponieważ cele te nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez Państwa Członkowskie i mogą, ze względu na zakres działań, zostać lepiej osiągnięte przez Wspólnotę, Wspólnota może podjąć kroki zgodnie z zasadą pomocniczości ustanowioną w art. 5 ust. 2 Traktatu WE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności ustanowionej w wymienionym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. Niniejsze rozporządzenie stwarza konieczność uchylenia rozporządzenia (EWG) nr 1762/92 z dnia 29 czerwca 1992 (MEDA) w sprawie wykonania protokółów o współpracy finansowej i technicznej zawartych przez Wspólnotę ze śródziemnomorskimi państwami trzecimi,[11] rozporządzenia (WE) nr 1488/96 z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie środków finansowych i technicznych (MEDA) towarzyszących reformom struktur gospodarczych i społecznych w ramach partnerstwa euro-śródziemnomorskiego,[12] rozporządzenia Rady (WE, Euroatom) nr 99/2000 (TACIS) z dnia 29 grudnia 1999 r. dotyczące świadczenia pomocy dla państw partnerskich w Europie Wschodniej i Azji Środkowej,[13] rozporządzenie Rady (WE) nr 1734/94 w sprawie współpracy finansowej i technicznej z Zachodnim Brzegiem Jordanu i Strefą Gazy[14], PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: TYTUŁ I CELE I ZASADY Artykuł 1 Przedmiot i zakres (1) Niniejsze rozporządzenie ustanawia Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa w celu świadczenia pomocy (dalej zwanej „pomocą wspólnotową”) na rzecz rozwoju obszaru dobrobytu i stosunków dobrosąsiedzkich pomiędzy Unią Europejską a krajami wymienionymi w załączniku 1 (dalej zwanymi „krajami partnerskimi”). (2) Pomoc wspólnotowa przyznawana jest z korzyścią dla krajów partnerskich. Pomoc wspólnotowa może być wykorzystywana dla wspólnych korzyści Państw Członkowskich i krajów partnerskich w ramach promowania współpracy transgranicznej i transregionalnej w rozumieniu art. 6. (3) Unia Europejska opiera się na wartościach poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i respektowania praw człowieka oraz stara się promować poszanowanie dla tych wartości w krajach partnerskich poprzez dialog i współpracę. Artykuł 2 Zakres pomocy (1) Pomoc wspólnotowa w ramach Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa ma na celu promowanie wzmocnionej współpracy i stopniowej integracji gospodarczej pomiędzy Unią Europejską a krajami partnerskimi oraz w szczególności realizację umów o partnerstwie i współpracy, układów stowarzyszeniowych lub innych obecnych lub przyszłych umów. (2) Pomoc wspólnotowa należy wykorzystywana jest do wspierania działań dążących do osiągnięcia co najmniej jednego z poniższych celów: (a) promowanie dialogu politycznego i reform; (b) promowanie zbliżenia przepisów ustawowych i wykonawczych we wszystkich istotnych obszarach, a w szczególności w celu popierania stopniowego udziału krajów partnerskich w rynku wewnętrznym oraz intensyfikacji handlu; (c) wzmacnianie instytucji i organów krajowych odpowiedzialnych za opracowanie i skuteczną realizację polityk w obszarach objętych układami stowarzyszeniowymi, umowami o partnerstwie i współpracy oraz innymi porównywalnymi umowami, które mogą zostać zawarte w przyszłości; (d) promowanie zrównoważonego rozwoju; (e) promowanie ochrony środowiska i dobrego zarządzania bogactwami naturalnymi; (f) wspieranie polityk skierowanych na zwalczanie ubóstwa; (g) wspieranie polityk na rzecz rozwoju społecznego, równości kobiet i mężczyzn, zatrudnienia i ochrony socjalnej, w tym dialogu społecznego oraz respektowania praw związków zawodowych i podstawowych standardów pracy; (h) wspieranie polityk promujących zdrowie, edukację i kształcenie; (i) promowanie i ochrona praw człowieka oraz podstawowych wolności i wspieranie procesu demokratyzacji, w tym obserwowanie i pomoc w wyborach; (j) wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego; (k) wspieranie rozwoju gospodarki rynkowej, włączając działania mające na celu wspieranie sektora prywatnego, zachęcanie do inwestowania i promowanie handlu globalnego; (l) promowanie współpracy w sektorach energii, telekomunikacji i transportu, m.in. w zakresie wzajemnych połączeń, sieci oraz ich eksploatacji, bezpieczeństwa transportu międzynarodowego i operacji energetycznych, źródeł energii odnawialnej, wydajności energetycznej i czystego transportu; (m) udzielanie wsparcia dla działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa żywności dla ludności, zwłaszcza w obszarze sanitarnym i fitosanitarnym; (n) zapewnianie skutecznego i bezpiecznego sprawowania kontroli nad granicami; (o) promowanie współpracy w zakresie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, włączając zagadnienia takie jak azyl i migracja, zwalczanie i zapobieganie terroryzmowi i przestępczości zorganizowanej, łącznie z jego finansowaniem, praniem brudnych pieniędzy i oszustwami podatkowymi; (p) wspieranie współpracy administracyjnej w celu zwiększenia przejrzystości oraz wymiany informacji w obszarze podatkowym, mając na celu zwalczanie unikania i uchylania się od płacenia podatków; (q) promowanie udziału w działalności Wspólnoty w zakresie badań naukowych i innowacji; (r) promowanie współpracy między Państwami Członkowskimi a krajami partnerskimi w zakresie szkolnictwa wyższego oraz mobilności wykładowców, pracowników naukowo-badawczych i studentów; (s) promowanie zrozumienia międzykulturowego, kontaktów międzyludzkich, współpracy między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i wymian młodzieży; (t) wspieranie udziału krajów partnerskich w programach i agencjach Wspólnoty; (u) wspieranie współpracy transgranicznej mającej na celu promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz społecznego a także ochronę środowiska w regionach przygranicznych; (v) promowanie współpracy i integracji regionalnej; (w) udzielanie wsparcia w sytuacjach pokryzysowych, włączając wsparcie dla uchodźców i wysiedleńców, pomoc w zapobieganiu konfliktom i osiągnięciu gotowości na wypadek klęsk i katastrof; (x) zachęcanie do komunikacji oraz promowanie wymiany pomiędzy partnerami w zakresie środków i działań finansowanych w ramach programów; (y) podejmowanie wspólnych wyzwań przedmiotowych w obszarach wspólnego zainteresowania oraz realizacja wszelkich innych celów spójnych z zakresem niniejszego rozporządzenia. Artykuł 3 Ramy polityki Umowy o partnerstwie i współpracy, układy stowarzyszeniowe i inne obecne lub przyszłe umowy, za pomocą których nawiązuje się stosunki z krajami partnerskimi, oraz właściwe komunikaty Komisji i konkluzje Rady ustanawiające wytyczne polityki Unii Europejskiej w odniesieniu do tych krajów stanowią całościowe ramy polityki programowania pomocy w ramach niniejszego rozporządzenia. Kluczowym punktem odniesienia przy ustalaniu priorytetów udzielania pomocy są wspólnie uzgodnione plany działań lub inne równoważne dokumenty. Artykuł 4 Komplementarność, partnerstwo i współfinansowanie (1) Pomoc wspólnotowa w ramach niniejszego rozporządzenia zasadniczo uzupełnia lub przyczynia się do realizacji odpowiednich zadań krajowych, regionalnych i lokalnych. (2) Pomoc wspólnotowa w ramach niniejszego rozporządzenia z reguły ustanawiana jest na zasadach partnerstwa pomiędzy Komisją a eneficjentami. Partnerstwo angażuje, w zależności od przypadku, władze krajowe, regionalne i lokalne, a także partnerów gospodarczych i społecznych, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i inne właściwe organy. (3) Kraje beneficjenci włączają odpowiednich partnerów, zwłaszcza na poziomie regionalnym i lokalnym, w przygotowanie, realizację i monitorowanie programów i projektów. (4) Kraje beneficjenci zasadniczo współfinansują pomoc wspólnotową przyznaną w ramach niniejszego rozporządzenia przy pomocy funduszy publicznych, wkładów finansowych pochodzących od beneficjentów lub z innych źródeł. Artykuł 5 Spójność, zgodność i koordynacja (1) Programy i projekty finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia są spójne z politykami Wspólnoty. Są one zgodne z umowami zawartymi przez Wspólnotę oraz jej Państwa Członkowskie z krajami partnerskimi i respektują zobowiązania wynikające z umów wielostronnych, których są stronami. (2) Komisja i Państwa Członkowskie zapewniają spójność pomiędzy pomocą wspólnotową udzielaną w ramach niniejszego rozporządzenia a pomocą finansową świadczoną przez Wspólnotę i Państwa Członkowskie, poprzez inne wewnętrzne i zewnętrzne instrumenty finansowe i przez Europejski Bank Inwestycyjny. (3) Komisja i Państwa Członkowskie koordynują własne programy pomocowe mając na celu zwiększenie skuteczności i wydajności w świadczeniu pomocy poprzez stopniową harmonizację polityk i procedur. Koordynacja ta zakłada częstą i regularną wymianę odpowiednich informacji, zwłaszcza w terenie, i stanowi główny czynnik w procesie programowania prowadzonym przez Państwa Członkowskie i Wspólnotę. (4) Współdziałając z Państwami Członkowskimi, Komisja podejmuje niezbędne kroki w celu zapewnienia właściwej koordynacji i współpracy z wielostronnymi i regionalnymi organizacjami i podmiotami, takimi jak międzynarodowe instytucje finansowe, agencje, fundusze i programy ONZ oraz dawcy spoza UE. TYTUŁ II PROGRAMOWANIE I PRZYDZIAŁ ŚRODKÓW FINANSOWYCH Artykuł 6 Typ programów (1) Pomoc wspólnotowa z tytułu niniejszego rozporządzenia udzielana jest w ramach: (a) programów krajowych i wielokrajowych, obejmujących pomoc dla jednego kraju partnerskiego lub odnoszących się do współpracy regionalnej lub subregionalnej pomiędzy dwoma lub większą liczbą krajówpartnerskich, do których mogą się przyłączyć Państwa Członkowskie; (b) programów tematycznych, odnoszących się do jednego lub większej ilości konkretnych wyzwań wspólnych dla kilku krajów partnerskich, które mogą mieć znaczenie dla jednego lub większej ilości Państw Członkowskich; (c) programów współpracy transgranicznej, obejmujących współpracę pomiędzy jednym lub większą liczbą Państw Członkowskich z jednej strony i jednym lub większą liczbą krajów partnerskich z drugiej strony, realizowanych w regionach przylegających do ich wspólnej części granicy zewnętrznej Wspólnoty Europejskiej. (2) Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem pomoc wspólnotowa może być udzielana na współpracę transregionalną angażującą kraje partnerskie i Państwa Członkowskie w kontekście programów tematycznych i programów wielokrajowych odnoszących się do współpracy regionalnej i subregionalnej. Artykuł 7 Programowanie i przydział środków finansowych (1) W odniesieniu do programów krajowych lub wielokrajowych oraz programów tematycznych przyjmuje się dokumenty strategiczne zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2. Dokumenty strategiczne odzwierciedlają ramy polityki i plany działań, o których mowa w art. 3. Dokumenty strategiczne ustanowione zostają na okres spójny z priorytetami określonymi w ramach polityki i zawierają wieloletnie indykatywne programy łącznie z indykatywnymi wieloletnimi przydziałami finansowymi. W razie konieczności programy podlegają rewizji i ewentualnej korekcie zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2. (2) Przy ustanawianiu programów krajowych lub wielokrajowych Komisja określa przydziały finansowe dla każdego programu biorąc pod uwagę specyfikę i potrzeby danego kraju lub regionu, poziom partnerstwa Unii Europejskiej z danym krajem, zdolności zarządcze oraz zdolność wchłaniania funduszy. (3) Wyłącznie dla celu współpracy transgranicznej,w celu ustanowienia listy programów wspólnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 oraz ustalenia indykatywnych wieloletnich przydziałów finansowych i jednostek terytorialnych kwalifikujących się do udziału w każdym programie, należy przyjąć jedną lub jeśli to konieczne więcej konkretnych dokumentów strategicznych zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2. Dokument(y) taki(e) zasadniczo obejmuje/ą okres siedmioletni od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r. (4) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wniesie wkład do programów współpracy transgranicznej ustanowionych i realizowanych w myśl ustaleń niniejszego rozporządzenia. Ogólny budżet, który zostanie przydzielony na programy współpracy transgranicznej, łącznie z wkładem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na granice z krajami partnerskimi, stanowi wysokość co najmniej dwukrotnej wartości kwoty podanej w odpowiednich postanowieniach rozporządzenia (WE) nr (…( ustalającego przepisy ogólne odnośnie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Socjalnego i Funduszu Spójności dotyczące granic z krajami partnerskimi. (5) W przypadku sytuacji kryzysowych lub powstania zagrożeń dla demokracji, praworządności, praw człowieka lub podstawowych wolności można zastosować procedurę nadzwyczajną w celu przeprowadzenia rewizji dokumentów strategicznych w trybie ad hoc. Rewizja ta winna zapewnić spójność między pomocą wspólnotową udzielaną w ramach niniejszego rozporządzenia oraz pomocą udzielaną w ramach innych wspólnotowych instrumentów finansowych, w tym na mocy rozporządzenia (WE) nr […] ustanawiającego instrument na rzecz stabilności. TYTUŁ III WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA Artykuł 8 Kwalifikowalność do programu wg kryteriów geograficznych (1) Programy współpracy transgranicznej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. c), mogą obejmować wszystkie granice lądowe oraz wszystkie strefy morskie położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego. Następujące jednostki terytorialne kwalifikują się do uzyskania pomocy w ramach niniejszego tytułu: (a) wszystkie jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS III lub równoważne położone wzdłuż granic lądowych między Państwami Członkowskimi a krajami partnerskimi; (b) wszystkie jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS III lub równoważne położone wzdłuż przepraw morskich o szczególnym znaczeniu; (c) wszystkie jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS II lub równoważne położone wzdłuż wybrzeża basenu morskiego wspólnego dla Państw Członkowskich i krajów partnerskich. (2) W szczególnych przypadkach kwalifikowalność może zostać rozszerzona na jednostki terytorialne przylegające do wymienionych w ust. 1 (3) Lista przepraw morskich o szczególnym znaczeniu sporządzana jest przez Komisję w dokumencie strategicznym, o którym mowa w art. 7 ust. 3 niniejszego rozporządzenia na podstawie kryterium odległości i innych istotnych kryteriów geograficznych i ekonomicznych. Artykuł 9 Programowanie (1) Współpraca transgraniczną w myśl niniejszego rozporządzenia prowadzona jest w ramach programów wieloletnich obejmujących współpracę w ramach jednej granicy lub grupy granic i obejmujących działania wieloletnie dążących do wypracowania spójnego zestawu priorytetów i które mogą zostać zrealizowane dzięki wsparciu pomocy wspólnotowej (dalej zwanych „wspólnymi programami”). Wspólne programy należy tworzyć na podstawie konkretnego dokumentu strategicznego, o którym mowa w art. 7 ust. 3. (2) Wspólne programy dla granic lądowych i przepraw morskich ustanawiane są dla konkretnych granic i zawierających kwalifikujące się jednostki terytorialne należące do jednego lub większej liczby Państw Członkowskich i jednego lub większej liczby krajów partnerskich. Wspólne programy dla regionów przybrzeżnych mają wielostronny charakter i obejmują kwalifikujące się jednostki terytorialne położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego, nad którym położonych jest kilka partycypujących krajów w tym co najmniej jedno Państwo Członkowskie i jednen kraj partnerski. (3) Kraje niebędące krajami partycypującymi położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego, gdzie realizowany jest wspólny program, mogą zostać stowarzyszone ze wspólnym programem i skorzystać z pomocy wspólnotowej na warunkach określonych w przepisach wykonawczych, o których mowa w art. 11. (4) W ciągu jednego roku od zatwierdzenia dokumentu strategicznego, o którym mowa w art. 7 ust. 3, kraje partycypujące przedłożą wspólnie Komisji wnioski dotyczące wspólnych programów. Komisja przyjmuje wspólny program po dokonaniu oceny jego zgodności z niniejszym rozporządzeniem oraz przepisami wykonawczymi. (5) Wspólne programy mogą być poddane rewizji z inicjatywy krajów partycypujących lub Komisji w celu uwzględnienia zmian w priorytetach współpracy, rozwoju sytuacji społeczno-gospodarczej, rezultatów zaobserwowanych przy wprowadzaniu w życie określonych działań oraz w ramach procesu monitorowania i oceny, a także potrzeby dostosowania dostępnych kwot pomocowych oraz dokonania realokacji środków. (6) Po przyjęciu wspólnych programów Komisja zawrze porozumienie finansowe z krajami partycypującymi zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia finansowego (WE) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. mającego zastosowanie do ogólnego budżetu Wspólnot Europejskich[15]. (7) W oparciu o zasadę partnerstwa kraje partycypujące wspólnie wybiorą działania zgodne z priorytetami i zadaniami programu wspólnego, które otrzymają pomoc wspólnotową. (8) W wyjątkowych okolicznościach, jeśli nie można ustalić wspólnego programu z powodu problemów powstałych w relacjach pomiędzy krajami partycypującymi, Komisja może przyjąć program, który nie jest programem wspólnym w rozumieniu niniejszego artykułu, lecz który pozwala danemu regionowi lub regionom granicznym Państwa Członkowskiego skorzystać z pomocy przewidzianej w niniejszym rozporządzeniu. Artykuł 10 Zarządzanie programami (1) Wspólne programy wdrażane są z zasady przez wspólny organ zarządzający umiejscowiony w Państwie Członkowskim. (2) Kraje partycypujące mogą w drodze wyjątku wnieść do Komisji o umiejscowienie wspólnego organu zarządzającego w kraju partnerskim, pod warunkiem, że wyznaczony organ spełnia w pełni kryteria ustanowione w odpowiednich przepisach rozporządzenia (WE) nr 1605/2002. (3) „Wspólny organ zarządzający” oznacza instytucję bądź organ publiczny lub prywatny, włączając w to samo państwo, na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym, wyznaczone wspólnie przez Państwo lub Państwa Członkowskie oraz kraj lub kraje partnerskie biorące udział we wspólnym programie, posiadający zdolności finansowe i administracyjne pozwalające na zarządzanie pomocą wspólnotową i posiadające zdolność prawną do zawierania umów niezbędnych dla celów niniejszego rozporządzenia. (4) Wspólny organ zarządzający jest odpowiedzialny za zarządzanie i realizację wspólnego programu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz za zapewnienie legalności i prawidłowości swoich działań. W tym celu wprowadzi on odpowiednie systemy i standardy zarządzania, kontroli i księgowości. Artykuł 11 Przepisy wykonawcze (1) Przepisy wykonawcze ustanawiające konkretne postanowienia wdrażające przepisy niniejszego tytułu przyjmowane są zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2. (2) Do spraw objętych przepisami wykonawczymi należą: kryteria i procedury przydziału funduszy, wskaźnik współfinansowania, przygotowanie programów wspólnych, selekcja wspólnych projektów, techniczne i finansowe zarządzanie pomocą, kontrola i audyt finansowy, monitorowanie i dokonanie oceny, odpowiednie uwidocznienie i reklama. TYTUŁ IV WDRAŻANIE Artykuł 12 Przyjęcie programów działań (1) Komisja przyjmuje, zasadniczo w systemie rocznym, programy działań oparte na dokumentach strategicznych, o których mowa w art. 7 ust. 1. W drodze wyjątku, m.in. w przypadkach, kiedy program działań nie został jeszcze przyjęty, Komisja może przyjąć, na podstawie dokumentów strategicznych i wieloletnich programów indykatywnych, o których mowa w art. 7, środki nieprzewidziane w programach, według tych samych zasad i warunków, co programy działań. (2) Programy działań określają zamierzone cele, obszary działań, spodziewane wyniki, procedury zarządzania oraz ogólną sumę przewidzianego finansowania. Zawierają opis działań, które mają być finansowane, wykaz kwot finansowania przydzielonych dla każdego działania oraz orientacyjny harmonogram ich wdrożenia. (3) Dla celów współpracy transgranicznej Komisja przyjmuje wspólne programy zgodnie z procedurami, o których mowa w art. 9. (4) Komisja przekazuje programy działań oraz wspólne programy współpracy transgranicznej Państwom Członkowskim w celach informacyjnych w terminie jednego miesiąca od podjęcia decyzji. Artykuł 13 Przyjęcie środków specjalnych nieprzewidzianych w dokumentach strategicznych i wieloletnich programach indykatywnych (1) W przypadku nieprzewidzianych potrzeb lub okoliczności Komisja przyjmuje środki specjalne nieuwzględnione w dokumentach strategicznych i w wieloletnich programach indykatywnych, zwane dalej „środkami specjalnymi”. Środki specjalne mogą być również wykorzystywane do finansowania działań ułatwiających przejście od pomocy w nagłych wypadkach do długoterminowych działań na rzecz rozwoju, w tym takich, których celem jest lepsze przygotowanie ludności na powtarzające się sytuacje kryzysowe. (2) Środki specjalne, których koszt przekracza 15 mln EUR przyjmowane są przez Komisję zgodnie z procedurą konsultacyjną określoną w art. 26 ust. 3. Zmiany środków specjalnych, takie jak dostosowania techniczne, rozszerzenie okresu wdrażania, realokacja środków w ramach prognozowanego budżetu, zwiększenie budżetu o kwotę niższą niż 20% budżetu początkowego, dopóki nie naruszają pierwotnych celów ustalonych w decyzji Komisji, wykonywane są bez konieczności stosowania procedury określonej w art. 26 ust. 3. (3) Środki specjalne określają zamierzone cele, obszary działania, spodziewane wyniki, stosowane procedury zarządzania, jak i ogólną sumę przewidzianego finansowania. Zawierają opis działań, które mają być finansowane, określają kwoty finansowania przeznaczone na poszczególne działania oraz orientacyjny harmonogram ich wdrożenia. (4) Komisja przesyła środki specjalne Państwom Członkowskim w celach informacyjnych w terminie jednego miesiąca od podjęcia decyzji. Artykuł 14 Kwalifikowalność Do finansowania w ramach niniejszego rozporządzenia przeznaczonego na wdrażanie programów działań, wspólnych programów współpracy transgranicznej lub środków specjalnych kwalifikują się następujące podmioty: (a) kraje i regiony partnerskie oraz ich instytucje; (b) zdecentralizowane jednostki krajów partnerskich, takie jak regiony, departamenty, prowincje i gminy; (c) wspólne organy utworzone przez kraje i regiony partnerskie oraz Wspólnotę; (d) organizacje międzynarodowe, w tym organizacje regionalne, organy, służby lub misje ONZ, międzynarodowe instytucje finansowe i banki rozwoju, jeżeli przyczyniają się one do realizacji celów niniejszego rozporządzenia; (e) instytucje i organy Wspólnoty, lecz jedynie w ramach wdrażania środków wspierających typu określonego w art. 16; (f) agencje Unii Europejskiej; (g) następujące podmioty i instytucje Państw Członkowskich, krajów i regionów partnerskich, czy jakiegokolwiek innego państwa trzeciego spełniającego kryteria dostępu do zewnętrznej pomocy wspólnotowej, o których mowa w art. 21, jeżeli przyczyniają się one do realizacji celów niniejszego rozporządzenia: i. instytucje państwowe lub parapaństwowe, władze administracyjne lub władze lokalne i ich grupy; ii. spółki, przedsiębiorstwa oraz inne prywatne organizacje i podmioty gospodarcze; iii. instytucje finansowe przyznające, wspierające i finansujące prywatne inwestycje w krajach i regionach partnerskich; iv. podmioty niepaństwowe, określone w lit. h); v. osoby fizyczne. (h) Następujące podmioty niepaństwowe: i. iorganizacje pozarządowe; ii. organizacje reprezentujące ludność autochtoniczną; iii. grupy zawodowe i grupy inicjatyw lokalnych; iv. spółdzielnie, związki zawodowe, organizacje reprezentujące interesy gospodarcze i społeczne; v. organizacje lokalne (w tym sieci) zaangażowane w zdecentralizowaną współpracę i integrację regionalną; vi. organizacje konsumenckie, organizacje kobiece lub młodzieżowe, organizacje edukacyjne, kulturalne, badawcze i naukowe; vii. uniwersytety; viii. kościoły i stowarzyszenia lub wspólnoty religijne; ix. media; x. wszelkie stowarzyszenia pozarządowe oraz niezależne fundacje mogące wnieść własny wkład na rzecz rozwoju; (i) wszelkie inne jednostki lub podmioty, których udział niezbędny jest do realizacji celów niniejszego rozporządzenia. Artykuł 15 Rodzaje działań (1) Pomoc wspólnotowa wykorzystywana jest do finansowania programów, projektów i wszelkich typów działań przyczyniających się do osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia. Pomoc przybiera formę dotacji bezzwrotnych. (2) Pomoc wspólnotowa może także być wykorzystana: (a) do finansowania działań ukierunkowanej współpracy administracyjnej, w której biorą udział eksperci sektora publicznego oddelegowani z Państw Członkowskich zgodnie ze specjalnie określonymi przepisami; (b) do sektorowego lub ogólnego wsparcia budżetowego, jeśli zarządzanie wydatkami publicznymi w państwie partnerskim jest wystarczająco przejrzyste, wiarygodne i skuteczne, i jeśli wprowadziło ono dokładnie określone polityki sektorowe lub makroekonomiczne zatwierdzone przez głównych dawców, obejmujących, tam gdzie to właściwe, międzynarodowe instytucje finansowe; (c) w programach redukcji zadłużenia; (d) do dokonania wkładu do Europejskiego Banku Inwestycyjnego lub innych pośredników finansowych zgodnie z postanowieniami art. 23, w celu finansowania pożyczek, inwestycji w akcje lub udziały, funduszy gwarancyjnych lub funduszy inwestycyjnych; (e) do subsydiowania odsetek, zwłaszcza dla kredytów związanych z ochroną środowiska; (f) do uzyskania ubezpieczenia od ryzyka niehandlowego; (g) do dokonania wkładu na fundusz ustanowiony przez organizacje międzynarodowe i regionalne, innych dawców lub kraje partnerskie; (h) do wniesienia wkładu w kapitał międzynarodowych instytucji finansowych lub regionalnych banków rozwoju; (i) do finansowania kosztów niezbędnych do skutecznego administrowania i nadzoru projektów i programów przez kraje korzystające z pomocy wspólnotowej; (j) w celu udzielenia pomocy żywnościowej; (k) w innych celach, uznanych za właściwe. Artykuł 16 Środki wspierające (1) Finansowanie wspólnotowe może również pokrywać wydatki związane z przygotowaniem, kontrolą, monitoringiem, audytem i oceną działań, bezpośrednio koniecznymi do wdrożenia niniejszego rozporządzenia i realizacji celów, np. wydatki związane z badaniami, spotkaniami, działaniami informacyjnymi, uświadamiającymi, szkoleniowymi i związanymi z rozpowszechnianiem; wydatki związane z sieciami komputerowymi przeznaczonymi do wymiany informacji, jak i wszelkie inne wydatki na pomoc administracyjną i techniczną, jakie może ponieść Komisja przy zarządzaniu programem. Te ostatnie obejmują również wydatki na wsparcie administracyjne przedstawicielstw Komisji niezbędne do zarządzania działaniami finansowanymi w ramach niniejszego rozporządzenia. (2) Całość wymienionych środków wspierających niekoniecznie przewidziana jest w ramach wieloletniego programowania i może być finansowana niezależnie od zakresu dokumentów strategicznych i wieloletnich programów indykatywnych. Może być również finansowana w ramach wieloletnich programów indykatywnych. Komisja przyjmuje środki wspierające nieprzewidziane w wieloletnich programach indykatywnych zgodnie z przepisami przewidzianymi w art. 13. Artykuł 17 Współfinansowanie (1) Środki finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia kwalifikują się do współfinansowania, m.in. z: (a) Państwami Członkowskimi, w szczególności z ich agencjami państwowymi i parapaństwowymi; (b) innymi państwami trzecimi będącymi dawcami, w szczególności z jego agencjami państwowymi i parapaństwowymi, (c) organizacjami międzynarodowymi, w tym regionalnymi, w szczególności z międzynarodowymi i regionalnymi instytucjami finansowymi; (d) spółkami, przedsiębiorstwami oraz innymi prywatnymi organizacjami i podmiotami gospodarczymi, a także innymi podmiotami niepaństwowymi; (e) krajami i regionami partnerskimi korzystającymi z funduszy. (2) W przypadku współfinansowania równoległego projekt lub program zostaje podzielony na szereg wyraźnie identyfikowalnych podprojektów, z których każdy finansowany jest przez innych współfinansujących partnerów w taki sposób, że końcowe przeznaczenie finansowania pozostaje zawsze identyfikowalne. W przypadku współfinansowania wspólnego całkowity koszt projektu lub programu zostaje podzielony pomiędzy współfinansujących partnerów, przy czym wszystkie fundusze zostają połączone tak, że nie można ustalić źródła finansowania konkretnej czynności w ramach projektu lub programu. (3) W przypadku współfinansowania wspólnego Komisja może otrzymywać i zarządzać funduszami w imieniu podmiotów wymienionych w ust. 1 lit. a), b) i c) w celu wdrożenia wspólnych działań. Fundusze takie traktowane będą jak dochody przeznaczone na określony cel, zgodnie z art. 18 rozporządzenia (WE) nr 1605/2002. Artykuł 18 Procedury zarządzania (1) Komisja realizuje działania objęte niniejszym rozporządzeniem zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1605/2002. (2) W przypadku współfinansowania i w innych odpowiednio uzasadnionych przypadkach, Komisja może powierzyć zadania władzy publicznej, a w szczególności zadania związane z wykonaniem budżetu, organom wymienionym w art. 54 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 1605/2002. (3) Komisja zawiera umowy ramowe z krajami partnerskimi, w których zostaną zawarte ustalenia odnośnie wszystkich środków niezbędnych do zapewnienia efektywnej realizacji pomocy wspólnotowej i ochrony interesów finansowych Wspólnoty. (4) W przypadku zarządzania zdecentralizowanego, Komisja może zdecydować o wykorzystaniu procedur dotyczących zamówień lub przydzielania dotacji obowiązujących w kraju lub regionie partnerskim korzystającym z funduszy, pod warunkiem, że: - procedury kraju lub regionu partnerskiego korzystającego z funduszy są zgodne z zasadami przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i zakazu dyskryminacji oraz nie dopuszczają do powstawania jakichkolwiek konfliktów interesów; - kraj lub region partnerski korzystający z funduszy zobowiązuje się do regularnego sprawdzania czy działania finansowane z budżetu Wspólnoty zostały wykonane prawidłowo, a także do podjęcia własnych środków zmierzających do zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom oraz do wszczęcia, w stosownych przypadkach, postępowania w celu odzyskania niesłusznie wypłaconych funduszy. Artykuł 19 Zobowiązania budżetowe (1) Zobowiązania budżetowe określa się na podstawie decyzji Komisji zgodnie z art. 9 ust. 5, art. 12 ust. 1, art. 13 ust. 1 i art. 16 ust. 3. (2) Zobowiązania budżetowe przeznaczone na działania, których wdrożenie rozciąga się na wiele lat budżetowych, mogą zostać podzielone na wiele rocznych rat. (3) Finansowanie wspólnotowe przyjmuje głównie następujące formy prawne: - porozumienia finansowe; - umowy w sprawie przyznania dotacji; - umowy w sprawie zamówień publicznych; - umowy o pracę. Artykuł 20 Ochrona interesów finansowych Wspólnoty (1) Wszelkie umowy wynikające z niniejszego rozporządzenia zawierają klauzule zapewniające ochronę interesów finansowych Wspólnoty, w szczególności w odniesieniu do nadużyć, korupcji oraz wszelkich innych nieprawidłowości, zgodnie z rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95, (WE, Euratom) 2185/96 i (WE, Euratom) 1073/1999. (2) Umowy w sposób wyraźny upoważniają Komisję i Trybunał Obrachunkowy do przeprowadzenia audytu, na podstawie dokumentów i na miejscu, w stosunku do wszystkich wykonawców i podwykonawców otrzymujących fundusze wspólnotowe. Upoważniają też w wyraźny sposób Komisję do przeprowadzenia kontroli i inspekcji na miejscu tak jak określono w rozporządzeniu (WE, Euratom) 2185/96. (3) Wszystkie kontrakty wynikające z realizacji pomocy wyraźnie zapewniają Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu prawa, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu zarówno podczas jak i po realizacji kontraktów. Artykuł 21 Udział w przetargach i kontraktach (1) Uczestnictwo w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia jest otwarte dla wszystkich osób fizycznych i prawnych z Państw Członkowskich Wspólnoty Europejskiej, które objęte są zakresem Traktatów. (2) Uczestnictwo w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia otwarte jest również dla wszystkich osób fizycznych i prawnych z: - krajów będących beneficjentami niniejszego rozporządzenia, - krajów będących beneficjentami Instrumentu Przedakcesyjnego, - Państw Członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, (3) Uczestnictwo w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia jest otwarte dla organizacji międzynarodowych. (4) Komisja może zdecydować o pełnym lub częściowym otwarciu uczestnictwa w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje finansowane w ramach niniejszego rozporządzenia osobom fizycznym i prawnym z jakichkolwiek innych krajów w przypadkach, gdzie ustalono obustronny dostęp do pomocy zewnętrznej. (5) Eksperci zgłaszani w kontekście procedur odnośnie przyznawania kontraktów nie muszą spełniać kryteriów narodowościowych opisanych powyżej. (6) Wszystkie dostawy i materiały zakupione w ramach kontraktów finansowanych w ramach niniejszego rozporządzenia muszą pochodzić ze Wspólnoty lub krajów, o których mowa w ust. 2 powyżej. (7) Komisja może, w należycie uzasadnionych przypadkach, zezwolić na udział osób fizycznych lub prawnych z krajów posiadających tradycyjne powiązania gospodarcze, handlowe lub geograficzne z krajami sąsiednimi lub z innych krajów trzecich oraz na wykorzystanie dostaw i materiałów innego pochodzenia. (8) W przypadkach, w których pomoc objęta niniejszym rozporządzeniem zarządzana jest przez wspólny organ zarządzający, tak jak to przewidziano w art. 10, powierzona władzom krajowym, tak jak to przewidziano w art. 18 lub zarządzana wspólnie z organizacjami międzynarodowymi, obowiązujące reguły dotyczące zamówień publicznych, w tym reguły uczestnictwa w procedurze przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje oraz reguły pochodzenia, są regułami stosowanymi przez organ zarządzający. Uczestnictwo w procedurach przyznawania kontraktów na zamówienia publiczne lub dotacje jest otwarte dla wszystkich osób fizycznych i prawnych, o których mowa w powyższych ust. 1-4, oraz dla wszystkich fizycznych i prawnych osób z innych krajów, zgodnie z regułami organu zarządzającego. Artykuł 22 Finansowanie wstępne Odsetki generowane przez płatności w ramach finansowania wstępnego na rzecz beneficjentów potrącane są z płatności ostatecznej. Artykuł 23 Fundusze udostępniane Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu i innym pośrednikom finansowym (1) Fundusze określone w art. 15 ust. 2 lit c) zarządzane są przez pośredników finansowych, Europejski Bank Inwestycyjny lub jakikolwiek inny bank czy też organizację będąca w stanie zarządzać tymi funduszami. (2) Komisja musi przyjąć, dla każdego przypadku oddzielnie, przepisy wdrażające ust. 1 niniejszego artykułu w zakresie podziału ryzyka, wynagrodzenia pośrednika odpowiedzialnego za wdrożenie, wykorzystania i ściągania zysków z funduszy oraz zamknięcia operacji. Artykuł 24 Ocena (1) Komisja regularnie ocenia wyniki polityk oraz programów regionalnych i tematycznych, polityk sektorowych, a także efektywność programowania, w celu ustalenia, czy osiągnięto zamierzone cele oraz mając na uwadze dostarczenie wytycznych celem ulepszenia przyszłych działań. (2) Komisja przekazuje sprawozdanie komitetowi, o którym mowa w art. 26 w celach informacyjnych. TYTUŁ V POSTANOWIENIA KOŃCOWE Artykuł 25 Sprawozdanie roczne Komisja bada postęp we wdrażaniu środków podjętych w ramach niniejszego rozporządzenia i przedstawia Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie sprawozdanie roczne z wykonania pomocy. Sprawozdanie przekazywane jest również Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów. Sprawozdanie zawiera informacje za poprzedni rok kalendarzowy odnośnie sfinansowanych środków, wyników przeprowadzonego monitoringu i oceny oraz wykonania zobowiązań i płatności budżetowych w rozbiciu na państwa, regiony oraz sektory współpracy. Artykuł 26 Komitet (1) Komisja jest wspomagana przez komitet. (2) Ilekroć czyni się odniesienie do niniejszego ustępu, zastosowanie mają art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE. Okres, o którym mowa w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE wynosi 30 dni. (3) Ilekroć czyni się odniesienie do niniejszego ustępu, zastosowanie mają art. 3 i 7 decyzji 1999/468/WE. (4) Komitet przyjmuje regulamin wewnętrzny. Artykuł 27 Uczestnictwo krajów trzecich niekwalifikujących się do otrzymywania pomocy w ramach niniejszego rozporządzenia Aby zapewnić spójność i skuteczność pomocy wspólnotowej, Komisja może zdecydować, podczas przyjmowania programów działań określonych w art. 12 lub środków specjalnych określonych w art. 13, że kraje, terytoria i regiony kwalifikujące się do pomocy wspólnotowej z tytułu instrumentu przedakcesyjnego lub z tytułu instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju i współpracy gospodarczej oraz kraje i terytoria zamorskie stowarzyszone ze Wspólnotą mogą zostać objęte środkami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu, w przypadku gdy wdrażany projekt lub program posiada charakter globalny, regionalny lub transgraniczny. Powyższa możliwość finansowania może zostać przewidziana w dokumentach strategicznych, o których mowa w art. 7. Przepisy dotyczące kwalifikowalności przewidziane w art. 14 i przepisy dotyczące udziału w procedurach zamówień publicznych przewidziane w art. 16 należy dostosować w sposób umożliwiający udział wyżej wymienionych krajów, terytoriów i regionów. Artykuł 28 Wstrzymanie pomocy Bez uszczerbku dla postanowień dotyczących wstrzymania pomocy, określonych w umowach o partnerstwie i współpracy oraz w układach stowarzyszeniowych zawartych z krajami i regionami partnerskimi, w przypadku gdy kraj partnerski nie przestrzega zasad ujętych w Tytule I, Rada może, działając na wniosek Komisji oraz stanowiąc kwalifikowaną większością głosów, podjąć stosowne kroki w odniesieniu do wszelkiej pomocy udzielanej krajowi partnerskiemu w ramach niniejszego rozporządzenia. Artykuł 29 Finansowa kwota referencyjna Finansowa kwota referencyjna na realizację niniejszego rozporządzenia w okresie 2007-2013 wynosi 14 929 mln EUR. Władze budżetowe zatwierdzają kwotę rocznych środków w granicach określonych w perspektywach finansowych. Artykuł 30 Rewizja rozporządzenia Komisja przedstawi do 31 grudnia 2011 r. Parlamentowi Europejskiemu i Radzie propozycje dotyczące przyszłości niniejszego rozporządzenia i ewentualnych zmian jakie należy do niego wprowadzić. Artykuł 31 Uchylenie (1) Z dniem 1 stycznia 2007 r. uchyla się następujące rozporządzenia: - Rozporządzenie Rady (WE) 1762/92 z dnia 29 czerwca 1992 r. w sprawie wykonania protokółów o współpracy finansowej i technicznej zawartych przez Wspólnotę ze śródziemnomorskimi państwami trzecimi; - Rozporządzenie Rady (WE) 1734/94 z dnia 11 lipca 1994 r. w sprawie współpracy finansowej i technicznej z terytoriami okupowanymi; - Rozporządzenie Rady (WE) 1488/96 z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie środków finansowych i technicznych (MEDA) towarzyszących reformom struktur gospodarczych i społecznych w ramach partnerstwa euro-śródziemnomorskiego; - Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 99/2000 z dnia 29 grudnia 1999 r. dotyczące świadczenia pomocy dla państw partnerskich w Europie Wschodniej i Azji Środkowej. (2) Uchylone rozporządzenia nadal obowiązują w stosunku do aktów prawnych i zobowiązań dotyczących lat budżetowych poprzedzających rok 2007. Artykuł 32 Wejście w życie Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwadzieścia dni po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej . Niniejsze rozporządzenie stosuje się od 1 stycznia 2007 r. Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. Sporządzono w Brukseli, dnia [...] W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady Przewodniczący Przewodniczący […] […] ZAŁĄCZNIK Kraje partnerskie, o których mowa w art. 1 Algieria Armenia Azerbejdżan Białoruś Egipt Gruzja Izrael Jordania Liban Libia Mołdawia Maroko Autonomia Palestyńska (Zachodniego Brzegu Jordanu i Strefy Gazy) Federacja Rosyjska Syria Tunezja Ukraina LEGISLATIVE FINANCIAL STATEMENT Policy area(s): EXTERNAL RELATIONS Activit(y/ies): MULTILATERAL RELATIONS AND GENERAL EXTERNAL RELATIONS MATTERS [16] EUROPEAN INITIATIVE FOR DEMOCRACY AND HUMAN RIGHTS (EIDHR) 16 RELATIONS WITH EASTERN EUROPE, THE CAUCASUS AND CENTRAL ASIAN REPUBLICS 16 RELATIONS WITH THE MIDDLE EAST AND SOUTHERN MEDITERRANEAN POLICY STRATEGY AND COORDINATION FOR POLICY AREA ‘EXTERNAL RELATIONS’16 EXTERNAL ASPECTS OF INTERNAL POLICIES | TITLE OF ACTION: EUROPEAN NEIGHBOURHOOD AND PARTNERSHIP INSTRUMENT (ENPI) | 1. BUDGET LINES Administrative Expenditures External Aspects of internal policies 06 01 04 09 Intelligent energy – Expenditures on administrative management (partially) 07 01 04 05 LIFE European Financial Instrument for the Environment — 2000 to 2006) — Operations outside Community territory — Expenditure on administrative management (partially) External Relations policy area 19 01 ADMINISTRATIVE EXPENDITURE OF POLICY AREA “EXTERNAL RELATIONS” 19 01 04 06 MEDA (measures to accompany the reforms of the economic and social structures in the Mediterranean non-member countries) – Expenditure on administrative management 19 01 04 07 Assistance to partner countries in eastern Europe and central Asia – Expenditure on administrative management (partially) 19 01 04 11 Development and consolidation of democracy and the rule of law – Respect for human rights and fundamental freedoms – Expenditure on administrative management (partially) 19 01 04 12 Promotion of Community investment in developing countries of Latin America, Asia, the Mediterranean and in South Africa by economic co-operation and trade agreements – Expenditure on administrative management (partially) 19 49 EXPENDITURE ON ADMINISTRATIVE MANAGEMENT OF PROGRAMMES COMMITTED IN ACCORDANCE WITH THE FORMERFINANCIAL REGULATION 19 49 04 06 Assistance to partner countries in eastern Europe and central Asia – Expenditure on administrative management (partially) 19 49 04 10 Development and consolidation of democracy and the rule of law – Respect for human rights and fundamental freedoms – Expenditure on administrative management (partially) 19 49 04 11 Promotion of Community investment in developing countries of Latin America, Asia, the Mediterranean and in South Africa by economic co-operation and trade agreements – Expenditure on administrativemanagement (partially) 19 49 04 12 MEDA (measures to accompany the reforms of the economic and social structures in the Mediterranean non-member countries) – Expenditure on administrative management Operational expenditures External Aspects of internal policies 06 04 02 Intelligent energy — Europe programme (2003 to 2006): external strand — Coopener (partially) 07 02 02 LIFE (European Financial Instrument for the Environment — 2000 to 2006 — Operations outside Community territory (partially) 14 03 02 Customs co-operation and international assistance (Customs 2007) (partially) External Relations policy areas 19 02 MULTILATERAL RELATIONS AND GENERAL EXTERNAL RELATIONS MATTERS 19 02 02 Institutes specialising in relations between the European Union and third countries 19 02 03 Cooperation with third countries on migration (partially) 19 02 07 Promotion of Community investment in developing countries of Latin America, Asia, the Mediterranean and in South Africa by economic cooperation and trade agreements (partially) 19 02 11 North-South cooperation schemes in the campaign against drugs and drug addiction (partially) 19 04 EUROPEAN INITIATIVE FOR DEMOCRACY AND HUMAN RIGHTS (EIDHR) 19 04 02 Support for the victims of human rights’ abuses (partially) 19 04 03 Development and consolidation of democracy and the rule of law – Respect for human rights and fundamental freedoms (partially) 19 04 04 Support for the activities of international criminal tribunals and the International Criminal Court (partially) 19 06 RELATIONS WITH EASTERN EUROPE, THE CAUCASUS AND CENTRAL ASIAN REPUBLICS 19 06 01 Assistance to partner countries in Eastern Europe and central Asia (partially) 19 06 02 Cross-border cooperation in structural matters (partially) 19 06 04 Rehabilitation and reconstruction operations in the partner countries of Eastern Europe and central Asia (partially) 19 08 RELATIONS WITH THE MIDDLE EAST AND SOUTHERN MEDITERRANEAN 19 08 01 01 First and Second Financial Protocols with the southern Mediterranean countries 19 08 01 02 Third and Fourth Financial Protocols with the southern Mediterranean countries 19 08 02 01 MEDA (measures to accompany the reforms to the economic and social structures In the Mediterranean non-member countries) 19 08 02 02 Community contribution to the Euro-Mediterranean Investment Facility and Partnership 19 08 03 Community operations connected with the Israel / PLO peace agreement 19 08 04 Aid to the United Nations Relief and Works Agency for Palestinian Refugees in the Near East 19 08 05 Rehabilitation and reconstruction operations in the Mediterranean and Middle Eastern countries (partially) 19 08 06 Other operations in favour of Middle East developing countries (partially) 2. OVERALL FIGURES 2.1 Total allocation for action (Part B): € 14 929 million 2.2 Period of application: 2007-2013 2.3 Overall multiannual estimate of expenditure: (current prices) (a) Schedule of commitment appropriations/payment appropriations (financial intervention) (see point 6.1.1) € million ( to three decimal places) 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 and following[17] | Total | Commitments | 1.376 | 1.506 | 1.802 | 2.000 | 2.229 | 2.536 | 2.883 | 14.332 | Payments | 206 | 432 | 744 | 1.117 | 1.508 | 1.816 | 8.509 | 14.332 | (b1) Technical and administrative assistance: of which staff ( see point 6.1.2): Commitments | 33 | 37 | 45 | 51 | 59 | 68 | 78 | 371 | Payments | 33 | 37 | 45 | 51 | 59 | 68 | 78 | 371 | (b2) Technical and administrative assistance of which support expenditure (see point 6.1.2): Commitments | 24 | 26 | 30 | 32 | 34 | 38 | 42 | 226 | Payments | 24 | 26 | 30 | 32 | 34 | 38 | 42 | 226 | Subtotal a+b | Commitments | 1.433 | 1.569 | 1.877 | 2.083 | 2.322 | 2.642 | 3.003 | 14.929 | Payments | 263 | 495 | 819 | 1.200 | 1.601 | 1.922 | 8.629 | 14.929 | (c) Overall financial impact of human resources and other administrative expenditures (see points 7.2 and 7.3) € million (to three decimal places) Commitments/Payments | 69 | 78 | 95 | 107 | 122 | 142 | 164 | 777 | TOTAL a+ b2+c | Commitments | 1.469 | 1.610 | 1.927 | 2.139 | 2.385 | 2.716 | 3.089 | 15.335 | Payments | 299 | 536 | 869 | 1.256 | 1.664 | 1.996 | 8.715 | 15.335 | 2.4 Compatibility with financial programming and financial perspective Proposal compatible with existing financial programming. 2.5 Financial impact on revenue Proposal has no financial implications on revenue. 3. BUDGET CHRACTERISTICS Type of expenditure | New | EFTA contribution | Contributions form applicant countries | Heading in financial perspective | Non-comp | Diff | YES | NO | NO | 4 | 4. LEGAL BASE Article 181a and Article 179 of the EC Treaty. 5. DESCRIPTION AND GROUNDS 5.1. Need for Community intervention 5.1.1. Objectives pursued The European Council has repeatedly stated its determination that enlargement of the Union must not lead to new dividing lines at the external borders of the EU of 25. The European Neighbourhood Policy was conceived as a way to respond to this challenge and develop increasingly close relations with our neighbours to the East and South. The Commission has presented a “Strategy Paper on the European Neighbourhood Policy”[18] (ENP) which spells out how the Union will continue to promote stability, security and prosperity beyond its borders by deepening political cooperation and intensifying economic relations with Russia, the Western NIS, the Southern Caucasus and the Southern Mediterranean countries. Regional and cross-border cooperation should be intensified. The ENP covers a wide range of areas: political dialogue and reform; trade; measures preparing partners for gradually obtaining a stake in the Internal Market; justice and home affairs; energy, transport, information society, environment, and research and innovation; social policy and people-to-people contacts, including the opening of certain Community programmes; and cross-border and regional co-operation. The ENP is aimed at developing the full potential of the Association Agreements and Partnership and Cooperation Agreements which for the time being continue to constitute the contractual frameworks for relations between the EU and the neighbouring countries concerned. The main operational tools of the ENP are the Action Plans drawn up jointly with partner countries. Action Plans identify priority measures for political and economic reform, and enhanced co-operation in all the relevant areas. They will be a key point of reference for the country-specific programming of Community assistance (see 5.2). The development and consolidation of democracy and the rule of law, and respect for human rights and fundamental freedoms constitute key objectives of the European Union’s external policies. Within the framework of the present Regulation and its geographical scope, the European Community will contribute to the implementation of operations advancing respect for human rights and fundamental freedoms, promoting and strengthening democratic processes, including where appropriate through election observation and assistance, and developing and consolidating the rule of law and good governance. The proposed European Neighbourhood and Partnership Instrument (ENPI) will be the main financial instrument to support the implementation of ENP and it will focus in particular on supporting the implementation of the ENP Action Plans. Its scope will go beyond promoting objectives such as sustainable development or fighting poverty to encompass for example considerable support for measures leading to progressive participation in the EU’s internal market. Legislative approximation, regulatory convergence and institution building will be supported through mechanisms such as the exchange of experience, long term twinning arrangements with Member States or participation in Community programmes and agencies. The ENPI will improve the coherence and visibility of Community assistance and allow for simplified delivery mechanisms. A specific and innovative feature of the instrument is its cross border co-operation component. Under this component, the ENPI will finance ”joint programmes” bringing together regions from Members States and partner countries sharing a common border. The instrument will bring a radical simplification in procedures and substantial gains in efficiency. It will use a “Structural Funds” approach, based on multi-annual programming, partnership and co-financing. The cross border co-operation component of the ENPI will be co-financed by the European Regional Development Fund (ERDF). The EU and Russia have decided to develop their relations in the framework of a Strategic Partnership based on four common spaces, rather than through the European Neighbourhood Policy. However, the issues discussed in this framework are largely similar to those dealt with in the ENP context. For this reason the ENPI will also cover Community assistance to Russia. The partner countries’ ability to meet the commitments of the Action Plans and thus move to a more advanced stage of relations with the EU will constitute the main indicator of success for the proposed approach. Periodic reporting by the Commission on progress in the implementation of the Action Plans through the institutional framework already in place (sub-committees etc.) will provide a constant feedback. 5.1.2.and 5.1.3 Ex post and ex ante evaluation a) The work of the Peace Group The Commission carried out in the second half of 2003 an extensive high-level review of the whole range of European Community external instruments, in the context of the preparation of its proposals for the new financial perspectives. The Commission established the “Peace Group” which was tasked with leading the identification of the future priorities for external relations and the instruments needed to serve those priorities. This Group functioned at both the level of the external relations Commissioners and the services. It met regularly between April and December 2003 and developed the principles, which were set out in the Communication “Building our Common Future, Policy Challenges and Budgetary Means of the Enlarged Union 2007-2013”[19]. The need to align objectives and instruments more closely to European Union values and interests was identified as being fundamentally important. In particular, the “Peace Group” underlined that the European Union’s values, reflected by its democratic tradition, social model and integration experience, include human dignity, the rule of law, human rights, solidarity, equality between the sexes, adherence to the multilateral system of the United Nations and support, within the multilateral economic system, for regionalism as a force for development and stability. It emphasised that its interests drive the European Union to promote stable international growth founded on sustainable development. In this way it guarantees itself increasing outlets and quality jobs on competitive, open and regulated markets. Finally, the “Peace Group” recommended that the European Union promotes its values and interests by operating simultaneously as a continental power, and as a global economic and political player. As far as external community instruments are concerned, the “Peace Group” recognised that the European Union's co-operation and assistance policy is the result of 50 years of successive sedimentation, which results in a multiplication of assistance instruments and a fragmentation of aid management both in terms of programming and implementation functions (even if recent policy and structural reforms have helped to improve coherence and consistency of the European Union's co-operation and assistance policy). The “Peace Group” put forward that the European Union’s framework for external assistance should be rationalised and simplified by a reduction in the number of legal bases, the number of budget lines, and the number of programmes. More precisely, it recommended that: - the complex structure of existing aid programs (EDF, ALA, MEDA, TACIS, CARDS, etc…) covering a wide range of interventions (peacekeeping and post-crisis operations; rehabilitation; economic reforms; projects; human rights programs; budgetary support) should be significantly streamlined; - European Community and Member States policies and implementation should be harmonised. Furthermore, the “Peace Group” underlined the following points: - Large geographic programmes based on the principles of ownership and partnership with partner countries and regions and thematic programmes allowing for policy initiatives by the Community should be maintained; - Strategy papers, subject to regular reviews, are the right tool to ensure overall policy coherence and to respect external policy objectives in the different areas as well as in the external aspects of internal policies; - Resources should be allocated to partner countries according to expected and measured performances and strategy papers process, backed up by stronger analytical capabilities, should confront goals and achievements; - Performance-based allocations do not mean increased conditionality in the traditional sense and the issue of political conditionality should be approached cautiously, on the basis of lessons drawn from experience; - Though this is not necessarily a solution in each and every case, such concerns for results, namely the political and economic reforms in the partner countries, leads the Commission to suggest, where possible, moving further financial and technical assistance from projects towards sector programmes, budget support and macro-economic financial assistance which facilitate both the absorption by the partner country since its own budgetary procedures are used, and donors’ co-ordination as well as quick disbursement subject to compliance though. The current proposal also takes account of the vast literature of work on development, the practice of other international and bi-lateral donors, as well as of the principles and objectives of the reform of the management of external assistance launched by the Commission in May 2000. b) Evaluation of existing instruments operating in neighbouring counries -introduction The ENPI is a policy-driven instrument that will bring more coherence in the delivery of Community assistance to all countries covered by the ENP. It will replace TACIS, MEDA and a number of thematic programmes. It will also replace the cross-border cooperation programmes financed by TACIS and MEDA as well as by Interreg. All these instruments have been in operation for some time, during which considerable evaluation work has been carried out. Regarding MEDA II, this continuous evaluation and refinement process will culminate in a major overall evaluation to be reviewed by the Council in 2006. Its outcome will provide a major input to an ex ante evaluation for its successor instrument. As far as TACIS is concerned, a proposal for a revision of the regulation currently in force has been elaborated for the period 2005-2006. This proposal is also based on a specific ex ante evaluation. Cross border co-operation has been subject to considerable interim and ex post evaluation work outlining the difficulties that different budget lines and different programming and implementing structures have created to the financing of truly joint projects operating on both sides of the Union’s external borders. A summary of the findings of this evaluation work is given below. Lessons learnt in this context have been used in the elaboration of the ENPI concept. b) TACIS A detailed ex ante evaluation has been carried out for a revised TACIS regulation for the period 2005-2006. It included detailed stakeholder consultation and ex post evaluation of lessons learnt. The evaluation revealed that overall, the appropriateness of the TACIS approach has faded over time. At the time of initial design in the early 1990s, TACIS correctly identified the need to support to democratic and economic transition. More recently, partner countries display widely varying results in terms of growth, poverty reduction, democracy and credible reforms. In the face of this increased divergence, the focus on technical assistance is seen as far less appropriate. While having achieved notable results, TACIS has consistently had difficulties in ensuring sufficient ownership by partner countries. It only had a moderate effect on overall reforms. The procedures have been criticised as heavy and slow, thereby putting obstacles in the way of responsiveness and flexibility, essential elements for technical assistance. The evaluation has produced a list of recommendations including, inter alia: tailor assistance programmes better to country needs through greater differentiation; improve ability to support poverty reduction, pay more attention to capacity-building and the rule of law; conditionality should be linked to ongoing reform efforts; improve funding and coordination with Interreg and Phare CBC; improve the efficiency of the institutional set-up for implementation; and the strengthen ability to learn from experience and to disseminate lessons. c) MEDA The MEDA regulation currently in force provides for an evaluation to be done by 31 December 2005. This evaluation will provide further elements to improve programming and delivery of assistance under the ENPI. Meanwhile, there is an ongoing programme of evaluations, whose recommendations prepare the ground for the ex ante evaluation. Most recently an evaluation was conducted in 2003/04 covering economic cooperation with seven MED partners: Algeria, Egypt, Jordan, Lebanon, Morocco, Syria and Tunisia. The main recommendations were: - At strategic level : Continue and improve the practice of designing (and regularly updating) an explicit strategy at country level. Assist partner countries in identifying their strengths and weaknesses with respect to social and economic development, and in designing their own strategies and programmes to prepare the establishment of the Euro-Mediterranean Free-Trade-Area. - At programming level : Link Structural Adjustment Facilities and technical assistance projects. Develop complementarities with regional programmes and with EIB lending activities. Adopt a comprehensive approach to the financing of SMEs. The newly created Facility for Euro-Mediterranean Investment and Partnership (FEMIP) is a very important step in this direction. Devote more attention to the enhancement of trade and external economic relations. - At implementation level : Generally speaking the process of “deconcentration” should favour more efficient management of the projects. Project preparation and monitoring should be strengthened. Where conditions are met, full responsibility for the management should be given to local authorities. Support to the development of local consultancy capacities should be considered. d) Cross-border cooperation (CBC) The CBC component of the ENPI builds on the experience of promoting cross-border cooperation within the Phare, Tacis and Interreg programmes. Starting with the Communication on the “New Neighbourhood Instrument”, the reflection leading to the present proposal drew heavily upon the lessons learnt from these current programmes. Therefore, although a formal ex ante evaluation has not been made yet, all the points that should be covered by such an evaluation as specified in the Financial Regulation and its Implementing Rules have been addressed at the reflection stage. Meetings were held with evaluators and experts, and input received from NGOs. Interreg II (1994 – 99) was recently subjected to an ex-post evaluation commissioned by DG Regio (December 2003). The results are in general satisfactory with an extensive added value generated by the programmes of all its strands. Among the shortcomings identified were Member States´ programme management and difficulties in establishing functioning cross-border partnerships. These issues deserve of course special attention when it comes to implementing a new instrument like the ENPI and fostering a “cooperation culture” in border regions where the new Member States have limited experience of CBC and the Partner Countries no previous direct experience at all. CBC programmes have also been subject to audits in the past by the Court of Auditors. The CoA remarked the absence of strong co-ordination mechanisms for CBC projects which involved funding under different instruments such as Interreg, Phare and Tacis. This problem has also been identified in the Commission’s evaluations and addressing it is one of the primary objectives of the ENPI. As regards Phare CBC, the existence of different Phare and Structural Funds rules for project selection, tendering, contracting and monitoring proved to be a deterrent to joint projects across the borders. The ENPI, as a unified instrument stressing joint ownership, should overcome the obstacles to joint programmes and projects. Other observations relevant for the ENPI included that the allocation of funds between countries did not adequately take into account their absorption capacities. The distribution of funds between larger and smaller projects and their cross-border impact was also questioned. Another observation concerned delays in the implementation of projects due to lengthy procurement procedures and problems with customs clearance in the beneficiary countries. The observations and recommendations resulting from the various evaluation work referred to above have been taken into account for the drafting of the ENPI regulation here proposed. e) Conclusions - Added value of Community intervention Effective support is needed to underpin a policy of contributing to a peaceful, stable, democratic and prosperous neighbourhood. This new policy driven instrument is specifically designed for that purpose. There is also a gap to be bridged between the level of ambition of the policy and the resources currently allocated to it by the Community and its Member States. Community assistance remains below the expectation of the beneficiaries and most bilateral assistance programmes are small. Regarding CBC, the ENPI added value will first and foremost consist in addressing specific problems associated with national borders or issues of a transnational nature, which otherwise would not be addressed. The ENPI will have a financial leverage effect for the EU neighbouring countries/regions by matching national co-financing with EU funds. Finally the implementation of the ENPI will allow for the dissemination of sound financial management and good practice in terms of programming and project design, management, implementation, financial control, monitoring and evaluation. 5.2. Action envisaged and budget intervention arrangements The Partnership and Co-operation agreements and the Association agreements will provide an overall policy framework for Community assistance. Where they exist, jointly agreed action plans drawn up by the EU and each partner country will define priorities for action in the areas described above. Within that framework it is expected that the instrument will promote enhanced co-operation and progressive economic integration between the EU and the partner countries. In that context promoting legislative and regulatory approximation to encourage progressive participation in the internal market and the intensification of trade is a key strategic objective of the instrument. While the ENP provides a clear policy focus for the instrument, the provision of assistance shall take into account, for those partner countries that are developing countries, the principles and objectives of the Community development policy. Individual actions and measures, specific objectives and corresponding criteria to measure their attainment will be defined in Country Strategy Papers and National Indicative Programmes. These will be elaborated on the basis of the Action Plans and in-depth analyses of a given country’s situation and needs, its capacities and track-record in implementing commitments made, and also the level of ambition in our bilateral relations, such as the actual commitment to shared values. It is expected that the mix between the various objectives will vary considerably taking into account the specific situation of each of the 17 the countries concerned. While assistance to Ukraine or co-operation with Russia and Israel can focus mainly on legislative and regulatory approximation, assistance to Moldova, Azerbaijan or Egypt should continue to have a significant component focussing on poverty reduction and more traditional development objectives. Similarly the geographical, economic, social and cultural specificities of the two main “regional” groups covered by the instrument (Medierranean Countries on one side and Russia, WNIS and Southern Caucasus on the other) should be adequately reflected in the objectives to be pursued and the measures to be financed. The ENPI will have a specific component covering Cross border co-operation between Member Sates and partner countries. This component will be mainly geared towards promoting sustainable economic, social and environmental development in border regions of the EU and the member states. This component will be implemented through multi-annual programmes elaborated in partnership by the beneficiaries from both sides of the borders and approved by the Commission. In addition it will be possible to associate Member States to multi-country or thematic programmes through trans-regional co-operation addressing global challenges common to the EU and its neighbours. The ENPI will also cover external aspects of internal policies which, in the current financial perspective are covered under specific legal instruments. This will provide the possibility for mainstreaming thematic actions into country and regional programmes allowing for better co-ordination and synergy. The regulation also provides the possibility of creating thematic programmes when it is considered appropriate for reasons of efficiency, effectiveness or visibility. This is an option that may be pursued in areas such as Human Rights, migration management, environment or students mobility and co-operation among higher education institutions. Concerning the field of promoting democratisation and the rule of law, and respect for human rights and fundamental freedoms a thematic programme receiving Community support in pursuit of the present Regulation’s objectives may include - pertinent global, regional and country projects and programmes of local and EU non-governmental and civil society based organisations, - cooperation with international organisations in the field of democratisation and human rights. In the area of migration management, a thematic programme, operating in complementarity with measures supported under country and regional programmes may focus on: - the development of third country’s legislation in the field of legal immigration; - the devlopment of legal migration; - the development of legislation and national practices as regards international protection; - the establishment in the third countries concerned of an effective and preventive policy in the fight against illegal migration, including the fight against trafficking in human being and smuggling of migrants, and the development of relevant legislation; Relevant indicators will have to be developed for each measure. The extensive experience already made will be useful, as reflected for instance in the Working Paper on Indicators for Interreg developed by DG REGIO. They will cover aspects such as co-financing, multiplication effect, transfer of knowledge, capacity building. Target population: The ENPI targets over 400 million people in 17 countries. Russia and the Western NIS (Belarus, Ukraine, Moldova) have a total population of 208 million people, the countries of Southern Caucasus ( (Georgia, Armenia, Azerbaijan) 16 million people and the countries of the southern Mediterranean ( Syria, Lebanon, Israel, the Palestinian Authority, Jordan, Egypt, Algeria, Tunisia, Libya, and Morocco) 176 milllion. It is estimated that around 65 million people in member states and partner countries will benefit from bilateral cross border co-operation programme and over 175 million people will be involved into multi-lateral maritime programmes. The large number of co-operation objectives, related to the need to support a new and ambitious policy and the broadening of the scope of the instrument to support thematic actions and cross border co-operation with member states justify the considerable increase in resources which is foreseen for the ENPI in the future financial perspective. 5.3. Methods of implementation Programmes may be implemented under direct centralised management by the Commission from Headquarters and/or thought the devolved Delegations using both statutory and temporary staff. They may also be implemented under decentralised management by the beneficiary country and under joint management with international organisations. The Regulation also leaves open the possibility for programme implementation under indirect centralised management arrangements by national public sector bodies or bodies governed by private law with a public service mission or by an executive agency for programme implementation. Cross-border co-operation programmes will be normally implemented through shared management by a managing authority located in Member States. 6. FINANCIAL IMPACT 6.1 Total financial impact on Part B – (over the entire programme) (current prices) 6.1.1 Financial intervention Commitments € million (to three decimal places) Number of permanent posts | Number of temporary posts | Officials or temporary staff | HQ: 192 Del: 141 | 333 | Other human resources | HQ: END: AUX: INT: Ex BA-lines : ATA: Delegations: Ex: BA-lines ALAT/AL: Ind.Expert: | 3 9 2 87 338 84 | Total | 856 | 7.2. Overall financial impact of human resources (2004 prices) Type of human resources | Amount (€) | Method of calculation * | Officials+Temporary staff HQ Delegation | 20 736 000 27 376 278 | 192x 108 000€ 141x 194.158€ | HQ: END AUX INT Ex BA-lines ATA Delegations: Ex BA-lines: ALAT/AL Individ. Experts: | 133 632 510 840 126 192 5 015 202 25 853 620 15 540 000 | 3x 44 544€ 9x 56 760€ 2x 63 096€ 87 x57 646€ 338x 76 490€ 84x 185 000€ | Total | 95 291 764 | 7.3. Other administrative expenditure deriving from the action (2004 prices) Budget line (number and heading) | Amount € | Method of calculation | Overall allocation (Title A7) A0701 – Missions A07030 – Meetings A07031 – Compulsory committees 1 A07032 – Non-compulsory committees 1 A07040 – Conferences A0705 – Studies and consultations Other expenditure (specify) | 933.800 100.000 500.000 0 300.000 200.000 0 | 667 missions x 1.400 euro per mission 100 meetings x 1.000 euro per meeting 2x /month x 10 months = 20 meetings per year x 25.000 euro per meeting | Information systems (A-5001/A-4300) | 200.000 | Other expenditure - Part A (specify) | 0 | Total | 2.233.800 | The amounts are total expenditure for twelve months. 1 Specify the type of committee and the group to which it belongs. (2004 prices) I. Annual total (7.2 + 7.3) II. Duration of action III. Total cost of action (I x II) | € 97 525 564 7 years € 682 678 948 | - The needs in human and administrative resources are covered within the budget allocated to the managing DG in the framework of the annual allocation procedure. - The allocation of posts will depend on the internal organisation of the next Commission and on a possible reallocation of posts between the services following the new financial perspectives. 8. FOLLOW UP AND EVALUATION 8.1. Follow up arrangements The Commission will monitor progress of its external co-operation on all levels, input (in particular financial flows (commitments, contracts and payments), activities / outputs (project and programme execution, internal monitoring carried out on the spot by Commission Delegations), progress / outcome (external Results-Oriented Monitoring - ROM[20]) and impact (Millennium Development Goals are jointly monitored with partners). All countries and regional pluriannual indicative program will include the specific objectives and expected results for each area of co-operation, and a limited number of key outcome indicators in regard to economic and poverty situation. These indicators must relate to developments that are measurable in the short/medium term. If there is a Poverty Reduction Strategy Paper process under way, the indicators must correspond to those developed in that framework. The programming of long-term external aid for partner countries and regions is carried out in the framework of the preparation of country and regional strategy papers (up to 7-years). These country strategies also include a work plan or national / regional indicative programme jointly agreed between the Community and partner country/region concerned. Under the principle of rolling programming, a review process is foreseen including annual operational reviews, mid-term reviews, and ad-hoc reviews where necessary. These review mechanism provides the flexibility required to ensure that operations are kept constantly in line with changes occurring in the economic situation, priorities and objectives of the partner country/region. Reviews take a special interest on progress achieved in terms of financial execution of aid, as well as in terms of results achieved and evolution of the context in term of poverty reduction, economic performance and supported sectors. Updated intervention frameworks and indicator tables on focal sectors are annexed to review documents in order to facilitate the assessment at the time of the review. In particular, mid-term reviews may lead to a change of strategy, as well as a change in the country/region allocation in the light of the current needs and performance. The thematic strategy papers will include a list of indicators that will allow, on the basis of available information, to monitor the global situation in relation to the specific theme. The annual Action Programmes will include information on the type of performance indicators that will have to be monitored when implementing the measures financed by the Commission. Cross Border Co-operation programmes to be prepared by the partners for adoption by the Commission will devote particular attention to the definition of indicators at the level of the priorities and measures and the elaboration of the necessary institutional arrangements for monitoring. 8.2 Arrangements and schedule for the planned evaluation In application of current rules and in view of the vast scope of the activities foreseen, an evaluation system covering the different levels of intervention and types of instruments has been set up. Notably, the financial regulation, as well as the internal control standards, calls for regular evaluation of all (sizable) activities. This is translated into the evaluation of single operations (e.g. development projects), of programmes (e.g. country strategies) and policy sectors or themes (e.g. transport or gender issues). Evaluations of are also necessary and ongoing of wider legal obligations such as the 3 Cs (Coherence, Complementarity, Coordination). In practical terms, above mentioned obligations would amount to a yearly evaluation programme covering roughly the following: 30 country strategy evaluations (approximately 120 sizeable Country Strategy Papers covered over a 4 year cycle) , 4 evaluations of regional and sub regional strategies; 4 evaluations of themes and sectors and 4 joint evaluations. It is also estimated that about 300 projects and other operations have to be evaluated each year.[21] These works will be complemented by relevant works on databases, meta-analyses, methodology and training. 9. ANTI-FRAUD MEASURES The protection of the Community’s financial interests and the fight against fraud and irregularities form an integral part of this Regulation. Administrative monitoring of contracts and payments will be the responsibility of the EC Delegations in beneficiary countries. Each of the operations financed under this regulation will be supervised at all stages in the project cycle through the delegations. Supervision will take account of contractual obligations as well as of the principles of cost/benefit analysis and sound financial management. For Cross Border co-operation programmes operating under shared management the Member State where the joint managing authority is located is responsible for ensuring sound financial management and the legality and regularity of the transactions. Moreover, any agreement or contract concluded pursuant to this Regulation shall expressly provide for monitoring of spending authorised under the projects/programmes and the proper implementation of activities as well as financial control by the Commission, including the European Anti-Fraud Office (OLAF), and audits by the Court of Auditors, if necessary on the spot. They shall authorise the Commission (OLAF) to carry out on-the-spot checks and inspections in accordance with Council Regulation (Euratom, EC) No 2185/96 of 11 November 1996 concerning on-the-spot checks and inspections carried out by the Commission in order to protect the European Communities’ financial interests against fraud and irregularities. Particular attention will be paid to the nature of expenditure (eligibility of expenditure), to respect for budgets (actual expenditure) and to verify supporting information and relevant documentation (evidence of expenditure). [1] COM(2004) 101 z 10.2.2004 i C0M(2004) 487 z 14.7.2004. [2] “Strategia Europejskiej Polityki Sąsiedztwa”, COM(2004) 373 z 12.5.2004. [3] Rada ds. Ogólnych, 14.6.2004. [4] Są to: Wspólny obszar gospodarczy (włączając i ze szczególnym uwzględnieniem środowiska i energii), wspólny obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, obszar współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa zewnętrznego, a także obszar badań i edukacji, włączając aspekty kulturalne. [5] Np. w rozporządzeniach MEDA i Tacis. [6] COM(2004) 313 z 26.4.2004. [7] Dz.U. C […], str. […]. [8] Dz.U. C […], str. […]. [9] Dz.U. C […], str. […]. [10] Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23. [11] Dz.U. L 181 z 1.7.1992, str. 1. [12] Dz.U. L 189 z 30.7.1996, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2698/2000 (Dz.U. L 311 z 12.12.2000, str. 1). [13] Dz.U., L 12 z 18.1.2000, str. 1 [14] Dz.U. L 182 z 16.7.1994, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 669/2004 (Dz.U. L 105 z 14.4.2004, str. 1). [15] Dz.U. L 248 z 16.9. 2002, str. 1 [16] Partially, as some of the actions currently covered under this budget heading will be covered under the Economic Co-operation and Development Instrument and/or the Stability instrument. [17] “Following years” only applies to payments [18] European Neighbourhood Policy Strategy Paper COM(2004) 373 [and separate explanatory note?]. [19] COM(2004) 101 du 10 février 2004. [20] The results-oriented monitoring system (ROM) allows a rapid appreciation of a project or programme’s performance, as well as of its wider implications and provides the Commission with independent advice on its project portfolio. The system was initially developed and tested in 2000/2001 before expansion during 2002 to all regions of the Commission’s external co-operation. Having one consistent approach ensures that the Commission has comparable data for all regions where it provides external assistance. [21] The evaluation programme mentioned in this paragraph covers all co-operation activities covered by the four external aid instruments: « instrument for pre-accession », « european neighbourhood and partnership instrument », stability instrument » and « economic co-operation and development instrument ». Human and financial resources necessary for the implementation of the programme are estimated at 72 man/year and 24,6 M€ per year.