►B

DYREKTYWA 95/28/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 24 października 1995 r.

odnosząca się do palności materiałów konstrukcyjnych używanych w niektórych kategoriach pojazdów silnikowych

(Dz.U. L 281, 23.11.1995, p.1)

Dziennik Urzędowy

  No

page

date

►A1

Akt dotyczący warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej

  L 236

33

23.9.2003

2.1.

„Homologacja pojazdu” oznacza homologację pojazdu odpowiadającego definicji podanej w ppkt 2.2 w odniesieniu do palności części wewnętrznych używanych w kabinie pasażerskiej.

2.2.

„Typ pojazdu” oznacza pojazd, który nie różni się w zakresie takich istotnych względów, jak:

2.3.

„Homologacja części” oznacza homologację przyznaną w odniesieniu do takich części, jak materiały, siedzenia, kurtyny, ścianki działowe itd.

2.4.

„Typ części” oznacza części, które nie różnią się w zakresie takich istotnych względów, jak:

2.5.

„Kabina pasażerska” oznacza przestrzeń, w której przebywają pasażerowie (włączając w to bar, kuchnię, toaletę itd.), ograniczoną przez:

2.6.

„Siedzenie” oznacza konstrukcję, która jest lub nie trwale połączona z konstrukcją pojazdu, wraz z wykończeniem, przeznaczoną na miejsce do siedzenia dla jednej dorosłej osoby. Pojęcie to obejmuje pojedyncze siedzenie lub część kanapy, przeznaczoną do siedzenia dla jednej dorosłej osoby.

2.7.

„Grupa siedzeń” oznacza kanapę albo siedzenia, które są rozdzielone, ale umieszczone obok siebie (tj. z przednim zamocowaniem jednego siedzenia w szeregu lub przednim bądź tylnym zamocowaniem w linii lub za przednim zamocowaniem innego siedzenia), i które przystosowane jest dla jednej albo więcej siedzących dorosłych osób.

2.8.

„Kanapa” oznacza strukturę wraz z wykończeniem, przeznaczoną do siedzenia więcej niż jednej osoby dorosłej.

2.9.

„Współczynnik palności” oznacza iloraz odległości płomienia mierzonej zgodnie z załącznikiem IV lub VI do niniejszej dyrektywy i czasu potrzebnego do pokonania tej odległości przez płomień. Jest on wyrażany w milimetrach na minutę.

2.10.

„Materiał kompozytowy” oznacza materiał składający się z kilku warstw podobnych albo odmiennych materiałów, dokładnie złączonych razem na ich powierzchniach za pomocą cementowania, spajania, platerowania, spawania itd.

Kiedy różne materiały są złączone razem z przerwami (na przykład przez szycie, wysokiej częstości oblamowanie, nitowanie), takie materiały nie są uważane za materiały kompozytowe.

2.11.

„Odkryta powierzchnia” oznacza stronę materiału, która jest zwrócona przodem do kabiny pasażerskiej po zamontowaniu materiału w pojeździe.

2.12.

„Tapicerka” oznacza kombinację wewnętrznej wyściółki i zewnętrznego materiału wykończeniowego, które razem tworzą wyściółkę ramy siedzenia.

2.13.

„Wewnętrzna(-e) okładzina(-y)” oznacza materiał(-y), który(-e) (razem) tworzy(-ą) zewnętrzną powierzchnię wykończeniową, podsufitkę, tapicerkę ścian lub wykładzinę podłogi.

3.1.

Wniosek o przyznanie homologacji EWG na podstawie art. 3 ust. 4 dyrektywy 70/156/EWG dla typu pojazdu, w odniesieniu do palności materiałów stosowanych w kabinie pasażerskiej, składa producent pojazdu.

3.2.

Wzór dokumentu informacyjnego jest podany w załączniku II dodatek 1.

3.3.

Placówce technicznej, odpowiedzialnej za przeprowadzenie badań homologacyjnych, należy dostarczyć, co następuje:

4.1.

Wniosek o przyznanie homologacji EWG części na mocy art. 3 ust. 4 dyrektywy 70/156/EWG dla typu używanego wewnątrz materiału, odnośnie do jego palności, składa producent.

4.2.

Wzór dokumentu informacyjnego znajduje się w załączniku II dodatek 2.

4.3.

Placówce technicznej odpowiedzialnej za prowadzenie badań homologacyjnych należy dostarczyć, co następuje:

5.1.

Jeżeli właściwe wymogi zostaną spełnione, przyznaje się homologację EWG na mocy art. 4 ust. 3 i, tam gdzie stosowne, art. 4 ust. 4 dyrektywy 70/156/EWG.

5.2.

Wzór świadectwa homologacji EWG znajduje się w:

5.3.

Do każdego typu pojazdu i do każdego typu homologowanej części należy przypisać numer identyfikacyjny zgodnie z załącznikiem VII do dyrektywy 70/156/EWG. To samo Państwo Członkowskie nie może oznaczać tym samym numerem innego typu pojazdu albo innego typu części.

6.1.

Każda część zgodna z homologowanym typem zgodnie z niniejszą dyrektywą nosi znak homologacji EWG. Znak ten składa się z:

6.2.

W przypadku gdy przyznano homologację na siedzenie jako część lub jeśli poduszka i tył siedzenia lub kanapy pokryte są identycznym materiałem, wystarczy umieścić jeden znak na siedzeniu lub na kanapie.

6.3.

Znak musi być umieszczony na materiale w taki sposób, aby był czytelny i nieusuwalny, nawet jeżeli materiał jest montowany w pojeździe.

6.4.

Wzór znaku homologacji EWG części jest przedstawiony w dodatku do niniejszego Załącznika.

7.1.

Materiały używane wewnątrz kabiny pasażerskiej w pojeździe, na którego typ przyznana jest homologacja, poddawane są jednemu lub więcej badaniom, określonym w załącznikach IV, V i VI.

7.2.

Z następującego(-ych) materiału(-ów): pięć próbek w przypadku materiału izotropowego lub dziesięć próbek w przypadku materiału nieizotropowego (po pięć dla każdego kierunku), są poddane badaniu opisanemu w załączniku IV do niniejszej dyrektywy:

Ponadto należy dostarczyć placówce technicznej jedną próbkę do celów odniesienia w przyszłości.

7.3.

Cztery próbki z następującego(-ych) materiału(-ów), dla obydwu powierzchni (jeżeli nie są one identyczne), są poddane badaniu opisanemu w załączniku V:

Ponadto należy dostarczyć placówce technicznej jedną próbkę do celów odniesienia w przyszłości.

7.4.

Trzy próbki w przypadku materiału izotropowego lub sześć próbek w przypadku materiału nieizotropowego, dla materiału(-ów) użytego(-ych) w zasłonach i roletach (lub innych materiałów wiszących), są poddane badaniu opisanemu w załączniku VI.

Ponadto należy dostarczyć placówce technicznej jedną próbkę do celów odniesienia w przyszłości.

7.5.

Materiały, w odniesieniu do których przeprowadzenie badań określonych w załącznikach od IV do VI nie jest wymagane, są:

8.1.

W przypadku zmiany typu, który homologowano na mocy niniejszej dyrektywy, stosuje się art. 5 dyrektywy 70/156/EWG.

9.1.

Środki mające na celu zapewnienie zgodności produkcji przyjmuje się zgodnie z przepisami ustanowionymi w art. 10 dyrektywy 70/156/EWG.

10.1.

Materiały lub wyposażenie użyte w kabinie pasażerskiej lub w urządzeniach, które zostały homologowane jako części, są tak zainstalowane, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju płomieni i przenoszenia płomieni.

10.2.

Takie wewnętrzne materiały lub wyposażenie są instalowane wyłącznie zgodnie z ich zamierzonymi zastosowaniami i badaniem(-ami), którym zostały poddane (patrz ppkt 7.2, 7.3 i 7.4), szczególnie w odniesieniu do ich palności i topliwości (poziomy/pionowy kierunek).

10.3.

Klej stosowany do umocowania materiału używanego wewnątrz do jego konstrukcji podtrzymującej nie spowoduje, tak dalece jak to możliwe, wzmocnienia się palności materiału.

2.1.

Komora spalania (rysunek 1), najlepiej ze stali nierdzewnej i o wymiarach podanych na rysunku 2. Przód komory stanowi odporne na płomienie okno, które może zajmować przód i które może być skonstruowane jako panel dostępu.

Na spodzie komory znajdują się otwory wentylacyjne, a na górze znajduje się dookoła otwór wentylacyjny. Komora spalania umieszczona jest na czterech podpórkach o wysokości 10 mm.

Na jednym z końców komory może znajdować się otwór służący do wprowadzania uchwytu, do którego przytwierdzona jest próbka, otwór po przeciwnej stronie jest przeznaczony dla linii gazowej. Topniejący materiał spada do miski (patrz rysunek 3), umieszczonej na spodzie komory, między otworami wentylacyjnymi, tak aby nie przykrywała otworów wentylacyjnych.

Rysunek 1

Przykładowa komora spalania z uchwytem, do którego przytwierdzona jest próbka, i z miską, do której ścieka topniejący materiał

Rysunek 2

Przykład komory spalania

(Wymiary w milimetrach)

Rysunek 3

Typowa miska, do której ścieka topniejący materiał

(Wymiary w milimetrach)

2.2.

Uchwyt próbki składający się z dwóch metalowych płyt lub ram w kształcie litery U z metalu odpornego na korozję. Wymiary podane są na rysunku 4.

Niższa płyta wyposażona jest w trzpienie, a górna w odpowiadające im otwory dla zapewnienia właściwego trzymania próbki. Trzpienie służą także jako punkty pomiarowe na początku i na końcu odcinka palenia.

Pod spodem ramy w kształcie litery U znajduje się podstawa w formie żaroodpornych drutów o średnicy 0,25 mm, rozciągniętych na ramie w 25-milimetrowych odstępach (patrz rysunek 5).

Płaszczyzna niższej położonej strony próbki znajduje się 178 mm ponad płytą podłogi. Odcinek od przedniej krawędzi uchwytu próbki od końca komory mierzy 22 mm; odcinek od wzdłużnej strony uchwytu próbki do boków komory mierzy 50 mm (wszystkie wymiary w wewnątrz). (Patrz rysunki 1 i 2).

Rysunek 4

Przykład uchwytu próbki

(Wymiary w milimetrach)

Rysunek 5

Przykład dolnej części ramy w kształcie litery U, przeznaczonej dla podstawy z drutu

(Wymiary w milimetrach)

2.3.

Palnik gazowy. Małe źródło zapłonu zapewnione jest przez palnik Bunsena, o średnicy wewnętrznej 9,5 ± 0,5 mm. Jest on zlokalizowany w komorze do badania tak, że środek jego dyszy wylotowej znajduje się 19 mm poniżej środka dolnej krawędzi otwartego końca próbki (patrz rysunek 2).

2.4.

Gaz do badania. Gaz dostarczany do palnika ma wartość kaloryczną bliską 38 MJ/m3 (na przykład gaz ziemny).

2.5.

Grzebień metalowy, przynajmniej o długości 110 mm, posiadający od siedmiu do ośmiu gładkich, okrągłych zębów po 25 mm.

2.6.

Stoper zapewniający dokładność do 0,5 sekundy.

2.7.

Pomieszczenie dymowe. Komora spalania może być umieszczona w zmontowanym pomieszczeniu dymowym, pod warunkiem że jego wewnętrzna objętość jest przynajmniej 20 razy, ale nie więcej niż 110 razy, większa od objętości komory spalania i pod warunkiem że żaden z pojedynczych wymiarów, tj. wysokość, szerokość lub długość pomieszczenia dymowego, nie jest większy niż 2 i ½ razy od każdego z dwóch pozostałych wymiarów.

Przed badaniem należy zmierzyć pionową prędkość powietrza przez pomieszczenie dymowe w odległości 100 mm z przodu i z tyłu ostatecznego stanowiska, w którym komora spalania będzie umieszczona. Wynosi ona od 0,10 do 0,30 m/s, w celu uniknięcia negatywnego wpływu produktów spalania na obsługującego urządzenie. Możliwe jest użycie pomieszczenia dymowego z naturalną wentylacją i z właściwą prędkością powietrza.

3.1.1.

Kształt i wymiary próbek określone są na rysunku 6. Grubość próbki odpowiada grubości produktu poddawanego badaniu. Nie jest większa niż 13 mm. Należy tak pobierać próbkę, o ile to możliwe, aby miała ona taki sam przekrój na całej długości.

Rysunek 6

Próbka

(Wymiary w milimetrach)

3.1.2.

Jeżeli kształt i wymiary produktu nie pozwalają na pobranie próbki podanego rozmiaru, wówczas są zachowane następujące minimalne wymiary:

4.1.

Umieścić próbki z mechatą lub pętelkową powierzchnią na płaskiej powierzchni i poczesać dwukrotnie „pod włos”, używając grzebienia (2.5).

4.2.

Umieścić próbkę w uchwycie próbki (2.2) tak, że przednia strona była zwrócona dołem do płomienia.

4.3.

Wyregulować płomień gazowy do wysokości 38 mm, używając znaku w komorze, przy zamknięciu dopływu powietrza do palnika. Przed rozpoczęciem pierwszego badania płomień pali się przez 1 min dla jego stabilizacji.

4.4.

Wepchnąć uchwyt próbki do komory spalania, tak aby koniec próbki został wystawiony na działanie płomienia, i po 15 sekundach odciąć dopływ gazu.

4.5.

Pomiar czasu palenia zaczyna się w momencie, kiedy podstawa płomienia przechodzi pierwszy punkt pomiarowy. Obserwować rozchodzenie się płomienia na stronie płonącej szybciej (górna lub dolna strona).

4.6.

Pomiar czasu palenia należy zakończyć, kiedy płomień dochodzi do ostatniego punktu pomiarowego lub płomień gaśnie przed dojściem do ostatniego punktu pomiarowego. Jeżeli płomień nie osiąga ostatniego punktu pomiarowego, mierzy się spalony odcinek aż do punktu, gdzie płomień zgasł. Spalony odcinek jest częścią próbki, która jest zniszczona na swojej powierzchni lub wewnątrz przez spalenie.

4.7.

Jeśli próbka nie zapala się lub się nie pali po wygaszeniu palnika, lub kiedy płomień gaśnie przed osiągnięciem pierwszego punktu pomiarowego tak, że nie zostaje zmierzony żaden czas palenia, w sprawozdaniu z badania odnotowuje się, że współczynnik palności wynosi 0 mm/min.

4.8.

W przypadku przeprowadzania serii badań lub powtarzania badań należy się upewnić, że komora spalania i uchwyt próbki mają maksymalną temperaturę 30 °C przed rozpoczęciem następnego badania.

2.1.

Źródłem ciepła jest grzejnik elektryczny o mocy użytkowej 500 W. Powierzchnia grzewcza musi być wykonana z przeźroczystej płyty kwarcowej o średnicy 100 ± 5 mm.

Ciepło wypromieniowywane z aparatu, mierzone na powierzchni usytuowanej równolegle do powierzchni grzejnika w odległości 30 mm, wynosi 3 W/cm2.

2.2.

Do kalibracji grzejnika używa się miernika przepływu ciepła (miernik promieniowania) typu Gardona (folia) z zakresem nieprzekraczającym 10 W/cm2.

Cel otrzymujący promieniowanie, i możliwie w niewielkim stopniu konwekcję, jest płaski, okrągły, o średnicy nie większej niż 10 mm i pokryty trwałym, matowym, czarnym wykończeniem. Cel znajduje się wewnątrz ciała chłodzonego wodą, którego przednia strona jest z wysoko polerowanego metalu, płaskiego, zbiegającego się z płaszczyzną celu i okrągłego, o średnicy około 25 mm.

Promieniowanie nie prechodzi przez okno przed osiągnięciem celu. Instrument jest silny, prosty do ustawienia, nieczuły na zanurzenia i stabilny w kalibracji. Instrument ma dokładność w granicach ± 3 % i powtarzalność w granicach 0,5 %.

Kalibracja miernika przepływu ciepła jest sprawdzana w każdym przypadku, jeśli przeprowadzano ponowną kalibrację grzejnika, przez porównanie z instrumentem przechowywanym jako wzorzec odniesienia i nieużywanym do żadnego innego celu. Instrument wzorca odniesienia jest w pełni skalibrowany, w odstępach rocznych, zgodnie z normami krajowymi.

2.2.1.   Kontrola kalibracji

Natężenie promieniowania wytworzone przez moc doprowadzoną, którą kalibrowanie początkowe wykazało za odpowiednią do wytworzenia natężeniem promieniowania 3 W/cm2, jest często sprawdzane (przynajmniej co 50 godzin pracy), a urządzenie jest ponownie skalibrowane, jeśli kontrola wykaże odchylenie większe niż 0,06 W/cm2.

2.2.2.   Procedura kalibracji

Aparat jest umieszczony w otoczeniu zasadniczo wolnym od prądów powietrznych (nie więcej niż 0,2 m/s).

Umieścić miernik ciepła topnienia w urządzeniu, tam gdzie jest umiejscowiona próbka tak, że cel miernika ciepła topnienia jest zlokalizowany centralnie na powierzchni grzejnika.

Włączyć zasilanie elektryczne i ustalić wejście mocy sterownika, wymagane dla wytworzenia natężenia promieniowania w centrum powierzchni grzejnika o wartości 3 W/cm2. Po ustawieniu jednostki mocy dla rejestrowania 3 W/cm2 następuje pięciominutowy okres bez następnej regulacji dla zapewnienia równowagi.

2.3.

Podstawa pod próbki stanowi metalowy pierścień (rysunek 1). Na górze tej podstawy znajduje się ruszt wykonany z nierdzewnego stalowego drutu, o następujących wymiarach:

2.4.

Zbiornik składa się z cylindrycznej rury o wewnętrznej średnicy 118 mm i głębokości 12 mm. Zbiornik jest napełniony bawełną.

2.5.

Kolumna pionowa podtrzymuje elementy określone w ppkt 2.1, 2.3 i 2.4.

Grzejnik umieszczony jest na górze podstawy w taki sposób, że powierzchnia grzewcza jest pozioma, a grzejnik jest zwrócony ku dołowi.

Kolumna posiada dźwignię/pedał umożliwiający powolne podnoszenie podpory grzejnika. Posiada ona również uchwyt w celu zapewnienia przeniesienia grzejnika w jego normalną pozycję.

W jego pozycji normalnej osie grzejnika, podpory próbki i zbiornika muszą być zbieżne.

2.1.

Uchwyt próbki składa się z prostokątnej ramy o wysokości 560 mm i dwóch sztywno połączonych równoległych prętów, rozstawionych w odległości 150 mm od siebie, na których są zamontowane trzpienie w celu umieszczenia próbek poddawanych badaniu, które są umieszczone na płaszczyźnie znajdującej się w odległości przynajmniej 20 mm od ramy. Trzpienie nie mają średnicy większej niż 2 mm i mają przynajmniej 27 mm długości. Rama jest umieszczona na odpowiedniej podstawie, w celu zachowania pionowego położenia w czasie badań (do celów umieszczania próbki na trzpieniach na płaszczyźnie oddalonej od ramy można zastosować rozpórki o średnicy 2 mm przylegające do trzpieni).

2.2.

Palnik jest opisany na rysunku 3.

Gazem dostarczanym do palnika może być przemysłowy gaz propan lub przemysłowy gaz butan.

Palnik jest umieszczony z przodu, ale poniżej próbki tak, że leży na płaszczyźnie przechodzącej przez pionową linię środkową próbki i prostopadle do swojego przodu (patrz rysunek 2), tak że oś wzdłużna jest nachylona w górę pod kątem 30o do pionu, w odniesieniu do niższej krawędzi próbki. Odległość między końcem palnika i dolną krawędzią próbki wynosi 20 mm.

2.3.

Urządzenie do badania może być umieszczone w zmontowanym pomieszczeniu dymowym pod warunkiem, że jego wewnętrzna objętość jest przynajmniej 20 razy, ale nie więcej niż 110 razy, większa od objętości urządzenia do badania i pod warunkiem, że żaden z pojedynczych wymiarów, tj. wysokość, szerokość lub długość pomieszczenia dymowego, nie jest większy niż 2 i ½ razy od każdego z dwóch pozostałych wymiarów. Przed badaniem należy zmierzyć pionową prędkość powietrza przez pomieszczenie dymowe w odległości 100 mm z przodu i z tyłu ostatecznego stanowiska, w którym komora spalania będzie umieszczona. Wynosi ona od 0,10 do 0,30 m/s, w celu uniknięcia negatywnego wpływu produktów spalania na obsługującego urządzenie. Możliwe jest użycie pomieszczenia dymowego z naturalną wentylacją i z właściwą prędkością powietrza.

2.4.

Należy użyć płaskiego, sztywnego szablonu, wykonanego z odpowiedniego materiału i o rozmiarach odpowiadających rozmiarom próbki. Otwory o średnicy około 2 mm są wywiercone w szablonie i umiejscowione tak, że odległość między środkami otworów odpowiada odległościom między końcówkami ramy (patr rysunek 1). Otwory są umiejscowione w równej odległości do pionowej linii środkowej szablonu.

3.1.

Rozmiary próbek wynoszą: 560 × 170 mm.

3.2.

Próbki są kondycjonowane przynajmniej 24 godziny w temperaturze 23 ± 2 °C i względniej wilgotności 50 ± 5 % i są utrzymywane w tych warunkach aż do chwili rozpoczęcia badań.

4.1

Badanie jest przeprowadzone w powietrzu o temperaturze od 10° do 30 °C i względnej wilgotności od 15 % do 80 %.

4.2.

Palnik jest uprzednio podgrzewany przez dwie minuty. Wysokość płomienia jest doprowadzona do 40 ± 2 mm mierzonych jako odległość między górą rurki palnika i zakończeniem żółtej części płomienia, gdy palnik jest ustawiony pionowo, a płomień jest widziany w przytłumionym świetle.

4.3.

Próbka jest umieszczona na trzpieniach ramy do badania w taki sposób, aby niektóre trzpienie przechodziły przez zaznaczone punkty szablonu, i że próbka znajduje się co najmniej 20 mm od płomienia. Rama leży na podstawie w taki sposób, że próbka jest w pozycji pionowej.

4.4.

Nitki znacznika są dołączone poziomo, z przodu próbki, w położeniu pokazanym na rysunku 1. W każdym położeniu pętla z nitki jest umieszczona tak, że dwa segmenty są rozmieszczone 1 mm i 5 mm od płaszczyzny z przodu próbki.

Każda pętla jest dołączona do odpowiedniego urządzenia mierzącego czas. Odpowiednie napięcie jest przykładane do nitki w celu utrzymania odpowiedniej pozycji nitki w stosunku do próbki.

4.5.

Próbka jest wystawiona na działanie płomienia przez pięć sekund. Uznaje się, że zapalenie miało miejsce, jeżeli palenie próbki trwa przez pięć sekund po odsunięciu płomienia zapalającego. Jeżeli nie doszło do zapalenia, płomień jest przyłożony przez 15 sekund do innej kondycjonowanej próbki.

4.6.

Jeżeli któryś z wyników w dowolnym zestawie trzech próbek przekracza wynik minimalny o 50 %, należy poddać badaniom inny zestaw trzech próbek dla tego kierunku lub powierzchni. Jeżeli jedna lub dwie próbki w dowolnym zestawie trzech próbek nie spalą się do górnej nitki znacznika, należy poddać badaniom inny zestaw trzech próbek dla tego kierunku lub powierzchni.

4.7.

Należy zmierzyć następujące okresy czasu, w sekundach: