Bruksela, dnia 19.05.2004

COM(2004)385 koncowy

2004/0121(CNS)

Wniosek dotyczący

DECYZJI RADY

udzielającej gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami udzielonymi na potrzeby niektórych projektów w Rosji i zachodniej Wspólnocie Niepodległych Państw (ZWNP)

(przedstawiona przez Komisję)

UZASADNIENIE

1. Wprowadzenie

Niniejsza propozycja dotyczy przyznania gwarancji wspólnotowej na kwotę do 500 milionów EUR dla pokrycia pożyczek udzielonych w Rosji oraz zachodniej Wspólnocie Niepodległych Państw (ZWNP)[1] przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), jako kontynuacji decyzji o wymiarze północnym[2] oraz zgodnie z polityką Szerszej Europy – Nowego Sąsiedztwa[3]. Ocena w połowie okresu[4] mandatu udzielonego EBI w zakresie pożyczek zewnętrznych na mocy decyzji Rady 2000/24/WE[5] wykazała potrzebę zwiększonych inwestycji w Rosji oraz ZWNP.

(1) Dotychczasowe doświadczenia

Na posiedzeniu Rady Europejskiej, które odbyło się w Luksemburgu w grudniu 1997 r. po raz pierwszy w skali całej Unii Europejskiej uznano wymiar północny w polityce zagranicznej i transgranicznej Unii Europejskiej. W trakcie posiedzeń Rady Europejskiej w Wiedniu (grudzień 1998 r.) i w Kolonii (czerwiec 1999 r.) opracowano bardziej konkretną koncepcję. W listopadzie 1999 r. fińska Prezydencja UE zwołała konferencję ministrów spraw zagranicznych w sprawie wymiaru północnego, natomiast miesiąc później Rada Europejska w Helsinkach zaprosiła Komisję do opracowania planu działań, obejmującego okres 2000-2003 r., co zostało zatwierdzone przez Radę Europejską w Feirze w czerwcu 2000 r. W październiku 2003 r. Rada Europejska zatwierdziła drugi plan działań w zakresie wymiaru północnego (2004-2006 r.), który wszedł w życie dnia 1 stycznia 2004 r.

Podczas spotkania w Sztokholmie w dniach 23-24 marca 2001 r., na wniosek Komisji, Rada Europejska uzgodniła, że Unia powinna otworzyć dostęp do kredytów EBI dla wybranych projektów ochrony środowiska w rosyjskiej części basenu Morza Bałtyckiego. Limit pożyczek wynosi 100 milionów EUR, a stopę gwarancji ustalono na poziomie 100%. Rada określiła następujące szczególne kryteria:

- projekty powinny mieć poważne cele ekologiczne i mieć duże znaczenie dla Unii Europejskiej.

- EBI powinien współpracować i finansować wspólnie z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi (MIF), aby zapewnić rozsądny podział ryzyka i odpowiednie uwarunkowanie projektu.

- Rada Dyrektorów EBI przedstawiać będzie projekty do zatwierdzenia Radzie Gubernatorów jedynie wtedy, gdy Rosja uzna swoje międzynarodowe zobowiązania finansowe, łącznie ze zobowiązaniami wynikającymi z długu wobec Klubu Paryskiego.

- Rada Gubernatorów EBI zatwierdzać będzie pożyczki w każdym przypadku indywidualnie.

Kwota pożyczek EBI zgodnych ze wspomnianą decyzją zbliża się do limitu 100 milionów EUR.

(1) Polityka Europejskiego Sąsiedztwa

W listopadzie 2002 r. Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych rozpoczęła prace nad inicjatywą „Szersza Europa”, uwzględniając szczególną sytuację Ukrainy, Mołdawii i Białorusi. Rada Europejska w Kopenhadze w grudniu 2002 r. potwierdziła, że poszerzenie służyć będzie wzmocnieniu stosunków z Rosją oraz wezwała do intensyfikacji stosunków z Ukrainą, Mołdawią i Białorusią w oparciu o długoterminowe podejście promujące reformy, zrównoważony rozwój i handel.

W marcu 2003 r. w swoim komunikacie „Szersza Europa – sąsiedztwo” Komisja przedstawiła zarys proponowanego podejścia w stosunku do wschodnich i południowych sąsiadów z ostatecznym celem utworzenia „kręgu przyjaciół” - obszaru wspólnych wartości, stabilności i dobrobytu, oraz głębszej integracji ekonomicznej.

W tym duchu Rada Europejska przyjęła w dniu 19 czerwca 2003 r. wnioski Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dnia 16 czerwca 2003 r., dotyczące komunikatu Komisji „Szersza Europa – sąsiedztwo” i dała wyraz swojemu oczekiwaniu, iż zarówno Rada, jak i Komisja podejmą starania w celu harmonizacji różnych elementów tych polityk. W październiku 2003 r. komisarz Verheugen przedstawił raport ustny Radzie ds. Ogólnych. Rada ta, a następnie październikowa Rada Europejska zwróciły się do Komisji z ponagleniem w tej sprawie.

Komunikat Komisji przewiduje stopniowe i ukierunkowane poszerzenie ogólnego mandatu pożyczkowego EBI na Rosję oraz zachodnią WNP, w ścisłej współpracy z EBOR i pozostałymi odnośnymi MIF. Rozszerzenie zakresu działalności EBI miałoby za zadanie nagrodzenie wysiłków reformatorskich podejmowanych przez te kraje. Posunięcie takie odzwierciedlałoby ich polityczne znaczenie dla UE, jak również ich zapotrzebowanie na nasilenie inwestycji w infrastrukturę, czemu przysłużyć mogłyby się projekty EBI.

(2) Ocena w połowie okresu zewnętrznego mandatu pożyczkowego EBI

W październiku 2003 r. Komisja przedłożyła Radzie i Parlamentowi Europejskiemu ocenę w połowie okresu zewnętrznego mandatu pożyczkowego EBI, zawierającą propozycję zmiany decyzji Rady 2000/24/WE. Propozycja ta dotyczyła zmiany pozostałego okresu mandatu wspólnotowej gwarancji budżetowej.

Proponowane zmiany dotyczyły restrukturyzacji dwóch kopert regionalnych[6] pożyczek zewnętrznych EBI w ramach ogólnej koperty pożyczek, z uwzględnieniem faktu, że nowe Państwa Członkowskie nie są objęte mandatem ogólnym. Restrukturyzacja odzwierciedlała również ewolucję priorytetów zewnętrznej polityki wspólnotowej.

Ponadto, zgodnie z komunikatem „Szersza Europa – sąsiedztwo”, zaproponowano stopniowe rozszerzenie działalności pożyczkowej EBI w Rosji i ZWNP. Komisja zwróciła się do Rady z wnioskiem o przydzielenie w ramach ogólnego zewnętrznego mandatu pożyczkowego 300 milionów EUR dla Rosji i ZWNP.

2. PROPOZYCJA

W swoich wnioskach dotyczących współpracy finansowej z Rosją i ZWNP, Rada Ecofin z dnia 25 listopada 2003 r. wyraziła zgodę na udzielenie gwarancji wspólnotowej przy limicie wynoszącym 500 milionów EUR na pożyczki, których EBI udzieliłoby ze środków własnych w Rosji i ZWNP. Akcję tą uznano by za rozwinięcie decyzji 2001/777/WE. Akcja ta obejmowałaby pożyczki w ograniczonym zakresie w niektórych sektorach na obszarze Rosji i ZWNP (np. ochrona środowiska, transport, telekomunikacja, infrastruktura energetyczna priorytetowych osi sieci transeuropejskiej („TEN”) o implikacjach transgranicznych dla Państwa Członkowskiego) i korzystałaby w drodze wyjątku ze 100% gwarancji poza ogólnym zewnętrznym mandatem pożyczkowym.

Rozszerzenie zakresu działalności EBI na ZWNP miałoby za zadanie nagrodzenie wysiłków reformatorskich podejmowanych przez tych nowych sąsiadów. W przypadku Rosji akcja pożyczkowa prowadzona byłaby w oparciu o doświadczenia wynikające z obecnego mandatu pożyczkowego, wspierającego projekty ekologiczne w rosyjskiej części basenu Morza Bałtyckiego. Posunięcie takie odzwierciedlałoby polityczne znaczenie tego regionu dla UE, jak również jego zapotrzebowanie na nasilenie inwestycji w infrastrukturę, czemu przysłużyć mogłyby się projekty EBI.

Mandat ten podlegałby, z jednej strony, odpowiednim uwarunkowaniom zgodnym z zawartymi przez UE na wysokim szczeblu porozumieniami dotyczącymi aspektów politycznych i makroekonomicznych oraz z innymi MIF w sprawach aspektów sektorowych i projektowych, zaś z drugiej strony odpowiedniemu podziałowi zadań między EBI i EBOR. Akcja pożyczkowa EBI będzie uruchamiana odrębnie w poszczególnych krajach, zależnie od wysiłków reformatorskich podjętych przez każdy z odnośnych krajów. Proponuje się, aby poszczególne kraje uzyskiwały prawo do pożyczek w ramach ustalonego limitu w miarę spełniania określonych warunków zgodnych z porozumieniami zawartymi przez Unię Europejską z odnośnymi państwami na wysokim szczeblu, dotyczącymi aspektów politycznych i makroekonomicznych. Komisja określi, kiedy każdy z krajów spełni określone warunki. W razie ich spełnienia powiadomi o tym EBI.

W przeciwieństwie do decyzji w sprawie wymiaru północnego, propozycja ta nie przewiduje zatwierdzania każdego przypadku z osobna przez Radę Gubernatorów EBI.

Wnioskuje się, zgodnie z decyzją 2000/24/WE w sprawie mandatu ogólnego, aby decyzja objęła działalność pożyczkową EBI do końca stycznia 2007 r.

Objęcie Rosji i ZWNP mandatem ogólnym zostanie ocenione w ramach przeglądu mandatu ogólnego, jaki zostanie przeprowadzony w 2006 r.

3. IMPLIKACJE BUDżETOWE

Szacunki EBI dotyczące pożyczek, jak również szacunki Komisji dotyczące pożyczek w ramach Euratom oraz pożyczek w ramach makroekonomicznej pomocy finansowej, pozostawiają wystarczający margines dla udzielenia gwarancji dla proponowanego poszerzenia mandatu z Rezerwy na Fundusz Gwarancyjny. Bezpośredni wpływ poszerzenia na budżet ma związek z mechanizmem Funduszu Gwarancyjnego i wpływa na wykorzystanie Rezerwy dla celów Funduszu Gwarancyjnego. Patrz: tabela poniżej.

Tabela 1: Prognozy dotyczące Funduszu Gwarancyjnego

[pic]

Pozycje budżetowe mające związek z gwarancją wspólnotową oznaczone są „p.m.”.

2004/0121(CNS)

Wniosek dotyczący

DECYZJI RADY

udzielającej gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami udzielonymi na potrzeby niektórych projektów w Rosji i zachodniej Wspólnocie Niepodległych Państw (ZWNP)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 308,

uwzględniając wniosek Komisji[7],

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego[8],

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Wspierając politykę Europejskiego Sąsiedztwa Unii Europejskiej, Rada pragnie umożliwić Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (EBI) udzielanie pożyczek na potrzeby niektórych projektów w Rosji oraz zachodniej Wspólnocie Niezależnych Państw („ZWNP”), a mianowicie Białorusi, Mołdawii i Ukrainie.

(2) Wspierając inicjatywę wymiaru północnego, nad którą prace rozpoczęła Rada w Helsinkach w grudniu 1999 r. przyjęto decyzję Rady 2001/777/WE z dnia 6 listopada 2001 r. udzielającą Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu wspólnotowej gwarancji na wypadek strat w wyniku specjalnej działalności pożyczkowej w odniesieniu do wybranych projektów ochrony środowiska w rosyjskiej części basenu Morza Bałtyckiego w ramach wymiaru północnego[9].

(3) Kwota pożyczek EBI zgodnych z decyzją 2001/777/WE zbliża się do limitu.

(4) W swoich wnioskach Rada Ecofin z dnia 25 listopada 2003 r. wyraziła zgodę na dodatkowe przydzielenie funduszy na pożyczki udzielane przez EBI w Rosji i ZWNP, jako dalsze rozwinięcie decyzji 2001/777/WE, na potrzeby projektów na obszarach, na których EBI posiada przewagę konkurencyjną, a zapotrzebowanie na kredyty nie zostało zaspokojone; obszarami, w których EBI uważa się za posiadający „przewagę konkurencyjną”, są: ochrona środowiska, jak również transport, telekomunikacja oraz infrastruktura energetyczna priorytetowych osi sieci transeuropejskiej („TEN”) o implikacjach transgranicznych dla Państwa Członkowskiego.

(5) Mandat pożyczkowy powinien podlegać, z jednej strony, odpowiednim uwarunkowaniom zgodnym z zawartymi przez UE na wysokim szczeblu porozumieniami dotyczącymi aspektów politycznych i makroekonomicznych oraz z innymi MIF w sprawach aspektów sektorowych i projektowych, zaś z drugiej strony odpowiedniemu podziałowi zadań między EBI oraz Europejski Banki Odbudowy i Rozwoju (EBOR).

(6) Finansowanie przez EBI powinno być zarządzane zgodnie z normalnymi kryteriami i procedurami EBI, włącznie z właściwymi środkami kontrolnymi, jak również z odnośnymi zasadami i procedurami dotyczącymi Trybunału Obrachunkowego oraz Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), w sposób wspierający politykę wspólnotową; powinny mieć miejsce regularne konsultacje między EBI i Komisją w celu zapewnienia koordynacji priorytetów i działań w odnośnych krajach oraz monitorowania postępów procesu realizacji odnośnych celów polityki wspólnotowej.

(7) Rosja oraz ZWNP powinny zostać w pełni uwzględnione przy okazji przeglądu mandatu ogólnego EBI w 2006 r., zgodnej z decyzją Rady 2000/24/WE z dnia 22 grudnia 1999 r. o udzieleniu gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami udzielonymi na potrzeby projektów prowadzonych poza obszarem Wspólnoty (Europa Środkowa i Wschodnia, kraje basenu Morza Śródziemnego, Ameryka Łacińska i Azja oraz Republika Południowej Afryki)[10].

(8) Dla celów przyjęcia niniejszej decyzji Traktat nie przewiduje uprawnień innych niż wynikające z art. 308;

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Cel

Wspólnota udziela Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (dalej zwanemu „EBI”) gwarancji dotyczącej wszystkich płatności niedotrzymanych przez EBI, lecz wymagalnych w ramach kredytów otwartych, zgodnie z jej normalnymi kryteriami oraz w ramach wsparcia odnośnych celów wspólnotowej polityki zewnętrznej, na realizację projektów inwestycyjnych prowadzonych na obszarze Rosji oraz zachodniej Wspólnocie Niepodległych Państw, mianowicie Białorusi, Mołdawii i Ukrainy.

Artykuł 2

Kwalifikujące się projekty

Kwalifikujące się projekty powinny być ekonomicznie opłacalne i mieć duże znaczenie dla Unii Europejskiej. Kwalifikować się będą projekty z sektorów takich jak ochrona środowiska, jak również transport, telekomunikacja oraz infrastruktura energetyczna priorytetowych osi sieci transeuropejskiej („TEN”) o implikacjach transgranicznych dla Państwa Członkowskiego.

Artykuł 3

Limit i warunki

1. Limit ogólny otwartych kredytów wynosi 500 milionów EUR

2. EBI korzysta z wyjątkowej gwarancji Wspólnoty, której 100% pokrywa łączną kwotę kredytów otwartych na mocy niniejszej decyzji oraz wszystkie sumy z nimi związane.

3. Projekty finansowane z pożyczek, które mają być objęte niniejszą gwarancją spełniają następujące kryteria:

a) kryteria kwalifikujące zgodnie z art. 2;

b) kryteria współpracy i współfinansowania przez EBI wraz z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi w celu zapewnienia rozsądnego podziału ryzyka i odpowiednich uwarunkowań projektu.

EBI i EBOR dokonają odpowiedniego podziału zadań między siebie.

Artykuł 4

Warunki kwalifikacji krajów

Poszczególne kraje uzyskują prawo do pożyczek w ramach ustalonego limitu w miarę spełniania określonych warunków zgodnych z porozumieniami zawartymi przez Unię Europejską z odnośnymi państwami na wysokim szczeblu, dotyczącymi aspektów politycznych i makroekonomicznych. Komisja określa, kiedy każdy z krajów spełnił określone warunki. W razie ich spełnienia powiadamia o tym EBI.

Artykuł 5

Sprawozdawczość

Corocznie Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o działaniach pożyczkowych przeprowadzonych na podstawie niniejszej decyzji i, jednocześnie, przedstawia ocenę wykonania niniejszej decyzji oraz koordynacji między międzynarodowymi instytucjami finansowymi zaangażowanymi w projekty.

Informacje przedłożone przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zawierają ocenę wkładu pożyczek udzielanych na podstawie niniejszej decyzji w wypełnienie odnośnych celów wspólnotowej polityki zewnętrznej.

Do celów określonych w ustępie pierwszym i drugim, EBI przekazuje Komisji odpowiednie informacje.

Artykuł 6

Czas trwania

Gwarancja obejmuje pożyczki udzielone przed 31 stycznia 2007 r.

Jeżeli po upływie tego okresu pożyczki udzielone przez EBI nie osiągnęły limitu ogólnego określonego w art. 3 ust. 1, okres ten zostaje automatycznie przedłużony o sześć miesięcy.

Artykuł 7

Przepisy końcowe

1. Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

2. EBI i Komisja określą warunki udzielenia gwarancji.

Sporządzono w Brukseli, dnia

W imieniu Rady

Przewodniczący

+++++ TABLE +++++

[1] Białoruś, Mołdawia i Ukraina

[2] Decyzja Rady 2001/777/WE z dnia 6 listopada 2001 r. udzielająca Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu wspólnotowej gwarancji na wypadek strat w wyniku specjalnej działalności pożyczkowej w odniesieniu do wybranych projektów ochrony środowiska w rosyjskiej części basenu Morza Bałtyckiego w ramach wymiaru północnego (Dz.U. L 292 z 9.11.2001, str. 41).

[3] Szersza Europa — sąsiedztwo: nowe ramy stosunków z wschodnimi i południowymi sąsiadami”, COM(2003) 104.

[4] Ocena śródokresowa upoważnienia EBI do udzielania pożyczek zewnętrznych zgodnie z decyzją Rady 2000/24/WE”, COM(2003) 603.

[5] Decyzja Rady 2000/24/WE z dnia 22 grudnia 1999 r. o udzieleniu gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami udzielonymi na potrzeby projektów prowadzonych poza obszarem Wspólnoty (Europa Środkowa i Wschodnia, kraje basenu Morza Śródziemnego, Ameryka Łacińska i Azja oraz Republika Południowej Afryki) (Dz.U. L 9 z 13.1.2000, str. 24).

[6] Limity wynoszą : sąsiedzi południowo-wschodni 9 185 milionów EUR, kraje śródziemnomorskie 6 520 milionów EUR, Ameryka Łacińska i Azja 2 480 milionów EUR, Republika Południowej Afryki 825 milionów EUR oraz Turcja, w ramach specjalnego programu działań w zakresie unii celnej 450 milionów EUR.

[7] Dz.U. C […], […], str. […].

[8] Dz.U. C […], […], str. […].

[9] Dz.U. L 292 z 9.11.01 str. 41.

[10] Dz.U. L 9 z 13.01.2000, str. 24.