ZAPROSZENIE DO ZGŁASZANIA UWAG

DOTYCZĄCYCH INICJATYWY (bez oceny skutków)

Niniejszy dokument ma na celu poinformowanie opinii publicznej i zainteresowanych stron o pracach Komisji, aby umożliwić im przekazanie informacji zwrotnych i skuteczny udział w konsultacjach.

Zwracamy się do tych grup o przedstawienie opinii na temat przyjętego przez Komisję podejścia do wskazanego problemu i możliwych rozwiązań oraz o przekazanie nam wszelkich istotnych informacji.

Tytuł inicjatywy

Umowa w sprawie połowów między UE a Gabonem – mandat negocjacyjny dotyczący nowej umowy i protokołu wykonawczego

Wiodąca DG i odpowiedzialny dział

DG ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa, Dział B3 Negocjacje handlowe i umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów

Prawdopodobny rodzaj inicjatywy

Zalecenie dotyczące decyzji Rady

Orientacyjny termin

III kw. 2025 r.

Informacje dodatkowe

https://ec.europa.eu/oceans-and-fisheries/fisheries/international-agreements/sustainable-fisheries-partnership-agreements-sfpas_en 

A. Kontekst polityczny, określenie problemu i analiza zgodności z zasadą pomocniczości

Kontekst polityczny

Niniejsze zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczy oceny obowiązującego protokołu wykonawczego do umowy o partnerstwie w sprawie połowów 1  z Gabonem 2 oraz ewentualnego zawarcia nowego protokołu.

W ramach wspólnej polityki rybołówstwa UE (WPRyb) 3 Komisja negocjuje i realizuje umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów z państwami trzecimi. Umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów pozwalają flocie UE dokonywać połowów nadwyżki zasobów na wodach (lub w wyłącznej strefie ekonomicznej) krajów partnerskich. W zamian za to UE dokonuje na rzecz danego kraju partnerskiego rekompensaty finansowej z tytułu dostępu do jego wód, a także udziela mu pomocy finansowej na rzecz poprawy zarządzania rybołówstwem (wsparcie sektorowe). Wkład publiczny UE jest uzupełniany o opłaty uiszczane przez właścicieli statków unijnych.

Umowa o partnerstwie w sprawie połowów z Gabonem została podpisana w dniu 4 czerwca 2007 r. i weszła w życie w dniu 11 czerwca 2007 r. Została zawarta na okres sześć lat, a następnie automatycznie przedłużana. Została wdrożona kilkoma kolejnymi protokołami. Obecny protokół 4 obowiązuje od dnia 29 czerwca 2021 r. do dnia 28 czerwca 2026 r.

W rozporządzeniu podstawowym w sprawie WPRyb określono obowiązkowe wymogi dotyczące oceny umów o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów 5 . Oceny te stanowią podstawę ewentualnej wytycznej negocjacyjnej dotyczącej zawarcia nowego protokołu wykonawczego.

Zgodnie z tymi wymogami przeprowadzona zostanie ocena retrospektywna (ex post) obejmująca okres od 2021 r. do chwili obecnej, a także ocena perspektywiczna (ex ante) dotycząca ewentualnego nowego protokołu wykonawczego.

W ocenie retrospektywnej przeanalizowane zostaną zmiany w polityce rybołówstwa Gabonu i w lokalnym sektorze gospodarki rybnej. Ocena ta dotyczyć będzie działalności połowowej floty UE, wpływu wyładunków na przetwórstwo produktów rybnych i handel nimi oraz tego, w jaki sposób uwzględniane są interesy unijnych przedsiębiorstw. Przeanalizowane zostaną również wyniki i wskaźniki skuteczności wsparcia sektorowego oraz jego skutki dla Gabonu. Ocena umożliwi również UE i Gabonowi sformułowanie wniosków na temat wyników protokołu pod względem skuteczności, wydajności, znaczenia, spójności, akceptowalności, wpływu i wartości dodanej dla obu stron.

W ramach oceny perspektywicznej przeanalizowane zostaną obecne i przyszłe potrzeby oraz obecnie obowiązujący protokół i wyniki oceny retrospektywnej. Pomoże to określić, jakie elementy powinien zawierać nowy protokół. W ocenie uwzględnione zostaną również regionalne aspekty 6 i inne umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów 7 zawarte w regionie.

Oceny zostaną ukończone w drugim kwartale 2025 r. Sprawozdanie końcowe zostanie przesłane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie i udostępnione na odpowiednich stronach internetowych (publikacje Urzędu Publikacji Unii Europejskiej 8 i Komisji na temat oceanów i rybołówstwa) 9 . Zbiegnie się to z przyjęciem przez Komisję zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji z Gabonem (planowane na trzeci kwartał 2025 r.).

Problem, któremu ma zaradzić inicjatywa

Celem inicjatywy jest promowanie zrównoważonej działalności połowowej floty UE na wodach Gabonu.

Zgodnie z art. 31 ust. 5 rozporządzenia podstawowego w sprawie WPRyb flota UE nie może prowadzić połowów, jeżeli nie zawarto umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między Gabonem a UE. W związku z tym jak najszybciej po dacie wygaśnięcia obecnego protokołu, która przypada w dniu 28 czerwca 2026 r., należy wynegocjować nowy protokół, który umożliwi flocie UE dokonywanie połowów na wodach tego kraju.

Umowa ma istotne znaczenie dla UE i Gabonu. Zapewnia ona statkom UE możliwość dokonywania połowów na wodach Gabonu oraz stanowi znaczące wsparcie dla rybołówstwa i systemu zarządzania morskiego w tym kraju. Jest też jedną z szeregu umów w sprawie połowów, które umożliwiają połowy we wschodnim Atlantyku tuńczyka tropikalnego, gatunku znanego z intensywnej migracji.

Obecny protokół pozwala maksymalnie 37 statkom pływającym pod banderą Hiszpanii i Francji na prowadzenie przez cały rok połowów na wodach Gabonu. Przewiduje również możliwość prowadzenia kampanii zwiadów rybackich ukierunkowanych na skorupiaki głębokowodne.

W trakcie obowiązywania protokołu UE przekaże wkład finansowy w łącznej szacunkowej kwocie 13 mln EUR.

W interesie statków UE leży zrównoważona eksploatacja gatunków tuńczykowatych, a jednocześnie zapewnienie odpowiedzialnego rybołówstwa z myślą o wsparciu długoterminowej ochrony i zrównoważonego wykorzystywania żywych zasobów morza. Podejście takie uwzględnia najlepsze dostępne opinie naukowe, w szczególności wyrażone przez właściwe regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem.

W interesie Gabonu leży odnowienie protokołu w celu dalszego rozwoju branży rybackiej w sposób zrównoważony. Nowy protokół przyniósłby korzyści dla ludności Gabonu, zapewniając dochody gospodarcze i możliwości zatrudnienia dzięki obecności floty UE i potencjalnym wyładunkom. Pomogłoby to również w tworzeniu przedsiębiorstw, prowadzeniu szkoleń zawodowych i realizacji programów mających na celu rozwój i modernizację sektorów rybołówstwa i akwakultury w sposób zrównoważony. Protokół wykonawczy musi być przejrzysty i zawierać klauzule dotyczące niedyskryminacji i poszanowania praw człowieka.

Podstawa działania UE (podstawa prawna i analiza zgodności z zasadą pomocniczości)

Podstawa prawna

Inicjatywa ta wchodzi w zakres obszaru polityki (zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach WPRyb), w którym UE ma wyłączne kompetencje (na mocy art. 3 ust. 1 lit. d) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Ponieważ państwa członkowskie nie są uprawnione do negocjowania umów w sprawie połowów z państwami trzecimi, zasada pomocniczości nie ma zastosowania.

Praktyczna potrzeba działania na poziomie UE

W ramach unijnej WPRyb Komisja negocjuje i wdraża umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów z państwami trzecimi.

B. Co ma osiągnąć inicjatywa i w jaki sposób?

Cele przedmiotowej umowy o partnerstwie w sprawie połowów i protokołu wykonawczego do tej umowy z Gabonem są następujące:

•pomoc w utrzymaniu działalności flot UE i zatrudnienia związanego z tymi flotami przy wykorzystaniu ram przewidzianych w umowie o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów z Gabonem;

•promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów i środowiska poprzez racjonalną i zrównoważoną eksploatację morskich zasobów biologicznych Gabonu;

•wspieranie rozwoju zrównoważonego sektora rybołówstwa w Gabonie.

Analiza wariantów strategicznych będzie stanowić element badania prognostycznego służącego ocenie. Zostaną ocenione następujące scenariusze.

•Brak nowego protokołu. W tym przypadku, zgodnie z klauzulą wyłączności zawartą w obecnie obowiązującej umowie, statki UE nie mogłyby dokonywać połowów na wodach Gabonu.

•Obecny protokół między UE a Gabonem: negocjacje w sprawie nowego protokołu zachowującego cechy obecnego protokołu.

•Ulepszony protokół wraz ze szczegółową analizą wszystkich elementów niezbędnych do tej konkretnej umowy oraz potrzeb Gabonu i floty UE.

Prawdopodobne skutki

Nowy protokół wykonawczy będzie nadal zapewniać możliwość połowów na wodach Gabonu statkom pływającym pod banderą państw UE.

Wykonanie umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów sprzyja dobremu zarządzaniu, wspiera lokalny sektor rybołówstwa i pomaga: (i) w modernizacji infrastruktury rybackiej; (ii) w gospodarczym i społecznym rozwoju społeczności nadbrzeżnych; oraz (iii) w promowaniu badań naukowych w celu wspierania zrównoważonego rybołówstwa w Gabonie. Umowa ta sprzyja również osiągnięciu celu zrównoważonego rozwoju ONZ nr 14 „Życie pod wodą” 10 i jego wskaźników.

Monitorowanie w przyszłości

Umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów zawierają zobowiązania w zakresie zrównoważonej eksploatacji zasobów, zwiększenia lokalnej zdolności do prowadzenia badań naukowych, monitorowania i kontroli działalności połowowej oraz nadzoru nad tą działalnością. Wspólny komitet, ustanowiony na mocy umowy i załączonego do niej protokołu, monitoruje wdrażanie i zapewnia przestrzeganie postanowień protokołu. Będzie on analizować działalność połowową i składać coroczne sprawozdania z wykorzystania wkładu finansowego.

C. Lepsze stanowienie prawa

Ocena skutków

Inicjatywa ta nie wymaga przeprowadzenia oceny skutków, ponieważ w jej ramach określa się ogólne podejście w zakresie polityki i nie obejmuje ona zobowiązań UE do podejmowania jakichkolwiek działań. Przeprowadzona zostanie jednak ocena retrospektywna i perspektywiczna z wykorzystaniem zestawu pytań dla zainteresowanych stron.

W przypadku oceny retrospektywnej pytania dotyczą skuteczności, efektywności, przydatności, spójności, akceptowalności, wpływu i unijnej wartości dodanej protokołu.

W przypadku oceny perspektywicznej pytania będą koncentrować się na identyfikacji problemów i potrzeb, celów, jakie należy osiągnąć, dostępnych wariantów (nowy protokół lub brak protokołu) i powiązanego ryzyka, europejskiej wartości dodanej, a także wniosków wyciągniętych z dotychczasowych doświadczeń.

Strategia konsultacji

Przeprowadzone zostaną konsultacje z zainteresowanymi stronami w celu zapewnienia, by ocena i ewentualne negocjacje z Gabonem uwzględniały opinie zainteresowanych stron.

Konsultacje odbędą się w formie spotkań przygotowawczych i ukierunkowanych wywiadów z:

1.przedstawicielami unijnego sektora rybołówstwa i przetwórstwa oraz unijnych organizacji pozarządowych (NGO) za pośrednictwem Komitetu Doradczego ds. Floty Dalekomorskiej (LDAC) 11 ;

2.przedstawicielami administracji, instytutów naukowych i przemysłu państw członkowskich; ponadto odbędą się spotkania techniczne z przedstawicielami państw członkowskich;

3.organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi oraz z organami ds. rybołówstwa, branżą rybacką i społeczeństwem obywatelskim w Gabonie; w razie potrzeby oceniający przeprowadzą wizyty w terenie w celu zebrania opinii zainteresowanych stron, za pomocą kwestionariuszy i bezpośrednich wywiadów, aby ocenić korzyści dla poszczególnych grup.

Wyniki konsultacji z zainteresowanymi stronami zostaną przedstawione w sporządzonym przez Komisję sprawozdaniu oceniającym, które zostanie opublikowane po ukończeniu badania służącego ocenie i przed rozpoczęciem jakichkolwiek negocjacji.

Wymogi prawne i proceduralne dotyczące przygotowania nowych umów o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów skutkują napiętym harmonogramem, co oznacza, że zorganizowanie otwartych konsultacji publicznych nie jest możliwe. W związku z tym ukierunkowane konsultacje będą prowadzone z ograniczoną liczbą zainteresowanych stron.

Powody prowadzenia konsultacji

Celem jest zapewnienie, aby w ocenie i przyszłych negocjacjach w sprawie ewentualnego odnowienia protokołu z Gabonem uwzględniono opinie zainteresowanych stron i zagwarantowano wynik sprawiedliwy i racjonalny z punktu widzenia obu stron.

Grupa docelowa

·Przedstawiciele administracji państw członkowskich, instytutów naukowych, unijnego sektora rybołówstwa i przetwórstwa, odpowiednich unijnych organizacji pozarządowych oraz organizacji regionalnych i międzynarodowych.

·Organy ds. rybołówstwa, instytuty naukowe, branża rybacka (rybołówstwo i przetwórstwo) oraz społeczeństwo obywatelskie Gabonu.