02004R0851 — PL — 26.12.2022 — 001.001
Dokument ten służy wyłącznie do celów informacyjnych i nie ma mocy prawnej. Unijne instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego treść. Autentyczne wersje odpowiednich aktów prawnych, włącznie z ich preambułami, zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i są dostępne na stronie EUR-Lex. Bezpośredni dostęp do tekstów urzędowych można uzyskać za pośrednictwem linków zawartych w dokumencie
|
ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 851/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Dz.U. L 142 z 30.4.2004, s. 1) |
zmienione przez:
|
|
|
Dziennik Urzędowy |
||
|
nr |
strona |
data |
||
|
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2022/2370 z dnia 23 listopada 2022 r. |
L 314 |
1 |
6.12.2022 |
|
ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 851/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 21 kwietnia 2004 r.
ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób
ROZDZIAŁ 1
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Zakres
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:
„właściwy organ” oznacza każdą strukturę, instytut, agencję lub inną instytucję naukową uznaną przez władze państw członkowskich za źródło niezależnego doradztwa naukowo-technicznego lub zdolności działania w dziedzinie zapobiegania chorobom u ludzi i ich kontroli;
„właściwy organ koordynujący” oznacza organ w każdym państwie członkowskim posiadający wyznaczonego koordynatora krajowego odpowiedzialnego za kontakty instytucjonalne z Centrum, a także krajowe punkty kontaktowe i operacyjne punkty kontaktowe odpowiedzialne za strategiczną i operacyjną współpracę w kwestiach naukowo-technicznych w odniesieniu do obszarów poszczególnych chorób i funkcji w zakresie zdrowia publicznego;
„wyspecjalizowana sieć” oznacza każdą specjalną sieć zajmującą się chorobami, powiązanymi szczególnymi problemami zdrowotnymi lub funkcjami w zakresie zdrowia publicznego, którą wspomaga i koordynuje Centrum i która ma na celu zapewnienie współpracy między właściwymi organami koordynującymi państw członkowskich;
„choroba zakaźna” oznacza chorobę zakaźną zdefiniowaną w art. 3 pkt 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2371 ( 1 );
„poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia” oznacza poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia zdefiniowane w art. 3 pkt 1 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
„nadzór epidemiologiczny” oznacza nadzór epidemiologiczny zdefiniowany w art. 3 pkt 5 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
„powiązane szczególne problemy zdrowotne” oznaczają powiązane szczególne problemy zdrowotne, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (ii) rozporządzenia (UE) 2022/2371;
„monitorowanie” oznacza monitorowanie zdefiniowane w art. 3 pkt 6 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
„zdolność systemu opieki zdrowotnej” oznacza zdolność systemu opieki zdrowotnej zdefiniowaną w art. 3 pkt 13 rozporządzenia (UE) 2022/2371.
Artykuł 3
Misja i zadania Centrum
W razie innych przypadków wystąpienia chorób nieznanego pochodzenia, które mogą rozprzestrzeniać się w Unii lub przedostawać się do Unii, Centrum działa z własnej inicjatywy do chwili, gdy źródło wystąpienia choroby będzie znane. W przypadku wystąpienia choroby, która ewidentnie nie jest chorobą zakaźną, Centrum działa jedynie we współpracy z właściwymi organami koordynującymi oraz na ich wniosek, a także dostarcza ocenę ryzyka.
Realizując swą misję, Centrum działa z poszanowaniem odpowiedzialności państw członkowskich, Komisji i innych organów lub agencji unijnych oraz odpowiedzialności państw trzecich i organizacji międzynarodowych działających w dziedzinie zdrowia publicznego, w szczególności WHO, w celu zapewnienia całościowego podejścia, spójności i uzupełniającego się charakteru działań oraz ich koordynacji.
Centrum wspiera prace Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia (KBZ) ustanowionego w art. 4 rozporządzenia (UE) 2022/2371, Rady, państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, innych struktur unijnych, aby promować efektywną spójność między ich odpowiednimi działaniami oraz aby koordynować, w ramach swojego mandatu, reagowanie na poważne transgraniczne zagrożenia zdrowia.
Centrum realizuje następujące zadania:
wyszukuje, gromadzi, zestawia, ocenia i rozpowszechnia odpowiednie dane i informacje naukowo-techniczne, wykorzystując przy tym najskuteczniejsze technologie, takie jak – w stosownych przypadkach – sztuczna inteligencja, przestrzegając europejskich norm dotyczących aspektów etycznych;
rozwija, w ścisłej współpracy i po konsultacji z państwami członkowskimi, odpowiednie wspólne wskaźniki dotyczące znormalizowanych procedur gromadzenia danych i ocen ryzyka;
zapewnia analizy, doradztwo naukowo-techniczne, opinie, wytyczne, naukowo uzasadnione zalecenia oraz udziela wsparcia dla działań Unii i państw członkowskich, aby zapobiegać chorobom zakaźnym i powiązanym szczególnym problemom zdrowotnym oraz je kontrolować, w tym zapewnia oceny ryzyka, analizę informacji epidemiologicznych, planowanie zapobiegania, gotowości i reagowania, modelowanie epidemiologiczne, a także przewidywanie i prognozowanie;
promuje i koordynuje tworzenie sieci kontaktów między organami, organizacjami i ekspertami prowadzącymi w Unii działalność w dziedzinach objętych misją Centrum, w tym sieci powstałych z działań w zakresie zdrowia publicznego wspieranych przez Komisję, oraz prowadzi wyspecjalizowane sieci nadzoru, zapewniając przy tym pełne przestrzeganie zasad dotyczących przejrzystości i konfliktu interesów;
promuje i ułatwia wymianę między państwami członkowskimi i innymi agencjami i organami unijnymi informacji naukowo-technicznych oraz wiedzy fachowej i najlepszych praktyk, w tym poprzez szkolenia;
monitoruje, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, zdolność ich systemów opieki zdrowotnej oraz wspiera gromadzenie danych dotyczących zdolności ich systemów opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym do zarządzania zagrożeniem chorobami zakaźnymi i powiązanymi szczególnymi problemami zdrowotnymi oraz reagowania na te zagrożenia i problemy, w oparciu o wskaźniki gotowości, o których mowa w art. 5b ust. 2 lit. b) niniejszego rozporządzenia, oraz o elementy określone w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
organizuje wizyty na miejscu w państwach członkowskich, indywidualnie dla każdego przypadku, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi państwami członkowskimi, aby zapewniać dodatkowe wsparcie dla działań w zakresie planowania zapobiegania, gotowości i reagowania, o których mowa w art. 5b;
wspiera krajowe monitorowanie reagowania na najważniejsze choroby zakaźne;
uczestniczy w określaniu priorytetów badawczych oraz ułatwianiu opracowywania i realizacji działań finansowanych z odpowiednich unijnych programów i instrumentów finansowania, w tym realizacji wspólnych działań w dziedzinie zdrowia publicznego;
na wniosek Komisji lub KBZ lub z własnej inicjatywy przedstawia – we współpracy z odpowiednimi organizacjami i stowarzyszeniami, krajowymi właściwymi organami i organizacjami międzynarodowymi, takimi jak WHO, przy jednoczesnym unikaniu powielania jakichkolwiek istniejących wytycznych – wytyczne, zalecenia i propozycje dotyczące skoordynowanego działania w zakresie nadzoru, monitorowania, diagnostyki oraz zarządzania przypadkami w odniesieniu do chorób zakaźnych i powiązanych szczególnych problemów zdrowotnych, a także udziela wsparcia dla sieci zawodowych w celu poprawy wytycznych leczenia;
wspiera, na przykład za pośrednictwem Grupy Zadaniowej UE ds. Zdrowia, o której mowa w art. 11a, reagowanie w państwach członkowskich na epidemie i przypadki wystąpienia chorób, opierając się na dogłębnej znajomości poszczególnych krajów, oraz w państwach trzecich, we współpracy z WHO, w sposób komplementarny i ściśle koordynowany z innymi instrumentami reagowania kryzysowego, w szczególności z Unijnym Mechanizmem Ochrony Ludności i odpowiednimi instrumentami w zakresie gromadzenia zapasów medycznych środków przeciwdziałania;
przyczynia się do zwiększenia zdolności w zakresie gotowości w ramach IHR – w tym szkoleń – w państwach członkowskich i w państwach trzecich, w szczególności w krajach partnerskich, przy jednoczesnym zapewnieniu osiągnięcia synergii z pracami WHO;
przedstawia – na żądanie Komisji lub KBZ, lub z własnej inicjatywy – aktualne, łatwo dostępne i oparte na dowodach komunikaty dla społeczeństwa we wszystkich językach urzędowych Unii dotyczące chorób zakaźnych i zagrożeń zdrowia powodowanych przez choroby zakaźne, a także dotyczące odpowiednich środków zapobiegania im i ich kontroli, z należytym poszanowaniem kompetencji państw członkowskich.
Artykuł 4
Obowiązki państw członkowskich
Państwa członkowskie koordynują z Centrum działania w odniesieniu do misji i zadań określonych w art. 3 oraz współpracują z Centrum w tym zakresie poprzez:
regularne przekazywanie Centrum, zgodnie z ustalonym harmonogramem i zgodnie z uzgodnionymi definicjami przypadków, wskaźnikami, normami, protokołami i procedurami, danych z nadzoru nad chorobami zakaźnymi, powiązanymi szczególnymi problemami zdrowotnymi i innymi poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowia, prowadzonego zgodnie z art. 13 rozporządzenia (UE) 2022/2371 oraz dostępnych danych i informacji naukowo-technicznych niezbędnych do wypełniania przez Centrum jego misji, o której mowa w art. 3 ust. 2 lit. e) niniejszego rozporządzenia, w tym odpowiednich danych dotyczących zdolności systemów opieki zdrowotnej w kontekście gotowości na wypadek sytuacji kryzysowej w odniesieniu do wykrywania przypadków wystąpienia chorób zakaźnych, zapobiegania im, reagowania na nie i odbudowy po nich;
powiadamianie Centrum o wszelkich poważnych transgranicznych zagrożeniach zdrowia niezwłocznie po ich wykryciu, za pośrednictwem systemu wczesnego ostrzegania i reagowania (EWRS) przewidzianego w art. 18 rozporządzenia (UE) 2022/2371 oraz niezwłoczne informowanie o wszelkich podjętych środkach reagowania, a także o wszelkich istotnych informacjach przydatnych do koordynacji reagowania, o czym mowa w art. 21 tego rozporządzenia;
identyfikowanie, w ramach zakresu misji Centrum, właściwych organów i ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego oraz organizacji, które mogłyby być dostępne, aby wspomóc reakcję Unii na poważne transgraniczne zagrożenia zdrowia, na przykład poprzez realizowanie misji w państwach członkowskich, regionach transgranicznych i w państwach trzecich we współpracy z WHO, w celu zapewnienia fachowego doradztwa i przeprowadzenia badań terenowych w przypadku skupisk lub przypadków wystąpienia choroby;
przygotowanie krajowych planów zapobiegania, gotowości i reagowania zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2022/2371 oraz składanie sprawozdań na temat planowania i realizacji zapobiegania, gotowości i reagowania na poziomie krajowym zgodnie z art. 7 tego rozporządzenia;
ułatwianie cyfryzacji procesu gromadzenia danych i przekazywania danych między krajowymi a europejskimi systemami nadzoru, aby zapewnić terminowe dostarczanie niezbędnych informacji; oraz
informowanie Centrum o wszelkich opóźnieniach w przestrzeganiu terminów, o których mowa w lit. a).
ROZDZIAŁ 2
PROCEDURY OPERACYJNE
Artykuł 5
Prowadzenie wyspecjalizowanych sieci oraz tworzenie sieci kontaktów
W szczególności Centrum:
zapewnia ciągły rozwój zautomatyzowanych platform i aplikacji cyfrowych, w tym cyfrowej platformy nadzoru ustanowionej w art. 14 rozporządzenia (UE) 2022/2371, które objęte są nadzorem sprawowanym przez człowieka, wspiera nadzór epidemiologiczny na poziomie Unii, a także wspiera państwa członkowskie danymi i doradztwem naukowo-technicznym w celu ustanowienia zintegrowanych systemów nadzoru umożliwiających nadzór w czasie rzeczywistym w zakresie gotowości, w stosownych przypadkach i o ile jest to wykonalne, korzystając z istniejącej unijnej infrastruktury i istniejących unijnych usług sektora kosmicznego;
zapewnia jakość poprzez monitorowanie i ocenę działań w zakresie nadzoru epidemiologicznego prowadzonych przez wyspecjalizowane sieci nadzoru, aby zapewnić optymalne funkcjonowanie tych sieci, w tym poprzez rozwijanie norm nadzoru i monitorowanie kompletności danych i wskaźników;
prowadzi bazy danych na potrzeby takiego nadzoru epidemiologicznego, działa w koordynacji z podmiotami prowadzącymi inne stosowne bazy danych oraz wypracowuje zharmonizowane podejścia do gromadzenia danych i modelowania w celu generowania porównywalnych danych ogólnounijnych; pełniąc tę funkcję, Centrum minimalizuje ryzyko, które może wynikać z przeniesienia nieprecyzyjnych, niepełnych lub niejednoznacznych danych z jednej bazy danych do drugiej, a także ustanawia solidne procedury przeglądu jakości danych;
przekazuje wyniki analizy danych Komisji, KBZ i państwom członkowskim, udostępnia bazy danych państwom członkowskim i umożliwia im korzystanie z nich, aby wspierać kształtowanie polityk krajowych oraz dwustronną i wielostronną współpracę między państwami członkowskimi, a także przygotowuje projekty komunikatów informacyjnych dla państw członkowskich przeznaczonych do informowania społeczeństwa;
promuje i wspiera zharmonizowane i zracjonalizowane metodyki operacyjne w zakresie nadzoru epidemiologicznego we współpracy z właściwymi organami;
zapewnia interoperacyjność zautomatyzowanych aplikacji i innych narzędzi cyfrowych wspierających transgraniczną działalność w zakresie zdrowia publicznego, w tym w zakresie aplikacji służących do ustalania kontaktów zakaźnych i aplikacji ostrzegawczych, opracowywanych na poziomie Unii lub krajowym, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi;
zapewnia interoperacyjność cyfrowych platform nadzoru z infrastrukturą cyfrową umożliwiającą wykorzystywanie danych dotyczących zdrowia do celów opieki zdrowotnej, badań naukowych, kształtowania polityki i regulacji oraz wykorzystuje inne odpowiednie dane, na przykład czynniki środowiskowe lub zjawiska o potencjalnym poważnym wpływie na zdrowie w wymiarze unijnym lub transgranicznym międzyregionalnym, lub też, między innymi, społeczno-ekonomiczne czynniki ryzyka, jeżeli okaże się to przydatne z punktu widzenia skuteczniejszego wypełniania misji Centrum.
Platformy i aplikacje cyfrowe, o których mowa w akapicie drugim lit. a), są wdrażane przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii zwiększających ochronę prywatności.
Centrum, poprzez prowadzenie sieci nadzoru epidemiologicznego:
monitoruje tendencje w zakresie chorób zakaźnych w czasie oraz we wszystkich państwach członkowskich i państwach trzecich we współpracy z WHO, oraz składa sprawozdania w tym zakresie, w oparciu o uzgodnione wskaźniki, w celu oceny obecnej sytuacji oraz ułatwienia odpowiednich opartych na dowodach działań, w tym poprzez określenie specyfikacji dotyczących zharmonizowanego gromadzenia danych z państw członkowskich;
wykrywa, monitoruje i zgłasza poważne transgraniczne zagrożenia zdrowia, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (i) oraz (ii) rozporządzenia (UE) 2022/2371, w tym zagrożenia substancji pochodzenia ludzkiego, lub w art. 2 ust. 1 lit. d) tego rozporządzenia, w odniesieniu do źródła, czasu, populacji i miejsca w celu podania uzasadnienia działania w zakresie zdrowia publicznego;
wspiera krajowe laboratoria referencyjne, o których mowa w art. 15 rozporządzenia (UE) 2022/2371, we wdrażaniu systemów zewnętrznej kontroli jakości, w tym systemów testów zawodowych;
przyczynia się do oceny i monitorowania programów zapobiegania chorobom zakaźnym i ich kontroli, aby dostarczać dowody na poparcie uzasadnionych naukowo zaleceń dotyczących wzmocnienia i udoskonalenia tych programów na poziomie Unii i krajowym;
monitoruje i ocenia zdolność systemów opieki zdrowotnej w zakresie diagnozowania najważniejszych chorób zakaźnych, zapobiegania im i ich leczenia, a także odporność krajowych systemów opieki zdrowotnej w przypadku masowego wystąpienia chorób, w oparciu o wskaźniki gotowości, o których mowa w art. 5b ust. 2 lit. b);
identyfikuje grupy ryzyka i wymagające ukierunkowanych środków w zakresie zapobiegania i reagowania oraz wspiera państwa członkowskie w zapewnianiu, aby środkami tymi były objęte również osoby z niepełnosprawnościami;
uczestniczy w ocenie obciążenia, jakim są choroby zakaźne, uwzględniając takie elementy jak częstość występowania choroby, powikłania kliniczne, hospitalizacja i śmiertelność, wykorzystując, oprócz innych rodzajów danych, dane rozwarstwione dotyczące wieku, płci, niepełnosprawności oraz innych elementów, o ile są dostępne;
przeprowadza modelowanie i przewidywanie epidemiologiczne, opracowuje scenariusze na potrzeby reagowania oraz koordynuje takie działania w celu wymiany najlepszych praktyk, poprawy zdolności w zakresie modelowania w całej Unii i zapewnienia współpracy międzynarodowej; oraz
identyfikuje czynniki ryzyka przenoszenia chorób i powiązane obciążenie związane z chorobami, przedstawia analizy korelacji między przenoszeniem chorób, z jednej strony, a społecznymi, gospodarczymi, klimatycznymi i środowiskowymi czynnikami ryzyka, z drugiej strony, kierując się podejściem „Jedno zdrowie” w odniesieniu do chorób odzwierzęcych, chorób przenoszonych przez żywność i wodę oraz innych odnośnych chorób i szczególnych problemów zdrowotnych, a także identyfikuje grupy największego ryzyka, z uwzględnieniem korelacji między współczynnikiem zachorowalności i stopniem ciężkości, a czynnikami społecznymi i środowiskowymi, oraz priorytety i potrzeby badawcze.
Te krajowe punkty kontaktowe tworzą sieci, które zapewniają Centrum doradztwo t naukowo-techniczne.
Krajowe punkty kontaktowe i operacyjne punkty kontaktowe wyznaczone do kontaktów z Centrum w zakresie konkretnych chorób tworzą sieci związane z konkretną chorobą lub grupą chorób, których zadania obejmują przekazywanie Centrum krajowych danych z nadzoru oraz przedkładanie propozycji dotyczących zapobiegania chorobom zakaźnym i ich kontroli.
Państwa członkowskie powiadamiają Centrum i pozostałe państwa członkowskie o wyznaczeniach przewidzianych w niniejszym ustępie oraz o wszelkich zmianach w tym zakresie.
Artykuł 5a
Zapobieganie chorobom zakaźnym
Artykuł 5b
Planowanie zapobiegania, gotowości i reagowania
Centrum, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i Komisją:
bez uszczerbku dla kompetencji państw członkowskich w obszarze planowania zapobiegania, gotowości i reagowania, wnosi wkład w opracowywanie, regularny przegląd i aktualizację ram dotyczących krajowych planów gotowości oraz przyjmowanych przez KBZ planów gotowości dotyczących konkretnych zagrożeń, a także wnosi wkład w rozwój, regularny przegląd i aktualizację unijnego planu zapobiegania, gotowości i reagowania zgodnie z art. 5 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
opracowuje ramy gotowości, monitorowania i oceny, oraz opracowuje w oparciu o IHR wskaźniki gotowości, we współpracy z WHO, które to ramy i wskaźniki mają być omawiane następnie w ramach KBZ;
ułatwia samoocenę państw członkowskich w zakresie ich planowania zapobiegania, gotowości i reagowania oraz zewnętrzną ocenę takiego planowania, za zgodą danego państwa członkowskiego i w sposób uzupełniający IHR – oraz przyczynia się do działań, o których mowa w art. 7 i 8 rozporządzenia (UE) 2022/2371;
zapewnia ocenę luk w zakresie gotowości oraz udzielanie ukierunkowanego wsparcia państwom członkowskim oraz – na ich wniosek oraz we współpracy z WHO – państwom trzecim, które zawarły z Unią umowy zgodnie z art. 30;
opracowuje ćwiczenia, testy warunków skrajnych, przeglądy w trakcie realizacji działań i po ich zakończeniu oraz wspiera i uzupełnia działania państw członkowskich, a także organizuje dodatkowe działania w celu wyeliminowania luk zidentyfikowanych w zdolności i potencjale w zakresie gotowości;
opracowuje i wspiera konkretne działania w zakresie gotowości dotyczące – między innymi – chorób zwalczanych drogą szczepień, oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, zdolności laboratoryjnej i bioasekuracji, w oparciu o zidentyfikowane luki lub na wniosek państw członkowskich lub Komisji;
wspiera włączanie gotowości w zakresie prac badawczych do planów zapobiegania, gotowości i reagowania;
wpiera i uzupełnia dodatkowe ukierunkowane działania dotyczące grup ryzyka oraz działania w zakresie gotowości na poziomie społeczności;
w oparciu o wskaźniki, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. b) i w lit. b) niniejszego akapitu, oraz w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, monitoruje zdolność systemów opieki zdrowotnej państw członkowskich do wykrywania przypadków wystąpienia chorób zakaźnych, zapobiegania im, reagowania na nie i odbudowy po nich, identyfikuje luki i przedstawia uzasadnione naukowo zalecenia dotyczące wzmocnienia systemów opieki zdrowotnej, które mają zostać – w stosownych przypadkach –wdrożone przy wsparciu Unii;
rozwija zdolność Centrum w zakresie modelowania, przewidywania i prognozowania; oraz
utrzymuje mechanizmy regularnego oddelegowywania pracowników między Centrum, Komisją, ekspertami z państw członkowskich oraz organizacjami międzynarodowymi, w tym Grupą Zadaniową UE ds. Zdrowia, które wspierają działania, o których mowa w lit. d), f), h) i i) niniejszego akapitu oraz art. 5a ust. 1.
Mechanizmy oddelegowania, o których mowa w akapicie pierwszym lit. k), przyczyniają się do wzmocnienia płaszczyzny współpracy operacyjnej między Centrum i państwami członkowskimi.
Artykuł 6
Ekspertyzy i badania naukowe
W celu promowania i inicjowania badań, o których mowa w akapicie pierwszym, Centrum występuje o dostęp do danych dotyczących zdrowia udostępnianych lub wymienianych za pośrednictwem infrastruktury cyfrowej i aplikacji cyfrowych w celu umożliwienia wykorzystywania takich danych dotyczących zdrowia do celów opieki zdrowotnej, badań naukowych w dziedzinie zdrowia, kształtowania polityki i celów regulacyjnych związanych ze zdrowiem publicznym.
Do celów badań, o których mowa w akapicie pierwszym, Centrum wykorzystuje również inne odpowiednie dane, na przykład dotyczące czynników środowiskowych i społeczno-ekonomicznych.
Artykuł 7
Procedura w zakresie ekspertyz naukowych
Centrum wydaje ekspertyzę naukową w kwestiach objętych jego misją:
we wszystkich przypadkach, w których ustawodawstwo Unii przewiduje konsultacje z Centrum;
na wniosek Parlamentu Europejskiego lub państwa członkowskiego;
na wniosek Komisji, KBZ lub EMA; oraz
z własnej inicjatywy.
Artykuł 8
Funkcjonowanie systemu wczesnego ostrzegania i reagowania
Centrum:
analizuje treść komunikatów, które otrzymuje za pośrednictwem EWRS;
zapewnia państwom członkowskim i Komisji informacje, wiedzę fachową, doradztwo, szkolenia i oceny ryzyka; oraz
zapewnia skuteczne i efektywne połączenie EWRS z innymi unijnymi systemami ostrzegania.
Artykuł 8a
Ocena ryzyka w zakresie zdrowia publicznego
Oceny ryzyka, o których mowa w ust. 1, obejmują ogólne i ukierunkowane uzasadnione naukowo zalecenia i opcje reagowania stanowiące podstawę koordynacji w ramach KBZ, takie jak dotyczące:
prognozy ewolucji kryzysu zdrowotnego oraz ryzyka wystąpienia stanu zagrożenia zdrowia;
zdolności systemów opieki zdrowotnej państw członkowskich w zakresie niezbędnym do zarządzania zagrożeniami stwarzanymi przez choroby zakaźne i powiązanymi szczególnymi problemami zdrowotnymi i reagowania na te zagrożenia i problemy, aby wspierać państwa członkowskie;
identyfikacja w społeczeństwie grup szczególnie wrażliwych;
wskazanie ewentualnych pozafarmaceutycznych środków ochronnych i ocena ich skuteczności.
Centrum ustanawia regulamin dotyczący ocen ryzyka, zwłaszcza w odniesieniu do udziału ekspertów, aby zapewnić niezależność i reprezentatywność wiedzy fachowej państw członkowskich.
Centrum współpracuje z państwami członkowskimi w celu poprawy ich zdolności oceny ryzyka.
Artykuł 8b
Koordynacja reagowania
Centrum wspiera koordynację reagowania w KBZ, o której mowa w art. 21 rozporządzenia (UE) 2022/2371, w przypadku poważnego transgranicznego zagrożenia zdrowia, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (i) i (ii) tego rozporządzenia, w tym jeżeli dotyczy ono substancji pochodzenia ludzkiego, na które potencjalnie mogą oddziaływać choroby zakaźne, lub o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. d) tego rozporządzenia, w szczególności poprzez zapewnianie uzasadnionych naukowo zaleceń i opcji dotyczących:
krajowego lub transgranicznego międzyregionalnego reagowania na poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia;
przyjmowania wytycznych dla państw członkowskich w celu zapobiegania poważnemu transgranicznemu zagrożeniu zdrowia i jego kontroli.
Artykuł 9
Pomoc i szkolenia naukowo-techniczne
Artykuł 10
Identyfikacja pojawiających się zagrożeń dla zdrowia
Artykuł 11
Gromadzenie i analiza danych
Centrum:
koordynuje normalizację procedur w zakresie gromadzenia danych oraz ich walidacji, analizy i rozpowszechniania na poziomie Unii;
w stosownych przypadkach zwraca się o wiedzę fachową i wskazówki do państw członkowskich, aby zapewnić prawidłowe zrozumienie udostępnianych danych dotyczących zdrowia, ich ograniczeń oraz krajowego kontekstu i systemów informacyjnych.
Centrum gromadzi dane i informacje oraz zapewnia powiązania z odpowiednimi danymi badawczymi i wynikami dotyczącymi:
nadzoru epidemiologicznego;
rozwoju sytuacji epidemiologicznych, w tym na potrzeby modelowania, przewidywania i opracowywania scenariuszy oraz oceny dotyczących grup szczególnie wrażliwych;
nietypowych zjawisk epidemiologicznych lub nowych chorób zakaźnych nieznanego pochodzenia, w tym w państwach trzecich, we współpracy z WHO;
danych dotyczących patogenów, w tym na poziomie molekularnym, jeżeli jest to wymagane do celów nadzoru epidemiologicznego oraz do celów wykrywania lub wyjaśniania poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia;
danych dotyczących systemów opieki zdrowotnej wymaganych do zarządzania chorobami zakaźnymi i powiązanymi szczególnymi problemami zdrowotnymi; oraz
wdrażania przez państwa członkowskie zaleceń Centrum i podjętych w związku z tym działań.
Do celów ust. 1 Centrum:
opracowuje – wraz z właściwymi organami państw członkowskich i Komisją – odpowiednie procedury ułatwiające konsultacje oraz przekazywanie danych i dostęp do nich;
przeprowadza naukowo-techniczne oceny środków zapobiegania i kontroli na poziomie Unii;
współpracuje ściśle i w sposób przejrzysty z odnośnymi organami z Unii, państw trzecich, WHO i innych organizacji międzynarodowych, działającymi w dziedzinie gromadzenia danych;
opracowuje rozwiązania dające dostęp do odpowiednich danych dotyczących zdrowia – dostępnych publicznie lub udostępnianych lub wymienianych za pośrednictwem infrastruktury cyfrowej – aby umożliwić wykorzystywanie danych dotyczących zdrowia do celów opieki zdrowotnej, badań naukowych w dziedzinie zdrowia, kształtowania polityki i do celów regulacyjnych związanych ze zdrowiem publicznym; oraz zapewnia i ułatwia kontrolowany i terminowy dostęp do danych dotyczących zdrowia w celu wspierania badań w dziedzinie zdrowia publicznego.
Artykuł 11a
Wsparcie gotowości i reagowania na poziomie międzynarodowym i w terenie
Centrum rozwija zdolności w zakresie epidemiologii terenowej i prowadzenia badań naukowych w terenie oraz gromadzenia odpowiednich danych, na przykład dotyczących wariantów chorób zakaźnych, korzystając z wyspecjalizowanych sieci laboratoriów referencyjnych UE lub z własnych zasobów.
Na wspólny wniosek Komisji i państw członkowskich mobilizowana jest zwiększona zdolność Grupy Zadaniowej UE ds. Zdrowia w sytuacjach wyjątkowych. Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych procedury dotyczące mobilizacji zwiększonej zdolności Grupy Zadaniowej UE ds. Zdrowia w sytuacjach wyjątkowych. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 30a ust. 2.
Artykuł 12
Powiadamianie o działalności Centrum
Centrum zapewnia, aby społeczeństwo lub jakakolwiek zainteresowana strona szybko otrzymywały obiektywne, wiarygodne, oparte na dowodach i łatwo dostępne informacje dotyczące jego działalności i wyników jego prac. Centrum udostępnia ogółowi społeczeństwa informacje naukowe, w tym za pośrednictwem specjalnej strony internetowej, a także poprzez aktywną obecność w mediach społecznościowych lub na podobnych platformach. Terminowo publikuje również swoje ekspertyzy naukowe przygotowane zgodnie z art. 6. Informacje istotne dla obywateli Unii udostępniane są we wszystkich językach urzędowych Unii w celu zapewnienia odpowiedniego informowania obywateli Unii. Centrum wspiera zwalczanie wprowadzających w błąd informacji dotyczących szczepień oraz przyczyn oporu przed szczepieniami.
ROZDZIAŁ 3
ORGANIZACJA
Artykuł 13
Organy Centrum
W skład Centrum wchodzą:
zarząd;
dyrektor wraz z jego personelem;
forum doradcze.
Artykuł 14
Zarząd
Zastępców reprezentujących członka w czasie jego nieobecności powołuje się zgodnie z tą samą procedurą.
Kadencja członków wynosi trzy lata i może zostać przedłużona.
Zarząd wybiera jednego z członków na stanowisko przewodniczącego zarządu na okres dwóch lat, który może zostać przedłużony.
Zarząd obraduje co najmniej dwa razy w roku na zaproszenie przewodniczącego lub na wniosek co najmniej jednej trzeciej jego członków.
Zarząd:
wykonuje swe uprawnienia dyscyplinarne w stosunku do dyrektora i powołuje lub odwołuje go zgodnie z art. 17;
zapewnia realizację przez Centrum jego misji oraz wykonanie zadań przypisanych mu na warunkach określonych w niniejszym rozporządzeniu, w tym w oparciu o regularne niezależne i zewnętrzne oceny, które są przeprowadzane co pięć lat;
sporządza wykaz właściwych organów, o których mowa w art. 5, i podaje go do wiadomości publicznej;
przyjmuje, przed dniem 31 stycznia każdego roku, program prac Centrum na kolejny rok;
przyjmuje projekt jednolitego dokumentu programowego zgodnie z art. 32 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/715 ( 3 ) i powiązanymi wytycznymi Komisji dotyczącymi jednolitego dokumentu programowego; jednolity dokument programowy przyjmuje się po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji, a w odniesieniu do programowania wieloletniego – po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Radą;
zapewnia, aby program prac na kolejny rok i programy wieloletnie Centrum były spójne z priorytetami ustawodawczymi i politycznymi Unii w obszarze misji i zadań Centrum oraz w pełni uwzględniały zalecenia przyjęte w corocznej opinii Komisji na temat projektu jednolitego dokumentu programowego, o której mowa w art. 32 ust. 7 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/715;
przyjmuje, przed dniem 31 marca każdego roku, sprawozdanie ogólne dotyczące działalności Centrum za rok ubiegły;
przyjmuje – po konsultacji z Komisją – zasady finansowe mające zastosowanie do Centrum;
ustala, jednomyślnie, na zasadzie odstępstwa od art. 15 ust. 1, zasady regulujące języki Centrum, w tym możliwość wprowadzenia rozróżnienia pomiędzy wewnętrznymi pracami Centrum a komunikacją zewnętrzną, uwzględniając potrzebę zapewnienia w obu przypadkach dostępu do prac Centrum przez wszystkie zainteresowane strony i ich udziału w tych pracach.
Zasady finansowe mające zastosowanie do Centrum, o których mowa w akapicie pierwszym lit. h) niniejszego ustępu, nie mogą stanowić odstępstwa od rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/715, chyba że jest to szczególnie wymagane do celów działalności Centrum i uzyskana została uprzednia zgoda Komisji.
Artykuł 15
Głosowanie
Artykuł 16
Dyrektor
Dyrektor jest prawnym przedstawicielem Centrum i odpowiada za:
codzienne administrowanie Centrum;
opracowywanie projektów programów prac z uwzględnieniem zaleceń przyjętych w corocznej opinii Komisji na temat projektu jednolitego dokumentu programowego zgodnie z art. 32 ust. 7 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/715; opinię Komisji przedkłada się zarządowi na możliwie jak najwcześniejszym etapie;
przygotowanie dyskusji w ramach zarządu;
wdrażanie programów prac oraz decyzji przyjętych przez zarząd;
zapewnienie dostępności odpowiedniego wsparcia naukowego, technicznego i administracyjnego dla forum doradczego;
zapewnienie wykonywania przez Centrum jego zadań zgodnie z wymogami jego użytkowników, w szczególności w odniesieniu do doskonałości naukowej oraz niezależności działań i ekspertyz, odpowiedniości świadczonych usług oraz poświęconego czasu;
przygotowanie sprawozdania z przychodów i wydatków oraz wykonanie budżetu Centrum;
wszelkie kwestie dotyczące personelu, w szczególności wykonywania uprawnień określonych w art. 29 ust. 2.
Każdego roku dyrektor przedkłada zarządowi do zatwierdzenia:
projekt sprawozdania ogólnego obejmującego wszelkie działania Centrum w roku ubiegłym;
projekty programów prac;
projekt rocznego sprawozdania za rok ubiegły;
projekt budżetu na nadchodzący rok.
Artykuł 17
Powołanie dyrektora
Artykuł 18
Forum doradcze
Forum doradcze stanowi mechanizm wymiany informacji dotyczących zagrożeń dla zdrowia oraz gromadzenia wiedzy. Zapewnia ono również bliską współpracę pomiędzy Centrum a właściwymi organami w Państwach Członkowskich, w szczególności:
w zakresie spójności badań naukowych Centrum w Państwach Członkowskich;
w okolicznościach współpracy Centrum z organem krajowym;
w zakresie promowania, rozruchu i nadzorowania sieci europejskich w dziedzinach objętych misją Centrum;
gdy Centrum lub Państwo Członkowskie identyfikuje pojawiające się zagrożenie dla zdrowia publicznego;
w zakresie ustanawiania przez Centrum paneli naukowych;
w zakresie priorytetów naukowych i priorytetów dotyczących zdrowia publicznego, które należy uwzględnić w programie prac; oraz
w związku z kluczowymi publikacjami przygotowywanymi przez Centrum, takimi jak badania prognostyczne.
ROZDZIAŁ 4
PRZEJRZYSTOŚĆ I POUFNOŚĆ
Artykuł 19
Oświadczenie o interesach
Artykuł 20
Przejrzystość i ochrona informacji
▼M1 —————
Artykuł 20a
Ochrona danych osobowych
Artykuł 21
Tajemnica zawodowa i poufność
Do pracy Centrum i jego personelu mają zastosowanie przepisy Komisji dotyczące bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych UE, określone w decyzjach Komisji (UE, Euratom) 2015/443 ( 7 ) i (UE, Euratom) 2015/444 ( 8 ).
ROZDZIAŁ 5
POSTANOWIENIA FINANSOWE
Artykuł 22
Sporządzanie budżetu
Przychody Centrum, bez uszczerbku dla innych środków, obejmują:
dotację ze Wspólnoty zawartą w budżecie ogólnym Unii Europejskiej (sekcja Komisji);
płatności otrzymane za świadczone usługi;
wszelkie wkłady finansowe pochodzące od właściwych organów, o których mowa w art. 5;
wszelkie dobrowolne wkłady państw członkowskich; oraz
wszelkie przychody pochodzące z umów o przyznanie wkładu lub umów o udzielenie dotacji zawartych w drodze wyjątku między Komisją a Centrum.
Jeśli oddział władzy budżetowej powiadomił o swym zamiarze wydania opinii, przekazuje on swą opinię zarządowi w terminie sześciu tygodni od dnia zawiadomienia o projekcie.
Artykuł 23
Wykonanie budżetu Centrum
Centrum niezwłocznie informuje Komisję o przypadkach domniemanych oszustw i innych nieprawidłowości finansowych, o wszelkich zakończonych lub trwających postępowaniach przygotowawczych prowadzonych przez Prokuraturę Europejską (EPPO) lub dochodzeniach prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz o wszelkich audytach lub kontrolach prowadzonych przez Trybunał Obrachunkowy lub Służbę Audytu Wewnętrznego (IAS), nie naruszając poufności postępowań przygotowawczych lub dochodzeń. Ten obowiązek poinformowania Komisji pozostaje bez uszczerbku dla art. 24 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2017/1939 ( 11 ).
Artykuł 24
Stosowanie rozporządzenia finansowego
Do absolutorium budżetowego Centrum, jego kontroli oraz zasad księgowości zastosowanie ma art. 70 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046.
Artykuł 25
Walka z korupcją
ROZDZIAŁ 6
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 26
Osobowość prawna i przywileje
Artykuł 27
Odpowiedzialność
Artykuł 28
Kontrola zgodności z prawem
Artykuł 29
Personel
Artykuł 30
Uczestnictwo państw trzecich
Artykuł 30a
Procedura komitetowa
W przypadku gdy komitet nie wyda żadnej opinii, Komisja nie przyjmuje projektu aktu wykonawczego i stosuje się art. 5 ust. 4 akapit trzeci rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
ROZDZIAŁ 7
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 31
Klauzula przeglądowa
Do 2025 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i zarządowi sprawozdanie z działalności Centrum, zawierające ocenę:
sposobu, w jaki Centrum poczyniło postępy w wykonywaniu zmienionego mandatu w świetle pandemii COVID-19;
przestrzegania przez Centrum obowiązków ustanowionych w rozporządzeniu (UE) 2022/2371 oraz w innych odpowiednich przepisach Unii;
skuteczności działania Centrum w kontekście międzynarodowych, unijnych lub krajowych priorytetów w dziedzinie zdrowia;
zakresu, w jakim prace Centrum są ukierunkowane na zdolności państw członkowskich i w jaki sposób mają wpływ na te zdolności.
Sprawozdanie musi odzwierciedlać poglądy zainteresowanych stron, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym.
Do sprawozdania dołącza się niezależne badanie zlecone przez Komisję.
W ramach niezależnej zewnętrznej oceny uwzględnia się w szczególności ewentualną potrzebę zmiany mandatu Centrum oraz skutki finansowe wszelkich takich zmian. W pierwszej ocenie analizuje się wykonalność rozszerzenia mandatu Centrum w celu uwzględnienia oddziaływania transgranicznych zagrożeń zdrowia na choroby niezakaźne.
Zarząd analizuje wnioski z niezależnej zewnętrznej oceny i w razie konieczności może wydać Komisji zalecenia dotyczące zmian w Centrum, jego praktyk roboczych oraz zakresu jego misji. Sprawozdanie z oceny oraz zalecenia Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
Artykuł 32
Rozpoczęcie działalności Centrum
Centrum rozpoczyna działalność do dnia 20 maja 2005 r.
Artykuł 33
Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
( 1 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2371 z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylenia decyzji nr 1082/2013/UE (Dz.U. L 314 z 6.12.2022, s. 26).
( 2 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i decyzji nr 1247/2002/WE (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 39).
( 3 ) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/715 z dnia 18 grudnia 2018 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów utworzonych na podstawie TFUE oraz Traktatu Euratom, o których mowa w art. 70 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (Dz.U. L 122 z 10.5.2019, s. 1).
( 4 ) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, str. 43.
( 5 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).
( 6 ) Dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) (Dz.U. L 201 z 31.7.2002, s. 37).
( 7 ) Decyzja Komisji (UE, Euratom) 2015/443 z dnia 13 marca 2015 r. w sprawie bezpieczeństwa w Komisji (Dz.U. L 72 z 17.3.2015, s. 41).
( 8 ) Decyzja Komisji (UE, Euratom) 2015/444 z dnia 13 marca 2015 r. w sprawie przepisów bezpieczeństwa dotyczących ochrony informacji niejawnych UE (Dz.U. L 72 z 17.3.2015, s. 53).
( 9 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/522 z dnia 24 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia Programu działań Unii w dziedzinie zdrowia („Program UE dla zdrowia”) na lata 2021–2027 oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 282/2014 (Dz.U. L 107 z 26.3.2021, s. 1).
( 10 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).
( 11 ) Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
( 12 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).
( 13 ) Dz.U. L 136 z 31.5.1999, str. 15.
( 14 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).