KOMISJA EUROPEJSKA
Strasburg, dnia 19.10.2021
COM(2021) 645 final
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
Program prac Komisji na 2022 r.
Razem czynimy Europę silniejszą
1.Razem czynimy Europę silniejszą
„Wierzę, że to właśnie w chwilach próby nasz duch – nasza dusza – pokazuje swoje prawdziwe oblicze” – przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, orędzie o stanie Unii, 15 września 2021 r.
Unia wychodzi z bezprecedensowego kryzysu. W obliczu szeregu destabilizujących globalnych wydarzeń pokazaliśmy, że działając razem, zjednoczeni i w ambitnym celu, możemy sprostać najtrudniejszym wyzwaniom z korzyścią dla mieszkańców Europy.
Komisja Europejska szybko zareagowała na wyzwania – od reakcji na pandemię COVID-19 po przeciwdziałanie skutkom zmiany klimatu i kryzysu środowiska naturalnego; od zapewnienia, by postępująca cyfryzacja służyła ludziom, po sprostanie nowej globalnej rzeczywistości geopolitycznej. Jednocześnie stworzyliśmy konieczne podwaliny pod lepszą przyszłość. Działaliśmy przy tym zgodnie z naszym odważnym planem transformacji obejmującym sześć naczelnych celów.
Tegoroczny program prac pozwoli nam utrzymać tempo i podjąć kolejne kroki w tym procesie, a przy tym skupić się szczególnie na młodym pokoleniu, dzięki propozycji ustanowienia 2022 r. Europejskim Rokiem Młodzieży.
W ubiegłym roku Komisja zaprezentowała swój pionierski pakiet „Gotowi na 55”, aby w sposób zrównoważony gospodarczo i sprawiedliwy społecznie wypełnić cele uzgodnione w nowatorskim prawie o klimacie. Ostatni raport na temat globalnego ocieplenia Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu ONZ zawiera kolejne dowody na to, że nie mamy czasu do stracenia – zbliżające się COP 26 w Glasgow i COP 15 w Kunming odegrają decydującą rolę w tych wysiłkach, odzwierciedlając nierozerwalne powiązanie między kryzysem klimatycznym a kryzysem dotyczącym bioróżnorodności. Rosnące ceny energii również pokazują, jak bardzo potrzebna jest czysta transformacja i zmniejszenie zależności UE od paliw kopalnych.
Przedstawiliśmy też odważną wizję Europy do 2030 r. – opartej na technologiach cyfrowych i ukierunkowanej na człowieka; nasze propozycje ujęliśmy w „cyfrowym kompasie”, który pomoże nam przekuć ten ambitny cel w rzeczywistość. Należy do nich między innymi projekt przepisów w sprawie bezpiecznego internetu oraz wspólnej tożsamości cyfrowej w Europie. Przyjęliśmy Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych i zaproponowaliśmy zestaw celów społecznych na 2030 r., przyjęty przez przywódców UE podczas Szczytu Społecznego w Porto. Aby dalej wzmacniać równość w Unii Europejskiej, zaproponowaliśmy środki, które mają nasilić walkę z rasizmem i dyskryminacją ze względu na płeć i orientację seksualną, a jednocześnie zintensyfikować starania o umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami pełne uczestnictwo w społeczeństwie. Podjęliśmy też stanowcze działania, aby utrzymać i wzmocnić praworządność oraz chronić podstawowe wartości naszej Unii, a także zwiększyć odporność demokratyczną zgodnie z europejskim planem działania na rzecz demokracji.
Działaliśmy przy tym w cieniu pandemii, co wymagało wysiłków na bezprecedensową skalę, aby zarówno chronić zdrowie obywateli, jak i minimalizować szersze skutki społeczno-ekonomiczne. Komisja przyjęła łącznie ponad 2 326 środków w trybie natychmiastowej reakcji. Nasza skuteczna strategia szczepionkowa pomogła Unii zapewnić 4,6 mld dawek szczepionek przeciwko COVID-19 i osiągnąć cel, jakim było pełne zaszczepienie do końca sezonu letniego 70 % dorosłej ludności UE. UE jest też motorem globalnej reakcji przeciwko COVID-19 i największym darczyńcą programu COVAX.
Abyśmy byli lepiej przygotowani na przyszłe pandemie, przyspieszyliśmy działania nad tworzeniem prawdziwej Europejskiej Unii Zdrowotnej. Wprowadziliśmy środki wspierające bezpieczne ponowne otwarcie Europy, w tym unijne cyfrowe zaświadczenie COVID, uzgodnione w rekordowym czasie i obecnie stosowane przez miliony ludzi.
Razem z państwami członkowskimi stawiliśmy czoła społecznym i gospodarczym skutkom pandemii, wprowadzając szereg ambitnych, dalekosiężnych programów i instrumentów. Długoterminowy budżet Unii i NextGenerationEU łącznie zapewnią 2,018 bln EUR na ożywienie naszej gospodarki i odbudowę Europy po COVID-19 – Europy, która będzie bardziej zielona, sprawiedliwa, cyfrowa i odporna. Uruchomienie ogólnej klauzuli wyjścia w ramach paktu stabilności i wzrostu oraz wprowadzenie tymczasowych ram pomocy państwa pozwoliło państwom członkowskim udzielić gospodarce wsparcia finansowego na poziomie 6,6 % PKB w 2020 r. oraz 7,1 % PKB w 2021 r. Przyczyniło się to do zabezpieczenia stabilności i silnego ożywienia koniunktury. Dopilnujemy, by budżet UE był wydatkowany zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami i w sposób w pełni chroniący interesy finansowe Unii. Ponadto uruchomiliśmy dotychczas 21 mld EUR z funduszy polityki spójności, aby zapewnić wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych na rzecz sektora zdrowia oraz na ochronę miejsc pracy, natomiast 50 mld EUR z REACT-EU posłużyło za pomost do instrumentów na rzecz odbudowy.
Nasze działania na rzecz odbudowy Europy już przynoszą efekty. Główny element NextGenerationEU – Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności dysponujący ponad 800 mld EUR daje szansę stworzenia podstaw pod trwałą i inkluzywną odbudowę. Transformacyjny wpływ tego instrumentu będzie się zwiększał w nadchodzących latach, w miarę realizacji reform i inwestycji, przy pełnym poszanowaniu praw podstawowych i wartości UE.
Ostatnie półtora roku wiele nas nauczyło; między innymi tego, że w przypadku kryzysu na taką skalę nie wystarczy odbudować to, co było. Musimy wyjść z kryzysu silniejsi i bardziej odporni i wyprowadzić nasze gospodarki na ścieżkę trwałego wzrostu gospodarczego. Musimy wdrożyć środki, które uzgodniliśmy w minionym roku. Musimy też stymulować dodatkowe inwestycje publiczne i prywatne w całej Unii oraz zachęcać do reform w nadchodzących latach, aby z powodzeniem przeprowadzić dwojaką transformację – zieloną i cyfrową.
Komisja wywiązuje się ze swojej obietnicy wzmacniania roli Unii jako światowego lidera w obszarach takich jak reakcja na pandemię, działania w dziedzinie klimatu i bioróżnorodności, promowanie solidnego, otwartego i sprawiedliwego handlu oraz utrzymanie międzynarodowego ładu opartego na zasadach. Zacieśniliśmy relacje UE z Bałkanami Zachodnimi oraz wzmocniliśmy partnerstwa z naszymi wschodnimi i południowymi sąsiadami (w drodze ambitnych planów gospodarczych i inwestycyjnych), jak również partnerstwo z Afryką.
Przedstawiliśmy ponadto nową agendę UE–USA na rzecz globalnych zmian, kontynuowaliśmy realizację wyważonej, stanowczej polityki wobec Chin, skonsolidowaliśmy nasze podejście do Rosji, wypracowaliśmy konstruktywną i realistyczną agendę relacji z Turcją oraz opracowaliśmy strategie mające zwiększyć skuteczność współpracy wielostronnej i akcji humanitarnych.
W tym samym duchu przedstawiamy dziś nasz program prac na 2022 r. Pokazuje on naszą determinację, aby z pandemii ruszyć naprzód z większą siłą niż przedtem, aby przyspieszyć dwojaką transformację – zieloną i cyfrową i aby tworzyć bardziej sprawiedliwe, odporne i spójne społeczeństwo, zgodnie z Agendą 2030 ONZ i porozumieniem paryskim. Wzywamy Parlament Europejski i Radę do osiągnięcia szybkiego porozumienia w sprawie kluczowych wniosków ustawodawczych. Razem możemy zapewnić, by obywatele, przedsiębiorstwa i inne podmioty odniosły korzyści z naszych połączonych wysiłków. Równolegle, zgodnie z naszymi zobowiązaniami, przedstawimy wnioski ustawodawcze opisane poniżej oraz w załącznikach do niniejszego programu prac.
2.Realizacja sześciu naczelnych celów
2.1.Europejski Zielony Ład
Komisja będzie kontynuować starania, by do 2050 r. Europa stała się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Zaproponujemy ramy regulacyjne dotyczące certyfikacji usuwania dwutlenku węgla, aby zwiększyć wykorzystanie zrównoważonych metod usuwania dwutlenku węgla oraz stworzyć nowy model biznesowy, w którym zarządcy gruntów będą nagradzani za takie praktyki. Przeprowadzimy przegląd norm emisji CO2 dla pojazdów ciężkich oraz ustanowimy ramy legislacyjne zharmonizowanego pomiaru emisji sektora transportu i logistyki, aby wspierać przejście na mobilność bezemisyjną. Dokonamy też przeglądu unijnych przepisów dotyczących fluorowanych gazów cieplarnianych, aby jeszcze bardziej ograniczać ich emisje oraz zapewnić przestrzeganie międzynarodowych zobowiązań.
Coraz ważniejszą rolę w finansowaniu potrzebnym do dekarbonizacji naszego społeczeństwa odgrywać będą zielone obligacje, będące elementem Planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy.
Kontynuować będziemy realizację planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, w tym w dziedzinach zintegrowanej gospodarki wodnej, aby eliminować zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, oraz w zakresie jakości powietrza, aby dostosować normy do zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia. Zaproponujemy ponadto środki ograniczające dodawanie mikrodrobin plastiku do produktów i redukujące ich uwalnianie do środowiska. Zajmiemy się wyzwaniami związanymi ze zrównoważonością biodegradowalnych i kompostowalnych tworzyw sztucznych oraz zbadamy, w jakich przypadkach mogłyby być korzystne dla środowiska. Przeprowadzimy też przegląd prawodawstwa dotyczącego klasyfikacji, oznakowania i pakowania oraz kontynuować będziemy prace nad ukierunkowaną nowelizacją rozporządzenia REACH, aby lepiej chronić zdrowie ludzi i środowisko naturalne.
Obok inicjatyw w ramach polityki zrównoważonych produktów będziemy też wzmacniać prawa konsumentów do naprawy produktów po uczciwych cenach. W ten sposób wydłuży się okres użyteczności towarów, co przyczyni się do realizacji celów gospodarki o obiegu zamkniętym.
Przejście na czystą energię jest najlepszym zabezpieczeniem przed wstrząsami cenowymi podobnymi do tych, z jakimi Unia boryka się obecnie. Wysokie ceny energii uwypukliły potrzebę przyspieszenia wdrażania odnawialnych źródeł energii. Aby przyczynić się do osiągnięcia wyznaczonego w lipcu 2021 r. celu dotyczącego energii odnawialnej, Komisja wypracuje dobre praktyki dotyczące wydawania zezwoleń na odnawialne źródła energii oraz opublikuje komunikat w sprawie energii słonecznej poświęcony w szczególności specyficznym zastosowaniom tej energii oraz usuwaniu istniejących barier.
Uruchomimy środki w celu zapewnienia, aby zielona transformacja była sprawiedliwa i uczciwa z punktu widzenia społecznego i w skali międzynarodowej: oprócz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i proponowanego Społecznego Funduszu Klimatycznego związanego z rozszerzeniem handlu emisjami na transport i mieszkalnictwo podwoimy zewnętrzne finansowanie na rzecz bioróżnorodności oraz wniesiemy znaczący wkład w finansowanie działań związanych z klimatem w krajach rozwijających się i najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu.
Będziemy kontynuować prace na rzecz bardziej zielonego i zrównoważonego rolnictwa oraz realizować działania przewidziane w strategii „Od pola do stołu”. W 2022 r. Komisja wraz państwami członkowskimi pracować będzie nad uzgodnieniem ambitnych krajowych planów strategicznych realizujących cele wspólnej polityki rolnej i Zielonego Ładu, a także zaproponuje między innymi nowe przepisy dotyczące zrównoważonego stosowania pestycydów, aby osiągnąć cel redukcji o 50 % przewidziany w strategii na rzecz bioróżnorodności i strategii „Od pola do stołu”; przeprowadzi również przegląd norm handlowych. Równolegle Komisja dążyć będzie do upowszechnienia zrównoważonych praktyk rolniczych przez promowanie upraw sprzyjających pochłanianiu dwutlenku węgla przez glebę, przedefiniowanie zrównoważonych sposobów użytkowania gruntów rolnych oraz hodowli ryb i owoców morza, jak również przez usprawnione monitorowanie wskaźników zrównoważoności na poziomie gospodarstw rolnych.
2.2.Europa na miarę ery cyfrowej
Pandemia odgrywa rolę katalizatora przyspieszającego cyfryzację w Europie i na świecie. Komisja podejmie dalsze działania na drodze ku cyfrowej dekadzie, aby doprowadzić do transformacji cyfrowej UE do 2030 r. Jesteśmy zdecydowani przewodzić w światowym wyścigu o technologię godną zaufania, bezpieczną i ukierunkowaną na człowieka. Będziemy też dążyć do porozumienia w sprawie naszych wniosków ustawodawczych dotyczących bezpiecznego internetu, europejskiej tożsamości cyfrowej i bezpiecznej sztucznej inteligencji oraz do ich wdrożenia.
Jednolity rynek w dalszym ciągu stanowi podstawę innowacyjnej, dostatniej i zorientowanej na przyszłość europejskiej gospodarki. Odporna odbudowa i dwojaka transformacja wymaga silnej i skutecznej polityki konkurencji oraz egzekwowania przepisów w tej dziedzinie. W tym kontekście Komisja rozpoczęła przegląd polityki konkurencji w celu zapewnienia, by poszczególne instrumenty tej polityki odpowiadały założeniom. Zaproponuje także instrument nadzwyczajny jednolitego rynku, aby pomóc zapobiegać przyszłym zakłóceniom.
Pomimo wielu wyzwań i zakłóceń Europa przetrwała kryzys, w dużej mierze dzięki swoim umiejętnościom w zakresie innowacji, silnej bazie przemysłowej oraz zdywersyfikowanym i konkurencyjnym łańcuchom dostaw. W kilku strategicznych sektorach ujawniły się jednak słabości wynikające z dużej zależności od bardzo ograniczonej liczby dostawców spoza UE, zwłaszcza w odniesieniu do surowców. Jest to szczególnie widoczne w przypadku półprzewodników. Dostawy tych mikroczipów, które zasilają europejskie rozwiązania cyfrowe, stały się prawdziwym problemem dla przemysłu UE ze względu na przypadki spowolnienia ich produkcji. W tym kontekście przyjmiemy europejski akt o mikroczipach, aby wspierać nowoczesny ekosystem europejskich mikroczipów stymulujący innowacyjność, zapewniający bezpieczeństwo dostaw oraz pozwalający rozwijać nowe rynki dla przełomowych europejskich technologii.
Zważywszy, że gospodarka i społeczeństwo w coraz większym stopniu polegają na rozwiązaniach cyfrowych, musimy zagwarantować, że potrafimy się obronić w świecie coraz bardziej podatnym na hakowanie powiązanych produktów i usług. W tym celu zaproponujemy europejski akt dotyczący cyberodporności, aby ustanowić wspólne standardy odporności w zakresie cyberbezpieczeństwa produktów. Rozpoczniemy też tworzenie unijnego systemu globalnej bezpiecznej komunikacji satelitarnej, aby zaoferować ogólnounijną łączność szerokopasmową w miejscach, w których nie jest ona dostępna, oraz zapewnić bezpieczną niezależną komunikację państwom członkowskim.
Mając na uwadze, że sektor energetyczny będzie miał największy udział w spełnieniu unijnego celu klimatycznego dotyczącego redukcji emisji o co najmniej 55 % do 2030 r., Komisja przedstawi propozycję planu działania na rzecz przyspieszonej transformacji cyfrowej tego sektora, koniecznej do zapewnienia przejścia na: odnawialne źródła energii, mobilność opartą na sieci, inteligentne budynki i bardziej zintegrowany system energetyczny ukierunkowany na odbiorców. Zakłócenia dostaw energii na dużą skalę, jakie miały miejsce w mijającym roku w USA i UE, świadczą o potrzebie odpornej i cyberbezpiecznej energii.
Aby obywatele Unii mogli w pełni czerpać z korzyści technologii cyfrowych, konieczne jest zapewnienie im solidnych cyfrowych umiejętności i edukacji. Widać to było wyraźnie podczas pandemii COVID-19, kiedy nauka na odległość stała się normą. Zostało to również ujęte jako podstawowy cel w cyfrowym kompasie. Aby zaradzić lukom w zakresie umiejętności i wiedzy, zaproponujemy środki ułatwiające i promujące zdobywanie umiejętności cyfrowych w szkołach i szkolnictwie wyższym.
Badania naukowe i innowacje odgrywać będą zasadniczą rolę w reagowaniu na czekające nas obecnie wyzwania. Przyczynią się do odbudowy Europy w oparciu o wzrost gospodarczy, który może napędzać zieloną i cyfrową transformację. Będą niezbędne do zapewnienia sprawiedliwego wzrostu gospodarczego, korzystnego dla wszystkich obywateli i regionów, w tym obszarów wiejskich. Ważne jest zapewnienie, by Europa pozostała w czołówce pionierskich odkryć naukowych i nowych fal innowacji.
Rozwiązania cyfrowe mogą też pomóc wspierać bardziej zintegrowaną mobilność zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju. Wystąpimy z propozycją inicjatywy dotyczącej multimodalnych cyfrowych usług mobilności, aby zaradzić lukom na rynku w zakresie łączenia różnych rodzajów transportu, w tym kolei.
2.3.Gospodarka służąca ludziom
W miarę jak działalność gospodarcza powraca do poziomów sprzed kryzysu, musimy zastanowić się, jak kryzys wpłynął na naszą gospodarkę. Dlatego Komisja ponownie otwiera publiczną debatę na temat reguł fiskalnych i ram zarządzania gospodarczego. Komisja weźmie pod uwagę wszystkie opinie wyrażone podczas tej debaty. W pierwszym kwartale 2022 r. Komisja przedstawi wytyczne dotyczące polityki fiskalnej na nadchodzący okres, aby ułatwić koordynację polityk fiskalnych i przygotowanie programów stabilności i konwergencji państw członkowskich. Wytyczne uwzględniać będą globalne warunki ekonomiczne, specyficzną sytuację każdego państwa członkowskiego oraz dyskusję na temat ram zarządzania gospodarczego. Komisja przedstawi kierunki możliwych zmian ram zarządzania gospodarczego w celu osiągnięcia – odpowiednio wcześnie przed nadejściem 2023 r. – szerokiego konsensusu w sprawie dalszych działań. SURE, europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej, okazał się być niezwykle skutecznym narzędziem i Komisja uważnie przeanalizuje płynące z niego doświadczenia i wnioski.
Aby zapewnić Europejczykom dostęp do dobrej jakości miejsc pracy, sprawiedliwych warunków pracy i szeroko zakrojonej ochrony socjalnej oraz większą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, Komisja będzie kontynuować wdrażanie Planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych.
Wstrząs spowodowany pandemią uwypuklił znaczenie silnych siatek bezpieczeństwa socjalnego. Zaproponujemy zalecenie w sprawie dochodu minimalnego, aby wspierać polityki państw członkowskich.
Komisja przedstawi też komunikat na rzecz wzmocnienia dialogu społecznego na poziomie unijnym i krajowym, aby wesprzeć kluczową rolę partnerów społecznych w realizacji sprawiedliwej i spójnej odbudowy gospodarczej i społecznej, zielonej i cyfrowej transformacji oraz transformacji rynku pracy.
Przedstawimy także wniosek mający na celu poprawę ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na azbest w miejscu pracy, uwzględniający wyniki konsultacji z partnerami społecznymi. Zgadzamy się z Parlamentem Europejskim i jego niedawno przyjętym sprawozdaniem na podstawie art. 225 TFUE, że problem azbestu jest poważny.
Sektor finansowy odgrywa kluczową rolę w ożywieniu gospodarczym. Podczas pandemii wzrosła liczba transakcji bezgotówkowych, Komisja wystąpi więc z inicjatywą dotyczącą płatności natychmiastowych, aby ułatwić pełne wykorzystanie takich płatności w UE.
Ponadto kryzys zdrowotny ponownie zwrócił uwagę na potrzebę w pełni rozwiniętych europejskich rynków kapitałowych. Odbudowa wymaga ogromnych inwestycji, których nie można sfinansować z samych tylko środków publicznych i tradycyjnych pożyczek bankowych. Komisja podejmie działanie w sprawie postępowań upadłościowych polegające na zwiększeniu konwergencji i wyeliminowaniu różnic, aby poprawić efektywność, ułatwić inwestycje transgraniczne i ograniczyć obciążenia. Uproszczone zostaną wymogi dotyczące wprowadzania akcji do obrotu giełdowego, aby zwiększyć atrakcyjność publicznych rynków kapitałowych dla unijnych przedsiębiorstw oraz ułatwić dostęp do kapitału małym i średnim przedsiębiorstwom.
W dniu 8 października 136 jurysdykcji na całym świecie, w tym wszystkie państwa członkowskie UE oraz kraje będące członkami G20 i OECD, osiągnęły historyczne porozumienie w sprawie globalnej reformy podatkowej, określając obowiązującą na szczeblu globalnym minimalną efektywną stawkę opodatkowania (filar 2) oraz ponowny przydział praw do opodatkowania (filar 1). Komisja zdecydowanie popierała te międzynarodowe wysiłki od 2016 r., kiedy proces ten zapoczątkowano. Podobnie teraz Komisja dążyć będzie do pokazania, że UE jest liderem na świecie pod względem sprawiedliwości podatkowej, zapewniając szybkie i konsekwentne wprowadzenie tych zasad w całej UE.
2.4.Silniejsza pozycja Europy na świecie
Trwające zmiany geopolityczne uwypukliły potrzebę wzmocnienia wpływu Europy w szybko zmieniającym się świecie, a także obrony jej wartości i interesów.
Dzięki nowej strategii „Brama na świat”, opracowanej w ścisłej koordynacji z inicjatywą „Odbudujmy lepszy świat” (B3W od ang. Build Back Better World) wspierać będziemy wysiłki Unii Europejskiej na rzecz tworzenia partnerstw konektywności, promujących cyfrową i zieloną konektywność opartą na zaufaniu między partnerami na całym globie.
Rozmaite kryzysy humanitarne na świecie ukazują lukę między potrzebami a dostępnymi zasobami. Globalne kryzysy potwierdzają, że musimy wzmocnić partnerstwa z sojusznikami, dlatego przedstawimy nową wspólną deklarację UE-NATO i będziemy dążyć do przyspieszenia prac nad rzeczywistą Europejską Unią Obrony.
Komisja przygotuje pakiet dotyczący obronności, zawierający plan działania dotyczący technologii w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, którego celem będzie stymulowanie badań naukowych, rozwoju technologii i innowacji oraz ograniczenie strategicznych zależności UE w zakresie technologii o krytycznym znaczeniu i łańcuchów wartości w sektorach bezpieczeństwa i obrony.
W przyszłym roku przedstawimy szereg nowych inicjatyw, a jednocześnie będziemy się skupiać również na realizacji dotychczasowych działań. Przedstawimy wniosek dotyczący wzmocnienia rozporządzenia w sprawie statusu blokującego, aby lepiej chronić unijnych operatorów, zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa, przez skuteczniejsze zniechęcanie państw trzecich do eksterytorialnego stosowania środków przymusu i przeciwdziałanie takiemu stosowaniu. Przyczyni się to do dalszego wzmocnienia odporności i otwartej strategicznej autonomii UE.
Będziemy dążyć do globalnej transformacji energetycznej i wspierać bezpieczeństwo dostaw energii, czyste technologie oraz otwarte rynki. Działania te stanowić będą część nowej strategii dotyczącej międzynarodowych zobowiązań energetycznych, uwzględniającej nowe możliwości w zakresie wprowadzenia czystego systemu energetycznego oraz promowania efektywności energetycznej i bezpiecznych i zrównoważonych technologii, przy jednoczesnym stopniowym odchodzeniu od wykorzystania paliw kopalnych na rzecz rozwiązań zielonej energii oraz promowaniu sprawiedliwej transformacji.
Odnowimy program międzynarodowego zarządzania oceanami z 2016 r. w drodze wspólnego komunikatu określającego plan działania w dziedzinie międzynarodowego zarządzania oceanami, w którym poruszone zostaną najważniejsze zagrożenia, takie jak zanieczyszczenie, skutki zmiany klimatu i utrata bioróżnorodności. Będzie to jasny sygnał, że UE przoduje w wypełnianiu globalnych zobowiązań określonych w agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030.
Region Zatoki Perskiej jest ważnym partnerem dla UE. Aby skonsolidować współpracę i ustanowić ramy dialogu politycznego, przedstawimy wspólny komunikat określający partnerstwo strategiczne z państwami Zatoki Perskiej.
2.5.Promowanie naszego europejskiego stylu życia
Młodzież, która odgrywa wiodącą rolę w debacie w ramach Konferencji w sprawie przyszłości Europy, musi być w stanie kształtować przyszłość. Unia potrzebuje ducha i wizji, z którymi młodzi ludzie mogliby się identyfikować. Nasza nowa inicjatywa pod nazwą ALMA (od ang. Aim, Learn, Master, Achieve) skierowana będzie do młodych Europejczyków, którzy znajdują się w niekorzystnej sytuacji i nie kształcą się, nie pracują ani nie szkolą się. Pomoże im zdobywać doświadczenie zawodowe za granicą, zapewniając im niezbędne wsparcie socjalne. Nadrzędnym celem jest zapewnienie uczestnictwa tych młodych ludzi w edukacji, szkoleniu zawodowym lub dobrej jakości zatrudnieniu.
Aby sprostać istniejącym i nowym wyzwaniom, zaradzić problemom demograficznym i niedoborom na rynku pracy, a także wywiązać się z globalnych zobowiązań, niezwykle ważne jest wypracowanie wspólnego stanowiska UE w sprawie zarzadzania migracjami i azylem. Ostatnie wydarzenia, m.in. na Białorusi i w Afganistanie, wskazują na pilną potrzebę szybkiego osiągnięcia porozumienia w sprawie oczekujących na przyjęcie wniosków ustawodawczych w ramach nowego paktu o migracji i azylu. Przedstawiony przez Komisję rok temu pakt zawiera wszystkie niezbędne elementy zrównoważonego i humanitarnego systemu, korzystnego dla wszystkich państw członkowskich. Kontynuować będziemy współpracę z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi, aby dalej budować zaufanie i realizować zrównoważoną europejską politykę zarządzania migracjami.
Komisja nadal będzie pracować nad stworzeniem prawdziwej unii bezpieczeństwa i będzie regularnie przedkładać sprawozdania z postępów w obszarze bezpieczeństwa, w tym dotyczące trwających negocjacji w sprawie kluczowych aktów ustawodawczych, w szczególności w odniesieniu do czterech priorytetów strategicznych, którymi są: środowisko bezpieczeństwa, które wytrzyma próbę czasu, przeciwdziałanie ewoluującym zagrożeniom, ochrona Europejczyków przed terroryzmem i przestępczością zorganizowaną oraz silny europejski ekosystem bezpieczeństwa. Zasadniczym elementem unii bezpieczeństwa jest kontynuowanie prac nad cyberbezpieczeństwem. Nadal prowadzone są działania zwalczające handel ludźmi, a jednocześnie podjęte zostaną nowe wysiłki w celu usprawnienia bezpiecznej wymiany kluczowych informacji z państwami trzecimi dla organów zapewniających bezpieczeństwo na pierwszej linii oraz zaktualizowane zostaną przepisy o danych pasażera przekazywanych przed podróżą.
Reakcja na pandemię jeszcze raz pokazała, że nauka i edukacja są niezwykle cenne nie tylko, jeżeli chodzi o promowanie naszego stylu życia, ale także dla zachowania naszego zdrowia. Podczas gdy szkoły i uczelnie przystosowują się do rewolucji cyfrowej, kryzys obnażył problem nierówności w edukacji, bo nie wszyscy jednakowo odczuli jego skutki. Chcemy zabezpieczyć przyszłość następnego pokolenia europejskich naukowców i uczonych oraz utrzymać wiodącą pozycję europejskich uczelni na świecie, a jednocześnie zachęcać je do współpracy. W tym celu przedstawimy unijną strategię na rzecz uniwersytetów i zaproponujemy sposoby głębszej i zrównoważonej współpracy transnarodowej w szkolnictwie wyższym, a jednocześnie przygotujemy inicjatywy mające poprawić cyfryzację szkół i uczelni, aby zapewnić spójność.
W oparciu o doświadczenia i wnioski wynikające z kryzysu wywołanego COVID-19 przedstawimy nową europejską strategię w dziedzinie opieki, skierowaną zarówno do opiekunów, jak i podopiecznych, od opieki nad dziećmi po opiekę długoterminową. W strategii określone zostaną ramy reformy polityki wyznaczające kierunek rozwoju opieki długoterminowej, zapewniającej lepszy dostęp do bardziej przystępnych cenowo usług dobrej jakości. Strategia obejmie także wczesną edukację i opiekę nad dzieckiem, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci z niepełnosprawnościami i dzieci należących do grup defaworyzowanych. Przyczyni się także do wyeliminowania luki w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami, wzmocnienia pozycji kobiet i równości płci, w tym przez rewizję celów barcelońskich.
Kontynuować będziemy prace nad stworzeniem silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej i zaproponujemy nowe ramy dla dynamicznego sektora farmaceutycznego w UE, aby zapewnić dostęp do przystępnych cenowo wysokiej jakości leków dla wszystkich obywateli Unii, zachęcać do innowacji i poprawić bezpieczeństwo dostaw produktów leczniczych. Wykorzystanie innowacyjnej cyfryzacji zapewni uproszczone i efektywne otoczenie regulacyjne, co skutkować będzie znacznym ograniczeniem obciążeń. Zaproponujemy także nowelizację prawodawstwa dotyczącego leków dla dzieci i leków na choroby rzadkie, aby zaradzić brakom i zapewnić dostępność innowacyjnych produktów leczniczych i metod leczenia. Obie inicjatywy, stanowiące rozwinięcie działań przewidzianych w strategii farmaceutycznej dla Europy, opierają się na doświadczeniach zdobytych podczas pandemii i przyczynią się do otwartej strategicznej autonomii w sektorze medycznym w celu wsparcia systemu farmaceutycznego, który wytrzyma próbę czasu i będzie odporny na kryzysy. Inicjatywy te zostaną podparte wnioskiem w sprawie utworzenia prawdziwej europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia, w której budzące zaufanie zarządzanie zapewni bezpieczeństwo i ochronę danych. Nada to impuls badaniom nad przełomowymi lekami oraz umożliwi obywatelom większą kontrolę nad własnymi danymi dotyczącymi zdrowia.
Zalecenie dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka, będące częścią europejskiego planu walki z rakiem i uwzględniające najnowsze dostępne dowody naukowe, stanowić będzie dodatkowy bodziec dla ratujących życie badań przesiewowych i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych.
2.6.Nowy impuls dla demokracji europejskiej
Konferencja w sprawie przyszłości Europy jest w toku i zapraszamy wszystkich Europejczyków, by wyrazili swoje zdanie na temat kształtowania naszej wspólnej przyszłości. Jest to bezprecedensowa, otwarta i inkluzywna lekcja demokracji, oferująca wielojęzyczną platformę cyfrową. Uważnie wysłuchamy zgłoszonych uwag i pomysłów i będziemy gotowi podjąć uzgodnione na Konferencji działania. Aby jak najlepiej wykorzystać tę okazję, wprowadzamy nowe i innowacyjne narzędzia zmieniające sposób, w jaki komunikujemy się z obywatelami. Pomoże to zapewnić wiodący udział młodych ludzi w debacie.
Europejska inicjatywa obywatelska już teraz umożliwia obywatelom, by przyczyniali się do kształtowania Unii, zwracając się do Komisji o wystąpienie z wnioskiem ustawodawczym w sprawie nowych przepisów. Obecnie zbierane są podpisy na poparcie 11 takich inicjatyw, a w przypadku kolejnych trzech proces ten wkrótce się rozpocznie.
Zachowanie wolności i pluralizmu mediów jest fundamentem naszych systemów demokratycznych. Podejmiemy dalsze kroki, by poprawić przejrzystość, odpowiedzialność i niezależność w związku z działaniami, które mają wpływ na wolność i pluralizm mediów, i przedstawimy europejski akt o wolności mediów.
Praworządność ma zasadnicze znaczenie dla naszej tożsamości i wartości, które wyznajemy jako Europejczycy. Jest też podstawowym warunkiem skutecznego funkcjonowania UE w oparciu o wzajemne zaufanie. Sprawozdanie na temat praworządności z 2021 r. ukazało pozytywne tendencje w państwach członkowskich, ale także przypadki regresu i pojawienie się nowych problemów. Komisja, pełniąc nadal swoją rolę strażniczki Traktatów, dopilnuje, by problemy związane z praworządnością były identyfikowane i rozwiązywane; m.in. wyda konkretne zalecenia dla państw członkowskich w sprawozdaniu na temat praworządności z 2022 r. Podejmie też niezbędne działania w celu zachowania zasady nadrzędności prawa UE. Wykorzysta przy tym pełen zestaw środków, aby zapewnić spójne i skuteczne podejście, mając na względzie m.in. ochronę pieniędzy unijnych podatników.
Komisja kontynuować będzie prace nad wspólnymi ramami prawnymi w zakresie efektywnego przekazywania ścigania w sprawach karnych między państwami członkowskimi, aby nasilić walkę z przestępczością transgraniczną. W ramach usprawnienia współpracy w sprawach karnych ocenimy też, w jaki sposób osiągnąć konwergencję między państwami członkowskimi w zakresie procedur tymczasowego aresztowania i warunków zatrzymania.
Komisja nadal dążyć będzie do zapewnienia, aby unia równości stała się rzeczywistością dla wszystkich. Wszyscy obywatele powinni czuć się bezpieczni i nie bać się dyskryminacji czy przemocy ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową, ekspresję płciową, cechy płciowe, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność lub wiek. Organy ds. równości odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu tych praw, zaproponujemy więc środki, aby wzmocnić ich rolę i niezależność. Przedstawimy też propozycje środków mających usprawnić uznawanie rodzicielstwa między państwami członkowskimi oraz wzmocnić współpracę sądową w zakresie ochrony osób dorosłych szczególnej troski w sytuacjach transgranicznych. Środki, jakie zaproponujemy w celu zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet, uzupełnimy w przyszłym roku inicjatywą, która ma pomóc państwom członkowskim skuteczniej zapobiegać szkodliwym praktykom stosowanym wobec kobiet i dziewcząt i podejmować środki wspierające w walce z tym zjawiskiem.
Zadbamy o postępy w planowaniu nowego międzyinstytucjonalnego unijnego organu ds. etyki, m.in. kontynuując bliską współpracę z pozostałymi instytucjami, aby wypracować konieczne wspólne stanowisko w sprawie zakresu, roli i kompetencji tego przyszłego organu. Należy przy tym respektować specyfikę każdej z instytucji, a także ich różne instytucjonalne i demokratyczne zadania i obowiązki wynikające z Traktatów. Raport z inicjatywy własnej Parlamentu Europejskiego stanowi istotny wkład w trwającą dyskusję na ten temat.
Komisja przedstawi również inicjatywę dotyczącą drenażu mózgów i łagodzenia wyzwań związanych ze spadkiem liczby ludności, w której uwzględnione zostaną różne przyczyny i długoterminowe skutki drenażu mózgów oraz możliwe rozwiązania pozwalające zatrzymać, a nawet odwrócić to zjawisko.
3.Lepsze stanowienie, wdrażanie i egzekwowanie prawa Unii
3.1.Lepsze stanowienie prawa
Program lepszego stanowienia prawa służy temu, by decyzje polityczne były podejmowane na podstawie najlepszych dostępnych dowodów, przy uwzględnieniu ich skutków w praktyce oraz opinii osób i przedsiębiorstw, na które prawdopodobnie będą miały wpływ. To podejście pomaga tworzyć uregulowania, które są ukierunkowane i łatwe do przestrzegania oraz nie pociągają za sobą niepotrzebnych obciążeń regulacyjnych. W komunikacie z 2021 r. „Lepsze stanowienie prawa: połączenie sił na rzecz stanowienia lepszego prawa” określono najważniejsze sposoby poprawy jakości prawodawstwa i zmaksymalizowania płynących z niego korzyści.
Aby zmniejszyć obciążenie związane z osiąganiem celów polityki UE, Komisja w swoim programie prac będzie w pełni stosować podejście „jedno więcej – jedno mniej”. W ten sposób zagwarantuje, że w przypadku wprowadzenia nowych obciążeń będzie jednocześnie systematycznie i proaktywnie ograniczać obciążenia związane z już obowiązującym prawodawstwem. Spodziewane koszty przestrzegania unijnego prawodawstwa będą oceniane ilościowo w sposób bardziej przejrzysty, o ile jest to wykonalne i proporcjonalne, oraz systematycznie prezentowane w ocenach skutków. Koszty administracyjne będą kompensowane. W miarę możliwości stosowane będą inne środki w celu zrekompensowania kosztów dostosowań. Podejście „jedno więcej – jedno mniej” stanowić będzie uzupełnienie programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT), w ramach którego systematycznie identyfikuje się i eliminuje biurokrację i niepotrzebne koszty.
Lepsze stanowienie prawa ma też podstawowe znaczenie we wspieraniu zrównoważonego rozwoju i transformacji cyfrowej. W naszych ewaluacjach, ocenach skutków i konsultacjach więcej uwagi zwrócimy na ambitne cele Komisji w dziedzinie zielonej i cyfrowej transformacji oraz ich wymiar społeczny i aspekt sprawiedliwości, wraz ze szczególnym uwzględnieniem celów zrównoważonego rozwoju oraz zasady „nie czyń poważnych szkód” i zasady domyślnej cyfrowości. Równość dla wszystkich, w tym równość płci, a także zewnętrzne konsekwencje polityki wewnętrznej będą brane pod uwagę na wszystkich etapach kształtowania polityki. Oceny oddziaływania terytorialnego i weryfikacje wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich zostaną wzmocnione, aby w większym stopniu uwzględniane były potrzeby i specyfika różnych terytoriów UE. Szczególna uwaga zostanie poświęcona wpływowi na młode pokolenie. Włączenie prognoz do procesu kształtowania polityki również przyczyni się zapewnienia adekwatności naszych regulacji w przyszłości.
3.2.Wdrażanie i egzekwowanie prawa Unii
Uchwalanie ambitnych i innowacyjnych przepisów to nie wszystko: do tego, by chronić prawa obywateli i przedsiębiorstw w Unii, konieczne jest ich właściwe wdrożenie. Komisja kontynuować będzie współpracę z państwami członkowskimi i nadal je wspierać, aby zapewnić szybkie i pełne wdrożenie nowych i już obowiązujących unijnych przepisów, a w razie potrzeby nie zawaha się bronić prawa Unii w drodze postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Jest to warunek konieczny do osiągnięcia naszych celów politycznych w obszarach takich jak należyte funkcjonowanie jednolitego rynku, przygotowanie Europy do epoki cyfrowej, realizacja założeń Europejskiego Zielonego Ładu i wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych. Postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego są też istotnym elementem zestawu środków dostępnych Komisji do celów obrony podstawowych praw i wartości, na których zbudowana jest Unia.
4.Wniosek
Przez ostatnie półtora roku Unia i jej mieszkańcy dowiedli hartu ducha, niezłomności i jedności w obliczu niespotykanej serii wyzwań. Dzisiejszy świat wciąż cechują niepewność, zakłócające spokój wydarzenia oraz rosnące napięcia geopolityczne w połączeniu ze zmianą klimatu i kryzysem środowiska naturalnego. Przemiana społeczna, jakiej potrzebuje Europa i na jaką zasługują jej mieszkańcy, jest jednak możliwa, o ile wykorzystamy szanse związane z tymi wyzwaniami i kontynuować będziemy rozpoczęte już działania.
Obecny program prac określa ukierunkowane działanie, które kontynuuje realizację ambitnych celów wyznaczonych przez Komisję na początku obecnej kadencji, oraz prowadzi Unię dalej w kierunku zrównoważonej odbudowy. Program zawiera także wykaz najważniejszych wniosków ustawodawczych, które powinny zostać potraktowane priorytetowo w procedurze ustawodawczej, aby zapewnić ich szybkie wdrożenie w praktyce. Wykaz ten posłuży za podstawę dialogu z Parlamentem Europejskim i Radą w celu uzgodnienia do końca roku wspólnej deklaracji w sprawie priorytetów legislacyjnych, zgodnie z Porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa.
Pokazaliśmy, że działając razem, potrafimy lepiej sprostać naszym pokoleniowym wyzwaniom oraz chronić życie i ludzkie i źródła utrzymania.
Ta jedność potrzebna jest dziś bardziej niż kiedykolwiek – nie może jednak dokonać się kosztem naszych ambicji. Potrzebować będziemy zarówno jedności, jak i ambicji, aby pozostać na właściwej drodze i budować odporną Unię dla lepszej przyszłości.
