17.5.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 129/25

(1)

Dyrektywa Rady 76/116/EWG z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do nawozów (1) ustanowiła wymogi, jakie muszą spełniać nawozy, aby mogły zostać wprowadzone do obrotu z oznaczeniem „nawozy WE”.

(2)

Załącznik I do dyrektywy 76/116/EWG określa oznaczenie typu i odpowiednie wymogi, np. dotyczące składu, które każdy nawóz posiadający oznaczenie WE musi spełniać. Nawozy posiadające oznaczenie WE zawarte w tym wykazie są pogrupowane w kategorie w zależności od zawartości podstawowych środków odżywczych, tj. pierwiastków: azotu, fosforu i potasu.

(3)

Zgodnie z art. 7 dyrektywy 76/116/EWG państwa członkowskie nie mogły z powodu składu, identyfikacji, etykietowania lub opakowania zabronić, ograniczyć ani utrudnić wprowadzania do obrotu nawozów mających oznakowanie „nawóz WE”, spełniających przepisy tej dyrektywy.

(4)

Decyzja Komisji 2002/398/WE z dnia 24 maja 2002 r. w sprawie przepisów krajowych zgłoszonych przez Republikę Finlandii na podstawie art. 95 ust. 4 Traktatu WE, dotyczących maksymalnej dopuszczalnej zawartości kadmu w nawozach (2) przyznała odstępstwo od przepisów dyrektywy 76/116/EWG, zatwierdzając przepisy Finlandii zakazujące wprowadzania do obrotu w Finlandii mineralnych nawozów fosforowych, w których zawartość kadmu przekracza 50 mg na kilogram fosforu. Odstępstwo to było stosowane do dnia 31 grudnia 2005 r.

(5)

Dyrektywa 76/116/EWG wraz ze zmianami została zastąpiona rozporządzeniem (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. w sprawie nawozów (3).

(6)

Artykuł 35 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 stanowi, że odstępstwa od art. 7 dyrektywy 76/116/EWG, które zostały przyznane przez Komisję na mocy art. 95 ust. 6 Traktatu, traktuje się jako odstępstwa od art. 5 obecnego rozporządzenia i jako dalej obowiązujące, nie naruszając wejścia w życie tego rozporządzenia.

(7)

Zgodnie z motywem 15 rozporządzenia (WE) 2003/2003 Komisja zajmie się kwestią niezamierzonej zawartości kadmu w nawozach mineralnych oraz, jeśli będzie to zasadne, przygotuje projekt rozporządzenia i przedstawi go Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie.

(8)

Trwają prace nad przygotowaniem wniosku Komisji w sprawie kadmu w nawozach.

(9)

Finlandia przystąpiła do Unii Europejskiej w dniu 1 stycznia 1995 r. Akt przystąpienia (4) ustanawia przejściowe przepisy dotyczące stosowania i wprowadzania do obrotu kadmu w tym państwie. Artykuł 84 ust. 1 stanowi, że zgodnie z Załącznikiem i na warunkach w nim określonych w okresie czterech lat od daty przystąpienia postanowienia, o których mowa w załączniku X, nie mają zastosowania do Finlandii. Artykuł 84 i pkt 2 załącznika X do Aktu przystąpienia stanowią, że art. 7 dyrektywy 76/116/EWG w stopniu, w jakim dotyczy on zawartości kadmu w nawozach, nie ma zastosowania do Finlandii przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz że przepisy dyrektywy 76/116/EWG zostaną poddane przeglądowi zgodnie ze wspólnotowymi procedurami do dnia 31 grudnia 1998 r.

(10)

Artykuł 2 Aktu przystąpienia stanowi, że „od dnia przystąpienia nowe państwa członkowskie są związane postanowieniami Traktatów założycielskich i aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot, postanowienia te są stosowane w nowych państwach członkowskich zgodnie z zasadami określonymi w tych Traktatach i w niniejszym akcie.” Zgodnie z art. 168 Aktu przystąpienia „nowe państwa członkowskie przyjmą środki niezbędne do przestrzegania od daty przystąpienia postanowień dyrektyw i decyzji w rozumieniu artykułu 189 (obecnie art. 249) Traktatu WE […], chyba że lista z załącznika XIX lub inne postanowienia niniejszego aktu przewidują inny okres na zastosowanie się do tych aktów”.

(11)

Dyrektywa 76/116/EWG została zmieniona dyrektywą 98/97/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (5) w odniesieniu do wprowadzenia do obrotu w Austrii, Finlandii i Szwecji nawozów zawierających kadm. Artykuł 1 stanowi między innymi, że Finlandia może zakazać wprowadzania do obrotu na swoim terytorium nawozów zawierających kadm w stężeniach przekraczających ustalone na poziomie krajowym w dniu przystąpienia oraz że odstępstwo to stosuje się w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 grudnia 2001 r.

(12)

W dniu 7 grudnia 2001 r. Republika Finlandii zawiadomiła o istnieniu prawa krajowego odbiegającego od postanowień dyrektywy 76/116/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do nawozów. Po dogłębnej analizie decyzją 2002/398/WE przedłużono odstępstwo od dyrektywy 76/116/EWG do dnia 31 grudnia 2005 r.

(13)

Decyzja Ministerstwa Rolnictwa i Leśnictwa Finlandii w sprawie nawozów (6) nr 45/1994 z dnia 21 stycznia 1994 r. ustanawia między innymi dopuszczalną wartość zawartości kadmu w nawozach, łącznie z nawozami posiadającymi oznaczenie WE. Zgodnie z sekcją 3 zakazuje się wprowadzania do obrotu w Finlandii mineralnych nawozów fosforowych, w których zawartość kadmu przekracza 50 mg na kilogram fosforu.

(14)

W piśmie z dnia 7 czerwca 2005 r. Republika Finlandii zawiadomiła Komisję, że zgodnie z art. 95 ust. 4 Traktatu WE zamierza od dnia 1 stycznia 2006 r. w dalszym ciągu stosować przepisy krajowe dotyczące zawartości kadmu w nawozach. Władze Finlandii wnoszą o przedłużenie obecnego odstępstwa ustanowionego decyzją 2002/398/WE.

(15)

W piśmie z dnia 30 czerwca 2005 r. Komisja zawiadomiła władze Finlandii o otrzymaniu zawiadomienia na podstawie art. 95 ust. 4 oraz o rozpoczęciu sześciomiesięcznego okresu na zbadanie zawiadomienia zgodnie z art. 95 ust. 6 w dniu 8 czerwca 2005 r., czyli w dniu następującym po dniu otrzymania zawiadomienia.

(16)

W piśmie z dnia 10 sierpnia 2005 r. Komisja poinformowała pozostałe państwa członkowskie o wniosku otrzymanym od Finlandii. Komisja opublikowała również zawiadomienie dotyczące wniosku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (7), aby poinformować inne zainteresowane strony o działaniach krajowych, które Finlandia zamierza utrzymać.

(17)

Artykuł 95 ust. 4 Traktatu stanowi, że jeśli po przyjęciu przez Radę lub Komisję środka harmonizującego państwo członkowskie uzna za niezbędne utrzymanie przepisów krajowych, uzasadnionych ważnymi względami określonymi w artykule 30 lub dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, lub środowiska pracy, notyfikuje je Komisji, wskazując powody ich utrzymania.

(18)

Celem zawiadomienia przekazanego przez władze Finlandii w dniu 7 czerwca 2005 r. jest otrzymanie zezwolenia na przedłużenie obecnego odstępstwa ustanowionego w decyzji 2002/398/WE na okres po dniu 31 grudnia 2005 r. Decyzja ta zezwala Finlandii na dalsze stosowanie krajowych przepisów niezgodnych z przepisami dotyczącymi składu nawozów posiadających oznaczenie WE zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 2003/2003.

(19)

Jak wskazano wcześniej, art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 zabrania państwom członkowskim ograniczać wprowadzanie do obrotu nawozów posiadających oznaczenie WE ze względu na ich skład, ale przepisy dotyczące składu nie określają dopuszczalnej wartości zawartości kadmu. Oznacza to, że zgodnie z art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 nawozy posiadające oznaczenie WE spełniające wymagania tego rozporządzenia mogą być wprowadzane do obrotu bez względu na zawartość kadmu.

(20)

W świetle powyższego wyraźnie widać, że przepisy krajowe zgłoszone przez Finlandię, zakazujące wprowadzania do obrotu mineralnych nawozów fosforowych posiadających oznaczenie WE, w których zawartość kadmu przekracza 50 mg na kilogram fosforu, są bardziej restrykcyjne niż przepisy zawarte w rozporządzeniu (WE) nr 2003/2003.

(21)

Przepisy krajowe zgłoszone przez władze Finlandii zostały przyjęte przed przystąpieniem Finlandii do Unii Europejskiej. Jak wskazano powyżej, Akt przystąpienia ustanawia przepisy przejściowe zezwalające Finlandii na dalsze stosowanie krajowych przepisów dotyczących zawartości kadmu w nawozach w odniesieniu do produktów objętych dyrektywą 76/116/EWG przez okres czterech lat. Dyrektywą 98/97/WE Finlandii zezwolono na dalsze stosowanie powyższych przepisów krajowych do dnia 31 grudnia 2001 r. Decyzja 2002/398/WE przedłużyła odstępstwo do grudnia 2005 r.

(22)

Zgodnie z wymaganiami art. 95 ust. 4, interpretowanymi w świetle art. 2 i 168 Aktu przystąpienia, Finlandia przekazała Komisji dokładną treść przepisów krajowych przyjętych przed przystąpieniem do Unii Europejskiej, które zamierza utrzymać, dołączając do wniosku wyjaśnienie powodów, które jej zdaniem uzasadniają utrzymanie tych przepisów.

(23)

Powody przedstawione przez władze Finlandii to te same powody, które już zostały przedstawione w przeszłości i które leżały u podstaw przyznania przez Komisję odstępstwa do dnia 31 grudnia 2005 r. w decyzji 2002/398/WE. Wyrażono zgodę na taki okres czasu, przy założeniu, że harmonizacja przepisów nastąpi do końca 2005 r. Chociaż prace trwają, przepisy prawne nie zostaną przyjęte na poziomie Wspólnoty przed końcem roku.

(24)

Zawiadomienie przekazane przez Finlandię w dniu 7 czerwca 2005 r. w celu otrzymania zezwolenia na utrzymanie przepisów krajowych stanowiących odstępstwo od przepisów rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 należy zatem uznać za dopuszczalne na mocy art. 95 ust. 4 interpretowanego w świetle art. 2 i 168 Aktu przystąpienia.

(25)

Zgodnie z art. 95 Traktatu Komisja musi zagwarantować, że spełnione są wszystkie warunki umożliwiające państwu członkowskiemu skorzystanie z możliwości odstępstwa przewidzianego w tym artykule.

(26)

W szczególności Komisja musi ocenić, czy przepisy zgłoszone przez państwo członkowskie są uzasadnione ważnymi względami określonymi w art. 30 Traktatu, lub dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego lub środowiska pracy.

(27)

Ponadto, zgodnie z art. 95 ust. 6 Traktatu, jeżeli Komisja uważa, że przepisy krajowe są uzasadnione, musi ona sprawdzić, czy przepisy te nie są środkiem arbitralnej dyskryminacji lub ukrytym ograniczeniem w handlu między państwami członkowskimi i czy nie stanowią one przeszkody w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego.

(28)

Finlandia oparła swój wniosek na potrzebie ochrony zdrowia ludzi i środowiska. Uznaje się, że kadm w nawozach stanowi zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Na poparcie swojego wniosku Finlandia odsyła do wniosków z fińskich badań opublikowanych w kwietniu 2000 r. (8), w których dokonano oceny zagrożeń związanych z nawozami zawierającymi kadm.

(29)

Jeśli chodzi o ogólne informacje dotyczące kadmu, na podstawie dostępnych obecnie danych naukowych można stwierdzić, że kadm metaliczny i tlenek kadmu ogólnie można uznać za stanowiące poważne zagrożenie dla zdrowia. W szczególności tlenek kadmu został sklasyfikowany jako substancja rakotwórcza, mutagenna lub toksyczna ze względu na zaburzenia rozrodczości, kategorii 2. Panuje również ogólna zgoda co do tego, że kadm w nawozach stanowi zdecydowanie najważniejsze źródło przedostawania się kadmu do gleby i do łańcucha żywnościowego.

(30)

Jeśli chodzi o kadm w nawozach, najważniejsze informacje dotyczące oceny ryzyka przeprowadzonej przez Finlandię można streścić następująco:

(31)

Wnioski te odnoszą się oczywiście do specyficznej sytuacji gleby w Finlandii oraz do panujących w Finlandii warunków klimatycznych.

(32)

Podsumowując, ocena ryzyka przeprowadzona przez Finlandię wykazuje, że obecne stężenia kadmu w glebach rolniczych w Finlandii stanowią zagrożenie dla organizmów glebowych oraz że wyługowanie kadmu z gleby rolniczej powoduje zagrożenie dla środowiska wodnego. Finlandia utrzymuje, że w ocenie ryzyka stwierdza się również, że istnieje ryzyko niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku obecnego łącznego narażenia na kadm ludności Finlandii. Podczas gdy średnie spożycie kadmu jedynie w żywności nie stwarza zagrożenia w Finlandii, pewna część ludności jest zagrożona ze względu na wysokie spożycie w żywności, zwiększone wchłanianie i/lub palenie.

(33)

Ocena ryzyka przedłożona przez władze Finlandii została przeprowadzona zgodnie z procedurami i metodologią ustanowioną na poziomie Wspólnoty, które są uważane za zapewniające wysoki poziom wiarygodności uzyskanych informacji.

(34)

Komisja zbadała już informacje zawarte w ocenie ryzyka w kontekście decyzji 2002/398/WE, która zezwoliła Finlandii na utrzymanie przepisów krajowych do dnia 31 grudnia 2005 r.

(35)

Finlandia nie przedstawiła żadnych innych danych naukowych i technicznych w 2005 r. Proces akumulacji przebiega powoli i nie zmienia się w znaczący sposób na przestrzeni 3 lat. Dlatego można uznać, że obecna sytuacja jest podobna do sytuacji w 2002 r.

(36)

Ważność danych dostarczonych przez Finlandię potwierdzają następujące podstawy naukowe, które zostały wykorzystane przy przygotowywaniu wniosku Komisji w sprawie kadmu w nawozach:

Do czasu sfinalizowania ogólnej oceny ryzyka stwarzanego przez kadm i tlenek kadmu oraz ewentualnego podjęcia w następstwie tego działań dotyczących środków ograniczenia ryzyka, miały miejsce pewne opóźnienia w pracach nad wnioskiem Komisji w sprawie kadmu w nawozach.

(37)

Dlatego po ponownym zbadaniu dowodów naukowych w świetle wniosku złożonego przez Finlandię Komisja uważa, iż władze Finlandii wykazały, że nawozy zawierające kadm stwarzają zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska oraz że przepisy krajowe zgłoszone przez władze Finlandii, mające na celu ograniczenie do minimum narażenia środowiska w Finlandii na nawozy zawierające kadm, są uzasadnione.

(38)

Artykuł 95 ust. 6 zobowiązuje Komisję do sprawdzenia, czy planowane działania nie stanowią środka arbitralnej dyskryminacji. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości brak dyskryminacji oznacza, że krajowe ograniczenia w handlu nie mogą być stosowane w sposób dyskryminujący towary pochodzące z innych państw członkowskich.

(39)

Planowane przepisy krajowe są ogólne i mają zastosowanie zarówno do krajowych, jak i do importowanych nawozów fosforowych posiadających oznaczenie WE. W związku z tym nie ma dowodów świadczących o tym, że mogą one być stosowane jako środek arbitralnej dyskryminacji pomiędzy podmiotami gospodarczymi we Wspólnocie.

(40)

Bardziej restrykcyjne środki krajowe dotyczące składu nawozów posiadających oznaczenie WE, stanowiące odstępstwo od przepisów dyrektywy Wspólnoty, stwarzają normalnie barierę handlową. Produkty, które mogą być legalnie wprowadzane do obrotu w pozostałej części Wspólnoty, nie mogą być wprowadzane do obrotu w danym państwie członkowskim. Celem koncepcji zawartej w art. 95 ust. 6 jest zapobieżenie stosowaniu krajowych przepisów opartych na kryteriach określonych w ust. 4 i 5 z niewłaściwych powodów i stanowiących w rzeczywistości środki gospodarcze wprowadzane w celu utrudnienia przywozu produktów z innych państw członkowskich, tak aby pośrednio chronić produkcję krajową.

(41)

Jak już stwierdzono, istnieją obawy dotyczące ochrony środowiska oraz zdrowia ludzi w związku ze stosowaniem na polach nawozów zawierających kadm. Z tego powodu wydaje się, że celem utrzymania przepisów krajowych jest ochrona środowiska i zdrowia ludzi, a nie stworzenie ukrytych barier handlowych.

(42)

Warunek ten nie może być interpretowany jako uniemożliwiający zatwierdzenie każdego środka krajowego, który może mieć wpływ na ustanowienie rynku wewnętrznego. W rzeczywistości każdy środek krajowy będący odstępstwem od środka harmonizującego, mającego na celu ustanowienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego, stanowi zasadniczo środek mogący mieć wpływ na rynek wewnętrzny. W związku z powyższym, aby zachować przydatny charakter procedury przyznawania odstępstwa przewidzianej w art. 95 Traktatu WE, Komisja uważa, że w kontekście art. 95 ust. 6 koncepcja przeszkody w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego musi być rozumiana jako nieproporcjonalny wpływ w stosunku do zamierzonego celu.

(43)

Z uwagi na zagrożenie zarówno dla środowiska, jak i dla zdrowia ludzi, wynikające ze stosowania nawozów zawierających kadm na polach w Finlandii, oraz biorąc pod uwagę, że:

Komisja uważa, że na obecnym etapie przeglądu nie istnieją dowody wskazujące na to, że przepisy krajowe stanowią niepropocjonalnie dużą przeszkodę dla funkcjonowania rynku wewnętrznego w stosunku do zamierzonych celów.

(44)

Okres obowiązywania odstępstwa powinien zapewnić Komisji wystarczającą ilość czasu na zaproponowanie przepisów prawnych dotyczących kadmu w nawozach na poziomie Wspólnoty oraz Radzie i Parlamentowi Europejskiemu na ich przyjęcie. Aby uniknąć skutków możliwych opóźnień podczas międzyinstytucjonalnej debaty, przepisy obecnej decyzji powinny obowiązywać do czasu stosowania zharmonizowanego środka na poziomie UE.

(45)

W świetle powyższego można, podsumowując, stwierdzić, że wniosek złożony przez Republikę Finlandii w sprawie utrzymania przepisów krajowych, które są bardziej restrykcyjne niż przepisy dyrektywy 76/116/EWG w odniesieniu do zawartości kadmu w nawozach, złożony w dniu 7 czerwca 2005 r., jest dopuszczalny.

(46)

Ponadto Komisja uważa, że przepisy krajowe:

W związku z tym Komisja uważa, że mogą one zostać zatwierdzone,