(1)

W celu wsparcia ukraińskiej gospodarki w związku z niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną wojną napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie rozpoczętą 24 lutego 2022 r. Unia Europejska wprowadziła rozporządzeniem (UE) 2022/870 środki liberalizacji handlu uzupełniające koncesje handlowe mające zastosowanie do ukraińskich produktów na mocy Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony (2) (zwanego dalej „układem o stowarzyszeniu”). W szczególności art. 1 rozporządzenia (UE) 2022/870 przewiduje m.in. zawieszenie wszystkich kontyngentów taryfowych ustanowionych na podstawie załącznika I-A do układu o stowarzyszeniu. Stanowi on również, że produkty objęte tymi kontyngentami dopuszcza się do przywozu do Unii z Ukrainy bez żadnych należności celnych.

(2)

Rosyjska wojna napastnicza poważnie ograniczyła również dostęp Ukrainy do jej portów na Morzu Czarnym i tym samym uniemożliwiła jej wywóz jej produktów do reszty świata i przywóz potrzebnych produktów. Aby uniknąć zagrożeń dla światowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz aby wesprzeć ustanowienie sieci połączeń Ukrainy z Unią, Komisja ułatwiła stworzenie alternatywnych tras transportowych (zwanych dalej „korytarzami solidarnościowymi”) umożliwiających Ukrainie dwustronny handel i zapewniających jej dostęp do rynków światowych (3).

(3)

W wyniku wspólnych wysiłków państw członkowskich, w szczególności Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii, a także działań podejmowanych przez Ukrainę, Mołdawię, innych partnerów międzynarodowych i Komisję, korytarze solidarnościowe stały się ratunkiem dla ukraińskiej gospodarki i zapewniły nowe połączenia z Unią, przyczyniając się również do zapobieżenia globalnemu kryzysowi żywnościowemu (4).

(4)

Chociaż w ostatnich miesiącach zaszła poprawa sytuacji pod wieloma względami, w dalszym ciągu istnieją znaczne utrudnienia logistyczne. Infrastruktura jest wciąż niewystarczająca, aby poradzić sobie z gwałtownym wzmożeniem ruchu, w szczególności na granicach między Ukrainą a państwami członkowskimi. Nadal pilnie potrzebny jest sprzęt, a przepustowość jest ograniczona, co prowadzi do wysokich kosztów logistycznych. Istnieje również duże ryzyko zapełnienia w szybkim tempie magazynów w odnośnych państwach członkowskich. W związku z tym konieczna jest niezwłoczna poprawa łączności. W tym celu należy usprawnić koordynację tranzytu, ulepszyć infrastrukturę i obniżyć ogólne koszty logistyczne. Pozwoli to zagwarantować, że pszenica, kukurydza, rzepak (rzepik) i nasiona słonecznika pochodzące z Ukrainy będą mogły docierać do dalszych części Unii, a w razie potrzeby również do państw trzecich.

(5)

W związku ze wspomnianymi wyżej utrudnieniami i wysokimi kosztami logistycznymi nastąpił wzrost wywozu towarów z Ukrainy do położonych blisko niej państw członkowskich. Wywóz ten powoduje, że wyczerpują się zdolności magazynowania, a łańcuchy logistyczne są przeciążone zwłaszcza w Bułgarii, na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i na Słowacji. Okoliczności te rzutują na rentowność producentów w podanych wyżej państwach członkowskich. W związku z tym Komisja uważa, że zachodzą wyjątkowe okoliczności mogące mieć wpływ na producentów w Unii. Biorąc pod uwagę pilny charakter sytuacji i palącą potrzebę rozwiązania tej kwestii, na tym etapie niemożliwe jest przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego na podstawie rozporządzenia (UE) 2022/870. W świetle tych okoliczności Komisja uważa zatem, że konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań w formie środków zapobiegawczych zgodnie z art. 4 ust. 9 tego rozporządzenia.

(6)

Z wyjątkiem wykonywania umów podpisanych przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, konieczne jest zatem zapewnienie, aby pszenica, kukurydza, rzepak (rzepik) i nasiona słonecznika pochodzące z Ukrainy, w odniesieniu do których zabiega się o te same możliwości magazynowania, były dopuszczane do swobodnego obrotu lub obejmowane procedurą składowania celnego, procedurą wolnego obszaru celnego lub procedurą uszlachetniania czynnego, jak przewidziano w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (5), wyłącznie w państwach członkowskich innych niż Bułgaria, Węgry, Polska, Rumunia lub Słowacja.

(7)

Ograniczenie to nie ma jednak wpływu na przemieszczanie tych towarów w Bułgarii, na Węgrzech, w Polsce, Rumunii lub na Słowacji lub przez terytorium tych państw w ramach procedury tranzytu celnego przewidzianej w art. 226 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 do innego państwa członkowskiego lub do państwa bądź na terytorium znajdujących się poza obszarem celnym Unii.

(8)

Zgodnie z art. 4 ust. 9 rozporządzenia (UE) 2022/870 Komisja przekazała informacje Komitetowi Kodeksu Celnego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 tego rozporządzenia.

(9)

Aby zapobiec praktykom spekulacyjnym ze strony podmiotów gospodarczych, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w dniu jego opublikowania i być stosowane do 5 czerwca 2023 r.,