22.10.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 310/1

(1)

Zmiana klimatu stanowi jedno z wielkich wyzwań naszych czasów: w porozumieniu kopenhaskim (1) poparto cel 2 °C i podkreślono konieczność dokonania dużych redukcji światowych emisji gazów cieplarnianych, wzywając do podjęcia działań mających na celu zminimalizowanie skutków zmiany klimatu.

(2)

W ramach przyszłego piątego sprawozdania oceniającego przygotowanego przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), którego publikacja przewidywana jest na 2014 r., planuje się zebranie i ocenę najnowszych wyników badań naukowych w celu zapewnienia solidnej podstawy naukowej na potrzeby procesu decyzyjnego, z naciskiem na prognozy dotyczące przyszłych zmian klimatu, regionalne aspekty zmian klimatu i powiązane skutki, ocenę różnych koncepcji łagodzenia zmiany klimatu oraz rolę poszczególnych sektorów, np. energetycznego, transportowego, rolnego, przemysłowego.

(3)

W strategii „Europa 2020” wyjaśniono potrzebę osiągnięcia docelowych wartości emisji ustalonych wcześniej na poziomie Unii Europejskiej i podkreślono konieczność zwiększenia odporności naszych gospodarek na zagrożenia związane z klimatem oraz możliwości zapobiegania klęskom żywiołowym i reagowania na nie.

(4)

Badania naukowe i innowacje znajdują się w centrum wspomnianych wyżej celów polityki. W szczególności niezbędne są lepsze prognozy klimatyczne, aby zareagować na możliwość przyszłych zmian dotyczących występowania i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych. Badania naukowe są również niezbędne do przeprowadzenia oceny pod kątem wykonalności, konsekwencji i realizacji globalnych wartości docelowych w Europie i poza Europą, a także do ilościowego oszacowania skutków regionalnych związanych z tymi wartościami docelowymi. Poprawa wiedzy ma zasadnicze znaczenie dla określenia wariantów działań przystosowawczych i łagodzących oraz oszacowania ich potencjalnych korzyści, skutków i kosztów w porównaniu ze scenariuszem zakładającym brak działań.

(5)

Kwestie podatności oraz odporności społeczeństwa i ekosystemów na zagrożenia związane z klimatem są nadal słabo rozumiane. Związana jest z tym konieczność lepszego zrozumienia fundamentalnych procesów rządzących skomplikowanym systemem klimatycznym w celu poprawy wykrywania i kategoryzacji zmian klimatu (wpływ człowieka czy proces naturalny) oraz odróżniania zmiany klimatu od zmienności klimatu.

(6)

Pilnie potrzebne są techniki, koncepcje i mechanizmy minimalizowania skutków w celu zapewnienia radykalnych redukcji emisji dwutlenku węgla, jakie są wymagane do 2050 r., w tym badania naukowe i innowacje w zakresie odnawialnych źródeł energii, wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, efektywności energetycznej i oszczędnego gospodarowania zasobami, alternatywnych paliw, zmiany sposobu użytkowania gruntów, mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju, rolnictwa i leśnictwa, a także ograniczenia emisji zanieczyszczeń, które mają wpływ na zdrowie człowieka i środowisko naturalne.

(7)

Należy rozwijać usługi klimatyczne na potrzeby tworzenia, udostępniania i wykorzystywania naukowych prognoz klimatycznych. W tym kontekście badania naukowe są niezbędne, aby ulepszać i rozwijać systemy długoterminowej obserwacji, analizę danych, modele i systemy prognozowania w różnych horyzontach czasowych, a także wspierać tworzenie skutecznych partnerstw między usługodawcami i użytkownikami.

(8)

Na swoim posiedzeniu w dniu 26 maja 2010 r. (2) Rada ds. Konkurencyjności uznała, że w przypadku inicjatywy „Łączenie w Europie wiedzy na temat zmiany klimatu” wspólne planowanie badań naukowych pozwoliłoby na osiągnięcie znacznej wartości dodanej, niwelując rozdrobnienie działań państw członkowskich w tej dziedzinie badań. Rada przyjęła zatem konkluzje wskazujące na konieczność podjęcia inicjatywy w zakresie wspólnego planowania badań naukowych w tej dziedzinie i zwróciła się do Komisji o pomoc w jej przygotowaniu. Rada podkreśliła również, że wspólne planowanie jest procesem kierowanym przez państwa członkowskie, a Komisja pełni rolę wspomagającą. Analiza krajowych działań badawczych przedstawiona w dokumencie roboczym służb Komisji potwierdza, że istnieje konieczność lepszej koordynacji, aby zwiększyć skuteczność i oddziaływanie badań naukowych oraz wykorzystać synergię z działaniami realizowanymi na szczeblu UE poprzez opracowanie wspólnego programu badań strategicznych.

(9)

Zmiana klimatu oraz badania związane z klimatem to jeden z kluczowych obszarów unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych, który ma ogromne znaczenie strategiczne dla wspierania procesu politycznego Unii Europejskiej, zważywszy na globalny wymiar zmian klimatu. Działania realizowane w ramach tej inicjatywy w zakresie wspólnego planowania muszą być ściśle koordynowane z siódmym programem ramowym Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych oraz przyszłymi programami unijnymi w tej dziedzinie, w szczególności programem ramowym na rzecz badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020”.

(10)

Wspólne planowanie badań naukowych w zakresie łączenia wiedzy na temat zmian klimatu przyczyniłoby się do koordynacji badań w tej dziedzinie, przez co wniosłoby wkład w tworzenie w pełni działającej europejskiej przestrzeni badawczej w zakresie zmian klimatu, umacniając wiodącą pozycję i konkurencyjność Europy w zakresie badań w tej dziedzinie.

(11)

Aby osiągnąć cele określone w niniejszym zaleceniu, państwa członkowskie powinny współpracować z Komisją przy analizie ewentualnych inicjatyw Komisji zmierzających do wspierania państw członkowskich w dalszym rozwijaniu i realizacji programu badań strategicznych.

(12)

Aby Komisja mogła składać Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania z postępów dokonanych w ramach wszystkich inicjatyw w zakresie wspólnego planowania, państwa członkowskie powinny systematycznie przedkładać Komisji sprawozdania z postępów dokonanych w ramach przedmiotowej inicjatywy w zakresie wspólnego planowania,

1.

Zachęca się państwa członkowskie, aby opracowały wspólną koncepcję współpracy i koordynacji w zakresie badań naukowych na szczeblu unijnym, która przyczyni się do sprostania wyzwaniom związanym z łagodzeniem skutków zmiany klimatu i przystosowaniem się do niej oraz połączy aspekty naukowe, polityczne, gospodarcze i społeczne. Należy dążyć do pełnego zaangażowania państw członkowskich, w szczególności państw, w przypadku których oczekuje się poważnych skutków zmiany klimatu.

2.

Zachęca się państwa członkowskie, aby opracowały wspólny operacyjny program badań strategicznych, określający średnio- i długookresowe potrzeby oraz cele badawcze w dziedzinie zmiany klimatu. Powinien on obejmować plan realizacji ustanawiający priorytety i harmonogram oraz określający działania, instrumenty i zasoby niezbędne do jego realizacji.

3.

Zachęca się państwa członkowskie, aby uwzględniły następujące działania jako część operacyjnego programu badań strategicznych i planu realizacji:

4.

Zachęca się państwa członkowskie, aby zachowały i dalej rozwijały wspólną strukturę zarządzania w dziedzinie zmiany klimatu, uprawnioną do określania wspólnych warunków, zasad oraz procedur współpracy i koordynacji oraz do monitorowania realizacji programu badań strategicznych.

5.

Zachęca się państwa członkowskie, aby wspólnie wdrażały program badań strategicznych, m.in. za pośrednictwem krajowych programów badawczych i innych krajowych działań badawczych, zgodnie z wytycznymi w sprawie warunków ramowych na rzecz wspólnego planowania, opracowanymi przez ustanowioną przez Radę Grupę Wysokiego Szczebla ds. Wspólnego Planowania (3).

6.

Zachęca się państwa członkowskie, aby współpracowały z Komisją przy analizie ewentualnych inicjatyw Komisji zmierzających do wspierania państw członkowskich w opracowaniu i realizacji programu badań strategicznych oraz przy koordynacji wspólnych programów z inicjatywami unijnymi w tej dziedzinie.

7.

Zachęca się państwa członkowskie do ścisłej współpracy ze Strategicznym Forum ds. Międzynarodowej Współpracy Naukowo-Technicznej (SFIC) przy opracowywaniu i wdrażaniu potencjalnego międzynarodowego wymiaru programu badań strategicznych oraz do zapewniania spójności z inicjatywami SFIC realizowanymi z państwami trzecimi i na ich rzecz.

8.

Zachęca się państwa członkowskie, aby systematycznie informowały Komisję o postępach dokonanych w ramach niniejszej inicjatywy w zakresie wspólnego planowania w formie rocznych sprawozdań z postępów w realizacji.