Postanowienia Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, regulują ogólne obowiązki Zjednoczonego Królestwa i Unii w zakresie kontroli subsydiów i zapewniają równe warunki działania między Zjednoczonym Królestwem a Unią.

Art. 10 ust. 1 ram windsorskich obowiązuje niezależnie od tych postanowień. Ramy windsorskie odzwierciedlają zarówno wyjątkowy dostęp Irlandii Północnej do rynku wewnętrznego Unii, jak i fakt, że stanowi ona integralną część rynku wewnętrznego Zjednoczonego Królestwa. W tym kontekście art. 10 ust. 1 ram windsorskich należy rozumieć jako dotyczący wyłącznie handlu towarami lub handlu na rynku energii elektrycznej (dalej „towary”) między Irlandią Północną a Unią, który jest przedmiotem ram windsorskich.

W dniu 17 grudnia 2020 r. Unia wydała następującą jednostronną deklarację na forum Wspólnego Komitetu ustanowionego na mocy art. 164 Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej: „Stosując art. 107 TFUE do sytuacji, o których mowa w art. 10 ust. 1 Protokołu, Komisja Europejska będzie należycie uwzględniać fakt, że Irlandia Północna stanowi integralną część rynku wewnętrznego Zjednoczonego Królestwa. Unia Europejska podkreśla, że w każdym razie wpływ na handel między Irlandią Północną a Unią, który jest przedmiotem niniejszego Protokołu, nie może być jedynie hipotetyczny, domniemany lub pozbawiony rzeczywistego i bezpośredniego związku z Irlandią Północną. Należy ustalić, dlaczego dany środek może mieć wpływ na wymianę handlową między Irlandią Północną a Unią, na podstawie rzeczywistych przewidywalnych skutków danego środka”.

Niniejsza wspólna deklaracja w sprawie stosowania art. 10 ust. 1 ram windsorskich opiera się na jednostronnej deklaracji Unii, w której potwierdzono przynależność Irlandii Północnej do rynku wewnętrznego Zjednoczonego Królestwa, a jednocześnie zapewniono ochronę rynku wewnętrznego Unii. Deklaracja doprecyzowuje zasady stosowania art. 10 ust. 1 ram windsorskich poprzez określenie konkretnych okoliczności, w których możliwe jest jego zastosowanie podczas przyznawania subsydiów w Zjednoczonym Królestwie, oraz może służyć do interpretacji tego artykułu.

Aby środek został uznany za mający rzeczywisty i bezpośredni związek z Irlandią Północną – a tym samym za mający wpływ na handel między Irlandią Północną a Unią, który jest przedmiotem ram windsorskich – środek ten musi mieć rzeczywiste przewidywalne skutki dla tej wymiany handlowej. Przedmiotowe rzeczywiste przewidywalne skutki powinny być znaczące, a nie jedynie hipotetyczne lub domniemane.

W przypadku środków przyznanych beneficjentowi mającemu siedzibę w Wielkiej Brytanii czynniki wpływające na istotność mogą obejmować wielkość zobowiązania, wielkość subsydium oraz obecność przedsiębiorstwa na rynku właściwym w Irlandii Północnej. O ile wprowadzenie towarów na rynek Irlandii Północnej nie stanowi samo w sobie bezpośredniego i rzeczywistego związku wymagającego zastosowania art. 10 ust. 1 ram windsorskich, o tyle przyznanie środków beneficjentom mającym siedzibę w Irlandii Północnej będzie z większym prawdopodobieństwem miało istotne skutki.

Aby w przypadku środków przyznanych beneficjentowi z siedzibą w Wielkiej Brytanii, które mają istotne skutki, zaistniał bezpośredni i rzeczywisty związek wymagający zastosowania art. 10 ust. 1 ram windsorskich, należy ponadto wykazać, że korzyść gospodarcza wynikająca z subsydium zostałaby w całości lub częściowo przeniesiona na przedsiębiorstwo w Irlandii Północnej lub poprzez właściwe towary wprowadzone do obrotu w Irlandii Północnej, na przykład w drodze sprzedaży poniżej ceny rynkowej.

Komisja Europejska i Zjednoczone Królestwo określą w swoich własnych wytycznych okoliczności, w których będzie miał zastosowanie art. 10 ram windsorskich, opisując je bardziej szczegółowo, aby zapewnić większą pewność działania podmiotom przyznającym środki oraz przedsiębiorstwom w całym Zjednoczonym Królestwie.

---

(1)  Zob. wspólna deklaracja nr 1/2023.