ZAPROSZENIE DO ZGŁASZANIA UWAG

DOTYCZĄCYCH INICJATYWY (bez oceny skutków)

Celem tego dokumentu jest poinformowanie opinii publicznej i zainteresowanych stron o pracach Komisji, aby umożliwić im przekazanie informacji zwrotnych i skuteczny udział w konsultacjach.

Zwracamy się do tych grup o przedstawienie opinii na temat przyjętego przez Komisję podejścia do wskazanego problemu i możliwych rozwiązań oraz o przekazanie nam wszelkich istotnych informacji.

Tytuł inicjatywy

Wytyczne dotyczące subsydiów zagranicznych.

Dyrekcje generalne i odpowiedzialne działy

DG COMP – Dyrekcja K Dotacje zagraniczne

DG GROW – C.2 Zamówienia publiczne

Prawdopodobny rodzaj inicjatywy

Komunikat Komisji

Orientacyjny termin

I kw. 2026 r.

Informacje dodatkowe

Polityka konkurencji – subsydia zagraniczne:

https://competition-policy.ec.europa.eu/foreign-subsidies-regulation_en

Zamówienia publiczne – subsydia zagraniczne:

https://single-market-economy.ec.europa.eu/single-market/public-procurement/foreign-subsidies-regulation_en 

Dokument przeznaczony wyłącznie do celów informacyjnych. Nie przesądza on o ostatecznej decyzji Komisji co do tego, czy inicjatywa ta zostanie zrealizowana, ani o jej ostatecznej treści. Wszystkie opisane tu elementy inicjatywy, w tym jej harmonogram, mogą ulec zmianie.

A. Kontekst polityczny, określenie problemu i analiza zgodności z zasadą pomocniczości

Kontekst polityczny

Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych („rozporządzenie”) weszło w życie 13 lipca 2023 r. Rozporządzenie to umożliwia Komisji wyeliminowanie zakłóceń na rynku wewnętrznym powodowanych przez subsydia zagraniczne. W ten sposób UE może zapewnić równe warunki działania wszystkim przedsiębiorstwom, przy jednoczesnym zachowaniu otwartości na handel i inwestycje. Subsydia zagraniczne mogą trafić na rynek wewnętrzny w drodze udziału w dowolnej działalności gospodarczej i w dowolnym sektorze, np. w ramach udziału w zamówieniach publicznych, przejęcia kontroli lub poprzez inne formy inwestycji bezpośrednich.

Zgodnie z art. 46 rozporządzenia Komisja musi najpóźniej do 13 stycznia 2026 r. opracować wytyczne („wytyczne” lub „wytyczne dotyczące rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych”). W wytycznych mają być wyjaśnione następujące „pojęcia techniczne”:

I)stosowanie kryteriów pozwalających stwierdzić istnienie zakłócenia zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia;

II)stosowanie testu bilansującego zgodnie z art. 6 rozporządzenia;

III)korzystanie przez Komisję z uprawnienia do żądania uprzedniego zgłoszenia koncentracji zgodnie z art. 21 ust. 5 rozporządzenia lub zagranicznych wkładów finansowych otrzymanych przez wykonawcę w kontekście postępowania o udzielenie zamówienia zgodnie z art. 29 ust. 8 rozporządzenia; oraz

IV)ocena zakłócenia w kontekście postępowania o udzielenie zamówienia, o którym mowa w art. 27 rozporządzenia.

Aby ułatwić wdrażanie rozporządzenia w praktyce, w lipcu 2024 r. opublikowano – zgodnie z motywem 73 rozporządzenia i oświadczeniem Komisji w sprawie wyjaśnień dotyczących stosowania rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych – wstępne wyjaśnienia dotyczące pojęć technicznych, które należy stosować przy egzekwowaniu rozporządzenia 1 .

Problem, któremu ma zaradzić inicjatywa

Rozporządzenie zawiera nowe pojęcia techniczne na potrzeby oceny wpływu subsydiów zagranicznych na koncentracje, udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego i wszelką inną działalność gospodarczą na rynku wewnętrznym, ale nie określa metodyki, którą należy zastosować. Te pojęcia techniczne należy stosować i interpretować – zgodnie z motywem 9 rozporządzenia – w świetle odpowiednich przepisów Unii, w tym przepisów dotyczących pomocy państwa, połączeń i zamówień publicznych. 

W związku z tym przy wdrażaniu tych pojęć technicznych mogą pojawiać się pytania ze strony przedsiębiorstw działających na rynku wewnętrznym, które rozważają przejęcie innych przedsiębiorstw lub udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z motywem 73 rozporządzenia wytyczne są niezbędne do zwiększenia przewidywalności tego rozporządzenia. Ogólnie przyjęcie wytycznych przyczyniłoby się do zwiększenia ogólnej przejrzystości działań Komisji.

Podstawa działania UE (podstawa prawna i analiza zgodności z zasadą pomocniczości)

Szczegółową podstawę prawną dla tej inicjatywy stanowi art. 46 rozporządzenia. Artykuł ten zobowiązuje Komisję do wydania wytycznych dotyczących rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych najpóźniej do 13 stycznia 2026 r. oraz do przeprowadzenia stosownych konsultacji z zainteresowanymi stronami i państwami członkowskimi przed wydaniem wytycznych.

B. Co ma osiągnąć inicjatywa i w jaki sposób?

Wytyczne dotyczące rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych mają przyczynić się do zwiększenia przewidywalności i zapewnienia przejrzystości niektórych kluczowych pojęć z myślą o ułatwieniu stosowania rozporządzenia w praktyce.

W szczególności wytyczne powinny zawierać wskazówki dotyczące co najmniej następujących kwestii związanych z pojęciami technicznymi:

I)Jeżeli chodzi o stosowanie kryteriów pozwalających stwierdzić, że na rynku wewnętrznym istnieje zakłócenie, w wytycznych zostanie wskazane, które kryteria i wskaźniki można uwzględnić do ustalenia, czy dane subsydium zagraniczne może poprawić pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa na rynku wewnętrznym i czy to subsydium zagraniczne faktycznie lub potencjalnie negatywnie wpływa na konkurencję na rynku wewnętrznym. Wytyczne pozwolą również zrozumieć, jak Komisja będzie oceniać ewentualne zakłócenia konkurencji spowodowane przez subsydia zagraniczne.

II)Wytyczne będą ponadto zawierać dodatkowe wyjaśnienia na temat stosowania testu bilansującego, który polega na ocenie tego, czy pozytywne skutki subsydiów zagranicznych mogą zrównoważyć negatywne, zakłócające skutki subsydiów zagranicznych. W wytycznych zostanie wskazane, jakie pozytywne skutki można uwzględnić w takiej ocenie i jakie podejście przyjmie Komisja przy przeprowadzaniu tego testu bilansującego.

III)Komisja wyjaśni w wytycznych, które kryteria będzie uwzględniać i jakiego rodzaju procedury stosować, kiedy będzie korzystać z uprawnienia do żądania uprzedniego zgłoszenia koncentracji lub zagranicznych wkładów finansowych otrzymanych przez wykonawcę podczas postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które są poniżej progów powodujących obowiązek zgłoszenia na mocy rozporządzenia. Będzie się przy tym rozróżniać uprzednie zgłoszenie koncentracji i uprzednie zgłoszenie zagranicznych wkładów finansowych w ramach postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.

IV)Wytyczne zapewnią również większą jasność co do sposobu, w jaki Komisja będzie oceniać zakłócenia w kontekście postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W szczególności wytyczne będą zawierać wskazówki dotyczące dwóch warunków, które muszą być łącznie spełnione: 1) ofertę należy uznać za „niezasadnie korzystną” w odniesieniu do robót budowlanych, dostaw lub usług oraz 2) musi istnieć związek między subsydium zagranicznym a ofertą.

Prawdopodobne skutki

Oczekiwanymi pozytywnymi skutkami tej inicjatywy są większa przejrzystość i przewidywalność przy egzekwowaniu rozporządzenia przez Komisję.

Monitorowanie w przyszłości

Komisja będzie ściśle monitorować wytyczne dotyczące rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych, ponieważ wyniki wdrażania wytycznych posłużą do przyszłych aktualizacji. Art. 46 rozporządzenia przewiduje również, że wytyczne po ich pierwszej publikacji, która nastąpi najpóźniej do 13 stycznia 2026 r., będą regularnie aktualizowane.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 rozporządzenia Komisja będzie od końca 2026 r. informować Parlament Europejski i Radę – w ramach sprawozdania rocznego na temat wdrażania rozporządzenia – o stosowaniu wytycznych. Komisja może rozważyć wykorzystanie wskaźników do monitorowania stosowania i wdrażania wytycznych dotyczących rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych.

C. Lepsze stanowienie prawa

Ocena skutków

W przypadku tej inicjatywy nie jest wymagana ocena skutków. Publikacja wytycznych jest wyraźnie przewidziana w art. 46 rozporządzenia, w którym wymienione są pojęcia techniczne, które wymagają doprecyzowania za pomocą tej inicjatywy. W ramach oceny skutków towarzyszącej rozporządzeniu zbadane zostały powiązane warianty strategiczne, w związku z czym wytyczne dotyczące rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych zawierają techniczne wyjaśnienia tych pojęć.

Strategia konsultacji

Celem konsultacji jest zebranie dowodów i opinii zainteresowanych stron na temat określonych pojęć technicznych rozporządzenia. Konsultacje będą obejmowały:

-Ukierunkowane konsultacje z państwami członkowskimi i wybranymi zainteresowanymi stronami w oparciu o specjalny kwestionariusz. Komisja wybierze zainteresowane strony na podstawie ich dotychczasowego zaangażowania w egzekwowanie przepisów rozporządzenia. Uczestniczące zainteresowane strony będą reprezentować różne sektory UE i będą obejmować firmy prawnicze zaangażowane w egzekwowanie przepisów, organy inne niż organy państw członkowskich, środowisko akademickie oraz stowarzyszenia praktyków i organizacje konsumenckie. Oprócz tego Komisja może na podstawie informacji zwrotnych otrzymanych w związku z niniejszym zaproszeniem do zgłaszania uwag zaprosić inne zainteresowane strony do udziału w ukierunkowanych konsultacjach.

-Aby umożliwić wszystkim zainteresowanym stronom przedstawienie uwag, na poświęconych konsultacjom stronach DG ds. Konkurencji i DG ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP w trzecim kwartale 2025 r. ogłoszone mają zostać ośmiotygodniowe konsultacje internetowe na temat projektu wytycznych. Konsultacje te będą skierowane w szczególności do państw członkowskich UE i zainteresowanych stron, których bezpośrednio dotyczy egzekwowanie przez Komisję rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych lub które dysponują odpowiednią wiedzą fachową w zakresie subsydiów zagranicznych.

Zgodnie ze swoją strategią w zakresie lepszego stanowienia prawa, polegającą na opracowywaniu inicjatyw opartych na dostępnej wiedzy, w ramach niniejszego zaproszenia do zgłaszania uwag Komisja zaprosi również naukowców, organizacje akademickie i stowarzyszenia naukowe dysponujące wiedzą fachową w dziedzinie subsydiów zagranicznych do przedłożenia odpowiednich opublikowanych i wstępnych badań, analiz i danych. Komisję w szczególności interesują opinie podsumowujące obecny stan wiedzy w dziedzinie subsydiów zagranicznych i rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych.

Komisja będzie promować działania konsultacyjne za pośrednictwem swoich oficjalnych kanałów komunikacji (w tym mediów społecznościowych) i podczas wybranych wydarzeń.

Podsumowanie wyników planowanych działań konsultacyjnych zostanie udostępnione w sprawozdaniu zbiorczym. Zostanie ono załączone do dokumentu roboczego służb Komisji uzupełniającego komunikat Komisji, który ma zostać opublikowany najpóźniej do 13 stycznia 2026 r.