KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 20.4.2016

COM(2016) 231 final

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY

Pierwsze sprawozdanie z postępów w zakresie realizacji
postanowień oświadczenia UE-Turcja

1.Wprowadzenie

W ubiegłym miesiącu europejscy przywódcy zrobili zdecydowany krok, aby przerwać niekontrolowany napływ migrantów, który spowodował nieprzewidywalny kryzys humanitarny. Chciano wyeliminować w oczach migrantów i osób ubiegających się o azyl atrakcyjność nielegalnych szlaków prowadzących do UE, co starano się osiągnąć poprzez połączenie działań jak najbliżej miejsca dostępu do UE – czyli wysp greckich – ze ścisłą współpracą między UE a Turcją. Celem jest przywrócenie legalnego i uporządkowanego systemu przyjmowania migrantów.

W tym kontekście osiągnęliśmy nowy etap stosunków UE-Turcja, którego ucieleśnieniem jest oświadczenie UE-Turcja z dnia 18 marca 2016 r. 1 , oparte na wspólnym planie działania UE-Turcja z dnia 29 listopada 2015 r.

Kryzys uchodźczy należy również postrzegać w szerszym kontekście bieżących konfliktów w regionie i zagrożeń terrorystycznych. Działania podejmowane wraz z Turcją, aby zaradzić temu wspólnemu wyzwaniu, stanowią dobry przykład naszego zaangażowania w stosunki z państwem, które jest jednocześnie krajem kandydującym i partnerem strategicznym.

Rozpoczęcie realizacji wspólnego planu działania UE-Turcja w listopadzie 2015 r. pobudziło naszą współpracę i sprawiło, że zaangażowanie w działania z Turcją stało się bardziej strategiczne i kompleksowe. Niniejsze sprawozdanie dotyczy wprowadzenia w życie oświadczenia UE-Turcja z dnia 18 marca, a jego układ odpowiada strukturze tego oświadczenia. Dokument ten jest jednocześnie czwartym sprawozdaniem z realizacji wspólnego planu działania UE-Turcja 2 .

Zgodnie z oświadczeniem UE-Turcja od dnia 20 marca 2016 r. wszyscy nowi nielegalni migranci i osoby ubiegające się o azyl przybywający na wyspy greckie z Turcji, których wnioski zostały uznane za niedopuszczalne, powinni być zawracani do Turcji. Ten tymczasowy i wyjątkowy środek ma położyć kres cierpieniom wielu ludzi oraz wysłać wyraźny sygnał, że nie ma żadnej korzyści z tras oferowanych przez przemytników. Podjęcie tego rodzaju środków wymagało starannego rozważenia, aby zachować pełną zgodność z prawem UE i prawem międzynarodowym. W związku z tym wystosowano wyraźne zapewnienie, że gwarancje ochrony uchodźców będą w pełni przestrzegane, a wszelkie wnioski o przyznanie azylu rozpatrywane indywidualnie przez władze greckie, z możliwością odwołania. Na mocy oświadczenia UE zobowiązała się do przesiedlania jednego obywatela Syrii z Turcji do UE w miejsce każdego obywatela Syrii zawróconego do Turcji z wysp greckich. W ramach obecnych zobowiązań priorytet przyznaje się migrantom, którzy wcześniej nie dostali się lub nie próbowali dostać się nielegalnie na terytorium UE. Pełne wdrożenie zasady „jeden do jeden” (1:1) jest niezbędne do złagodzenia sytuacji w Turcji. Takie działanie jest również widocznym wyrazem zaangażowania UE w wypełnianie zobowiązań w zakresie zaoferowania ofiarom kryzysu syryjskiego możliwości legalnej migracji.

Sytuacja obecna

Od momentu wydania oświadczenia UE-Turcja odnotowano znaczny spadek liczby osób opuszczających Turcję w stronę Grecji: w okresie trzech tygodni poprzedzających stosowanie postanowień tego oświadczenia na wyspy greckie przybyło nielegalnie 26 878 osób, a w ciągu trzech tygodni po oświadczeniu – 5 847 osób. Przemytnikom jest coraz trudniej namówić migrantów do podjęcia podróży morskiej z Turcji do Grecji.

Wzmocniona koordynacja i wsparcie ze strony Komisji

Rada Europejska podkreśliła, że realizacja oświadczenia UE-Turcja leży we wspólnej odpowiedzialności UE i wymaga wspólnych europejskich wysiłków. W szczególności oznacza to bezprecedensowy nacisk na wspieranie rządu greckiego w zakresie logistyki, sprzętu i ekspertów. Przewodniczący Juncker niezwłocznie wyznaczył unijnego koordynatora, którym został dyrektor generalny Służby ds. Wspierania Reform Strukturalnych, i zwiększył zespół pracowników Komisji obecny już na miejscu w Grecji. Koordynator UE odpowiada za wsparcie przekazywane władzom Grecji przez Komisję, agencje UE oraz pozostałe państwa członkowskie UE. Ponadto koordynuje on działania państw członkowskich służące realizacji programu przesiedleń z Turcji. Koordynatora wspiera zespół, który odpowiada za ogólne kierownictwo strategiczne i stosunki z kluczowymi zainteresowanymi stronami, grupa operacyjna odpowiedzialna za analizowanie wszystkich istotnych danych, planowanie i rozmieszczanie ekspertów z państw członkowskich oraz zespół skoncentrowany na kwestii przesiedleń.

Komitet sterujący pod przewodnictwem Komisji i Grecji, Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), Fronteksu, Europolu i przedstawicieli Królestwa Niderlandów (prezydencja Rady), Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec nadzoruje realizację postanowień oświadczenia w zakresie powrotów do Turcji i przesiedleń oraz stara się rozwiązać kwestię tzw. wąskich gardeł.

Współpraca między UE a Turcją w zakresie zapobiegania nielegalnej migracji

Bieżące operacje Fronteksu i NATO wzmocniły działania w zakresie nadzoru i wczesnego ostrzegania oraz wymianę informacji operacyjnych z grecką i turecką strażą przybrzeżną. Obecnie Frontex wykrywa 80–90 % łodzi przewożących migrantów z tureckiego wybrzeża. Celem jest wykorzystanie działań NATO na Morzu Egejskim, aby dalej zwiększać ten wysoki wskaźnik wykrywalności i przyspieszać wymianę informacji o przemycie migrantów, szlakach i metodach. Turecka straż przybrzeżna, której zdolność do działania na Morzu Egejskim została zwiększona dzięki statkom szybkiego reagowania i mobilnym systemom radarowym zakupionym z unijnych środków w wysokości 14 mln EUR, powinna być w stanie skuteczniej zapobiegać przemytowi i wyjazdom migrantów z Turcji kontynentalnej. Turecka policja oraz żandarmeria powołały jednostki ds. zwalczania przemytu migrantów i handlu ludźmi. W parlamencie złożono wniosek w sprawie zaostrzenia kar dla przemytników. Wśród ostatnich pozytywnych działań należy wymienić koordynację wymiany danych i działań dotyczących wspólnej analizy ryzyka między organami odpowiadającymi za zarządzanie granicami a innymi organami, w tym utworzenie krajowego centrum koordynacji oraz wspólnej analizy ryzyka.

Nastąpiła również wymiana oficerów łącznikowych, co poprawiło współpracę na poziomie operacyjnym. W dniu 1 kwietnia 2016 r. oficer łącznikowy Fronteksu rozpoczął pracę w Turcji, aby przyspieszyć wymianę informacji, wspólne prace analityczne i operacje szczególne; niedługo turecki oficer łącznikowy powinien rozpocząć pracę w siedzibie Fronteksu. Europol i turecka policja podpisały w dniu 21 marca porozumienie na temat oddelegowania tureckiego urzędnika do Europolu, ukierunkowane w szczególności na zwalczanie przestępczości zorganizowanej, przemytu i terroryzmu. W sieci współpracy z Turcją uczestniczy także delegatura UE w Ankarze, organizacje międzynarodowe i oficerowie łącznikowi oddelegowani przez państwa członkowskie. Unijni oficerowie łącznikowi policji będą mogli bezpośrednio zwracać się do biur łącznikowych, które turecka policja jest gotowa powołać w celu wymiany informacji na temat podejrzanych dokumentów podróży.

Ważne jest, aby informacje na temat postanowień oświadczenia UE-Turcja dotarły do migrantów, którzy mogliby rozważać podjęcie próby nielegalnego przedostania się do Grecji. Komisja powołała międzyinstytucjonalną grupę zadaniową ds. strategii informowania migrantów 3 , identyfikowania kanałów, jakie wykorzystują migranci i osoby ubiegające się o azyl w celu uzyskania informacji, zdefiniowania głównych przesłań oraz przygotowania i rozpowszechniania wiadomości. Grupa przekazuje treści, które podważają argumenty rozpowszechniane przez przemytników. Turcja jest jednym z pięciu krajów objętych fazą pilotażową. Komisja współpracuje również z takimi organizacjami jak biuro UNHCR (Biuro Wysokiego Komisarza Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców), które opracowało serię nagrań wideo z bezpośrednimi relacjami ofiar przemytników i handlarzy migrantami. Plan informacyjny obejmuje media społecznościowe, media audiowizualne i ulotki (w języku arabskim, paszto, urdu i perskim) objaśniające konsekwencje, jakie niesie za sobą dla migrantów oświadczenie UE-Turcja. Frontex wysłał na wyspy greckie stałego urzędnika odpowiedzialnego za przekazywanie informacji, a EASO aktywnie udziela migrantom informacji na temat relokacji. UE musi przeprowadzić skuteczną kampanię informacyjną, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu błędnych informacji na temat oświadczenia.

2.Powrót wszystkich nowych nielegalnych migrantów z Grecji do Turcji

Pierwszy element oświadczenia przewiduje powrót wszystkich nowych nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl, którzy dotarli na wyspy greckie z Turcji i których wnioski o udzielenie azylu zostały uznane za niedopuszczalne. Jak określono w komunikacie Komisji z dnia 16 marca 2016 r. w sprawie dalszych etapów operacyjnych we współpracy między UE a Turcją w dziedzinie migracji 4 powroty przeprowadzane są wyłącznie zgodnie z wymogami wynikającymi z prawa UE i prawa międzynarodowego oraz przy pełnym poszanowaniu zasady non-refoulement. Proces powrotów został rozpoczęty.

Sytuacja obecna

Powroty nielegalnych migrantów rozpoczęto dnia 4 kwietnia. Łącznie 325 osób, które wjechały nielegalnie po dniu 20 marca i nie złożyły wniosku o udzielenie azylu po 20 marca zostały zawrócone z Grecji do Turcji. Byli to obywatele Pakistanu (240), Afganistanu (42), Iranu (10), Indii (7), Bangladeszu (5), Iraku (5), Kongo (5), Sri Lanki (4), Syrii (2), Somalii (1), Wybrzeża Kości Słoniowej (1), Maroka (1), Egiptu (1) i Palestyny (1). Łącznie w 2016 r. w ramach dwustronnej umowy o readmisji pomiędzy Grecją i Turcją zawrócono 1 292 migrantów, przy czym większość operacji powrotowych odbyła się w marcu 5 .

W celu ułatwienia powrotów oraz zapewnienia trwania tego procesu konieczne było podjęcie szeregu kroków prawnych i logistycznych.

2.1. Środki prawne

W celu zapewnienia pełnego przestrzegania prawa UE i prawa międzynarodowego Grecja i Turcja zmieniły szereg przepisów prawnych. W dniu 3 kwietnia Grecja przyjęła ustawę 6 określającą niezbędne przepisy prawne dotyczące pełnego stosowania pojęcia bezpiecznego kraju trzeciego i bezpiecznego kraju pierwszego azylu, jak również przewidujące przyspieszone procedury rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu, w tym przyspieszenie postępowań odwoławczych. Obecnie działa 20 komisji odwoławczych, które do końca 2016 r. mają rozpatrzyć w drugiej instancji wszystkie zawisłe wnioski o azyl. Zgodnie z niedawno przyjętym ustawodawstwem krajowym komisje te, od dnia 4 kwietnia na okres przejściowy wynoszący do 6 miesięcy do momentu powołania nowego organu odwoławczego i stworzenia i uruchomienia nowych komisji odwoławczych, będą również odpowiedzialne za rozpatrzenie wszelkich odwołań złożonych od decyzji w pierwszej instancji. Wprowadzane są korekty do trwających projektów, w szczególności projektu wspierającego komisje odwoławcze odpowiedzialne za rozpatrzenie zaległych spraw 7 , aby wykorzystać te komisje do dodatkowej pracy na wyspach greckich. W prawie krajowym przewidziano możliwość utworzenia w przyszłości dodatkowych komisji i wykorzystywania telekonferencji i wideokonferencji podczas procedury azylowej we wszystkich instancjach.

W dniu 6 kwietnia Turcja przyjęła rozporządzenia 8 , w których doprecyzowano, że obywatele Syrii powracający na mocy nowych ustaleń mogą zażądać tymczasowej ochrony i ją otrzymać. Przepisy te obejmują zarówno wcześniej zarejestrowanych, jak i niezarejestrowanych Syryjczyków w Turcji. Oprócz zmian legislacyjnych Turcja, pismem z dnia 12 kwietnia 2016 r., przekazała zapewnienie, że wszyscy obywatele Syrii zostaną po powrocie objęci ochroną czasową. Trwają obecnie dyskusje dotyczące takich gwarancji dla obywateli innych państw.

Powroty odbywają się w ramach istniejących dwustronnych umów o readmisji pomiędzy Grecją a Turcją. Komisja poczyniła dalsze postępy w sprawie umowy o readmisji UE-Turcja – ta funkcjonująca obecnie na zasadzie dwustronnej umowa zostanie zastąpiona przez umowę o readmisji między UE a Turcją już od 1 czerwca (zamiast, jak pierwotnie przewidywano, od 1 października 2017 r.). W dniu 1 kwietnia na posiedzeniu Wspólnego Komitetu ds. Readmisji przyjęto decyzję w sprawie przyspieszenia do 1 czerwca 2016 r. wejścia w życie postanowień dotyczących readmisji obywateli państw trzecich, które zaczną obowiązywać z chwilą zatwierdzenia przez turecki parlament. Komisja będzie nadal monitorować wykonanie tej umowy względem obywateli tureckich i przygotowania podjęte w związku z readmisją obywateli państw trzecich i zorganizuje kolejne posiedzenie techniczne przed końcem kwietnia. Turcja uzgodniła także z Niemcami dwustronny protokół wykonawczy do umowy o readmisji między UE a Turcją i obecnie negocjuje takie instrumenty z Bułgarią i Grecją.

2.2. Działania operacyjne

W ostatnich tygodniach Komisja prowadziła ścisłą współpracę z greckimi i tureckimi władzami zmierzającą do wprowadzenia niezbędnych usprawnień w zakresie rozwiązań praktycznych i rozwiązań logistycznych oraz zasobów ludzkich, służących sprawnemu przeprowadzeniu powrotów. Komisja wspomaga władze greckie poprzez przekazywanie wiedzy fachowej i środków finansowych z budżetu UE, koordynację działań na miejscu pod przewodnictwem koordynatora UE i wykorzystywanie wsparcia od innych państw członkowskich i agencji UE.

Pierwszym krokiem było przetransportowanie na kontynent w ciągu jednego tygodnia większości migrantów, którzy przybyli na wyspy przed dniem 20 marca. Przy wsparciu Komisji i Fronteksu hotspoty są dostosowywane do tego, aby móc przeprowadzać szybkie powroty do Turcji z wysp oraz ułatwić włączenie w pracę i infrastrukturę hotspotów urzędników zajmujących się powrotami i procedurą azylową. Należy zauważyć, że chociaż liczba osób przybywających z Turcji znacznie się zmniejszyła, nowo przybyłe osoby i tak zwiększyły obciążenie już przepełnionych obiektów, w szczególności ze względu na konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na dzieci i osoby słabsze oraz zaspokojenie podstawowych potrzeb, takich jak higiena, wyżywienie i pomoc medyczna.

Do niedawna niewiele osób przybywających do Grecji występowało o udzielenie azylu w tym kraju. Jednakże w obliczu zagrożenia szybkim odesłaniem do Turcji liczba wniosków o udzielenie azylu wzrosła w ciągu ostatnich dwóch tygodni, kiedy to złożono 2 000 wniosków o udzielenie azylu w Grecji. Długie procedury wiązałyby się z dalszym obciążeniem już przeciążonych greckich służb azylowych. W związku z tym obecnie na wyspach greckich powstaje system postępowań w trybie przyspieszonym na wszystkich etapach – od początkowego przesłuchania aż do postępowań odwoławczych, zgodnie z przepisami dyrektywy dotyczącej procedur azylowych 9 . 

W celu dalszego wspierania władz greckich EASO i Frontex w dniu 19 marca opublikowały dwa kolejne zaproszenia do zgłaszania kandydatur ekspertów. Wszystkie państwa członkowskie przekazały szczegółowe dane liczbowe dotyczące swoich wkładów. Sytuacja przedstawia się następująco:

Na tej podstawie EASO stopniowo rozmieszcza urzędników azylowych na wyspach – 32 urzędników azylowych na początku kwietnia, 60 kolejnych do dnia 18 kwietnia. Do połowy maja powinni oni osiągnąć zdolność do rozpatrywania ok. 200 wniosków dziennie. Szczególnym problemem jest znalezienie tłumaczy ustnych ze względu na konieczne stosunkowo rzadkie kombinacje językowe: potrzeby średnioterminowe udało się zaspokoić dzięki zobowiązaniom państw członkowskich (86), skorzystaniu z usługi tłumaczy ustnych akredytowanych przy instytucjach UE (32) i ogłoszeniu EASO, ale wraz z rozrastaniem się działań istnieje ryzyko wystąpienia niedoborów w najbliższych dniach i tygodniach. Na miejscu pracuje obecnie 67 tłumaczy ustnych i trwają rozmowy między Komisją, EASO i greckimi służbami azylowymi w sprawie znalezienia sposobu na utrzymanie wystarczającej ilości tłumaczy w kontekście wzrostu zdolności rozpatrywania wniosków azylowych.

W celu zagwarantowania powrotu wszystkich imigrantów, którzy przybyli nielegalnie po 20 marca, grecką policję wspierają eksperci państw członkowskich UE w zakresie readmisji, którzy zostali przysłani przez Frontex. Ponadto ogółem 25 tureckich oficerów łącznikowych zostało wysłanych do greckich hotspotów, a pięciu greckich oficerów łącznikowych do miejsc przybywania migrantów w Turcji w celu zapewnienia skutecznej i szybkiej komunikacji między biurami ds. readmisji po obu stronach i koordynacji szczegółów operacji powrotowych. Obecnie trwają również dyskusje na temat przyspieszonych procedur operacyjnych pomiędzy Grecją a Turcją, które poprawią przebieg tego szeroko zakrojonego procesu powrotu migrantów. Frontex zapewnił dostępność środków transportu na cele powrotów – 24 autobusy, pięć promów oraz jeden samolot czarterowy – i rozmieścił 339 dodatkowych funkcjonariuszy na Lesbos i Chios w celu wsparcia procesu readmisji 10 .

2.3. Wsparcie finansowe ze strony UE

Zgodnie z uzgodnieniami koszty operacji powrotowych zostaną pokryte z budżetu UE i szacunkowo na ten cel ma zostać przekazane w ciągu sześciu miesięcy 280 mln EUR. Ponadto Frontex udostępnił w 2016 r. 66,5 mln EUR na finansowanie operacji powrotowych w państwach członkowskich 11 . Trwają dyskusje na temat zapewnienia dodatkowych środków na Frontex i EASO poprzez zwiększenie budżetu operacyjnego lub uruchomienie środków na pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych z Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (AMIF) oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ISF). Na wniosek może być również dostępna dodatkowa pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych.

Oprócz 509 mln EUR przydzielonych Grecji w ramach programu krajowego, od 2015 r. Grecja otrzymała już 181 mln EUR w ramach środków nadzwyczajnych. Przeznaczono dla Grecji dodatkowe środki, które mają służyć finansowaniu ośrodków recepcyjnych, działań związanych z organizacją powrotów oraz dodatkowego personelu. Konieczne jest zapewnienie trwałej zdolności służby azylowej w Grecji. W tym kontekście trwają rozmowy na temat dodatkowego wsparcia finansowego w celu zwiększenia liczby personelu w służbie azylowej, rekrutacji tłumaczy ustnych, wsparcia operacyjnego policji greckiej na granicach zewnętrznych oraz niezbędnych dostosowań w celu wsparcia komisji odwoławczych odpowiedzialnych za rozpatrzenie zaległych spraw.

3.System przesiedleń „jeden do jeden” z Turcji do UE

Sytuacja obecna

Przy wsparciu Komisji, agencji UE i innych państw członkowskich, a także UNHCR, stworzono mechanizm, który ma zapewnić natychmiastowe wdrożenie systemu. Pierwsze przesiedlenia z Turcji po oświadczeniu przeprowadzono w dniach 4-5 kwietnia: 74 Syryjczyków ubiegających się o azyl zostało przesiedlonych do Niemiec, Finlandii i Niderlandów. Ogółem do tej pory z Turcji do Niemiec, Finlandii, Niderlandów i Szwecji przesiedlono 103 Syryjczyków.

3.1. Środki prawne

Przesiedlenia w ramach programu 1:1 będą obywały się w pierwszym rzędzie przy zapewnieniu realizacji zobowiązań podjętych przez państwa członkowskie w lipcu 2015 r. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Komisję w ubiegłym tygodniu z ustalonych 22 504 miejsc nadal dostępnych jest 16 800, choć część z nich zostanie wykorzystana przez osoby przesiedlone z Jordanii i Libanu. Wszelkie dalsze potrzeby w zakresie przesiedleń będą zaspokajane poprzez podobny dobrowolny mechanizm, do limitu wynoszącego dodatkowe 54 000 osób. W dniu 21 marca br. Komisja zaproponowała 12 udostępnienie 54 000 miejsc pierwotnie przewidzianych na relokację dla zgodnego z przepisami przyjmowania przez UE obywateli Syrii z Turcji poprzez przesiedlenie, przyjmowanie ze względów humanitarnych lub inne rozwiązania prawne, takie jak wizy humanitarne, stypendia, łączenie rodzin i podobne. Komisja oczekuje, że proponowana decyzja Rady zostanie przyjęta w trybie pilnym. Oznaczałoby to, że całkowita maksymalna liczba przesiedleń wyniesie ok. 70 800 13 .

3.2. Działania operacyjne

W celu szybkiego wdrażania programu przesiedleń 1:1, w ścisłej współpracy między Komisją, państwami członkowskimi 14 , EASO, UNHCR i Turcją zostały opracowane standardowe procedury operacyjne. Prace nad nimi zakończą się wkrótce. Zgodnie z tym systemem najpierw Turcja przedkłada UNHCR listę osób, które mają zostać przesiedlone. UNHCR wyłania uchodźców, którzy chcą zostać przesiedleni, ocenia ich podatność na zagrożenia 15 i odsyła do konkretnych państw członkowskich. Państwa członkowskie sporządzą ostateczną decyzję dotyczącą wyłonienia przesiedlanych osób oraz będą prowadzić własne kontrole bezpieczeństwa.

Skuteczna realizacja programu 1:1 w ramach oświadczenia UE-Turcja wymaga nie tylko dobrej koordynacji, ale także wspólnego zaangażowania. Istotne jest, by państwa członkowskie przyczyniały się do programu przesiedleń w szybki, trwały i przewidywalny sposób. Ścisłe monitorowanie jest konieczne, by dopilnować, aby liczba i tempo przesiedlania Syryjczyków z Turcji do UE pokrywały się z powrotami Syryjczyków z Grecji do Turcji. Państwa członkowskie, planując swoje zobowiązania w zakresie przesiedleń, muszą uwzględnić potrzebę zapewnienia minimum przewidywalności dla UNHCR i poszczególnych kandydatów do przesiedlenia, oraz znacznie skrócić zwykłe procedury przesiedlania (z 12 miesięcy do kilku tygodni). Komisja będzie dążyć do rozwiązania kwestii niedoborów w przypadku ich wystąpienia, a także zapewnienia odpowiedniej koordynacji działań.

4.Zapobieganie nowym morskim i lądowym szlakom nielegalnej migracji

Jednym z głównych celów oświadczenia UE-Turcja jest powstrzymanie nielegalnych przepływów migracyjnych na trasie wschodniośródziemnomorskiej. Zahamowanie przypływu migrantów na jednej trasie może spowodować większe wykorzystywanie innych dróg. Przemytnicy będą nadal wykorzystywać migrantów znajdujących się w trudnej sytuacji i będą dążyć do znalezienia nowych tras. W chwili obecnej nie ma dowodów na to, że nowe połączenia powstają bezpośrednio w wyniku oświadczenia UE-Turcja i działań zmierzających do kontrolowania przepływów na trasie wschodniośródziemnomorskiej. Sytuacja ta jest ściśle monitorowana.

Najbardziej prawdopodobne trasy alternatywne to granica lądowa między Grecją a Albanią, droga morska Włochy-Grecja i Albania, granica lądowa między Turcją a Bułgarią/Grecją, granica lądowa między Grecją a Bułgarią oraz trasa środkowośródziemnomorska. Zmiany przepływów migrantów przez Morze Czarne i Ukrainę, wzdłuż szlaków arktycznych (granice między Finlandią, Norwegią i Rosją), jak również na zachodnim szlaku śródziemnomorskim są ściśle monitorowane przez Komisję i Frontex. Dotychczas nie odnotowano żadnych znaczących zmian. W ramach europejskiego systemu nadzoru granic (EUROSUR), Frontex przekazuje informacje na temat incydentów i informacje operacyjne oraz dokonuje analizy ryzyka w celu szybkiego wykrywania ewentualnych zmian szlaków migracyjnych. Na Morzu Adriatyckim i Morzu Śródziemnym do prowadzenia obserwacji wykorzystywane są różne narzędzia, w tym monitorowanie satelitarne. Prowadzona przez Frontex w środkowej części Morza Śródziemnego operacja „Tryton” została rozszerzona na obszar Morza Adriatyckiego między Grecją, Włochami i Albanią. W ramach operacji „Tryton” ma również miejsce nadzór powietrzny między Włochami a Albanią.

5.Dobrowolny system przyjmowania ze względów humanitarnych

W celu zapewnienia, że dobrowolny system przyjmowania ze względów humanitarnych określony w zaleceniu Komisji 16 będzie funkcjonował od momentu zakończenia nielegalnych przekroczeń między Turcją a UE albo przynajmniej ich znaczącego i trwałego obniżenia, trwają prace służące realizacji programu poprzez sfinalizowanie standardowych procedur operacyjnych z państwami członkowskimi UE i państwami stowarzyszonymi, jak również ze stroną turecką. Wkłady państw członkowskich do tego programu na zasadzie dobrowolności są również omawiane na forum Rady.

6.Liberalizacja przepisów wizowych

Podczas szczytu UE–Turcja, który odbył się dnia 29 listopada 2015 r., określono ambitny program dla władz tureckich prowadzący do liberalizacji reżimu wizowego jesienią 2016 r., tymczasem oświadczenie UE-Turcja sprawiło, że pełna realizacja planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego w stosunku do wszystkich państw członkowskich w celu zniesienia obowiązku wizowego dla obywateli tureckich została przyspieszona i jej termin wyznaczono najpóźniej do końca czerwca 2016 r., pod warunkiem spełnienia przez Turcję wszystkich koniecznych kryteriów.

W związku z drugim sprawozdaniem na temat postępów Turcji w spełnianiu wymogów planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego 17 (zwanym dalej „drugim sprawozdaniem”) podjęto działania w kilku obszarach realizacji wspomnianego planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego, np. przyjęto rozporządzenie wykonawcze do ustawy o cudzoziemcach i ochronie międzynarodowej oraz rozporządzenie w sprawie współpracy i koordynacji międzyinstytucjonalnej w dziedzinie zarządzania granicami; ratyfikowano umowę o readmisji z Pakistanem; podpisano trzy protokoły dodatkowe do konwencji Rady Europy o ekstradycji; jak również porozumienia między Turcją a Europolem o mianowaniu tureckich urzędników łącznikowych. Ponadto, jak opisano powyżej w rozdziale 2 dotyczącym powrotów, znacznie poprawiło się praktyczne wdrażanie zobowiązań związanych z readmisją między Turcją a Grecją.

Komisja przedstawi swoje trzecie sprawozdanie z postępów w dniu 4 maja, a jeśli Turcja przyjmie środki niezbędne do spełnienia pozostałych kryteriów, sprawozdaniu będzie towarzyszył wniosek ustawodawczy w sprawie przeniesienia Turcji do wykazu bezwizowego 18 .

W związku z tym Komisja zachęca Turcję do kontynuowania intensywnych starań na rzecz spełnienia wszystkich kryteriów planu działania, a w szczególności zachęca Turcję do skoncentrowania swej uwagi i wysiłków na:

zmniejszeniu liczby zaległych i nierozstrzygniętych wniosków o udzielenie azylu, których jest obecnie ok. 140 000, a jednocześnie zapewnieniu, aby decyzje w sprawie nowych wniosków o azyl były rejestrowane w rozsądnym przedziale czasu i podejmowane w terminach określonych przepisami;

podjęciu niezbędnych kroków w celu przyznania wszystkim uchodźcom legalnego dostępu do rynku pracy, podobnych do środków przyjętych w styczniu w stosunku do uchodźców z Syrii w ramach ochrony czasowej;

dokonaniu przeglądu tureckiej polityki wizowej, zwłaszcza wzmocnieniu i wprowadzeniu obowiązku wizowego dla obywateli krajów będących źródłem wysokiego ryzyka migracji, które korzystają obecnie z ruchu bezwizowego z Turcją;

umożliwieniu niedyskryminacyjnego bezwizowego wjazdu na terytorium Turcji obywatelom wszystkich państw członkowskich UE;

zapewnieniu zgodności ram prawnych w obszarze ochrony danych z normami UE, aby umożliwić zacieśnienie współpracy między UE a Turcją w dziedzinie porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego;

podjęciu kroków koniecznych do wypełnienia wszystkich pozostałych wskaźników związanych z ochroną podstawowych praw opisanych w drugim sprawozdaniu;

ciągłej poprawie realizacji umowy o readmisji między UE a Turcją wobec wszystkich państw członkowskich, w tym readmisji obywateli tureckich i skutecznej readmisji obywateli państw trzecich w ramach istniejących wzajemnych zobowiązań w zakresie readmisji;

stworzeniu warunków dla skutecznego wdrażania, od dnia 1 czerwca 2016 r., przepisów dotyczących readmisji obywateli państw trzecich, zawartych w umowie o readmisji między UE a Turcją.

7.Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji

1 mld EUR przeznaczono już z budżetu UE, a ponadto 16 państw członkowskich 19 przesłało swoje zaświadczenia dotyczące wkładu finansowego na kwotę 1,61 mld EUR (z 2 mld EUR zapowiedzianych na lata 2016–2017). Na Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji (zwany dalej „Instrumentem”) w 2016 r. przewidziano w budżecie UE kwotę 250 mln EUR. 4 marca podpisano pierwsze umowy o wartości 77 mln EUR, a 18 marca dokonano pierwszych płatności 20 .

Przyspieszono programowanie i przygotowywanie projektów w ramach Instrumentu. Podejście do przyspieszonej realizacji założeń Instrumentu 21 obejmuje różne rodzaje finansowania, przedstawione poniżej 22 . Oczekuje się, że dokonana wspólnie przez UE i Turcję ocena potrzeb zostanie zakończona do końca kwietnia i przedstawiona komitetowi sterującemu w dniu 12 maja. Ścisła współpraca z tureckimi ministerstwami zapewni uzyskanie przez władze tureckie maksymalnego wpływu na podejmowane decyzje, co ma kluczowe znaczenie dla pomyślnej realizacji programów.

Pomoc humanitarna

Pierwsze trzy rodzaje finansowania dotyczą pomocy humanitarnej:

1)zapewnienie na krótką metę utrzymania i zintensyfikowania istniejącej pomocy humanitarnej UE w Turcji poprzez uruchomienie kwoty 165 mln EUR z budżetu Komisji: pierwsza transza w wysokości 90 mln EUR została zakontraktowana z 16 partnerami do połowy kwietnia. Druga transza w wysokości 75 mln EUR zostanie zakontraktowana przed końcem lipca. Dzięki temu zabezpieczone zostaną podstawowe potrzeby, a należą do nich działania skupiające się w szczególności na ochronie grup szczególnie wrażliwych, np. ochronie dzieci, zdrowiu kobiet oraz edukacji w sytuacjach nadzwyczajnych;

2)opracowanie zintegrowanego systemu regularnego transferu środków działającego na zasadzie elektronicznej karty na cele zaspokojenia podstawowych potrzeb najsłabszych uchodźców poprzez comiesięczne przelewy na poziomie gospodarstw domowych. Te comiesięczne przelewy umożliwią uchodźcom pokrycie najpilniejszych potrzeb w zakresie wyżywienia i schronienia oraz będą mogły być wykorzystywane do uzyskania dostępu do edukacji i opieki zdrowotnej. Program ten, znany pod nazwą siatki bezpieczeństwa socjalnego w sytuacjach nadzwyczajnych, stanowi główne narzędzie pomocy humanitarnej w ramach Instrumentu i zapewni dostarczenie pomocy w sposób przewidywalny, godny, racjonalny pod względem kosztów i efektywny, tworząc zachęty służące stabilizacji najsłabszych uchodźców;

3)wspieranie działań dotyczących ochrony i określonego dodatkowego wsparcia rzeczowego (dostawy produktów nieżywnościowych oraz bezpośrednie wsparcie w formie namiotów, materaców itp.) dla najsłabszych uchodźców, w obozach i poza nimi. Może to obejmować również kształcenie nieformalne oraz uzupełniające projekty w dziedzinie zdrowia (zob. poniżej). Zostanie również przewidziany bufor finansowy umożliwiający szybkie reagowanie na pilne i nieprzewidziane potrzeby humanitarne.

Działania humanitarne drugiego i trzeciego rodzaju będą realizowane odpowiednio od lipca i października 2016 r., a ich wartość szacowana jest na łączną kwotę 435 mln EUR. Działania zapewniające pomoc humanitarną w ramach Instrumentu będą wdrażane zgodnie z unijnym prawem pomocy humanitarnej i według zasad określonych w Konsensusie europejskim w sprawie pomocy humanitarnej.

Edukacja, zdrowie, infrastruktura i wsparcie społeczno-gospodarcze

W tych dziedzinach skoncentrowanych zostanie kilka rodzajów finansowania:

1)zakontraktowanie do końca kwietnia sześciu dodatkowych projektów opiewających na kwotę 76 mln EUR, wskazanych już za pośrednictwem funduszu powierniczego UE na rzecz Syrii. Dwa kolejne projekty o wartości 88 mln EUR są aktualnie przygotowywane, tak by mogły zostać zakontraktowane do końca lipca. Projekty zapewnią dodatkowe środki na utrzymanie dla uchodźców syryjskich i przyjmujących ich społeczności oraz będą się koncentrować m.in. na szkolnictwie wyższym i edukacji pozaformalnej, a także kształceniu i szkoleniu zawodowym, wsparciu psychospołecznym i zdrowiu. Komisja będzie kontynuować wdrażanie części finansowania koordynowanej za pośrednictwem funduszu powierniczego UE na rzecz Syrii, w tym w dziedzinach takich, jak dostęp do rynku pracy, działania wspólnotowe, mniejsze inicjatywy dotyczące dotacji, a także inne środki ułatwiające integrację i środki miękkie;

2)w ramach Instrumentu przyjęto specjalny środek 23 w wysokości 60 mln EUR na pokrycie kosztów wyżywienia, opieki zdrowotnej i zakwaterowania w Turcji migrantów, którzy zostali zawróceni do tego państwa 24 . W celu zapewnienia efektywności, skuteczności, trwałości oraz współodpowiedzialności, środek ten ma być wdrażany w drodze bezpośredniego porozumienia z tureckim ministerstwem spraw wewnętrznych. Był on również stosowany od 4 kwietnia, czyli od dnia rozpoczęcia pełnego wdrożenia oświadczenia UE-Turcja;

3)Komisja opracuje także w ramach Instrumentu specjalny środek na rzecz edukacji i zdrowia uchodźców.

4)Komisja będzie również współpracować z międzynarodowymi instytucjami finansowymi w celu zapewnienia ich zaangażowania w udzielanie wsparcia w obszarach infrastruktury oraz wsparcia społeczno-gospodarczego.

8.Modernizacja unii celnej

W maju 2015 r. Komisja i rząd Turcji postanowiły rozpocząć procedury w celu unowocześnienia i rozszerzenia unii celnej. W sierpniu 2015 r. Komisja rozpoczęła ocenę skutków 26 z myślą o przygotowaniu wytycznych negocjacyjnych w trakcie 2016 r. Konsultacje społeczne 27 rozpoczęto 16 marca, a zostaną one zakończone 9 czerwca 2016 r.

9.Proces akcesyjny

Trwają prace nad rozdziałem 33 (przepisy finansowe i budżetowe), w odniesieniu do którego Komisja uznaje, że ustalenia jej sprawozdania z przeglądu z 2008 r. pozostają aktualne, a co za tym idzie podtrzymuje ona swoje zalecenie dotyczące otwarcia tego rozdziału. Rada zwróciła się do Turcji o przedłożenie jej stanowiska negocjacyjnego. Komisja przedstawi Radzie projekt wspólnego stanowiska do końca kwietnia 2016 r.

W przyśpieszonym tempie toczą się przygotowania w kierunku otwarcia pięciu kolejnych rozdziałów, bez uszczerbku dla stanowisk państw członkowskich zgodnie z obowiązującymi przepisami. Komisja potwierdza swój zamiar sfinalizowania wszystkich powiązanych dokumentów przygotowawczych na wiosnę, z myślą o przedstawieniu ich Radzie według następującego harmonogramu:

wkrótce zostaną sfinalizowane prace przygotowawcze w dziedzinie energii (rozdział 15). Do końca kwietnia 2016 r. Komisja przedstawi zaktualizowane sprawozdanie z przeglądu;

w zasadniczych obszarach wymiaru sprawiedliwości i praw podstawowych oraz sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa (rozdziały 23 i 24) prowadzone są konsultacje techniczne przed posiedzeniem podkomitetu przewidzianym na koniec kwietnia. Rozdziały te obejmują szereg kluczowych kwestii, w tym prawa podstawowe, takie jak wolność słowa, sądownictwo, politykę antykorupcyjną, migrację i azyl, politykę wizową, zarządzanie granicami, współpracę policyjną oraz walkę z przestępczością zorganizowaną i terroryzmem. UE oczekuje od Turcji poszanowania najwyższych standardów demokracji, praworządności i poszanowania podstawowych wolności, w tym wolności wypowiedzi. Komisja chciałaby przedstawić zaktualizowane sprawozdania z przeglądu w maju 2016 r.;

Turcja przedłożyła swoje zaktualizowane stanowisko negocjacyjne w sprawie edukacji i kultury (rozdział 26) w dniu 24 marca i na tej podstawie Komisja sfinalizuje do końca kwietnia 2016 r. zaktualizowany projekt wspólnego stanowiska;

Europejska Służba Działań Zewnętrznych aktualizuje sprawozdanie z przeglądu polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony (rozdział 31), które ma zostać zakończone pod koniec kwietnia 2016 r.

10.Sytuacja humanitarna w Syrii

Interwencja humanitarna w Syrii oraz zapobieganie dalszej migracji pozostają wspólnym celem zarówno dla UE, jak i Turcji, co wymaga ścisłej współpracy między UE a Turcją w celu mobilizacji pomocy i zapewnienia dostępu organizacji humanitarnych do osób potrzebujących w Syrii.

Od czasu opublikowania komunikatu Komisji z dnia 16 marca 2016 r. 28 UE i Turcja w dalszym ciągu przeznaczają znaczne środki na pomoc humanitarną. UE jest głównym darczyńcą, a od początku kryzysu UE i państwa członkowskie przekazały już w sumie 5,7 mld EUR. Kwota ta obejmuje 3,8 mld EUR na pomoc humanitarną, przy czym 1,3 mld EUR pochodzi z budżetu UE – 45 % tej kwoty przeznaczone jest na działania ratujące życie w samej Syrii, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów obleganych i trudno dostępnych, we współpracy z ponad 20 organizacjami humanitarnymi. Dostęp do osób znajdujących się w potrzebie wciąż jest najważniejszym wyzwaniem humanitarnym w Syrii, a UE i Turcja nadal aktywnie działają w ramach humanitarnej grupy zadaniowej Międzynarodowej Grupy Wsparcia Syrii, dążąc do zapewnienia pełnego i nieskrępowanego dostępu do ludności w całej Syrii oraz zwalczając takie problemy, jak przeszkody biurokratyczne w tym kraju. Grupa zadaniowa zasadniczo przyczyniła się do umożliwienia dostarczenia pomocy humanitarnej prawie 450 000 osób od początku bieżącego roku. Przede wszystkim do Turcji należy usprawnienie wydawania wiz oraz rejestracji lokalnych i międzynarodowych organizacji pozarządowych prowadzących działalność transgraniczną, a także umożliwienie przekazywania z terenu Turcji pomocy humanitarnej dla wszystkich potencjalnie dostępnych obszarów transgranicznych w Syrii.

Aby wysiłki te przynosiły rezultaty, niezbędna jest transgraniczna pomoc z ościennych krajów, w tym Turcji. W 2015 r. 27 % unijnej pomocy humanitarnej w Syrii zostało dostarczone z terenu Turcji. Pomoc ta, w tym pomoc ratująca życie dla około 60 000 osób przebywających obecnie w północnej Syrii, wzdłuż granicy z Turcją, jest w dalszym ciągu priorytetem.. UE z zadowoleniem przyjmuje pomoc udzieloną przez Turcję na tych obszarach.

UE będzie nadal dostarczać pomoc humanitarną dla ludności w Syrii, bez względu na to, gdzie osoby te przebywają, w zależności od potrzeb. W 2016 r. UE przyznała wstępnie 140 mln euro na działania ratujące życie, przy czym stałym priorytetem pozostaje docieranie do terenów trudno dostępnych. Ścisła współpraca z Turcją pozostaje kluczowa dla rozszerzenia dostępu do osób potrzebujących na terenie całej Syrii.

11. Podsumowanie

Oświadczenie UE-Turcja zaczęło przynosić efekty. Gwałtowny spadek liczby nielegalnych migrantów i azylantów przeprawiających się z Turcji do Grecji nie tylko dowodzi jego skuteczności, lecz również pokazuje, że jest możliwe przerwanie działalności sieci przemytu ludzi. Skuteczne wdrożenie oświadczenia oznacza wysłanie silnego sygnału dla migrantów, że wejście na pokład łodzi lub statku w Turcji i narażenie życia nie jest właściwym sposobem dotarcia do Europy. Istnieje legalna i bezpieczna możliwość, jaką dają przesiedlenia. UE i jej państwa członkowskie powinny dalej działać na rzecz wdrożenia Instrumentu i zachować czujność w odniesieniu do alternatywnych szlaków migracyjnych, które są ściśle monitorowane. Komisja jest gotowa do szybkiego działania w wypadku powstania nowych tras.

Poczyniono znaczne postępy w wykonywaniu postanowień oświadczenia. Wspólne wysiłki władz greckich i tureckich, Komisji, państw członkowskich i agencji UE przyniosły skutki, ponieważ ustanowiono ramy przetwarzania rosnącej liczby wniosków o udzielenie azylu w Grecji i bezpiecznego odsyłania nielegalnych migrantów do Turcji, dbając przy tym o to, by osoby ubiegające się o azyl otrzymały w razie potrzeby niezbędną ochronę w Turcji i otwierając legalną drogę do Europy poprzez przesiedlenia.

Chociaż już wiele osiągnięto we wstępnej fazie wdrażania oświadczenia, wciąż dużo pozostaje do zrobienia. Nie ma miejsca na samozadowolenie, zwłaszcza gdy jeden z najbardziej ambitnych elementów – codzienne funkcjonowanie procesu rzeczywistych powrotów i przesiedleń w pełnej zgodności z unijnymi i międzynarodowymi przepisami – jeszcze się nie rozpoczął. Komisja będzie nadal w pełni zaangażowana w realizację wszystkich elementów w kolejnych fazach, między innymi poprzez przyspieszenie wypłat w ramach Instrumentu i uruchomienie projektów, które będą wspierać syryjskich uchodźców w Turcji. Komisja zapewni wsparcie dla Turcji w pracach, które państwo to musi jeszcze podjąć zgodnie z oświadczeniem, by wypełnić wszystkie pozostałe kryteria liberalizacji reżimu wizowego. Turcja musi poczynić odpowiednie wysiłki, aby zagwarantować, że osoby potrzebujące ochrony międzynarodowej uzyskają potrzebne wsparcie, również za sprawą Instrumentu pomocy. W kontekście wspierania Grecji państwa członkowskie muszą wzmóc swoje wysiłki, nie tylko zmierzające do dalszego usprawnienia procesu rozpatrywania wniosków o azyl na wyspach, ale również służące wsparciu Grecji w obliczu sytuacji humanitarnej, zwłaszcza poprzez szybkie wdrożenie zobowiązań dotyczących przesiedleń.

Komisja uważa, że przede wszystkim należy pilnie zwrócić uwagę na następujące etapy:

wszystkie państwa członkowskie powinny zwiększyć swoje zobowiązania w celu osiągnięcia wymaganego wsparcia dla EASO i Fronteksu, oraz zintensyfikować realizację podjętych zobowiązań. W szczególności priorytetowy charakter należy nadać w tej chwili rozmieszczeniu niezbędnych tłumaczy ustnych;

aby zapewnić sprawne funkcjonowanie procesu przesiedlania, niezbędne są dodatkowe zobowiązania i zgoda wszystkich państw członkowskich;

Parlament Europejski i Rada powinny szybko sfinalizować proces podejmowania decyzji w sprawie wniosku Komisji z dnia 21 marca 2016 r. dotyczącego wykorzystania na potrzeby przesiedleń 54 000 miejsc pierwotnie przewidzianych na potrzeby relokacji;

Turcja powinna przedsięwziąć odpowiednie środki, aby zrealizować do końca kwietnia pozostałe założenia w dziedzinie liberalizacji reżimu wizowego, co umożliwi zniesienie wymogów wizowych wobec tureckich obywateli najpóźniej do końca czerwca 2016 r.;

12 państw członkowskich, tj. Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Grecja, Litwa, Malta, Polska, Rumunia, Słowenia i Hiszpania, które muszą jeszcze przesłać zaświadczenia dotyczące wkładu finansowego do Instrumentu, powinno to teraz zrobić.

Komisja przedstawi swoje drugie sprawozdanie z postępów w zakresie wdrażania oświadczenia UE–Turcja na początku czerwca 2016 r.

(1)

Oświadczenie zostało poprzedzone określeniem sześciu zasad w oświadczeniu szefów państw i rządów UE z dnia 7 marca: http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2016/03/07-eu-turkey-meeting-statement/ . Komisja określiła swoje stanowisko w komunikacie „Dalsze etapy operacyjne we współpracy między UE a Turcją w dziedzinie migracji” (COM(2016)166 final z dnia 16 marca 2016 r.).

(2)

Sprawozdanie obejmuje postępy poczynione w realizacji wspólnego planu działania UE-Turcja od czasu opublikowania przez Komisję w dniu 4 marca trzeciego sprawozdania z realizacji. W ramach procesu reagowania na szczeblu politycznym w sytuacjach kryzysowych Turcja przekazuje dane dotyczące realizacji wspólnego planu działania UE-Turcja: w dniu 7 kwietnia przekazała takie dane po raz czwarty.

(3)

Grupa zadaniowa działa pod kierownictwem Komisji i obejmuje przedstawicieli Sekretariatu Generalnego Rady, prezydencji, ESDZ, EASO, Fronteksu i Europolu.

(4)

COM(2016) 166 final z dnia 16 marca 2016 r.

(5)

Dla porównania w 2015 r. odesłano jedynie osiem osób.

(6)

Ustawa 4375 (Dz.U. A’51 z 3 kwietnia 2016 r.) w sprawie organizacji i działania urzędu azylowego, organu odwoławczego, departamentu przyjmowania i identyfikacji, ustanowienia sekretariatu generalnego ds. przyjmowania, transpozycji do prawa greckiego dyrektywy 2013/32/WE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona) (Dz. U L 180 z 29.6.2013), przepisów dotyczących zatrudnienia osób korzystających z ochrony międzynarodowej oraz innych przepisów.

(7)

Komisje odwoławcze powołane na mocy art. 26 i 32 dekretu prezydenckiego 114/2010 (Dz.U. A’195 z 22 listopada 2010 r.).

(8)

Rozporządzenie 2014/6883 w sprawie ochrony czasowej oraz rozporządzenie 2016/8722 zmieniające rozporządzenie w sprawie ochrony czasowej.

(9)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona).

(10)

Są to zarówno oficerowie odpowiedzialni za readmisję, jak i funkcjonariusze eskortujący. Oprócz tego przed dniem 20 marca 2016 r. w ramach operacji „Posejdon” w Grecji pracowało już 735 oddelegowanych funkcjonariuszy (byli to członkowie załóg statków patrolowych, śmigłowców, specjaliści od pobierania odcisków palców, funkcjonariusze prowadzący przesłuchania i operatorzy urządzeń prześwietlających).

(11)

Obejmuje ona zwrot kosztów ekspertów Fronteksu ds. powrotów, kosztów transportu (w tym statki udostępnione za pośrednictwem Fronteksu) i kosztów policjantów eskortujących osoby powracające (w tym funkcjonariuszy policji oddelegowanych przez inne państwa członkowskie w ramach dwustronnej współpracy policyjnej).

(12)

Wniosek w sprawie decyzji Rady zmieniającej decyzję Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiającą środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, COM(2016) 171 final z dnia 21 marca 2016 r.

(13)

Na co składają się miejsca pozostałe w ramach ustalonego w lipcu 2015 r. programu przesiedleń i 54 000 rezerwowych miejsc na potrzeby relokacji.

(14)

Również Norwegia, Islandia, Szwajcaria i Liechtenstein.

(15)

Kryteria ONZ dotyczące podatności na zagrożenia: zagrożone kobiety i dziewczynki; osoby, które padły ofiarą przemocy lub tortur, uchodźcy wymagający ochrony prawnej lub fizycznej; uchodźcy wymagający opieki medycznej lub niepełnosprawni; zagrożone dzieci i nastolatkowie.

(16)

Zalecenie Komisji z dnia 15.12.2015 dotyczące programu dobrowolnego przyjmowania, ze względów humanitarnych, uchodźców przebywających w Turcji, C(2015) 9490.

(17)

COM(2016) 140 final z dnia 4 marca 2016 r.

(18)

Rozporządzenie 539/2001, załącznik II.

(19)

Republika Czeska, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Luksemburg, Niderlandy, Portugalia, Słowacja, Szwecja i Zjednoczone Królestwo.

(20)

Uruchomiono dwa duże projekty dotyczące pomocy żywnościowej (40 mln EUR, gdzie Światowy Program Żywnościowy występuje jako partner wdrażający) i edukacji dzieci uchodźców (37 mln EUR, gdzie jako partner wdrażający występuje UNICEF). Pierwszy z tych programów pomoże nakarmić 735 000 uchodźców w ciągu najbliższych sześciu miesięcy; dzięki drugiemu z nich do szkoły pójdzie dodatkowe 110 000 dzieci uchodźców.

(21)

Wybór partnerów wykonawczych musi być zgodny z zasadami i procedurami mającymi zastosowanie do budżetu UE i wykorzystywanego instrumentu oraz umotywowany zapewnieniem największej możliwej skuteczności.

(22)

 Załącznik 1 zawiera dodatkowe szczegółowe informacje na temat prac podjętych w celu przyspieszenia wdrożenia instrumentu od dnia 18 marca.

(23)

Specjalne środki będą finansowane z Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej i mają być realizowane za pomocą dotacji bezpośredniej dla właściwych władz tureckich. Umożliwi to skuteczne i efektywne wdrażanie środków w ramach istniejących mechanizmów oraz pozwoli uniknąć kosztów ogólnych i zapewni trwałość efektów. Wydatki kwalifikowane będą oparte na faktycznie poniesionych i weryfikowalnych kosztach, a władze tureckie uzyskają zwrot poniesionych kosztów z tytułu wykonania ustalonych wcześniej zadań. Stosowanie takiej bezpośredniej umowy nie oznacza powierzenia uprawnień wykonawczych partnerom tureckim ani udzielenia zgody na dokonywanie przez nich wyborów politycznych/pozostawienia im wolności wyboru w odniesieniu do sposobu podziału tych funduszy. Obydwie umowy będą zawierały klauzulę, która dopuszcza przeniesienie środków do alternatywnych sposobów wdrożenia w ramach Instrumentu.

(24)

Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 19.4.2016 przyjmująca specjalny środek dotyczący migrantów zawracanych do Turcji, który zostanie sfinansowany z budżetu ogólnego Unii Europejskiej. C(2016) 2435 final.

(25)

Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Grecja, Litwa, Malta, Polska, Rumunia, Słowenia i Hiszpania.

(26)

  http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_trade_035_turkey_en.pdf .

(27)

  http://trade.ec.europa.eu/consultations/index.cfm?consul_id=198 .

(28)

COM(2016) 166 final z dnia 16 marca 2016 r.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 20.4.2016

COM(2016) 231 final

ZAŁĄCZNIK

EMPTY

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY

Pierwsze sprawozdanie z postępów w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja

(1)

W przypadku umów zawieranych przez Komisję płatności zaliczkowe w wysokości do 80 % wartości umowy są co do zasady wypłacane w ciągu 30 dni po podpisaniu umowy.

(2)

W przypadku umów zawieranych przez EUTF nawet 90 % budżetu na pierwszy rok wypłacane jest w terminie 30 dni po podpisaniu umowy.