(1)

13 października 2020 r. Rada przyjęła zalecenie (UE) 2020/1475 w sprawie skoordynowanego podejścia do ograniczania swobodnego przepływu w odpowiedzi na pandemię COVID-19 (1). W zaleceniu tym określono skoordynowane podejście w następujących kluczowych kwestiach: stosowania wspólnych kryteriów i progów przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu ograniczeń swobodnego przepływu, mapowania ryzyka przenoszenia COVID-19 przy użyciu uzgodnionego kodowania barwnego oraz skoordynowanego podejścia do ewentualnych środków, jakie można odpowiednio stosować wobec osób przemieszczających się między obszarami, w zależności od poziomu ryzyka przenoszenia zakażenia na tych obszarach.

(2)

W oparciu o kryteria i progi ustanowione w zaleceniu (UE) 2020/1475, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób raz w tygodniu publikuje mapę państw członkowskich w podziale na regiony, aby ułatwić państwom członkowskim podejmowanie decyzji (2).

(3)

Jak określono w motywie 15 zalecenia (UE) 2020/1475, w związku ze zmieniającą się sytuacją epidemiczną, Komisja, wspierana przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, powinna regularnie oceniać kryteria, potrzeby w zakresie danych i progi określone w zaleceniu, w tym rozważać możliwość uwzględnienia innych kryteriów lub dostosowania progów, i przekazywać swoje ustalenia Radzie pod rozwagę, wraz ze stosownym wnioskiem dotyczącym zmiany zalecenia.

(4)

W związku z bardzo wysokim poziomem przenoszenia zakażeń w społeczności w całej UE, być może związanym ze zwiększoną zdolnością nowych, budzących obawy wariantów SARS-CoV-2 do przenoszenia się, na podstawie wniosku przedłożonego przez Komisję Rada przyjęła dnia 1 lutego 2021 r. zalecenie (UE) 2021/119 zmieniające zalecenie (UE) 2020/1475 w sprawie skoordynowanego podejścia do ograniczania swobodnego przepływu w odpowiedzi na pandemię COVID-19 (3).

(5)

Państwa członkowskie mogą, zgodnie z prawem Unii, ograniczyć podstawowe prawo do swobodnego przemieszczania się ze względu na zdrowie publiczne. Wszelkie ograniczenia swobodnego przepływu osób w obrębie Unii wprowadzone w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2 powinny opierać się na szczególnych i ograniczonych względach interesu publicznego, a mianowicie ochronie zdrowia publicznego. Konieczne jest, aby tego rodzaju ograniczenia stosowano zgodnie z ogólnymi zasadami prawa Unii, w szczególności z zasadami proporcjonalności i niedyskryminacji. Wszelkie wprowadzane środki powinny być zatem ściśle ograniczone pod względem zakresu i czasu, zgodnie z wysiłkami na rzecz przywrócenia swobodnego przepływu w Unii, i nie powinny wykraczać poza to, co jest absolutnie niezbędne do ochrony zdrowia publicznego. Ponadto środki takie powinny być spójne ze środkami podejmowanymi przez Unię w celu zapewnienia płynnego swobodnego przepływu towarów i usług podstawowych na całym rynku wewnętrznym, w tym swobodnego przepływu środków medycznych oraz swobodnego przekraczania granic przez personel medyczny i pracowników służby zdrowia w ramach tzw. uprzywilejowanych korytarzy, o których mowa w komunikacie Komisji z dnia 23 marca 2020 r. w sprawie wdrożenia uprzywilejowanych korytarzy na podstawie wytycznych dotyczących środków zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i usług podstawowych (4).

(6)

Aby ułatwić korzystanie z prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, 20 maja 2021 r. Parlament Europejski i Rada zdecydowały o ustanowieniu unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 – wspólnych ram regulujących wydawanie, weryfikowanie i uznawanie interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, o wyniku testu i o powrocie do zdrowia w związku z COVID-19. Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19 powinno przyczynić się do stopniowego i skoordynowanego znoszenia ograniczeń swobodnego przepływu, wprowadzonych zgodnie z prawem Unii w celu powstrzymania rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2. Ułatwienie swobody przemieszczania się jest jednym z kluczowych warunków wstępnych rozpoczęcia odbudowy gospodarczej.

(7)

Dnia 20 maja 2021 r. Rada przyjęła zalecenie (UE) 2021/816 zmieniające zalecenie (UE) 2020/912 w sprawie tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE oraz ewentualnego zniesienia takiego ograniczenia (5), w którym zaleciła państwom członkowskim złagodzenie ograniczeń dotyczących innych niż niezbędne podróży do UE, w szczególności w odniesieniu do tych obywateli państw trzecich, którzy otrzymali ostatnią zalecaną dawkę szczepionki przeciwko COVID-19, którą dopuszczono do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (6). Ponadto państwa członkowskie mogą zezwolić na podróż do UE obywateli państw trzecich, którzy otrzymali ostatnią zalecaną dawkę szczepionki przeciwko COVID-19, w odniesieniu do której WHO wydało nadzwyczajne pozwolenie na stosowanie (7). W zaleceniu (UE) 2021/816 podniesiono również progi 14-dniowego wskaźnika łącznych zgłoszonych przypadków COVID-19, na podstawie którego ustala się wykaz państw spoza UE, z których należy zezwolić na podróże inne niż niezbędne. Jednocześnie, w celu ograniczenia ryzyka pojawienia się na terytorium UE wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy i wariantów będących przedmiotem zainteresowania, w zaleceniu (UE) 2021/816 przewidziano mechanizm „hamulca bezpieczeństwa”, umożliwiający państwom członkowskim szybkie i skoordynowane działanie w celu tymczasowego ograniczenia do ścisłego minimum wszystkich podróży z dotkniętych pandemią państw trzecich. Należy dostosować zalecenie 2020/1475, aby uwzględnić te zmiany, w tym zmianę progu wskaźnika zgłoszonych przypadków.

(8)

W swoich konkluzjach z dnia 25 maja 2021 r. (8) Rada Europejska stwierdziła, że przed nadejściem lata należy kontynuować działania mające na celu zapewnienie skoordynowanego podejścia. W tym kontekście Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła porozumienie w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 i wezwała do jego szybkiego wdrożenia. W ramach kolejnego etapu, z myślą o ułatwieniu swobodnego przemieszczania się w UE, Rada Europejska zaapelowała o zrewidowanie do połowy czerwca zalecenia (UE) 2020/1475. Ponadto Rada Europejska wyraziła zadowolenie w związku z przyjęciem zalecenia (UE) 2021/816.

(9)

Stosowanie rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 (9) rozpocznie się z dniem 1 lipca 2021 r. Począwszy od tego dnia, osoby, które zostały zaszczepione, poddały się testowi lub powróciły do zdrowia, będą miały prawo do uzyskania unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19; dotyczy to osób zaszczepionych przed datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19, również jeżeli odbyło się to w ramach badania klinicznego. Należy zatem dostosować zalecenie 2020/1475, aby w możliwie najlepszy sposób wykorzystać ramy stanowiące podstawę unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. Unijne cyfrowe zaświadczenia COVID-19 zapewniają przede wszystkim bezpieczne wydawanie, weryfikowanie i uznawanie interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, wyniku testu i powrocie do zdrowia; zaświadczenia wydawane zgodnie z [rozporządzeniem w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19] powinny być zatem głównym narzędziem wykorzystywanym w kontekście podróży na terytorium UE.

(10)

W rozporządzeniu w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 przewidziano sześciotygodniowy okres stopniowego wprowadzania zaświadczeń, aby dać państwom członkowskim, które nie są w stanie wydawać zaświadczeń w formacie zgodnym z przedmiotowym rozporządzeniem od daty rozpoczęcia jego stosowania, możliwość dalszego wydawania zaświadczeń, które nie są jeszcze zgodne z rozporządzeniem w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. Takie zaświadczenia, jak również zaświadczenia wydane przez datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 powinny być uznawane przez wszystkie państwa członkowskie w okresie stopniowego wprowadzania zaświadczeń, pod warunkiem, że zawierają one niezbędne dane. Do celów zalecenia 2020/1475 zaświadczenia takie należy zatem uznawać za wydane zgodnie z rozporządzeniem w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19.

(11)

Ponadto osobom, które nie posiadają unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19, w szczególności ze względu na fakt, iż zostały zaszczepione przed datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19, należy zapewnić każdą rozsądną możliwość udowodnienia za pomocą innych środków, że powinny być objęte zwolnieniem z odpowiednich ograniczeń swobodnego przepływu, przyznawanym przez dane państwo członkowskie posiadaczom wspomnianych zaświadczeń.

(12)

Należy dołożyć starań, aby zapewnić sprawne wprowadzenie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. W tym celu państwa członkowskie powinny w jak największym stopniu korzystać z dostępnych na gruncie prawa krajowego możliwości wydawania zaświadczeń COVID-19, aby zainicjować wydawanie zaświadczeń w formacie spójnym z rozporządzeniem w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 jeszcze przed rozpoczęciem jego stosowania, w oparciu o specyfikacje techniczne opracowane przez państwa członkowskie w ramach sieci e-zdrowie (10). W państwach, w których prawo krajowe przewiduje weryfikację zaświadczeń COVID-19, posiadacze unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19 mogliby już z nich korzystać podczas podróżowania. Komisja wspiera ten proces, uruchamiając centralny element unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 – unijną bramę sieciową, w której przechowywane są klucze publiczne niezbędne do weryfikacji unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19. Biorąc pod uwagę, że za pośrednictwem unijnej bramy sieciowej nie wymienia się żadnych danych osobowych, państwa członkowskie mogłyby rozpocząć korzystanie z oferowanych przez nią funkcji jeszcze przed wejściem w życie rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19.

(13)

Na obszarze UE/EOG obserwuje się silną i nieprzerwaną tendencję spadkową 14-dniowego wskaźnika łącznych zgłoszonych przypadków COVID-19, co jest związane przede wszystkim z istotnym wzrostem stanu zaszczepienia w całej Unii. Według łącznych danych na dzień 27 maja 2021 r. 42,8 % dorosłych w wieku 18 lat i powyżej otrzymało co najmniej jedną dawkę szczepionki, zaś 18,9 % dorosłych w wieku 18 lat i powyżej jest w pełni zaszczepionych. Istotne jest, że na wysokim poziomie kształtuje się łączna liczba osób w pełni zaszczepionych w grupach priorytetowych, takich jak osoby w wieku 80 lat i powyżej oraz pracownicy służby zdrowia (11). Rozważając, czy należy zastosować ograniczenia, państwa członkowskie powinny brać pod uwagę poziom ochrony zagwarantowany dzięki wzrostowi stanu zaszczepienia, zwłaszcza wśród grup docelowych.

(14)

W świetle tego pozytywnego rozwoju sytuacji państwa członkowskie zaczęły stopniowo znosić ograniczenia nałożone w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2, zarówno w odniesieniu do podróży, jak i innych rodzajów działalności. Aby odbywało się to w bezpieczny sposób, szereg państw członkowskich korzysta z zaświadczeń COVID-19 zawierających informację o szczepieniu, wynikach testu lub o powrocie do zdrowia. Należy dostosować zalecenie (UE) 2020/1475, co pozwoli skoordynować wysiłki na rzecz stopniowego znoszenia ograniczeń swobodnego przepływu, wprowadzonych zgodnie z prawem Unii w celu zahamowania rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2. Uwzględniając różnice w sytuacji epidemicznej między obszarami zaklasyfikowanymi jako obszary o różnych kolorach według zalecenia (UE) 2020/1475, oraz w celu zapewnienia osobom podróżującym w obrębie Unii większej jasności i pewności prawa, należy doprecyzować ograniczenia, które mogłyby być stosowane przez państwa członkowskie w oparciu o ich własne procesy decyzyjne.

(15)

Ze względu na niski wskaźnik zakażeń na obszarach zaklasyfikowanych jako „pomarańczowe” osoby podróżujące z takich obszarów nie powinny być obejmowane obowiązkiem kwarantanny lub samoizolacji. Państwa członkowskie mogą jednak wymagać od takich podróżnych poddania się testowi w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 lub proponować im wykonanie testu w momencie przybycia.

(16)

Zmierzając do uproszczenia podróżowania w obrębie Unii, należy ustanowić standardowe okresy ważności testów w kierunku zakażenia SARS-CoV-2, biorąc pod uwagę także przewidziane wprowadzenie interoperacyjnego unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19. Obecnie w większości państw członkowskich obowiązuje zasada, zgodnie z którą próbka potrzebna do przeprowadzenia testu molekularnego z wykorzystaniem amplifikacji kwasu nukleinowego (NAAT) musi być pobrana nie wcześniej niż 72 godziny przed przybyciem. Krótszy okres ważności, który wynosi nie więcej niż 48 godzin, jest uzasadniony w przypadku szybkich testów antygenowych wymienionych w załączniku I do wspólnego wykazu szybkich testów antygenowych na COVID-19 uzgodnionego przez Komitet ds. Bezpieczeństwa Zdrowia (12), jeżeli takie testy są akceptowane przez dane państwo członkowskie na potrzeby podróży. W obu przypadkach testy powinny być przeprowadzane przez pracowników służby zdrowia lub przez wykwalifikowany personel testujący.

(17)

Jak zauważono w rozporządzeniu w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19, zachęca się państwa członkowskie do zapewniania przystępnych cenowo i powszechnie dostępnych możliwości przeprowadzania testów w celu ułatwienia korzystania z prawa do swobodnego przemieszczania się, mając na uwadze, że nie cała populacja miała jeszcze możliwość zaszczepienia. Stosowanie szybkich testów antygenowych ułatwiłoby wydawanie zaświadczeń o wyniku testu w przystępnej cenie. Ponadto Komisja oświadczyła, że przeznaczy kwotę 100 mln EUR na wsparcie państw członkowskich w oferowaniu testów w przystępnej cenie.

(18)

Od osób podróżujących z obszarów zaklasyfikowanych jako „czerwone” nadal może być wymagane poddanie się kwarantannie lub samoizolacji, chyba że osoby te posiadają zaświadczenie o wyniku testu o standardowym okresie ważności. Od osób, które nie posiadają takiego zaświadczenia o wyniku testu, w momencie przybycia może być wymagane poddanie się testowi w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 oraz, w razie potrzeby, poddanie się kwarantannie lub samoizolacji do czasu uzyskania ujemnego wyniku testu.

(19)

Obowiązkowa kwarantanna lub samoizolacja, którym muszą poddać się osoby przybywające z innych państw członkowskich, to istotne ograniczenie swobody przemieszczania się. Powinno być ono stosowane jedynie wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne do ochrony zdrowia publicznego, na przykład ze względu na fakt, iż dana osoba przybywa z obszaru zaklasyfikowanego jako „czerwony” i nie posiada wyniku testu w kierunku zakażenia SARS-CoV-2, dana osoba przybywa z obszaru zaklasyfikowanego jako „ciemnoczerwony”, lub obszaru, w którym zgłoszono dużą częstość występowania wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania. Osoby poddawane w takich sytuacjach kwarantannie lub samoizolacji związanej z podróżą powinny mieć możliwość skrócenia czasu trwania kwarantanny lub samoizolacji, jeżeli w okresie od pięciu do siedmiu dni po przybyciu uzyskają ujemny wynik testu, chyba że wystąpią u nich objawy COVID-19 lub przybywają z obszaru o dużej częstości występowania wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania.

(20)

Powodem do niepokoju są nadal warianty SARS-CoV-2 – powinny być one uwzględniane przez państwa członkowskie w kontekście ograniczeń swobodnego przepływu w odpowiedzi na pandemię COVID-19. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób regularnie ocenia nowe dowody dotyczące wykrytych wariantów, które zgromadzono w wyniku zwiadu epidemiologicznego, opartych na zasadach genomowych badań wariantów lub na podstawie innych źródeł naukowych (13). Dotyczy to w szczególności wariantów budzących obawy, w przypadku których dostępne są jasne dowody wskazujące na istotny wpływ na zdolność do przenoszenia się, zjadliwość lub odporność, mogących oddziaływać na sytuację epidemiczną w UE/EOG, oraz wariantów będących przedmiotem zainteresowania, w odniesieniu do których dostępne są dowody dotyczące właściwości genomowych, dowodów epidemiologicznych lub dowodów in vitro, mogących sugerować istotny wpływ na zdolność do przenoszenia się, zjadliwość lub odporność, w realistyczny sposób oddziałujących na sytuację epidemiczną w UE/EOG. Aby udostępnić przegląd odsetka wariantów budzących obawy i wariantów będących przedmiotem zainteresowania w UE/EOG, a także dane dotyczące wskaźników sekwencjonowania, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób udostępnia zestawienie wariantów SARS-CoV-2 (14). Mając na uwadze uzyskiwanie szybkich i dokładnych informacji dotyczących pojawiania się wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy i wariantów SARS-CoV-2 będących przedmiotem zainteresowania oraz obiegu tych wariantów, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób zaleca, aby wskaźniki sekwencjonowania państw członkowskich odpowiadały zalecanemu poziomowi co najmniej 10 % lub 500 sekwencji dodatnich wyników testów na SARS-CoV-2 sekwencjonowanych w ciągu tygodnia, co odnotowano także w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady w sprawie wspólnego frontu do walki z COVID-19 (15). Niewystarczające wskaźniki sekwencjonowania prowadzą do niedostatecznej zdolności wykrywania będących w obiegu wariantów budzących obawy w okresie poprzedzającym okres, w którym mają one wpływ na ogólną sytuację epidemiczną. Jednocześnie ważne jest, aby państwa członkowskie uwzględniały różnice we wskaźnikach sekwencjonowania, tak aby nie zniechęcać do utrzymywania wysokiego poziomu sekwencjonowania .

(21)

Należy zatem nadal zdecydowanie zniechęcać do wszelkich innych niż niezbędne podróży do obszarów zaklasyfikowanych jako „ciemnoczerwone” oraz podróży z takich obszarów, jak również do podróży do obszarów o wysokiej częstotliwości występowania wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy lub wariantów SARS-CoV-2 będących przedmiotem zainteresowania oraz podróży z takich obszarów, przy czym dotyczy to przede wszystkim wariantów, które zwiększają zdolność przenoszenia się, zjadliwość lub wpływają na skuteczność szczepionki, a także do obszarów o nieznanej częstotliwości występowania ze względu na niewystarczający wskaźnik sekwencjonowania.

(22)

Aktualne dowody naukowe, które wciąż ewoluują, wskazują na to, że ryzyko, iż osoby zaszczepione i osoby, które przeszły COVID-19 w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, zakażą SARS-CoV-2 inne osoby, jest ograniczone. Nie należy ograniczać swobodnego przepływu osób, które zgodnie z rzetelnymi dowodami naukowymi nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia publicznego, na przykład dlatego, że są uodpornione na SARS-CoV-2 i nie mogą tego wirusa przenosić, jako że takie ograniczenia nie są konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest ochrona zdrowia publicznego. W przypadkach gdy pozwala na to sytuacja epidemiczna, osoby takie nie powinny podlegać dodatkowym ograniczeniom w zakresie swobodnego przepływu związanym z pandemią COVID-19, takim jak wymóg wykonania związanego z podróżą testu w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 lub samoizolacja bądź kwarantanna związane z podróżą, chyba że takie dodatkowe ograniczenia są, w oparciu o najnowsze dostępne dowody naukowe i zgodnie z zasadą ostrożności, niezbędne i proporcjonalne w stosunku do celu, jakim jest ochrona zdrowia publicznego, oraz mają niedyskryminujący charakter.

(23)

Wiele państw członkowskich już zwolniło lub planuje zwolnić osoby zaszczepione z ograniczeń w zakresie swobodnego przepływu na terytoriom Unii, a interoperacyjne unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19, które ma zostać wkrótce wprowadzone, ułatwi podróżnym udokumentowanie, że zostali zaszczepieni. Zgodnie z tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi korzyści płynących z pełnego zaszczepienia przeciwko COVID-19 w odniesieniu do przenoszenia zakażenia i konsekwencji dla pozafarmaceutycznych środków przeciwdziałania, opublikowanymi przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w dniu 21 kwietnia 2021 r. (16), wymogi dotyczące testowania i objęcia kwarantanną podróżnych, jeżeli zostały wdrożone, mogą zostać uchylone lub zmodyfikowane w odniesieniu do osób w pełni zaszczepionych, o ile w społeczności w państwie pochodzenia nie rozprzestrzeniają się warianty budzące obawy lub będące przedmiotem zainteresowania lub też stopień ich rozprzestrzenienia jest bardzo niski. Wynika to z tego, że prawdopodobieństwo, że podróżny w pełni zaszczepiony będzie stanowić ryzyko związane z dalszym przenoszeniem wirusa wywołującego COVID-19, ocenia się jako bardzo niskie, chyba że na jego zwiększenie wpływają takie czynniki, jak duża częstość występowania wariantów budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania. W rezultacie osoby w pełni zaszczepione szczepionką przeciwko COVID-19, dla której wydano pozwolenie na dopuszczenie do obrotu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 726/2004, nie powinny być poddawane podczas przemieszczania się po terytorium Unii dodatkowym związanym z podróżą testom w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 ani samoizolacji lub kwarantannie związanej z podróżą. Jednocześnie w obecnej sytuacji epidemicznej na terenie UE/EOG, w przestrzeni publicznej i w przypadku dużych zgromadzeń, w tym podczas podróży, należy utrzymać pozafarmaceutyczne środki przeciwdziałania, takie jak zachowanie bezpiecznej odległości, noszenie masek ochronnych oraz higiena rąk i dróg oddechowych, niezależnie od statusu danej osoby w zakresie szczepień.

(24)

W celu uproszczenia podróży na terytorium Unii należy wypracować wspólne rozumienie warunków, na jakich osoby zaszczepione powinny być zwolnione z ograniczeń związanych z podróżą. Osoby zaszczepione powinny zostać zwolnione z ograniczeń po upływie co najmniej 14 dni od pełnego zaszczepienia. Osoby, które otrzymały drugą dawkę szczepionki przeciwko COVID-19 w schemacie dwudawkowym, w tym w przypadku podania dwóch dawek różnych szczepionek przeciwko COVID-19 zgodnie z krajowymi strategiami szczepień, oraz osoby, które otrzymały szczepionkę jednodawkową, należy uznać za całkowicie zaszczepione.

(25)

Aby szybko zwiększyć zakres szczepień, niektóre państwa członkowskie wprowadziły strategie mające na celu zaszczepienie jak największej liczby osób w grupach wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19. Ponadto istnieje zalecenie, aby osobom wcześniej zakażonym SARS-CoV-2 podawać tylko jedną dawkę szczepionki (stosowanej w schemacie dwudawkowym). Zgodnie ze sprawozdaniem Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób z dnia 6 maja 2021 r. dziewięć z 23 państw UE/EOG, które udzieliły odpowiedzi, zaleca osobom wcześniej zakażonym jedną dawkę (w przypadku szczepionek stosowanych w schemacie dwudawkowym) (17). Pojawiają się dowody na to, że w przypadku osób, które wcześniej były zakażone SARS-CoV-2, jedna dawka Comirnaty i szczepionki przeciwko COVID-19 opracowanej przez firmę Moderna (szczepionek mRNA) wywołuje odpowiedź przeciwciał oraz komórek B i T na podobnym poziomie jak u osób, które wcześniej nie były zakażone, lub na wyższym poziomie. Ponadto na podstawie niektórych badań można przypuszczać, że jedna dawka szczepionki u osób wcześniej zakażonych wywołuje podobną odpowiedź przeciwciał, komórek B i komórek T jak u osób niezakażonych, które otrzymały dwie dawki szczepionki. Pojawiają się również dowody na wyższe poziomy przeciwciał po jednej dawce szczepionki Vaxzevria u osób wcześniej zakażonych w porównaniu z jedną dawką u osób wcześniej niezakażonych, przy czym wydaje się, że jedna dawka u osób wcześniej zakażonych wywołuje podobną odpowiedź przeciwciał jak u osób niezakażonych, które otrzymały dwie dawki szczepionki. Bez uszczerbku dla kompetencji państw członkowskich w zakresie określania strategii szczepień, osoba, która po wcześniejszym zakażeniu SARS-CoV-2 otrzymała jedną dawkę dwudawkowej szczepionki przeciwko COVID-19 dopuszczonej do obrotu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 726/2004, powinna być również uznawana, w kontekście podróży, za w pełni zaszczepioną, jeżeli w zaświadczeniu o szczepieniu wskazano, że cykl szczepienia został ukończony po podaniu jednej dawki.

(26)

Państwa członkowskie mogłyby również znieść ograniczenia w innych okolicznościach. Zgodnie z art. 5 ust. 5 akapit pierwszy rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19, jeżeli państwa członkowskie uznają dowód szczepienia w celu uchylenia ograniczeń w zakresie swobodnego przepływu również w innych sytuacjach, na przykład po pierwszej dawce w schemacie dwudawkowym, powinny również uznawać, na tych samych warunkach, zaświadczenia o szczepieniu wykonanym szczepionką przeciwko COVID-19 objętą art. 5 ust. 5 akapit pierwszy tego rozporządzenia. Państwa członkowskie powinny również móc uznawać, w tym samym celu, zaświadczenia o szczepieniu wydane w odniesieniu do szczepionki przeciwko COVID-19 objętej art. 5 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19.

(27)

Coraz liczniejsze dowody potwierdzają zalecenie, zgodnie z którym osoby, które powróciły do zdrowia po potwierdzonym laboratoryjnie zakażeniu wirusem wywołującym COVID-19, nie muszą być poddawane dodatkowym związanym z podróżą testom w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 ani samoizolacji lub kwarantannie związanej z podróżą, przynajmniej w ciągu pierwszych 180 dni od pierwszego dodatniego wyniku testu NAAT, pod warunkiem że utrzymane zostaną pozafarmaceutyczne środki przeciwdziałania, takie jak zachowanie bezpiecznej odległości, noszenie masek ochronnych oraz higiena rąk i dróg oddechowych. W rezultacie wiele państw członkowskich już zwolniło lub planuje zwolnić osoby, które powróciły do zdrowia, z ograniczeń w zakresie swobodnego przepływu na terytoriom Unii, a interoperacyjne unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19, które ma zostać wkrótce wprowadzone, ułatwi podróżnym udokumentowanie, że powrócili do zdrowia po uzyskaniu dodatniego wyniku testu NAAT w kierunku zakażenia SARS-CoV-2.

(28)

Zgodnie z podejściem ostrożnościowym należy ustanowić tzw. „hamulec bezpieczeństwa”, w ramach którego państwa członkowskie powinny ponownie wymagać od posiadaczy zaświadczeń o szczepieniu lub zaświadczeń o powrocie do zdrowia poddania się testowi w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 lub kwarantannie bądź samoizolacji, jeżeli sytuacja epidemiczna w państwie członkowskim lub w regionie w danym państwie członkowskim szybko się pogarsza, szczególnie jeżeli zgłoszono dużą częstość występowania wariantów SARS-CoV-2 budzących obawy lub będących przedmiotem zainteresowania, które mają zwiększoną zdolność do przenoszenia się, prowadzą do cięższego przebiegu choroby lub wpływają na skuteczność szczepionki. Art. 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 stanowi, że w takich sytuacjach dane państwo członkowskie informuje o tym Komisję i pozostałe państwa członkowskie w miarę możliwości z 48-godzinnym wyprzedzeniem przed wprowadzeniem nowych ograniczeń. W celu zapewnienia koordynacji, w szczególności w przypadku gdy ograniczenia nakłada się ze względu na nowe warianty SARS-CoV-2 budzące obawy lub będące przedmiotem zainteresowania, Rada, w ścisłej współpracy z Komisją, powinna, na podstawie takich informacji, zostać zobowiązana do dokonania skoordynowanego przeglądu sytuacji.

(29)

Aby nie rozdzielać rodzin podróżujących, małoletni podróżujący z rodzicem lub rodzicami, bądź z inną inną osobą towarzyszącą, nie powinni być zobowiązani do poddania się kwarantannie lub samoizolacji związanej z podróżą, jeżeli takiego wymogu nie nakłada się na osobę towarzyszącą, na przykład dlatego, że posiada zaświadczenie o szczepieniu lub zaświadczenie o powrocie do zdrowia. Ponadto dzieci poniżej 12 roku życia powinny być zwolnione z wymogu poddania się związanym z podróżą testom w kierunku zakażenia SARS-CoV-2.

(30)

Zachęca się państwa członkowskie, aby ułatwiały, w miarę możliwości, podróże z krajów lub terytoriów zamorskich, o których mowa w art. 355 ust. 2 TFUE i wymienionych w załączniku II do TFUE, lub z Wysp Owczych.

(31)

Ustalanie kontaktów zakaźnych jest głównym filarem walki z rozprzestrzenianiem się wirusa, zwłaszcza w związku z pojawianiem się nowych wariantów. Jednocześnie skuteczne i szybkie ustalanie kontaktów zakaźnych jest trudniejsze, gdy musi być prowadzone transgranicznie oraz w odniesieniu do dużej liczby pasażerów podróżujących blisko siebie. Aby rozwiązać ten problem, państwa członkowskie powinny rozważyć nałożenie na osoby, które wjeżdżają na ich terytorium środkami transportu zbiorowego z wcześniej przydzielonym miejscem do siedzenia lub kabiną, wymogu przedkładania karty lokalizacji pasażera (PLF), z zachowaniem wymogów w zakresie ochrony danych, w szczególności gdy osoby takie testuje się dopiero po przyjeździe. W tym celu w ramach „EU Healthy Gateways” opracowano wspólny formularz cyfrowej karty lokalizacji pasażera (18), z którego będą mogły korzystać państwa członkowskie. Należy zachęcać państwa członkowskie do przyłączenia się do platformy wymiany PLF, która jest częścią systemu wczesnego ostrzegania i reagowania, aby zwiększyć ich zdolności w zakresie transgranicznego ustalania kontaktów zakaźnych w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu. Platforma wymiany PLF umożliwi bezpieczną, szybką i skuteczną wymianę danych między właściwymi organami państw członkowskich, która pozwoli na przekazywanie informacji z istniejących krajowych systemów cyfrowych PLF oraz odpowiednich informacji epidemiologicznych pozostałym właściwym organom w sposób interoperacyjny i automatyczny. W tym celu 27 maja 2021 r. Komisja przyjęła decyzję wykonawczą Komisji zmieniającą decyzję wykonawczą (UE) 2017/253 w odniesieniu do ostrzeżeń uruchamianych w związku z poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowia oraz na potrzeby ustalania kontaktów zakaźnych pasażerów zidentyfikowanych na podstawie kart lokalizacji pasażera (19).

(32)

Należy zachęcać państwa członkowskie do publikowania istotnych informacji również w formacie nadającym się do odczytu maszynowego, aby ułatwić ich przetwarzanie przez zainteresowane strony, takie jak podmioty świadczące transgraniczne usługi transportu pasażerskiego.

(33)

Z uwagi na zmieniającą się sytuację epidemiczną oraz w miarę, jak nauka dostarcza nam coraz dokładniejszych informacji, również na temat tego, że szczepienia należy powtarzać, aby zapewnić ochronę przed nowymi wariantami oraz że należy w regularnych odstępach czasu otrzymywać dawki przypominające, Komisja, przy wsparciu Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, powinna nadal regularnie dokonywać przeglądu niniejszego zalecenia, szczególnie kiedy osiągnięty zostanie wysoki wskaźnik wyszczepienia. W przeglądzie tym należy również ocenić kryteria, potrzeby w zakresie danych i progi określone w niniejszym zaleceniu, w tym rozważyć, czy należy wziąć pod uwagę inne kryteria, takie jak wskaźnik przeprowadzonych testów, wskaźniki hospitalizacji, wskaźnik wyszczepienia i wskaźnik sekwencjonowania, lub dostosować progi, oraz przekazać swoje ustalenia Radzie do rozpatrzenia, wraz z wnioskiem dotyczącym zmiany zalecenia – w razie potrzeby,