Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska

Pomoc może być wykorzystywana jako zachęta dla przedsiębiorstwa do osiągnięcia wyższego poziomu ochrony środowiska niż poziom, który zostałby osiągnięty bez wiążących norm. Komisja ustanawia warunki, w których pomoc może być przyznana przedsiębiorstwom, przy czym nie może ona szkodzić prawidłowemu działaniu wspólnego rynku.

AKT

Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska [Dz.U. C 82 z 1.4.2008].

STRESZCZENIE

Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska stanowią jeden z instrumentów wprowadzenia ogólnego planu działania w dziedzinie energii dla okresu 2007–2009, który ma pozwolić na ustanowienie zintegrowanej europejskiej strategii dotyczącej energii i klimatu.

Zasady

Zasadniczym celem kontroli pomocy państwa w zakresie ochrony środowiska jest zadbanie o to, by w wyniku przyznanej pomocy wzrósł poziom ochrony środowiska, co nie byłoby możliwe bez przyznanej pomocy. Pozytywne skutki pomocy muszą skompensować negatywny wpływ dotyczący zakłócenia konkurencji, biorąc pod uwagę zasadę „zanieczyszczający płaci” * (PPP) (art. 174 traktatu WE). Rewizja zasad wytycznych dotyczących pomocy państwa w dziedzinie ochrony środowiska jest wykonywana zgodnie z kierunkami określonymi w planie działania dla pomocy państwa.

Metody oceny: test bilansujący

Test bilansujący został zaproponowany w „planie działania w ramach pomocy państwa”, jako metoda oceny zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem. Kryterium to pozwala Komisji zagwarantować, że pomoc państwa rzeczywiście wywoła efekt zachęty, zostanie odpowiednio skierowana, proporcjonalna, a jej negatywny wpływ na konkurencję i handel będzie ograniczony.

Pomoc ma umożliwić usuwanie w funkcjonowaniu rynku nieprawidłowości szkodzących środowisku. Najczęstszą nieprawidłowością w funkcjonowaniu rynku w dziedzinie ochrony środowiska są negatywne skutki zewnętrzne. Jednym z celów przedsiębiorstw w ramach ich strategii rozwoju jest redukcja kosztów produkcji. Mogą zatem wprowadzać technologie lub metody produkcji, które nie biorą pod uwagę ochrony środowiska. W konsekwencji ponoszone przez nie koszty produkcji są niższe niż „koszty środowiskowe” ponoszone przez całe społeczeństwo.

W celu usunięcia nieprawidłowości na rynku państwa wykorzystują przepisy, normy, podatki, które są nakładane na przedsiębiorstwa zanieczyszczające w celu skompensowania powodowanych przez nie negatywnych skutków zewnętrznych, według zasady „zanieczyszczający płaci”.

Państwa mogą także stosować pomoc państwa jako zachętę do wzmacniania ochrony środowiska. Pomoc ma zachęcić beneficjenta do zmiany zachowania i do podejmowania inwestycji, które poprawią poziom ochrony środowiska. Jednak inwestycje mogą także przynieść przedsiębiorstwom korzyści ekonomiczne. Jest zatem ważne, aby sprawdzać, czy pomoc jest konieczna i czy przedsiębiorstwo nie przeprowadziłoby inwestycji w przypadku braku środka pomocy.

Pomoc musi mieć efekt zachęty i być proporcjonalna. Jest taka tylko wtedy, gdy takiego samego wyniku nie udałoby się osiągnąć bez pomocy lub przy wykorzystaniu mniejszej pomocy. Suma pomocy musi być ograniczona do koniecznego minimum w celu otrzymania odpowiedniego poziomu ochrony środowiska. Wszelkie korzyści ekonomiczne, jakie inwestycja przynosi przedsiębiorstwu, muszą być odjęte podczas obliczania kosztów kwalifikowanych dla wsparcia inwestycji.

Ponieważ trudno jest uwzględnić czy zmierzyć wszystkie korzyści płynące dla przedsiębiorstwa z dodatkowej inwestycji, jak wzmocnienie jego „zielonego wizerunku", suma pomocy nie może być równa 100% kosztów kwalifikowanych, z wyjątkiem pomocy przyznawanych w ramach procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji.

W innych przypadkach wysokość pomocy * nie może przekroczyć 50% do 60% kwalifikowanych kosztów inwestycji *. Pomoc dla przedsiębiorstwa może być zwiększona w zależności od rodzaju branego pod uwagę środka i od wielkości przedsiębiorstwa. Niniejsze wytyczne ustanawiają zasady obliczania kosztów kwalifikowanych oraz wysokość pomocy dla danego rodzaju projektu. W niektórych przypadkach możliwa jest także pomoc operacyjna.

Zakres zastosowania

Wytyczne mają zastosowanie do wszystkich środków pomocy na rzecz ochrony środowiska zgłoszonych Komisji (w tym tych, których zgłoszenie miało miejsce przed publikacją wytycznych) oraz tych, które nie były zgłaszane, jeśli są przyznawane po publikacji niniejszych wytycznych w Dzienniku Urzędowym. Komisja określiła szereg środków, dla których pomoc państwa może być traktowana jako zgodna z rynkiem wewnętrznym:

• pomoc dla przedsiębiorstw, które spełniają wymogi surowsze niż normy wspólnotowe lub które podnoszą poziom ochrony środowiska w przypadku braku norm wspólnotowych,
• pomoc na zakup nowych środków transportu, spełniających wymogi surowsze niż normy wspólnotowe lub podwyższających poziom ochrony środowiska w przypadku braku norm wspólnotowych,
• pomoc na wcześniejsze dostosowanie do przyszłych norm wspólnotowych,
• pomoc na badania środowiska,
• pomoc na oszczędzanie energii,
• pomoc na odnawialne źródła energii,
• pomoc na kogenerację i ciepłownictwo komunalne,
• pomoc na gospodarowanie odpadami,
• pomoc na rekultywację zanieczyszczonych terenów,
• pomoc na relokację przedsiębiorstw,
• pomoc dotycząca programów handlu uprawnieniami,
• pomoc w formie ulg lub zwolnień podatkowych na ochronę środowiska.

Monitorowanie i przegląd

Państwa członkowskie muszą przekazywać co roku Komisji sprawozdanie ze środków pomocy w dziedzinie ochrony środowiska, które musi zawierać, w odniesieniu do każdego zatwierdzonego programu, informacje o dużych przedsiębiorstwach oraz sumę pomocy na beneficjenta, intensywność pomocy, opis środka i rodzaju ochrony środowiska, który ma być wprowadzony. Państwa członkowskie muszą także prowadzić i zachowywać szczegółową dokumentację dotyczącą wszystkich przyznanych środków.

Wytyczne mają zastosowanie od 2 kwietnia 2008 r. do 31 grudnia 2014 r. Cztery lata po ich publikacji będą ponownie przebadane przez Komisję na podstawie informacji przekazanych przez państwa członkowskie. Będą mogły być także zmienione przez Komisję z ważnych powodów, takich jak zmiana polityki wspólnotowej czy zawarcie umów międzynarodowych dotyczących zmiany klimatu.

Kontekst

Niniejsze wytyczne zastępują zasady wspólnotowe pomocy państwa na ochronę środowiska z dnia 3 lutego 2001 r. Niektóre środki, których dotyczą wytyczne, są także objęte rozporządzeniem nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r., uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) [Dz.U L 214 z 9.8.2008].

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2008