1991L0628 — PL — 05.06.2003 — 004.001
Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość
|
DYREKTYWA RADY z dnia 19 listopada 1991 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniająca dyrektywy 90/425/EWG oraz 91/496/EWG (Dz.U. L 340, 11.12.1991, p.17) |
zmienione przez:
|
|
|
Dziennik Urzędowy |
||
|
No |
page |
date |
||
|
L 243 |
27 |
25.8.1992 |
||
|
L 148 |
52 |
30.6.1995 |
||
|
ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 806/2003 z dnia 14 kwietnia 2003 r. |
L 122 |
1 |
16.5.2003 |
|
zmienione przez:
|
C 241 |
21 |
29.8.1994 |
DYREKTYWA RADY
z dnia 19 listopada 1991 r.
w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniająca dyrektywy 90/425/EWG oraz 91/496/EWG
(91/628/EWG)
RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 43,
uwzględniając wniosek Komisji ( 1 ),
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego ( 2 ),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ( 3 ),
a także mając na uwadze, co następuje:w rezolucji z dnia 20 lutego 1987 r. w sprawie polityki dotyczącej opieki nad zwierzętami ( 4 ), Parlament Europejski wezwał Komisję do przedstawienia propozycji w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu;
aby wyeliminować bariery techniczne w handlu żywymi zwierzętami i sprawić, aby odpowiednie organizacje rynków działały bez przeszkód przy jednoczesnym zapewnieniu zadowalającego poziomu ochrony zwierzętom, których to dotyczy, Wspólnota przyjęła przepisy w tej dziedzinie;
wszystkie Państwa Członkowskie ratyfikowały Europejską Konwencję o ochronie zwierząt podczas transportu międzynarodowego oraz podpisały dodatkowy Protokół umożliwiający Wspólnocie jako takiej przystąpienie do wspomnianej Konwencji;
rozporządzenie Rady (EWG) nr 3626/82 z dnia 3 grudnia 1982 r. w sprawie stosowania we Wspólnocie Konwencji o międzynarodowym handlu zagrożonymi gatunkami fauny i flory ( 5 ), zwanej dalej „CITES”, reguluje warunki transportu określonych gatunków;
dyrektywa 77/489/EWG ( 6 ) ustanowiła zasady dotyczące ochrony zwierząt podczas transportu międzynarodowego; dyrektywa 81/389/EWG ( 7 ) ustaliła środki zmierzające do wykonania dyrektywy 77/489/EWG, w szczególności wprowadziła kontrole na wewnętrznych granicach Wspólnoty;
aby osiągnąć te same cele, a szczególnie ochronę zwierząt podczas transportu, w kontekście ustanawiania rynku wewnętrznego, konieczna jest modyfikacja przepisów dyrektywy 90/425/EWG ( 8 ), między innymi w celu harmonizacji uprzednich kontroli dotyczących opieki nad zwierzętami podczas transportu;
ramy te muszą obejmować transport zwierząt wewnątrz, do i ze Wspólnoty, a systematyczne kontrole na wewnętrznych granicach wspólnotowych muszą zostać zniesione;
ze względów związanych z opieką nad zwierzętami, transport zwierząt na duże odległości, w tym zwierząt rzeźnych, należy ograniczyć w jak największym stopniu;
proponowane przepisy muszą zagwarantować skuteczną ochronę zwierząt podczas transportu;
dyrektywę 91/496/EWG ( 9 ) należy zmienić w taki sposób, aby dostosować ją do niniejszej dyrektywy; ponadto należy uchylić dyrektywy 77/489/EWG oraz 81/389/EWG,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
ROZDZIAŁ I
Przepisy ogólne
Artykuł 1
1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do transportu:
a) nieparzystokopytnych zwierząt gospodarskich oraz bydła, owiec, kóz i nierogacizny;
b) drobiu, ptactwa domowego i królików domowych;
c) kotów domowych i psów domowych;
d) innych ssaków i ptaków;
e) innych zwierząt kręgowych i zwierząt zimnokrwistych.
2. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:
— transportu zwierząt o charakterze handlowym i transportu pojedynczych zwierząt będących pod opieką osoby fizycznej, która jest za nie odpowiedzialna podczas podróży,
— transportu zwierząt domowych, które towarzyszą swoim właścicielom w prywatnej podróży;
b) bez uszczerbku dla odnośnych przepisów prawa krajowego, w stosunku do transportu zwierząt odbywającego się:
— na maksymalną odległość do 50 km liczoną od wyruszenia transportu do miejsca przeznaczenia, lub
— przy udziale hodowców bydła lub właścicieli tuczarni korzystających z pojazdów rolniczych, lub środków transportu należących do nich w przypadkach, kiedy warunki geograficzne zmuszają ich sezonowo do niezarobkowego okresowego wypasu pewnych gatunków zwierząt.
Artykuł 2
1. W razie potrzeby do celów niniejszej dyrektywy obowiązują definicje zawarte w art. 2 dyrektyw 89/662/EWG ( 10 ), 90/425/EWG, 90/675/EWG ( 11 ) oraz dyrektywy 91/496/EWG.
2. Dodatkowo obowiązują następujące definicje:
a) „środki transportu” są to części pojazdów drogowych, pojazdów szynowych, statków i samolotów wykorzystywane do załadunku i transportu zwierząt, jak również kontenery podczas transportu lądowego, morskiego lub powietrznego;
b) „transport”, wszelkie przemieszczanie zwierząt odbywające się przy użyciu środka transportu, które obejmuje załadunek i wyładunek zwierząt;
c) „miejsce postoju”, miejsce, w którym podróż zostaje przerwana w celu umożliwienia zwierzętom odpoczynku, nakarmienia ich oraz napojenia;
d) „punkt przeładowania”, miejsce, w którym transport zostaje wstrzymany w celu przeładowania zwierząt z jednego środka transportu do innego środka transportu;
e) „miejsce wyruszenia transportu”, miejsce, w którym, bez uszczerbku dla przepisów art. 1 ust. 2 lit. b), zwierzę zostało po raz pierwszy załadowane na środek transportu, lub każde inne miejsce, w którym zwierzęta zostały wyładowane ►M2 i były przechowywane przez 24 godziny ◄ , pojone, karmione i gdzie miały w razie potrzeby zapewnioną opiekę, ale z wyłączeniem wszelkich miejsc postoju lub punktów przeładowania.
Targowiska oraz miejsca gromadzenia zwierząt, zatwierdzone zgodnie z ustawodawstwem wspólnotowym, również mogą być uznane za miejsca wyruszenia transportu:
— jeśli pierwsze miejsce załadunku zwierząt znajduje się bliżej niż 50 km od wspomnianych targowisk lub miejsc gromadzenia zwierząt,
— jeśli chociaż odległość wymieniona w tiret pierwsze wynosi ponad 50 km, zwierzęta miały zapewniony okres odpoczynku w okresie ustalanym zgodnie z procedurą określoną w art. 17 i zostały napojone oraz nakarmione przed ponownym załadunkiem;
f) „miejsce przeznaczenia”, miejsce, w którym zwierzę jest ostatecznie wyładowane ze środka transportu, ale z wyłączeniem miejsca postoju lub punktu przeładowania;
g) „przewóz”, transport z miejsca wyruszenia do miejsca przeznaczenia;
h) „okres odpoczynku”, nieprzerwany okres czasu w ciągu podróży, w trakcie którego zwierzęta nie są przemieszczane środkami transportu;
i) „przewoźnik”, każda osoba fizyczna lub prawna transportująca zwierzęta
— na własny rachunek, lub
— na rachunek osób trzecich, lub
— przez dostarczanie stronie trzeciej środków transportu zwierząt,
w przypadku gdy taki transport ma charakter handlowy, oraz jest przeprowadzany w celach zarobkowych.
ROZDZIAŁ II
Transport i kontrole na terenie Wspólnoty
Artykuł 3
1. Państwa Członkowskie gwarantują, że:
a) transport zwierząt wewnątrz, do i z każdego Państwa Członkowskiego odbywa się zgodnie z niniejszą dyrektywą, a w stosunku do zwierząt wymienionych w:
— art. 1 lit. a) zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale I Załącznika,
— art. 1 lit. b) zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale II Załącznika,
— art. 1 lit. c) zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale III Załącznika,
— art. 1 lit. d) zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale IV Załącznika,
— art. 1 lit. e) zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale V Załącznika;
— wymogi przestrzenne, (gęstości załadunku) dla zwierząt, spełniające przynajmniej wymagania danych liczbowych ustanowionych w rozdziale VI załącznika, w odniesieniu do zwierząt oraz środków transportu określonych w tym rozdziale,
— czas podróży i okresy odpoczynku oraz odstępy czasu między karmieniem i pojeniem w odniesieniu do niektórych rodzajów zwierząt spełniające wymagania ustanowione w rozdziale VII załącznika, w odniesieniu do zwierząt określonych w tym rozdziale, bez uszczerbku dla przepisów rozporządzenia (EWG) nr 3820/85; ( 12 )
b) żadne zwierzę nie będzie przewożone, jeśli jego stan na to nie pozwala i jeśli nie podjęto stosownych kroków w celu zagwarantowania mu opieki w trakcie przewozu i po dotarciu do miejsca przeznaczenia. Zwierzęta chore lub ranne uznaje się za niezdolne do przewozu. Jednakże niniejszy przepis nie obowiązuje w stosunku do:
i) zwierząt lekko rannych lub chorych, u których transport nie wywoła niepotrzebnego cierpienia;
ii) zwierząt przewożonych do celów badań naukowych zatwierdzonych przez właściwy organ;
c) zwierzętom, które zachorują lub odniosą urazy podczas transportu, udziela się jak najszybciej pierwszej pomocy; zapewnia się im odpowiednią opiekę weterynaryjną, a jeśli to konieczne, dokonuje się uboju w sposób niepowodujący niepotrzebnego cierpienia.
2. Niezależnie od ust. 1 lit. b) Państwa Członkowskie mogą zezwolić na transport zwierząt w celu przeprowadzenia koniecznego leczenia weterynaryjnego lub uboju z konieczności, w warunkach niespełniających wymogów niniejszej dyrektywy. Państwa Członkowskie zagwarantują, że każdy transport tego rodzaju jest dozwolony jedynie wówczas, jeśli nie powoduje niepotrzebnego cierpienia lub złego traktowania odnośnych zwierząt. W razie konieczności przyjęte zostaną konkretne przepisy dotyczące obowiązywania niniejszego ustępu zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 17.
3. Bez uszczerbku dla wymogów ustanowionych w ust. 1 lit. a) i b) oraz w Załączniku do niniejszej dyrektywy Rada, stanowiąc kwalifikowaną większością głosów, ustala na wniosek Komisji odpowiednie warunki dodatkowe transportu pewnych gatunków zwierząt, takich jak nieparzystokopytne, dzikie ptactwo i ssaki morskie, celem ich ochrony.
Do chwili wprowadzenia w życie niniejszych przepisów Państwa Członkowskie mogą, zgodnie z postanowieniami Traktatu, stosować dodatkowe przepisy odnośnego prawa krajowego.
Artykuł 4
Państwa Członkowskie gwarantują, że zwierzęta podlegają identyfikacji i rejestracji w trakcie przewożenia zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. c) dyrektywy 90/425/EWG, oraz że towarzyszy im dokumentacja wymagana zgodnie z prawem wspólnotowym lub prawem wewnętrznym, umożliwiająca właściwemu organowi sprawdzenie:
— miejsca pochodzenia zwierząt oraz tożsamości ich właściciela,
— miejsca wyruszenia transportu zwierząt i miejsca przeznaczenia,
— daty i godziny wyruszenia transportu.
Artykuł 5
A. Państwa Członkowskie zapewniają, aby:
1. każdy przewoźnik
a) był:
i) zarejestrowany w sposób umożliwiający właściwym organom szybkie wskazanie osoby, na wypadek niespełnienia wymogów niniejszej dyrektywy;
ii) objęty zezwoleniem, które jest ważne dla całokształtu transportu zwierząt kręgowych przeprowadzanego w obrębie jednego z terytoriów, określonych w załączniku I do dyrektywy 90/675/EWG, przyznanym przez właściwy organ Państwa Członkowskiego miejsca prowadzenia działalności lub, jeżeli chodzi o przedsiębiorstwo prowadzące działalność w państwie trzecim, przez właściwe organy Państwa Członkowskiego Unii, podlegającego pisemnemu zobowiązaniu osoby odpowiedzialnej za zobowiązanie do spełnienia wymogów obowiązującego wspólnotowego prawodawstwa weterynaryjnego.
To pisemne zobowiązanie stanowi w szczególności, że:
— przewoźnik określony w pkt 2 podjął wszelkie niezbędne środki celem spełnienia wymogów niniejszej dyrektywy w zakresie miejsca przeznaczenia oraz bardziej szczegółowo, w przypadku, wywozu do państw trzecich, jeżeli miejsce przeznaczenia jest zdefiniowane przez prawodawstwo wspólnotowe,
— bez uszczerbku dla przepisów rozdziału 1A lit. b) pkt 6 załącznika, pracownicy określeni w lit. a) pkt 2 otrzymali szkolenie specjalistyczne albo w ramach przedsiębiorstwa albo od organu szkoleniowego, albo dysponują równoważnym doświadczeniem praktycznym, kwalifikującym ich do zajmowania się transportem zwierząt kręgowych oraz zarządzaniem, w razie konieczności, właściwą opieką nad transportowanym zwierzęciem;
b) nie transportował jakichkolwiek zwierząt lub nie zlecał transportu zwierząt w sposób narażający na zranienia i niepotrzebne cierpienia tych zwierząt;
c) wykorzystywał do transportu zwierząt, określone w niniejszej dyrektywie, środki transportu które zapewniają zgodność z wspólnotowymi wymogami dotyczącymi dobrostanu zwierząt w czasie transportu, w szczególności wymogom ustanowionym w załączniku oraz tym, które mają zostać ustanowione zgodnie z art. 13 ust. 1;
2. przewoźnik:
a) powierzał transport żywych zwierząt pracownikom, którzy posiadają niezbędne umiejętności, kwalifikacje zawodowe oraz wiedzę określone w pkt 1 lit. a);
b) w odniesieniu do zwierząt określonych w art. 1 ust. 1 lit. a) które mają być przedmiotem handlu miedzy Państwami Członkowskimi lub wywiezione do państw trzecich oraz w przypadkach gdy czas podróży przekracza osiem godzin, sporządzał plan trasy zgodnie z wzorem określonym w rozdziale VIII załącznika, który będzie dołączony do świadectwa zdrowia w czasie podróży, oraz wskazuje także wszelkie miejsca postojów i przeładunków.
Jeden plan trasy będzie musiał zostać sporządzony zgodnie z lit. c) celem objęcia całego okresu podróży;
c) przedkładał plan trasy określony w lit. b) właściwym organom, aby mogły sporządzić świadectwo zdrowia; po czym liczba takich świadectw musi zostać zaznaczona w planie trasy oraz musi zostać ostemplowana przez lekarza weterynarii miejsca wysyłki; który powiadamia o istnieniu planu trasy za pośrednictwem systemu Animo;
d) zapewniał:
i) że oryginał planu trasy, określony w lit. b)
— jest należycie sporządzony i uzupełniony przez właściwe osoby we właściwym czasie,
— przez cały czas trwania podróży jest on dołączony do świadectwa zdrowia towarzyszącemu przesyłce;
ii) że pracownicy, odpowiedzialni za transport
— wskazują w planie trasy czas oraz miejsca w których transportowane zwierzęta były karmione i pojone podczas podróży,
— że w przypadku wywozu zwierząt do państw trzecich, oraz gdy czas podróży przekracza osiem godzin na terytorium Wspólnoty, posiadają poświadczone plany trasy, po kontroli przez właściwe organy na przejściu granicznym lub punkcie wyjścia wyznaczonym przez Państwo Członkowskie (pieczęć i podpis), po przeprowadzeniu kontroli i oceny zwierząt przez lekarza weterynarii, aby były odpowiednie do kontynuowania podróży.
— Państwa Członkowskie mogą zastrzec, że koszty wyżej wspomnianej kontroli weterynaryjnej ponosi podmiot wywożący zwierzęta,
— że w razie powrotu, odsyłają plan trasy właściwym organom miejsca pochodzenia.
— Jednakże, w przypadku gdy zwierzęta są wywożone do państw trzecich drogą morską, a czas podróży przekracza osiem godzin, stosuje się takie same przepisy;
e) przechowywał na okres ustalony przez właściwe organy, kopię planu trasy określoną w lit. b), które mogą, jeżeli są wymagane, zostać przedłożone na wniosek właściwych organów celem dokonania weryfikacji;
f) wskazywał, według gatunków transportowanych oraz w przypadku gdy czas trwania podróży wymaga zgodności z rozdziałem VII pkt 4, że kroki zostały podjęte celem zaspokojenia potrzeb żywności oraz wody dla zwierząt w czasie podróży, nawet w przypadku gdy plan trasy jest zmieniany lub w przypadku gdy podróż zakłócana jest z przyczyn od niego niezależnych;
g) zapewniał, że zwierzęta są transportowane bezzwłocznie do ich miejsca przeznaczenia;
h) bez uszczerbku dla przepisów rozdział III załącznika, zapewniał że zwierzęta, należące do gatunków nie określonych w rozdział VII załącznika są odpowiednio karmione i pojone w odpowiednich odstępach czasu podczas transportu;
3. miejsca postojów wcześniej ustalone przez osobę odpowiedzialną określoną w pkt 2, były regularnie sprawdzane przez właściwe organy, które muszą również upewnić się, że zwierzęta są w stanie kontynuować podróż.
4. koszty spełniania potrzeb związanych z pojeniem i karmieniem zwierząt oraz wymogi dotyczące odpoczynku ponoszone były przez podmioty gospodarcze określone w pkt 1.
B. Wszelkie procedury wykonawcze wynikające z tego artykułu są przyjmowane zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17.
Artykuł 6
1. W dyrektywie 90/425/EWG wprowadza się następujące zmiany:
a) art. 1 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„Niniejsza dyrektywa nie dotyczy kontroli przeprowadzanych jako część zadań wykonywanych, w sposób niedyskryminacyjny, przez organy odpowiedzialne za ogólne stosowanie ustaw w Państwach Członkowskich”
;b) w załączniku A do sekcji I dodaje się następujące odniesienie:
„Dyrektywa Rady 91/628/EWG z dnia 19 listopada 1991 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniająca dyrektywy 90/425/EWG oraz 91/496/EWG. (Dz.U. L 340 z 11.12.1991, str. 17).”
2. Świadectwa lub dokumenty wymienione w art. 3 dyrektywy 90/425/EWG uzupełnia się zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 17, celem uwzględnienia wymogów niniejszej dyrektywy.
3. Wymiana informacji między organami, zgodnie z wymogami niniejszej dyrektywy, musi zostać zintegrowana ze skomputeryzowanym systemem, przewidzianym w art. 20 dyrektywy 90/425/EWG (Animo) i, jeśli chodzi o przywóz z państw trzecich, z projektem Shift, zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy 91/496/EWG.
Szczegółowe zasady obowiązywania niniejszego ustępu zostaną przyjęte zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 17.
Artykuł 7
1. Państwa Członkowskie gwarantują przyjęcie stosownych środków w celu zredukowania do minimum wszelkich opóźnień transportu lub cierpienia zwierząt, jeśli strajki lub inne nieprzewidziane okoliczności stanowią przeszkodę w stosowaniu niniejszej dyrektywy. Należy podjąć specjalne kroki, w szczególności w portach, na lotniskach, dworcach kolejowych, stacjach rozrządowych oraz w punktach kontroli granicznej, wymienionych w art. 6 dyrektywy 91/496/EWG, w celu przyspieszenia transportu zwierząt w warunkach zgodnych z wymogami niniejszej dyrektywy.
2. Bez uszczerbku dla wymogów wspólnotowych w zakresie zdrowia zwierząt ustanowionych innymi przepisami, żaden transport zwierząt nie może zostać zatrzymany w trakcie przewozu, o ile nie jest to konieczne ze względów opieki nad zwierzętami. Jeżeli jakaś przesyłka musi zostać zatrzymana podczas transportu na dłużej niż dwie godziny, podjęte zostaną stosowne kroki dla zapewnienia zwierzętom opieki oraz, jeśli to konieczne, wyładunku i przechowania.
Artykuł 8
Państwa Członkowskie stanowią, że zgodnie z zasadami i regułami dotyczącymi kontroli, ustalonymi w dyrektywie 90/425/EWG, właściwy organ sprawdza, czy spełnione zostały wymogi niniejszej dyrektywy poprzez dokonywanie niedyskryminacyjnych inspekcji:
a) środków transportu i zwierząt podczas transportu drogowego;
b) środków transportu i zwierząt przybywających do miejsca przeznaczenia;
c) środków transportu i zwierząt na rynkach, w miejscach wysyłki, postojów i punktach przeładowania;
d) szczegółowych danych w dokumentach towarzyszących.
Inspekcje takie muszą być przeprowadzane na odpowiedniej próbce zwierząt transportowanych, w każdym roku, w ramach każdego Państwa Członkowskiego oraz mogą być przeprowadzane w tym samym czasie, co kontrole przeprowadzane w innych celach.
Właściwe organy w każdym Państwie Członkowskim przedkładają Komisji roczne sprawozdanie wskazujące ilość przeprowadzonych inspekcji w poprzednim roku kalendarzowym w odniesieniu do każdej z lit. a), b), c) oraz d) oraz zawierający informacje szczegółowe na temat zgłoszonych naruszeń oraz podjętych w ich następstwie działań przez właściwe organy.
Ponadto, w przypadku gdy właściwe organy Państwa Członkowskiego posiadają informacje na podstawie których można podejrzewać, że doszło do uchybienia, kontrole mogą być także przeprowadzane w czasie transportu zwierząt na ich terytorium.
Niniejszy artykuł nie dotyczy kontroli przeprowadzanych w sposób niedyskryminujący przez organy odpowiedzialne za ogólne stosowanie przepisów prawnych w Państwie Członkowskim.
Artykuł 9
1. Jeżeli w trakcie transportu zostaje stwierdzone, że przepisy niniejszej dyrektywy nie są lub nie były przestrzegane, organ właściwy dla miejsca stwierdzenia takiego uchybienia żąda od osoby odpowiadającej za ten środek transportu podjęcia wszelkich działań, jakie właściwy organ uzna za konieczne dla opieki nad odnośnymi zwierzętami.
Zależnie od okoliczności działania takie mogą obejmować:
a) zorganizowanie zakończenia przewozu lub dostarczenie zwierząt najkrótszą trasą z powrotem do miejsca wyruszenia transportu, pod warunkiem, że takie postępowanie nie sprawi zwierzętom niepotrzebnego cierpienia;
b) zorganizowanie zwierzętom odpowiedniego miejsca przechowania i zapewnienie im prawidłowej opieki do czasu rozwiązania problemu;
c) zorganizowanie humanitarnego uboju odnośnych zwierząt. Przeznaczenie i wykorzystanie tusz takich zwierząt regulują przepisy zawarte w dyrektywie 64/433/EWG ( 13 ).
Wszelkie środki podjęte, na mocy akapitu drugiego notyfikuje się właściwym organom przez sieć Animo zgodnie z procedurami, łącznie z procedurami finansowymi, które mają zostać ustalone zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17.
2. Jeżeli osoba odpowiadająca za ów środek transportu nie przestrzega instrukcji właściwego organu, organ ten niezwłocznie egzekwuje wymienione działania, kosztami obciążając osobę odpowiedzialną.
3. Niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na prawo odwołania od decyzji właściwych organów, istniejące w ramach ustaw obowiązujących w Państwach Członkowskich.
Decyzje podejmowane przez właściwe organy w Państwach Członkowskich wraz z uzasadnieniem są podawane do wiadomości wysyłającemu lub jego przedstawicielowi oraz właściwemu organowi w Państwie Członkowskim będącym krajem wysyłającym.
Na życzenie wysyłającego lub jego przedstawiciela wymienione decyzje wraz z uzasadnieniem są im przesyłane na piśmie ze szczegółami dotyczącymi prawa do odwołania, którym dysponują zgodnie z ustawami obowiązującymi w Państwie Członkowskim przeznaczenia oraz szczegółami dotyczącymi obowiązującej procedury i terminów.
Jednakże w razie zaistnienia sporu obie strony zainteresowane mogą, jeśli tak postanowią, w maksymalnym terminie jednego miesiąca, poddać spór ocenie biegłego, którego nazwisko znajduje się na liście biegłych wspólnotowych sporządzonej przez Komisję.
Biegli wydają opinię w terminie nie dłuższym niż 72 godziny. Strony podporządkowują się opinii biegłego z należytym uwzględnieniem ustawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie weterynarii.
Artykuł 10
1. Biegli Komisji mogą, w zakresie niezbędnym dla zapewnienia stosowania niniejszej dyrektywy, dokonywać kontroli na miejscu we współpracy z właściwymi organami Państw Członkowskich. W ramach tych kontroli, mogą przeprowadzić wyrywkowe, niedyskryminujące kontrole, w celu zapewnienia, że właściwy organ monitoruje zgodność z wymaganiami niniejszej dyrektywy.
Komisja powiadamia Państwa Członkowskie o wynikach tych kontroli.
2. Kontrole, określone w ust. 1 przeprowadzane są we współpracy z właściwym organem.
3. Państwo Członkowskie, na terenie, którego przeprowadzane są kontrole zapewniają biegłym wszelkie wsparcie, konieczne do wypełnienia przez niego zadań.
4. Szczegółowe zasady stosowania niniejszego artykułu przyjmuje się zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 17.
ROZDZIAŁ III
Przywóz z państw trzecich
Artykuł 11
1. Zasady przewidziane w dyrektywie 91/496/EWG stosuje się, w szczególności w odniesieniu do organizowania kontroli i postępowania kontrolnego.
2. Przywóz, tranzyt i transport do i przez terytorium Wspólnoty żywych zwierząt objętych niniejszą dyrektywą, pochodzących z państw trzecich jest dozwolony tylko wówczas, gdy przewoźnik:
— przedstawia pisemne zobowiązanie do spełnienia wymogów niniejszej dyrektywy, w szczególności te, określone w art. 5, oraz dokonał ustaleń celem ich spełnienia,
— przedkłada plan trasy sporządzony zgodnie z art. 5.
3. Dodatkowo, jeżeli sprawdzając czy wymogi ust. 2 zostały spełnione, urzędowy weterynarz punktu kontroli granicznej sprawdza zgodność z wymogami dotyczącymi dobrostanu zwierząt. Jeśli ustala, że wymagania dotyczące karmienia i pojenia zwierząt nie zostały spełnione, podejmuje na koszt operatora środki przewidziane w art. 9.
4. Świadectwa lub dokumenty przewidziane w art. 4 ust. 1 tiret trzecie, są uzupełniane zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17, w celu uwzględnienia wymogów niniejszej dyrektywy.
Do czasu przyjęcia tych środków, stosuje się odpowiednie przepisy krajowe podlegające ogólnym zasadom przewidzianym w Traktacie.
ROZDZIAŁ IV
Przepisy końcowe
Artykuł 12
Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się zasady i procedury dotyczące informacji, ustalone w dyrektywie 89/608/EWG ( 14 ), z uwzględnieniem istniejących różnic.
Artykuł 13
1. Przed dniem 31 grudnia 1995 r. Komisja przedkłada Radzie co roku propozycje dotyczące ustalenia norm, których wymogi muszą spełniać środki transportu. Rada, w sprawie tych propozycji stanowi kwalifikowaną większością głosów.
2. Rada, stanowiąc kwalifikowaną większością głosów, na wniosek Komisji, do dnia 30 czerwca 1996 r., ustanowi wspólnotowe kryteria, jakim muszą odpowiadać miejsca postoju w odniesieniu do struktury odbierania, karmienia, pojenia, załadunku, rozładunku oraz w miarę potrzeb przetrzymywania niektórych rodzajów zwierząt.
3. Przed dniem 31 grudnia 1999 r. Komisja przedkłada Radzie sprawozdanie w sprawie doświadczeń nabytych przez Państwa Członkowskie od momentu wprowadzenia w życie niniejszej dyrektywy, którym w miarę możliwości towarzyszą wnioski, w sprawie których Rada stanowi kwalifikowaną większością głosów.
4. Do momentu wejścia w życie przepisów określonych w ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednie przepisy krajowe podlegające ogólnym zasadom przewidzianym w Traktacie.
Artykuł 14
Załącznik do niniejszej dyrektywy zmieniany jest przez Radę, stanowiącą kwalifikowaną większością głosów na wniosek Komisji, w szczególności ze względu na jego dostosowywanie do postępu technicznego i naukowego.
Artykuł 15
Zgodnie z procedurą określoną w art. 17 świadectwa lub dokumenty towarzyszące, przewidziane w rozporządzeniach wspólnotowych w sprawie transportu zwierząt, wymienionych w art. 1, mogą być uzupełniane przez zaświadczenia wydane przez właściwy organ w rozumieniu art. 2 ust. 6 dyrektywy 90/425/EWG, poświadczające, że wymogi niniejszej dyrektywy zostały spełnione.
Artykuł 16
1. Państwa Członkowskie mogą wyłączyć z przepisów niniejszej dyrektywy przemieszczanie zwierząt w niektórych częściach terytorium Wspólnoty, określonych w załączniku I do dyrektywy 90/675/EWG, celem uwzględnienia ich oddalenia od części kontynentalnej terytorium Wspólnoty.
2. Państwa Członkowskie, które wykorzystują tą możliwość powiadamiają inne Państwa Członkowskie oraz Komisję w ramach Stałego Komitetu Weterynaryjnego o podjętych przez nie środkach.
Artykuł 17
1. Komisję wspomaga Stały Komitet ds. Łańcucha Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt, ustanowiony na mocy art. 58 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 ( 15 ).
2. W przypadku odniesienia do niniejszego artykułu stosuje się art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE ( 16 ).
Termin określony w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE ustala się na trzy miesiące.
3. Komitet uchwala swój regulamin wewnętrzny.
Artykuł 18
1. Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie konkretne środki zapewniające karanie osób fizycznych i prawnych naruszających niniejszą dyrektywę.
2 W przypadku wielokrotnego naruszania niniejszej dyrektywy lub naruszenia powodującego dotkliwe cierpienie u zwierząt, Państwo Członkowskie może, bez uszczerbku dla innych nałożonych sankcji, podjąć środki konieczne dla naprawienia zauważonych niedociągnięć łącznie aż do zawieszenia lub nawet wycofania zezwolenia określonego w art. 5A ust. 1 lit. a) ii).
Państwa Członkowskie dokonując transpozycji do ich ustawodawstwa krajowego, przewidują środki, które podejmą celem naprawienia zauważonych niedociągnięć.
3. W przypadku, gdy cel podróży ustalony jest w Państwie Członkowskim tranzytu lub miejsca przeznaczenia, przez właściwe organy jednego z tych Państw Członkowskich, przedsiębiorstwo transportowe nie stosuje przepisów niniejszej dyrektywy, bezzwłocznie kontaktują się z właściwym organem Państwa Członkowskiego, które przyznało zezwolenie. Państwo to podejmuje wszelkie niezbędne środki, w szczególności te ustanowione w ust. 2. Podjętą decyzję oraz jej uzasadnienie przekazuje właściwemu organowi Państwa Członkowskiego, w którym miało miejsce naruszenie oraz Komisji.
Komisja regularnie powiadamia o tym pozostałe Państwa Członkowskie.
4. Państwa Członkowskie, stanowiąc zgodnie z przepisami ustanowionymi w dyrektywie 89/608/EWG ( 17 ) dostarczają sobie wzajemnie pomocy w stosowaniu niniejszej dyrektywy w celu, w szczególności zapewnienia zgodności z przepisami niniejszego artykułu.
W przypadku, gdy ustalono, że poważne oraz powtarzające się naruszenia miały miejsce, pod warunkiem że wszystkie możliwości uzyskane w ramach pomocy wzajemnej zostały wyczerpane oraz po skontaktowaniu się między stronami oraz Komisją, Państwo Członkowskie, na terenie którego naruszenie zostało ustalone, może tymczasowo zakazać przewoźnikowi, który jest w to zaangażowany, transportowania zwierząt na swoim terytorium.
5. Niniejszy artykuł nie ma wpływu na krajowe zasady mające zastosowanie do sankcji karnych.
Artykuł 19
Niniejszą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla zobowiązań wynikających z prawodawstwa celnego.
Artykuł 20
Dyrektywy 77/489/EWG oraz 81/389/EWG tracą moc nie później niż w terminie wymienionym w art. 21.
Artykuł 21
1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne konieczne do wdrożenia niniejszej dyrektywy przed dniem 1 stycznia 1993 r. Niezwłocznie powiadomiają o tym Komisję.
2. Wymienione w ust. 1 środki wprowadzane przez Państwa Członkowskie, zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie to towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie.
Artykuł 22
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.
ZAŁĄCZNIK
ROZDZIAŁ I
ZWIERZĘTA DOMOWE NIEPARZYSTOKOPYTNE ORAZ ZWIERZĘTA DOMOWE Z GATUNKU BYDŁA, OWIEC, KÓZ ORAZ ŚWIŃ
A. Przepisy ogólne
1. Zwierzęta ciężarne, co, do których istnieje prawdopodobieństwo, że urodzą młode podczas transportu, lub zwierzęta, które urodziły w ciągu ostatnich 48 godzin, a także zwierzęta nowonarodzone, u których pępek nie uległ jeszcze całkowitemu zagojeniu, uznaje się za niezdolne do przewożenia. ►A1 Jednakże Szwecja może w okresie przejściowym trzech lat od daty wejścia w życie Traktatu o Przystąpieniu utrzymać swoje surowsze krajowe zasady dotyczące transportu krów w okresie ciąży i nowo narodzonych, który rozpoczyna się i kończy na jej terytorium. ◄
a) Zwierzętom należy zapewnić odpowiednią przestrzeń do stania w ich naturalnej pozycji i, w razie konieczności, przegrody ochraniające zwierzęta przed ruchem środka transportu. Jeśli specjalne warunki dotyczące ochrony zwierząt nie stanowią inaczej, zwierzętom należy zapewnić przestrzeń wystarczającą do leżenia.
b) Środki transportu i kontenery muszą być tak skonstruowane i obsługiwane, aby ochraniać zwierzęta przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i znacznymi różnicami w warunkach klimatycznych. Wentylacja i kubatura muszą być zgodne z warunkami transportu i odpowiednie dla przewożonych gatunków zwierząt.
Należy zapewnić wystarczającą przestrzeń wewnątrz przegród dla zwierząt oraz na każdym ich poziomie celem zapewnienia, że istnieje odpowiednia wentylacja nad zwierzętami, kiedy znajdują się one w naturalnej stojącej pozycji, bez krępowania, pod żadnym względem, ich naturalnych ruchów.
c) Środki transportu i kontenery muszą być łatwe do czyszczenia, zabezpieczone przed wydostaniem się zwierząt i skonstruowane oraz obsługiwane w taki sposób, aby uniknąć poranienia i niepotrzebnego cierpienia i zagwarantować zwierzętom bezpieczeństwo podczas transportu. Kontenery, w których przewożone są zwierzęta, muszą być oznakowane symbolem wskazującym na obecność żywych zwierząt oraz znakiem wskazującym, że zwierzęta są ulokowane w pozycji wyprostowanej; ponadto muszą umożliwić dokonywanie inspekcji oraz opiekę nad zwierzętami i być rozmieszczone w sposób niezakłócający wentylacji. Podczas transportu i ładowania kontenery muszą być trzymane w pozycji pionowej i nie mogą być narażone na gwałtowne wstrząsy i szarpnięcia.
d) Podczas transportu zwierzęta muszą otrzymywać wodę i odpowiednią żywność w odstępach czasu, ustanowionych w tym celu w rozdziale VII.
e) Podczas transportu zwierzęta nieparzystokopytne muszą nosić kantary. Przepis ten nie musi obowiązywać w stosunku do nieposkromionych źrebiąt lub do zwierząt przewożonych w oddzielnych boksach.
f) Jeśli zwierzęta są przywiązane, powrozy lub inne tego rodzaju wiązania muszą być wystarczająco mocne, aby nie ulec zerwaniu podczas transportu w normalnych warunkach, oraz dostatecznie długie, aby umożliwić zwierzętom, w razie potrzeby, położenie się oraz jedzenie i napojenie się. Muszą też być ułożone w taki sposób, aby wyeliminować niebezpieczeństwo zaduszenia lub powstania urazów. Zwierząt nie przywiązuje się za rogi ani za kółka w nosie.
g) Zwierzęta nieparzystokopytne przewozi się w oddzielnych przegrodach lub boksach, skonstruowanych w taki sposób, aby chroniły zwierzęta przed wstrząsami. Jednakże takie zwierzęta można też przewozić w grupach; w takim przypadku należy dopatrzyć, aby zwierzęta wrogie sobie nawzajem nie były przewożone razem i aby ich tylne kopyta zostały pozbawione podków.
h) Zwierzęta nieparzystokopytne nie mogą być przewożone w pojazdach posiadających więcej niż jedną skrzynię ładunkową.
a) Jeśli zwierzęta różnych gatunków są przewożone tym samym środkiem transportu to muszą one być rozdzielone według gatunków, z wyjątkiem zwierząt-towarzyszy, gdy ich rozdzielenie spowodowałoby cierpienie. Ponadto należy podjąć specjalne kroki w celu uniknięcia niekorzystnych reakcji mogących wynikać z przewożenia w tej samej przesyłce zwierząt, które są swoimi naturalnymi wrogami. Jeśli ten sam środek transportu przewozi zwierzęta w różnym wieku, zwierzęta dorosłe i młode należy rozdzielić; jednakże ograniczenie to nie obowiązuje w stosunku do samic podróżujących z młodymi, które są przez nie karmione. Niekastrowane dorosłe samce należy oddzielić od samic. Dorosłe knury zarodowe należy oddzielić od siebie nawzajem. Dotyczy to także ogierów. Przepisy te obowiązują jedynie w sytuacji, gdy zwierzęta nie były hodowane w zgodnych grupach lub, gdy nie są do siebie przyzwyczajone.
b) Do przegród, w których przewożone są zwierzęta, nie można ładować towarów. Mogłoby to naruszyć warunki opieki nad zwierzętami.
4. Należy używać odpowiedniego sprzętu do załadowywania i wyładowywania zwierząt, takiego jak pomosty, rampy lub pochylnie ładunkowe. Materiał podłogowy tego sprzętu powinien posiadać właściwości przeciwpoślizgowe, a w razie potrzeby sprzęt powinien być zaopatrzony w osłonę boczną. Podczas przewozu nie wolno zawieszać zwierząt przy użyciu środków mechanicznych, podnosić ani wlec za głowę, rogi, nogi, ogon, czy sierść. Dodatkowo należy w miarę możliwości unikać elektrycznych poganiaczy.
5. Podłoga środka transportu lub kontenera musi być wystarczająco mocna, aby wytrzymać ciężar przewożonych zwierząt, musi być przeciwpoślizgowa; jeżeli są w niej szczeliny lub otwory to muszą one być całkowicie gładkie, aby zapobiec poranieniu zwierząt. Podłoga musi być pokryta taką ilością ściółki, która wystarcza do pochłaniania odchodów, chyba, że kwestia ta rozwiązana została w inny sposób, posiadający co najmniej takie same zalety, lub gdy odchody są regularnie usuwane.
6. Aby zapewnić zwierzętom konieczną opiekę podczas transportu, przewozom zwierząt gospodarskich musi towarzyszyć opiekun, z wyjątkiem następujących przypadków:
a) jeśli zwierzęta przewożone są w kontenerach zabezpieczonych, odpowiednio wentylowanych i, jeśli to konieczne, zawierających dostateczną ilość karmy i wody w korytach i poidłach, zabezpieczonych przed wywróceniem się, na przewóz trwający dwukrotnie dłużej niż zaplanowano;
b) jeśli przewoźnik pełni funkcję opiekuna;
c) jeśli wysyłający zatrudnił osobę opiekującą się zwierzętami we wskazanych miejscach postoju.
a) Dozorca lub osoba wynajęta przez wysyłającego sprawuje opiekę nad zwierzętami, karmi je i poi, w razie potrzeby doi.
b) Krowy dojne muszą być dojone w odstępach około 12 godzin, nie dłuższych jednak niż 15 godzin.
c) Aby umożliwić opiekunowi sprawowanie opieki, wymaga się aby dysponował on, w razie potrzeby, odpowiednim oświetleniem.
8. Zwierzęta mogą być ładowane tylko do środków transportu, które zostały dokładnie wyczyszczone i, w razie potrzeby, odkażone. Zwierzęta padłe, ściółka i odchody muszą być jak najszybciej usuwane.
B. Przepisy szczególne dotyczące przewozu koleją
9. Każdy towarowy wagon kolejowy wykorzystywany do transportu zwierząt musi być oznakowany symbolem wskazującym na obecność żywych zwierząt, chyba, że zwierzęta przewożone są w kontenerach. Jeśli nie ma możliwości udostępnienia wagonów specjalnie przystosowanych do przewozu zwierząt, zwierzęta należy przewozić w wagonach zadaszonych, zdolnych do jazdy z dużą prędkością i zaopatrzonych w dostatecznie duże otwory wentylacyjne, lub system wentylacji, który działa skutecznie również przy niewielkich prędkościach. Wewnętrzne ściany wagonów muszą być wykonane z drewna lub innego stosownego materiału, całkowicie gładkiego, do których przymocowane są kółka lub pręty do wiązania zwierząt w razie potrzeby.
10. Jeśli nie są przewożone w osobnych boksach, zwierzęta nieparzystokopytne przywiązuje się w taki sposób, aby wszystkie były ulokowane przodem do tej samej strony pojazdu lub przywiązane przodem do siebie. Jednakże nie przywiązuje się źrebiąt i zwierząt nieoswojonych.
11. Duże zwierzęta muszą być ładowane w taki sposób, aby umożliwić opiekunowi poruszanie się między nimi.
12. Jeżeli, zgodnie z pkt 3 lit. a), wymagane jest rozdzielenie zwierząt, można to uczynić poprzez przywiązanie ich w oddzielnych częściach wagonu albo, jeśli miejsca jest wystarczająco dużo, poprzez ustawienie odpowiednich ścianek działowych.
13. Podczas przyłączania składów i w trakcie wszelkich innych ruchów wagonów należy podjąć wszelkie środki ostrożności celem uniknięcia wstrząsów wagonów zawierających zwierzęta.
C. Przepisy szczególne dotyczące transportu drogowego
14. Pojazdy muszą być tak skonstruowane, aby zapobiec wydostaniu się zwierząt a także zagwarantować im bezpieczeństwo. Powinny być wyposażone w dach, który zapewnia skuteczną ochronę przed warunkami atmosferycznymi. ►A1 Jednakże w przejściowym okresie dwóch lat od daty wejścia w życie Traktatu o Przystąpieniu obowiązek zagwarantowania zadaszenia w transporcie reniferów nie jest wymagany. W oparciu o opinię Naukowego Komitetu Weterynaryjnego Komisja, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17, może zdecydować o utrzymaniu tego wyłączenia. ◄
15. Urządzenia do wiązania muszą znajdować się w pojazdach wykorzystywanych do transportu dużych zwierząt, zwykle wymagających uwiązania. Jeżeli pojazdy muszą być podzielone na mniejsze części, ścianki działowe muszą mieć sztywną konstrukcję.
16. Pojazdy muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt spełniający wymogi zawarte w ust. 4.
D. Przepisy szczególne dotyczące transportu wodnego
17. Wyposażenie statku musi umożliwiać transport zwierząt bez zagrożenia urazami i bez niepotrzebnego cierpienia.
18. Zwierząt nie wolno przewozić na otwartych pokładach, chyba, że znajdują się w odpowiednio zabezpieczonych kontenerach lub innych konstrukcjach, zatwierdzonych przez właściwy organ i dających odpowiednią ochronę przed falami morskimi i warunkami atmosferycznymi.
19. Zwierzęta muszą być przywiązane, lub prawidłowo umieszczone w kojcach lub kontenerach.
20. Należy zapewnić dostateczne przejścia umożliwiające dostęp do wszystkich kojców, kontenerów i pojazdów, w których umieszczone są zwierzęta. Należy udostępnić sprzęt oświetleniowy.
21. Należy zapewnić wystarczającą liczbę opiekunów uwzględniającą liczbę przewożonych zwierząt i czas trwania podróży.
22. Wszystkie części statku, w których ulokowane są zwierzęta muszą być zaopatrzone w system odwadniający utrzymywany w dobrym stanie sanitarnym.
23. Należy przewozić sprzęt, z rodzaju zatwierdzonego przez właściwy organ, służący do dokonania uboju gdyby okazało się to konieczne.
24. Statki wykorzystywane do transportu zwierząt muszą być, przed wypłynięciem, zaopatrywane w dostateczne ilości wody pitnej — jeśli nie są wyposażone w odpowiedni system do jej produkcji — oraz odpowiednią paszę, z uwzględnieniem gatunków i liczby zwierząt transportowanych, jak również czasu trwania podróży.
25. Należy przewidzieć oddzielenie w trakcie podróży zwierząt chorych lub rannych i udzielenie pierwszej pomocy, jeśli okaże się to konieczne.
a) Jeśli zwierzęta transportowane są w wagonach kolejowych towarowych oraz na statkach pokładowych, należy dopilnować ze szczególną uwagą, aby zwierzęta miały zapewnioną odpowiednią wentylację na czas podróży. Ustępy 17—19 nie obowiązują w stosunku do transportu zwierząt załadowanych na wagony kolejowe towarowe, lub pojazdy drogowe na promach pokładowych, lub podobnych statkach.
b) Jeśli zwierzęta przewożone są w pojazdach drogowych na statkach pokładowych, obowiązują następujące środki:
i) przegrody ze zwierzętami muszą być odpowiednio przymocowane do pojazdu, pojazd i przedziały ze zwierzętami muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt do wiązania, umożliwiający bezpieczne przymocowanie ich do statku. Na zadaszonym pokładzie statku ro-ro, należy utrzymać odpowiednią wentylację dostosowaną do liczby przewożonych pojazdów. Jeśli to możliwe, pojazd służący do transportu zwierząt powinien być umieszczony w pobliżu otworu wlotowego świeżego powietrza;
ii) przegrody ze zwierzętami muszą mieć odpowiednią liczbę otworów wentylacyjnych, lub w inny sposób zapewnioną odpowiednią wentylację, z uwzględnieniem faktu, że przepływ powietrza w zamkniętej przestrzeni ładowni pojazdów jest ograniczony. Musi być zapewniona wystarczająca ilość miejsca wewnątrz każdej przegrody ze zwierzętami i na każdym z poziomów przegrody, aby zapewnić odpowiednią wentylację ponad zwierzętami, jeśli znajdują się one w normalnej pozycji stojącej;
iii) należy zapewnić odpowiedni dostęp do każdej części przegrody ze zwierzętami, tak żeby w razie potrzeby można było sprawować opiekę nad zwierzętami, karmić je i poić podczas podróży.
E. Przepisy szczególne dotyczące transportu powietrznego
27. Zwierzęta muszą być przewożone w kontenerach, kojcach lub przegrodach odpowiednich dla danych gatunków, spełniających przynajmniej najnowsze przepisy IATA dotyczące żywych zwierząt.
28. Należy przedsięwziąć środki zapobiegawcze w celu uniknięcia zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury na pokładzie, mając na uwadze przewożone gatunki zwierząt. Dodatkowo należy unikać dużych wahań ciśnienia.
29. Na pokładzie samolotu frachtowego musi znajdować się odpowiedni sprzęt, zatwierdzony przez właściwy organ, służący do przeprowadzania uboju zwierząt, jeśli okaże się to konieczne.
ROZDZIAŁ II
DRÓB, PTACTWO DOMOWE I KRÓLIKI DOMOWE
30. Następujące przepisy zawarte w rozdziale I obowiązują, z uwzględnieniem istniejących różnic, w stosunku do transportu drobiu, ptactwa domowego i królików domowych: ust. 2 lit. a), b) i c), ust. 3, 5, 6, 8, 9, 13, 17-22, 24 i 26-29.
31. Należy zapewnić odpowiednią karmę i wodę w dostatecznej ilości, z wyjątkiem:
i) podróży trwającej krócej niż 12 godzin, niezależnie od czasu trwania załadowania i wyładowania;
ii) podróży trwającej krócej niż 24 godziny dla piskląt wszystkich gatunków, pod warunkiem, że podróż zakończy się w ciągu 72 godzin od ich wyklucia się.
ROZDZIAŁ III
DOMOWE PSY I DOMOWE KOTY
32. Bez uszczerbku dla art. 1 ust. 2 lit. a) następujące przepisy zawarte w rozdziale I obowiązują, z uwzględnieniem istniejących różnic, w stosunku do transportu psów domowych i kotów domowych: ust. 1, ust. 2 lit. a), b) i c), ust. 3, 5, 6, ust. 7 lit. a) i c), ust. 8, 9, 12, 13, 15, i 17-29.
33. Przewożone zwierzęta muszą być karmione w odstępach nie dłuższych niż 24 godziny i poi w odstępach nie dłuższych niż 12 godzin. Należy podać jasne instrukcje na piśmie dotyczące karmienia i pojenia. Samice w rui oddziela się od samców.
ROZDZIAŁ IV
INNE SSAKI I PTAKI
|
34. |
a) Przepisy zawarte w niniejszym rozdziale obowiązują w stosunku do transportu ssaków i ptaków nieobjętych przepisami zawartymi w poprzednich rozdziałach. b) Następujące przepisy zawarte w rozdziale I obowiązują, z uwzględnieniem istniejących różnic, w stosunku do transportu gatunków podanych w niniejszym rozdziale: ust. 1, ust. 2 lit. a), b) i c), ust. 3 lit. b), ust. 4, 5, 6, ust. 7 lit. a) i c), ust. 3 lit. b), ust. 4, 5, 6, ust. 7 litery a) i c), ust. 8, 9 i 13-29. |
|
35. |
Bez uszczerbku dla art. 3 ust. 1 lit. b), mogą być przewożone jedynie zwierzęta nadające się do przewożenia i w dobrym stanie zdrowia. Zwierzęta w widocznym stanie zaawansowanej ciąży, lub zwierzęta, które ostatnio rodziły, jak również zwierzęta niedawno urodzone, które nie są w stanie samodzielnie przyjmować pokarmów, i którym nie towarzyszy matka, uznaje się za niezdolne do przewożenia. W wyjątkowych okolicznościach można zostać zwolnionym ze stosowania niniejszych przepisów, jeżeli jest to niezbędne i leży w interesie zwierząt, aby przewieźć je do miejsca, w którym można udzielić im odpowiedniej pomocy. |
|
36. |
Nie wolno podawać środków uspokajających, chyba, że zaistniały wyjątkowe okoliczności, a i wówczas jedynie pod bezpośrednim nadzorem lekarza weterynarii. Szczegóły dotyczące podawanych im środków uspokajających będą towarzyszyły zwierzętom do miejsca przeznaczenia. |
|
37. |
Zwierzęta muszą być przewożone jedynie w odpowiednio skonstruowanych środkach transportu, na których znajduje się, w miarę potrzeby, informacja, czy znajdujące się w nich zwierzęta są dzikie, bojaźliwe lub niebezpieczne. Ponadto należy dołączyć jasne instrukcje na piśmie dotyczące karmienia, pojenia i specjalnej opieki, jaką należy tym zwierzętom zapewnić. Zwierzęta objęte konwencją CITES muszą być przewożone zgodnie z najnowszymi przepisami dotyczącymi „wytycznych konwencji CITES w sprawie transportu i przygotowania do wysyłki żywych dzikich zwierząt i żywych roślin”. W przypadku transportu powietrznego przewozi się je przestrzegając, co najmniej najnowszych przepisów IATA dotyczących transportu żywych zwierząt. Zwierzęta dostarcza się jak najszybciej do miejsca przeznaczenia. |
|
38. |
Zwierzętom objętym niniejszym rozdziałem należy zapewnić opiekę zgodnie z instrukcjami i wytycznymi wymienionymi w ust. 31. |
|
39. |
Przed transportem należy przewidzieć stosowny okres czasu na ładowanie i przygotowanie zwierząt, podczas którego będą one, w razie potrzeby, umieszczane stopniowo w przeznaczonych dla nich kontenerach. |
|
40. |
Zwierząt różnych gatunków nie wolno umieszczać w tym samym kontenerze. Ponadto zwierząt tego samego gatunku nie wolno umieszczać w tym samym kontenerze, jeżeli nie wiadomo, czy nie będą się traktowały z wrogością. |
|
41. |
Jeleniowatych nie wolno przewozić, jeśli ich poroże znajduje się w okresie wzrostu. |
|
42. |
Ptaki muszą być trzymane w półmroku. |
|
43. |
Bez uszczerbku dla specjalnych środków podjętych zgodnie z art. 3 ust. 3, nad ssakami morskimi musi bezustannie czuwać wykwalifikowany opiekun. Kontenery, w których znajdują się, nie mogą być układane jeden na drugim. |
|
44. |
a) W kontenerach należy zapewnić dodatkową wentylację poprzez otwory o odpowiedniej wielkości, wykonane we wszystkich ścianach, tak żeby przez cały czas zapewnić dostateczny przepływ powietrza. Otwory te muszą mieć rozmiary zapobiegające kontaktowi zwierzęcia z osobami ładującymi kontenery, oraz zapobiegające przed powstaniem urazów. b) Do wszystkich ścian, dachów, i podstaw kontenerów muszą być przytwierdzone pręty odległościowe odpowiednich rozmiarów, tak aby zapewnić zwierzętom swobodny przepływ powietrza na wypadek piętrowego lub ciasnego ułożenia ładunku. |
|
45. |
Nie wolno umieszczać zwierząt w pobliżu żywności lub miejsc, do których mają dostęp osoby nieupoważnione. |
ROZDZIAŁ V
INNE ZWIERZĘTA KRĘGOWE I ZWIERZĘTA ZIMNOKRWISTE
46. Inne zwierzęta kręgowe i zwierzęta zimnokrwiste należy przewozić w takich kontenerach, w takich warunkach, zwłaszcza w odniesieniu do przestrzeni, wentylacji, temperatury i bezpieczeństwa, i z takimi zapasami wody i tlenu, jakie są właściwe dla danych gatunków. Zwierzęta objęte konwencją CITES muszą być przewożone zgodnie z „wytycznymi konwencji CITES w sprawie transportu i przygotowania do przewozu żywych dzikich zwierząt i żywych roślin”. W przypadku transportu powietrznego przewozi się je przestrzegając, co najmniej najnowszych przepisów IATA dotyczących transportu żywych zwierząt. Zwierzęta dostarcza się jak najszybciej do miejsca przeznaczenia.
ROZDZIAŁ VI
47. GĘSTOŚĆ ZAŁADUNKU
A. DOMOWE ZWIERZĘTA NIEPARZYSTOKOPYTNE
Transport kolejowy
|
Konie dorosłe |
1,75 m2 (0,7 × 2,5 m) (1) |
|
Młode konie (6–24 miesięcy) (do podróży trwającej do 48 godzin) |
1,2 m2 (0,6 × 2 m) |
|
Młode konie (6–24 miesięcy) (do podróży trwającej ponad 48 godzin) |
2,4 m2 (1,2 × 2 m) |
|
Kucyki (poniżej 144 cm) |
1 m2 (0,6 × 1,8 m) |
|
Źrebięta (0–6 miesięcy) |
1,4 m2 (1 × 1,4 m) |
|
(1) Standardowa szerokość użyteczna wagonu wynosi: 2,6 do 2,7 m. Uwaga:W trakcie długich podróży, źrebięta oraz młode konie muszą mieć możliwość przebywania w pozycji leżącej. |
|
Te dane liczbowe mogą różnić się maksymalnie o 10 % w odniesieniu do dorosłych koni i kucyków oraz o 20 % w odniesieniu do młodych koni oraz źrebiąt, w zależności nie tylko od masy oraz rozmiarów ale także od warunków fizycznych, warunków meteorologicznych oraz przewidywanego czasu podróży.
Transport drogowy
|
Konie dorosłe |
1,75 m2 (0,7 × 2,5 m) |
|
Młode konie (6–24 miesięcy) (do podróży trwającej do 48 godzin) |
1,2 m2 (0,6 × 2 m) |
|
Młode konie (6–24 miesięcy) (do podróży trwającej ponad 48 godzin) |
2,4 m2 (1,2 × 2 m) |
|
Kucyki (poniżej 144 cm) |
1 m2 (0,6 × 1,8 m) |
|
Źrebięta (0–6 miesięcy) |
1,4 m2 (1 × 1,4 m) |
|
Uwaga:W trakcie długich podróży, źrebięta oraz młode konie muszą mieć możliwość przebywania w pozycji leżącej. |
|
Te dane liczbowe mogą różnić się maksymalnie o 10 % w odniesieniu do dorosłych koni i kucyków oraz o 20 % w odniesieniu do młodych koni i źrebiąt, w zależności nie tylko od masy oraz rozmiarów ale także od warunków fizycznych, warunków meteorologicznych oraz przewidywanego czasu podróży.
Transport powietrzny
Gęstość załadunku koni w odniesieniu do obszaru powierzchni:
|
0–100 kg |
0,42 m2 |
|
100–200 kg |
0,66 m2 |
|
200–300 kg |
0,87 m2 |
|
300–400 kg |
1,04 m2 |
|
400–500 kg |
1,19 m2 |
|
500–600 kg |
1,34 m2 |
|
600–700 kg |
1,51 m2 |
|
700–800 kg |
1,73 m2 |
Transport morski
|
Żywa waga w kg |
m2/zwierzę |
|
200/300 |
0,90/1,175 |
|
300/400 |
1,175/1,45 |
|
400/500 |
1,45/1,725 |
|
500/600 |
1,725/2 |
|
600/700 |
2/2,25 |
B. BYDŁO
Transport kolejowy
|
Kategorie |
Przybliżona masa (w kg) |
Obszar w m2 na zwierzę |
|
Małe cielęta |
55 |
0,30 do 0,40 |
|
Cielęta średnich rozmiarów |
110 |
0,40 do 0,70 |
|
Ciężkie cielęta |
200 |
0,70 do 0,95 |
|
Bydło średnich rozmiarów |
325 |
0,95 do 1,30 |
|
Bydło ciężkie |
550 |
1,30 do 1,60 |
|
Bardzo ciężkie bydło |
> 700 |
[>1,60] |
Te dane liczbowe mogą różnić się w zależności nie tylko od masy oraz rozmiarów zwierzęcia ale także od ich warunków fizycznych, warunków meteorologicznych oraz prawdopodobnego czasu trwania podróży.
Transport drogowy
|
Kategorie |
Przybliżona masa (w kg) |
Obszar w m2na zwierzę |
|
Małe cielęta |
55 |
0,30 do 0,40 |
|
Cielęta średnich rozmiarów |
110 |
0,40 do 0,70 |
|
Ciężkie cielęta |
200 |
0,70 do 0,95 |
|
Bydło średnich rozmiarów |
325 |
0,95 do 1,30 |
|
Bydło ciężkie |
550 |
1,30 do 1,60 |
|
Bardzo ciężkie bydło |
> 700 |
[>1,60] |
Te dane liczbowe mogą różnić się w zależności nie tylko od masy oraz rozmiarów zwierzęcia ale także od ich warunków fizycznych, warunków meteorologicznych oraz prawdopodobnego czasu trwania podróży.
Transport powietrzny
|
Kategorie |
Przybliżona masa (w kg) |
Obszar w m2 na zwierzę |
|
Cielęta |
50 |
0,23 |
|
70 |
0,28 |
|
|
Bydło |
300 |
0,84 |
|
500 |
1,27 |
Transport morski
|
Żywa waga w kg |
m2/zwierzę |
|
200/300 |
0,81/1,0575 |
|
300/400 |
1,0575/1,305 |
|
400/500 |
1,305/1,5525 |
|
500/600 |
1,5525/1,8 |
|
600/700 |
1,8/2,025 |
Zwierzętom ciężarnym należy przyznać 10 % przestrzeni więcej.
C. OWCE/KOZY
Transport kolejowy
|
Kategorie |
Masa w kg |
Obszar w m2 na zwierzę |
|
Owce strzyżone |
< 55 |
0,20 do 0,30 |
|
> 55 |
>0,30 |
|
|
Owce niestrzyżone |
< 55 |
0,30 do 0,40 |
|
> 55 |
>0,40 |
|
|
Owce maciorki w zaawansowanej ciąży |
< 55 |
0,40 do 0,50 |
|
> 55 |
>0,50 |
|
|
Kozy |
< 35 |
0,20 do 0,30 |
|
35 do 55 |
0,30 do 0,40 |
|
|
> 55 |
0,40 do 0,75 |
|
|
Kozy w zaawansowanej ciąży |
< 55 |
0,40 do 0,50 |
|
> 55 |
>0,50 |
Obszary powierzchni wskazane powyżej mogą różnić się w zależności nie tylko od rasy, rozmiaru, warunków fizycznych oraz długości strzyża zwierząt, ale również od warunków meteorologicznych oraz czasu trwania podróży.
Transport drogowy
|
Kategorie |
Masa w kg |
Powierzchnia w m2 na zwierzę |
|
Owce strzyżone oraz jagnięta o masie 26 kg i powyżej |
< 55 |
0,20 do 0,30 |
|
> 55 |
>0,30 |
|
|
Owce niestrzyżone |
< 55 |
0,30 do 0,40 |
|
> 55 |
>0,40 |
|
|
Owce maciorki w zaawansowanej ciąży |
< 55 |
0,40 do 0,50 |
|
> 55 |
>0,50 |
|
|
Kozy |
< 35 |
0,20 do 0,30 |
|
35 do 55 |
0,30 do 0,40 |
|
|
> 55 |
0,40 do 0,75 |
|
|
Kozy w zaawansowanej ciąży |
< 55 |
0,40 do 0,50 |
|
> 55 |
>0,50 |
Obszary powierzchni wskazane powyżej mogą różnić się w zależności nie tylko od rasy, rozmiaru, warunków fizycznych oraz długości strzyża zwierząt, ale również od warunków meteotrologicznych oraz czasu trwania podróży. Jako wskazanie: dla małych owiec: można przewidzieć obszar poniżej 0,2 m2 na zwierzę
Transport powietrzny
Gęstość załadunku owiec i kóz w odniesieniu do obszaru powierzchni:
|
Średnia masa (w kg) |
Obszar powierzchni na owcę/kozę (w m2) |
|
25 |
0,20 |
|
50 |
0,30 |
|
75 |
0,40 |
Transport morski
|
Żywa waga w kg |
m2/zwierzę |
|
20/30 |
0,24/0,265 |
|
30/40 |
0,265/0,290 |
|
40/50 |
0,290/0,315 |
|
50/60 |
0,315/0,34 |
|
60/70 |
0,34/0,39 |
D. ŚWINIE
Transport kolejowy oraz drogowy
Wszystkie świnie muszą mieć możliwość przebywania co najmniej w naturalnej pozycji leżącej i stojącej.
Aby spełnić ten minimalne wymagania, gęstość załadunku podczas transportu w przypadku świń o masie około 100 kg nie powinna przekraczać 235 kg/m2.
Rasa, wielkość oraz warunki fizyczne mogą oznaczać, że wymagane minimalne obszary powierzchni podane powyżej muszą zostać powiększone, maksymalny wzrost o 20 % może także być wymagany w zależności od warunków meteorologicznych oraz czasu trwania podróży.
Transport powietrzny
Gęstość załadunku powinna być odpowiednio wysoka w celu wykluczenia zranienia podczas startu czy też lądowania lub na wypadek turbulencji, chociaż wszystkie zwierzęta nadal muszą mieć możliwość przebywania w pozycji leżącej. Klimat, całkowity czas trwania podróży oraz godzina przybycia powinny zostać uwzględnione podczas podejmowania decyzji w sprawie gęstości załadunku.
|
Średnia masa |
Obszar powierzchni na świnię |
|
15 kg |
0,13 m2 |
|
25 kg |
0,15 m2 |
|
50 kg |
0,35 m2 |
|
100 kg |
0,51 m2 |
Transport morski
|
Żywa waga w kg |
m2/zwierzę |
|
10 lub mniej |
0,20 |
|
20 |
0,28 |
|
45 |
0,37 |
|
70 |
0,60 |
|
100 |
0,85 |
|
140 |
0,95 |
|
180 |
1,10 |
|
270 |
1,50 |
E. DRÓB
|
Kategorie |
Przestrzeń |
|
Pisklęta jednodniowe |
21–25 cm2 na pisklę |
|
drób o masie mniejszej niż 1,6 kg |
180 do 200 cm2/kg |
|
drób o masie 1,6 kg i powyżej ale mniejszej niż 3 kg |
160 cm2/kg |
|
drób o masie 3 kg i powyżej ale mniejszej niż 5 kg |
115 cm2/kg |
|
drób o masie 5 kg i powyżej |
105 cm2/kg |
Te dane liczbowe mogą różnić się w zależności nie tylko od masy i wielkości ptaków, ale także od ich warunków fizycznych, warunków meteorologicznych oraz prawdopodobnego czasu trwania podróży.
ROZDZIAŁ VII
48. Odstępy czasu między pojeniem i karmieniem, czas trwania podróży oraz okresy odpoczynku
1. Wymogi ustanowione w niniejszym rozdziale stosuje się do przemieszczania gatunków zwierząt wyszczególnionych z art. 1 ust. 1 lit. a) z wyjątkiem przypadków transportu powietrznego, w stosunku do którego wymogi są ustanowione w rozdziale I E pkt 27–29.
2. Czasy podróży dla zwierząt należących do gatunków określonych w pkt 1 nie przekraczają ośmiu godzin.
3. Maksymalny czas podróży w pkt 2 może zostać przedłużony w przypadku gdy pojazd transportujący spełnia następujące dodatkowe wymogi:
— istnieje odpowiednie wyścielenie podłogi pojazdu,
— pojazd transportujący przewozi odpowiednią karmę dla gatunków zwierząt oraz dla czasu trwania podróży,
— istnieje bezpośredni dostęp do zwierzęcia,
— istniej odpowiednia wentylacja, która może zostać dostosowana do temperatur (wewnątrz jak i na zewnątrz),
— istnieją ruchome panele umożliwiające tworzenie oddzielnych przegród,
— pojazdy są wyposażone w podłączenia do dostarczenia wody w czasie postoju,
— w przypadku pojazdów do transportu świń, przewożona jest wystarczająca ilość wody do celów pojenia w trakcie podróży.
4. Odstępy czasu między pojeniem i karmieniem, czasy trwania podróży oraz okresy odpoczynku w przypadku wykorzystywania pojazdów drogowych, które spełniają wymogi pkt 3, są zdefiniowane w następujący sposób:
a) Nieodstawionym cielętom, jagniętom, oraz źrebiętom, które są wciąż karmione mlekiem oraz nieodstawionym prosięta po ośmiu godzinach należy zapewnić okres odpoczynku trwający przynajmniej 1 godzinę wystarczający w szczególności na podanie płynów oraz w razie konieczności na karmienie. Po tym okresie odpoczynku, mogą być transportowane przez dalszy okres 9 godzin.
b) Świnie mogą być transportowane maksymalnie przez okres 24 godzin. W czasie podróży muszą mieć ciągły, nieprzerwany dostęp do wody.
c) Zwierzęta domowe nieparzystokopytne (z wyjątkiem zarejestrowanych zwierząt z rodziny koniowatych w rozumieniu dyrektywy 90/426/EWG ( 18 ) mogą być transportowane maksymalnie przez okres 24 godzin. Podczas podróży muszą otrzymywać płyny oraz w razie konieczności być karmione co osiem godzin.
d) Wszystkim pozostałym zwierzętom należącym do gatunków określonych w pkt 1 należy zapewnić po 14 godzinach podróży, okres odpoczynku trwający przynajmniej jedną godzinę, wystarczający dla nich w szczególności na podanie płynów oraz, jeżeli jest to konieczne, na karmienie. Po tym okresie, mogą być transportowane przez dalsze 14 godzin.
5. Po ustanowionym czasie podróży, zwierzęta muszą zostać rozładowane, nakarmione i napojone oraz odpoczywać przez przynajmniej 24 godziny.
6. Zwierząt nie wolno transportować koleją jeżeli maksymalny czas trwania podróży przekracza ten ustanowiony w pkt 2. jednakże czasy trwania podróży ustanowione w pkt 4 stosuje się w przypadku gdy warunki ustanowione w pkt 3 i 4 z wyjątkiem okresów odpoczynku, są spełnione.
a) Zwierząt nie wolno transportować środkami transportu morskiego jeżeli maksymalne czasy trwania podróży przekraczają okresy ustanowione w pkt 2, chyba że warunki ustanowione w pkt 3 i 4, z wyjątkiem czasów trwania podróży oraz okresami odpoczynku są spełnione.
b) W przypadku transportu morskiego stałym i bezpośrednim połączeniem między dwoma punktami geograficznymi Wspólnoty, przy użyciu pojazdów załadowanych na pokład statków bez wyładowania zwierząt, należy zapewnić zwierzętom 12-godzinny okres odpoczynku w porcie przeznaczenia lub jego najbliższym otoczeniu chyba że czas trwania podróży na morzu jest taki, że podróż może zostać objęta ogólnym programem w ramach pkt 2–4.
8. Dla dobra zwierząt, czasy trwania podróży w pkt 3, 4 i pkt 7 lit. b) mogą zostać przedłużone o 2 godziny, biorąc pod uwagę w szczególności bliskość miejsca przeznaczenia.
9. Bez uszczerbku dla przepisów pkt 3–8, Państwa Członkowskie są upoważnione do określania maksymalnego 8-godzinnego nieprzedłużalnego czasu trwania podróży dla transportu zwierząt przeznaczonych do uboju, w przypadku gdy transport odbywa się w wyjątkowo z do miejsca przeznaczenia, które oba położone są na ich terytorium.
ROZDZIAŁ VIII
PLAN TRASY
( 1 ) Dz.U. C 214 z 21.8.1989, str. 36 oraz Dz.U. C 154 z 23.6.1990, str. 7.
( 2 ) Dz.U. C 113 z 7.5.1990, str. 206.
( 3 ) Dz.U. C 56 z 7.3.1990, str. 29.
( 4 ) Dz.U. C 76 z 7.3.1987, str. 185.
( 5 ) Dz.U. L 384 z 31.12.1982, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (EWG) nr 197/90 (Dz.U. L 29 z 31.1.1990, str. 1).
( 6 ) Dz.U. L 200 z 8.8.1977, str. 10.
( 7 ) Dz.U. WE L 150 z 6.06.1981, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona rozporządzeniem (EWG) nr 3768/85 (Dz.U. L 362 z 31.12.1985, str. 8).
( 8 ) Dz.U. L 224 z 18.8.1990, str. 29. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 91/496/EWG (Dz.U. L 268 z 24.9.1991, str. 56).
( 9 ) Dz.U. L 268 z 24.9.1991, str. 56.
( 10 ) Dz.U. L 395 z 30.12.1989, str. 13. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 91/496/EWG (Dz.U. L 268 z 24.09.1991, str. 56).
( 11 ) Dz.U. L 373 z 31.12.1990, str. 1. Dyrektywa z ostatnio zmieniona dyrektywą 91/496/EWG (Dz.U. L 268 z 24.09.1991, str. 56).
( 12 ) Dz.U. L 370 z 31.12.1985, str. 1.
( 13 ) Dyrektywa zmieniona i ujednolicona dyrektywą 91/497/EWG (Dz.U. L 268 z 24.09.1991, str. 68).
( 14 ) Dz.U. L 351 z 2.12.1989, str. 34.
( 15 ) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, str. 1.
( 16 ) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
( 17 ) Dz.U. L 351 z 2.12.1989, str. 34.
( 18 ) Dz.U. L 224 z 18.8.1990, str. 29.