(6)

Szczególne znaczenie dla osiągnięcia nadrzędnych celów ma wdrożenie pakietu dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym (1), ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 (2), (3), (4), unijnych przepisów dotyczących ochrony przyrody (5) oraz powiązanych strategii (6) ,  (7) ,  (8) ,  (9) ,  (10).

(6)

Szczególne znaczenie dla osiągnięcia nadrzędnych celów ma wdrożenie pakietu dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym (1), ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 (2), (3), (4), siódmego ogólnego unijnego programu działań UE w zakresie środowiska do 2020 r. i jego ewentualnej kontynuacji  (5), unijnych przepisów dotyczących ochrony przyrody (6) oraz powiązanych strategii (7)  (8) ,  (9) ,  (10) ,  (11) ,  (12) ,  (13) ,  (14) ,  (15).

(7)

Do spełnienia zobowiązań Unii wynikających z porozumienia klimatycznego z Paryża, konieczna jest transformacja Unii w energooszczędne, niskoemisyjne i odporne na zmianę klimatu społeczeństwo. To z kolei wymaga podejmowania działań ze szczególnym uwzględnieniem sektorów, które w największym stopniu przyczyniają się do obecnych poziomów emisji CO2 i zanieczyszczeń, oraz udziału w realizacji ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. i zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu państw członkowskich, a także przygotowań do unijnej strategii w dziedzinie klimatu i energii na połowę stulecia i długoterminowej. Program powinien również obejmować środki przyczyniające się do realizacji unijnej polityki przystosowania się do zmiany klimatu w celu zmniejszenia podatności na niekorzystne skutki zmian klimatycznych.

(7)

Do spełnienia zobowiązań Unii wynikających z porozumienia klimatycznego z Paryża, konieczna jest transformacja Unii w energooszczędne, niskoemisyjne i odporne na zmianę klimatu społeczeństwo. To z kolei wymaga podejmowania działań ze szczególnym uwzględnieniem sektorów, które w największym stopniu przyczyniają się do obecnych poziomów emisji CO2 i zanieczyszczeń, oraz udziału w realizacji ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. i zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu państw członkowskich, a także przygotowań do unijnej strategii w dziedzinie klimatu i energii na połowę stulecia i długoterminowej. Program powinien również obejmować środki przyczyniające się do realizacji unijnej polityki przystosowania się do zmiany klimatu w celu zmniejszenia podatności na niekorzystne skutki zmian klimatycznych.

(8)

Przejście na czystą energię stanowi niezbędny wkład w łagodzenie zmiany klimatu i niesie dodatkowe korzyści dla środowiska. Do programu powinny zostać włączone działania na rzecz budowania zdolności wspierające przejście na czystą energię, finansowane do 2020 r. w ramach programu „Horyzont 2020” – ich celem nie jest bowiem finansowanie doskonałości i generowanie innowacji, lecz ułatwienie korzystania z dostępnej technologii, która przyczyni się do łagodzenia zmiany klimatu. Włączenie do programu działań w zakresie budowania zdolności daje potencjał synergii między podprogramami i zwiększa ogólną spójność unijnego finansowania. Należy zatem gromadzić i rozpowszechniać dane dotyczące wykorzystania istniejących rozwiązań w zakresie badań naukowych i innowacji w projektach LIFE, w tym dane pochodzące z programu „Horyzont Europa” i jego poprzedników.

(8)

Przejście na czystą energię stanowi niezbędny wkład w łagodzenie zmiany klimatu i niesie dodatkowe korzyści dla środowiska. Do programu powinny zostać włączone , z zachowaniem tego samego współczynnika współfinansowania, działania na rzecz budowania zdolności wspierające przejście na czystą energię, finansowane do 2020 r. w ramach programu „Horyzont 2020”– ich celem nie jest bowiem finansowanie doskonałości i generowanie innowacji, lecz ułatwienie korzystania z dostępnej technologii, która przyczyni się do łagodzenia zmiany klimatu. Włączenie do programu działań w zakresie budowania zdolności daje potencjał synergii między podprogramami i zwiększa ogólną spójność unijnego finansowania. Należy zatem gromadzić i rozpowszechniać dane dotyczące wykorzystania istniejących rozwiązań w zakresie badań naukowych i innowacji w projektach LIFE, w tym dane pochodzące z programu „Horyzont Europa” i jego poprzedników.

(9)

W ocenach skutków prawodawstwa dotyczącego czystej energii szacuje się, że realizacja unijnych celów w dziedzinie energii na 2030 r. będzie wymagała dodatkowych inwestycji w wysokości 177 mld EUR rocznie w okresie 2021–2030. Największe braki występują w inwestycjach w dekarbonizację budynków (efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii wykorzystywane na małą skalę ), w sytuacji gdy kapitał powinien być kierowany w stronę projektów o wysoce rozproszonym charakterze. Jednym z celów podprogramu „Przejście na czystą energię” jest budowanie zdolności w zakresie tworzenia i agregacji projektów, a zatem również pomoc w absorpcji środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w celu stymulowania inwestycji w czystą energię z wykorzystaniem instrumentów finansowych przewidzianych w ramach Funduszu InvestEU.

(9)

W ocenach skutków prawodawstwa dotyczącego czystej energii szacuje się, że realizacja unijnych celów w dziedzinie energii na 2030 r. będzie wymagała dodatkowych inwestycji w wysokości 177 mld EUR rocznie w okresie 2021–2030. Największe braki występują w inwestycjach w dekarbonizację budynków (efektywność energetyczna i odnawialne zdecentralizowane źródła energii , przeznaczone do wszelkich rodzajów zużycia energii, a szczególnie w celu ogrzewania i klimatyzacji ), w sytuacji gdy kapitał powinien być kierowany w stronę projektów o wysoce rozproszonym charakterze , na przykład poprzez wspieranie projektów pilotażowych opartych na małych konurbacjach i odizolowanych osiedlach i budynkach mieszkalnych na obszarach wiejskich . Jednym z celów podprogramu „Przejście na czystą energię” jest budowanie zdolności w zakresie tworzenia i agregacji projektów, a zatem również pomoc w absorbcji środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w celu stymulowania inwestycji w czystą energię z wykorzystaniem instrumentów finansowych przewidzianych w ramach Funduszu InvestEU.

(12)

W najnowszym unijnym pakiecie dotyczącym przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska (1) stwierdzono, że należy poczynić znaczny postęp, aby przyspieszyć wdrażanie unijnego dorobku prawnego w dziedzinie środowiska i w większym stopniu włączać cele środowiskowe i klimatyczne do innych polityk. Program powinien zatem działać jako katalizator wymaganych postępów poprzez opracowywanie, testowanie i powielanie nowych podejść; wspieranie tworzenia, monitorowania i  oceny polityki; zwiększanie zaangażowania zainteresowanych podmiotów; uruchamianie inwestycji w ramach wszystkich unijnych programów inwestycyjnych lub innych źródeł finansowania oraz wspieranie działań mających na celu pokonywanie różnych przeszkód w skutecznej realizacji kluczowych planów wymaganych w prawodawstwie dotyczącym środowiska.

(12)

W najnowszym unijnym pakiecie dotyczącym przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska (1) stwierdzono, że należy poczynić znaczny postęp, aby przyspieszyć wdrażanie unijnego dorobku prawnego w dziedzinie środowiska i w większym stopniu włączać cele środowiskowe i klimatyczne do innych polityk. Program powinien zatem działać jako katalizator wymaganych postępów poprzez opracowywanie, testowanie i powielanie nowych podejść; wspieranie tworzenia, oceny, monitorowania i  przeglądu polityki; promowanie podnoszenia świadomości i rozwoju komunikacji; rozwój dobrej administracji; zwiększanie zaangażowania zainteresowanych podmiotów , aby zwiększyć odporność wobec globalnych przemian ; uruchamianie inwestycji w ramach wszystkich unijnych programów inwestycyjnych lub innych źródeł finansowania oraz wspieranie działań mających na celu pokonywanie różnych przeszkód w skutecznej realizacji kluczowych planów wymaganych w prawodawstwie dotyczącym środowiska.

(15)

Dobrowolny program usług w zakresie różnorodności biologicznej i ekosystemu na europejskich terytoriach zamorskich (BEST) przyczynia się do zachowania różnorodności biologicznej, w tym różnorodności biologicznej mórz i zrównoważonego korzystania z usług ekosystemowych, w tym opartych na ekosystemie podejść do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej w najbardziej oddalonych regionach Unii oraz krajach i terytoriach zamorskich. BEST pomógł w podnoszeniu świadomości co do ekologicznego znaczenia regionów najbardziej oddalonych oraz krajów i terytoriów zamorskich, jeśli chodzi o zachowanie światowej różnorodności biologicznej. W deklaracjach ministerialnych w 2017 i 2018 r. kraje i terytoria zamorskie wyraziły uznanie dla tego systemu małych dotacji na rzecz różnorodności biologicznej. Należy umożliwić dalsze finansowanie małych dotacji na rzecz różnorodności biologicznej w ramach programu, zarówno w regionach najbardziej oddalonych, jak i w krajach i terytoriach zamorskich.

(15)

Dobrowolny program usług w zakresie różnorodności biologicznej i ekosystemu na europejskich terytoriach zamorskich (BEST) przyczynia się do zachowania różnorodności biologicznej, w tym różnorodności biologicznej mórz i zrównoważonego korzystania z usług ekosystemowych, w tym opartych na ekosystemie podejść do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej w najbardziej oddalonych regionach Unii oraz krajach i terytoriach zamorskich. BEST pomógł w podnoszeniu świadomości co do ekologicznego znaczenia regionów najbardziej oddalonych oraz krajów i terytoriów zamorskich, jeśli chodzi o zachowanie światowej różnorodności biologicznej. W deklaracjach ministerialnych w 2017 i 2018 r. kraje i terytoria zamorskie wyraziły uznanie dla tego systemu małych dotacji na rzecz różnorodności biologicznej. Należy zapewnić dalsze finansowanie dotacji na rzecz różnorodności biologicznej w ramach programu, zarówno w regionach najbardziej oddalonych, jak i w krajach i terytoriach zamorskich , zgodnie z celami i środkami przewidzianymi w odnowionym i wzmocnionym partnerstwie strategicznym z regionami najbardziej oddalonymi Unii Europejskiej  (1).

(17)

Długoterminowym celem Unii w zakresie polityki dotyczącej powietrza jest osiągnięcie takich poziomów jakości powietrza, które nie powodują poważnych negatywnych skutków oraz zagrożeń dla zdrowia człowieka. Świadomość społeczeństwa na temat zanieczyszczenia powietrza jest wysoka; obywatele oczekują od władz podjęcia działań. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 podkreślono rolę, jaką finansowanie unijne może odegrać w osiągnięciu celów polityki czystego powietrza. W związku z tym w ramach programu należy wspierać projekty, w tym strategiczne projekty zintegrowane, które mają potencjał do pozyskiwania środków publicznych i prywatnych, aby stały się przykładami dobrych praktyk i katalizatorami wdrażania planów ochrony powietrza i prawodawstwa na poziomie lokalnym, regionalnym, międzyregionalnym, krajowym i ponadnarodowym.

(17)

Długoterminowym celem Unii w zakresie polityki dotyczącej powietrza jest osiągnięcie takich poziomów jakości powietrza, które nie powodują poważnych negatywnych skutków oraz zagrożeń dla zdrowia człowieka. Świadomość społeczeństwa na temat zanieczyszczenia powietrza jest wysoka; obywatele oczekują od władz podjęcia działań. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 podkreślono rolę, jaką finansowanie unijne może odegrać w osiągnięciu celów polityki czystego powietrza. W związku z tym w ramach programu należy wspierać projekty, w tym strategiczne projekty zintegrowane, które mają potencjał do pozyskiwania środków publicznych i prywatnych, aby stały się przykładami dobrych praktyk i katalizatorami wdrażania planów ochrony powietrza i prawodawstwa na poziomie lokalnym, regionalnym, międzyregionalnym, krajowym i ponadnarodowym. Starania na rzecz poprawy jakości powietrza powinny być zgodne z wymogami w zakresie obniżenia emisji gazów cieplarnianych i długoterminową koniecznością obniżenia emisyjności całej gospodarki europejskiej poprzez stopniowe zastępowanie, jeżeli jest to technicznie i ekonomicznie możliwe, infrastruktury energetycznej opartej na kopalnych źródłach energii infrastrukturą opartą na odnawialnych źródłach energii.

(17a)

Szczególną uwagę należy poświęcić promowaniu odchodzenia od źródeł zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza urządzeń do ogrzewania domów i elektrowni opalanych najbardziej zanieczyszczającymi paliwami kopalnymi. By rozwiązać problem zanieczyszczenia powietrza, konieczne jest ukierunkowanie wysiłków na rzecz przejścia na odnawialne i inne czyste źródła energii poprzez danie pierwszeństwa perspektywie średnio- i długoterminowej.

(20)

Poprawa zarządzania w dziedzinie ochrony środowiska, zmiany klimatu i powiązanych kwestii dotyczących przejścia na czystą energię wymaga zwiększenia udziału społeczeństwa obywatelskiego, w tym podnoszenia świadomości społecznej, zaangażowania konsumentów i  szerszego udziału zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, w konsultacjach i realizacji odnośnych polityk.

(20)

Poprawa zarządzania w dziedzinie ochrony środowiska, zmiany klimatu i powiązanych kwestii dotyczących przejścia na czystą energię wymaga zwiększenia udziału społeczeństwa obywatelskiego, w tym podnoszenia świadomości społecznej, między innymi poprzez strategię komunikacji uwzględniającą nowe media i sieci społecznościowe i zwiększającą zaangażowanie konsumentów i  udział zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, w konsultacjach i realizacji odnośnych polityk. Ponadto zaangażowanie i współodpowiedzialność władz lokalnych i regionalnych – zgodnie z uznaną przez Konferencję Stron w Paryżu i porozumienie paryskie rolą miast, regionów i administracji lokalnej jako poziomu sprawowania rządów najbliżej obywateli i z poszanowaniem zasady pomocniczości – może przyczynić się do osiągnięcia znaczących wyników w dziedzinie ochrony środowiska, energii i klimatu, o czym świadczy coraz większe powodzenie inicjatywy Porozumienia Burmistrzów oraz innych miejskich sieci ds. klimatu i środowiska.

(22)

W ramach programu należy przygotować i wspierać podmioty działające na rynku w przechodzeniu na czystą, energooszczędną, niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez testowanie nowych możliwości rynkowych, podnoszenie umiejętności zawodowych, ułatwianie konsumentom dostępu do zrównoważonych produktów i usług, zaangażowanie i wzmocnienie pozycji osób wpływających na decyzje konsumentów oraz testowanie nowych metod dostosowywania istniejących procesów i otoczenia biznesowego. Aby wspierać szerszą absorpcję rynkową zrównoważonych rozwiązań, należy zwiększać ogólną akceptację społeczną i propagować zaangażowanie odbiorców.

(22)

W ramach programu należy przygotować i wspierać podmioty działające na rynku w przechodzeniu na czystą, energooszczędną, niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez testowanie nowych możliwości rynkowych, podnoszenie umiejętności zawodowych, ułatwianie konsumentom dostępu do zrównoważonych produktów i usług, zaangażowanie i wzmocnienie pozycji osób wpływających na decyzje konsumentów oraz testowanie nowych metod dostosowywania istniejących procesów i otoczenia biznesowego. Aby wspierać szerszą absorpcję rynkową zrównoważonych rozwiązań , zwłaszcza zastosowanie innowacyjnych i zrównoważonych technologii energii odnawialnej, należy promować wiedzę na ich temat i ich rozpowszechnianie, tak aby zwiększać ogólną akceptację społeczną i propagować zaangażowanie odbiorców.

(24a)

W obliczu częstszego występowania klęsk żywiołowych spowodowanych zmianą klimatu na terytorium UE, a także niedoskonałości obecnych instrumentów zapobiegania, program umożliwi wspieranie inicjatyw wzmacniających strategie odporności i reagowania na klęski żywiołowe wynikające z zmiany klimatu.

(25)

Przy wdrażaniu programu należy odpowiednio uwzględnić strategię dla regionów najbardziej oddalonych w świetle art. 349 TFUE oraz ich szczególne potrzeby i zagrożenia dla tych regionów. Należy również uwzględnić inne polityki Unii poza strategiami dotyczącymi środowiska, klimatu i odpowiednich aspektów przejścia na czystą energię.

(25)

Przy wdrażaniu programu należy odpowiednio uwzględnić strategię dla regionów najbardziej oddalonych w świetle art. 349 TFUE oraz ich szczególne potrzeby i zagrożenia dla tych regionów. Należy również uwzględnić inne polityki Unii poza strategiami dotyczącymi środowiska, klimatu , gospodarki o obiegu zamkniętym i odpowiednich aspektów przejścia na czystą energię.

Finansowanie tej strategii powinno być uwzględnione w programie w konkretny i odrębny sposób.

(26a)

Europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) kwalifikują się i mogą być instrumentem prawnym służącym realizacji programu LIFE. Mają one w rzeczywistości strukturę podobną do konsorcjum i większość z nich działa na szczeblu transgranicznym. Dzięki tym cechom mogą zarządzać w sposób scentralizowany realizacją projektów na płaszczyźnie operacyjnej i finansowej.

a)

opracowanie, demonstracja i propagowanie innowacyjnych technik i metod realizacji celów polityki i przepisów Unii w dziedzinie środowiska i klimatu, w tym przejścia na czystą energię, oraz przyczynienie się do stosowania najlepszych praktyk związanych z przyrodą i różnorodnością biologiczną;

a)

opracowanie, demonstracja i propagowanie innowacyjnych technik i metod realizacji celów polityki i przepisów Unii w dziedzinie środowiska i klimatu, w tym przejścia na czystą energię, oraz przyczynienie się do stosowania najlepszych praktyk związanych z przyrodą i różnorodnością biologiczną;

b)

wspieranie rozwoju, realizacji, monitorowania i egzekwowania odpowiednich przepisów i polityk Unii m.in. poprzez poprawę zarządzania dzięki zwiększeniu potencjału podmiotów publicznych i prywatnych oraz zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego;

b)

wspieranie rozwoju, realizacji, monitorowania i egzekwowania odpowiednich przepisów i polityk Unii m.in. poprzez poprawę zarządzania dzięki zwiększeniu potencjału podmiotów publicznych i prywatnych oraz zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego;

c)

stymulowanie wprowadzania na dużą skalę udanych rozwiązań technicznych i politycznych mających na celu wdrażanie stosownych przepisów i polityki Unii poprzez: powielanie rezultatów, włączanie powiązanych celów do innych polityk i do praktyk sektora publicznego i prywatnego, uruchamianie inwestycji oraz poprawę dostępu do finansowania.

c)

stymulowanie wprowadzania na dużą skalę udanych rozwiązań technicznych i politycznych mających na celu wdrażanie stosownych przepisów i polityki Unii poprzez: powielanie rezultatów, włączanie powiązanych celów do innych polityk i do praktyk sektora publicznego i prywatnego, uruchamianie inwestycji oraz poprawę dostępu do finansowania;

d)

wzmocnienie synergii między strategiami w zakresie odporności na zmianę klimatu i zmniejszenie ryzyka klęsk żywiołowych spowodowanych przez zmianę klimatu poprzez wprowadzenie rozwiązań technicznych, takich jak unikalne metody analizy ryzyka katastrof naturalnych.

3 500 000 000  EUR na dziedzinę „Środowisko”, w tym:

a)

4 165 000 000  EUR na dziedzinę „Środowisko”, w tym:

2 150 000 000  EUR na podprogram „Przyroda i różnorodność biologiczna” oraz

1 350 000 000  EUR na podprogram „Gospodarka o obiegu zamkniętym i jakość życia”;

1 950 000 000  EUR na dziedzinę „Działania w dziedzinie klimatu”, w tym:

b)

2 615 000 000  EUR na dziedzinę „Działania w dziedzinie klimatu”, w tym:

950 000 000  EUR na podprogram „Łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej” oraz

1 000 000 000  EUR na podprogram „Przejście na czystą energię”.

a)

informację i komunikację, w tym kampanie zwiększające świadomość. Zasoby finansowe przeznaczone na działania komunikacyjne na podstawie niniejszego rozporządzenia obejmują także komunikację instytucjonalną dotyczącą priorytetów polityki Unii, a także stanu wdrożenia i transpozycji unijnych przepisów dotyczących środowiska, klimatu i stosownych aspektów czystej energii;

a)

informację i komunikację, w tym kampanie zwiększające świadomość. Zasoby finansowe przeznaczone na działania komunikacyjne na podstawie niniejszego rozporządzenia obejmują także komunikację instytucjonalną dotyczącą priorytetów polityki Unii, a także stanu wdrożenia i transpozycji unijnych przepisów dotyczących środowiska, klimatu i stosownych aspektów czystej energii;

b)

badania, ankiety, modelowanie i opracowywanie scenariuszy;

b)

badania, ankiety, modelowanie i opracowywanie scenariuszy;

c)

przygotowanie, realizację, monitorowanie, kontrolę i ocenę projektów niefinansowanych przez program , polityk, programów i przepisów ;

c)

przygotowanie, realizację, monitorowanie, kontrolę i ocenę projektów niefinansowanych przez program, działania wdrażające i usprawniające zarządzanie, polityki, programy i przepisy ;

d)

warsztaty, konferencje i spotkania;

d)

warsztaty, konferencje i spotkania;

e)

tworzenie sieci kontaktów oraz platformy poświęcone najlepszym praktykom;

e)

tworzenie sieci kontaktów oraz platformy poświęcone najlepszym praktykom;

f)

inne działania.

f)

inne działania.

a)

projekty finansowane z programu są realizowane w taki sposób, aby nie utrudniać osiągania celów programu dotyczących środowiska, klimatu lub stosownych aspektów czystej energii oraz, w miarę możliwości, służą propagowaniu zielonych zamówień publicznych;

a)

projekty finansowane z programu przyczyniają się do realizacji przynajmniej jednego z celów programu dotyczących środowiska, klimatu, przestawienia się na model gospodarki o obiegu zamkniętym lub zrównoważonej energii bez utrudniania osiągania innych celów oraz, w miarę możliwości, służą propagowaniu zielonych zamówień publicznych;

f)

w stosownych przypadkach szczególną uwagę zwraca się na projekty na obszarach geograficznych o szczególnych potrzebach lub zagrożeniach, takich jak obszary o szczególnych wyzwaniach środowiskowych lub ograniczeniach naturalnych, obszary transgraniczne bądź regiony najbardziej oddalone.

f)

w stosownych przypadkach szczególną uwagę zwraca się na projekty na obszarach geograficznych o szczególnych potrzebach lub zagrożeniach, takich jak obszary o szczególnych wyzwaniach środowiskowych (na przykład obszary borykające się bezsprzecznie z problemami jakości powietrza lub obszary dotknięte zmianą klimatu) lub ograniczeniach naturalnych, obszary transgraniczne (projekty, w których współpraca transnarodowa ma zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania ochrony środowiska i realizacji celów klimatycznych) bądź regiony narażone na poważne zagrożenia ze względu na zmiany globalne i klimatyczne, takie jak regiony najbardziej oddalone.