(1)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1139 (3) ustanawia się wieloletni plan w odniesieniu do stad dorsza atlantyckiego, śledzia atlantyckiego i szprota w Morzu Bałtyckim (dalej zwany „planem wieloletnim dotyczącym Morza Bałtyckiego”). Plan wieloletni dotyczący Morza Bałtyckiego ma wdrażać podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem, aby zapewnić minimalizowanie negatywnego wpływu działalności połowowej na ekosystem morski. Plan ten musi być spójny z unijnym prawodawstwem dotyczącym środowiska, w szczególności z celem polegającym na osiągnięciu do 2020 r. dobrego stanu ekologicznego środowiska morskiego określonym w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE (4).

(2)

Postanowienia planu wieloletniego dotyczącego Morza Bałtyckiego odnoszące się do przyjęcia szczegółów realizacji obowiązku wyładunku przewidzianego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 (5) w wodach unijnych Morza Bałtyckiego powinny mieć także zastosowanie do łososia atlantyckiego (Salmo salar), jeżeli chodzi o odstępstwo na podstawie wysokiej przeżywalności.

(3)

Zgodnie z oceną naukową przeprowadzoną przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES) stan wielu gatunków i siedlisk Morza Bałtyckiego nie jest dobry. Roczny poziom napływu substancji biogennych nadal przekracza uzgodnione na szczeblu regionalnym cele w środkowej części Morza Bałtyckiego, na Morzu Archipelagowym i w Zatoce Fińskiej. Stężenie substancji biogennych pozostaje stosunkowo wysokie, podobnie jak ilość obszarów głębinowych, w których poziom tlenu jest niski lub zerowy. Zanieczyszczenie utrzymuje się na wysokim poziomie w porównaniu z większością mórz europejskich. Ta ogólna sytuacja środowiskowa wpływa na funkcjonowanie sieci pokarmowej, zmniejsza wytrzymałość i odporność na dalsze zmiany w środowisku oraz ogranicza perspektywy osiągania korzyści społeczno-gospodarczych, w tym perspektywy dotyczące uprawnień do połowów.

(4)

Pogorszenie stanu stada dorsza atlantyckiego (Gadus morhua) ze wschodniej części Morza Bałtyckiego jest powiązane z tą sytuacją. Według ICES stado dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego dotyka problem niezrównoważenie niskiej biomasy ze względu na połączenie malejącej liczebności uzupełnienia, niskiej dostępności gatunków stanowiących pokarm, czynników środowiskowych i zmian w ekosystemie, takich jak ubytek tlenu, wzrost temperatury lub zanieczyszczenia, prowadzących do wysokiej śmiertelności naturalnej, stanowiącej około trzykrotność śmiertelności połowowej, oraz nadmiernej śmiertelności połowowej, biorąc pod uwagę stan stada. Biomasa stada dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego o wymiarach handlowych znajduje się obecnie na najniższym poziomie od lat 50-tych XX w. Ponadto ICES szacuje, że w średniej perspektywie (do 2024 r.) biomasa stada tarłowego dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego pozostanie poniżej punktu odniesienia dla zrównoważonego rybołówstwa nawet w przypadku całkowitego braku połowów i w związku z tym w opinii dotyczącej stad w 2020 r. zaleciła zaniechanie połowów.

(5)

Plan wieloletni dotyczący Morza Bałtyckiego zawiera wymóg, by jeżeli opinie naukowe wskazują, że dane stado jest zagrożone, zastosować środki zaradcze, w tym ograniczyć uprawnienia do połowów i wprowadzić szczególne środki ochrony, oraz uzupełnić te środki innymi odpowiednimi środkami. Środki zaradcze mogą obejmować zawieszenie ukierunkowanych połowów przedmiotowego stada i odpowiednie ograniczenie uprawnień do połowów. Wyboru środków dokonuje się w zależności od charakteru, powagi, czasu trwania i powtarzalności sytuacji.

(6)

Na podstawie oceny stada dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego Komisja przyjęła rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/1248 (6) zakazujące unijnym statkom rybackim połowów dorsza atlantyckiego w podrejonach ICES 24, 25 i 26 do dnia 31 grudnia 2019 r. Zakaz ten wywarł znaczący wpływ na wschodni region Morza Bałtyckiego, zwłaszcza na sektor tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego. Wywarł on również wpływ na połowy z zachodniej części Morza Bałtyckiego.

(7)

Rozporządzenie Rady (UE) 2019/1838 (7) przewiduje konieczną i bezprecedensową redukcję uprawnień do połowów na 2020 r. o 92 % w porównaniu z 2019 r. w odniesieniu do dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego i ogranicza stosowanie całkowitego dopuszczalnego połowu (TAC) wyłącznie do przyłowów. Nie zezwala się zatem na żadne ukierunkowane połowy tego stada. Dopuszczalna jest działalność połowowa prowadzona w celach naukowych, tak aby monitorować tendencje w odniesieniu do biomasy stada. Ponieważ w podrejonie ICES 24 występuje głównie dorsz atlantycki ze wschodniej części Morza Bałtyckiego, wykorzystanie TAC w odniesieniu do dorsza atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego w podrejonie ICES 24 zostało także ograniczone do przyłowów dorsza.

(8)

Floty rybackie, które obecnie są zależne od dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego, nie mają możliwości poławiania innych stad jako alternatywy. Szacuje się, że kompensacja strat gospodarczych spowodowanych zamknięciem połowów dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego wymagałaby dodatkowych połowów około 20 000 ton gatunków alternatywnych. Jednak rozporządzenie (UE) 2019/1838 przewiduje znaczne ograniczenia w odniesieniu do innych stad w 2020 r., w szczególności w odniesieniu do stada dorsza atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego ograniczenie o 60 % oraz w odniesieniu do stada śledzia atlantyckiego (Clupea harengus) z zachodniej części Morza Bałtyckiego ograniczenie o 65 % dla stada zachodniego i o 27 % w Zatoce Botnickiej.

(9)

Analiza wykazała, że segmenty floty o najwyższej zależności od dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego obejmują ponad 300 statków, głównie trawlery i statki poławiające niewyspecyfikowanymi narzędziami skrzelowymi z Litwy, Łotwy i Polski oraz, w mniejszym stopniu, z Danii i z Niemiec. Wspomniane segmenty floty mają istotne znaczenie społeczno-gospodarcze i stanowią pomiędzy 20 % a 50 % krajowej floty na Litwie, Łotwie i w Polsce w ekwiwalentach pełnego czasu pracy. Jedynie niewielka część segmentów floty wydaje się zdolna do przetrwania krótkoterminowego, ale już nie średnio- lub długoterminowego zamknięcia połowów. Pozostała część już teraz znajduje się w złej sytuacji, która wskutek zamknięcia połowów będzie jeszcze gorsza lub doprowadzi do zupełnej utraty rentowności. Wykorzystanie kwot dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego od wielu lat utrzymuje się na poziomie poniżej 60 %, przy czym w 2018 r. nastąpił dalszy spadek do 40 %, a w 2019 r. poziom ten był jeszcze niższy; wykorzystanie tych kwot do połowy lipca 2019 r., kiedy to Komisja wprowadziła środki nadzwyczajne, wynosiło 19 %, co odzwierciedla problem biologiczny związany z tymi połowami. Ponieważ nie oczekuje się, aby stado dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego odbudowało się do zdrowego poziomu nawet w perspektywie średnioterminowej, w przypadku tych segmentów floty utrzymywać się będzie nierównowaga strukturalna, co uzasadnia restrukturyzację floty.

(10)

Restrukturyzację flot należy przeprowadzać zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1380/2013, zgodnie z którym państwa członkowskie mają wprowadzać z czasem środki służące dostosowaniu zdolności połowowej swoich flot do swoich uprawnień do połowów, biorąc pod uwagę tendencje i opierając się na najlepszych dostępnych opiniach naukowych oraz mając na uwadze cel polegający na osiągnięciu stabilnej i trwałej równowagi między nimi. Aby osiągnąć ten cel, państwa członkowskie mają do dnia 31 maja każdego roku przesyłać Komisji sprawozdanie, w którym oceniają równowagę pomiędzy zdolnościami połowowymi swoich flot a swoimi uprawnieniami do połowów. Jeżeli z oceny wynika wyraźnie, że zdolność połowowa nie jest skutecznie zrównoważona z uprawnieniami do połowów, zainteresowane państwo członkowskie ma sporządzić plan działania dla segmentów floty, w stosunku do których stwierdzono strukturalną nadwyżkę zdolności, i włączyć ten plan do swojego sprawozdania.

(11)

W porozumieniu politycznym Rady z dnia 15 października 2019 r. w sprawie limitów połowowych w Morzu Bałtyckim na 2020 r. zainteresowane państwa członkowskie oświadczyły, że jeżeli będą musiały zmniejszyć zdolność połowową floty w celu ograniczenia niekorzystnych skutków społeczno-gospodarczych wynikających ze zmniejszenia połowów, przedstawią Komisji plan działania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1380/2013. W dniu 17 października 2019 r. zainteresowane państwa członkowskie uznały również, że z uwagi na konieczność ograniczenia zdolności połowowej floty ważne jest unikanie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w dodatkowe zdolności połowowe. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość przesyłania Komisji w dowolnym momencie swoich rocznych sprawozdań dotyczących zdolności połowowej i uprawnień do połowów lub zmian tych sprawozdań w celu wprowadzenia lub zmiany takiego planu działania.

(12)

Poziomy zdolności połowowej państw członkowskich wdrażających środki na rzecz trwałego zaprzestania działalności połowowej w segmentach floty prowadzących ukierunkowane połowy dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego, dorsza atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego lub śledzia atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego (zwanych dalej „trzema przedmiotowymi stadami”) nie powinny przekraczać średnich poziomów zdolności połowowej statków mających uprawnienia do połowów z trzech przedmiotowych stad w latach 2015–2019. Te poziomy zdolności połowowej powinny zostać zmniejszone, gdy statki zostaną wycofane przy wykorzystaniu pomocy publicznej, w celu odbudowy trzech przedmiotowych stad. Te państwa członkowskie powinny zapewnić, aby statki z innych segmentów floty nie mogły zostać przekierowane do segmentów floty, które poławiają którekolwiek z trzech przedmiotowych stad, poprzez nieprzydzielanie ponownie zdolności połowowej tym grupom statków, zanim nie upłynie pięć lat od daty wycofania lub zanim dane stado nie będzie znajdować się powyżej MSY Btrigger przez okres trzech lat, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Aby zapewnić, by pułapy zdolności połowowej nie zostały przekroczone, państwa członkowskie powinny informować Komisję o początkowym pułapie zdolności połowowej i o wszelkich jego zmianach.

(13)

Ze względu na zły stan trzech przedmiotowych stad państwa członkowskie powinny zwiększyć monitorowanie i kontrolę statków z kwotą na przyłowy dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego lub z uprawnieniami do połowów dorsza atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego lub śledzia atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego. Ponadto ilość progową, od której statek rybacki jest zobowiązany do przesłania uprzedniego powiadomienia o wyładunku oraz do wyładunku połowu w określonym miejscu, należy zmniejszyć do 250 kg w odniesieniu do dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego i dorsza atlantyckiego z zachodniej części Morza Bałtyckiego.

(14)

Należy w związku z tym odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2016/1139.

(15)

ICES wydała analityczną ocenę stada dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego, ale ze względu na brak wymaganych danych nie mogła przedstawić przedziałów śmiertelności połowowej ani różnych punktów odniesienia. W związku z tym należy poprawić gromadzenie danych.

(16)

Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 508/2014 (8) przewidywał trwałe zaprzestanie działalności połowowej do dnia 31 grudnia 2017 r. jako narzędzie służące zmniejszeniu zidentyfikowanej strukturalnej nadwyżki zdolności. W przypadku stwierdzenia przez państwa członkowskie strukturalnej nierównowagi, plan działania na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1380/2013 umożliwiał im w związku z tym zastosowanie trwałego zaprzestania działalności połowowej jako sposobu osiągnięcia celów planu działania.

(17)

W celu złagodzenia poważnych szkodliwych skutków społeczno-gospodarczych, jakie dla społeczności i przedsiębiorstw zaangażowanych w połowy wynikają z trwałej i negatywnej sytuacji środowiskowej na Morzu Bałtyckim oraz związanego z nią znacznego ograniczenia uprawnień do połowów, a także ze względu na środki szczegółowe przewidziane w planie wieloletnim dotyczącym Morza Bałtyckiego, dostępne powinno być wsparcie publiczne na trwałe zaprzestanie działalności połowowej poprzez złomowanie statków rybackich, aby umożliwić państwom członkowskim osiągnięcie celów ich planów działania na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1380/2013 oraz zmniejszenie strukturalnej nierównowagi stwierdzonej w odnośnych segmentach flot. Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 508/2014, aby ponownie wprowadzić wsparcie na rzecz trwałego zaprzestania działalności połowowej dla statków w odnośnych segmentach flot.

(18)

Aby zapewnić spójność strukturalnego dostosowania floty na Morzu Bałtyckim z celami w zakresie ochrony określonymi w planie wieloletnim dotyczącym Morza Bałtyckiego, wsparcie na rzecz trwałego zaprzestania działalności połowowej poprzez złomowanie statków rybackich w odnośnych segmentach flot powinno być ściśle uzależnione od zgodności z rozporządzeniem (UE) nr 1380/2013 i zachowania szczególnych pułapów zdolności połowowej dotyczących odnośnych segmentów flot.

(19)

Biorąc pod uwagę wrażliwy ekosystem Morza Bałtyckiego, wsparcie na rzecz trwałego zaprzestania działalności połowowej nie powinno być przyznawane w celu modernizacji statków rybackich umożliwiającej wykonywanie innych rodzajów działalności niż połowy przemysłowe, jak np. połowy rekreacyjne, ponieważ działanie takie mogłoby mieć szkodliwy wpływ na ekosystem. W związku z tym wsparcie powinno być przyznawane wyłącznie na złomowanie statków rybackich.

(20)

Rozporządzenie (UE) nr 1380/2013 stanowi, że nie zastępuje się zdolności połowowej odpowiadającej statkom rybackim wycofanym przy wykorzystaniu pomocy publicznej. Ponadto rozporządzenie to przewiduje, że wprowadzenie do floty nowej zdolności połowowej bez korzystania z pomocy publicznej musi być równoważone uprzednim obniżeniem zdolności połowowej o co najmniej tę samą wielkość bez korzystania z pomocy publicznej.

(21)

Ponieważ wsparcie na podstawie rozporządzenia (UE) nr 508/2014 może być udzielane do końca 2023 r., ostatnie roczne sprawozdanie z realizacji programów operacyjnych należy przedłożyć do dnia 31 maja 2024 r. Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 508/2014.

(22)

Biorąc pod uwagę złą sytuację gospodarczą unijnych statków rybackich o znacznej zależności od trzech przedmiotowych stad oraz potrzebę zapewnienia dostępności wsparcia w ramach EFMR na trwałe zaprzestanie działalności połowowej tych statków w 2020 r., niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,

1)

w art. 1 dodaje się ustęp w brzmieniu:

2)

w art. 7 ust. 1 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Jednak w odniesieniu do łososia atlantyckiego uprawnienia powierzone Komisji w akapicie pierwszym są ograniczone do środków, o których mowa w lit. a) tego akapitu.”;

3)

dodaje się rozdział w brzmieniu:

„ROZDZIAŁ VI A

ZMNIEJSZENIE ZDOLNOŚCI POŁOWOWEJ

4)

art. 11 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

5)

art. 14 lit. a) otrzymuje brzmienie:

6)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

1)

w art. 34 wprowadza się następujące zmiany:

2)

art. 114 ust. 1 otrzymuje brzmienie: