a)

strony zainteresowane, istotne dla systemu zarządzania środowiskowego;

b)

istotne potrzeby i oczekiwania (tj. wymagania) tych stron zainteresowanych;

c)

które z tych potrzeb i oczekiwań stają się jej zobowiązaniami dotyczącymi zgodności.

a)

czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, o których mowa w A.4.1;

b)

zobowiązania dotyczące zgodności, o których mowa w A.4.2;

c)

swoje jednostki organizacyjne, funkcje i granice fizyczne;

d)

własne działania, wyroby i usługi;

e)

własne uprawnienia i możliwości sprawowania nadzoru i wywierania wpływu.

a)

przyjęcie odpowiedzialności za skuteczność systemu zarządzania środowiskowego;

b)

zapewnienie, aby polityka środowiskowa oraz cele środowiskowe były ustanowione i zgodne z kierunkiem strategicznym i kontekstem organizacji;

c)

zapewnienie zintegrowania wymagań systemu zarządzania środowiskowego z procesami biznesowymi organizacji;

d)

zapewnienie dostępności zasobów potrzebnych w systemie zarządzania środowiskowego;

e)

komunikowanie znaczenia skutecznego zarządzania środowiskowego i zgodności z wymaganiami systemu zarządzania środowiskowego;

f)

zapewnienie, aby system zarządzania środowiskowego osiągał zamierzone wyniki;

g)

kierowanie osobami, które mają wpływ na skuteczność systemu zarządzania środowiskowego i wspieranie ich;

h)

promowanie ciągłego doskonalenia;

i)

wspieranie innych istotnych ról kierownictwa w celu wykazania ich przywództwa w obszarach, za które odpowiadają.

Uwaga:

Określenie »biznes« w niniejszej normie międzynarodowej można interpretować szeroko w znaczeniu tych działań, które są podstawowe dla celu istnienia organizacji.

a)

jest odpowiednia do celu istnienia organizacji i jej kontekstu, w tym charakteru i skali wpływów na środowisko jej działań, wyrobów i usług;

b)

tworzy ramy do ustanowienia celów środowiskowych;

c)

zawiera zobowiązanie do ochrony środowiska, w tym do zapobiegania zanieczyszczeniom, oraz inne specyficzne zobowiązanie(-a) istotne dla kontekstu organizacji;

d)

zawiera zobowiązanie do spełniania zobowiązań dotyczących zgodności;

e)

zawiera zobowiązanie do ciągłego doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego w celu poprawy efektów działalności środowiskowej.

—

utrzymywana jako udokumentowana informacja,

—

zakomunikowana w organizacji,

—

dostępna dla stron zainteresowanych.

a)

zapewnienia zgodności systemu zarządzania środowiskowego z wymaganiami niniejszej normy międzynarodowej;

b)

przedstawiania najwyższemu kierownictwu sprawozdań dotyczących efektów działania systemu zarządzania środowiskowego, w tym środowiskowych efektów działalności.

—

czynniki, o których mowa w 4.1,

—

wymagania, o których mowa w 4.2,

—

zakres systemu zarządzania środowiskowego; oraz określić ryzyka i szanse związane z jej:

—

oraz innymi czynnikami i wymaganiami, określonymi w 4.1 i 4.2, do których należy się odnieść, w celu:

—

ryzyk i szans, do których powinna się odnieść,

—

procesu(-ów), o których mowa w 6.1.1–6.1.4 w zakresie niezbędnym dla zapewnienia, że są one prowadzone tak, jak zaplanowano.

a)

zmiany, w tym planowane lub nowe przedsięwzięcia oraz nowe lub modyfikowane działania, wyroby i usługi;

b)

warunki nietypowe i racjonalnie przewidywalne sytuacje awaryjne.

—

aspektów środowiskowych i związanych z nimi wpływów na środowisko,

—

kryteriów użytych do określenia znaczących aspektów środowiskowych,

—

znaczących aspektów środowiskowych.

Uwaga:

Znaczące aspekty środowiskowe mogą skutkować zaistnieniem ryzyk i szans związanych z wpływami na środowisko, zarówno niekorzystnymi (zagrożenia), jak i korzystnymi (szanse).

a)

określić zobowiązania dotyczące zgodności związane z jej aspektami środowiskowymi i mieć do nich dostęp;

b)

określić, jak te zobowiązania dotyczące zgodności stosują się do organizacji;

c)

uwzględnić te zobowiązania dotyczące zgodności przy ustanawianiu, wdrażaniu, utrzymywaniu i doskonaleniu jej systemu zarządzania środowiskowego.

Uwaga:

Zobowiązania dotyczące zgodności mogą skutkować zaistnieniem ryzyk i szans dla organizacji.

a)

działania odnoszące się do jej:

b)

sposób:

1)

dokonały identyfikacji wszystkich mających zastosowanie wymagań prawnych dotyczących ochrony środowiska i są świadome wynikających z nich konsekwencji dla organizacji;

2)

zapewniają zgodność z prawem w zakresie przepisów ochrony środowiska, w tym dotyczących zezwoleń i ograniczeń przewidzianych w zezwoleniach i przedstawiają odpowiednie dowody;

3)

posiadają stosowne procedury umożliwiające organizacji zapewnianie w sposób ciągły zgodności z prawem w zakresie przepisów dotyczących ochrony środowiska.

A.6.2.

Cele środowiskowe i planowanie ich osiągnięcia

a)

spójne z polityką środowiskową;

b)

mierzalne (jeśli jest to wykonalne);

c)

monitorowane;

d)

zakomunikowane;

e)

aktualizowane, jeśli jest to odpowiednie.

a)

co ma być zrobione;

b)

jakie zasoby będą wymagane;

c)

kto będzie ponosił odpowiedzialność;

d)

kiedy będzie to zakończone;

e)

jak oceniane będą wyniki, w tym wskaźniki do monitorowania postępu w osiąganiu mierzalnych celów środowiskowych (zob. 9.1.1).

a)

określić niezbędne kompetencje osoby (osób) wykonującej(-ych) pod jej nadzorem prace mające wpływ na jej środowiskowe efekty działalności oraz jej zdolność do spełniania zobowiązań dotyczących zgodności;

b)

zapewnić, aby te osoby były kompetentne dzięki odpowiedniemu wykształceniu, szkoleniu lub doświadczeniu;

c)

określić potrzeby szkoleniowe związane z jej aspektami środowiskowymi i systemem zarządzania środowiskowego;

d)

tam, gdzie ma to zastosowanie, podjąć działania w celu uzyskania niezbędnych kompetencji i ocenić skuteczność podjętych działań.

Uwaga:

Stosownymi działaniami mogą być na przykład zapewnienie szkoleń, mentoring, przeniesienie pracowników do innych zadań, zatrudnienie lub zaangażowanie kompetentnych osób.

1)

Organizacja powinna uznawać, że aktywne zaangażowanie pracowników jest siłą napędową i zasadniczym warunkiem ciągłego i skutecznego zwiększenia ochrony środowiska oraz kluczowym zasobem służącym poprawie efektów działalności środowiskowej oraz odpowiednią metodą skutecznego wsparcia zarządzania środowiskowego i systemu audytu w organizacji.

2)

»Zaangażowanie pracowników« należy rozumieć jako obejmujące zarówno bezpośrednie uczestnictwo pracowników jak i udzielanie informacji pracownikom oraz ich przedstawicielom. W związku z tym na wszystkich poziomach powinny istnieć programy uczestnictwa pracowników. Organizacja powinna uznawać, że wykazywanie zaangażowania przez kierownictwo, jego zdolność reagowania i aktywne wsparcie z jego strony są zasadniczymi warunkami powodzenia tych procesów. W tym kontekście kierownictwo powinno udzielać pracownikom odpowiednich informacji zwrotnych.

3)

Oprócz tych wymogów pracownicy lub ich przedstawiciele powinni być zaangażowani w proces mający na celu ciągłą poprawę efektów działalności środowiskowej organizacji przez:

4)

W tym celu należy stosować odpowiednie formy takiego uczestnictwa, takie jak system książki propozycji lub praca zespołowa nad poszczególnymi projektami, lub komitety działające w dziedzinie środowiska. Organizacje uwzględniają wytyczne Komisji w sprawie stosowania najlepszych praktyk w tej dziedzinie. Przedstawiciele pracowników są włączani w ten proces, jeśli zwrócą się z takim wnioskiem.

a)

polityki środowiskowej;

b)

znaczących aspektów środowiskowych i związanych z nimi rzeczywistych lub potencjalnych wpływów na środowisko związanych z ich pracą;

c)

ich wkładu w skuteczność systemu zarządzania środowiskowego, w tym korzyści z poprawy środowiskowych efektów działalności;

d)

konsekwencji niezgodności z wymaganiami systemu zarządzania środowiskowego, w tym niespełniania zobowiązań dotyczących zgodności.

a)

co ma być komunikowane;

b)

kiedy ma być komunikowane;

c)

z kim należy się komunikować;

d)

jak należy się komunikować.

—

uwzględnić zobowiązania dotyczące zgodności,

—

zapewnić, aby przekazywana informacja dotycząca środowiska była spójna z informacją powstającą w ramach systemu zarządzania środowiskowego oraz aby była wiarygodna.

a)

przekazywać między różnymi szczeblami i funkcjami wewnątrz organizacji, jeśli jest to odpowiednie, informacje istotne dla systemu zarządzania środowiskowego w tym dotyczące zmian w systemie zarządzania środowiskowego;

b)

zapewnić, aby jej procesy komunikacji umożliwiały każdej osobie pracującej pod nadzorem organizacji uczestniczyć w ciągłym doskonaleniu.

1)

Organizacje muszą być w stanie wykazać prowadzenie otwartego dialogu ze społeczeństwem oraz innymi zainteresowanymi stronami, w tym społecznością lokalną i klientami, w odniesieniu do wpływu na środowisko ich działań, produktów i usług.

2)

Aby zapewnić wysoki poziom przejrzystości i budowania zaufania zainteresowanych stron, organizacje zarejestrowane w EMAS ujawniają szczegółowe informacje dotyczące środowiska jak określono w załączniku IV dotyczącym sprawozdawczości w zakresie środowiska.

a)

udokumentowane informacje wymagane przez niniejszą normę międzynarodową;

b)

udokumentowane informacje, określone przez organizację jako niezbędne dla skuteczności systemu zarządzania środowiskowego.

Uwaga:

Zakres udokumentowanych informacji w systemie zarządzania środowiskowego może być różny dla różnych organizacji ze względu na:

a)

odpowiednią identyfikację i opis (np. tytuł, data, autor lub numer referencyjny);

b)

właściwy format (np. język, wersja oprogramowania, grafika) i nośnik (np. papierowy, elektroniczny);

c)

przegląd i zatwierdzanie pod kątem przydatności i adekwatności.

a)

ich dostępność i przydatność do zastosowania, tam, gdzie są potrzebne i wtedy gdy są potrzebne;

b)

ich odpowiednią ochronę (np. przed utratą poufności, niewłaściwym użyciem lub utratą integralności).

—

dystrybucję, dostęp, wyszukiwanie i wykorzystywanie,

—

przechowywanie i zabezpieczanie, łącznie z zachowaniem czytelności,

—

nadzorowanie zmian (np. kontrola wersji),

—

przechowywanie i likwidację.

Uwaga:

Dostęp może oznaczać decyzję dotyczącą zezwolenia jedynie na wgląd do udokumentowanych informacji lub zezwolenie i uprawnienie do wglądu i zmiany udokumentowanych informacji.

—

ustanowienie kryteriów operacyjnych dla procesu(-ów),

—

wdrożenie nadzoru nad procesem(-ami) zgodnie z przyjętymi kryteriami operacyjnymi.

Uwaga:

Środki nadzoru mogą obejmować zabezpieczenia techniczne i procedury. Środki nadzoru powinny być wdrażane zgodnie z określoną hierarchią (np. eliminowanie, zastępowanie, działania administracyjne) i mogą być stosowane pojedynczo lub łącznie.

a)

ustanowić, jeśli jest to odpowiednie, środki nadzoru zapewniające uwzględnienie wymagania (wymagań) środowiskowego(-ych) w procesie projektowania i rozwoju wyrobu lub usługi uwzględniając każdy etap ich cyklu życia;

b)

określić, w razie potrzeby, wymaganie(-a) środowiskowe stosowane przy zamawianiu wyrobów i usług;

c)

przekazywać istotne wymaganie(-a) środowiskowe dostawcom zewnętrznym, w tym podwykonawcom;

d)

rozważyć potrzebę przedstawiania informacji o potencjalnych znaczących wpływach na środowisko;

a)

przygotować sposób reagowania przez zaplanowanie działań służących zapobieganiu lub łagodzeniu niekorzystnych wpływów na środowisko wynikających z sytuacji awaryjnych;

b)

reagować na zaistniałe sytuacje awaryjne;

c)

podejmować działania mające na celu zapobieganie sytuacjom awaryjnym lub łagodzenie ich następstw, odpowiednio do rozmiaru sytuacji awaryjnej i jej potencjalnego wpływu na środowisko;

d)

poddawać planowane sposoby reagowania okresowym testom, jeżeli jest to wykonalne;

e)

poddawać okresowym przeglądom i korygować proces(-y) oraz planowane sposoby reagowania, w szczególności po zaistnieniu sytuacji awaryjnej lub przeprowadzeniu testów;

f)

przekazywać właściwym stronom zainteresowanym, w tym osobom pracującym pod nadzorem organizacji, istotne informacje związane z gotowością i reagowaniem na sytuacje awaryjne i, jeśli jest to odpowiednie, prowadzić dla nich szkolenia w tym zakresie.

a)

co należy monitorować i mierzyć;

b)

metody monitorowania, pomiaru, analizy i oceny, tam gdzie ma to zastosowanie, w celu zapewnienia poprawności wyników;

c)

kryteria, względem których organizacja będzie oceniać środowiskowe efekty swojej działalności oraz odpowiednie wskaźniki;

d)

kiedy należy monitorować i wykonywać pomiary;

e)

kiedy należy analizować i oceniać wyniki monitorowania i pomiarów.

a)

określić częstotliwość, z jaką zgodność będzie oceniana;

b)

oceniać zgodność i w razie potrzeby podejmować działania;

c)

utrzymywać znajomość i zrozumienie swojego stanu zgodności.

a)

jest zgodny z:

b)

jest skutecznie wdrożony i utrzymywany.

a)

określić kryteria audytu i zakres każdego audytu;

b)

wybierać audytorów i prowadzić audyty w sposób zapewniający obiektywność i bezstronność procesu audytu;

c)

zapewnić przedstawianie wyników audytów właściwym członkom kierownictwa.

a)

statusu działań podjętych w następstwie wcześniejszych przeglądów zarządzania;

b)

zmian dotyczących:

c)

stopnia, w jakim osiągnięto cele środowiskowe;

d)

informacji o środowiskowych efektach działalności organizacji, w tym o trendach w zakresie:

e)

adekwatności zasobów;

f)

istotnych informacji przekazywanych przez zainteresowane strony, w tym skarg;

g)

możliwości ciągłego doskonalenia.

—

wnioski dotyczące stałej przydatności, adekwatności i skuteczności systemu zarządzania środowiskowego,

—

decyzje związane z możliwościami ciągłego doskonalenia,

—

decyzje związane z wszelkimi potrzebami zmian w systemie zarządzania środowiskowego, w tym dotyczącymi zasobów,

—

działania, podejmowane w razie potrzeby, jeśli cele środowiskowe nie zostały osiągnięte,

—

możliwości poprawy integracji systemu zarządzania środowiskowego z innymi procesami biznesowymi, jeśli to niezbędne,

—

wszelkie implikacje dla strategicznego kierunku organizacji.

a)

zareagować na niezgodność i, jeżeli ma to zastosowanie:

b)

ocenić potrzebę działań eliminujących przyczyny niezgodności, w celu uniknięcia jej ponownego wystąpienia w tym samym lub innym miejscu, poprzez:

c)

wdrożyć wszelkie niezbędne działania;

d)

dokonać przeglądu skuteczności wszelkich podjętych działań korygujących;

e)

wprowadzić zmiany w systemie zarządzania środowiskowego, jeśli są konieczne.

—

charakteru niezgodności i wszelkich podjętych w ich następstwie działań;

—

wyników każdego podjętego działania korygującego.