–

w imieniu Banka Slovenije – J. Žitko, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu rządu słoweńskiego – J. Morela i N. Pintar Gosenca, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – S. Delaude, B. Rous Demiri i A. Steiblytė, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Europejskiego Banku Centralnego – A. Grosu, K. Kaiser i C. Kroppenstedt, w charakterze pełnomocników, których wspierał G. Pajek, odvetnik,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 123 i 130 TFUE, art. 7 i 21 Protokołu nr 4 w sprawie statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (zwanego dalej „protokołem w sprawie ESBC i EBC”), art. 44–52 dyrektywy 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz.U. 2006, L 177, s. 1), a także art. 53–62 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniającej dyrektywę 2002/87/WE i uchylającej dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. 2013, L 176, s. 338).

2

Wniosek ten został złożony w ramach postępowania w sprawie kontroli zgodności z konstytucją krajowych przepisów ustawowych określających przesłanki powstania odpowiedzialności Banka Slovenije (banku centralnego Słowenii) za szkody spowodowane usunięciem niektórych instrumentów finansowych i dostęp do pewnych informacji dotyczących tego usunięcia, będących w posiadaniu tego banku centralnego.

3

Motyw drugi rozporządzenia Rady (WE) nr 3603/93 z dnia 13 grudnia 1993 r. określającego definicje w celu zastosowania zakazów określonych w art. [123 TFUE] i art. [125 ust. 1 TFUE] (Dz.U. 1993, L 332, s. 1) ma następujące brzmienie:

„terminy »pożyczki na pokrycie deficytu« oraz »inne rodzaje udogodnień kredytowych [inne kredyty]« zastosowane w art. [123 TFUE] powinny zostać zdefiniowane, zwłaszcza w odniesieniu do traktowania roszczeń istniejących od dnia 1 stycznia 1994 r.”.

4

Artykuł 1 § 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Do celów art. [123 TFUE]:

5

Artykuł 1 pkt 4 dyrektywy 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. odnoszącej się do podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz.U. 2000, L 126, s. 1) stanowił:

„Do celów niniejszej dyrektywy:

[…]

6

Zgodnie z motywem 6 dyrektywy 2001/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 kwietnia 2001 r. w sprawie reorganizacji i likwidacji instytucji kredytowych (Dz.U. 2001, L 125, s. 15):

„Administracyjne lub sądowe władze państwa członkowskiego pochodzenia mają wyłączne prawo decydowania i wdrażania środków reorganizacyjnych przewidzianych w prawie i zgodnych z praktyką stosowaną w danym państwie członkowskim. W związku z trudnościami w harmonizacji prawa i praktyk państw członkowskich należy umożliwić wzajemne uznawanie przez państwa członkowskie środków podejmowanych przez każde z państw członkowskich w celu przywrócenia rentowności instytucji kredytowych, które otrzymały zezwolenie wydane przez to państwo członkowskie”.

7

Artykuł 2 tej dyrektywy w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych sporu w postępowaniu głównym, stanowił:

„Do celów niniejszej dyrektywy:

[…]

[…]”.

8

Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 2001/24 stanowi:

„Jedynie władze administracyjne lub sądowe państwa członkowskiego pochodzenia są upoważnione do podejmowania decyzji w sprawie wdrożenia jednego lub więcej środków służących reorganizacji w instytucji kredytowej łącznie z oddziałami w innych państwach członkowskich”.

9

Artykuł 33 tej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Wszystkie osoby, od których wymaga się otrzymywania lub ujawniania informacji dotyczących procedur informacyjnych lub doradczych ustanowionych w art. 4, 5, 8, 9, 11 i 19, zobowiązane są dotrzymać tajemnicy zawodowej zgodnie z zasadami i warunkami określonymi w art. 30 dyrektywy [2000/12], z wyjątkiem władz sądowych, do których stosują się przepisy prawa krajowego”.

10

Artykuł 4 pkt 4 dyrektywy 2006/48 stanowił:

„Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

11

Artykuł 44 ust. 1 tej dyrektywy stanowił:

„Państwa członkowskie zapewniają, że wszystkie osoby obecnie lub w przeszłości zatrudnione przez właściwe organy, jak również biegli rewidenci lub eksperci działający w imieniu właściwych organów, podlegają obowiązkowi zachowania tajemnicy zawodowej.

Bez uszczerbku dla przypadków podlegających przepisom prawa karnego, żadne poufne informacje, które mogą otrzymywać w trakcie pełnienia swoich obowiązków, nie mogą być ujawnione jakiejkolwiek osobie ani organom, chyba że w postaci skróconej lub zbiorczej, która uniemożliwia zidentyfikowanie poszczególnych instytucji kredytowych.

Jednakże w przypadku ogłoszenia upadłości lub przeprowadzenia przymusowej likwidacji instytucji kredytowej informacje poufne, które nie dotyczą osób trzecich uczestniczących w próbach ratowania tej instytucji, mogą być ujawnione w postępowaniu według prawa cywilnego lub handlowego”.

12

Artykuły 45–52 wspomnianej dyrektywy zawierały szereg zasad regulujących wykorzystywanie, wymianę, przekazywanie i ujawnianie informacji przez właściwe organy w rozumieniu art. 4 pkt 4 tej dyrektywy.

13

Artykuł 158 dyrektywy 2006/48 miał następujące brzmienie:

„1.   Niniejszym uchyla się dyrektywę [2000/12] zmienioną dyrektywami wymienionymi w części A załącznika XIII, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących harmonogramu transpozycji wspomnianych dyrektyw wymienionego w części B załącznika XIII.

2.   Odniesienia do dyrektyw, które utraciły moc, traktowane są jako odniesienia do niniejszej dyrektywy i odczytywane są zgodnie z tabelą zgodności w załączniku XIV”.

14

Artykuł 3 ust. 1 pkt 36 dyrektywy 2013/36 stanowi:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się poniższe definicje:

[…]

15

Artykuł 53 ust. 1 tej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Państwa członkowskie zapewniają, aby wszystkie osoby obecnie lub w przeszłości zatrudnione przez właściwe organy oraz biegli rewidenci lub eksperci działający w imieniu właściwych organów podlegali obowiązkowi zachowania tajemnicy zawodowej lub służbowej.

Bez uszczerbku dla przypadków podlegających przepisom prawa karnego, informacje poufne, które takie osoby, inspektorzy nadzoru lub eksperci uzyskują w trakcie pełnienia swoich obowiązków, mogą być ujawniane jedynie w postaci skróconej lub zbiorczej, która uniemożliwia zidentyfikowanie poszczególnych instytucji kredytowych.

W przypadku ogłoszenia upadłości lub przeprowadzenia przymusowej likwidacji instytucji kredytowej informacje poufne, które nie dotyczą osób trzecich uczestniczących w próbach ratowania tej instytucji kredytowej, mogą być jednak ujawnione w postępowaniach cywilnych”.

16

Artykuły 54–62 wspomnianej dyrektywy zawierają szereg zasad regulujących wykorzystywanie, wymianę, przekazywanie i ujawnianie informacji przez właściwe organy w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 36 tej dyrektywy.

17

Artykuł 163 dyrektywy 2013/36 stanowi:

„Dyrektywy [2006/48] i 2006/49/WE [Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych (Dz.U. 2006, L 177, s. 201)] zostają uchylone ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2014 r.

Odniesienia do uchylonych dyrektyw odczytuje się jako odniesienia do niniejszej dyrektywy i rozporządzenia [nr 575/2013] zgodnie z tabelą korelacji w załączniku II do niniejszej dyrektywy i w załączniku IV do rozporządzenia [nr 575/2013]”.

18

Artykuł 4 ust. 1 pkt 40 rozporządzenia nr 575/2013 stanowi:

„Na użytek niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

[…]

19

Orzeczeniem z dnia 19 października 2016 r. Ustavno sodišče (trybunał konstytucyjny, Słowenia) uznał za zgodne ze słoweńską konstytucją przepisy ustawowe zezwalające bankowi centralnemu Słowenii na umorzenie niektórych instrumentów finansowych, w przypadku gdy istnieje ryzyko upadłości instytucji kredytowej i ma miejsce zagrożenie dla systemu finansowego jako całości. Sąd ten stwierdził natomiast lukę prawną sprzeczną ze słoweńską konstytucją ze względu na brak w spornych przepisach szczególnych przepisów proceduralnych dotyczących powództw odszkodowawczych, które mogłyby być wnoszone przez byłych posiadaczy umorzonych instrumentów finansowych.

20

W celu zaradzenia tej luce prawnej Državni zbor Republike Slovenije (parlament krajowy Republiki Słowenii) przyjął zakon o postopku sodnega in izvensodnega varstva nekdanjih imetnikov kvalificiranih obveznosti bank (ustawę o postępowaniu w sprawie sądowej i pozasądowej ochrony byłych posiadaczy obligacji banków, zwaną dalej „ZPSVIKOB”), która określa zasady zapewniające skuteczną ochronę sądową dla byłych posiadaczy instrumentów finansowych umorzonych przez bank centralny Słowenii.

21

Bank centralny Słowenii złożył wniosek o kontrolę zgodności z konstytucją szeregu przepisów ZPSVIKOB i przepisu zakon o bančništvu (ustawy bankowej), podnosząc w szczególności, że zasady zawarte w tych przepisach w odniesieniu do powstania jego odpowiedzialności i dostępu do posiadanych przez niego informacji są niezgodne z prawem Unii.

22

W tym względzie sąd odsyłający wyjaśnia, że na podstawie ZPSVIKOB odpowiedzialność banku centralnego Słowenii za szkody spowodowane umorzeniem niektórych instrumentów finansowych może powstać w ramach dwóch odrębnych i alternatywnych systemów.

23

Po pierwsze, odpowiedzialność ta może co do zasady powstać, gdy zostanie wykazane, że usunięcie instrumentu finansowego nie stanowi środka koniecznego dla uniknięcia upadłości danego banku i zapewnienia stabilności systemu finansowego lub że naruszona została zasada, zgodnie z którą żaden wierzyciel nie może być traktowany mniej korzystnie niż w przypadku upadłości. Niemniej jednak wspomniana odpowiedzialność może powstać tylko wtedy, gdy bank centralny Słowenii nie wykaże, że on sam lub osoby upoważnione do działania w jego imieniu działały z należytą starannością, biorąc pod uwagę fakt, że takie umorzenie następuje w szczególnych okolicznościach kryzysu wymagającego szybkiej oceny złożonych problemów.

24

Po drugie, osoby fizyczne, które były dawniej posiadaczami umorzonego instrumentu finansowego i których roczny dochód jest niższy od określonego progu, mogą otrzymać od banku centralnego Słowenii odszkodowanie w wysokości równej 80% ceny zapłaconej przy nabyciu tego instrumentu finansowego do maksymalnej kwoty 20000 EUR.

25

Sąd odsyłający podkreśla ponadto, że aby zapewnić pokrycie kosztów wynikających ze stosowania systemów odpowiedzialności ustanowionych przez ZPSVIKOB, ustawa ta przewiduje, że zyski osiągnięte przez bank centralny Słowenii od dnia 1 stycznia 2019 r. powinny być wpłacane na rezerwy specjalne przeznaczone na ten cel. Jeżeli rezerwy specjalne okazałyby się niewystarczające w tym celu, bank centralny Słowenii powinien wykorzystać do 50% swoich rezerw ogólnych, a następnie, jeżeli skorzystanie z tych rezerw również okazałoby się niewystarczające do zapewnienia tego pokrycia, musiałby on pożyczyć niezbędne kwoty od władz słoweńskich.

26

W świetle tych okoliczności sąd ten zastanawia się nad zgodnością tych systemów odpowiedzialności z art. 123 TFUE i art. 21 protokołu w sprawie ESBC i EBC – jako że odpowiedzialność ponoszona przez bank centralny Słowenii zamiast władz słoweńskich może być utożsamiana z formą finansowania tych organów – a także z zasadą niezależności banków centralnych wynikającą z art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC.

27

Ponadto sąd ów zauważa, że ZPSVIKOB przewiduje zasady dotyczące ujawnienia z mocy prawa wszystkim potencjalnym wnioskodawcom i ich przedstawicielom niektórych poufnych dokumentów wykorzystanych w celu podjęcia decyzji o umorzeniu instrumentów finansowych oraz publikacji bardziej ograniczonej liczby takich dokumentów. Tymczasem sąd ten wyraża wątpliwości co do zgodności tych zasad z przepisami dotyczącymi poufności niektórych informacji zawartych w dyrektywach 2006/48 i 2013/36.

28

W tych okolicznościach Ustavno sodišče (trybunał konstytucyjny) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

29

Sąd odsyłający wniósł o rozpoznanie niniejszego odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym na podstawie art. 105 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

30

Na poparcie swojego wniosku sąd ten podnosi, że jedynie zastosowanie ZPSVIKOB może, w obecnym stanie słoweńskiego porządku prawnego, umożliwić byłym posiadaczom umorzonych instrumentów finansowych uzyskanie odszkodowania, i że wniesione przez nich powództwa odszkodowawcze zostały zawieszone w oczekiwaniu na odpowiedź Trybunału na niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. W związku z tym zagrożona jest integralność rynku papierów wartościowych, a wiele osób jest od ponad sześciu lat pozbawionych skutecznego środka prawnego w celu obrony ich prawa własności. Ponadto, ponieważ postawione pytania dotyczą w szczególności zakazu monetyzacji długu i zasady niezależności krajowych banków centralnych, odpowiedź Trybunału pozwala zaradzić niepewności co do wykładni podstawowych zasad prawa Unii i słoweńskiego prawa konstytucyjnego.

31

Artykuł 105 § 1 regulaminu postępowania przewiduje, że na wniosek sądu odsyłającego lub w wyjątkowych przypadkach z urzędu, jeżeli charakter sprawy wymaga niezwłocznego rozstrzygnięcia, prezes Trybunału może postanowić, po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędziego sprawozdawcy i rzecznika generalnego, o rozpatrzeniu odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym, stanowiącym odstępstwo od przepisów tego regulaminu.

32

W niniejszej sprawie prezes Trybunału, po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędziego sprawozdawcy i rzecznika generalnego, postanowił w dniu 9 lutego 2021 r. nie uwzględnić wniosku, o którym mowa w pkt 29 niniejszego wyroku.

33

W tym względzie należy przypomnieć, że tryb przyspieszony przewidziany w art. 105 regulaminu postępowania jest instrumentem procesowym służącym zaradzeniu nadzwyczaj pilnej sytuacji [zob. podobnie wyrok z dnia 10 marca 2022 r., Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs (Pełne ubezpieczenie zdrowotne), C‑247/20, EU:C:2022:177, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo].

34

Tym samym bez wątpienia uzasadniony interes jednostek w możliwie jak najszybszym ustaleniu zakresu uprawnień, jakie wywodzą one z prawa Unii, nie pozwala na wykazanie istnienia wyjątkowej okoliczności w rozumieniu art. 105 § 1 regulaminu postępowania (zob. podobnie wyrok z dnia 28 kwietnia 2022 r., Phoenix Contact, C‑44/21, EU:C:2022:309, pkt 16 i przytoczone tam orzecznictwo).

35

Ponadto delikatny pod względem gospodarczym charakter sprawy lub interesy gospodarcze, jakkolwiek ważne i uzasadnione, nie mogą same w sobie uzasadniać zastosowania trybu przyspieszonego przewidzianego we wskazanym art. 105 (zob. podobnie wyrok z dnia 28 kwietnia 2022 r., Phoenix Contact, C‑44/21, EU:C:2022:309, pkt 15 i przytoczone tam orzecznictwo). Znaczna liczba osób lub sytuacji prawnych, dla których może mieć znaczenie zadane pytanie prejudycjalne, nie może również, jako taka, stanowić wyjątkowej okoliczności mogącej uzasadnić zastosowanie tego trybu (zob. podobnie wyrok z dnia 28 kwietnia 2022 r., Caruter, C‑642/20, EU:C:2022:308, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).

36

O ile orzeczono, że w przypadku gdy sprawa wzbudza poważne wątpliwości dotyczące podstawowych kwestii krajowego prawa konstytucyjnego i prawa Unii, może okazać się konieczne, w świetle szczególnych okoliczności takiej sprawy, rozpoznanie jej w krótkim terminie, zgodnie z art. 105 ust. 1 regulaminu postępowania, o tyle okoliczność, że sprawa w postępowaniu głównym jest decydująca dla zagwarantowania ochrony sądowej prawa własności byłych posiadaczy umorzonych instrumentów finansowych, nie może, w świetle bardzo szczególnych okoliczności tej sprawy, uzasadniać takiego traktowania [zob. analogicznie wyrok z dnia 3 marca 2022 r., Presidenza del Consiglio dei Ministri i in. (Lekarze odbywający szkolenia specjalizacyjne), C‑590/20, EU:C:2022:150, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo].

37

Podobnie, o ile zastosowanie trybu przyspieszonego może być konieczne w celu rozwiania niepewności mogącej zakłócić funkcjonowanie ESBC (zob. podobnie postanowienie prezesa Trybunału z dnia 12 czerwca 2018 r., EBC/Łotwa, C‑238/18, niepublikowane, EU:C:2018:488, pkt 14), o tyle nie można stwierdzić istnienia takiej niepewności w niniejszej sprawie, ponieważ zadane pytania dotyczą wyłącznie określenia skutków aktów przyjętych przez bank centralny Słowenii w ramach szczególnej polityki krajowej, a zatem funkcjonowanie ESBC nie jest utrudnione w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu głównym.

38

Pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 10 maja 2022 r. Europejski Bank Centralny (EBC) wniósł o otwarcie ustnego etapu postępowania na nowo.

39

W ramach poparcia tego wniosku EBC nie zgodził się z opinią rzecznik generalnej. Podnosi on w szczególności, że opinia ta opiera się na szerokiej wykładni pojęcia „zobowiązań sektora publicznego” w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia nr 3603/93, która ma istotne konsekwencje dla ogólnej organizacji polityki gospodarczej i pieniężnej, oraz że strony nie miały możliwości wypowiedzenia się w tej kwestii podczas rozprawy.

40

W tym względzie należy przypomnieć, po pierwsze, że statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz regulamin postępowania nie dają stronom możliwości przedkładania uwag w odpowiedzi na opinię przedstawioną przez rzecznika generalnego [wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Polska (System odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów), C‑791/19, EU:C:2021:596, pkt 41].

41

Po drugie, na podstawie art. 252 akapit drugi TFUE rzecznik generalny przedstawia publicznie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnioną opinię w sprawach, które zgodnie ze statutem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymagają jego zaangażowania. Trybunał nie jest związany ani tą opinią, ani uzasadnieniem, w oparciu o które rzecznik generalny dochodzi do zawartych w opinii wniosków. W konsekwencji okoliczność, że jedna ze stron nie zgadza się z opinią rzecznika generalnego, bez względu na to, jakie kwestie poruszono w tej opinii, nie może sama w sobie stanowić uzasadnienia dla otwarcia ustnego etapu postępowania na nowo [wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Polska (System odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów), C‑791/19, EU:C:2021:596, pkt 42].

42

Trybunał może jednak, zgodnie z art. 83 regulaminu postępowania, w każdej chwili, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, postanowić o otwarciu ustnego etapu postępowania na nowo, w szczególności jeśli uzna, że okoliczności zawisłej przed nim sprawy nie są wystarczająco wyjaśnione.

43

W niniejszym wypadku Trybunał stwierdza jednak, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznik generalnej, że wbrew temu, co utrzymuje EBC, dysponuje on, po zakończeniu pisemnego etapu postępowania i przeprowadzonej przed nim rozprawy, wszystkimi informacjami niezbędnymi do wydania orzeczenia, ponieważ wykładnia pojęcia „zobowiązań sektora publicznego” w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia nr 3603/93 była w szczególności szeroko dyskutowana między stronami. W tych okolicznościach nie zachodzi potrzeba otwarcia ustnego etapu postępowania na nowo.

44

W świetle wyjaśnień sądu odsyłającego dotyczących przepisów krajowych będących przedmiotem postępowania głównego należy uznać, że poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z którymi krajowy bank centralny należący do ESBC odpowiada z własnych środków za szkody poniesione przez byłych posiadaczy instrumentów finansowych, które umorzył w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, jeżeli w późniejszym postępowaniu sądowym okaże się, że:

45

Na wstępie należy przypomnieć, że z art. 282 ust. 1 TFUE, a także art. 1 i 14.3 protokołu w sprawie ESBC i EBC wynika, że EBC oraz krajowe banki centralne państw członkowskich wchodzą w skład ESBC, przy czym rzeczone krajowe banki centralne są integralną częścią tego systemu. Z przepisów tych wynika również, że EBC i krajowe banki centralne państw członkowskich, których walutą jest euro, tworzące Eurosystem, prowadzą politykę pieniężną Unii Europejskiej [zob. podobnie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Komisja/Słowenia (Archiwa EBC), C‑316/19, EU:C:2020:1030, pkt 79].

46

Ponadto zgodnie z art. 9.2 protokołu w sprawie ESBC i EBC zadania powierzone ESBC są realizowane albo przez EBC, albo przez krajowe banki centralne.

47

Należy jednak zauważyć, że wdrożenie środków reorganizacyjnych instytucji kredytowych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, takich jak te, do których odnosi się system odpowiedzialności, o którym mowa w pytaniu pierwszym, nie stanowi zadania spoczywającego na mocy prawa Unii na ESBC w ogólności lub na krajowych bankach centralnych w szczególności.

48

Takie zadanie nie należy bowiem do podstawowych zadań ESBC, wymienionych w art. 127 ust. 2 TFUE oraz w art. 3.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC, a mianowicie do definiowania i urzeczywistniania polityki pieniężnej Unii, przeprowadzania operacji walutowych zgodnie z art. 219 TFUE, utrzymywania oficjalnych rezerw walutowych państw członkowskich i zarządzania nimi oraz popierania należytego funkcjonowania systemów płatniczych.

49

Należy ponadto zauważyć, że dyrektywa 2001/24 została przyjęta w ramach kompetencji Unii w dziedzinie rynku wewnętrznego, w szczególności w zakresie usuwania przeszkód w swobodzie przedsiębiorczości i w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii, a nie w ramach jej kompetencji w dziedzinie polityki gospodarczej i pieniężnej.

50

Ponadto, o ile art. 127 ust. 5 TFUE i art. 3.3 protokołu w sprawie ESBC i EBC przewidują, że ESBC przyczynia się do należytego prowadzenia polityk w odniesieniu do nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i stabilności systemu finansowego, o tyle przepisy te wyraźnie stanowią, że polityki te są prowadzone nie przez sam ESBC, lecz przez „właściwe organy”.

51

W tym względzie z art. 2 i art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/24 w związku z art. 1 pkt 4 dyrektywy 2000/12, mających zastosowanie w chwili zaistnienia okoliczności faktycznych istotnych w postępowaniu głównym, wynika, że państwa członkowskie miały możliwość wyboru organu właściwego do podjęcia decyzji o wdrażaniu środków reorganizacyjnych w rozumieniu pierwszej z tych dyrektyw. W konsekwencji organem tym nie musiał być w owej chwili koniecznie bank centralny danego państwa członkowskiego.

52

Niemniej jednak, jak orzekł Trybunał, ESBC stanowi w prawie Unii oryginalną konstrukcję prawną, która zrzesza instytucje krajowe, czyli krajowe banki centralne i instytucje Unii, czyli EBC i koordynuje ich ścisłą współpracę, w której ramach panują inne relacje pomiędzy unijnym porządkiem prawnym i porządkami krajowymi, jak również mniej wyraźne jest ich rozróżnienie. W tym bardzo zintegrowanym systemie, zgodnie z założeniem autorów traktatów w odniesieniu do ESBC, krajowe banki centralne, a także ich prezesi, mają status hybrydowy w ten sposób, że stanowią jednocześnie organy krajowe i organy działające w ramach ESBC [zob. podobnie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Komisja/Słowenia (Archiwa EBC), C‑316/19, EU:C:2020:1030, pkt 83].

53

W tym kontekście, zgodnie z art. 14.4 protokołu w sprawie ESBC i EBC, krajowe banki centralne mogą wykonywać inne funkcje niż określone w tym protokole, chyba że Rada Prezesów podejmie decyzję, że funkcje te są sprzeczne z celami i zadaniami ESBC.

54

Jeżeli prawodawca państwa członkowskiego przypisuje taką funkcję bankowi centralnemu tego państwa członkowskiego, funkcja ta powinna być, zgodnie z tym przepisem, wykonywana na własną odpowiedzialność i na własne ryzyko tego banku centralnego.

55

Jeśli chodzi bardziej szczegółowo o konkretne sposoby pociągnięcia do odpowiedzialności krajowego banku centralnego, również wtedy, gdy wykonuje on funkcję powierzoną mu przez prawo krajowe, protokół w sprawie ESBC i EBC ogranicza się do wskazania w art. 35.3, że odpowiedzialność ta jest określana na podstawie tego prawa.

56

Z powyższego wynika, że do danego państwa członkowskiego należy określenie warunków, na jakich odpowiedzialność jego krajowego banku centralnego może powstać z powodu wdrożenia przez ten bank środka reorganizacyjnego w rozumieniu dyrektywy 2001/24, w przypadku gdy to państwo członkowskie, podobnie jak Republika Słowenii, postanowiło wyznaczyć ten bank centralny jako organ właściwy do wdrożenia takiego środka.

57

Jednakże przy wykonywaniu tej kompetencji państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania obowiązków wynikających dla nich z prawa Unii, a w szczególności z tytułu VIII w części trzeciej traktatu FUE, zawierającego art. 123 tego traktatu, a także z protokołu w sprawie ESBC i EBC [zob. podobnie wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Polska (System odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów), C‑791/19, EU:C:2021:596, pkt 56].

58

Artykuł 131 TFUE i art. 14.1 tego protokołu wymagają ponadto w sposób wyraźny, aby każde państwo członkowskie zapewniało zgodność swojego ustawodawstwa krajowego, w tym statutu krajowego banku centralnego, z traktatami i owym protokołem.

59

Wśród norm, które zobowiązują państwa członkowskie z tego tytułu, znajdują się w szczególności art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC, których dotyczy pytanie pierwsze.

60

Z brzmienia art. 123 ust. 1 TFUE wynika, że postanowienie to zakazuje EBC i krajowym bankom centralnym udzielania pożyczek na pokrycie deficytu lub jakichkolwiek innych kredytów organom oraz podmiotom publicznym Unii i państw członkowskich oraz nabywania od nich bezpośrednio ich papierów dłużnych (zob. podobnie wyrok z dnia 11 grudnia 2018 r., Weiss i in., C‑493/17, EU:C:2018:1000, pkt 102). Zakaz ten został potwierdzony w art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC.

61

W tym względzie należy stwierdzić, że pociągnięcie krajowego banku centralnego do odpowiedzialności w zakresie jego własnych środków, z tytułu wykonywania funkcji powierzonej mu przez prawo krajowe w oczywisty sposób nie może zostać uznane za bezpośrednie nabycie instrumentów dłużnych podmiotu publicznego.

62

Pojęcia „pożyczka na pokrycie deficytu” i „inne kredyty” użyte w art. 123 TFUE są natomiast, jak wskazuje motyw drugi rozporządzenia nr 3603/93, doprecyzowane w tym rozporządzeniu.

63

Artykuł 1 ust. 1 lit. a) wspomnianego rozporządzenia przewiduje zatem, że termin „pożyczka na pokrycie deficytu” odnosi się dla celów art. 123 TFUE do każdego udostępnienia środków na rzecz sektora publicznego, które skutkuje lub może skutkować saldem debetowym na rachunku.

64

Ponieważ przepisy takie jak te, o których mowa w pytaniu pierwszym, nie wymagają utworzenia obciążającego krajowy bank centralny salda debetowego na rachunku na rzecz sektora publicznego, nie można uznać, że prowadzą one do przyznania organom lub podmiotom publicznym pożyczki na pokrycie deficytu w rozumieniu art. 123 ust. 1 TFUE.

65

Artykuł 1 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 3603/93 definiuje „inne rodzaje udogodnień kredytowych [inne kredyty]” do celów art. 123 TFUE jako oznaczające jakiekolwiek roszczenie wobec sektora publicznego, istniejące dnia 1 stycznia 1994 r., wszelkie finansowanie zobowiązań sektora publicznego wobec osób trzecich, względnie bez uszczerbku dla art. 123 ust. 2 TFUE każdą transakcję z sektorem publicznym, która prowadzi lub może doprowadzić do roszczenia zgłoszonego wobec tego sektora.

66

Prawdą jest, że kategorie pierwsza i trzecia wymienione w owym art. 1 ust. 1 lit. b) nie mogą obejmować powstania odpowiedzialności krajowego banku centralnego w zakresie jego własnych środków ze względu na wykonywanie funkcji powierzonej mu przez prawo krajowe, ponieważ powstanie tej odpowiedzialności nie oznacza istnienia ani roszczenia tego banku centralnego wobec sektora publicznego istniejącego w dniu 1 stycznia 1994 r., ani transakcji między wspomnianym bankiem centralnym a sektorem publicznym, która prowadzi lub może doprowadzić do roszczenia wobec tego sektora.

67

Natomiast nie jest wykluczone, że można uznać, iż powstanie tego rodzaju odpowiedzialności skutkuje finansowaniem zobowiązania sektora publicznego wobec osób trzecich w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. b) ppkt (ii), ponieważ prowadzi ono do tego, że dany krajowy bank centralny przyjmuje zobowiązania wobec osób trzecich, które mogłyby ewentualnie ciążyć na sektorze publicznym.

68

W tym względzie należy w pierwszej kolejności wykluczyć, że powstanie takiej odpowiedzialności należy uznać w każdych okolicznościach za finansowanie zobowiązania sektora publicznego względem osób, wobec których odpowiedzialność ta powstała.

69

Gdyby bowiem autorzy traktatów uznali, że powstanie odpowiedzialności krajowego banku centralnego z tytułu wykonywania funkcji powierzonej mu przez prawo krajowe jest w każdym razie niezgodne z art. 123 ust. 1 TFUE, to nie ustanowiliby oni wyraźnie, w art. 14.4 i art. 35.3 protokołu w sprawie ESBC i EBC, że takie funkcje są wykonywane przez krajowe banki centralne na własną odpowiedzialność i na własne ryzyko, na warunkach określonych w prawie krajowym.

70

Taka wykładnia art. 123 ust. 1 TFUE byłaby sprzeczna z różnorodnością praktyk krajowych w tej dziedzinie, którą autorzy traktatów zamierzali zachować, przyjmując owe postanowienia protokołu w sprawie ESBC i EBC.

71

W drugiej kolejności należy podkreślić, że gdy odpowiedzialność krajowego banku centralnego powstaje nie z tego tylko względu, że bank ten pełnił funkcję powierzoną mu przez prawo krajowe i nienależącą do ESBC, lecz ze względu na naruszenie przez ten bank centralny obowiązujących go w tym zakresie przepisów, odszkodowanie na rzecz osób trzecich, które poniosły szkodę, stanowi konsekwencję działań tego banku centralnego, a nie przejęcie istniejącego wcześniej zobowiązania wobec osób trzecich ciążącego na innych organach publicznych.

72

W trzeciej kolejności należy dokonać wykładni art. 1 ust. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia nr 3603/93, który ma na celu doprecyzowanie zakresu art. 123 ust. 1 TFUE, biorąc pod uwagę cel tego drugiego przepisu, jakim jest zachęcenie państw członkowskich do prowadzenia zrównoważonej polityki budżetowej poprzez uniknięcie sytuacji, w której finansowanie w ramach polityki pieniężnej deficytu publicznego lub uprzywilejowany dostęp władz publicznych do rynków finansowych prowadziłyby do nadmiernego zadłużenia lub nadmiernego deficytu państw członkowskich (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 czerwca 2015 r., Gauweiler i in., C‑62/14, EU:C:2015:400, pkt 100; a także z dnia 11 grudnia 2018 r., Weiss i in., C‑493/17, EU:C:2018:1000, pkt 107).

73

Tymczasem przy stosowaniu systemu, w którym powstanie odpowiedzialności krajowego banku centralnego wynika z naruszenia przez ten bank zasad regulujących pełnienie funkcji powierzonej mu przez prawo krajowe, nie można zwykle uznać, że rzeczywiste finansowanie przez ten krajowy bank centralny zobowiązań względem osób trzecich wynika bezpośrednio ze środków przyjętych przez inne organy publiczne danego państwa członkowskiego. Co do zasady takie finansowanie nie może być zatem rozumiane jako pozwalające owym władzom publicznym na dokonywanie wydatków, uchylając się od zachęty do przestrzegania zrównoważonej polityki budżetowej wynikającej z art. 123 ust. 1 TFUE.

74

W świetle powyższego system, w ramach którego odpowiedzialność krajowego banku centralnego powstaje, w sytuacji gdy ów bank lub osoby upoważnione do działania w jego imieniu nie spełniły nałożonego na nie na mocy prawa krajowego obowiązku staranności w wykonywaniu funkcji przypisanej temu bankowi centralnemu przez to prawo, nie może co do zasady zostać uznany za oznaczający finansowanie zobowiązań sektora publicznego wobec osób trzecich.

75

Niemniej jednak w świetle wysokiego stopnia złożoności i pilnego charakteru cechujących wdrażanie środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24 taki system odpowiedzialności nie może być stosowany do szkód wynikających z wdrożenia tych środków przez krajowy bank centralny bez wymagania, by zarzucane temu bankowi naruszenie obowiązku staranności miało poważny charakter. W przeciwnym wypadku prowadziłoby to w rzeczywistości do obciążenia tego banku centralnego zasadniczą częścią ryzyka finansowego związanego z wdrażaniem owych środków, a tym samym nakładałoby na ten bank centralny – z naruszeniem zakazu monetyzacji długu – obowiązek przejęcia, w miejsce innych organów władzy publicznej danego państwa członkowskiego, rzeczywistego finansowania wobec osób trzecich zobowiązań mogących wynikać z wyboru polityki gospodarczej dokonanego przez te organy publiczne.

76

Okoliczność, że w systemie odpowiedzialności takim jak ten, o którym mowa w pytaniu pierwszym, ciężar dowodu dotyczący przestrzegania obowiązku staranności spoczywa raczej na danym krajowym banku centralnym niż na skarżących, nie ma decydującego znaczenia dla celów art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC, o ile to rozłożenie ciężaru dowodu zachowuje w każdym razie możliwość zwolnienia się przez krajowy bank centralny z odpowiedzialności poprzez wykazanie, że nie naruszył on tego obowiązku w sposób poważny.

77

Należy ponadto uściślić, że nie można uwzględnić argumentu EBC, zgodnie z którym art. 17 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej nakłada na państwa członkowskie obowiązek wypłaty odszkodowania byłym posiadaczom instrumentów finansowych, jeżeli ci posiadacze ponieśli większe straty niż straty, jakie ponieśliby w przypadku upadłości danej instytucji finansowej, w związku z czym krajowy system, zgodnie z którym odpowiedzialność banku centralnego może częściowo wynikać z takich strat, musi koniecznie oznaczać finansowanie przez ten bank centralny zobowiązań sektora publicznego wobec osób trzecich.

78

Należy bowiem przypomnieć, że ów art. 17 ust. 1 nie wymaga ustanowienia systemów odpowiedzialności zapewniających systematyczną rekompensatę byłym posiadaczom instrumentów finansowych, którzy ponieśli takie straty (zob. podobnie wyrok z dnia 5 maja 2022 r., BPC Lux 2 i in., C‑83/20, EU:C:2022:346, pkt 61, 62).

79

W świetle powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z którymi krajowy bank centralny należący do ESBC odpowiada z własnych środków za szkody poniesione przez byłych posiadaczy instrumentów finansowych, które umorzył w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, jeżeli w późniejszym postępowaniu sądowym okaże się, że umorzenie to nie było konieczne dla zapewnienia stabilności systemu finansowego albo że owi byli posiadacze instrumentów finansowych ponieśli wskutek tego umorzenia straty większe niż straty, jakie ponieśliby w przypadku upadłości danej instytucji finansowej, o ile ów bank centralny ponosi odpowiedzialność jedynie wówczas, gdy on sam lub osoby upoważnione do działania w jego imieniu działały z poważnym naruszeniem ich obowiązków staranności.

80

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że należący do ESBC krajowy bank centralny jest odpowiedzialny z własnych środków, w określonych z góry granicach za szkody poniesione przez byłych posiadaczy instrumentów finansowych, które umorzył w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, pod następującymi, wyłącznymi warunkami:

81

Na wstępie należy wskazać, że z rozważań zawartych w pkt 47–53 niniejszego wyroku wynika, iż system odpowiedzialności taki jak ten, o którym mowa w pytaniach pierwszym i drugim, przyczynia się do określenia warunków wykonywania funkcji innej niż spoczywająca na ESBC, przyznanej krajowemu bankowi centralnemu przez prawo krajowe na podstawie art. 14.4 protokołu w sprawie ESBC i EBC.

82

Niemniej jednak system odpowiedzialności, o którym mowa w pytaniu pierwszym, różni się od systemu, o którym mowa w pytaniu drugim, w szczególności w zakresie, w jakim ten drugi system nakłada na dany krajowy bank centralny obowiązek wypłaty odszkodowania niektórym byłym posiadaczom instrumentów finansowych umorzonych przez ten bank wyłącznie z powodu tego umorzenia, nawet jeśli wykazano, że ów bank centralny w pełni dochował obowiązujące go w tym względzie zasady, w szczególności działając z należytą starannością.

83

System odpowiedzialności taki jak ten, o którym mowa w pytaniu drugim, zapewnia zatem, dla realizacji celu o charakterze społecznym, odszkodowanie za nieuniknione konsekwencje decyzji podjętych przez krajowy bank centralny w zgodzie z dokonanymi przez ustawodawcę krajowego rozstrzygnięciami dotyczącymi określenia jego funkcji.

84

O ile ustawodawca krajowy może zagwarantować, z poszanowaniem prawa Unii, takie odszkodowanie, aby uniknąć sytuacji, w której skutki polityki prowadzonej w celu zapewnienia stabilności systemu finansowego nakładałyby nadmierne obciążenie na osoby fizyczne o niskich dochodach, o tyle należy stwierdzić, że ustanawia on w ten sposób obowiązek zapłaty, który ma bezpośrednie źródło w wyborach politycznych dokonanych przez tego prawodawcę, a nie w sposobie, w jaki bank centralny danego państwa członkowskiego wykonuje swoje zadania, lub we własnych wyborach dokonywanych przez ten bank w tych ramach.

85

Wypłatę takiego odszkodowania przez krajowy bank centralny z własnych środków należy zatem uznać za prowadzącą do przejęcia przez ten bank, w miejsce innych organów publicznych danego państwa członkowskiego, finansowania zobowiązań ciążących na sektorze publicznym na podstawie przepisów krajowych tego państwa członkowskiego.

86

Tymczasem, jak wynika z pkt 53–68 niniejszego wyroku, art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC stoją na przeszkodzie ustanowieniu systemu odpowiedzialności krajowego banku centralnego z jego własnych środków z tytułu wykonywania funkcji powierzonej mu przez prawo krajowe, jeżeli stosowanie tego systemu odpowiedzialności oznacza finansowanie zobowiązania sektora publicznego względem osób, wobec których odpowiedzialność ta powstała.

87

Okoliczność, że taki system odpowiedzialności ma zastosowanie jedynie w granicach określonych pułapów, jest w tym względzie bez znaczenia, ponieważ z przepisów tych w żaden sposób nie wynika, by wywodzący się z nich zakaz monetyzacji długu był uzależniony od kwoty tego finansowania.

88

Ponadto nie można uwzględnić argumentu rządu słoweńskiego, zgodnie z którym stosowanie przepisów, o których mowa w pkt 86 niniejszego wyroku, powinno zostać odrzucone ze względu na fakt, że systemy odpowiedzialności będące przedmiotem postępowania głównego są finansowane na podstawie zwykłej zmiany podziału rocznych zysków banku centralnego Słowenii, pociągając za sobą obniżenie, a nawet zniesienie części tych zysków, które mają być przekazywane Republice Słowenii, a podział ten wynika z kompetencji ustawodawcy krajowego.

89

Z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika bowiem jasno, że dotyczy on systemów odpowiedzialności, których finansowanie jest zapewnione nie tylko poprzez tego rodzaju podział zysków, lecz również, w razie potrzeby, poprzez pobranie z rezerw ogólnych banku centralnego Słowenii, a nawet w drodze zaciągnięcia przez ten bank pożyczki od Republiki Słowenii, a zatem ze środków własnych tego banku centralnego.

90

W konsekwencji na pytanie drugie należy odpowiedzieć, że art. 123 ust. 1 TFUE i art. 21.1 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że należący do ESBC krajowy bank centralny jest odpowiedzialny z własnych środków, w określonych z góry granicach za szkody poniesione przez byłych posiadaczy instrumentów finansowych, które umorzył w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, pod następującymi, wyłącznymi warunkami:

91

Poprzez pytanie trzecie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że należący do ESBC krajowy bank centralny jest odpowiedzialny za szkody spowodowane umorzeniem instrumentów finansowych w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, w kwocie mogącej wpłynąć na zdolność skutecznego wypełniania jego zadań i finansowanej kolejno przez:

92

Na wstępie, z odpowiedzi udzielonej na dwa pierwsze pytania wynika, że wykładnia art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC, która jest przedmiotem pytania trzeciego, jest użyteczna dla rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu głównym jedynie w świetle systemu odpowiedzialności, o którym mowa w pierwszym z tych pytań, o ile system ten umożliwia bankowi centralnemu Słowenii zwolnienie z odpowiedzialności poprzez wykazanie, że nie naruszył on w sposób poważny ciążącego na nim obowiązku staranności w ramach przyjmowania środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24.

93

Po dokonaniu tego uściślenia należy przypomnieć, że autorzy traktatu WE, a następnie traktatu FUE mieli zamiar zagwarantowania EBC i ESBC niezależności w wykonywaniu powierzonych im zadań (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lutego 2019 r., Rimšēvičs i EBC/Łotwa, C‑202/18 i C‑238/18, EU:C:2019:139, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

94

Wola ta wyraża się najpełniej w art. 130 TFUE, który w swej istocie został powtórzony w art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC, i w których to przepisach zawarto, po pierwsze, skierowany do EBC i krajowych banków centralnych, jak również członków ich organów decyzyjnych wyraźny zakaz zwracania się o instrukcje do instytucji, organów czy też jednostek organizacyjnych Unii, rządów państw członkowskich czy też jakiegokolwiek innego organu, jak również przyjmowania takich instrukcji oraz, po drugie, skierowany do tych instytucji, organów czy też jednostek organizacyjnych Unii, jak również rządów państw członkowskich zakaz wywierania wpływu na członków organów decyzyjnych EBC i krajowych banków centralnych przy wykonywaniu przez nich ich zadań (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lutego 2019 r., Rimšēvičs i EBC/Łotwa, C‑202/18 i C‑238/18, EU:C:2019:139, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

95

Prawdą jest, że w świetle hybrydowego statutu krajowych banków centralnych, przypomnianego w pkt 52 niniejszego wyroku, zasada niezależności tych banków centralnych niekoniecznie ma zastosowanie w taki sam sposób, gdy wykonują one zadania należące do ESBC i gdy wykonują one funkcję, która nie wchodzi w zakres ESBC, a która została im powierzona przez prawo krajowe na podstawie art. 14.4 protokołu w sprawie ESBC i EBC, taka jak funkcja, której dotyczy pytanie trzecie.

96

Ponadto, ponieważ – jak podkreślono w pkt 69 niniejszego wyroku – ów art. 14.4 przewiduje, że krajowe banki centralne wykonują taką funkcję na własną odpowiedzialność i na własne ryzyko, ustanowienie systemu pozwalającego na pociągnięcie ich do odpowiedzialności za szkody wyrządzone w trakcie wykonywania tej funkcji nie może jako takie zostać uznane za niezgodne z niezależnością tych banków centralnych.

97

Jednakże ustanowione w tym celu przepisy krajowe nie mogą, nie naruszając przy tym art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC, postawić danego krajowego banku centralnego w sytuacji, w której w jakikolwiek sposób zagrażają jego zdolności do niezależnego wykonywania zadań w ramach ESBC.

98

W tym względzie należy przypomnieć, że w celu zapewnienia niezależności EBC autorzy traktatów przewidzieli w szczególności w art. 282 ust. 3 zdanie trzecie TFUE, że bank ten jest niezależny w zarządzaniu swoimi finansami (zob. podobnie wyrok z dnia 10 lipca 2003 r., Komisja/EBC, C‑11/00, EU:C:2003:395, pkt 130, 132).

99

O ile prawdą jest, że ani traktat FUE, ani protokół w sprawie ESBC i EBC nie ustanawiają odpowiedniego przepisu w odniesieniu do krajowych banków centralnych, o tyle podstawowe zadania ESBC, wśród których znajdują się, zgodnie z art. 127 ust. 2 TFUE i art. 3.1 tego protokołu, określenie i realizacja polityki pieniężnej Unii, spoczywają za pośrednictwem ESBC nie tylko na EBC, ale również na krajowych bankach centralnych [zob. podobnie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Komisja/Słowenia (Archiwa EBC), C‑316/19, EU:C:2020:1030, pkt 80].

100

Tymczasem, aby uczestniczyć we wdrażaniu polityki pieniężnej Unii, utworzenie rezerw przez krajowe banki centralne wydaje się niezbędne, w szczególności aby były one w stanie zrekompensować ewentualne straty wynikające z operacji polityki pieniężnej i finansować operacje otwartego rynku przewidziane w art. 18 protokołu w sprawie ESBC i EBC.

101

W tym kontekście pobranie z rezerw ogólnych krajowego banku centralnego kwoty mogącej wpłynąć na jego zdolność do skutecznego wykonywania zadań w ramach ESBC, w połączeniu z niezdolnością do odtworzenia tych rezerw w sposób autonomiczny ze względu na systematyczne przeznaczenie wszystkich zysków na naprawienie spowodowanych przez niego szkód, może postawić ten bank centralny w sytuacji zależności od organów politycznych jego państwa członkowskiego.

102

W takim przypadku bowiem, aby pozyskać środki niezbędne do należytego wykonywania zadań w ramach ESBC, wspomniany bank centralny będzie zmuszony wystąpić o zgodę tych organów politycznych w celu uzyskania finansowania lub dokapitalizowania.

103

Podobnie nałożenie w takich okolicznościach na krajowy bank centralny prawnego obowiązku zaciągnięcia pożyczki u innych organów publicznych jego państwa członkowskiego, w przypadku wyczerpania źródeł finansowania związanych z rezerwami, stawia ów bank centralny w sytuacji, w której w celu wykonywania swoich zadań w ramach ESBC musi on negocjować z owymi organami publicznymi kwotę tego rodzaju pożyczki, a także jej warunki.

104

Przepisy takie jak te, o których mowa w pytaniu trzecim, stawiają zatem dany krajowy bank centralny w sytuacji, w której jest on potencjalnie narażony na naciski polityczne, podczas gdy art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC mają na celu, przeciwnie, ochronę ESBC przed wszelkimi naciskami politycznymi, aby umożliwić mu skuteczną realizację celów przypisanych jego zadaniom dzięki niezależnemu wykonywaniu szczególnych uprawnień, którymi dysponuje on w tym celu na mocy prawa pierwotnego (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lutego 2019 r., Rimšēvičs i EBC/Łotwa, C‑202/18 i C‑238/18, EU:C:2019:139, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

105

Inaczej byłoby jednak, w sytuacji gdyby państwo członkowskie, które ustanowiło system odpowiedzialności swojego krajowego banku centralnego, taki jak ten, o którym mowa w pytaniu pierwszym, zagwarantowało uprzednio, że ów bank centralny będzie dysponował środkami niezbędnymi do wypłacania odszkodowań wynikających z tego systemu, zachowując przy tym swoją zdolność do skutecznego i niezależnego wypełniania swoich zadań wchodzących w zakres ESBC. W niniejszym przypadku z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, nie wynika jednak, że sytuacja ta ma miejsce.

106

Z powyższego wynika, że na pytanie trzecie należy odpowiedzieć, iż art. 130 TFUE i art. 7 protokołu w sprawie ESBC i EBC należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym, że należący do ESBC krajowy bank centralny jest odpowiedzialny za szkody spowodowane umorzeniem instrumentów finansowych w ramach zarządzonych przez ten bank centralny środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, w kwocie mogącej wpłynąć na zdolność skutecznego wypełniania jego zadań i finansowanej kolejno przez:

107

Poprzez pytanie czwarte sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 44–52 dyrektywy 2006/48 lub art. 53–62 dyrektywy 2013/36 należy interpretować w ten sposób, że ustanowione w nich zasady mają zastosowanie do informacji uzyskanych lub utworzonych podczas wdrażania środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24.

108

Artykuł 44 dyrektywy 2006/48 określał obowiązki zachowania tajemnicy zawodowej i poufności spoczywające na wszystkich osobach obecnie lub w przeszłości zatrudnionych przez właściwe organy, jak również na biegłych rewidentach lub ekspertach działających w imieniu tych właściwych organów.

109

Artykuły 45–52 tej dyrektywy definiowały szereg zasad regulujących wykorzystanie, wymianę, przekazywanie i ujawnianie informacji przez owe właściwe organy.

110

Artykuł 4 pkt 4 stanowił, że do celów tej dyrektywy „właściwe organy” oznaczają organy krajowe, które z mocy ustawy lub rozporządzeń są uprawnione do nadzorowania instytucji kredytowych.

111

Obowiązki określone w art. 44 dyrektywy 2006/48 zostały zasadniczo powtórzone w art. 53 dyrektywy 2013/36, która uchyliła, jak wskazuje jej art. 163, dyrektywę 2006/48 ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2014 r.

112

Artykuły 54–62 dyrektywy 2013/36 określają zasady dotyczące wykorzystywania, wymiany, przekazywania i ujawniania informacji przez właściwe organy w rozumieniu tej dyrektywy.

113

Artykuł 3 ust. 1 pkt 36 wspomnianej dyrektywy definiuje pojęcie „właściwego organu” poprzez odesłanie do znaczenia nadanego temu pojęciu w art. 4 ust. 1 pkt 40 rozporządzenia nr 575/2013 odnoszącego się do organu publicznego, który na podstawie prawa krajowego jest upoważniony do sprawowania nadzoru nad instytucjami kredytowymi, w ramach systemu nadzorczego funkcjonującego w danym państwie członkowskim.

114

Ze wszystkich tych przepisów wynika, że obowiązki przewidziane w art. 44–52 dyrektywy 2006/48 i w art. 53–62 dyrektywy 2013/36 mają zastosowanie do organów wyposażonych przez prawo krajowe w funkcję nadzoru nad instytucjami kredytowymi.

115

W przypadku gdy organowi krajowemu powierzono na mocy ustawodawstwa państwa członkowskiego nie tylko tę funkcję, ale również inne funkcje, które nie są objęte dyrektywami 2006/48 lub 2013/36, obowiązki zachowania tajemnicy zawodowej i poufności przewidziane w tych dyrektywach nie mogą być nałożone w odniesieniu do informacji, które zostały uzyskane lub utworzone w ramach wykonywania tych innych funkcji, a w przeciwnym razie dojdzie do wykroczenia poza zakres harmonizacji określony w tych dyrektywach.

116

Wynika z tego, w pierwszej kolejności, że zasady ustanowione w art. 44–52 dyrektywy 2006/48 i w art. 53–62 dyrektywy 2013/36 mają zastosowanie na mocy prawa Unii jedynie do informacji uzyskanych lub utworzonych w ramach wykonywania funkcji nadzoru nad instytucjami kredytowymi.

117

Tymczasem pytanie czwarte nie dotyczy takich informacji, lecz wyłącznie informacji, które zostały uzyskane lub utworzone w trakcie wdrażania środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24, która nie wchodzi w zakres nadzoru ostrożnościowego uregulowanego w dyrektywach 2006/48 i 2013/36.

118

Niemniej jednak, w drugiej kolejności, art. 33 dyrektywy 2001/24 przewiduje również obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, odsyłając do zasad i warunków przewidzianych w art. 30 dyrektywy 2000/12.

119

Odesłanie to należy rozumieć, na podstawie art. 158 ust. 2 dyrektywy 2006/48 w związku z tabelą korelacji zawartą w załączniku XIV do tej dyrektywy, oraz art. 163 dyrektywy 2013/36 w związku z tabelą korelacji zawartą w załączniku II do tej dyrektywy, jako dotyczące art. 44–52 dyrektywy 2006/48, a następnie art. 53–61 dyrektywy 2013/36, w zależności od rozpatrywanej daty.

120

Z brzmienia art. 33 dyrektywy 2001/24 wynika jednak, że nakłada on obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej i poufności jedynie na osoby, od których wymaga się otrzymywania lub ujawniania informacji dotyczących procedur informacyjnych lub doradczych ustanowionych w art. 4, 5, 8, 9, 11 i 19 tej dyrektywy.

121

Ponadto, jak wynika z motywu 6 tej dyrektywy, jej celem jest wprowadzenie systemu wzajemnego uznawania środków reorganizacyjnych, bez dążenia do harmonizacji przepisów krajowych w tej dziedzinie (wyroki: z dnia 24 października 2013 r., LBI, C‑85/12, EU:C:2013:697, pkt 39; a także z dnia 19 lipca 2016 r., Kotnik i in., C‑526/14, EU:C:2016:570, pkt 104).

122

W tych okolicznościach art. 33 wspomnianej dyrektywy należy interpretować nie w ten sposób, że dokonuje on ogólnej harmonizacji przepisów dotyczących tajemnicy zawodowej i poufności mających zastosowanie w dziedzinie reorganizacji bankowej, podporządkowując je przepisom stosowanym w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami bankowymi, lecz w ten sposób, że przewiduje on jedynie stosowanie takich przepisów w ramach procedur informowania i konsultacji pomiędzy właściwymi władzami mających na celu zapewnienie wzajemnego uznawania środków reorganizacyjnych.

123

W związku z tym ów art. 33 nie może prowadzić do zastosowania przepisów ustanowionych w art. 44–52 dyrektywy 2006/48 i w art. 53–61 dyrektywy 2013/36 do informacji, które zostały uzyskane lub utworzone w trakcie wdrażania środków reorganizacyjnych, i które nie były przedmiotem procedur informowania lub konsultacji na podstawie dyrektywy 2001/24.

124

Na pytanie czwarte należy zatem odpowiedzieć, że art. 33 dyrektywy 2001/24, art. 44–52 dyrektywy 2006/48 oraz art. 53–62 dyrektywy 2013/36 należy interpretować w ten sposób, że ustanowione w nich zasady nie mają zastosowania do informacji, które zostały uzyskane lub utworzone podczas wdrażania środków reorganizacyjnych w rozumieniu dyrektywy 2001/24 i które nie były przedmiotem procedur informacyjnych lub doradczych ustanowionych w art. 4, 5, 8, 9, 11 i 19 tej dyrektywy.

125

W świetle odpowiedzi udzielonej na pytanie czwarte nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytania od piątego do ósmego, ponieważ pytania te zostały zadane przez sąd odsyłający na wypadek udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie czwarte.

126

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: