UZASADNIENIE
1.KONTEKST AKTU DELEGOWANEGO
Niniejsza dyrektywa delegowana Komisji zmienia, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, załącznik III do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/65/UE w sprawie ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (wersja przekształcona) 1 (dyrektywa RoHS). Zmiana dotyczy wyłączenia dla określonych zastosowań zawierających rtęć w lampach fluorescencyjnych z zimną katodą (CCFL) i w lampach fluorescencyjnych z zewnętrzną katodą (EEFL) do celów specjalnych.
Art. 4 dyrektywy RoHS ogranicza stosowanie niektórych substancji niebezpiecznych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (EEE). Obecnie ograniczenia mają zastosowanie do 10 substancji wymienionych w załączniku II do dyrektywy: ołów, rtęć, kadm, sześciowartościowy chrom, polibromowane bifenyle (PBB), polibromowane etery difenylowe (PBDE), ftalan di-2-etyloheksylu (DEHP), ftalan benzylu butylu (BBP), ftalan dibutylu (DBP) i ftalan diizobutylu (DIBP). Załączniki III i IV zawierają wykaz materiałów i części składowych EEE przeznaczonych do konkretnych zastosowań, które są wyłączone z ograniczeń dotyczących substancji określonych w art. 4 ust. 1.
Art. 5 dyrektywy przewiduje dostosowanie załączników III i IV do postępu naukowo-technicznego, co może obejmować przyznawanie, przedłużanie i odwoływanie wyłączeń. Na mocy art. 5 ust. 1 lit. a) wyłączenia należy uwzględnić w załącznikach III i IV jedynie wówczas, gdy nie obniży to poziomu ochrony środowiska i zdrowia przewidzianego w rozporządzeniu (WE) nr 1907/2006 (REACH) 2 oraz jedynie w przypadku spełnienia któregokolwiek z następujących warunków: (i) usunięcie lub zastąpienie substancji poprzez zmiany projektowe lub materiały i części składowe, które nie wymagają żadnych materiałów lub substancji wymienionych w załączniku II, jest naukowo lub technicznie niewykonalne; (ii) nie można zapewnić niezawodności substytutów; (iii) ogólny negatywny wpływ na środowisko, zdrowie i bezpieczeństwo konsumenta spowodowany przez zastąpienie substancji prawdopodobnie przeważy ogólne korzyści z ich zastąpienia w odniesieniu do środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa konsumenta.
Decyzje w sprawie wyłączeń oraz okres ich obowiązywania mają na celu uwzględnienie dostępności substytutów oraz społeczno-ekonomicznych skutków tej substytucji. Decyzje o czasie obowiązywania wyłączeń muszą także uwzględniać wszelki potencjalny wpływ na innowacje. W stosownych przypadkach do oceny ogólnego wpływu wyłączeń stosuje się koncepcję cyklu życia.
Art. 5 ust. 1 lit. a) dyrektywy stanowi, że Komisja włącza materiały i części składowe EEE do konkretnych zastosowań do wykazów w załącznikach III i IV w drodze pojedynczych aktów delegowanych. Art. 5 ust. 3 i załącznik V ustanawiają procedurę składania wniosków o wyłączenie.
2.KONSULTACJE PRZEPROWADZONE PRZED PRZYJĘCIEM AKTU
Komisja otrzymuje od podmiotów gospodarczych wnioski 3 o przyznanie lub przedłużenie wyłączeń na mocy art. 5 ust. 3 i załącznika V do dyrektywy RoHS.
Obecne wyłączenie 3a)–c) w załączniku III zezwala na stosowanie rtęci w lampach fluorescencyjnych z zimną katodą i w lampach fluorescencyjnych z zewnętrzną katodą (CCFL i EEFL) do celów specjalnych w ilościach nieprzekraczających (na jedną lampę): 3a) Lampy krótkie (≤ 500 mm): 3,5 mg; 3b) Lampy o średniej długości (> 500 mm i ≤ 1 500 mm): 5 mg; 3c) Lampy długie (> 1 500 mm): 13 mg.
Komisja otrzymała jeden wniosek o przedłużenie tego wyłączenia dnia 15 stycznia 2015 r. Wnioskodawcy zasadniczo stwierdzili, że niedostępne są substytuty dla lamp w zastosowaniach objętych tym wyłączeniem, które mają bardzo długi okres żywotności i mogą być wymieniane wyłącznie przez producentów i specjalistów 4 . W styczniu 2020 r. otrzymano dodatkowy wniosek o przedłużenie od tych samych wnioskodawców. Zgodnie z wymogami dyrektywy RoHS (art. 5 ust. 5 akapit drugi) wyłączenie pozostaje ważne do czasu podjęcia przez Komisję decyzji w sprawie wniosku o przedłużenie.
Aby ocenić wniosek o przedłużenie tego wyłączenia, w czerwcu 2015 r. Komisja rozpoczęła badanie 5 , zakończone w 2016 r., na potrzeby wymaganej oceny naukowo-technicznej, w tym ośmiotygodniowe internetowe konsultacje z zainteresowanymi stronami 6 . W następstwie tego badania oceniającego obszerne dane techniczne i naukowe oraz otrzymane uwagi, udokumentowane w sprawozdaniu z badania, Komisja przeprowadziła dwa uzupełniające badania/aktualizacje, angażując również zainteresowane strony. W badaniu opublikowanym w 2019 r. 7 skupiono się na ocenie społeczno-ekonomicznej i dostępności substytutów, a w 2020 r. przeprowadzono aktualizację opartą na najnowszych danych liczbowych i modelowaniu 8 . Opublikowano sprawozdania końcowe z badania i z aktualizacji oceny społeczno-ekonomicznej 9 ; zainteresowane strony zostały powiadomione.
Komisja zasięgnęła opinii grupy ekspertów państw członkowskich ds. aktów delegowanych na mocy dyrektywy RoHS na posiedzeniach ekspertów w dniach 1 września 2016 r., 29 października 2018 r. i 21 października 2019 r. w celu zebrania uwag państw członkowskich na temat przewidywanych działań, biorąc pod uwagę wyniki ocen. Przeprowadziła ona wszystkie niezbędne kroki proceduralne dotyczące wyłączeń z ograniczeń dotyczących substancji zgodnie z art. 5 ust. 3–7 10 . Rada i Parlament Europejski zostały powiadomione o wszystkich działaniach.
W sprawozdaniu końcowym z badania uzupełniającego stwierdzono, że substytuty niezawierające rtęci w postaci diod elektroluminescencyjnych (LED) są dostępne i są stosowane jako źródła światła w nowych urządzeniach wprowadzanych do obrotu. Stwierdzono jednak, że nie jest wykonalne stosowanie lamp LED jako zamienników przy naprawie EEE pierwotnie zaprojektowanego dla źródeł światła CCFL/EEFL. W związku z tym należy przedłużyć wyłączenie w odniesieniu do tej ostatniej sytuacji.
Podsumowując, w ocenach naukowych i technicznych, w tym konsultacjach z zainteresowanymi stronami, stwierdzono, że:
–kryteria wyłączenia są nadal spełniane w odniesieniu do wyłączenia 3a)–c), ponieważ nie jest wykonalne stosowanie lamp LED jako zamienników do celów naprawy EEE pierwotnie zaprojektowanego dla źródeł światła CCFL/EEFL oraz
–ze względu na bardzo długi okres żywotności lamp CCFL/EEFL uzasadnione jest przedłużenie wyłączenia na kolejne 3 lata.
Wyniki oceny wskazują również, że przedłużenie to nie obniżyłoby poziomu ochrony środowiska i zdrowia przewidzianego w rozporządzeniu REACH (zgodnie z art. 5 dyrektywy).
Zgodnie z wytycznymi dotyczącymi lepszego stanowienia prawa w portalu poświęconym lepszym uregulowaniom prawnym opublikowano projekt dyrektywy delegowanej, do którego można było zgłaszać uwagi przez cztery tygodnie. W trakcie konsultacji na temat projektu aktu otrzymano 10 odpowiedzi. Brzmienie wyłączenia zostało doprecyzowane na podstawie uwag otrzymanych od obywateli. Projekt aktu został również zmieniony w celu ustalenia okresu ważności wynoszącego trzy lata zamiast pięciu, ponieważ w trakcie konsultacji dostarczono informacje o tym, że dostępność substytutów wzrosła w ostatnich latach od czasu przedstawienia oceny w 2016 r. Ponadto trzyletni okres ważności jest zgodny z datą wygaśnięcia podobnego wyłączenia 35 w załączniku IV do dyrektywy RoHS również dotyczącego lamp fluorescencyjnych z zimną katodą. Trzyletni okres ważności jest ponadto spójny z wymogami dotyczącymi ekoprojektu, ponieważ wiele lamp objętych tym wyłączeniem na mocy dyrektywy RoHS nie będzie spełniało od września 2021 r. wymogów dotyczących energii określonych w rozporządzeniach w sprawie ekoprojektu 2019/2020 11 i 2019/2021 12 .