3.2.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 33/10

(1)

Od czasu przyjęcia dyrektywy 94/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 1994 r. w sprawie ochrony nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów odnoszących się do nabywania praw do korzystania z nieruchomości w oznaczonym czasie (3) nastąpił rozwój tej formy użytkowania nieruchomości, a na rynku pojawiły się nowe podobne produkty wakacyjne. Te nowe produkty wakacyjne i niektóre transakcje związane z umowami timeshare, takie jak umowy odsprzedaży i umowy wymiany, nie są objęte dyrektywą 94/47/WE. Ponadto z doświadczeń ze stosowania dyrektywy 94/47/WE wynika, że niektóre kwestie zawarte już w dyrektywie wymagają aktualizacji lub wyjaśnienia, aby zapobiec tworzeniu produktów, które mają na celu obejście przepisów tej dyrektywy.

(2)

Istniejące luki prawne są przyczyną znacznych zakłóceń konkurencji i poważnych problemów konsumentów, a tym samym utrudniają sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dlatego też dyrektywę 94/47/WE należy zastąpić nową zaktualizowaną dyrektywą. Z tego względu, że turystyka odgrywa coraz ważniejszą rolę w gospodarce państw członkowskich, należy zachęcać do podnoszenia wzrostu i produktywności branży timeshare i długoterminowych produktów wakacyjnych przez przyjęcie pewnych wspólnych przepisów.

(3)

W celu zwiększenia pewności prawnej oraz umożliwienia konsumentom i podmiotom gospodarczym czerpania wszelkich korzyści z rynku wewnętrznego należy kontynuować zbliżanie odpowiednich przepisów prawnych państw członkowskich. Trzeba zatem w pełni zharmonizować niektóre aspekty marketingu, sprzedaży i odsprzedaży praw z umów timeshare oraz długoterminowych produktów wakacyjnych, a także wymiany praw wynikających z umów timeshare. Państwa członkowskie nie powinny mieć możliwości utrzymywania ani wprowadzania do ustawodawstwa krajowego przepisów odbiegających od tych, które ustanowiono w niniejszej dyrektywie. W kwestiach nieobjętych zharmonizowanymi przepisami państwa członkowskie powinny mieć możliwość utrzymania w mocy lub wprowadzenia przepisów krajowych zgodnych z prawem wspólnotowym. Państwa członkowskie powinny zatem móc na przykład utrzymać lub wprowadzić przepisy w sprawie skutków korzystania z prawa odstąpienia od umowy w stosunkach prawnych nieregulowanych przepisami niniejszej dyrektywy lub przepisy, zgodnie z którymi nie może powstać zobowiązanie między konsumentem a dostawcą oferującym timeshare lub dostawcą długoterminowego produktu wakacyjnego ani osoby te nie mogą również względem siebie dokonywać płatności, dopóki konsument nie podpisze umowy kredytu na finansowanie zakupu tych usług.

(4)

Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać możliwości stosowania przez państwa członkowskie, zgodnie z prawem wspólnotowym, przepisów niniejszej dyrektywy w dziedzinach, które nie są objęte zakresem jej zastosowania. Państwa członkowskie mogą zatem utrzymać w mocy lub wprowadzić przepisy krajowe odpowiadające wszystkim lub niektórym przepisom niniejszej dyrektywy, dotyczące transakcji nieobjętych zakresem jej zastosowania.

(5)

Poszczególne umowy objęte niniejszą dyrektywą powinny być jasno zdefiniowane w sposób uniemożliwiający obchodzenie przepisów w niej zawartych.

(6)

Do celów niniejszej dyrektywy pojęcie umowa timeshare nie powinno obejmować wielokrotnych rezerwacji miejsca zakwaterowania, w tym pokoi hotelowych, o ile wielokrotne rezerwacje nie powodują powstania praw i obowiązków innych niż te powstałe w wyniku dokonania pojedynczych rezerwacji. Zwykłe umowy najmu również nie powinny zostać objęte pojęciem umowy timeshare, ponieważ odnoszą się do jednego ciągłego okresu korzystania, a nie do okresów wielokrotnych.

(7)

Do celów niniejszej dyrektywy zwykłe programy lojalnościowe przewidujące zniżki za przyszłe pobyty w hotelach danej sieci hotelowej nie powinny być objęte pojęciem umowy o długoterminowy produkt wakacyjny, ponieważ członkostwo w programie nie jest przyznawane za opłatą, a opłata uiszczana przez konsumenta nie ma na celu przede wszystkim uzyskania zniżek lub innych korzyści związanych z zakwaterowaniem.

(8)

Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na przepisy dyrektywy Rady 90/314/EWG z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (4).

(9)

Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (dyrektywa w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych) (5) zakazuje wprowadzających w błąd, agresywnych i innych nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów. Ze względu na charakter produktów i praktyki handlowe odnoszące się do timeshare, długoterminowych produktów wakacyjnych, odsprzedaży i wymiany należy przyjąć bardziej szczegółowe i konkretne przepisy dotyczące wymogów informacyjnych i akcji sprzedaży. Należy jasno przedstawić konsumentom handlowy cel zaproszeń na akcje sprzedaży. Należy wyjaśnić i zaktualizować przepisy dotyczące informacji udzielanych przed zawarciem umowy oraz samej umowy. Informacje powinny być udzielane konsumentom za pomocą środków łatwo dla nich dostępnych w danym czasie, aby mieli oni możliwość zapoznania się z nimi przed zawarciem umowy.

(10)

Konsumenci powinni móc żądać, a przedsiębiorcy nie powinni mieć możliwości odmowy, dostarczenia informacji udzielanych przed zawarciem umowy oraz sporządzenia umowy w wybranym przez konsumenta, znanym mu języku. Ponadto w celu ułatwienia wykonania i egzekwowania umowy powinno się zezwolić państwom członkowskim na wprowadzenie wymogu, że konsumentowi powinny być dostarczone kolejne wersje językowe umowy.

(11)

Aby umożliwić konsumentom pełne zrozumienie swoich praw i obowiązków wynikających z umowy, należy przyznać im termin, w którym będą mieli możliwość odstąpienia od umowy bez konieczności uzasadnienia odstąpienia i bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Obecnie długość tego terminu w poszczególnych państwach członkowskich jest różna, a dotychczasowe doświadczenia wskazują, że termin określony w dyrektywie 94/47/WE nie jest wystarczająco długi. W związku z tym termin ten należy wydłużyć w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony konsumentów i większej przejrzystości wobec konsumentów i przedsiębiorców. Długość tego terminu, zasady i skutki korzystania z prawa do odstąpienia od umowy należy ujednolicić.

(12)

Konsumenci powinni dysponować skutecznymi środkami dochodzenia swoich praw na wypadek naruszenia przez przedsiębiorców przepisów dotyczących informacji udzielanych przed zawarciem umowy lub samej umowy, zwłaszcza przepisów stanowiących, że umowa powinna zawierać wszystkie wymagane informacje i że w chwili zawarcia umowy konsument powinien otrzymać jej egzemplarz. Poza środkami dochodzenia swoich praw istniejącymi w prawie krajowym konsumentom powinien przysługiwać przedłużony termin odstąpienia od umowy, jeżeli przedsiębiorca nie dostarczy informacji. Wykonywanie prawa do odstąpienia od umowy powinno być nieodpłatne również we wspomnianym przedłużonym terminie niezależnie od usług, z jakich konsumenci mogli skorzystać. Upływ terminu do odstąpienia od umowy nie uniemożliwia konsumentom dochodzenia swoich praw zgodnie z prawem krajowym w przypadku naruszenia wymogów informacyjnych.

(13)

Rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów (6) powinno mieć zastosowanie do obliczania terminów przewidzianych w niniejszej dyrektywie.

(14)

W celu lepszej ochrony konsumenta należy doprecyzować zakaz płacenia zaliczki na rzecz przedsiębiorców lub na rzecz osoby trzeciej przed końcem terminu odstąpienia od umowy. W przypadku umów odsprzedaży zakaz płacenia zaliczki powinien obowiązywać do faktycznego czasu dokonania sprzedaży lub rozwiązania umowy odsprzedaży, państwa członkowskie powinny móc jednak dowolnie regulować możliwość i zasady dokonywania płatności końcowych na rzecz pośredników w przypadku rozwiązania umowy odsprzedaży.

(15)

W przypadku umów o długoterminowy produkt wakacyjny cena, która ma być zapłacona w ratach, mogłaby uwzględniać możliwość dostosowania kolejnych kwot po pierwszym roku w celu zachowania rzeczywistej wartości rat, np. po uwzględnieniu inflacji.

(16)

W razie odstąpienia od umowy przez konsumenta w przypadku gdy cena jest częściowo lub w całości pokryta z kredytu udzielonego konsumentowi przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia między nią a przedsiębiorcą, rozwiązanie umowy kredytowej nie powinno skutkować ponoszeniem jakichkolwiek kosztów przez konsumenta. Zasada ta powinna też obowiązywać w przypadku umów o inne usługi powiązane świadczone przez przedsiębiorcę lub przez osobę trzecią na podstawie porozumienia między tą stroną trzecią a przedsiębiorcą.

(17)

Konsumenci nie powinni być pozbawieni ochrony przyznanej na mocy niniejszej dyrektywy w przypadku gdy prawem właściwym dla danej umowy jest prawo państwa członkowskiego. Prawo właściwe dla danej umowy powinno zostać określone zgodnie ze wspólnotowymi przepisami w dziedzinie prawa prywatnego międzynarodowego, zwłaszcza zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 593/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych („Rzym I”) (7). Na mocy tego rozporządzenia prawo państwa trzeciego może mieć zastosowanie szczególnie w przypadku gdy przedsiębiorca oferuje swoje produkty konsumentom przebywającym na wakacjach w państwie innym niż państwo ich zamieszkania. Ze względu na fakt, że takie praktyki handlowe są częste w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą i że umowy dotyczą znacznych kwot pieniędzy, należy przewidzieć dodatkowe zabezpieczenie, aby konsument w pewnych konkretnych sytuacjach, zwłaszcza gdy jurysdykcję w sprawie dotyczącej danej umowy mają sądy w jednym z państw członkowskich, nie został pozbawiony ochrony przyznanej mu na mocy niniejszej dyrektywy. Koncepcja ta odzwierciedla szczególną potrzebę ochrony konsumenta wynikającą z typowej złożoności, długoterminowego charakteru i finansowej istotności umów podlegających zakresowi zastosowania niniejszej dyrektywy.

(18)

Sądy mające jurysdykcję w postępowaniach, których przedmiot objęty jest niniejszą dyrektywą, powinny być określane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (8).

(19)

W celu zapewnienia pełnej skuteczności ochrony przyznanej konsumentom na mocy niniejszej dyrektywy, zwłaszcza jeśli chodzi o przestrzeganie przez przedsiębiorców wymogów informacyjnych zarówno przed podpisaniem umowy, jak i w samej umowie, jest konieczne, aby państwa członkowskie ustanowiły skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za naruszenie przepisów niniejszej dyrektywy.

(20)

Należy zapewnić, aby osoby lub organizacje mające zgodnie z prawem krajowym uzasadniony interes w tym zakresie dysponowały środkami prawnymi umożliwiającymi wszczynanie postępowań w sprawie naruszenia przepisów niniejszej dyrektywy.

(21)

Zachodzi konieczność opracowania w państwach członkowskich odpowiednich i skutecznych procedur odwoławczych w celu rozstrzygania sporów między konsumentami a przedsiębiorcami. W tym celu państwa członkowskie powinny wspierać powoływanie organów publicznych lub prywatnych do pozasądowego rozstrzygania sporów.

(22)

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby konsumenci byli odpowiednio informowani o krajowych przepisach transponujących niniejszą dyrektywę, i zachęcać przedsiębiorców i twórców kodeksów postępowania do informowania konsumentów o kodeksach w tej dziedzinie. W celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów organizacje konsumenckie mogłyby być informowane i zapraszane do udziału w opracowywaniu kodeksów postępowania.

(23)

Ponieważ cele niniejszej dyrektywy nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie i możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, jak określono w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną we wspomnianym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do usunięcia barier na rynku wewnętrznym i osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony konsumenta.

(24)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(25)

Zgodnie z pkt 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa (9) zachęca się państwa członkowskie do sporządzania – do własnych potrzeb i w interesie Wspólnoty – i podania do publicznej wiadomości własnych tabel jak najdokładniej odzwierciedlających korelacje między niniejszą dyrektywą a środkami jej transpozycji,

a)

dotyczy środków ochrony prawnej w przepisach ogólnych prawa zobowiązań;

b)

dotyczy rejestracji nieruchomości lub ruchomości oraz przeniesienia własności nieruchomości;

c)

dotyczy warunków prowadzenia działalności gospodarczej lub systemów zezwoleń, lub wymogów dotyczących licencji; oraz

d)

dotyczy określania prawnego charakteru praw będących przedmiotem umów objętych niniejszą dyrektywą.

a)

„umowa timeshare” oznacza umowę zawartą na ponad rok, na podstawie której konsument odpłatnie nabywa prawo do korzystania z co najmniej jednego noclegowego miejsca zakwaterowania przez ponad jeden okres korzystania;

b)

„umowa o długoterminowy produkt wakacyjny” oznacza umowę zawartą na ponad rok, na podstawie której konsument za opłatą nabywa prawo głównie do otrzymywania zniżek lub innych korzyści związanych z zakwaterowaniem wraz z usługami związanymi z podróżą lub innymi usługami lub bez takich usług;

c)

„umowa odsprzedaży” oznacza umowę, na podstawie której przedsiębiorca za opłatą udziela konsumentowi pomocy w sprzedaży lub kupnie prawa z umowy timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego;

d)

„umowa wymiany” oznacza umowę, na podstawie której konsument za opłatą przystępuje do systemu wymiany, który umożliwia temu konsumentowi dostęp do noclegowego miejsca zakwaterowania lub innych usług w zamian za udzielenie innym osobom czasowego dostępu do korzyści dotyczących praw wynikających z jego umowy timeshare;

e)

„przedsiębiorca” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która działa w celu związanym z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem oraz osobę działającą w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy;

f)

„konsument” oznacza osobę fizyczną, która działa w celu niezwiązanym z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem;

g)

„umowa dodatkowa” oznacza każdą umowę, na mocy której konsument nabywa usługi, które są związane z umową timeshare lub z umową o długoterminowy produkt wakacyjny i które są świadczone przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia między tą stroną trzecią a przedsiębiorcą;

h)

„trwały nośnik” oznacza urządzenie umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych do niego osobiście w sposób, który daje mu do nich dostęp w przyszłości przez okres odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i który pozwala na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci;

i)

„kodeks postępowania” oznacza umowę lub zbiór zasad, które nie są wymagane na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych państwa członkowskiego i które definiują postępowanie przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do przestrzegania kodeksu w odniesieniu do jednej lub większej liczby określonych praktyk handlowych lub sektorów działalności gospodarczej;

j)

„twórca kodeksu” oznacza każdy podmiot, w tym przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców, odpowiedzialny za redagowanie kodeksu postępowania, wprowadzanie do niego zmian lub nadzór nad jego przestrzeganiem przez wszystkich, którzy zobowiązali się do jego przestrzegania.

a)

w przypadku umowy timeshare: w postaci standardowego formularza informacyjnego określonego w załączniku I oraz informacje wymagane w części 3 tego formularza;

b)

w przypadku umowy o długoterminowy produkt wakacyjny: w postaci standardowego formularza informacyjnego określonego w załączniku II oraz informacje wymagane w części 3 tego formularza;

c)

w przypadku umowy odsprzedaży: w postaci standardowego formularza informacyjnego określonego w załączniku III oraz informacje wymagane w części 3 tego formularza;

d)

w przypadku umowy wymiany: w postaci standardowego formularza informacyjnego określonego w załączniku IV oraz informacje wymagane w części 3 tego formularza.

a)

w każdym przypadku konsument miał zapewnioną umowę w języku lub jednym z języków tego państwa członkowskiego, o ile jest to język urzędowy Wspólnoty;

b)

w przypadku umowy timeshare dotyczącej jednej konkretnej nieruchomości przedsiębiorca zapewniał konsumentowi uwierzytelnione tłumaczenie umowy w języku lub jednym z języków państwa członkowskiego, w którym położona jest nieruchomość, o ile jest to język urzędowy Wspólnoty.

a)

określenie tożsamości, miejsca zamieszkania/siedziby i podpisy stron; oraz

b)

datę i miejsce zawarcia umowy.

a)

od dnia zawarcia umowy lub wiążącej umowy przedwstępnej; lub

b)

od dnia, w którym konsument otrzymał umowę lub wiążącą umowę przedwstępną, jeśli dzień ten następuje po dniu, o którym mowa w lit. a).

a)

po roku i czternastu dniach kalendarzowych od dnia, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, jeśli osobny standardowy formularz odstąpienia od umowy wymagany na mocy art. 5 ust. 4 nie zostanie wypełniony przez przedsiębiorcę i dostarczony konsumentowi na piśmie, w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku;

b)

po trzech miesiącach i czternastu dniach kalendarzowych od dnia, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, jeżeli informacje, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym mający zastosowanie standardowy formularz informacyjny określony w załącznikach I do IV, nie zostały dostarczone konsumentowi na piśmie, w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku.

—

jeśli którakolwiek z nieruchomości jest położona na terytorium jednego z państw członkowskich, lub

—

w przypadku umowy niezwiązanej bezpośrednio z nieruchomością, jeśli przedsiębiorca wykonuje swoją działalność gospodarczą lub zawodową w jednym z państw członkowskich lub w jakikolwiek sposób kieruje taką działalność do jednego z państw członkowskich, a umowa wchodzi w zakres tej działalności.

a)

podmioty i organy publiczne lub ich przedstawiciele;

b)

organizacje konsumenckie mające uzasadniony interes w ochronie konsumentów;

c)

organizacje zawodowe mające uzasadniony interes w podejmowaniu działań.