EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62018CJ0347

Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 4 września 2019 r.
Avv. Alessandro Salvoni przeciwko Annie Marii Fiermonte.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunale di Milano.
Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 – Artykuł 53 – Zaświadczenie dotyczące orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych, którego wzór formularza znajduje się w załączniku 1 – Kompetencje sądu pochodzenia – Badanie z urzędu ewentualnego zaistnienia naruszenia przepisów jurysdykcyjnych w sprawach dotyczących umów konsumenckich.
Sprawa C-347/18.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2019:661

WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 4 września 2019 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 – Artykuł 53 – Zaświadczenie dotyczące orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych, którego wzór formularza znajduje się w załączniku 1 – Kompetencje sądu pochodzenia – Badanie z urzędu ewentualnego zaistnienia naruszenia przepisów jurysdykcyjnych w sprawach dotyczących umów konsumenckich

W sprawie C‑347/18

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Tribunale di Milano (trybunał w Mediolanie, Włochy) postanowieniem z dnia 14 maja 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 28 maja 2018 r., w postępowaniu:

Alessandro Salvoni

przeciwko

Annie Marii Fiermonte,

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: J.C. Bonichot, prezes izby, C. Toader (sprawozdawca), A. Rosas, L. Bay Larsen i M. Safjan, sędziowie,

rzecznik generalny: M. Bobek,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez P. Pucciariella, avvocato dello Stato,

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka, J. Vláčila i A. Kasalicką, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu Irlandii przez J. Quaney, G. Hodge, M. Browne oraz A. Joyce’a, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu Komisji Europejskiej przez F. Moro, M. Heller oraz M. Wilderspina, działających w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 7 maja 2019 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 53 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1), w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2015/281 z dnia 26 listopada 2014 r. (Dz.U. 2015, L 54, s. 1) (zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1215/2012”) oraz art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Alessandrem Salvonim a Anną Marią Fiermonte w przedmiocie kwot należnych temu pierwszemu z tytułu wynagrodzenia za usługi świadczone przez niego w ramach wykonywania działalności zawodowej adwokata.

Ramy prawne

3

Zgodnie z motywami 29 i 32 rozporządzenia nr 1215/2012:

„(29)

[…] Dlatego osoba, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, powinna mieć możliwość wystąpienia o odmowę uznania lub wykonania orzeczenia, jeżeli uzna, że występuje jedna z podstaw odmowy uznania […].

[…]

(32)

W celu poinformowania osoby, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, o wykonaniu orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, zaświadczenie przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, w razie konieczności wraz z orzeczeniem, powinno zostać doręczone tej osobie w rozsądnym terminie przed pierwszym środkiem wykonawczym. W tym kontekście pierwszy środek wykonawczy oznacza pierwszy środek wykonawczy po takim doręczeniu”.

4

Artykuły 17–19 rozporządzenia nr 1215/2012 należą do rozdziału II, zawierającego przepisy jurysdykcyjne, a konkretnie do jego sekcji 4, zatytułowanej „Jurysdykcja w sprawach dotyczących umów konsumenckich”. Artykuł 17 ust. 1 lit. c) wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„1.   Jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia z umowy, którą zawarła osoba, konsument, w celu, który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby, jurysdykcję określa się na podstawie niniejszej sekcji, nie naruszając przepisów art. 6 i art. 7 pkt 5:

[…]

c)

we wszystkich innych przypadkach – gdy druga strona umowy w państwie członkowskim, na terytorium którego konsument ma miejsce zamieszkania, prowadzi działalność zawodową lub gospodarczą lub taką działalność w jakikolwiek sposób kieruje do tego państwa członkowskiego lub do kilku państw włącznie z tym państwem członkowskim, a umowa wchodzi w zakres tej działalności”.

5

Artykuł 18 ust. 2 owego rozporządzenia stanowi:

„Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania”.

6

Zgodnie z brzmieniem art. 28 ust. 1 tego samego rozporządzenia:

„Jeżeli pozwany mający miejsce zamieszkania w jednym państwie członkowskim zostaje pozwany przed sąd innego państwa członkowskiego, ale się nie stawi, sąd stwierdza z urzędu brak swej jurysdykcji, o ile jego jurysdykcja nie wynika z przepisów niniejszego rozporządzenia”.

7

Artykuł 37 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 stanowi:

„1.   Strona, która chce powołać się w państwie członkowskim na orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim, przedstawia:

a)

odpis orzeczenia, który spełnia warunki niezbędne do ustalenia jego autentyczności; oraz

b)

zaświadczenie wydane zgodnie z art. 53”.

8

Artykuł 42 tego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Do celów wykonania w państwie członkowskim orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim wnioskodawca przedstawia właściwemu organowi egzekucyjnemu:

a)

odpis orzeczenia spełniający warunki niezbędne do stwierdzenia jego autentyczności; oraz

b)

zaświadczenie wydane zgodnie z art. 53, potwierdzające wykonalność orzeczenia i zawierające wyciąg z orzeczenia, a w stosownych przypadkach również odpowiednie informacje o podlegających zwrotowi kosztach postępowania i naliczeniu odsetek.

2.   Do celów wykonywania w państwie członkowskim wydanego w innym państwie członkowskim orzeczenia zarządzającego środki tymczasowe, w tym środki zabezpieczające, wnioskodawca przedstawia właściwemu organowi egzekucyjnemu:

a)

odpis orzeczenia spełniający warunki niezbędne do ustalenia jego autentyczności;

b)

zaświadczenie wydane zgodnie z art. 53, zawierające opis środka oraz potwierdzające, że:

i)

sąd ten ma jurysdykcję w sprawie głównej;

ii)

orzeczenie jest wykonalne w państwie członkowskim pochodzenia; oraz

c)

dowód doręczenia orzeczenia – jeżeli środek zarządzono bez wezwania pozwanego do stawiennictwa.

[…]”.

9

Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia:

„Jeżeli wystąpiono o wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, zaświadczenie wydane zgodnie z art. 53 zostaje doręczone osobie, wobec której występuje się o wykonanie orzeczenia przed pierwszym środkiem wykonawczym. Zaświadczenie doręczane jest wraz z orzeczeniem, jeżeli przedmiotowe orzeczenie nie zostało uprzednio doręczone tej osobie”.

10

W odniesieniu do odmowy uznania i wykonania art. 45 ust. 1 lit. e) oraz art. 45 ust. 2 rzeczonego rozporządzenia przewidują:

„1.   Na wniosek każdej zainteresowanej strony odmawia się uznania orzeczenia, jeżeli:

[…]

e)

orzeczenie jest sprzeczne z:

i)

rozdziałem II sekcje 3, 4 lub 5, w przypadku gdy ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony z tytułu ubezpieczenia, poszkodowany, konsument lub pracownik był stroną pozwaną; lub

[…]

2.   Przy badaniu podstaw jurysdykcji, o których mowa w ust. 1 lit. e), sąd, do którego złożono wniosek, jest związany ustaleniami faktycznymi, na podstawie których sąd pochodzenia oparł swą jurysdykcję”.

11

Zgodnie z art. 46 rozporządzenia nr 1215/2012 „na wniosek osoby, przeciwko której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, odmawia się wykonania orzeczenia w przypadku stwierdzenia jednej z podstaw odmowy uznania, o których mowa w art. 45”.

12

Zgodnie z art. 53 owego rozporządzenia na wniosek każdej zainteresowanej strony sąd pochodzenia wydaje zaświadczenie na formularzu znajdującym się w załączniku I.

13

Punkt 4 owego formularza, noszący tytuł „Orzeczenie”, wskazuje w ppkt 4.6.2 informacje, jakie sąd pochodzenia ma podać w przypadku, gdy orzeczenie dotyczy środka tymczasowego, w tym środka zabezpieczającego, w odniesieniu do jurysdykcji sądu, który taki środek zarządził, do orzekania w sprawie głównej.

Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

14

W pozwie złożonym w dniu 3 listopada 2015 r. adwokat A. Salvoni, prowadzący kancelarię Mediolanie (Włochy), wniósł do Tribunale di Milano (trybunału w Mediolanie, Włochy) o wydanie nakazu zapłaty wobec A.M. Fiermonte, zamieszkałej w Hamburgu (Niemcy), obejmującego kwoty należne mu z tytułu wynagrodzenia za usługi wykonane w toku postępowania dotyczącego podważenia testamentu holograficznego ojca jego klientki.

15

Sąd odsyłający wydał nakaz zapłaty na kwotę wynagrodzenia, powiększoną o odsetki i koszty. Jako że A.M. Fiermonte nie złożyła sprzeciwu wobec tego nakazu zapłaty, M. Salvoni zwrócił się następnie do sądu odsyłającego o wydanie w odniesieniu do owego nakazu zaświadczenia zgodnie z art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012, na formularzu znajdującym się w załączniku I do tego rozporządzenia.

16

Po przeprowadzeniu z urzędu wyszukiwania w Internecie sąd odsyłający doszedł do wniosku, że M. Salvoni prowadził działalność nakierowaną na Niemcy. W związku z tym sąd odsyłający zwrócił się do A. Salvoniego o udokumentowanie, w jakiej kancelarii prowadził działalność w okresie, w którym prowadził sprawę A.M. Fiermonte. Dokumenty złożone przez A. Salvoniego potwierdzają, że jego działalność była nakierowana na Niemcy oraz że w momencie, w którym prowadził sprawę A.M. Fiermonte, mieszkała ona w Niemczech.

17

Uznawszy, że stosunek pomiędzy A. Salvronim a A.M. Fiermonte jest porównywalny z umową konsumencką, sąd odsyłający wywnioskował z informacji dotyczących działalności zawodowej A. Salvoniego, że wydanie nakazu zapłaty nastąpiło z naruszeniem przepisów jurysdykcyjnych ustanowionych w sekcji 4 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012, dotyczącej przepisów jurysdykcyjnych obowiązujących w sprawach dotyczących umów konsumenckich.

18

W tym kontekście sąd odsyłający powziął wątpliwości dotyczące kompetencji przyznanych sądowi mającemu wydać zaświadczenie zgodnie z art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012, w sytuacji gdy orzeczenie, które w świetle prawa krajowego jest ostateczne, zostało wydane z naruszeniem przepisów jurysdykcyjnych owego rozporządzenia.

19

Sąd odsyłający zastanawia się w szczególności, czy art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 nakłada na sąd, do którego wpłynął wniosek o wydanie zaświadczenia, obowiązek automatycznego odtworzenia w zaświadczeniu orzeczenia wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, czy też przepis ten upoważnia go do poinformowaniu z urzędu pozwanego konsumenta, wobec którego orzeczenie ma zostać wykonane w państwie członkowskim niebędącym państwem pochodzenia orzeczenia, o ewentualnym naruszeniu przepisów jurysdykcyjnych sekcji 4 rozdziału II owego rozporządzenia i w związku z tym o możliwości sprzeciwienia się uznaniu orzeczenia w rozumieniu art. 45 ust. 1 lit. e) rzeczonego rozporządzenia.

20

Zdaniem sądu odsyłającego wydaje się, iż art. 42 i art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 można interpretować w ten sposób, że sądowi, do którego wpłynął wniosek o wydanie zaświadczenia, nie przysługują żadne uprawnienia dyskrecjonalne i musi on automatycznie odtworzyć treść odnośnego orzeczenia w formularzu znajdującym się w załączniku I do rzeczonego rozporządzenia w celu poświadczenia, że dane orzeczenie jest wykonalne w państwie członkowskim jego pochodzenia.

21

Niemniej jednak, zdaniem sądu odsyłającego, taka interpretacja mogłaby naruszać art. 47 karty w świetle wykładni nadanej mu przez Trybunał Sprawiedliwości w dziedzinie prawa ochrony konsumentów. W tym względzie sąd odsyłający uważa, że z orzecznictwa Trybunału, a w szczególności z wyroków z dnia 14 czerwca 2012 r., Banco Español de Crédito (C‑618/10, EU:C:2012:349, pkt 39, 4143), a także z dnia 18 lutego 2016 r., Finanmadrid EFC, (C‑49/14, EU:C:2016:98, pkt 46), wynika, że słabsza pozycja konsumenta względem przedsiębiorcy, zarówno w odniesieniu do możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, może zostać zrównoważona jedynie aktywną interwencją sądu, który ma obowiązek zbadania z urzędu ewentualnego nieuczciwego charakteru warunku umownego, jeżeli dysponuje niezbędnymi w tym celu informacjami na temat stanu faktycznego i prawnego.

22

W odniesieniu do zaświadczenia przewidzianego w art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 sąd odsyłający zauważa, że co do zaświadczenia przewidzianego w art. 9 rozporządzenia (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.U. 2004, L 143, s. 15) Trybunał orzekł w wyroku z dnia 16 czerwca 2016 r., Pebros Servizi (C‑511/14, EU:C:2016:448), że czynność opatrzenia orzeczenia zaświadczeniem stanowi czynność o charakterze sądowym. W systemie rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 4, s. 42), Trybunał orzekł również, że funkcja przypisana zaświadczeniu przewidzianemu w art. 54 owego rozporządzenia polega na ułatwieniu stwierdzenia wykonalności orzeczenia wydanego w państwie członkowskim pochodzenia (wyrok z dnia 6 września 2012 r., Trade Agency, C‑619/10, EU:C:2012:531, pkt 41). W tym kontekście sąd odsyłający podkreśla, że znaczenie tego zaświadczenia zostało wzmocnione w systemie rozporządzenia nr 1215/2012.

23

Zdaniem sądu odsyłającego do niego należy pogodzenie celu rozporządzenia nr 1215/2012, związanego z zapewnieniem szybkiego obiegu orzeczeń, ze skuteczną ochroną konsumentów poprzez poinformowanie konsumentów z urzędu – na etapie wydawania zaświadczenia przewidzianego w art. 53 tego rozporządzenia – o naruszeniu przepisów jurysdykcyjnych sekcji 4 rozdziału II owego rozporządzenia.

24

W tej sytuacji Tribunale di Milano (trybunał w Mediolanie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 53 rozporządzenia […] nr 1215/2012 oraz art. 47 [karty] należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, aby sąd pochodzenia, do którego złożono wniosek o wydanie zaświadczenia przewidzianego w art. 53 [rzeczonego] rozporządzenia […] w odniesieniu do prawomocnego orzeczenia, mógł wykonywać z urzędu uprawnienia mające na celu sprawdzenie, czy nie doszło do naruszenia przepisów zawartych w sekcji 4 rozdziału II [owego] rozporządzenia, w celu poinformowania konsumenta o ewentualnie wykrytym naruszeniu oraz umożliwienia konsumentowi świadomej oceny możliwości skorzystania ze środka prawnego przewidzianego w art. 45 tego rozporządzenia?”.

W przedmiocie pytania prejudycjalnego

W przedmiocie dopuszczalności

25

Na wstępie należy ustalić, czy działania podejmowane przez sąd, do którego wpłynął wniosek o wydanie zaświadczenia zgodnie z art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012, mają charakter sądowy w rozumieniu art. 267 TFUE, czy też przeprowadzane przez niego postępowanie można uznać za zbliżone do postępowania czysto administracyjnego lub postępowania niespornego.

26

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem o ile art. 267 TFUE nie uzależnia możliwości zwrócenia się do Trybunału od kontradyktoryjnego charakteru postępowania, w którego toku sąd krajowy formułuje pytanie prejudycjalne, o tyle sądy krajowe są uprawnione do występowania do Trybunału wyłącznie wtedy, gdy wniesiona zostanie do nich sprawa i muszą wydać rozstrzygnięcie w ramach postępowania mającego na celu wydanie orzeczenia o charakterze sądowym (wyrok z dnia 16 czerwca 2016 r., Pebros Servizi, C‑511/14, EU:C:2016:448, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).

27

Wyrażenie „wydanie wyroku” w rozumieniu art. 267 akapit drugi TFUE obejmuje całe postępowanie prowadzące do wydania orzeczenia przez sąd odsyłający i w związku z tym wyrażenie to należy interpretować szeroko, tak by uniknąć sytuacji, w której wiele kwestii proceduralnych zostałoby uznanych za niedopuszczalne i nie mogłoby stać się przedmiotem dokonania przez Trybunał wykładni i w której Trybunał nie byłby w stanie dokonać wykładni wszystkich przepisów prawa Unii, które sąd odsyłający jest zobowiązany stosować (zob. podobnie wyrok z dnia 16 czerwca 2016 r., Pebros Servizi, C‑511/14, EU:C:2016:448), pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo.

28

W kwestii tej Trybunał orzekł w pkt 39–41 wyroku z dnia 28 lutego 2019 r., Gradbeništvo Korana (C‑579/17, EU:C:2019:162), że badanie przez sąd pochodzenia własnej właściwości do wydania zaświadczenia na podstawie art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 ma charakter sądowy.

29

Rozwiązanie to nie może ograniczać się jedynie do sytuacji, w których kompetencja do wydania odnośnego zaświadczenia jest kwestionowana, ponieważ działania podejmowane w innych sytuacjach przez organ wydający zaświadczenie przewidziane w art. 53 rozporządzenia mają również charakter sądowy.

30

Funkcje, jakie spełnia zaświadczenie przewidziane w art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 w systemie ustanowionym przez owo rozporządzenie, uzasadniają, by – w sytuacji gdy część informacji, które mają zostać zawarte w zaświadczeniu nie jest zawarta w orzeczeniu, które ma zostać wykonane, wymaga dokonania interpretacji owego orzeczenia lub ma charakter sporny – sąd pochodzenia orzeczenia podejmował działania o charakterze sądowym. W takim przypadku sąd ów kontynuuje wcześniejsze postępowanie sądowe, zapewniając jego pełną skuteczność, jako że niewydanie zaświadczenia oznaczałoby, że orzeczenie nie może uczestniczyć w swobodnym przepływie orzeczeń sądowych w europejskiej przestrzeni sądowej. Taki wniosek odzwierciedla potrzebę zapewnienia szybkiego wykonywania orzeczeń sądowych przy jednoczesnym zachowaniu pewności prawa, na której opiera się wzajemne zaufanie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej.

31

W konsekwencji procedura wydawania zaświadczenia przewidzianego w art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 ma charakter sądowy, w związku z czym sąd krajowy, do którego wystąpiono o wydanie zaświadczenia w ramach takiego postępowania, jest uprawniony do wystąpienia do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem prejudycjalnym.

32

W związku z powyższym niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest dopuszczalny.

Co do istoty sprawy

33

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 w związku z art. 47 karty należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd, do którego złożono wniosek o wydanie przewidzianego w owym art. 53 zaświadczenia w odniesieniu do prawomocnego orzeczenia, mógł zbadać z urzędu, czy nie naruszono przepisów sekcji 4 rozdziału II tego rozporządzenia, w celu poinformowania konsumenta o ewentualnie stwierdzonym naruszeniu i umożliwienia temu konsumentowi świadomej oceny możliwości skorzystania ze środka prawnego przewidzianego w art. 45 tego samego rozporządzenia.

34

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że z porównania art. 42 ust. 1 lit. b) z art. 42 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1215/2012 wynika, że sąd rozpatrujący wniosek o wydanie zaświadczenia nie powinien badać jurysdykcji sądu, który wydał orzeczenie co do istoty, w odróżnieniu od tego, czego wymaga się od niego w odniesieniu do orzeczenia zarządzającego środek tymczasowy lub zabezpieczający.

35

Podczas gdy art. 42 ust. 1 lit. b) rzeczonego rozporządzenia wymaga od wnioskodawcy, by dla celów wykonania orzeczenia rozstrzygającego co do istoty przedstawił zaświadczenie potwierdzające wykonalność orzeczenia, art. 42 ust. 2 lit. b) owego rozporządzenia wymaga, by zaświadczenie przedstawione dla celów wykonania orzeczenia zarządzającego środek tymczasowy lub zabezpieczający wyraźnie poświadczało posiadanie przez sąd wydający dane orzeczenie jurysdykcji w sprawie głównej.

36

Wniosek ten znajduje potwierdzenie w treści owego zaświadczenia, którego wzór formularza znajduje się w załączniku I do analizowanego rozporządzenia, a w szczególności w pkt 4.6.2 owego załącznika, dotyczącym środków tymczasowych i zabezpieczających.

37

Rozróżnienie to jest ponadto spójne z faktem, że w innych przypadkach sądem rozpoznającym wniosek o wydanie zaświadczenia jest sąd pochodzenia, który wydał orzeczenie co do istoty sprawy, o którego uznanie lub wykonanie wniesiono, i który w konsekwencji formalnie ustalił swoją jurysdykcję, w sposób dorozumiany lub wyraźny, wydając przedmiotowe orzeczenie zgodnie z art. 2 rozporządzenia nr 1215/2012.

38

W drugiej kolejności – z brzmienia art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 wynika, że sąd pochodzenia ma obowiązek wydania sporządzonego zaświadczenia na wniosek każdej zainteresowanej strony. Przepis ten nie przewiduje natomiast w żaden sposób, by do sądu tego należało zbadanie aspektów sporu, które nie wchodzą w zakres stosowania tego przepisu, takich jak kwestie merytoryczne i jurysdykcja, które zostały już rozstrzygnięte w orzeczeniu, o którego wykonanie wniesiono. Z orzecznictwa Trybunału wynika ponadto, że wydanie zaświadczenia następuje niemal automatycznie (zob. podobnie wyrok z dnia 6 września 2012 r., Trade Agency, C‑619/10, EU:C:2012:531, pkt 41).

39

Z tego wynika, że art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd państwa członkowskiego pochodzenia orzeczenia, do którego wpłynął wniosek o wydanie zaświadczenia, o którym mowa w owym przepisie, dotyczącego prawomocnego orzeczenia wydanego przeciwko konsumentowi, badał z urzędu, w sprawie takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, czy orzeczenie to zostało wydane z poszanowaniem przepisów jurysdykcyjnych rzeczonego rozporządzenia.

40

W trzeciej kolejności należy jeszcze zbadać, czy orzecznictwo Trybunału przywołane w pkt 21 niniejszego wyroku, odnoszące się do dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29), w związku z art. 47 karty może podważyć to stwierdzenie w zakresie, w jakim wiązałoby się to z nałożeniem na sąd pochodzenia orzeczenia – w celu zaradzenia brakowi równowagi pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą – obowiązku poinformowania konsumenta z urzędu o stwierdzonym naruszeniu przepisów jurysdykcyjnych.

41

Po pierwsze, należy zauważyć, że w odniesieniu do przepisów jurysdykcyjnych ustanowionych przez rozporządzenie nr 1215/2012 motyw 18 rozporządzenia precyzuje, że strona słabsza powinna być chroniona przez przepisy jurysdykcyjne bardziej dla niej korzystne niż przepisy ogólne.

42

Cel ten realizują właśnie przepisy proceduralne rozporządzenia nr 1215/2012. I tak z art. 17 ust. 1 owego rozporządzenia wynika, że we wskazanych przezeń przypadkach jurysdykcję ustala się w oparciu o przepisy szczególne znajdujące zastosowanie do umów zawieranych pomiędzy konsumentem i przedsiębiorcą, które to przepisy zostały ustanowione w sekcji 4 rozdziału II owego rozporządzenia.

43

Jeżeli chodzi, po drugie, o etap uznawania i wykonywania orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim, to zgodnie z motywem 29 rozporządzenia nr 1215/2012 osoba, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, powinna mieć możliwość wystąpienia o odmowę uznania lub wykonania orzeczenia, jeżeli uzna, że występuje jedna z podstaw odmowy uznania, przy czym jedną z takich podstaw jest naruszenie przepisów regulujących jurysdykcję szczególną.

44

W tej sytuacji, jak to zauważył rzecznik generalny w pkt 76 i 77 swojej opinii, orzecznictwo Trybunału dotyczące dyrektywy 93/13 nie może zostać odpowiednio zastosowane w kontekście rozporządzenia nr 1215/2012, ustanawiającego przepisy proceduralne, podczas gdy dyrektywa 93/13 ma celu minimalną harmonizację prawa państw członkowskich w zakresie klauzul abuzywnych w umowach zawieranych z konsumentami.

45

Jeżeli chodzi o prawo do skutecznego środka prawnego, o którym mowa w art. 47 karty, to nie doszło do jego naruszenia, ponieważ art. 45 rozporządzenia nr 1215/2012 umożliwia pozwanemu powołanie się w szczególności na ewentualne naruszenie przepisów jurysdykcyjnych zawartych w jego sekcji 4 rozdziału II w dziedzinie umów konsumenckich.

46

W świetle powyższego na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 53 rozporządzenia nr 1215/2012 w związku z art. 47 karty należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd, do którego złożono wniosek o wydanie przewidzianego w owym art. 53 zaświadczenia w odniesieniu do prawomocnego orzeczenia, mógł zbadać z urzędu, czy nie naruszono przepisów sekcji 4 rozdziału II tego rozporządzenia, w celu poinformowania konsumenta o ewentualnie stwierdzonym naruszeniu i umożliwienia temu konsumentowi świadomej oceny możliwości skorzystania ze środka prawnego przewidzianego w art. 45 tego samego rozporządzenia.

W przedmiocie kosztów

47

Dla stron w postępowaniu przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

Artykuł 53 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2015/281 z dnia 26 listopada 2014 r., w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd, do którego złożono wniosek o wydanie przewidzianego w owym art. 53 zaświadczenia w odniesieniu do prawomocnego orzeczenia, mógł zbadać z urzędu, czy nie naruszono przepisów sekcji 4 rozdziału II tego rozporządzenia, w celu poinformowania konsumenta o ewentualnie stwierdzonym naruszeniu i umożliwienia temu konsumentowi świadomej oceny możliwości skorzystania ze środka prawnego przewidzianego w art. 45 tego samego rozporządzenia.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: włoski.

Top