1

Deltafina SpA (zwana dalej „Deltafiną”) żąda w odwołaniu przede wszystkim, po pierwsze, uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej Deltafina/Komisja (T‑12/06, EU:T:2011:441, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd ten oddalił jej skargę o uchylenie grzywny nałożonej na nią w drodze decyzji Komisji C(2005) 4012 wersja ostateczna z dnia 20 października 2005 r. dotyczącej procedury przewidzianej w art. 81 ust. 1 [WE] (sprawa COMP/C.38.281/B.2 – Surowiec tytoniowy – Włochy) lub, tytułem żądania ewentualnego, obniżenie kwoty grzywny nałożonej na nią w tej decyzji (zwanej dalej „sporną decyzją”), i po drugie, stwierdzenia nieważności tej decyzji w dotyczącym jej zakresie, a także uchylenia grzywny nałożonej na nią w drodze tej decyzji lub obniżenia jej kwoty oraz, tytułem żądania ewentualnego, skierowania sprawy do rozpoznania przez Sąd.

2

Deltafina jest włoską spółką, której głównym przedmiotem działalności jest pierwsze przetworzenie surowca tytoniowego oraz sprzedaż przetworzonego tytoniu. Jest ona spółką w pełni zależną od spółki amerykańskiej Universal Corp. (zwaną dalej „Universal”), mającej siedzibę w Richmond (Stany Zjednoczone).

3

W dniach 3–5 października 2001 r. Komisja Europejska przeprowadziła, na podstawie art. 14 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. [81 WE] i [82 WE] (Dz.U. 1962, 13, s. 204) kontrole między innymi w siedzibach Fédération européenne des transformateurs de tabac (Europejskiej Federacji Przetwórców Tytoniu) w Brukseli (Belgia) oraz trzech największych hiszpańskich przetwórców surowca tytoniowego. Federacja ta bezzwłocznie powiadomiła o przeprowadzeniu kontroli swych członków, do których należała Associazione professionale trasformatori tabacchi italiani (APTI).

4

W dniu 19 lutego 2002 r. Deltafina złożyła wniosek o zwolnienie z grzywny na podstawie komunikatu Komisji dotyczącego nienakładania grzywien lub obniżenia ich kwoty w sprawach dotyczących karteli (Dz.U. 2002, C 45, s. 3, zwanego dalej „komunikatem w sprawie współpracy z 2002 r.”). Ten wniosek o zwolnienie z grzywny dotyczył domniemanego kartelu między przetwórcami surowca tytoniowego na rynku włoskim.

5

W dniu 6 marca 2002 r. Komisja powiadomiła Deltafinę, że jej wniosek spełnia warunki określone w komunikacie w sprawie współpracy z 2002 r. i że udzieli jej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zwolnienia z grzywny, pod warunkiem że spółka ta spełni wszystkie wymagania ustanowione w pkt 11 tego komunikatu.

6

W dniu 14 marca 2002 r. odbyło się spotkanie służb Komisji z przedstawicielami Deltafiny i Universalu w celu omówienia szczegółowych warunków współpracy Deltafiny z Komisją (zwane dalej „spotkaniem z dnia 14 marca 2002 r.”).

7

Na tym spotkaniu przedstawiciele służb Komisji wyjaśnili, że zamierzają przeprowadzić niezapowiedziane kontrole w zakresie dotyczącym ujawnionego przez Deltafinę kartelu, że kontrole te nie mogą zostać przeprowadzone przed dniem 18 kwietnia 2002 r. i że, co za tym idzie, aż do tego dnia nie można ujawniać zamiaru przeprowadzenia tych kontroli, aby nie zagrażać ich wynikowi (pkt 412 uzasadnienia spornej decyzji).

8

Deltafina wyjaśniła, że nie może ona nie ujawnić faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny przed tą datą ze względu na mające się wkrótce odbyć spotkania APTI, podczas których trudno byłoby zachować poufność w tej kwestii, a także ze względu na konieczność poinformowania o niej kadry kierowniczej średniego szczebla, jak również – konieczność ujawnienia faktu złożenia tego wniosku o zwolnienie z grzywny w ramach operacji finansowych obejmujących Universal w Stanach Zjednoczonych (pkt 413 uzasadnienia spornej decyzji).

9

Komisja przyjęła to do wiadomości i, ze względu na to, że podanie tych faktów do wiadomości innych członków kartelu mogło zagrozić wynikowi zamierzonych kontroli, zwróciła się do Deltafiny o dostarczenie jej w jeszcze krótszym terminie szeregu dowodów i informacji mogących umożliwić jej przeprowadzenie tych kontroli (pkt 413–417 uzasadnienia spornej decyzji).

10

W dniu 22 marca 2002 r. odbyła się między przedstawicielami Deltafiny a urzędnikiem Komisji odpowiedzialnym za prowadzenie sprawy rozmowa telefoniczna (zwana dalej „rozmową telefoniczną z dnia 22 marca 2002 r.”) odnosząca się do szeregu kwestii dotyczących współpracy tej spółki z Komisją (pkt 418–420 uzasadnienia spornej decyzji oraz pkt 10, 157 i 158 zaskarżonego wyroku).

11

W dniu 4 kwietnia 2002 r. na spotkaniu komitetu zarządzającego APTI prezes Deltafiny złożył obecnym na nim osobom oświadczenie, że spółka ta zaczęła współpracować z Komisją (zwane dalej „oświadczeniem z dnia 4 kwietnia 2002 r.”). Tego samego dnia Dimon Italia Srl (zwana dalej „Dimon Italia”) i Transcatab SpA (zwana dalej „Transcatab”), których przedstawiciele byli obecni na ww. spotkaniu APTI, również zwrócili się z wnioskiem o przyznanie preferencyjnego traktowania w rozumieniu komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., nie wspominając jednak o oświadczeniach złożonych przez prezesa Deltafiny na spotkaniu APTI (pkt 421–426, 454 i 455 uzasadnienia spornej decyzji).

12

W dniach 18 i 19 kwietnia 2002 r. Komisja dokonała na podstawie art. 14 rozporządzenia nr 17 kontroli w pomieszczeniach Dimon Italia i Transcatab oraz w pomieszczeniach Trestina Azienda Tabacchi SpA i Romana Tabacchi SpA (pkt 428 uzasadnienia spornej decyzji).

13

W dniach 29 maja i 11 lipca 2002 r. odbyły się dwa inne spotkania przedstawicieli Deltafiny i służb Komisji, podczas których ani Komisja, ani Deltafina nie poruszyły kwestii poufności złożonego przez tę spółkę wniosku o zwolnienie z grzywny, a Deltafina również nie poinformowała służb Komisji, że na spotkaniu w biurze APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r. ujawniła ona spółkom Dimon Italia fakt złożenia i treść tego wniosku (pkt 420 i 429 uzasadnienia spornej decyzji).

14

W dniu 25 lutego 2004 r. Komisja skierowała do szeregu przedsiębiorstw lub stowarzyszeń przedsiębiorstw, w tym do Deltafiny, Universalu, Dimon Italia i Transcatab, pismo w sprawie przedstawienia zarzutów.

15

W dniu 22 czerwca 2004 r. odbyło się przesłuchanie, w którym wzięła udział Deltafina. Podczas tego przesłuchania przedstawiciel Dimon Italia zwrócił uwagę Komisji na dwa dokumenty załączone do akt sprawy po przeprowadzeniu kontroli w siedzibie Dimon Italia i składające się z odręcznych notatek zawierających streszczenia oświadczeń złożonych przez prezesa Deltafiny na spotkaniu, które odbyło się w biurze APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r.

16

W dniu 21 grudnia 2004 r. Komisja wydała uzupełnienie do pisma w sprawie przedstawienia zarzutów z dnia 25 lutego 2004 r., którym powiadomiła Deltafinę i inne przedsiębiorstwa o zamiarze nieudzielenia Deltafinie zwolnienia z grzywny ze względu na naruszenie przez nią obowiązku współpracy ustanowionego w pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.

17

W dniu 20 października 2005 r. Komisja wydała sporną decyzję, w której art. 1 stwierdziła, że Deltafina i Universal dopuściły się naruszenia przepisów art. 81 ust. 1 WE poprzez uczestnictwo w okresie od dnia 29 września 1995 r. do dnia 19 lutego 2002 r. w porozumieniach lub uzgodnionych praktykach w sektorze surowca tytoniowego we Włoszech. Zgodnie z brzmieniem art. 2 spornej decyzji Deltafina i Universal zostały za wskazane w art. 1 tej decyzji naruszenia ukarane grzywną w wysokości 30 mln EUR, za której zapłatę ponoszą one odpowiedzialność solidarną.

18

Komisja wzięła pod uwagę rzeczywistą współpracę ze strony Deltafiny jako okoliczność łagodzącą, obniżając o 50% grzywnę, jaką należy nałożyć na tę spółkę. Komisja przyznała w szczególności, że od początku spółka ta znacznie przyczyniła się do wyników prowadzonego przez nią dochodzenia i nigdy nie kwestionowała ustaleń faktycznych.

19

W odniesieniu do złożonego przez Deltafinę wniosku o zwolnienie z grzywny Komisja uznała, że na ustanowiony w pkt 11 lit. a) komunikatu o współpracy z 2002 r. obowiązek współpracy składa się również powstrzymywanie się od podejmowania jakichkolwiek środków, które mogą zagrozić zdolności tej instytucji do prowadzenia dochodzenia lub stwierdzenia naruszenia. Instytucja ta dodała, że ten obowiązek stoi w sprzeczności z ujawnianiem faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny w momencie, gdy instytucja ta nie przeprowadziła jeszcze kontroli, a dany sektor nie jest jeszcze świadom faktu, że mają one wkrótce nastąpić. Zachodzi bowiem prawdopodobieństwo, że takie ujawnienie może zagrozić zdolności tej instytucji do prowadzenia skutecznej kontroli i, co za tym idzie, stwierdzenia, że doszło do naruszenia (pkt 432 i 433 uzasadnienia spornej decyzji).

20

Komisja dodaje, że „samoistne napięcie” między tym obowiązkiem i obowiązkiem ustanowionym w pkt 11 lit. b) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r., w ramach którego wnioskodawca powinien przerwać swój udział w naruszeniu najpóźniej w dniu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny, nie zezwala wnioskodawcy na dobrowolne poinformowanie innych członków kartelu o tym, że złożył on ten wniosek o zwolnienie z grzywny (pkt 434 uzasadnienia spornej decyzji).

21

Komisja doszła do wniosku, iż Deltafina nie spełniła tego warunku, gdyż mimo bowiem tego, że wiedziała, iż Komisja zamierzała przeprowadzić kontrole w dniach 18–20 kwietnia 2002 r., jej prezes, jeszcze zanim te kontrole się odbyły, dobrowolnie poinformował jej dwóch głównych konkurentów o złożeniu przez nią wniosku o zwolnienie z grzywien (pkt 441–444 i 460 uzasadnienia spornej decyzji).

22

Komisja dodała, że ani rozmowy na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r., ani jej późniejsze zachowanie nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że instytucja ta nigdy nie przyznała, iż Deltafina powinna koniecznie ujawnić swym konkurentom okoliczność złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien i że kontrole nie mogą w konsekwencji się odbyć. Komisja twierdzi, że przeciwnie, dokładnie wyjaśniła, iż konieczne jest utrzymanie poufnego charakteru tego wniosku przez jeden miesiąc dłużej, a to w celu przygotowania tych kontroli (pkt 445–448 uzasadnienia spornej decyzji).

23

Komisja twierdzi, że uznała zarówno praktyczne trudności Deltafiny w zachowaniu poufności wniosku o zwolnienie z grzywny, jak również okoliczność, że przeprowadzenie zaplanowanych kontroli stałoby się wyjątkowo mało prawdopodobne, gdyby Deltafina była zobowiązana do ujawnienia faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny swym konkurentom. Podkreśla zaś ona, że ze względu na to, iż prezes Deltafiny nie działał pod wpływem jakiegokolwiek wiążącego się z przymusem zagrożenia, złożenie oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r. było spontaniczne i dobrowolne (pkt 450–453 i 459 uzasadnienia spornej decyzji).

24

Instytucja ta uznała, że nie sposób znaleźć uzasadnienia tego zachowania (pkt 454–459 uzasadnienia spornej decyzji).

25

Komisja wyjaśniła również, że okoliczność, iż Deltafina nie poinformowała jej w szczególności o złożeniu oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r., pozwala przypuszczać, iż spółka ta nie spodziewała się, iż instytucja ta zaakceptuje jej zachowanie (pkt 449 uzasadnienia spornej decyzji).

26

Komisja wyciągnęła zatem wniosek, że „ze względu na wszystkie ww. powody […] Deltafina, ujawniając na spotkaniu APTI w dniu 4 kwietnia 2002 r. fakt złożenia przez siebie wniosku o zwolnienie z grzywien, uchybiła obowiązkowi współpracy, do jakiej była zobowiązana na podstawie pkt 11 lit. a) komunikatu w sprawie współpracy z 2002 r.” (pkt 460 uzasadnienia spornej decyzji).

27

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 19 stycznia 2006 r. Deltafina wniosła skargę, tytułem żądania głównego domagając się uchylenia grzywny nałożonej w spornej decyzji, a tytułem żądania subsydiarnego – obniżenia jej kwoty.

28

Skargę swą Deltafina oparła na siedmiu zarzutach, z których cztery zostały podniesione w pierwszej kolejności na poparcie żądania stwierdzenia nieważności spornej decyzji w zakresie, w jakiej Komisja nałożyła w niej na tę spółkę obowiązek zapłaty grzywny, a trzy – tytułem żądania ewentualnego, na poparcie żądania obniżenia kwoty tej nałożonej na nią grzywny.

29

Sąd oddalił wszystkie podniesione przez Deltafinę zarzuty, z wyjątkiem jednego, z którego podnoszenia spółka ta zrezygnowała.

30

Deltafina wnosi do Trybunału o:

31

Komisja wnosi do Trybunału:

32

Deltafina opiera swoje odwołanie na czterech zarzutach. W pierwszej kolejności należy przeanalizować zarzuty pierwszy i drugi łącznie, następnie – zarzut czwarty i wreszcie zarzut trzeci.

33

W swym pierwszym zarzucie Deltafina przede wszystkim zarzuca Sądowi, że ten nie ustosunkował się do zarzutu opartego na tym, iż w następstwie spotkania, które odbyło się w dniu 14 marca 2002 r., mogła ona dojść do wniosku, że Komisja zwolniła ją z obowiązku zachowania poufności i że, co za tym idzie, składając oświadczenie z dnia 4 kwietnia 2002 r., nie uchybiła ona spoczywającemu na niej obowiązkowi współpracy.

34

Następnie Deltafina podkreśla, że jedynym przypisanym jej w spornej decyzji naruszeniem obowiązku współpracy jest złożenie oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r. Co za tym idzie, przyjmując naruszenie obowiązku współpracy ze względu na to, że Deltafina nie poinformowała Komisja o złożeniu tego oświadczenia, Sąd naruszył przysługujące tej spółce prawo do obrony i przekroczył swe uprawnienia, ograniczające się do dokonania oceny zgodności tej decyzji z prawem.

35

Wreszcie Deltafina stoi na stanowisku, że w pkt 149 zaskarżonego wyroku Sąd zastąpił swoją własną oceną spoczywającego na tej spółce obowiązku współpracy to, co zostało uzgodnione między nią a Komisją na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. Aby zaś ustalić dokładną treść tego obowiązku współpracy, Sąd powinien był wziąć pod uwagę te uzgodnione zasady współpracy.

36

Zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd oparł się bowiem na błędnej przesłance, zgodnie z którą to, że Deltafina nie poinformowała Komisji o ujawnieniu faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywny, stanowi w każdym wypadku naruszenie obowiązku współpracy, ponieważ kwalifikacji tej okoliczności należy dokonywać przyjmując za punkt odniesienia uzgodnione z tą instytucją zasady współpracy. Komisja zaś mogła była, co potwierdza pkt 12 lit. a) obwieszczenia Komisji w sprawie zwalniania z grzywien i zmniejszania grzywien w sprawach kartelowych (Dz.U. 2006, C 298, s. 17), zezwolić na ujawnienie faktu złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien.

37

W niniejszym przypadku zezwolenia takiego miano udzielić na spotkaniu w dniu 14 marca 2002 r. Na podstawie bowiem pochodzących z tego spotkania protokołów oraz zachowania obecnych na nim stron Sąd powinien był stwierdzić, że Deltafina i Komisja doszły do porozumienia w kwestii nieuniknioności tego ujawnienia i tego, iż na spółkę należy zatem nałożyć bardziej dolegliwy obowiązek szybkiego dostarczenia uzupełniającego materiału dowodowego.

38

Deltafina wyjaśnia, że z protokołów z dnia 14 marca 2002 r. wynika, iż kwestia tego, czy to ujawnienie należy uznać za „spontaniczne i dobrowolne”, czy też „niedobrowolne i wymuszone”, nie była poruszana, a zatem stoi ona na stanowisku, że dokonana przez Sąd ocena uwzględniająca postać, jaką przybrało to ujawnienie, została oparta na niedozwolonym odtworzeniu okoliczności faktycznych ex post. W każdym wypadku, zdaniem Deltafiny, jakakolwiek wątpliwość dotycząca treści domniemanego porozumienia w przedmiocie zasad jej współpracy z Komisją powinna zostać rozstrzygnięta na jej korzyść.

39

W drugim zarzucie Deltafina twierdzi, że Sąd dopuścił się naruszenia art. 65 i 68 swego regulaminu postępowania, przyjmując na rozprawie ustne zeznania jej adwokata, R., i V.E., urzędnika Komisji odpowiedzialnego za prowadzenie sprawy, złożone przez nich jako uczestników spotkania, które odbyło się w dniu 14 marca 2002 r. i, co za tym idzie, jako świadków, nie wydając przy tym postanowienia, które wskazywałoby okoliczności faktyczne, jakie należy ustalić, nie zaprzysięgając tych osób jako świadków i nie sporządzając protokołu przedstawiającego złożone zeznania.

40

Zdaniem zaś Deltafiny Sąd w pkt 159 zaskarżonego wyroku oparł się na zeznaniach V.E., aby ustalić, że ten nie zrozumiał tego, iż Deltafina ma zamiar złożyć oświadczenie z dnia 4 kwietnia 2002 r. i że w żadnym razie nie udzielił on na nie zgody. Nie porównując tego zeznania z wersją wydarzeń przedstawioną przez J., do którego nie zwrócono się o złożenie zeznań, Sąd naruszył zdaniem Deltafiny przysługujące jej prawo do rzetelnego procesu.

41

Komisja nie zgadza się z argumentacją Deltafiny.

42

W zakresie dotyczącym przedstawionej w pkt 33 niniejszego wyroku i zakwestionowanej przez Komisję argumentacji należy stwierdzić, że Deltafina nie zwróciła się do Trybunału o dokonanie ponownej oceny okoliczności faktycznych, lecz – o stwierdzenie braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Argumentacja jest zatem dopuszczalna.

43

W zakresie dotyczącym dopuszczalności argumentacji przedstawionej w pkt 35 i 36 niniejszego wyroku należy podnieść, że Deltafina zarzuca Sądowi dopuszczenie się naruszenia prawa przy określaniu spoczywających na niej obowiązków współpracy. Ta argumentacja jest zatem również dopuszczalna.

44

Jak natomiast słusznie podnosi Komisja, za pomocą argumentacji przedstawionej w pkt 37 i 38 niniejszego wyroku Deltafina kwestionuje dokonaną przez Sąd ocenę okoliczności faktycznych, nie powołując się przy tym na przeinaczenie materiału dowodowego. Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem Trybunału taka analiza nie należy do jego właściwości, efektem czego należy oddalić tę argumentację jako niedopuszczalną.

45

Co do istoty sprawy należy podnieść, że za pomocą argumentacji przedstawionej w pkt 33 i 34 niniejszego wyroku Deltafina zarzuca Sądowi, po pierwsze, niezajęcie stanowiska w przedmiocie zarzutu, zgodnie z którym Komisja zwolniła ją z obowiązku zachowania poufności, a także, po drugie, bezprawną zmianę uzasadnienia i przekroczenie w ten sposób przysługujących mu uprawnień.

46

W zakresie dotyczącym pierwszej części argumentacji Deltafiny należy podnieść, że w pkt 160 zaskarżonego wyroku Sąd rozstrzygnął, iż Komisja nie mogła uprzednio zezwolić na spontaniczne złożenie przez Deltafinę oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r., skoro ta spółka nie zdołała wykazać, że uprzednio należycie poinformowała Komisję o swych zamiarach.

47

Uwzględniając to właśnie Sąd w pkt 173 tego wyroku potwierdził dokonaną przez Komisję ocenę, zgodnie z którą Deltafina uchybiła ciążącemu na niej obowiązkowi współpracy.

48

W tym względzie z pkt 441, 450 i 460 uzasadnienia spornej decyzji wynika, że Komisja uznała, iż spontaniczne i dobrowolne ujawnienie przez uczestniczące w kartelu przedsiębiorstwo innym jego uczestnikom faktu współpracy z tą instytucją na takim etapie postępowania, na którym zaplanowane zostało przeprowadzenie kontroli w tych innych przedsiębiorstwach, ma inny charakter niż odkrycie przez te przedsiębiorstwa faktu tej współpracy z powodu praktycznych problemów, jakie współpracujące z Komisją przedsiębiorstwo mogłoby mieć z zachowaniem poufności tego faktu.

49

Komisja bowiem uznała, że to spontaniczne i dobrowolne ujawnienie świadczy samo w sobie o naruszeniu obowiązku współpracy – z wyjątkiem przypadku, w którym zostałoby jednoznacznie ustalone, iż instytucja ta uprzednio wyraźnie zezwoliła na dokonanie takiego ujawnienia.

50

Sąd zaś rozstrzygnął, że nie zachodzi on w niniejszej sprawie i następnie w pkt 160 i 173 zaskarżonego wyroku potwierdził, że Deltafina dopuściła się naruszenia obowiązku współpracy stwierdzonego przez Komisję w pkt 460 uzasadnienia spornej decyzji.

51

Wbrew temu, co twierdzi Deltafina, ocena ta jest prawidłowa.

52

W szczególności Deltafina nie zakwestionowała dokonanego przez Sąd ustalenia faktycznego dotyczącego tego, iż Komisja nie udzieliła wyraźnego zezwolenia na spontaniczne złożenie przez nią oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r. W tych okolicznościach zaś Sąd nie był zobowiązany do wyraźnego oddalenia argumentacji podnoszonej przez Deltafinę celem wykazania, że doszło do zawarcia porozumienia co do nieuniknioności ujawnienia faktu jej współpracy.

53

Ze względu na to bowiem, że złożenie oświadczenia z dnia 4 kwietnia 2002 r. było spontaniczne, nie było ono nieuniknione. Nawet bowiem zakładając, że Komisja zaakceptowałaby ewentualne niedobrowolne ujawnienie współpracy przez Deltafinę, ta akceptacja nie mogłaby uzasadnić spontanicznego złożenia przez tę spółkę oświadczenia i nie można podnosząc ją obalić stwierdzenia naruszenia przez nią ciążącego na niej obowiązku współpracy. Argumentacja ta nie ma zatem znaczenia dla sprawy.

54

Jeśli chodzi o drugą część argumentacji podniesionej celem poparcia pierwszego zarzutu, czyli argumentu dotyczącego bezprawnej zmiany uzasadnienia, z pkt 143–145 zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd dokonał w nich całościowej analizy obowiązku współpracy spoczywającego na przedsiębiorstwie zwracającym się o możliwość skorzystania, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, z ostatecznego zwolnienia z grzywny. Na ten ustanowiony w pkt 11 lit. a) komunikatu o współpracy z 2002 r. obowiązek współpracy pełnej, stałej i bez opóźnień składa się w szczególności informowanie Komisji o wszystkich istotnych dla prowadzonego przez tę instytucję dochodzenia okolicznościach.

55

Ponadto z motywów 429, 449 i 459 uzasadnienia spornej decyzji wynika, że Komisja wzięła pod uwagę brak pewnych materiałów informacyjnych, jakich przedsiębiorstwo to winno było dostarczyć, w szczególności w zakresie dotyczącym okoliczności towarzyszących spotkaniu, które odbyło się w dniu 4 kwietnia 2002 r.

56

W pkt 152–162 zaskarżonego wyroku Sąd ograniczył się zaś do ustosunkowania się do podniesionej przed nim przez Deltafinę argumentacji, która została przedstawiona w pkt 151 tego wyroku. Sąd zatem w żaden sposób nie dokonał zmiany uzasadnienia, pomimo tego, że druga część podniesionej przez Deltafinę argumentacji powinna zostać oddalona.

57

Ponadto, w zakresie, w jakim Deltafina w swym drugim zarzucie twierdzi, że Sąd naruszył przysługujące jej prawo do rzetelnego procesu ze względu na to, iż po pierwsze, przyjął na rozprawie z naruszeniem art. 65 i 68 swego regulaminu postępowania ustne zeznania adwokata tej spółki i urzędnika Komisji odpowiedzialnego za prowadzenie sprawy, oraz po drugie, oparł się w pkt 159 zaskarżonego wyroku na jednym z tych zeznań, nie porównując go z wersją wydarzeń przedstawioną przez J., do którego nie zwrócono się o złożenie zeznań, należy stwierdzić, co następuje.

58

Przede wszystkim nie ma wątpliwości co do tego, że Sąd na rozprawie wysłuchał R. i V.E. jako uczestników spotkania z dnia 14 marca 2002 r., a V.E. – jako uczestnika rozmowy telefonicznej z dnia 22 marca 2002 r. Strony sporu zgadzają się również co do tego, że Sąd zwrócił się do zainteresowanych podmiotów z zapytaniem o treść tego spotkania i tej rozmowy telefonicznej, że z pytaniem tym zwrócono się poza określonymi w art. 68 regulaminu postępowania przed Sądem ramami proceduralnymi i że Deltafina nie przedstawiła na rozprawie żadnych uwag w tym zakresie.

59

W tym względzie, po pierwsze, wbrew temu, co twierdzi Komisja, okoliczność polegająca na tym, że Deltafina nie przestawiła na tej rozprawie żadnych uwag, nie pociąga za sobą niedopuszczalności drugiego zarzutu (zob. podobnie wyrok Corus UK/Komisja, C‑199/99 P, EU:C:2003:531, pkt 32, 35).

60

Po drugie, jak słusznie podniosła Komisja, niewątpliwie aktualnie Trybunał stosuje zgodną z prawem praktykę polegającą na zwracaniu się w złożonych kwestiach faktycznych lub technicznych do reprezentujących strony osób posiadających wiedzę o mających znaczenie dla sprawy kwestiach.

61

Jednak w niniejszym przypadku, jak podniosła rzecznik generalna w pkt 116 i 117 opinii, pytania, jakie Sąd skierował do R. i V.E., dotyczyły w szczególności okoliczności, które były kwestionowane i były przedmiotem sporu między stronami. Ponadto kwestie te nie wydają się mieć technicznego czy też złożonego charakteru i nie można uznać, że do R. i V.E. zwrócono się z pytaniami ze względu na posiadaną przez nich szczególną wiedzę techniczną.

62

W tych okolicznościach należy uznać, że Deltafina słusznie twierdzi, iż pytając na rozprawie adwokata tej spółki i urzędnika Komisji odpowiedzialnego za prowadzenie sprawy o to, jak zostało przez nich odebrane to, co zostało ustalone na spotkaniu, które odbyło się w dniu 14 marca 2002 r. oraz podczas rozmowy telefonicznej z dnia 22 marca 2002 r., Sąd wyszedł poza to, co może być dokonane w ramach tej praktyki, gdyż zadane przeze niego pytania dotyczyły okoliczności, które powinny były zostać ustalone w odpowiednim przypadku za pomocą zeznań w ramach procedury przewidzianej w art. 68 regulaminu postępowania przed Sądem.

63

Jednak, wbrew temu, co twierdzi Deltafina, ta nieprawidłowość proceduralna nie ma znamion naruszenia przysługującego jej prawa do rzetelnego procesu.

64

Jak bowiem słusznie podniosła Komisja i wbrew temu, co twierdzi Deltafina, Sąd w pkt 159 zaskarżonego wyroku wziął pod uwagę oświadczenie złożone przez urzędnika Komisji odpowiedzialnego za prowadzenie sprawy jedynie w ramach rozumowania przedstawionego tytułem uzupełnienia, gdyż główny tok jego rozumowania oparty był przede wszystkim na pisemnych dowodach analizowanych w pkt 153–158 zaskarżonego wyroku, czyli przede wszystkim sprawozdaniach z dnia 14 marca 2002 r. i rozmowie telefonicznej z dnia 22 marca 2002 r.

65

Jak podniosła to również rzecznik generalna w pkt 120 opinii, Sąd mógł oprzeć swe wnioski jedynie na tych dowodach z dokumentów.

66

Biorąc pod uwagę, po pierwsze, brak w tych pisemnych dowodach zarówno wzmianki dotyczącej wyraźnego poinformowania przez Deltafinę o jej zamiarze dobrowolnego ujawnienia faktu jej współpracy z Komisją, jak i tego, że instytucja ta udzieliła wyraźnego zezwolenia na to ujawnienie, oraz po drugie, znaczenie, jakie miałoby takie zezwolenie zarówno dla Deltafiny, jak i dla skuteczności zamierzonych kontroli, należy uznać, iż Sąd, nie dopuszczając się błędu, mógł stwierdzić, że za pomocą wspomnianych dowodów pisemnych można było w wystarczający pod względem prawnym sposób ustalić, iż nie doszło ani do takiego poinformowania, ani do udzielenia takiego wyraźnego zezwolenia.

67

Z utrwalonego orzecznictwa wynika bowiem, że wyłącznie do Sądu należy ocena ewentualnej konieczności uzupełnienia materiału dowodowego zgromadzonego w rozpatrywanych przez niego sprawach. Walor dowodowy materiału zgromadzonego w sprawie podlega jego swobodnej ocenie, która nie podlega kontroli Trybunału w ramach rozpatrywania odwołania, z wyjątkiem przypadków przeinaczenia dowodów przedstawionych Sądowi lub wówczas, gdy z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika istotna nieścisłość ustaleń Sądu (wyrok Der Grüne Punkt – Duales System Deutschland/Komisja, C‑385/07 P, EU:C:2009:456, pkt 163 i przytoczone tam orzecznictwo)

68

Zaś w okolicznościach niniejszego przypadku, biorąc pod uwagę, że Deltafina nie złożyła wniosku o przesłuchanie świadków i że nie podnosi ona jakiegokolwiek przeinaczenia uwzględnionych przez Sąd dowodów, Sąd mógł uznać, iż nie było potrzeby przesłuchiwania R. i J. czy też V.E. w charakterze świadków.

69

Wynika z tego, po pierwsze, że zarzut drugi jest bezzasadny, i po drugie, że Sąd, przeprowadzając zawarte w pkt 153–160 zaskarżonego wyroku rozumowanie, nie dopuścił się żadnego naruszenia prawa do obrony.

70

W tych warunkach zarzuty pierwszy i drugi należy oddalić.

71

Deltafina zwraca się do Trybunału o obniżenie kwoty nałożonej na nią grzywny, co ma zaradzić naruszeniu w odniesieniu do niej zasady równości traktowania, jakiego miała dopuścić się Komisja, przyznając jej obniżenie grzywny takie samo jak to przyznane spółce Dimon Italia.

72

Zdaniem Deltafiny Sąd dopuścił się naruszenia prawa, stwierdzając, że to przedstawione na rozprawie w pierwszej instancji żądanie stanowi nowy zarzut, który nie został oparty na okolicznościach prawnych i faktycznych, które zostałyby ujawnione w toku postępowania, i co za tym idzie, jest niedopuszczalny. Podniesione przez Deltafinę argumenty opierają się na orzecznictwie wynikającym z wyroku Sądu Nintendo i Nintendo of Europe/Komisja (T‑13/03, EU:T:2009:131), który zapadł dopiero po zakończeniu ustnego etapu postępowania.

73

Komisja nie zgadza się z argumentacją Deltafiny.

74

Jak wynika z art. 48 § 2 akapit pierwszy regulaminu postępowania przed Sądem oraz art. 127 § 1 regulaminu postępowania przez Trybunałem, nie można podnosić nowych zarzutów w toku postępowania, chyba że ich podstawą są okoliczności prawne i faktyczne ujawnione dopiero w tym toku postępowania (podobnie Arbos/Komisja, C‑615/12 P, EU:C:2013:742, pkt 35).

75

Deltafina nie przedstawiła zaś przed Sądem niczego, za pomocą czego można by było wykazać, że rozpatrywany zarzut opiera się na okoliczności prawnej, która została ujawniona dopiero w toku postępowania. Jak bowiem podniosła rzecznik generalna w pkt 127 opinii, podniesiona przez Deltafinę zasada równości traktowania stanowi ogólną zasadę prawa unijnego, której poszanowanie jest zapewniane – w szczególności w zakresie nakładania grzywien za naruszenia prawa konkurencji i zgodnie z utrwalonym orzecznictwem – przez Sąd i Trybunał.

76

Nie można zatem uznać wyjaśniającego zakres obowiązków spoczywających na Komisji ze względu na zasadę równości traktowania wyroku takiego jak ten powoływany przez Deltafinę za nową okoliczność prawną, uzasadniającą opóźnione przedstawienie nowego zarzutu.

77

W związku z tym zarzut czwarty należy oddalić.

78

Deltafina podnosi, że toczące się przed Sądem postępowanie trwało 5 lat i 8 miesięcy, a pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania i wydaniem postanowienia o rozpoczęciu ustnego etapu postępowania upłynęły 43 miesiące. Spółka ta twierdzi, że postępowanie to było nadmiernie przewlekłe i zwraca się do Trybunału, aby ten, w ramach wykonywania przysługującego mu nieograniczonego prawa orzekania, uchylił nałożoną na nią grzywnę lub istotnie obniżył jej kwotę, co ma zaradzić naruszeniu przysługującego Deltafinie prawa do uzyskania rozstrzygnięcia w rozsądnym terminie, co zostało zagwarantowane w art. 41 § 1 oraz art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”).

79

Komisja nie zgadza się z argumentacją Deltafiny.

80

Należy przypomnieć, że w przypadku przekroczenia rozsądnego terminu do wydania orzeczenia, będącego uchybieniem proceduralnym stanowiącym naruszenie prawa podstawowego, danej stronie musi przysługiwać skuteczny środek prawny umożliwiający jej odpowiednie skorygowanie tego uchybienia (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, C‑40/12 P, EU:C:2013:768, pkt 80).

81

Ponieważ Deltafina żąda uchylenia zaskarżonego wyroku i, tytułem ewentualnym, obniżenia kwoty nałożonej na nią grzywny, należy stwierdzić, że Trybunał już orzekł, iż w braku jakiejkolwiek poszlaki tego, że zbyt długi czas trwania postępowania przed Sądem miał wpływ na wynik sporu, nieprzestrzeganie rozsądnego terminu do wydania orzeczenia nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, EU:C:2013:768, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

82

Orzecznictwo to jest w szczególności oparte na założeniu, zgodnie z którym, w przypadku gdy nieprzestrzeganie rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia pozostaje bez wpływu na wynik sporu, uchylenie zaskarżonego wyroku nie byłoby w stanie zaradzić naruszeniu przez Sąd zasady skutecznej ochrony sądowej (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, EU:C:2013:768, pkt 82 i przytoczone tam orzecznictwo).

83

W niniejszej sprawie Deltafina nie przedstawiła Trybunałowi żadnej poszlaki pozwalającej na ujawnienie tego, że nieprzestrzeganie przez Sąd rozsądnego terminu na wydanie orzeczenia mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu.

84

Ponadto z uwagi na konieczność zapewnienia poszanowania reguł unijnego prawa konkurencji Trybunał nie może pozwolić wnoszącej odwołanie – na tej tylko podstawie, że naruszono rozsądny termin na wydanie orzeczenia – na zakwestionowanie przez nią zasadności lub kwoty grzywny, jeżeli wszystkie jej zarzuty odnoszące się do ustaleń poczynionych przez Sąd w przedmiocie kwoty tej grzywny i ukaranego za jej pomocą zachowania zostały oddalone (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, EU:C:2013:768, pkt 84 i przytoczone tam orzecznictwo).

85

Z powyższego wynika, że wbrew temu, co twierdzi Deltafina, zarzut trzeci nie może doprowadzić do uchylenia, nawet częściowego, zaskarżonego wyroku.

86

W zakresie, w jakim Deltafina występuje z żądaniem obniżenia kwoty nałożonej na nią grzywny w sposób uwzględniający skutki finansowe wynikające dla niej ze zbyt długiego okresu trwania postępowania przed Sądem, Trybunał rozstrzygnął, że w przypadku nieprzestrzegania przez Sąd wynikającego z art. 47 akapit drugi karty obowiązku do wydania w rozsądnym terminie orzeczenia w sprawach do niego skierowanych możliwe jest złożenie wniosku o odszkodowanie, a zatem – uchybienie takie powinno zostać skorygowane w drodze skargi o odszkodowanie wniesionej przed Sąd, ponieważ taka skarga stanowi skuteczny ku temu środek (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, EU:C:2013:768, pkt 87, 89).

87

Wynika z tego, że to zatem Sąd – orzekając w innym składzie niż ten, który rozpoznawał spór zapoczątkowujący postępowanie, którego czas trwania jest krytykowany – jest zgodnie z art. 256 ust. 1 TFUE właściwy, aby wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie takich żądań odszkodowawczych, a żądania takie nie mogą zostać przedłożone bezpośrednio Trybunałowi w ramach odwołania (wyrok Gascogne Sack Deutschland/Komisja, EU:C:2013:768, pkt 90, 96).

88

W tym względzie należy przypomnieć, że ze względu na to, iż uchybienie polegające na nieprzestrzeganiu przez Sąd wymogów związanych z dochowaniem rozsądnego terminu wydania orzeczenia stanowi wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom, w przypadku wniesienia skargi o odszkodowanie opartej na naruszeniu przez Sąd art. 47 akapit drugi karty w związku z takim właśnie uchybieniem (zob. w szczególności wyrok Komisja/CEVA i Pfizer, C‑198/03 P, EU:C:2005:445, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo), do dokonującego oceny tego uchybienia Sądu należy uwzględnienie okoliczności właściwych każdej sprawie, takich jak złożoność sporu i zachowanie stron, podstawowego wymogu pewności prawa, z której powinny korzystać podmioty gospodarcze, a także celu polegającego na zapewnieniu niezakłóconej konkurencji, tak jak wynika to z pkt 91–95 wyroku Gascogne Sack Deutschland/Komisja (EU:C:2013:768).

89

Sąd musi zarówno dokonać oceny materialnego charakteru podnoszonej szkody i związku przyczynowego istniejącego między szkodą a zbyt długim czasem trwania postępowania sądowego, jak i uwzględnić zasady ogólne mające zastosowanie w porządkach prawnych państw członkowskich w przypadku rozpoznawania skarg dotyczących podobnych naruszeń.

90

Ze względu na powyższe – ponieważ w niniejszym przypadku, bez konieczności przedstawienia przez strony materiału dowodowego, jest oczywiste, że Sąd dopuścił się wystarczająco istotnego naruszenia ciążącego na nim obowiązku do wydania orzeczenia w rozsądnym terminie – Trybunał może dokonać takiego stwierdzenia.

91

Czas trwania toczącego się przed Sądem postępowania, wynoszący około 5 lat i 8 miesięcy, na który składa się w szczególności okres 3 lat i 7 miesięcy, jaki upłynął pomiędzy zakończeniem pisemnego etapu postępowania i rozprawą, nie może bowiem zostać uzasadniony ani pewnym stopniem złożoności sporu, ani okolicznością polegającą na tym, że sześciu adresatów spornej decyzji wniosło skargę o stwierdzenie jej nieważności, ani też złożonym przez Deltafinę wnioskiem o przedstawienie w trakcie toczącego się przed Sądem postępowania pisemnego pewnego posiadanego przez Komisję dokumentu.

92

Jednak ze powodów przedstawionych w pkt 81–87 niniejszego wyroku zarzut trzeci należy oddalić.

93

Ze względu na powyższe odwołanie należy oddalić.

94

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

95

Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Deltafiny kosztami postępowania, a spółka ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: