Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu z Bośnią i Hercegowiną

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu składa się z 10 tytułów.

1. Zasady ogólne

   Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu opiera się na kilku podstawowych zasadach. Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się:

   • szanować zasady demokracji, prawa człowieka i prawo międzynarodowe (co obejmuje pełną współpracę z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii), a także zasady gospodarki rynkowej;
   • wypełniać zobowiązania międzynarodowe;
   • zwalczać rozprzestrzenianie broni masowego rażenia;
   • podejmować kroki mające na celu, stosownie do przypadku, podpisanie, ratyfikację lub przystąpienie do wszystkich odpowiednich instrumentów międzynarodowych oraz ich pełną realizację;
   • ustanowić skuteczny krajowy system kontroli wywozu, kontrolujący zarówno wywóz, jak i tranzyt towarów związanych z bronią masowego rażenia, w tym kontroli ostatecznego użycia technologii podwójnego zastosowania, i obejmujący skuteczne sankcje w przypadku naruszenia systemu kontroli wywozu;
   • wspierać pokój i stabilność w skali międzynarodowej i regionalnej oraz rozwijać współpracę i dobrosąsiedzkie stosunki w regionie, w tym poprzez:
     • realizowanie przedsięwzięć stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania;
     • wprowadzenie odpowiedniego poziomu wzajemnych preferencji dotyczących przepływu osób, towarów, kapitału i usług;
   • walczyć z terroryzmem.
2. Dialog polityczny

   Dialog polityczny między stronami ma być nadal rozwijany. Ma on na celu działanie w szczególności na rzecz:

   • pełnej integracji Bośni i Hercegowiny ze wspólnotą państw demokratycznych i stopniowego zbliżania się do UE;
   • coraz większej zbieżności stanowisk stron w kwestiach międzynarodowych;
   • współpracy regionalnej i rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków;
   • wspólnych poglądów na temat bezpieczeństwa i stabilności w Europie, w tym w dziedzinach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa UE.
3. Współpraca regionalna

   Bośnia i Hercegowina jest zobowiązana do:

   • aktywnego promowania współpracy regionalnej;
   • rozpoczęcia negocjacji z państwami, które już podpisały układ o stabilizacji i stowarzyszeniu z UE, aby zawrzeć umowy dwustronne dotyczące współpracy regionalnej;
   • realizowania współpracy regionalnej z partnerami, którzy podpisali układ o stabilizacji i stowarzyszeniu i partnerami uczestniczącymi w procesie stabilizacji i stowarzyszenia (SAP);
   • zacieśniania współpracy oraz zawarcia, o ile to możliwe, umów o współpracy z państwami kandydującymi do przystąpienia do UE, których nie dotyczy SAP.

   UE wspiera przedsięwzięcia o wymiarze regionalnym lub transgranicznym poprzez swoje programy pomocy.

4. Swobodny przepływ towarów
   • Obie strony zobowiązują się do stopniowego tworzenia dwustronnej strefy wolnego handlu w okresie trwającym maksymalnie 5 lat.
   • W układzie określono proces obniżania i znoszenia taryf celnych i kontyngentów taryfowych, którymi objęte są towary pochodzące z UE i Bośni i Hercegowiny.
5. Przepływ pracowników, prawo przedsiębiorczości, świadczenie usług i przepływ kapitału
   • Obywatele Bośni i Hercegowiny, którzy są legalnie zatrudnieni w kraju UE, mają być traktowani w sposób wolny od wszelkiej dyskryminacji w porównaniu z obywatelami tego kraju.
   • Określa się zasady koordynowania systemów ubezpieczeń społecznych dla pracowników będących obywatelami Bośni i Hercegowiny, legalnie zatrudnionych na terytorium państwa UE, oraz dla członków ich rodzin legalnie przebywających na jego terytorium.
   • Przedsiębiorstwa (w tym spółki zależne i oddziały) mające siedzibę na terytorium jednej ze stron będą mogły rozpocząć działalność na terytorium drugiej strony na tych samych warunkach co przedsiębiorstwa mające siedzibę na terytorium tej drugiej strony.
   • Obie strony podejmują kroki w kierunku stopniowego zezwalania na świadczenie usług przez swoje przedsiębiorstwa lub przez swoich obywateli na terytorium drugiej strony.
   • Zezwala się na dokonywanie, w walucie w pełni wymienialnej, wszelkich płatności i transferów na rachunku bieżącym w ramach bilansu płatniczego między UE a Bośnią i Hercegowiną.
6. Zbliżenie przepisów krajowych do przepisów UE
   • Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się zapewnić, aby jej istniejące przepisy prawne i przyszłe ustawodawstwo były stopniowo dostosowywane do dorobku prawnego UE, a ponadto aby takie przepisy prawne i ustawodawstwo były właściwie wdrażane i egzekwowane.
   • Obie strony stosują oparte na prawie unijnym zasady konkurencji w odniesieniu do działań, które mogą wpływać na handel między nimi.
7. Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo

   W układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu zwrócono uwagę na zasady państwa prawa oraz wzmacnianie instytucji na wszystkich szczeblach. Współpraca jest ukierunkowana na szereg konkretnych obszarów, w tym:

   • niezawisłość sądownictwa i zwiększanie jego wydajności oraz potencjału instytucjonalnego;
   • wizy, kontrole granic, kwestie azylowe i dotyczące migracji;
   • zapobieganie i kontrolę nielegalnej imigracji oraz readmisję;
   • zapobieganie przestępczości zorganizowanej, korupcji, terroryzmowi i innej nielegalnej działalności oraz zwalczanie tych zjawisk.
8. Polityka współpracy

   UE i Bośnia i Hercegowina ustanawiają ścisłą współpracę w wielu różnych obszarach polityki, aby przyczyniać się do rozwoju i zwiększenia potencjału Bośni i Hercegowiny. Współpraca taka ma wzmacniać istniejące więzi gospodarcze w jak najszerszym zakresie, z korzyścią dla Bośni i Hercegowiny oraz dla UE.

9. Współpraca finansowa
   • Aby pomóc w osiągnięciu celów układu o stabilizacji i stowarzyszeniu, Bośnia i Hercegowina może otrzymywać pomoc finansową od UE w formie dotacji i pożyczek, w tym pożyczek od Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
   • Pomoc finansowa UE jest uzależniona od dalszych postępów w wypełnianiu kryteriów kopenhaskich.
10. Nadzór

    Na mocy układu o stabilizacji i stowarzyszeniu ustanawia się Radę Stabilizacji i Stowarzyszenia, która nadzoruje jego stosowanie i wykonywanie.