27.7.2005   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 195/15

DYREKTYWA RADY 2005/47/WE

z dnia 18 lipca 2005 r.

w sprawie umowy między Stowarzyszeniem Kolei Europejskich (CER) a Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) w sprawie niektórych aspektów warunków pracy pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych w sektorze kolejowym

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 139 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych oraz zasad określonych w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej i służy zapewnieniu pełnej zgodności z jej art. 31, który przewiduje, że każdy pracownik ma prawo do warunków pracy nieszkodliwych dla zdrowia, gwarantujących bezpieczeństwo i godność, jak również do ograniczenia maksymalnego wymiaru czasu pracy oraz do okresów dziennego i tygodniowego odpoczynku, a także do corocznego płatnego urlopu.

(2)

Partnerzy społeczni mogą, zgodnie z art. 139 ust. 2 Traktatu, wspólnie żądać, aby wykonanie umów zbiorowych zawartych na poziomie wspólnotowym odbywało się w drodze decyzji Rady na wniosek Komisji.

(3)

Rada przyjęła dyrektywę 93/104/WE z 23 listopada 1993 r. (1) dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Transport kolejowy znajdował się wśród sektorów działalności wyłączonych z zakresu stosowania tej dyrektywy. Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę 2000/34/WE zmieniającą dyrektywę 93/104/WE (2) celem objęcia sektorów i rodzajów działalności, które poprzednio były z niej wyłączone.

(4)

Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę 2003/88/WE z 4 listopada 2003 r. dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy (3), która skodyfikowała i uchyliła dyrektywę 93/104/WE.

(5)

Dyrektywa 2003/88/WE przewiduje odstępstwa od jej art. 3, 4, 5, 8 i 16 w przypadku osób zatrudnionych w sektorze transportu kolejowego wykonujących pracę na pokładzie pociągu.

(6)

Stowarzyszenie Kolei Europejskich (CER) i Europejska Federacja Pracowników Transportu (ETF) poinformowały Komisję o woli podjęcia negocjacji zgodnie z art. 139 ust. 1 Traktatu.

(7)

Organizacje te w dniu 27 stycznia 2004 r. zawarły Umowę zbiorową w sprawie niektórych aspektów warunków pracy pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych, zwaną dalej „Umową zbiorową”.

(8)

Umowa zbiorowa zawiera wspólny wniosek do Komisji, by wykonanie Umowy zbiorowej odbywało się w drodze decyzji Rady na wniosek Komisji zgodnie z art. 139 ust. 2 Traktatu.

(9)

Dyrektywę 2003/88/WE stosuje się wobec pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych, z wyjątkiem przypadków, gdy niniejsza dyrektywa i załączona do niej Umowa zbiorowa zawierają przepisy szczególne wobec dyrektywy 2003/88/WE.

(10)

Do celów art. 249 Traktatu instrumentem właściwym do wdrożenia Umowy zbiorowej jest dyrektywa.

(11)

Ponieważ, w związku z wprowadzaniem rynku wewnętrznego w sektorze transportu kolejowego oraz wobec konkurencji panującej w tym sektorze, cele niniejszej dyrektywy mającej służyć ochronie zdrowia i zapewnieniu bezpieczeństwa nie mogą być realizowane przez Państwa Członkowskie w wystarczający sposób i w związku z tym mogą być lepiej osiągnięte na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, o której mowa w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(12)

Rozwój sektora transportu kolejowego wymaga ścisłej kontroli ról, jakie odgrywają w nim poszczególne strony zainteresowane – obecne i nowe – w celu zapewnienia harmonijnego rozwoju na terenie całej Wspólnoty. Europejski dialog społeczny w tej dziedzinie powinien odzwierciedlać i w największym możliwym stopniu uwzględniać te zmiany.

(13)

Niniejsza dyrektywa pozostawia Państwom Członkowskim swobodę w definiowaniu, zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, tych pojęć występujących w Umowie zbiorowej, które nie są przez nią zdefiniowane, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych dyrektyw z zakresu polityki społecznej używających podobnych pojęć, pod warunkiem że te definicje są zgodne z Umową zbiorową.

(14)

Komisja sporządziła wniosek dotyczący dyrektywy zgodnie ze swoim komunikatem z dnia 20 maja 1998 r. zatytułowanym „Przystosowanie i popieranie dialogu społecznego na poziomie wspólnotowym” biorąc pod uwagę reprezentatywność stron oraz zgodność z prawem każdej klauzuli Umowy zbiorowej; sygnatariusze w dostatecznym stopniu reprezentują pracowników kolei wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych przez przedsiębiorstwa kolejowe.

(15)

Komisja opracowała propozycję dyrektywy zgodnie z art. 137 ust. 2 Traktatu, który przewiduje, że dyrektywy w dziedzinie socjalnej powinny unikać nakładania ograniczeń administracyjnych, finansowych i prawnych, które utrudniałyby tworzenie i rozwijanie małych i średnich przedsiębiorstw.

(16)

Niniejsza dyrektywa i Umowa zbiorowa określają normy minimalne; Państwa Członkowskie lub partnerzy społeczni powinni mieć możliwość utrzymania lub wprowadzenia korzystniejszych postanowień.

(17)

Komisja poinformowała Parlament Europejski, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Komitet Regionów, przekazując im projekt dyrektywy dotyczącej wdrożenia Umowy zbiorowej.

(18)

Parlament Europejski w dniu 26 maja 2005 r. przyjął rezolucję w sprawie Umowy zbiorowej partnerów społecznych.

(19)

Wdrożenie Umowy zbiorowej przyczynia się do realizacji celów określonych w art. 136 Traktatu.

(20)

Zgodnie z ust. 34 Międzyinstytucjonalnego porozumienia w sprawie lepszego stanowienia prawa (4), Państwa Członkowskie będą zachęcane do sporządzania, dla własnych potrzeb i w interesie Wspólnoty, tabel, które w możliwie najszerszym zakresie będą ilustrować związek między niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji, a także do publikowania tych tabel,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Celem niniejszej dyrektywy jest wdrożenie Umowy zbiorowej zawartej w dniu 27 stycznia 2004 r. pomiędzy Stowarzyszeniem Kolei Europejskich (CER) a Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) w sprawie niektórych aspektów dotyczących warunków pracy pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych.

Tekst Umowy zbiorowej jest załączony do niniejszej dyrektywy.

Artykuł 2

1.   Państwa Członkowskie mogą utrzymać lub wprowadzić przepisy korzystniejsze od zawartych w niniejszej dyrektywie.

2.   Wdrożenie niniejszej dyrektywy w żadnym razie nie stanowi wystarczającej podstawy do uzasadnienia obniżenia ogólnego poziomu ochrony pracowników w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą. Nie narusza to prawa Państw Członkowskich lub kadry zarządzającej i pracowników do przyjmowania, w świetle zmieniających się okoliczności, przepisów ustawowych lub wykonawczych albo ustaleń umownych, różniących się od obowiązujących w momencie przyjęcia niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że spełniają one minimalne wymagania określone w niniejszej dyrektywie.

Artykuł 3

Bez uszczerbku dla postanowień Umowy zbiorowej, dotyczących dalszego działania i oceny przez jej strony-sygnatariuszy, w terminie do 27 lipca 2011 r. Komisja składa Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z wykonania niniejszej dyrektywy w kontekście zmian zachodzących w sektorze transportu kolejowego, po przeprowadzeniu konsultacji z kadrą zarządzającą i pracownikami na szczeblu wspólnotowym.

Artykuł 4

Państwa Członkowskie określają sankcje stosowane w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy i podejmują środki konieczne dla zapewnienia ich stosowania. Sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa Członkowskie zawiadamiają Komisję o tych przepisach do 27 lipca 2008 r., oraz informują ją w odpowiednim czasie o każdej późniejszej ich zmianie.

Artykuł 5

Państwa Członkowskie, po konsultacji z partnerami społecznymi, wprowadzają w życie, w terminie do dnia 27 lipca 2008 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne konieczne do dostosowania się do niniejszej dyrektywy lub zapewniają, że partnerzy społeczni przyjmą w tym terminie konieczne postanowienia w drodze umowy zbiorowej. Państwa Członkowskie bezzwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów.

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki niezbędne do zagwarantowania w każdej chwili skutku przewidzianego w niniejszej dyrektywie i bezzwłocznie powiadamiają o nich Komisję.

Przepisy przyjmowane przez Państwa Członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie.

Artykuł 6

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w dniu jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 7

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 18 lipca 2005 r.

W imieniu Rady

M. BECKETT

Przewodniczący

(1)  Dz.U. L 307 z 13.12.1993, str. 18. Dyrektywa zmieniona dyrektywą 2000/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

(2)  Dz.U. L 195 z 1.8.2000, str. 41.

(3)  Dz.U. L 299 z 18.11.2003, str. 9.

(4)  Dz.U. C 321 z 31.12.2003, str. 1.

UMOWA

zbiorowa zawarta między Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) a Stowarzyszeniem Kolei Europejskich (CER) w sprawie niektórych aspektów warunków pracy pracowników wykonujących pracę w trasie biorących udział w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych

MAJĄC NA UWADZE:

—

rozwój transportu kolejowego, który wymaga modernizacji systemu oraz rozwoju przewozów transeuropejskich, a zatem usług interoperacyjnych,

—

konieczność rozwoju bezpiecznego ruchu transgranicznego oraz ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych,

—

istotne znaczenie unikania konkurencji opartej jedynie na różnicach w warunkach pracy,

—

istotne znaczenie rozwoju transportu kolejowego na obszarze Unii Europejskiej,

—

przekonanie, że powyższe cele zostaną osiągnięte przez opracowanie wspólnych zasad dotyczących standardowych minimalnych warunków pracy dla pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych,

—

przekonanie, że liczba pracowników, o których mowa, będzie wzrastać w ciągu najbliższych lat,

—

Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 138 i art. 139 ust. 2,

—

dyrektywę 93/104/WE (zmienioną dyrektywą 2000/34/WE), w szczególności jej art. 14 i 17,

—

Konwencję Rzymską o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z dnia 19 czerwca 1980 r.,

—

artykuł 139 ust. 2 Traktatu stanowi, iż wykonywanie umów zbiorowych zawartych na poziomie wspólnotowym odbywa się na wspólne żądanie stron-sygnatariuszy, w drodze decyzji Rady na wniosek Komisji,

—

strony-sygnatariusze niniejszym składają takie żądanie,

STRONY-SYGNATARIUSZE UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

Punkt 1

Zakres stosowania

Niniejsza umowa ma zastosowanie wobec pracowników kolei wykonujących pracę w trasie, skierowanych do wykonywania interoperacyjnych usług transgranicznych świadczonych przez przedsiębiorstwa kolejowe.

Stosowanie niniejszej umowy jest dobrowolne w regionalnym i lokalnym transgranicznym ruchu pasażerskim, w transgranicznym ruchu towarowym w odległości nie większej niż 15 kilometrów od granicy, jak również w ruchu między oficjalnymi granicznymi stacjami kolejowymi wymienionymi w załączniku.

Stosowanie niniejszej umowy jest także dobrowolne w odniesieniu do pociągów na trasach transgranicznych, które zaczynają i kończą bieg na terenie tego samego Państwa Członkowskiego a korzystają z infrastruktury innego Państwa Członkowskiego, nie zatrzymując się na jego terenie (i w związku z tym mogą być traktowane jako przewozy krajowe).

W odniesieniu do pracowników wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych nie stosuje się dyrektywy 93/104/WE w sprawach uregulowanych bardziej szczegółowo w niniejszej umowie.

Punkt 2

Definicje

Do celów niniejszej umowy stosuje się następujące definicje:

1)

„interoperacyjne usługi transgraniczne”: usługi transgraniczne, dla których od przedsiębiorstw kolejowych wymaga się przynajmniej dwóch świadectw bezpieczeństwa określonych w dyrektywie 2001/14/WE;

2)

„pracownik wykonujący pracę w trasie uczestniczący w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych”: każdy członek załogi pociągu skierowany do wykonywania interoperacyjnych usług transgranicznych przez dłużej niż godzinę dziennie;

3)

„czas pracy”: każdy okres, podczas którego, zgodnie z przepisami krajowymi lub praktyką krajową, pracownik jest w pracy, pozostaje w dyspozycji pracodawcy i wypełnia swe czynności lub obowiązki;

4)

„okres odpoczynku”: każdy okres, który nie stanowi czasu pracy;

5)

„pora nocna”: każdy przedział czasu nie krótszy niż 7 godzin, określony w przepisach krajowych, obejmujący w każdym przypadku przedział czasu między godziną 24 a 5 rano;

6)

„nocna zmiana”: każda zmiana obejmująca przynajmniej 3 godziny pracy w porze nocnej;

7)

„odpoczynek poza miejscem zamieszkania”: odpoczynek dobowy, który nie może być wykorzystany w zwyczajowym miejscu zamieszkania pracownika wykonującego pracę w trasie;

8)

„maszynista”: każdy pracownik odpowiedzialny za prowadzenie jednostki trakcyjnej;

9)

„czas prowadzenia pociągu”: czas trwania planowego działania, podczas którego maszynista jest odpowiedzialny za prowadzenie jednostki trakcyjnej, z wyłączeniem czasu przeznaczonego na uruchomienie i wyłączenie urządzeń jednostki trakcyjnej, lecz łącznie z planowymi przerwami, kiedy maszynista pozostaje odpowiedzialny za prowadzenie jednostki trakcyjnej.

Punkt 3

Odpoczynek dobowy w miejscu zamieszkania

Odpoczynek dobowy w miejscu zamieszkania wynosi co najmniej 12 kolejnych godzin w okresie 24 godzin.

Może on jednak zostać skrócony do minimum wynoszącego 9 godzin raz na 7 dni. W takim przypadku następny odpoczynek dobowy w miejscu zamieszkania jest przedłużany o liczbę godzin odpowiadającą różnicy pomiędzy skróconym czasem odpoczynku a 12 godzinami.

Znacząco skrócony odpoczynek dobowy nie może być planowany pomiędzy dwoma odpoczynkami dobowymi poza miejscem zamieszkania.

Punkt 4

Odpoczynek dobowy poza miejscem zamieszkania

Odpoczynek dobowy poza miejscem zamieszkania wynosi co najmniej 8 kolejnych godzin w okresie 24 godzin.

Po odpoczynku dobowym poza miejscem zamieszkania musi następować odpoczynek dobowy w miejscu zamieszkania (1).

Zaleca się zwracanie uwagi na odpowiedni komfort zakwaterowania oferowanego pracownikom poza ich miejscem zamieszkania.

Punkt 5

Przerwy

a)   Maszyniści

Jeżeli czas pracy maszynisty przekracza 8 godzin, korzysta on z co najmniej 45-minutowej przerwy podczas dnia pracy.

Lub

Jeżeli czas pracy wynosi pomiędzy 6 a 8 godzin, przerwa ta trwa co najmniej 30 minut i przypada w trakcie dnia pracy.

Pora dnia oraz długość przerwy muszą być odpowiednie dla zapewnienia pracownikowi odpowiedniego odpoczynku.

W przypadku opóźnień pociągów przerwy mogą być dopasowywane w trakcie danego dnia pracy.

Część przerwy powinna być przyznana pomiędzy trzecią i szóstą godziną pracy.

Punkt 5 lit. a) nie ma zastosowania, jeżeli w pociągu jest drugi maszynista. W takim przypadku warunki przyznawania przerw są ustalane na szczeblu krajowym.

b)   Pozostały personel obsługi pociągu

Pozostali członkowie obsługi pociągu korzystają z 30-minutowej przerwy, jeżeli ich czas pracy przekracza 6 godzin.

Punkt 6

Odpoczynek tygodniowy

Pracownikowi wykonującemu pracę w trasie uczestniczącemu w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych przysługuje na każdy okres siedmiodniowy przynajmniej 24-godzinny nieprzerwany odpoczynek tygodniowy, przedłużony o 12 godzin odpoczynku dobowego, o którym mowa powyżej w pkt 3.

W każdym roku pracownikowi wykonującemu pracę w trasie przysługują 104 okresy odpoczynku po 24 godziny, obejmujące 52 okresy odpoczynku tygodniowego trwające po 24 godziny,

zawierające:

—

12 podwójnych okresów odpoczynku (trwających 48 godzin i przedłużonych o 12-godzinny odpoczynek dobowy) obejmujących soboty i niedziele

oraz

—

12 podwójnych okresów odpoczynku (trwających 48 godzin i przedłużonych o 12-godzinny odpoczynek dobowy) bez gwarancji, że będą one obejmowały sobotę lub niedzielę.

Punkt 7

Czas prowadzenia pociągu

Czas prowadzenia pociągu, w rozumieniu pkt 2, nie przekracza 9 godzin dla zmiany dziennej oraz 8 godzin dla zmiany nocnej, przypadającej pomiędzy dwoma okresami odpoczynku dobowego.

Maksymalny czas prowadzenia pociągu jest ograniczony do 80 godzin w okresie dwóch tygodni.

Punkt 8

Kontrola

W celu umożliwienia kontroli przestrzegania postanowień niniejszej umowy prowadzony jest rejestr czasu pracy zawierający zapisy codziennego czasu pracy i okresów odpoczynku pracowników wykonujących pracę w trasie. Informacje dotyczące rzeczywistego czasu pracy muszą być dostępne do wglądu. Rejestr czasu pracy jest przechowywany w przedsiębiorstwie przez co najmniej rok.

Punkt 9

Klauzula o zachowaniu poziomu ochrony

Wykonanie niniejszej umowy nie stanowi w żadnym przypadku uzasadnionej podstawy dla obniżenia ogólnego poziomu ochrony pracowników kolei wykonujących pracę w trasie uczestniczących w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych.

Punkt 10

Dalsze działania związane z wykonywaniem umowy

Strony-sygnatariusze obserwują wykonanie i stosowanie niniejszej umowy w ramach Komitetu Dialogu Sektorowego ds. Transportu Kolejowego powołanego decyzją Komisji Europejskiej 98/500/WE.

Punkt 11

Ocena

Strony dokonują oceny postanowień umowy po dwóch latach od jej podpisania w świetle pierwszych doświadczeń związanych z rozwojem interoperacyjnego transportu transgranicznego.

Punkt 12

Przegląd

Strony dokonują przeglądu powyższych postanowień po dwóch latach od zakończeniu okresu wdrożenia określonego decyzją Rady, wprowadzającą w życie niniejszą umowę.

Bruksela, dnia 27 stycznia 2004 r.

W imieniu CER

Giancarlo CIMOLI

Prezes

Johannes LUDEWIG

Dyrektor Wykonawczy

Francesco FORLENZA

Przewodniczący Grupy Dyrektorów ds. Zasobów Ludzkich

Jean-Paul PREUMONT

Doradca ds. Spraw Społecznych

W imieniu ETF

Norbert HANSEN

Przewodniczący Sekcji Kolei

Jean-Louis BRASSEUR

Wiceprzewodniczący Sekcji Kolei

Doro ZINKE

Sekretarz Generalny

Sabine TRIER

Sekretarz Polityczny

(1)  Strony są zgodne co do tego, że negocjacje dotyczące kolejnego okresu odpoczynku poza miejscem zamieszkania, jak również rekompensat za odpoczynek poza miejscem zamieszkania mogą mieć miejsce odpowiednio między partnerami społecznymi na poziomie przedsiębiorstw kolejowych lub na szczeblu krajowym. Na szczeblu europejskim kwestia liczby następujących po sobie okresów odpoczynku poza miejscem zamieszkania, jak również rekompensat za nie, będzie renegocjowana po dwóch latach od podpisania niniejszej umowy.

ZAŁĄCZNIK

Wykaz oficjalnych granicznych stacji kolejowych położonych poza obrębem 15 km w stosunku do których stosowanie umowy jest dobrowolne

 

RZEPIN (PL)

 

TUPLICE (PL)

 

ZEBRZYDOWICE (PL)

 

DOMODOSSOLA (IT)