KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 20.6.2023

COM(2023) 335 final

2023/0199(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ustanawiające Platformę na rzecz technologii strategicznych dla Europy („STEP”) oraz zmieniające dyrektywę 2003/87/WE i rozporządzenia (UE) 2021/1058, (UE) 2021/1056, (UE) 2021/1057, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) 2021/1060, (UE) 2021/523, (UE) 2021/695, (UE) 2021/697 i (UE) 2021/241

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Długoterminowe zobowiązanie UE do zielonej transformacji i transformacji cyfrowej oraz wpływ na przemysł w UE.

UE jest atrakcyjnym celem zrównoważonych inwestycji. W ciągu ostatnich 30 lat jednolity rynek europejski przyniósł znaczne korzyści gospodarcze, zapewniając UE PKB, który w perspektywie długoterminowej jest nawet o 9 % wyższy niż w scenariuszu braku tego rynku 1 . Europejski model biznesowy opiera się na otwartości, przy czym UE oferuje środowisko przyjazne dla biznesu. Europejski model społeczny zapewnia wysokiej jakości kształcenie i szkolenia sprzyjające włączeniu społecznemu, dobrze funkcjonujące systemy ochrony socjalnej, a także zdrowie publiczne i ochronę środowiska. Obok uczciwej konkurencji i niemających sobie równych ram regulacyjnych ukierunkowanych na dwojaką transformację – cyfrową i zieloną – oraz na odporność pomaga to w zapewnieniu inwestorom niezbędnej przewidywalności. 

Poprawa konkurencyjności i odporności w strategicznych sektorach oraz zmniejszenie zależności europejskiej gospodarki w drodze zielonej transformacji i transformacji cyfrowej były w ostatnich latach wyznacznikiem działań UE. Dzięki NextGenerationEU 2 , sztandarowemu unijnemu programowi naprawy gospodarczej, UE powróciła do poziomów produkcji sprzed pandemii już latem 2021 r. Fundusze przeznaczone na dwojaką transformację – zieloną i cyfrową – sprawiają, że nasza gospodarka staje się bardziej konkurencyjna. Bezprecedensowe starania państw członkowskich na rzecz wdrożenia kluczowych reform zwiększają odporność UE. 

Przemysł UE udowodnił swoją naturalną odporność, ale wciąż stoi przed wyzwaniami. Wysoka inflacja, niedobory siły roboczej i kwalifikacji, zmiany demograficzne, zakłócenia w łańcuchach dostaw wskutek pandemii COVID-19, rosnące stopy procentowe oraz gwałtowne wzrosty kosztów energii i cen nakładów wpływają na konkurencyjność przemysłu UE. Towarzyszy temu silna, ale nie zawsze uczciwa konkurencja na rozdrobnionym rynku światowym. Wdrożenie i zwiększenie skali niektórych krytycznych i powstających technologii w strategicznych sektorach w całej Unii będzie miało zasadnicze znaczenie dla wykorzystania możliwości i osiągnięcia celów zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, aby zmniejszyć strategiczne zależności i ułatwić inwestycje transgraniczne na całym jednolitym rynku. W związku z tym konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań w celu wsparcia rozwoju lub wytwarzania w Unii technologii krytycznych – lub ochrony i wzmacniania ich łańcuchów wartości – w następujących obszarach: najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, czyste technologie oraz biotechnologie. Unia musi również zająć się problemem niedoboru siły roboczej i kwalifikacji w tych strategicznych sektorach.

UE przedstawiła już szereg inicjatyw mających na celu wsparcie przemysłu. Plan przemysłowy Zielonego Ładu 3 ma na celu zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu technologii neutralnych emisyjnie, zabezpieczenie ilości potrzebnych surowców krytycznych i wsparcie szybkiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Zapewnia on bardziej sprzyjające otoczenie dla zwiększenia zdolności produkcyjnych UE w zakresie czystych technologii. Plan ten opiera się na czterech filarach: przewidywalnym i uproszczonym otoczeniu regulacyjnym, przyspieszeniu dostępu do finansowania, podnoszeniu umiejętności oraz otwartym handlu zapewniającym odporne łańcuchy dostaw. Dzięki europejskiemu planowi na rzecz innowacji 4 UE starała się doprowadzić do tego, by Europa stanęła na czele nowej fali innowacji i przedsiębiorstw typu start-up w dziedzinie najbardziej zaawansowanych technologii. Jednym z jego głównych celów jest poprawa dostępu do finansowania dla europejskich przedsiębiorstw typu start-up i scale-up, na przykład dzięki uruchomieniu niewykorzystanych źródeł kapitału prywatnego i uproszczeniu zasad notowań. Ponadto w marcu 2023 r. Komisja przyjęła nowe tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa 5 . Państwa członkowskie mają większą elastyczność w opracowywaniu i wdrażaniu środków wsparcia w sektorach kluczowych dla transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Państwa członkowskie zmieniają również obecnie swoje krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności, aby uwzględnić rozdziały REPowerEU 6 , co stanowi doskonałą okazję do zapewnienia natychmiastowego wsparcia przedsiębiorstwom i zwiększenia ich konkurencyjności bez tworzenia niepotrzebnych strategicznych zależności.

Rozwiązania te zapewniają wprawdzie szybkie i ukierunkowane wsparcie, UE potrzebuje jednak bardziej strukturalnej odpowiedzi na potrzeby inwestycyjne swojego przemysłu. Jak wskazała przewodnicząca Ursula von der Leyen w orędziu o stanie Unii z dnia 14 września 2022 r. 7 , istnieje potrzeba zapewnienia, by przyszłość przemysłu należała do Europy. Co więcej, wspólna europejska polityka przemysłowa wymaga wspólnego europejskiego finansowania 8 . Stąd potrzeba utworzenia Platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy („STEP”). 

Platforma powinna pomóc zachować europejską przewagę w zakresie krytycznych i powstających technologii, które są istotne z punktu widzenia zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, począwszy od technologii związanych z informatyką, w tym mikroelektroniki, informatyki kwantowej i sztucznej inteligencji, po biotechnologię i bioprodukcję oraz technologie neutralne emisyjnie. Rada Europejska uznała potrzebę zajęcia się tą kwestią i zaleciła „zapewnienie pełnego uruchomienia dostępnego finansowania i istniejących instrumentów finansowych oraz wykorzystywanie ich w bardziej elastyczny sposób, tak aby zapewnić terminowe i ukierunkowane wsparcie w sektorach strategicznych bez uszczerbku dla celów polityki spójności” 9 . W ten sposób STEP powinna również pomóc zmobilizować kapitał prywatny do wspierania konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw w zakresie tych technologii na arenie światowej, co z kolei doprowadzi do budowania zdolności krajowych.

Uznanie STEP za centralny element budżetu UE jest najskuteczniejszym rozwiązaniem. Transformacja w kierunku neutralności klimatycznej, odporność i technologie cyfrowe już są zasadami przewodnimi wieloletnich ram finansowych: 30 % z 2 bln EUR z WRF na lata 2021–2027, które obejmują programy odbudowy NextGenerationEU, jest wydawane na działania w dziedzinie klimatu, a ponad 20 % z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest przeznaczone na politykę cyfrową. Ponadto program „Cyfrowa Europa” wspiera wykorzystywanie technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa, mieszkańców i administrację publiczną. Budżet UE jest również najlepszym narzędziem unijnym do wspierania jednolitego rynku i wspólnych działań mających wartość dodaną na szczeblu UE – zapewnia korzyści skali, skuteczność i solidarność oraz przekazanie jasnego komunikatu politycznego, że UE solidaryzuje się w obliczu wyzwań.

Utworzenie STEP jest w pełni zgodne z ambicjami określonymi przez partnerów europejskich. Stany Zjednoczone przyjęły ustawę o redukcji inflacji, która pozwoli im do 2032 r. uruchomić ponad 360 mld USD (ok. 330 mld EUR). Japonia opracowała plany dotyczące zielonej transformacji, które mają jej pozwolić uzyskać do 20 bln JPY (około 140 mld EUR) 10 . Z kolei Indie przedstawiły program zachęt związanych z produkcją, aby zwiększyć konkurencyjność w sektorach, takich jak fotowoltaika oraz baterie i akumulatory. Zjednoczone Królestwo, Kanada i wiele innych państw również przedstawiło swoje plany inwestycyjne w dziedzinie czystych technologii. Ważne jest, aby wszystkie podmioty zapewniły, by finansowanie było opracowywane i wdrażane w sposób w możliwie najmniejszym stopniu prowadzący do zakłóceń. Zwiększenie przejrzystości i zintensyfikowanie dyskusji na temat subsydiów przemysłowych na arenie międzynarodowej ma równie kluczowe znaczenie dla ochrony i poprawy istniejących – ale niekompletnych – równych warunków działania, które stanowią fundament unijnego i światowego dobrobytu. 

Przegląd budżetu UE przeznaczonego na zieloną transformację i transformację cyfrową

UE dysponuje szeregiem funduszy i programów budżetowych i pozabudżetowych służących zapewnieniu wsparcia dla najbardziej zaawansowanych technologii i technologii cyfrowych, czystych technologii oraz biotechnologii. Instrumenty te obejmują w szczególności fundusze polityki spójności, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, fundusz innowacyjny, InvestEU, Europejski Fundusz Obronny oraz „Horyzont Europa”:

–W ramach polityki spójności wspiera się zieloną transformację (110 mld EUR) i transformację cyfrową (36,6 mld EUR) w państwach członkowskich i regionach, w tym przeznaczając łączną kwotę 85 mld EUR w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Funduszu Spójności (FS) i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) – głównych funduszy UE w ramach polityki rozwoju regionalnego – na wsparcie transformacji energetycznej UE.

–Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz REPowerEU, unijny plan uniezależnienia Europy od rosyjskich paliw kopalnych, oferują państwom członkowskim bezprecedensowe możliwości finansowania zielonych i cyfrowych inwestycji i reform.

–Wykorzystanie przychodów z unijnego systemu handlu emisjami (ETS) 11

–Fundusz modernizacyjny (60 mld EUR) zapewnia znaczne wsparcie dla 13 państw członkowskich będących beneficjentami na rzecz przyspieszenia ich transformacji energetycznej.

–Społeczny Fundusz Klimatyczny (86 mld EUR) zapewni znaczne wsparcie dla państw członkowskich, aby pomóc słabszym grupom w radzeniu sobie ze skutkami zielonej transformacji. 

–Fundusz innowacyjny (43 mld EUR) zapewni do 2030 r. finansowanie innowacyjnych technologii niskoemisyjnych, w tym produkcji tych technologii, na przykład w celu wsparcia sektorów energochłonnych, rozwoju wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, innowacyjnej produkcji energii odnawialnej lub innowacyjnego magazynowania energii. 

–InvestEU przyczynia się zarówno do zielonej transformacji, jak i do transformacji cyfrowej. Ogółem 30 % gwarancji InvestEU (tj. 7,8 mld EUR) i 60 % segmentu zrównoważonej infrastruktury (5,9 mld EUR) przyczynia się do osiągnięcia celów klimatycznych. Ponadto oczekuje się, że ponad 2 mld EUR może przyczynić się do osiągnięcia celów cyfrowych, a ponad 1 mld EUR może zostać przeznaczone na inwestycje związane z biotechnologią i lekami.

–W ramach „Horyzont Europa”, głównego unijnego programu w zakresie badań naukowych i innowacji, przeznaczone zostanie 20,2 mld EUR na badania i rozwój czystych technologii; 11,5 mld EUR na biotechnologię i leki oraz 19,3 mld EUR na technologie cyfrowe. 

–Program „Cyfrowa Europa”, którego całkowity przydział środków budżetowych wynosi 7,6 mld EUR, zapewnia wsparcie dla technologii cyfrowych.

–Europejski Fundusz Obronny, którego budżet wynosi 8 mld EUR, wspiera badania i rozwój najnowocześniejszych i interoperacyjnych technologii obronnych i wyposażenia obronnego.

Chociaż UE zapewnia stałe finansowanie zarówno zielonej transformacji, jak i transformacji cyfrowej, fundusze są generalnie rozłożone na różne programy wydatków i zgodnie z różnymi zasadami. Wykorzystanie istniejących instrumentów i ram zarządzania przyspieszy wdrażanie i pozwoli zmobilizować wyższe kwoty wsparcia finansowego. Taki jest cel STEP.

Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP)

STEP stworzy warunki niezbędne do skuteczniejszego, wydajniejszego i bardziej ukierunkowanego wykorzystania istniejących funduszy UE, przyczyniając się jednocześnie do osiągnięcia równych warunków działania na jednolitym rynku, a tym samym do ochrony spójności. Pomoże to również skierować istniejące finansowanie na odpowiednie projekty i przyspieszyć wdrażanie w podzbiorze obszarów, które zostaną określone jako kluczowe dla zapewnienia wiodącej roli Europy. Wybór polegający na usprawnieniu i lepszym wykorzystaniu istniejących instrumentów zamiast tworzenia zupełnie nowego instrumentu jest odpowiedzią na wezwanie Rady Europejskiej i ma trzy główne zalety. Po pierwsze – czas. Stworzenie nowego instrumentu zajmuje co najmniej 12–18 miesięcy, natomiast połączenie istniejących instrumentów może nastąpić znacznie szybciej. Byłoby to niezaprzeczalnie korzystne dla beneficjentów finansowania unijnego, ponieważ mieliby oni szansę na szybsze czerpanie korzyści z tego finansowania. Po drugie, dostosowanie istniejących instrumentów zwiększyłoby możliwości łączenia różnych źródeł finansowania – zarówno w ramach zarządzania bezpośredniego, jak i dzielonego – co prowadziłoby do efektywniejszego wykorzystania zasobów. Po trzecie, korzystanie z tych istniejących instrumentów będzie również prostsze dla promotorów projektów i zarządzających programami. Dzięki portalowi suwerenności wszystkie informacje na temat możliwości finansowania znajdą się w jednym miejscu. Ponadto przyczyni się on do ograniczenia obciążenia administracyjnego promotorów projektu i zarządzających programami oraz zminimalizowania ryzyka pokrywania się instrumentów.

Dzięki STEP Unia będzie mogła podejmować szybkie działania w związku z ryzykiem dla przedsiębiorstw o krytycznym znaczeniu dla unijnych łańcuchów wartości oraz opracowywać dopłaty uzupełniające na realizację projektów wielokrajowych, takich jak ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekty IPCEI), aby zwiększyć dostęp wszystkich państw członkowskich do takich projektów, a co za tym idzie chronić spójność, a także wzmocnić jednolity rynek i przeciwdziałać nierównej dostępności pomocy państwa.

W związku z powyższym STEP ma trzy cele:

1.zapewnienie elastyczności istniejących instrumentów;

2.zwiększenie zasobów finansowych istniejących instrumentów;

3.stworzenie synergii między istniejącymi instrumentami.

Zapewnienie elastyczności istniejących instrumentów, aby lepiej wspierać odpowiednie inwestycje

Fundusze objęte polityką spójności stanowią największą pojedynczą unijną politykę finansowaną z budżetu UE. Aby stworzyć zachętę dla państw członkowskich, Komisja proponuje nowy priorytet we wszystkich głównych funduszach – Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Funduszu Spójności (FS) i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Komisja proponuje również otwarcie tych funduszy dla dużych przedsiębiorstw w regionach słabiej rozwiniętych i regionach w okresie przejściowym, a także w bardziej rozwiniętych regionach państw członkowskich o PKB na mieszkańca poniżej średniej UE, aby uwolnić większe inwestycje w obszarach docelowych STEP. Zachęty finansowe w postaci wyższych płatności zaliczkowych i finansowania UE motywują państwa członkowskie do zmiany priorytetów ich programów. W ramach tych funduszy Komisja proponuje również wprowadzenie płatności zaliczkowych na poziomie 30 % w 2024 r., aby zachęcić do ich wykorzystania, oraz zwiększenie finansowania UE do 100 % w przypadku projektów STEP. 

Ponadto proponuje się zapewnienie państwom członkowskim dodatkowej elastyczności, aby mogły wdrażać programy polityki spójności na lata 2014–2020. Dostosowano już ramy regulacyjne dotyczące wdrażania programów na lata 2014–2020 w zakresie polityki spójności i Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD), aby zapewnić państwom członkowskim i regionom dodatkową elastyczność w zakresie zasad wdrażania polityki spójności i większą płynność na potrzeby uporania się ze skutkami pandemii COVID-19 oraz wojny napastniczej przeciwko Ukrainie 12 . Pełne wykorzystanie i wdrożenie tych środków, wprowadzonych pod koniec okresu programowania, wymaga poświęcenia na ten cel wystarczającej ilości czasu i zasobów administracyjnych. Proponuje się zatem, aby wydłużyć terminy składania dokumentów zamknięcia programów realizowanych w latach 2014–2020 o 12 miesięcy. Takie rozwiązanie powinno pomóc państwom członkowskim, które będą musiały poradzić sobie z dodatkowym nakładem pracy związanym z przeglądem programów operacyjnych na potrzeby STEP.

Aby zachęcić państwa członkowskie do zapewnienia środków na rzecz InvestEU, sztandarowego programu UE mającego na celu pobudzenie inwestycji w kluczowych gałęziach przemysłu, Komisja proponuje zwiększenie przesunięć do InvestEU z planów odbudowy i zwiększania odporności z 4 % do 10 %. Dzięki tej dodatkowej elastyczności w wykorzystywaniu zasobów państw członkowskich w ramach InvestEU będą one mogły skorzystać z ugruntowanych struktur i specjalistycznej wiedzy rynkowej partnerów wykonawczych InvestEU, aby wybrać i sfinansować najbardziej obiecujące przedsiębiorstwa. W związku z tym, jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się na przesunięcie zasobów do krajowych modułów InvestEU w celu wdrożenia istniejącego produktu finansowego InvestEU opracowanego na potrzeby modułu unijnego przez Komisję z unijnymi i międzynarodowymi partnerami wykonawczymi, takimi jak Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (państwo członkowskie nie wnosi żadnego uznaniowego wkładu w projektowanie produktu finansowego), decyzja ta nie spowoduje przypisania projektu produktu finansowego danemu państwu członkowskiemu, a co za tym idzie nie wiąże się ona z udzieleniem pomocy państwa. Pozostaje to bez uszczerbku dla obowiązku zgodności unijnych instrumentów finansowych i gwarancji budżetowych z zasadami pomocy państwa zgodnie z art. 209 ust. 2 lit. c) rozporządzenia finansowego.

Mając na względzie usprawnienie wnoszenia wkładów związanych z RRF do modułu InvestEU państw członkowskich i jego wykorzystanie, Komisja dostosuje ponadto wytyczne techniczne dotyczące stosowania zasady „nie czyń poważnych szkód” określonej w rozporządzeniu (UE) 2021/241 w celu zapewnienia, aby w stosownych przypadkach produkty finansowe wdrażane w ramach InvestEU umożliwiały wykazanie braku poważnych szkód w zakresie sześciu celów środowiskowych określonych w art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, które to dostosowanie będzie polegało na za stosowaniu zasad InvestEU w połączeniu z odpowiednimi politykami partnerów wykonawczych.

Ponadto nowe priorytety STEP zostaną włączone do funduszu innowacyjnego, który jest programem, z którego finansuje się wdrażanie innowacyjnych technologii neutralnych emisyjnie; do Europejskiego Funduszu Obronnego, który jest programem finansowania badań i rozwoju technologii obronnych, oraz do Europejskiej Rady ds. Innowacji (EIC) w ramach programu Horyzont Europa, który jest sztandarowym europejskim programem innowacji mającym na celu identyfikację, rozwój i skalowanie przełomowych technologii. Co więcej EIC będzie w stanie zapewnić wsparcie wyłącznie w postaci kapitału małym spółkom o średniej kapitalizacji, które nie są bankami.

Wsparcie kapitałowe dla sektorów STEP

Przedsiębiorstwa poszukujące inwestycji w celu rozpoczęcia działalności lub rozszerzenia jej skali muszą przezwyciężyć szereg powiązanych ze sobą problemów, od zabezpieczenia finansowania długoterminowego po dostęp do krytycznych sieci i możliwości, jeśli chcą pozostać w Europie i skutecznie konkurować na obecnej fali innowacji.

Wykres: Kapitał wysokiego ryzyka według miejsca docelowego i etapu (2020 – I kw. 2023).

Źródło: Globalny kapitał wysokiego ryzyka - aktualizacja Dealroom za I kwartał 2023 r.

UE dysponuje dwoma głównymi instrumentami zapewniającymi wsparcie kapitałowe dla przedsiębiorstw europejskich, a mianowicie programem InvestEU i Europejską Radą ds. Innowacji. InvestEU to sztandarowy program UE mający na celu stymulowanie prywatnych inwestycji w gospodarkę UE. Fundusz InvestEU jest realizowany za pośrednictwem partnerów wykonawczych, w tym Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), którzy wdrażają produkty finansowe zapewniające wsparcie dłużne (w tym gwarancje), kapitałowe i quasi-kapitałowe przedsiębiorstwom i projektom w sektorach istotnych dla suwerenności europejskiej.

W szczególności EFI wdraża dwa produkty kapitałowe zapewniające gwarancję UE, na którą przeznaczono łącznie 5,2 mld EUR, i orientacyjny portfel w wysokości 8,7 mld EUR, ukierunkowane na badania, rozwój, komercjalizację i skalowanie czystych technologii lub rozwiązań w zakresie zrównoważenia środowiskowego oraz cyfrowych i zrównoważonych projektów infrastrukturalnych. Od połowy 2023 r. EFI zatwierdził ponad 100 inwestycji w fundusze, które mają uruchomić inwestycje o wartości blisko 30 mld EUR. EBI zapewnia wsparcie kapitałowe w ramach tematycznych produktów dłużnych wysokiego ryzyka, koncentrując się między innymi na zielonej transformacji, strategicznych technologiach cyfrowych i kluczowych technologiach prorozwojowych.

Rodzaje wsparcia, które można zapewnić za pośrednictwem EIC, obejmują finansowanie mieszane, wsparcie wyłącznie w postaci dotacji i wsparcie wyłącznie w postaci kapitału pod pewnymi warunkami. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wsparcie wyłącznie w postaci kapitału można zapewnić MŚP niebędącym bankami, w tym przedsiębiorstwom typu start-up, które otrzymały już wsparcie wyłącznie w postaci dotacji. W ramach niniejszej inicjatywy definicję tę rozszerza się, zezwalając na zapewnienie wsparcia w postaci wyłącznie kapitału na rzecz MŚP niebędących bankami i małych spółek o średniej kapitalizacji realizujących przełomowe i radykalne innowacje w ramach technologii krytycznych i niezależne od kwestii, czy w przeszłości otrzymały już inne rodzaje wsparcia w zakresie „Akceleratora” EIC. Proponowane rozszerzenie definicji zapewni wsparcie wyłącznie w postaci kapitału dla spółek o wysokim ryzyku i wysokim potencjale, ukierunkowanych na inwestycje w przedziale 15–50 mln EUR i przyspieszy rundy finansowania ze współinwestorami w przedziale od 50 do 250 mln EUR.

EIC ustanowiono w ramach programu Horyzont Europa w celu określenia i zapewniania wsparcia na rzecz zwiększania skali przełomowych technologii i innowacji, ze szczególnym uwzględnieniem spółek o wyższym ryzyku i znajdujących się na wcześniejszym etapie rozwoju. Kluczowym elementem EIC jest Fundusz EIC stworzony z myślą o podejmowaniu ryzyka, którego rynek nie podejmie samodzielnie, i który wypełnia krytyczną lukę w finansowaniu przedsiębiorstw z branży najbardziej zaawansowanych technologii. Fundusz EIC rozpoczął pełną działalność jesienią 2022 r. i podjął już ponad 130 decyzji inwestycyjnych. Fundusz EIC nie jest jednak w stanie zaspokoić potrzeb rosnącej liczby przedsiębiorstw, które wymagają kolejnych rund finansowania lub większych kwot inwestycji. Dotyczy to w szczególności krytycznych i powstających technologii, które wiążą się z wysokim ryzykiem, ale także wymagają dużych nakładów kapitałowych, aby wejść na rynek. Nowy moduł Funduszu EIC zaspokoiłby potrzeby w zakresie większych kwot inwestycji (powyżej 15 mln EUR), a także pozwoliłby na uzupełnienie innych instrumentów i produktów finansowych UE, w tym przewidzianych w ramach InvestEU.

Popyt na inwestycje w najbardziej zaawansowane technologie w Europie pozostaje silny, a w ciągu pierwszych dwóch lat działalności EIC złożono ponad 5 000 wniosków, co przełożyło się na wsparcie dla ponad 400 przedsiębiorstw. Spośród nich 245 przedsiębiorstw otrzymało rekomendację do skorzystania z unikalnego połączenia nierozwadniającej kapitału dotacji z inwestycją za pośrednictwem EIC, a 131 z tych spółek otrzymało rekomendację inwestycyjną w wysokości 5 mln EUR lub wyższej. Szacuje się, że około 25 % spółek, którym przyznano inwestycje w wysokości ponad 5 mln EUR z EIC, będzie wymagało dalszego finansowania w wysokości średnio 25–35 mln EUR: co oznacza 20–30 spółek rocznie 13 o wartości od 0,5 do 1 mld EUR rocznie.

Bazując na bieżących doświadczeniach z EIC, ta wspierana przez UE inwestycja przyniosłaby nawet pięciokrotny wzrost dodatkowych inwestycji prywatnych, a tym samym znacząco zniwelowałaby lukę rynkową. Bez dodatkowego wsparcia wiele z tych przedsiębiorstw może przenieść się poza Europę, aby uzyskać dostęp do większych rund finansowania lub może zostać prześcigniętych przez konkurentów z państw trzecich, którzy są lepiej finansowani.

Zwiększenie zasobów finansowych istniejących instrumentów w celu przyspieszenia istotnych inwestycji

Jeżeli chodzi o zasoby, proponuje się przeznaczenie dodatkowej łącznej kwoty 10 mld EUR na wsparcie istniejących i sprawdzonych unijnych programów inwestycyjnych mających na celu wzmocnienie inwestycji STEP, a jednocześnie utrzymanie celów spójności i wspieranie równych warunków działania na jednolitym rynku dzięki zapewnieniu zrównoważonej pod względem geograficznym dystrybucji projektów finansowanych w ramach STEP za pośrednictwem odpowiednich uprawnień przewidzianych w uczestniczących programach, z uwzględnieniem uzależnionego od popytu charakteru niektórych programów wykonawczych.

Program InvestEU

Wdrażanie przebiega zgodnie z planem, a 85 % początkowej gwarancji (22,3 mld EUR) zostało już zakontraktowane z partnerami wykonawczymi. Szybkie wykorzystanie gwarancji UE świadczy o dużym zainteresowaniu rynku możliwościami finansowania, jakie oferuje InvestEU. Wymaga to wzmocnienia gwarancji UE o dodatkowe 7,5 mld EUR; wiążącego się z dopłatą uzupełniającą w wysokości 3 mld EUR przy wskaźniku zasilenia rezerw na poziomie 40 %. Ta dodatkowa gwarancja powinna być wykorzystywana wyłącznie na projekty przyczyniające się do realizacji priorytetów STEP i może potencjalnie doprowadzić do uruchomienia inwestycji o wartości do 75 mld EUR przy średnim mnożniku wynoszącym 10.

W ramach InvestEU zostanie ustanowiony nowy segment polityki STEP w celu zapewnienia dodatkowych gwarancji budżetowych dla partnerów wykonawczych, którzy będą wdrażać dłużne (w tym gwarancje) i kapitałowe produkty finansowe przeznaczone dla przedsiębiorstw, w tym MŚP, oraz dla projektów w sektorach wspieranych przez STEP, w tym inwestycji w łańcuchy produkcyjne i łańcuchy dostaw. InvestEU przyciągnie dodatkowe inwestycje, w szczególności z sektora prywatnego, dzięki wyeliminowaniu niedoskonałości rynku i zaradzeniu nieoptymalnej sytuacji inwestycyjnej w sektorach objętych programem STEP. InvestEU umożliwia już wspieranie projektów wchodzących w zakres ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekty IPCEI) w rozumieniu art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, dlatego jego wzmocnienie za pomocą piątego segmentu zwiększy jego możliwości w zakresie projektów krytycznych wchodzących w zakres stosowania STEP.

Europejska Rada ds. Innowacji

EIC jest wiodącym środkiem zapewniającym kapitał zalążkowy szybko rozwijającym się przedsiębiorstwom typu start-up. Dzięki swojej wiedzy fachowej EIC jest dobrze przystosowana do wzmocnienia finansowania w przedsiębiorstwach poszukujących kapitału na zwiększenie skali działalności poza pierwszą fazą innowacji. Wzmocnienie budżetu o 0,5 mld EUR w połączeniu z 2,13 mld EUR z przesunięć i umorzeń umożliwi EIC zapewnienie bezprecedensowych inwestycji kapitałowych rzędu 15–50 mln EUR. Przy średnim mnożniku wynoszącym 5 może to przynieść 13 mld EUR nowego wsparcia kapitałowego dla MŚP niebędących bankami i małych spółek o średniej kapitalizacji.

Fundusz innowacyjny

Fundusz innowacyjny, finansowany z licytacji uprawnień w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, jest jednym z największych na świecie programów finansowania wdrażania neutralnych emisyjnie, innowacyjnych technologii. Celem funduszu jest wprowadzanie na rynek rozwiązań przemysłowych mających za zadanie dekarbonizację Europy, ze szczególnym uwzględnieniem wysoce innowacyjnych technologii i procesów. Cel polegający na stworzeniu odpowiednich zachęt finansowych dla przedsiębiorstw do inwestowania w czyste technologie i umożliwieniu im stania się globalnymi liderami czystych technologii jest w pełni zgodny z celami STEP. Aby odpowiedzieć na rosnące zapotrzebowanie na innowacje w celu utrzymania konkurencyjności UE na rynkach światowych, wielkość funduszu innowacyjnego powinna zostać zwiększona o 5 mld EUR. Zgodnie z celami zapewnienia spójności i promowania jednolitego rynku oraz na potrzeby wspierania w Unii zielonej transformacji i rozwoju czystych technologii udostępnia się dodatkową pulę środków finansowych w drodze zaproszeń do składania wniosków otwartych dla podmiotów z państw członkowskich, w których średni PKB na mieszkańca jest poniżej średniej unijnej dla UE–27 mierzonej według standardów siły nabywczej (SSN) i obliczonej na podstawie danych liczbowych dla Unii za lata 2015–2017. Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia, powinno to przełożyć się na łączne inwestycje w wysokości około 20 mld EUR.

Europejski Fundusz Obronny

Europejski Fundusz Obronny ma krytyczne znaczenie dla zwiększenia konkurencyjności, innowacyjności, wydajności oraz autonomii technologicznej unijnego przemysłu obronnego, przyczyniając się w ten sposób do osiągnięcia otwartej strategicznej autonomii Unii. Wspiera on również współpracę transgraniczną między państwami członkowskimi, jak również współpracę między przedsiębiorstwami, ośrodkami badań naukowych, administracjami krajowymi, organizacjami międzynarodowymi i uniwersytetami w całej Unii, zarówno w fazie badań, jak i rozwoju produktów i technologii obronnych. Aby odpowiedzieć na rosnące potrzeby, Europejski Fundusz Obronny powinien zostać zwiększony o kwotę 1,5 mld EUR. Biorąc pod uwagę dotychczasowe niewielkie doświadczenie, może się to przełożyć na łączne inwestycje w wysokości około 2 mld EUR.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe cztery programy i instrumenty (InvestEU, Europejska Rada ds. Innowacji, fundusz innowacyjny, Europejski Fundusz Obronny), można oczekiwać, że ich wzmocnienie przyniesie dodatkowe inwestycje w technologie krytyczne objęte STEP w wysokości około 110 mld EUR.

Zachęty finansowe w zakresie funduszy polityki spójności w postaci wyższych płatności zaliczkowych i współfinansowania UE motywują państwa członkowskie do zmiany priorytetów ich programów. Każde 5 % środków przeprogramowanych na priorytety STEP prowadzi do udostępnienia zasobów finansowych w wysokości 18,9 mld EUR, oprócz 6 mld EUR, które zostaną wypłacone z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Podwyższenie pułapu w ramach RRF w celu wykorzystania środków na produkty InvestEU za pośrednictwem segmentów krajowych daje państwom członkowskim dodatkową elastyczność w wysokości 30 mld EUR potencjalnie dostępnych na takie suwerenne inwestycje.

Szacuje się, że łączna kwota nowych inwestycji w ramach STEP może wynieść nawet 160 mld EUR.

Tworzenie synergii między istniejącymi instrumentami, aby lepiej wspierać odpowiednie inwestycje

Aby uzyskać dostęp do tych funduszy, przedsiębiorstwa i promotorzy projektów będą mogli zapoznać się z nową, publicznie dostępną stroną internetową („portal suwerenności”). Portal ten będzie zawierał informacje o odpowiednich możliwościach finansowania w kontekście bieżących i nadchodzących zaproszeń do składania wniosków w ramach programów UE przyczyniających się do osiągnięcia celów STEP, a także wskazówki i kontakty do istniejących centrów doradztwa.

Ponadto projekty przyczyniające się do osiągnięcia celów STEP będą mogły otrzymać pieczęć suwerenności, pod warunkiem że projekt został oceniony i spełnia minimalne wymogi jakościowe, w szczególności kryteria kwalifikowalności, wykluczenia i wyboru, określone w zaproszeniu do składania wniosków w ramach programu „Horyzont Europa”, programu „Cyfrowa Europa”, Programu UE dla zdrowia, Europejskiego Funduszu Obronnego lub funduszu innowacyjnego, niezależnie od tego, czy projekt otrzymał finansowanie w ramach tych instrumentów. Te minimalne wymogi jakościowe zostaną ustanowione w celu identyfikacji projektów wysokiej jakości. Pieczęć ta stwarza wyjątkową okazję do wykorzystania wysokiej jakości procesów oceny stosowanych w ramach wymienionych instrumentów. Pieczęć będzie używana jako znak jakości i pomoże projektom przyciągnąć inwestycje publiczne i prywatne dzięki poświadczeniu ich wkładu w osiągnięcie celów STEP, a tym samym wesprze uczestników rynku w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Pieczęć będzie ponadto wspierać lepszy dostęp do finansowania unijnego, ułatwiając w szczególności uzyskanie finansowania skumulowanego lub łączonego z kilku instrumentów unijnych. Dzięki temu państwa członkowskie mogłyby na przykład przyznawać wsparcie z EFRR i EFS+ projektom, którym bezpośrednio przyznano pieczęć suwerenności, z zastrzeżeniem zgodności z obowiązującymi zasadami pomocy państwa.

Komisja pracuje również nad zapewnieniem synergii między zasadami funduszu innowacyjnego a zasadami pomocy państwa, aby usprawnić proces ich stosowania. Komisja będzie dalej dostosowywać kryteria i usprawniać procesy w celu zapewnienia, aby decyzja w sprawie pomocy państwa była podejmowana w tym samym czasie co decyzja w sprawie finansowania z funduszu innowacyjnego, pod warunkiem że państwo członkowskie dokona pełnego zgłoszenia w odpowiednim czasie. Takie synergie ocenia się również w odniesieniu do innych wybranych instrumentów UE, w tym Funduszu EIC.

Komisja skonsultuje się również z państwami członkowskimi w sprawie wniosku dotyczącego zwiększenia stawek pomocy dzięki premii za projekty realizowane w ramach STEP w regionach objętych pomocą, aby pobudzić dalszy rozwój gospodarczy, przy jednoczesnym zachowaniu celów spójności.

Organy odpowiedzialne za programy realizowane w ramach STEP powinno się również zachęcać do rozważenia wsparcia projektów strategicznych zidentyfikowanych zgodnie z aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie i aktem w sprawie surowców krytycznych, które to projekty wchodzą w zakres stosowania art. 2 niniejszego rozporządzenia, z zastrzeżeniem zachowania zgodności z obowiązującymi zasadami pomocy państwa.

STEP – ukierunkowanie na inwestycje

Aby zapewnić sukces STEP, należy ograniczyć jej zakres do kilku, ale dobrze ukierunkowanych obszarów inwestycyjnych. Platforma powinna zapewnić i utrzymać europejską przewagę w zakresie krytycznych i powstających technologii oraz związanej z nimi produkcji w następujących dziedzinach 14 : najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, czyste technologie oraz biotechnologie. STEP koncentrowałaby się zatem na najnowocześniejszych technologiach w celu przyspieszenia zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, wspierając zarówno stronę produkcyjną, jak i łańcuchy wartości.

Najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe

Innowacje, a w szczególności nowa fala innowacji typu „deep tech”, są europejską odpowiedzią na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, sprawienie, by unijne gospodarki stały się bardziej cyfrowe, oraz zagwarantowanie Europie dostaw żywności, energii i bezpiecznych surowców. innowacje typu „deep tech”, zakorzenione w najnowocześniejszych zdobyczach nauki, technologii i inżynierii, często łączą postępy w sferze fizycznej, biologicznej i cyfrowej, a także mają potencjał dostarczania rozwiązań transformacyjnych w obliczu globalnych wyzwań. Innowacje te mają potencjał do napędzania innowacji w całej gospodarce i społeczeństwie, zmieniając w ten sposób krajobraz biznesowy UE.

Celem europejskiego planu na rzecz innowacji UE jest doprowadzenie do tego, by Europa stanęła na czele nowej fali innowacji typu „deep-tech” i przedsiębiorstw typu start-up. Jednym z jego głównych celów jest poprawa dostępu do finansowania dla europejskich przedsiębiorstw typu start-up i scale-up, na przykład dzięki uruchomieniu niewykorzystanych źródeł kapitału prywatnego i uproszczeniu zasad notowań.

Dzięki STEP zaangażowanie UE w realizację tego planu zyskałoby kolejny wymiar. UE pokieruje dalszym finansowaniem, a także określi jasny kierunek inwestycji. Pozwoli to na dalsze wspieranie inwestycji w najbardziej zaawansowane technologie w Europie, z korzyścią dla gospodarek UE i całego społeczeństwa.

Technologie cyfrowe mają olbrzymi wpływ na konkurencyjność całej gospodarki UE, zwiększając efektywność i innowacyjność. Ich stosowanie i wprowadzenie w całej gospodarce będzie miało zasadnicze znaczenie dla ogólnej konkurencyjności i wydajności 15 . Aby utrzymać czołową pozycję w przemyśle, UE musi stać się liderem w kluczowych technologiach cyfrowych.

Czyste technologie

Konkurencyjność UE w sektorze czystej energii wymaga zdolności do produkowania i wykorzystywania przystępnej cenowo, niezawodnej i dostępnej czystej energii oraz konkurowania na światowych rynkach czystej energii, przy jednoczesnej realizacji ogólnego celu, jakim jest wspieranie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i przynoszenie korzyści gospodarce i mieszkańcom UE. Obecnie UE stoi w obliczu wyzwań technologicznych i wyzwań innych niż technologiczne, takich jak wysokie ceny energii, zakłócenia w łańcuchu dostaw surowców krytycznych i niedobory siły roboczej. Poprawa konkurencyjności unijnego sektora czystej energii przyczyni się do wzmocnienia wiodącej pozycji UE w dziedzinie technologii i ukształtuje bardziej odporny, niezależny, bezpieczny i przystępny cenowo system energetyczny niezbędny do sprostania tym wyzwaniom. W tym kontekście w komunikacie Komisji w sprawie planu przemysłowego Zielonego Ładu przedstawiono kompleksowy plan zwiększenia konkurencyjności europejskiego przemysłu technologii neutralnych emisyjnie i wsparcia szybkiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej; a w akcie w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie 16 ustanowiono ramy środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji technologii neutralnych emisyjnie.

Od 2020 r. Komisja Europejska publikuje roczne sprawozdania z postępów w dziedzinie konkurencyjności w zakresie czystych technologii energetycznych, w których przedstawiana jest aktualna i przewidywana sytuacja w obszarze różnych czystych i niskoemisyjnych technologii i rozwiązań energetycznych. Zgodnie ze sprawozdaniem z postępów w dziedzinie konkurencyjności z 2022 r. 17 , które Komisja publikuje w kontekście ram zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, „[s]zybki rozwój i wdrażanie czystych technologii energetycznych pochodzących z UE umożliwiają udzielenie racjonalnej pod względem kosztów, przyjaznej dla klimatu i sprawiedliwej pod względem społecznym odpowiedzi na obecny kryzys energetyczny”. W sprawozdaniu potwierdzono również, że zasadnicze znaczenie mają zwiększenie publicznych i prywatnych inwestycji w badania naukowe i innowacje w dziedzinie czystych technologii energetycznych, zwiększanie skali ich wykorzystania oraz ich przystępne cenowo wdrażanie. Ramy regulacyjne i finansowe UE mają do odegrania kluczową rolę w tym zakresie. Poza wdrożeniem nowego europejskiego planu innowacji unijne programy finansowania, zacieśniona współpraca między państwami członkowskimi oraz stałe monitorowanie działań w zakresie krajowych badań naukowych i innowacji mają zasadnicze znaczenie dla zaprojektowania skutecznego unijnego ekosystemu badań naukowych i innowacji oraz zniwelowania luki między badaniami naukowymi i innowacjami a wprowadzaniem ich na rynek, zwiększając tym samym konkurencyjność UE.

Biotechnologie

Biotechnologia i bioprodukcja są niezwykle istotne dla modernizacji europejskiego przemysłu. Są one wykorzystywane w różnych sektorach przemysłu, takich jak opieka zdrowotna i farmaceutyka, rolnictwo, materiały i biogospodarka. Pełne wykorzystanie korzyści wynikających z biotechnologii może pomóc we wzroście gospodarczym UE i zapewnić nowe miejsca pracy, jednocześnie wspierając zrównoważony rozwój, zdrowie publiczne i ochronę środowiska.

Pandemia koronawirusa potwierdziła znaczenie biotechnologii, a producenci szczepionek odegrali kluczową rolę w odwróceniu przebiegu pandemii. Chociaż Europa nadal zajmuje wiodącą pozycję w dziedzinie innowacji w naukach biologicznych, jej sektor biotechnologiczny pozostaje w przybliżeniu o jedną czwartą mniejszy od tego sektora w Stanach Zjednoczonych zarówno pod względem liczby przedsiębiorstw, jak i finansowania opartego na kapitale wysokiego ryzyka 18 . Ponadto finansowanie – zarówno na najwcześniejszych etapach, jak i późniejszych – jest uznawane za bardziej ograniczone w Europie niż w Stanach Zjednoczonych. Ogranicza to zdolność przedsiębiorstw do inwestowania w większe, zdywersyfikowane projekty i sprawia, że pozostają one zależne od swoich pierwotnych inwestorów.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Plan przemysłowy Zielonego Ładu jest planem działania UE mającym na celu zwiększenie długoterminowej konkurencyjności europejskiego przemysłu i wsparcie szybkiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie jest elementem regulacyjnym tego planu. Akt ten ma na celu zapewnienie prostszej i szybszej procedury wydawania pozwoleń, propagowanie europejskich projektów strategicznych i opracowywanie norm wspierających zwiększanie skali technologii na całym jednolitym rynku. Jego uzupełnieniem jest akt w sprawie surowców krytycznych 19 , służący zapewnieniu wystarczającego dostępu do tych surowców, takich jak metale ziem rzadkich, które są niezbędne do produkcji technologii o zasadniczym znaczeniu dla dwojakiej transformacji. Kolejnym kluczowym instrumentem wspierającym konkurencyjność europejskiego przemysłu jest europejski akt w sprawie czipów 20 . Ma on na celu wzmocnienie konkurencyjności i odporności Europy w zakresie technologii i zastosowań półprzewodników oraz zwiększenie udziału UE w światowym rynku czipów.

•    Spójność z innymi politykami Unii

Wniosek przyczyni się również do zwiększenia odporności UE i otwartej strategicznej autonomii dzięki wzmocnieniu zdolności UE w zakresie technologii krytycznych, w tym najważniejszych technologii związanych z energią, co ma zasadnicze znaczenie dla wspierania rozwoju innych sektorów gospodarki.

Opiera się on na istniejących politykach UE, w ramach których dąży się do osiągnięcia tego samego celu – od spójności, przez inwestycje w odbudowę, po finansowanie badań naukowych i innowacji – z myślą o wsparciu europejskiej gospodarki i ukierunkowaniu funduszy UE na zieloną i cyfrową transformację.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

–Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności, ustanowionych na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1058 22 ; Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST), ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1056 23 ; Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+), ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/1057 24 ; rozporządzenia (UE) 2021/1060 w sprawie wspólnych przepisów 25 ;

–Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/241 26 ;

–Programu InvestEU, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/523 27 ;

–programu „Cyfrowa Europa”, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/694 28 ; „Horyzont Europa”, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/695 29 ; Europejskiego Funduszu Obronnego, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/697 30 , oraz funduszu innowacyjnego ustanowionego na mocy dyrektywy 2003/87/WE 31 ;

–STEP będzie wdrażana również w ramach Programu UE dla zdrowia, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/522 32 , w odniesieniu do celu, jakim jest wzmocnienie rozwoju biotechnologii w Unii.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych) 

Biorąc pod uwagę wyzwania związane z przyspieszeniem wdrażania technologii neutralnych emisyjnie i technologii cyfrowych, interwencja na szczeblu Unii pomaga skoordynować reakcje w celu zaspokojenia zapotrzebowania Unii na dodatkowe zdolności produkcji oraz zapobiegania strukturalnym zależnościom. Działanie na poziomie Unii jest bez wątpienia sposobem na to, aby europejscy uczestnicy rynku dążyli do realizacji wspólnej wizji i strategii wdrażania. Ma to zasadnicze znaczenie dla uzyskania korzyści skali i zakresu oraz dla wytworzenia masy krytycznej niezbędnej do zwiększenia skali produkcji zielonych i cyfrowych technologii w UE, przy jednoczesnym ograniczeniu rozdrobnienia starań, pogłębiania nierównowagi regionalnej i autodestrukcyjnego zjawiska prześcigania się w przyznawaniu dotacji przez państwa członkowskie.

•Proporcjonalność

Wniosek ma na celu pomoc w rozwoju ekosystemu produkcyjnego dzięki środkom ułatwiającym inwestycje. Celem jest wsparcie długoterminowej konkurencyjności i innowacyjności przemysłu europejskiego przez zdolności produkcyjne, zmniejszenie ryzyka inwestycji w projekty strategiczne, a także przez przedsiębiorstwa typu start-up, scale-up i MŚP.

•Wybór instrumentu

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

•Ocena skutków

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

•Prawa podstawowe

Art. 15 Karty przewiduje wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy. Wspieranie konkurencyjności europejskiego przemysłu zapewni wzrost gospodarczy i sprawi, że będzie on nadal oferował możliwości zatrudnienia obywatelom i mieszkańcom Unii.

WPŁYW NA BUDŻET

Wniosek doprowadzi do zwiększenia płatności zaliczkowych, które mają być wypłacone w ramach FST w 2024 r., finansowanego z Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy – NextGenerationEU. Doprowadzi on także do zwiększenia płatności zaliczkowych, które mają być wypłacone w ramach EFRR, Funduszu Spójności i EFS+ w 2024 r., w przypadku kwot zaprogramowanych zgodnie z priorytetami przeznaczonymi na działania przyczyniające się do wzmocnienia celów STEP. Dodatkowe płatności zaliczkowe na rzecz FST w 2024 r. będą finansowane wyłącznie z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel i spowodują przesunięcie środków na płatności w ramach NGEU z 2026 r. na 2024 r. Wszystkie kwoty zostaną udostępnione jako zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, w rozumieniu art. 21 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046, pochodzące z operacji zaciągania pożyczek w ramach NextGenerationEU.

Dodatkowe płatności zaliczkowe na rzecz EFRR, Funduszu Spójności i EFS+ w 2024 r. spowodują przesunięcie środków na płatności na 2024 r. i są neutralne budżetowo w latach 2021–2027. Te dodatkowe płatności zaliczkowe nie zostały przewidziane w projekcie budżetu. Komisja będzie monitorować kwoty zaprogramowane przez państwa członkowskie w ramach priorytetów przeznaczonych na działania przyczyniające się do osiągnięcia celów STEP i dokona oceny ich wpływu na potrzeby w zakresie płatności w kontekście przesunięcia zbiorczego w 2024 r. Kwota wypłacona w ramach dodatkowych płatności zaliczkowych powinna być całkowicie rozliczona w sprawozdaniach finansowych Komisji nie później niż w momencie zamknięcia stosownych programów, tak aby całkowita kwota płatności dokonanych w ramach odpowiednich funduszy na podstawie niniejszego wniosku pozostała niezmieniona. Proponowana zmiana nie wymaga zmiany rocznych pułapów zobowiązań i płatności w wieloletnich ramach finansowych zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093 i nie oznacza ona zmian w ogólnych potrzebach w zakresie płatności w okresie programowania 2021–2027.

Jeżeli chodzi o program „Horyzont Europa”, wniosek polega na zwiększeniu puli środków finansowych EIC o 2,63 mld EUR ogółem:

–proponuje się przesunięcie 0,8 mld EUR ze środków przydzielonych na filar II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” na lata 202[x]–2027;

–0,13 mld EUR ze środków powracających z działań pilotażowych EIC w ramach programu „Horyzont 2020”;

–proponuje się ponowne udostępnienie kwoty 1,2 mld EUR wynikającej z całkowitego lub częściowego niewykonania projektów badawczych wspieranych w ramach programu „Horyzont Europa” i jego poprzedników, zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego, na rzecz komponentu EIC programu „Horyzont Europa”; oraz

–0,5 mld EUR ze zwiększenia budżetu.

Ponadto fundusz innowacyjny powinien zostać zwiększony o 5 mld EUR, Europejski Fundusz Obronny o 1,5 mld EUR, a InvestEU powinien uzyskać zwiększenie o 3 mld EUR zapewniające gwarancję w wysokości 7,5 mld EUR.

Całkowity wpływ na budżet WRF wynosi zatem 10 mld EUR.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

–rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów: aktualizacja załącznika I do rozporządzenia w celu uwzględnienia dodatkowych zakresów interwencji;

–Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: znakowanie i sprawozdawczość oparte na zestawieniu szacunkowych wydatków Komisji zgodnie z art. 29 ust. 3 tego rozporządzenia dotyczące inwestycji związanych z celami STEP;

–Program InvestEU: monitorowanie wydatków przez Komisję;

–programy objęte zarządzaniem bezpośrednim („Horyzont Europa”, fundusz innowacyjny, Europejski Fundusz Obronny, program „Cyfrowa Europa”, Program działań Unii w dziedzinie zdrowia): monitorowanie wydatków przez Komisję;

–instrumenty w ramach polityki spójności: zmiany załączników do rozporządzenia w sprawie konkretnego funduszu zawierających wskaźniki efektywności;

–Program InvestEU: zmiany załącznika III do rozporządzenia InvestEU zawierającego kluczowe wskaźniki efektywności i monitorowania;

–Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: opierania się na istniejących ramach sprawozdawczości;

–programy objęte zarządzaniem bezpośrednim („Horyzont Europa”, fundusz innowacyjny, Europejski Fundusz Obronny, program „Cyfrowa Europa”, Program działań Unii w dziedzinie zdrowia): gromadzenia informacji przez Komisję.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Celem tej zmiany jest zapewnienie państwom członkowskim dodatkowej elastyczności, aby mogły wdrażać programy polityki spójności na lata 2014–2020, EFMRA i Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD). Dostosowano już ramy regulacyjne dotyczące wdrażania programów na lata 2014–2020, aby zapewnić państwom członkowskim i regionom dodatkową elastyczność w zakresie zasad wdrażania tych programów i większą płynność na potrzeby uporania się ze skutkami pandemii COVID-19 oraz wojny napastniczej przeciwko Ukrainie 35 . Pełne wykorzystanie i wdrożenie tych środków, wprowadzonych pod koniec okresu programowania, wymaga poświęcenia na ten cel wystarczającej ilości czasu i zasobów administracyjnych. Wiąże się to z potrzebą skoncentrowania przez państwa członkowskie zasobów administracyjnych na rewizji programów operacyjnych, ukierunkowując je na STEP.

W związku z tym termin na złożenie wniosku o płatność końcową należy przedłużyć o 12 miesięcy. Termin składania dokumentów zamknięcia należy ponadto również przedłużyć o 12 miesięcy, tak aby można było przeprowadzić niezbędne kontrole i audyty umożliwiające uporządkowane zamknięcie programów w okresie programowania 2014–2020. Aby zapewnić należyte wykonanie budżetu UE i przestrzeganie pułapów płatności, płatności z zasobów finansowych w wieloletnich ramach finansowych, które mają być dokonane w 2025 r., należy ograniczyć do 1 % środków finansowych z tych zasobów finansowych na jeden program. Należy wyjaśnić, że należne kwoty przekraczające pułap 1 % środków programu na fundusz na 2025 r. nie zostaną wypłacone w 2025 r. ani w kolejnych latach, a jedynie wykorzystane do rozliczenia płatności zaliczkowych. Niewykorzystane kwoty anuluje się zgodnie z ogólnymi zasadami anulowania w momencie zamknięcia.

Przepis ten ustanawia nowy obszar polityki (piąty segment), który ma na celu wspieranie inwestycji STEP w ramach InvestEU, i uwzględnia dodatkową kwotę [...] mld EUR zaproponowaną w kontekście przeglądu WRF, zmieniając kwoty gwarancji UE na potrzeby STEP. Wprowadzono również zmiany w celu włączenia do InvestEU aspektu pieczęci suwerenności, jak wyjaśniono w art. 4.

W przepisie tym proponuje się także dodatkowe uelastycznienia i uściślenia na potrzeby skuteczniejszej realizacji celów tej inicjatywy. W odniesieniu do połączenia portfeli doprecyzowano, że gdy wsparcie z instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 7 ust. 1, jest łączone w produkt finansowy w pozycji podporządkowanej w stosunku do gwarancji UE na podstawie tego rozporządzenia lub w oparciu o gwarancję UE ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2015/1017, straty, dochody i spłaty, a także ewentualne kwoty odzyskane być mogą również przypisywane w sposób nieproporcjonalny. Zmiana ta ma na celu ułatwienie synergii między InvestEU a innymi programami unijnymi poprzez zwiększenie elastyczności w projektowaniu działań łączonych.

Aby ułatwić korzystanie z modułu państw członkowskich, proponuje się nieznaczne wydłużenie okresu, w którym możliwe jest zawarcie umowy w sprawie gwarancji – z dziewięciu do dwunastu miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wkładu. Zmieniono również zasady dotyczące członkostwa w Komitecie Inwestycyjnym, aby doprecyzować, że niestały członek może być przydzielony do maksymalnie dwóch konfiguracji w celu zastosowania procesu selekcji, który umożliwi szybkie ustanowienie Komitetu Inwestycyjnego na potrzeby nowego piątego segmentu.

2023/0199 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ustanawiające Platformę na rzecz technologii strategicznych dla Europy („STEP”) oraz zmieniające dyrektywę 2003/87/WE i rozporządzenia (UE) 2021/1058, (UE) 2021/1056, (UE) 2021/1057, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) 2021/1060, (UE) 2021/523, (UE) 2021/695, (UE) 2021/697 i (UE) 2021/241

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 164, art. 173, art. 175 akapit trzeci, art. 176, art. 177, art. 178, art. 182 ust. 1 i art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 36 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów 37 ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Poprawa konkurencyjności i odporności europejskiej gospodarki w drodze zielonej transformacji i transformacji cyfrowej była w ostatnich latach wyznacznikiem działań UE. Zielona transformacja i transformacja cyfrowa, umocowane w Europejskim Zielonym Ładzie 38 i programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” 39 stymulują wzrost i modernizację gospodarki UE, otwierając nowe możliwości rynkowe i pomagając uzyskać przewagę konkurencyjną na rynkach światowych. W Europejskim Zielonym Ładzie określono plan działania, dzięki któremu gospodarka Unii stanie się neutralna dla klimatu i zrównoważona w sposób sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu, a UE stawi czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem. W programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r. wyznaczono ponadto jasny kierunek transformacji cyfrowej Unii i osiągania celów cyfrowych na szczeblu Unii do 2030 r., w szczególności w zakresie umiejętności cyfrowych, infrastruktury cyfrowej oraz transformacji cyfrowej przedsiębiorstw i usług publicznych.

(2)Przemysł UE udowodnił swoją naturalną odporność, ale wciąż stoi przed wyzwaniami. Wysoka inflacja, niedobory siły roboczej, zakłócenia w łańcuchach dostaw wskutek pandemii COVID-19, rosnące stopy procentowe oraz gwałtowne wzrosty kosztów energii i cen nakładów wpływają na konkurencyjność przemysłu UE. Towarzyszy temu silna, ale nie zawsze uczciwa konkurencja na rozdrobnionym rynku światowym. UE przedstawiła już szereg inicjatyw mających na celu wsparcie przemysłu, takich jak plan przemysłowy Zielonego Ładu 40 , akt w sprawie surowców krytycznych 41 , akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie 42 , nowe tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa 43 oraz plan REPowerEU 44 . Rozwiązania te zapewniają wprawdzie szybkie i ukierunkowane wsparcie, UE potrzebuje jednak bardziej strukturalnej odpowiedzi na potrzeby inwestycyjne swojego przemysłu, aby zabezpieczyć spójność i równe warunki działania na jednolitym rynku oraz zmniejszyć strategiczne zależności UE.

(3)Wdrożenie i zwiększenie skali w Unii najbardziej zaawansowanych technologii i technologii cyfrowych, czystych technologii oraz biotechnologii będzie miało zasadnicze znaczenie dla wykorzystania możliwości i osiągnięcia celów zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, co przyczyni się do wsparcia konkurencyjności przemysłu europejskiego i jego zrównoważonego rozwoju. W związku z tym konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań w celu wsparcia rozwoju lub wytwarzania w Unii takich technologii, ochrony i wzmacniania ich łańcuchów wartości, co zmniejszy strategiczne zależności Unii i rozwiąże istniejący problem niedoboru siły roboczej i kwalifikacji w tych sektorach w drodze szkoleń i programów przygotowania zawodowego oraz tworzenia ogólnodostępnych, atrakcyjnych, wysokiej jakości miejsc pracy.

(4)Istnieje potrzeba wspierania technologii krytycznych w następujących dziedzinach: najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, czyste technologie oraz biotechnologie (w tym odpowiednie łańcuchy wartości surowców krytycznych), w szczególności projekty, przedsiębiorstwa i sektory odgrywające kluczową rolę w konkurencyjności UE i odporności jej łańcuchów wartości. Przykładowo, najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe powinny obejmować mikroelektronikę, obliczenia wielkiej skali, technologie kwantowe (tj. technologie obliczeniowe, komunikacyjne i technologie oparte na czujnikach), przetwarzanie w chmurze, przetwarzanie brzegowe i sztuczną inteligencję, technologie cyberbezpieczeństwa, robotykę, sieci 5G oraz zaawansowane systemy łączności i rzeczywistość wirtualną, w tym działania związane z najbardziej zaawansowanymi technologiami i technologiami cyfrowymi na rzecz rozwoju zastosowań w przemyśle obronnym oraz lotniczym i kosmicznym. Czyste technologie powinny obejmować między innymi energię odnawialną; magazynowanie energii elektrycznej i cieplnej; pompy ciepła; sieć elektroenergetyczną; paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego; zrównoważone paliwa alternatywne; elektrolizery i ogniwa paliwowe; wychwytywanie, składowanie i utylizację dwutlenku węgla; efektywność energetyczną; wodór i powiązaną z nim infrastrukturę; inteligentne rozwiązania energetyczne; technologie kluczowe dla zrównoważonego rozwoju, takie jak uzdatnianie i odsalanie wody; materiały zaawansowane, takie jak nanomateriały, materiały kompozytowe i przyszłe czyste materiały budowlane, oraz technologie na rzecz zrównoważonego wydobycia i przetwarzania surowców krytycznych. Należy uznać, że biotechnologia obejmuje technologie takie jak biocząsteczki i ich zastosowania, produkty lecznicze i technologie medyczne istotne dla bezpieczeństwa zdrowotnego, biotechnologia upraw i biotechnologia przemysłowa, np. w zakresie unieszkodliwiania odpadów, oraz bioprodukcja. Komisja może wydać wytyczne w celu doprecyzowania zakresu technologii w tych trzech dziedzinach uznanych za krytyczne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, aby wspierać jednolitą interpretację – wynikającą ze wspólnego celu strategicznego – projektów, przedsiębiorstw i sektorów, które mają być wspierane w ramach odpowiednich programów. Co więcej, technologie w dowolnej z tych trzech dziedzin, które są objęte ważnym projektem stanowiącym przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekt IPCEI) zatwierdzonym przez Komisję zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, należy uznać za krytyczne, a poszczególne projekty w ramach takiego IPCEI powinny kwalifikować się do finansowania, zgodnie z odpowiednimi zasadami programu, w zakresie, w jakim nie pokryto jeszcze w całości stwierdzonej luki w finansowaniu i kosztów kwalifikowalnych.

(5)Zwiększenie zdolności produkcji kluczowych technologii w Unii nie będzie możliwe bez znacznej liczby wykwalifikowanych pracowników. Nastąpiło jednak zwiększenie niedoboru siły roboczej i kwalifikacji we wszystkich sektorach, w tym w tych uważanych za kluczowe dla zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, co zagraża rozwojowi kluczowych technologii, również w kontekście zmian demograficznych. W związku z tym konieczna jest aktywizacja większej liczby osób na rynku pracy istotnym dla sektorów strategicznych, w szczególności w drodze tworzenia miejsc pracy i programów przygotowania zawodowego dla osób młodych znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności osób młodych, które nie kształcą się, nie pracują ani nie szkolą się. Wsparcie takie będzie uzupełnieniem szeregu innych działań mających na celu zaspokojenie wynikającego z transformacji zapotrzebowania na umiejętności, opisanego w europejskim programie na rzecz umiejętności 45 .

(6)Skala inwestycji niezbędnych do transformacji wymaga pełnej mobilizacji finansowania dostępnego w ramach istniejących programów i funduszy UE, w tym tych obejmujących udzielanie gwarancji budżetowej w związku z działaniami z zakresu finansowania i inwestycji oraz wdrażaniem instrumentów finansowych i działań łączonych. Finansowanie takie powinno być przyznawane w bardziej elastyczny sposób, aby zapewnić terminowe i ukierunkowane wsparcie dla technologii krytycznych w sektorach strategicznych. Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy („STEP”) powinna zatem przynieść strukturalną odpowiedź na potrzeby inwestycyjne Unii, pomagając lepiej ukierunkować istniejące fundusze UE na kluczowe inwestycje mające na celu wspieranie rozwoju lub produkcji technologii krytycznych, przy jednoczesnym zachowaniu równych warunków działania na jednolitym rynku, a tym samym zachowaniu spójności i dążeniu do zrównoważonego geograficznie rozmieszczenia projektów finansowanych w ramach STEP zgodnie z odpowiednimi zadaniami w ramach programów.

(7)W ramach STEP należy określić zasoby do wdrożenia w zakresie istniejących programów i funduszy Unii: InvestEU, Horyzont Europa, Europejskiego Funduszu Obronnego i funduszu innowacyjnego. Powinno temu towarzyszyć zapewnienie dodatkowego finansowania w wysokości 10 mld EUR. Z powyższej kwoty należy wykorzystać 5 mld EUR na zwiększenie środków finansowych funduszu innowacyjnego 46 oraz 3 mld EUR na zwiększenie do 7,5 mld EUR całkowitej kwoty gwarancji UE dostępnej dla modułu unijnego zgodnie z rozporządzeniem InvestEU 47 , biorąc pod uwagę odpowiedni wskaźnik zasilenia rezerw. Należy udostępnić 0,5 mld EUR w celu zwiększenia puli środków finansowych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie programu „Horyzont Europa” 48 , które to rozporządzenie powinno zostać odpowiednio zmienione; oraz 1,5 mld EUR na rzecz Europejskiego Funduszu Obronnego 49 .

(8)Należy przyznawać pieczęć suwerenności projektom przyczyniającym się do osiągania celów STEP, pod warunkiem że projekt został oceniony i spełnia minimalne wymogi jakościowe, w szczególności kryteria kwalifikowalności, wykluczenia i wyboru, określone w zaproszeniu do składania wniosków w ramach programu „Horyzont Europa”, programu „Cyfrowa Europa” 50 , Programu UE dla zdrowia 51 , Europejskiego Funduszu Obronnego lub funduszu innowacyjnego, niezależnie od tego, czy projekt otrzymał finansowanie w ramach tych instrumentów. Te minimalne wymogi jakościowe zostaną ustanowione w celu identyfikacji projektów wysokiej jakości. Pieczęć ta powinna być używana jako znak jakości, aby pomóc projektom przyciągnąć inwestycje publiczne i prywatne poprzez poświadczenie ich wkładu w osiąganie celów STEP. Pieczęć będzie ponadto wspierać lepszy dostęp do finansowania unijnego, ułatwiając w szczególności finansowanie skumulowane lub łączone z kilku instrumentów unijnych.

(9)W tym celu powinna istnieć możliwość oparcia się na ocenach dokonanych na potrzeby innych programów unijnych, zgodnie z art. 126 i 127 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 52 , aby zmniejszyć obciążenie administracyjne beneficjentów funduszy unijnych i zachęcić do inwestowania w technologie priorytetowe. Przy opracowywaniu planów odbudowy i zwiększania odporności oraz ich proponowaniu, a także przy podejmowaniu decyzji o tym, które projekty inwestycyjne mają być finansowane z udziału państwa członkowskiego w funduszu modernizacyjnym, państwa te powinny rozważyć uwzględnienie działań, którym przyznano pieczęć suwerenności, pod warunkiem że są one zgodne z przepisami rozporządzenia w sprawie RRF 53 . Komisja powinna również uwzględniać pieczęć suwerenności w kontekście procedury przewidzianej w art. 19 statutu EBI oraz kontroli zgodności z polityką ustanowionej w art. 23 rozporządzenia InvestEU. Partnerzy wykonawczy powinni ponadto, zgodnie z art. 26 ust. 5 tego rozporządzenia, być zobowiązani do dokonania analizy projektów, którym przyznano pieczęć suwerenności, jeżeli znajdują się one w ich zasięgu geograficznym i wchodzą w zakres ich działalności. Organy odpowiedzialne za programy realizowane w ramach STEP powinno się również zachęcać do rozważenia wsparcia projektów strategicznych zidentyfikowanych zgodnie z aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie i aktem w sprawie surowców krytycznych, które to projekty wchodzą w zakres stosowania art. 2 niniejszego rozporządzenia i w przypadku których mogą obowiązywać zasady dotyczące skumulowanego finansowania.

(10)Komisja powinna utworzyć nowy, publicznie dostępny portal internetowy („portal suwerenności”) w celu zapewnienia przedsiębiorstwom i promotorom projektów poszukującym środków na inwestycje w ramach STEP informacji na temat dostępnego wsparcia. W tym celu na portalu tym powinny być przestawione – w sposób przystępny i przyjazny dla użytkownika – możliwości finansowania inwestycji STEP dostępne w ramach budżetu UE. Powinno to obejmować informacje na temat programów objętych zarządzaniem bezpośrednim, takich jak „Horyzont Europa”, program „Cyfrowa Europa”, Program UE dla zdrowia i fundusz innowacyjności, oraz innych programów, takich jak InvestEU, RRF i fundusze polityki spójności. Portal suwerenności powinien ponadto przyczynić się do zwiększenia widoczności inwestycji STEP wśród inwestorów dzięki wyszczególnieniu projektów, którym przyznano pieczęć suwerenności. Portal powinien również zawierać wykaz właściwych organów krajowych odpowiedzialnych za pełnienie funkcji punktów kontaktowych w zakresie wdrażania STEP na szczeblu krajowym.

(11)Chociaż STEP opiera się na przeprogramowaniu i wzmocnieniu istniejących programów wspierania inwestycji strategicznych, jest również ważnym elementem testowania wykonalności nowych interwencji oraz ich przygotowywania w ramach działań na rzecz Europejskiego Funduszu na rzecz Suwerenności. Ocena, która zostanie przeprowadzona w 2025 r., będzie dotyczyła trafności podjętych działań i posłuży jako podstawa do oceny potrzeby zwiększenia skali wsparcia na rzecz sektorów strategicznych.

(12)Należy zmienić dyrektywę 2003/87/WE 54 , aby umożliwić dodatkowe finansowanie na lata 2024–2027 za pomocą puli środków finansowych w wysokości 5 mld EUR. Fundusz innowacyjny wspiera inwestycje w innowacyjne technologie niskoemisyjne, czyli wchodzące w zakres technologii, które ma obejmować STEP. Zwiększenie środków funduszu innowacyjnego powinno zatem umożliwić zapewnienie finansowania odpowiadającego celowi dotyczącemu wspierania rozwoju lub produkcji w Unii krytycznych czystych technologii. Zgodnie z celami dotyczącymi zapewnienia spójności i propagowania jednolitego rynku oraz na potrzeby wspierania w całej Unii zielonej transformacji i rozwoju czystych technologii należy udostępnić dodatkową pulę środków finansowych w drodze zaproszeń do składania wniosków otwartych dla podmiotów z państw członkowskich, w których średni PKB na mieszkańca jest poniżej średniej unijnej dla UE-27 mierzonej według standardów siły nabywczej (SSN) i obliczonej na podstawie danych liczbowych dla Unii za lata 2015–2017.

(13)Aby rozszerzyć możliwości wsparcia inwestycji mających na celu pobudzenie rozwoju przemysłu i wzmocnienie łańcuchów wartości w sektorach strategicznych, należy rozszerzyć zakres wsparcia udzielanego z EFRR, ustanawiając nowe cele szczegółowe w ramach tego funduszu, bez uszczerbku dla zasad kwalifikowalności wydatków i wydatków związanych ze zmianą klimatu określonych w rozporządzeniu (UE) 2021/1060 55 i rozporządzeniu (UE) 2021/1058 56 . W sektorach strategicznych powinno być również możliwe wspieranie inwestycji produkcyjnych w przedsiębiorstwach innych niż MŚP, które to inwestycje mogą wnieść znaczący wkład w rozwój regionów słabiej rozwiniętych i regionów w okresie przejściowym, a także w bardziej rozwiniętych regionach państw członkowskich o PKB na mieszkańca poniżej średniej UE. Instytucje zarządzające zachęca się do propagowania współpracy między dużymi przedsiębiorstwami a lokalnymi MŚP, łańcuchami dostaw oraz ekosystemami innowacji i technologii. Umożliwiłoby to zwiększenie ogólnej zdolności Europy do wzmocnienia swojej pozycji w tych sektorach dzięki zapewnieniu wszystkim państwom członkowskim dostępu do takich inwestycji, co przeciwdziałałoby ryzyku zwiększania dysproporcji między państwami.

(14)Należy również rozszerzyć zakres wsparcia z FST ustanowiony w rozporządzeniu (UE) 2021/1056 57 , aby obejmował on inwestycje dużych przedsiębiorstw w czyste technologie, które to inwestycje przyczyniają się do osiągnięcia celów STEP, pod warunkiem że są spójne z oczekiwanym wkładem w transformację w kierunku neutralności klimatycznej, jak określono w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji. Wsparcie zapewniane w odniesieniu do takich inwestycji nie powinno oznaczać wymogu zmiany terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji, jeżeli zmiana ta wiązałaby się wyłącznie z analizą luk uzasadniającą inwestycje z punktu widzenia tworzenia miejsc pracy.

(15)EFS+ 58 , który jest głównym funduszem UE na rzecz inwestycji w ludzi, stanowi istotny wkład w propagowanie rozwoju umiejętności. W celu umożliwienia korzystania z tego funduszu na potrzeby osiągania celów STEP możliwe powinno być wykorzystanie EFS+, aby objąć inwestycje mające na celu zapewnienie wykwalifikowanej i odpornej siły roboczej przygotowanej na przyszły świat pracy.

(16)W celu wsparcia przyspieszenia inwestycji i zapewnienia natychmiastowej płynności w zakresie inwestycji wspierających osiąganie celów STEP w ramach EFRR, EFS+ 59 i FST należy zapewnić dodatkową kwotę wyjątkowych płatności zaliczkowych w formie wypłaty jednorazowej w odniesieniu do priorytetów przeznaczonych na inwestycje wspierające osiąganie celów STEP. Dodatkowe płatności zaliczkowe powinny mieć zastosowanie do całości alokacji z FST ze względu na potrzebę przyspieszenia jego wdrażania i silne powiązania FST w celu wspierania państw członkowskich w osiąganiu celów STEP. Przepisy mające zastosowanie do tych kwot wyjątkowych płatności zaliczkowych powinny być zgodne z przepisami mającymi zastosowanie do płatności zaliczkowych ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) 2021/1060. Co więcej, w celu dalszego zachęcania do wykorzystywania takich inwestycji i w celu zapewnienia ich szybszego wdrożenia należy zagwarantować możliwość podwyższonej do 100 % stopy finansowania UE w odniesieniu do priorytetów STEP. Przy wdrażaniu nowych celów STEP instytucje zarządzające zachęca się do stosowania określonych kryteriów społecznych lub do propagowania pozytywnego oddziaływania społecznego, takiego jak tworzenie programów przygotowania zawodowego i miejsc pracy dla ludzi młodych w niekorzystnej sytuacji, w szczególności dla ludzi młodych niepracujących, niekształcących się ani nieszkolących się, stosując społeczne kryteria udzielania zamówienia przewidziane w dyrektywach w sprawie zamówień publicznych, w przypadku gdy za wdrożenie projektu odpowiada organ podlegający procedurom zamówień publicznych, i wypłacając odpowiednie wynagrodzenia uzgodnione w drodze rokowania zbiorowego.

(17)Rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów 60 powinno zostać zmienione, aby zapewnić projektom, którym przyznano pieczęć suwerenności, możliwość lepszego dostępu do finansowania unijnego, w szczególności w drodze ułatwienia finansowania skumulowanego lub łączonego z kilku instrumentów unijnych. W tym celu instytucje zarządzające powinny mieć możliwość bezpośredniego przyznawania wsparcia z EFRR lub EFS+ na operacje, którym przyznano pieczęć suwerenności.

(18)W ostatnich latach dostosowano ramy regulacyjne dotyczące wdrażania programów na lata 2014–2020, aby zapewnić państwom członkowskim i regionom dodatkową elastyczność w zakresie zasad wdrażania tych programów i większą płynność na potrzeby uporania się ze skutkami pandemii COVID-19 oraz wojny napastniczej przeciwko Ukrainie. Pełne wykorzystanie i wdrożenie tych środków, wprowadzonych pod koniec okresu programowania, wymaga poświęcenia na ten cel wystarczającej ilości czasu i zasobów administracyjnych, również w czasie, gdy państwa członkowskie będą koncentrować zasoby na zmianie programów operacyjnych na lata 2021–2027 związanych z osiąganiem celów STEP. W celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego po stronie instytucji programu i zapobieżenia potencjalnej utracie funduszy w momencie zamknięcia z powodów czysto administracyjnych w rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 61 i rozporządzeniu (UE) nr 223/2014 62 należy przedłużyć terminy administracyjnego zamknięcia programów w okresie 2014–2020. W szczególności termin na złożenie wniosku o płatność końcową należy przedłużyć o 12 miesięcy. Termin składania dokumentów zamknięcia należy ponadto również przedłużyć o 12 miesięcy. W kontekście tej zmiany należy doprecyzować, że dystrybucję żywności i surowców zakupionych przed zakończeniem okresu kwalifikowalności (koniec 2023 r.) można kontynuować po tej dacie. Aby zapewnić należyte wykonanie budżetu UE i przestrzeganie pułapów płatności, płatności z zasobów finansowych w wieloletnich ramach finansowych, które mają być dokonane w 2025 r., należy ograniczyć do 1 % środków finansowych z tych zasobów finansowych na jeden program. Należne kwoty przekraczające pułap 1 % środków programu na fundusz na 2025 r. nie zostaną wypłacone w 2025 r. ani w kolejnych latach, a jedynie wykorzystane do rozliczenia płatności zaliczkowych. Niewykorzystane kwoty anuluje się zgodnie z ogólnymi zasadami anulowania w momencie zamknięcia.

(19)InvestEU jest sztandarowym programem UE mającym na celu pobudzenie inwestycji, zwłaszcza w kontekście zielonej transformacji i transformacji cyfrowej, przez zapewnianie finansowania uzależnionego od popytu, w tym w ramach mechanizmów łączonych i pomocy technicznej. Takie podejście pomaga przyciągnąć dodatkowy kapitał publiczny i prywatny. Ze względu na duży popyt na gwarancje w ramach InvestEU na rynku należy wzmocnić moduł unijny programu InvestEU, aby odpowiadał on celom STEP. Będzie to oznaczało między innymi wzmocnienie obecnej możliwości inwestowania w ramach InvestEU w projekty stanowiące część projektu IPCEI we wskazanych sektorach technologii krytycznych. Państwa członkowskie zachęca się ponadto do wniesienia wkładu w moduł państw członkowskich programu InvestEU w celu wspierania produktów finansowych zgodnie z celami STEP, bez uszczerbku dla obowiązujących zasad pomocy państwa. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość włączenia jako środka do swoich planów odbudowy i zwiększania odporności wkładu gotówkowego na potrzeby modułu państw członkowskich programu InvestEU w celu wspierania osiągania celów STEP. Ten dodatkowy wkład we wspieranie celów STEP może sięgnąć 6 % całkowitej alokacji finansowej w ramach planów odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich na rzecz modułu państw członkowskich programu InvestEU. Należy również wprowadzić dodatkową elastyczność i dodatkowe uściślenia na potrzeby skuteczniejszej realizacji celów STEP. 

(20)„Horyzont Europa” jest kluczowym unijnym programem finansowania badań naukowych i innowacji, przy czym działająca w ramach tego programu Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) zapewnia wsparcie innowacji o potencjalnie przełomowym charakterze i z dużym potencjałem rozwoju, które mogą być zbyt ryzykowne dla inwestorów prywatnych. W ramach programu „Horyzont Europa” należy wprowadzić dodatkową elastyczność, aby „Akcelerator” EIC był w stanie zapewnić wsparcie wyłącznie w postaci kapitału na rzecz MŚP niezdolnych do pozyskania finansowania, w tym przedsiębiorstw typu start-up, oraz niezdolnych do pozyskania finansowania MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji realizujących innowacje w ramach technologii wspieranych przez STEP i niezależnie od kwestii, czy w przeszłości otrzymały one już inne rodzaje wsparcia z „Akceleratora” EIC. Wdrażanie Funduszu EIC ogranicza się obecnie do maksymalnej kwoty inwestycji w wysokości 15 mln EUR, z wyjątkiem szczególnych przypadków, i nie może objąć kolejnych rund finansowania ani większych kwot inwestycji. Dopuszczenie wsparcia wyłącznie w postaci kapitału na rzecz MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji niezdolnych do pozyskania finansowania stanowiłoby odpowiedź na obecną lukę rynkową związaną z potrzebami inwestycyjnymi w przedziale od 15 do 50 mln EUR. Co więcej, z doświadczeń wynika, że kwoty przeznaczone na działania pilotażowe EIC w ramach programu „Horyzont 2020” nie są w pełni wykorzystywane. Te niewykorzystane środki należy udostępnić na potrzeby „Akceleratora” EIC w ramach programu „Horyzont Europa”. Należy również zmienić rozporządzenie w sprawie programu „Horyzont Europa”, aby odzwierciedlało ono zwiększoną pulę środków Europejskiego Funduszu Obronnego.

(21)Europejski Fundusz Obronny jest wiodącym programem na rzecz zwiększenia konkurencyjności, innowacyjności, wydajności oraz autonomii technologicznej unijnego przemysłu obronnego, przyczyniając się w ten sposób do osiągnięcia otwartej strategicznej autonomii Unii. Rozwój zdolności obronnych jest kluczowy, ponieważ warunkuje zdolności i autonomię europejskiego przemysłu w zakresie rozwoju produktów obronnych oraz niezależność państw członkowskich jako użytkowników końcowych takich produktów. Należy zatem udostępnić dodatkową pulę środków w celu wspierania działań w obszarze najbardziej zaawansowanych technologii i technologii cyfrowych przyczyniających się do rozwoju zastosowań w dziedzinie obronności.

(22)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wzmocnienie europejskiej suwerenności, przyspieszenie zielonej transformacji i transformacji cyfrowej w Unii oraz zwiększenie jej konkurencyjności i ograniczenie strategicznej zależności, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ 1

STEP

Artykuł 1
Przedmiot 

W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się Platformę na rzecz technologii strategicznych dla Europy („STEP” lub „Platforma”) w celu wspierania krytycznych i powstających technologii strategicznych.

Określa się w nim cele Platformy, kwotę wsparcia finansowego dostępną w ramach Platformy oraz zasady dotyczące wdrażania pieczęci suwerenności i portalu suwerenności i zasady w zakresie sprawozdawczości na temat celów Platformy.

Artykuł 2
Cele STEP

1.Aby wzmocnić europejską suwerenność i europejskie bezpieczeństwo, przyspieszyć zieloną transformację i transformację cyfrową w Unii oraz zwiększyć jej konkurencyjność, ograniczyć jej strategiczne zależności, wspierać równe warunki działania na jednolitym rynku w odniesieniu do inwestycji w całej Unii oraz propagować sprzyjający włączeniu społecznemu dostęp do miejsc pracy, które są atrakcyjne i odznaczają się wysoką jakością, Platforma służy realizacji następujących celów:

a)wspieranie rozwoju lub wytwarzania w całej Unii lub ochrona i wzmacnianie odpowiednich łańcuchów wartości technologii krytycznych w następujących obszarach:

(i)najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe

(ii)czyste technologie

(iii)biotechnologie;

b)zwalczanie niedoborów siły roboczej i kwalifikacji niezbędnych w przypadku wszelkiego rodzaju wysokiej jakości miejsc pracy w ramach wsparcia celu określonego w lit. a).

2.Technologie, o których mowa w ust. 1 lit. a), uznaje się za krytyczne, w przypadku gdy spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:

a)wnoszą na jednolity rynek innowacyjny, najnowocześniejszy element o znaczącym potencjale gospodarczym;

b)przyczyniają się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii.

3.Jeżeli ważny projekt stanowiący przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (projekt IPCEI) zatwierdzony przez Komisję zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE odnosi się do dowolnego z obszarów technologii, o których mowa w ust. 1 lit. a), odpowiednie technologie uznaje się za krytyczne.

4.Łańcuch wartości w zakresie wytwarzania technologii krytycznych, o którym to łańcuchu mowa w ust. 1, dotyczy produktów końcowych, jak również kluczowych komponentów, specjalnych maszyn i surowców krytycznych pierwotnie wykorzystywanych do wytwarzania tych produktów.

Artykuł 3
Wsparcie finansowe 

1.Wdrażanie Platformy wspiera się w szczególności za pośrednictwem:

a)gwarancji UE, o której mowa w art. 4 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/523, wraz z orientacyjną kwotą w wysokości 7 500 000 000 EUR. Gwarancję tę wdraża się zgodnie z rozporządzeniem 2021/523;

b)kwoty w wysokości 500 000 000 EUR według cen bieżących z puli środków finansowych, o której mowa w art. 12 ust. 2 lit. c) pkt (i) rozporządzenia (UE) 2021/695. Kwotę tę wdraża się zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/695;

c)kwoty w wysokości 5 000 000 000 EUR według cen bieżących z puli środków finansowych, o której mowa w art. 10a ust. 8 akapit szósty dyrektywy 2003/87/WE. Kwotę tę wdraża się w ramach funduszu innowacyjnego zgodnie z przepisami art. 10a ust. 8 dyrektywy 2003/87/WE i z przepisami rozporządzenia delegowanego Komisji [2019/856];

d)kwoty w wysokości 1 500 000 000 EUR według cen bieżących z puli środków finansowych, o której mowa w art. 4 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/697. Kwotę tę wdraża się zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/697.

2.Kwoty, o których mowa w ust. 1, wykorzystuje się do osiągnięcia celów wymienionych w art. 2.

Artykuł 4
Pieczęć suwerenności i skumulowane finansowanie

1.Komisja przyznaje pieczęć suwerenności każdemu działaniu przyczyniającemu się do osiągnięcia któregokolwiek z celów Platformy, pod warunkiem że działanie to zostało ocenione i jest zgodne z minimalnymi wymogami jakościowymi, w szczególności z kryteriami kwalifikowalności, wykluczenia i wyboru, przewidzianymi w zaproszeniu do składania wniosków zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/695, rozporządzeniem (UE) 2021/694, rozporządzeniem (UE) 2021/697, rozporządzeniem (UE) 2021/522 lub rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2019/856.

2.Pieczęć suwerenności można wykorzystywać jako znak jakości, w szczególności na potrzeby:

a)otrzymania wsparcia na rzecz działania w ramach innego funduszu lub programu unijnego zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie do tego funduszu lub programu; lub

b)finansowania działania w drodze finansowania skumulowanego lub łączonego w ramach innego instrumentu unijnego zgodnie z przepisami mających zastosowanie aktów podstawowych.

3.Przy uzupełnianiu swoich planów odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/241 państwa członkowskie, bez uszczerbku dla przepisów tego rozporządzenia, za priorytetowe uznają działanie, któremu przyznano pieczęć suwerenności na podstawie ust. 1.

4.W trakcie podejmowania decyzji dotyczącej finansowania projektów inwestycyjnych z odpowiednich udziałów w funduszu modernizacyjnym zgodnie z art. 10d dyrektywy 2003/87/WE państwa członkowskie za priorytetowy uznają projekt dotyczący czystych technologii o znaczeniu krytycznym, który otrzymał pieczęć suwerenności na podstawie ust. 1. Państwa członkowskie mogą ponadto zdecydować o przyznaniu krajowego wsparcia projektom z pieczęcią suwerenności przyczyniającym się do osiągnięcia celu Platformy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (ii).

5.Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/523 pieczęć suwerenności uwzględnia się w kontekście procedury przewidzianej w art. 19 statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz kontroli zgodności z polityką ustanowionej w art. 23 ust. 3 tego rozporządzenia. Partnerzy wykonawczy dokonują ponadto analizy projektów, którym przyznano pieczęć suwerenności, jeżeli projekty te znajdują się w ich zasięgu geograficznym i wchodzą w zakres ich działalności, jak określono w art. 26 ust. 5 tego rozporządzenia.

6.Projekty strategiczne wskazane zgodnie z [aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie] i [aktem w sprawie surowców krytycznych], objęte zakresem art. 2, które otrzymują wkład w ramach programów, o których mowa w art. 3, mogą również otrzymywać wkład w ramach dowolnego innego programu Unii, w tym w ramach funduszy objętych zarządzaniem dzielonym, pod warunkiem że wkłady nie pokrywają tych samych kosztów. Zasady odnośnego programu Unii mają zastosowanie do odpowiedniego wkładu w projekt strategiczny. Skumulowane finansowanie nie może przekraczać łącznych kosztów kwalifikowalnych projektu strategicznego. Wsparcie w ramach poszczególnych programów Unii może być obliczane proporcjonalnie, zgodnie z dokumentami określającymi warunki wsparcia.

7.    Przyznawanie pieczęci suwerenności i zapewnianie skumulowanego finansowania pozostaje bez uszczerbku dla mających zastosowanie zasad pomocy państwa i dla międzynarodowych zobowiązań Unii.

Artykuł 5
Monitorowanie wdrażania

1.Komisja monitoruje wdrażanie Platformy i mierzy osiągnięcie celów Platformy określonych w art. 2. Monitorowanie wdrażania jest ukierunkowane i proporcjonalne do działań prowadzonych w ramach Platformy.

2.System monitorowania stosowany przez Komisję zapewnia efektywne, skuteczne i terminowe zbieranie danych na potrzeby monitorowania wdrażania działań prowadzonych w ramach Platformy i rezultatów tych działań.

3.Komisja składa sprawozdania dotyczące wydatków sfinansowanych w ramach Platformy. W stosownych przypadkach przedstawia sprawozdania dotyczące osiągnięć związanych z każdym ze szczegółowych celów Platformy.

Artykuł 6
Portal suwerenności

1.Komisja utworzy specjalną publicznie dostępną stronę internetową („portal suwerenności”), która zapewni inwestorom informacje na temat możliwości finansowania w odniesieniu do projektów związanych z celami Platformy i wyeksponuje te projekty, w szczególności dzięki zamieszczaniu następujących informacji:

a)obecne i zbliżające się zaproszenia do składania wniosków i zaproszenia do składania ofert związane z celami Platformy w ramach odpowiednich programów i funduszy;

b)projekty, którym przyznano znak jakości w postaci pieczęci suwerenności na podstawie art. 4;

c)projekty uznane za projekty strategiczne na podstawie [aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie] i [aktu w sprawie surowców krytycznych], w zakresie, w jakim wchodzą w zakres art. 2;

d)dane kontaktowe właściwych organów krajowych wyznaczonych na podstawie ust. 4.

2.Na portalu suwerenności zamieszcza się również informacje na temat wdrażania Platformy i informacje związane z wydatkami w budżecie Unii, o których mowa w art. 5, jak również wskaźniki efektywności ustalone w ramach odpowiednich programów.

3.Portal suwerenności zostanie uruchomiony [data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] i będzie regularnie aktualizowany przez Komisję.

4.Do [3 miesiące od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] państwo członkowskie wyznaczy jeden właściwy organ krajowy do pełnienia roli głównego punktu kontaktowego w zakresie wdrażania Platformy na szczeblu krajowym.

Artykuł 7
Roczne sprawozdanie

1.Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdanie z wdrażania Platformy.

2.Roczne sprawozdanie zawiera skonsolidowane informacje na temat postępów w osiąganiu celów Platformy w ramach każdego z programów i funduszy.

3.Sprawozdanie roczne zawiera ponadto następujące informacje:

a)całkowitą kwotę wydatków związanych ze STEP, sfinansowanych w ramach odpowiednich programów;

b)wyniki STEP w oparciu o wskaźniki efektywności określone w ramach odpowiednich programów.

Artykuł 8
Ocena Platformy

1.Do dnia 31 grudnia 2025 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z oceny wdrażania Platformy.

2.Sprawozdanie z oceny zawiera w szczególności ocenę stopnia osiągnięcia celów, efektywności wykorzystania zasobów oraz europejskiej wartości dodanej. Sprawozdanie to zawiera również ocenę, czy wszystkie cele i działania są nadal adekwatne w kontekście ich potencjalnego rozwoju.

3.W razie potrzeby do sprawozdania dołącza się wniosek dotyczący zmian niniejszego rozporządzenia.

ROZDZIAŁ 2

ZMIANY

Artykuł 9

Zmiany w dyrektywie 2003/87/WE [ETS]

W dyrektywie 2003/87/WE wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 10a ust. 8 dodaje się akapit szósty w brzmieniu:

„Oprócz przydziałów, o których mowa w akapitach od pierwszego do piątego niniejszego ustępu, w ramach funduszu innowacyjnego wdraża się również pulę środków finansowych na okres od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. w wysokości 5 000 000 000 EUR według cen bieżących na potrzeby wspierania inwestycji przyczyniających się do osiągnięcia celu STEP, o którym mowa w art. 2 lit. a) pkt (ii) rozporządzenia .../... 63 [rozporządzenie w sprawie STEP]. Tę pulę środków finansowych udostępnia się w celu wspierania inwestycji tylko w państwach członkowskich, których średni PKB na mieszkańca jest poniżej średniej unijnej dla UE-27 mierzonego według standardów siły nabywczej (SSN) i obliczonego na podstawie danych liczbowych dla Unii za lata 2015–2017.”.

Artykuł 10

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/1058 [EFRR i Fundusz Spójności]

W rozporządzeniu (UE) 2021/1058 wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 3 ust. 1 lit. a) dodaje się punkt w brzmieniu:

„(vi) wspieranie inwestycji przyczyniających się do osiągnięcia celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... 64 [rozporządzenie w sprawie STEP];”;

2.w art. 3 ust. 1 lit. b) dodaje się punkt w brzmieniu:

„(ix) wspieranie inwestycji przyczyniających się do osiągnięcia celu STEP, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (ii) rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP];”;

3.w art. 3 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„Zasoby w ramach celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) pkt (vi) i lit. b) pkt (ix), są programowane w ramach odrębnych priorytetów odpowiadających właściwemu celowi polityki.

Komisja wpłaca na rzecz tego priorytetu określonego w decyzji zatwierdzającej zmianę programu 30 % alokacji z EFRR w ramach wyjątkowych jednorazowych płatności zaliczkowych oprócz rocznych płatności zaliczkowych na rzecz programu, przewidzianych w art. 90 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2021/1060 lub w art. 51 ust. 2, 3 i 4 rozporządzenia (UE) 2021/1059. Wyjątkowe płatności zaliczkowe zostaną uiszczone do dnia 31 grudnia 2024 r., pod warunkiem że Komisja do dnia 31 października 2024 r. przyjmie decyzję zatwierdzającą zmianę programu.

Zgodnie z art. 90 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/1060 i art. 51 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/1059 kwota wypłacona w ramach wyjątkowych płatności zaliczkowych jest rozliczana nie później niż w ramach rozliczeń za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 90 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2021/1060 wszystkie odsetki generowane przez wyjątkowe płatności zaliczkowe wykorzystuje się na dany program w ten sam sposób co środki z EFRR i uwzględnia w zestawieniu wydatków za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 97 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 wyjątkowych płatności zaliczkowych nie można zawiesić.

Zgodnie z art. 105 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 płatności zaliczkowe, które należy uwzględnić na potrzeby wyliczenia kwot podlegających umorzeniu, obejmują uiszczone wyjątkowe płatności zaliczkowe.

Na zasadzie odstępstwa od art. 112 rozporządzenia (UE) 2021/1060 maksymalne stopy dofinansowania w odniesieniu do odrębnych priorytetów ustanowionych, aby wspierać osiąganie celów STEP, podwyższa się do 100 %.”;

4.w art. 5 ust. 2 dodaje się lit. e) w brzmieniu:

„e) jeżeli przyczyniają się one do osiągnięcia celu szczegółowego w ramach CP 1, określonego w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) pkt (vi), lub celu szczegółowego w ramach CP 2, określonego w lit. b) pkt (ix) tego akapitu, w regionach słabiej rozwiniętych i regionach w okresie przejściowym, a także w bardziej rozwiniętych regionach w państwach członkowskich, których średni PKB na mieszkańca jest poniżej średniej unijnej dla UE-27 mierzonej według standardów siły nabywczej (SSN) i obliczonej na podstawie danych liczbowych dla Unii za lata 2015–2017.

Lit. e) ma zastosowanie do programów Interreg, w przypadku gdy na zasięg geograficzny programu w Unii składają się wyłącznie regiony kategorii określonych w tej literze.”;

5.w art. 5 dodaje się nowy ust. 3a w brzmieniu:

„3a. Aby przyczynić się do realizacji celów szczegółowych w ramach CP 1, określonych w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) pkt (vi), i w ramach CP 2, określonych w lit. b) pkt (ix) tego akapitu, wsparcia z EFRR udziela się również na szkolenie, uczenie się przez całe życie, zmianę kwalifikacji i działalność edukacyjną.”;

6.w tabeli I w załączniku I dodaje się wiersz w ramach celu polityki 1 w brzmieniu:

7.w tabeli I w załączniku I dodaje się wiersz w ramach celu polityki 2 w brzmieniu:

8.w tabeli w załączniku II dodaje się wiersz w ramach celu polityki 1 w brzmieniu:

9.w tabeli w załączniku II dodaje się wiersz w ramach celu polityki 2 w brzmieniu:

Artykuł 11

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/1056 [FST]

W rozporządzeniu (UE) 2021/1056 wprowadza się następujące zmiany:

1.art. 2 otrzymuje brzmienie:

„Zgodnie z art. 5 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) 2021/1060 FST przyczynia się do realizacji celu szczegółowego, jakim jest umożliwienie regionom i ludności łagodzenia wpływających na społeczeństwo, zatrudnienie, gospodarkę i środowisko skutków transformacji w kierunku osiągnięcia celów Unii na rok 2030 w dziedzinie energii i klimatu oraz w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki Unii do roku 2050 w oparciu o porozumienie paryskie. FST może również wspierać inwestycje przyczyniające się do osiągnięcia celu STEP, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) pkt (ii) rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

2.w art. 8 ust. 2 dodaje się akapit w brzmieniu:

„FST może również wspierać inwestycje produkcyjne w przedsiębiorstwach innych niż MŚP, które to inwestycje przyczyniają się do osiągnięcia celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... 65 [rozporządzenie w sprawie STEP]. Wsparcie to można zapewniać niezależnie od tego, czy przeprowadzono analizę luk zgodnie z art. 11 ust. 2 lit. h), i bez względu na jej wynik. Takie inwestycje są kwalifikowalne wyłącznie wówczas, gdy nie skutkują przeniesieniem produkcji zdefiniowanym w art. 2 pkt 27 rozporządzenia (UE) 2021/1060. Zapewnienie takiego wsparcia nie oznacza wymogu zmiany terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji, jeżeli zmiana ta wiązałaby się wyłącznie z analizą luk.”;

3.w art. 10 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„Komisja wpłaca na rzecz programu określonego w decyzji zatwierdzającej program 30 % alokacji z FST, w tym kwoty przesunięte zgodnie z art. 27 rozporządzenia (UE) 2021/1060, w ramach wyjątkowych jednorazowych płatności zaliczkowych oprócz rocznych płatności zaliczkowych na rzecz programu, przewidzianych w art. 90 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2021/1060. Wyjątkowe płatności zaliczkowe uiszcza się od dnia [data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia].

Zgodnie z art. 90 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/1060 kwota wypłacona w ramach wyjątkowych płatności zaliczkowych jest rozliczana nie później niż w ramach rozliczeń za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 90 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2021/1060 wszystkie odsetki generowane przez wyjątkowe płatności zaliczkowe wykorzystuje się na dany program w ten sam sposób co środki z EFRR i uwzględnia w zestawieniu wydatków za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 97 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 wyjątkowych płatności zaliczkowych nie można zawiesić.

Zgodnie z art. 105 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 płatności zaliczkowe, które należy uwzględnić na potrzeby wyliczenia kwot podlegających umorzeniu, obejmują uiszczone wyjątkowe płatności zaliczkowe.

Na zasadzie odstępstwa od art. 112 rozporządzenia (UE) 2021/1060 maksymalne stopy dofinansowania w odniesieniu do odrębnych priorytetów ustanowionych, aby wspierać osiąganie celów STEP, podwyższa się do 100 %.”.

Artykuł 12

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/1057 [EFS+]

W rozporządzeniu (UE) 2021/1057 wprowadza się następujące zmiany:

1.dodaje się nowy art. 12a w brzmieniu:

„Artykuł 12a

Oprócz płatności zaliczkowych na rzecz programu, przewidzianych w art. 90 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2021/1060, w przypadku zatwierdzenia przez Komisję zmiany programu, w tym co najmniej jednego z priorytetów związanych z operacjami wspieranymi w ramach EFS+, przyczyniającymi się do osiągnięcia celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... 66 [rozporządzenie w sprawie STEP], Komisja uiszcza wyjątkowe płatności zaliczkowe w wysokości 30 % na podstawie alokacji na rzecz tych priorytetów. Wyjątkowe płatności zaliczkowe zostaną uiszczone do dnia 31 grudnia 2024 r., pod warunkiem że Komisja do dnia 31 października 2024 r. przyjmie decyzję zatwierdzającą zmianę programu.

Zgodnie z art. 90 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/1060 kwota wypłacona w ramach wyjątkowych płatności zaliczkowych jest rozliczana nie później niż w ramach rozliczeń za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 90 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2021/1060 wszystkie odsetki generowane przez wyjątkowe płatności zaliczkowe wykorzystuje się na dany program w ten sam sposób co środki z EFS+ i uwzględnia w zestawieniu wydatków za ostatni rok obrachunkowy.

Zgodnie z art. 97 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 nie można zawiesić wyjątkowych płatności zaliczkowych.

Zgodnie z art. 105 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1060 płatności zaliczkowe, które należy uwzględnić na potrzeby wyliczenia kwot podlegających umorzeniu, obejmują uiszczone wyjątkowe płatności zaliczkowe.

Na zasadzie odstępstwa od art. 112 rozporządzenia (UE) 2021/1060 maksymalne stopy dofinansowania w odniesieniu do odrębnych priorytetów ustanowionych, aby wspierać osiąganie celów STEP, należy podwyższyć do 100 %.”.

Artykuł 13

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/1060 [RWP]

W rozporządzeniu (UE) 2021/1060 wprowadza się następujące zmiany:

1.art. 2 pkt 45 otrzymuje brzmienie:

„45) »pieczęć doskonałości« oznacza znak jakości przyznawany przez Komisję w odniesieniu do wniosku, wskazujący, że wniosek, który został oceniony w zaproszeniu do składania wniosków w ramach instrumentu unijnego uznaje się za spełniający minimalne wymogi jakościowe tego instrumentu unijnego, lecz nie mógł on otrzymać finansowania z uwagi na brak dostępnego budżetu w tym naborze wniosków, natomiast może otrzymać wsparcie z innych unijnych lub krajowych źródeł finansowania; lub »pieczęć suwerenności«, o której mowa w art. 4 rozporządzenia .../.. 67 . [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

2.w art. 14 ust. 5 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Zgodnie z art. 10 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia w sprawie InvestEU, w przypadku gdy w terminie dwunastu miesięcy od dnia zawarcia umowy o przyznanie wkładu nie zawarto umowy w sprawie gwarancji, umowę o przyznanie wkładu rozwiązuje się lub przedłuża za wzajemnym porozumieniem”;

3.w art. 49 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„W przypadku gdy w programach przewidziano wsparcie na cele STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], instytucja zarządzająca zapewnia, aby wszystkie informacje, które należy opublikować zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, przekazano również Komisji w formacie określonym w ust. 4 niniejszego artykułu w celu ich opublikowania na portalu suwerenności określonym w art. 6 rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], uwzględniając harmonogram planowanych zaproszeń do składania wniosków, który jest aktualizowany co najmniej trzy razy w roku, a także link do zaproszeń do składania wniosków w dniu ich publikacji”;

4.w tabeli 1 w załączniku I dodaje się wiersze w brzmieniu:

5.w tabeli 6 w załączniku I dodaje się wiersz w brzmieniu:

Artykuł 14

Zmiany w rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 [RWP]

W rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 135 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2 termin złożenia ostatecznego wniosku o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy upływa dnia 31 lipca 2025 r. Ostatni wniosek o płatność okresową złożony do dnia 31 lipca 2025 r. uznaje się za ostateczny wniosek o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy.

Kwoty z zasobów innych niż REACT-EU zwrócone przez Komisję jako płatności okresowe w 2025 r. nie mogą przekraczać 1 % łącznych środków finansowych na dany program według funduszu, z wyłączeniem zasobów REACT-EU. Kwoty, które miałyby zostać wypłacone przez Komisję w 2025 r., przekraczające ten odsetek, nie są wypłacane i są wykorzystywane wyłącznie do rozliczenia płatności zaliczkowych w momencie zamknięcia”;

2.w art. 138 dodaje się akapit w brzmieniu:

„W drodze odstępstwa od terminu określonego w akapicie pierwszym państwa członkowskie mogą przedłożyć dokumenty, o których mowa w lit. a), b) i c), za ostatni rok obrachunkowy do dnia 15 lutego 2026 r.”.

Artykuł 15

Zmiana rozporządzenia (UE) nr 223/2014 [FEAD]

W rozporządzeniu (UE) nr 223/2014 wprowadza się następujące zmiany:

1.art. 13 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Państwo członkowskie przedkłada sprawozdanie końcowe z wdrażania programu operacyjnego wraz z dokumentami zamknięcia, o których mowa w art. 52, najpóźniej do dnia 15 lutego 2026 r.”;

2.w art. 22 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. W przypadku kosztów zwracanych zgodnie z art. 26 ust. 2 lit. b), c), d) i e) odpowiednie działania podlegające zwrotowi przeprowadza się przez złożenie ostatecznego wniosku o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy zgodnie z art. 45 ust. 6”;

3.w art. 45 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2 termin złożenia ostatecznego wniosku o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy upływa dnia 31 lipca 2025 r. Ostatni wniosek o płatność okresową złożony do dnia 31 lipca 2025 r. uznaje się za ostateczny wniosek o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy.

Kwoty zwrócone przez Komisję jako płatności okresowe w 2025 r. nie mogą przekraczać 1 % łącznych środków finansowych na dany program. Kwoty, które miałyby zostać wypłacone przez Komisję w 2025 r., przekraczające ten odsetek, nie są wypłacane i są wykorzystywane wyłącznie do rozliczenia płatności zaliczkowych w momencie zamknięcia”;

4.w art. 48 dodaje się akapit w brzmieniu:

„W drodze odstępstwa od terminu określonego w akapicie pierwszym państwa członkowskie mogą przedłożyć dokumenty, o których mowa w lit. a), b) i c), za ostatni rok obrachunkowy do dnia 15 lutego 2026 r.”;

Artykuł 16

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/523 [InvestEU]

W rozporządzeniu (UE) 2021/523 wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 3 wprowadza się następujące zmiany:

a)w ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:

„h) wspierania inwestycji sprzyjających osiągnięciu celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... 68 [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

b)w ust. 2 dodaje się literę w brzmieniu:

„e) wspieranie operacji z zakresu finansowania i inwestycji związanych z obszarami, o których mowa w art. 8 ust. 1 lit. e).”;

2.w art. 4 wprowadza się następujące zmiany:

a)ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Gwarancja UE do celów modułu unijnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 lit. a), wynosi 33 652 310 073 EUR w cenach bieżących. Na jej potrzeby tworzy się rezerwę ze wskaźnikiem zasilenia na poziomie 40 %. Kwotę, o której mowa w art. 35 ust. 3 akapit pierwszy lit. a), również uwzględnia się jako wkład na poczet rezerwy wynikającej z tego wskaźnika zasilenia rezerw.”;

b)ust. 2 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Kwotę w wysokości 18 827 310 073 EUR w cenach bieżących z kwoty, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy niniejszego artykułu, przydziela się na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2.”;

c)ust. 2 akapit czwarty otrzymuje brzmienie:

„Orientacyjny podział gwarancji UE do celów modułu unijnego określono w załączniku I do niniejszego rozporządzenia W stosownych przypadkach Komisja może zmienić kwoty, o których mowa w załączniku I, maksymalnie o 15 % w odniesieniu do każdego z celów, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. a)–e). O wszelkich takich zmianach Komisja informuje Parlament Europejski i Radę.”;

3.w art. 7 ust. 3 dodaje się akapit drugi w brzmieniu:

„Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego, w przypadku gdy wsparcie z instrumentów finansowych jest łączone w produkt finansowy w pozycji podporządkowanej w stosunku do gwarancji UE na podstawie niniejszego rozporządzenia lub gwarancji UE ustanowionej rozporządzeniem (UE) 2015/1017, straty, dochody i spłaty z produktów finansowych, o których mowa w ust. 1, a także ewentualne kwoty odzyskane mogą być również przypisywane w sposób nieproporcjonalny między instrumentami finansowymi a gwarancją UE na podstawie niniejszego rozporządzenia lub gwarancją UE ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2015/1017.”;

4.w art. 8 wprowadza się następujące zmiany:

a)w ust. 1 formuła wprowadzająca otrzymuje brzmienie:

„1.    Program InvestEU jest prowadzony w ramach następujących pięciu segmentów polityki, które – w ich ściśle określonym zakresie – służą korygowaniu niedoskonałości rynku lub niedostatecznego poziomu inwestycji na rynku:”;

b)w ust. 1 dodaje się lit. e) w brzmieniu:

„e)    segment polityki dotyczący STEP, który obejmuje inwestycje przyczyniające się do osiągnięcia celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

5.w art. 10 ust. 4 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

Jeżeli umowa w sprawie gwarancji nie zostanie zawarta w terminie dwunastu miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wkładu, umowa o przyznanie wkładu ulega rozwiązaniu lub przedłużeniu za obopólną zgodą. Jeżeli w terminie dwunastu miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wkładu kwota umowy o przyznanie wkładu nie została w pełni pokryta zobowiązaniem na podstawie co najmniej jednej umowy w sprawie gwarancji, kwota ta jest odpowiednio zmieniana. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwa członkowskie na podstawie przepisów dotyczących wykorzystania środków EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i EFMRA udzielonych za pośrednictwem Programu InvestEU ustanowionych w rozporządzeniu (UE) 2021/1060 lub przepisów dotyczących wykorzystania środków EFRROW udzielonych za pośrednictwem Programu InvestEU ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie planów strategicznych WPR, jest ponownie wykorzystywana zgodnie z tymi rozporządzeniami. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwo członkowskie na podstawie art. 4 ust. 1 akapit trzeci niniejszego rozporządzenia, jest zwracana państwu członkowskiemu.”;

6.art. 13 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Co najmniej 75 % gwarancji UE w ramach modułu unijnego, o której mowa w art. 4 ust. 1 akapit pierwszy, co stanowi kwotę w wysokości co najmniej 25 239 232 554 EUR, udziela się Grupie EBI. Grupa EBI zapewnia łączny wkład finansowy w wysokości co najmniej 6 309 808 138 EUR. Wkład ten jest wnoszony w sposób i w formie, które ułatwiają wykonywanie Funduszu InvestEU oraz osiąganie celów określonych w art. 15 ust. 2.”;

7.w art. 23 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. W kontekście procedur, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, Komisja uwzględnia ewentualną pieczęć suwerenności przyznaną projektowi na podstawie art. 4 rozporządzenia .../.... [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

8.w art. 24 ust. 2 wprowadza się następujące zmiany:

a)akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Komitet Inwestycyjny zbiera się w pięciu różnych konfiguracjach odpowiadających pięciu segmentom polityki, o których mowa w art. 8 ust. 1.”;

b)akapit piąty otrzymuje brzmienie:

„Czterej członkowie Komitetu Inwestycyjnego są członkami stałymi w każdej z pięciu konfiguracji Komitetu Inwestycyjnego. Przynajmniej jeden ze stałych członków musi posiadać wiedzę fachową z zakresu zrównoważonych inwestycji. Ponadto w każdej z pięciu konfiguracji musi być dwóch ekspertów z doświadczeniem w zakresie inwestycji w sektorach objętych danym segmentem polityki. Rada Kierownicza przydziela członków Komitetu Inwestycyjnego do odpowiedniej konfiguracji lub odpowiednich konfiguracji. Niestałego członka można przydzielić do maksymalnie dwóch konfiguracji, pod warunkiem spełnienia wymogów w przypadku obu z nich. Komitet Inwestycyjny wybiera przewodniczącego spośród swoich stałych członków.”;

9.w art. 25 ust. 2 dodaje się lit. j) w brzmieniu:

„j)    zapewnia wsparcie doradcze zarządzającym funduszami kapitałowymi prowadzącym działalność w obszarach, o których mowa w art. 8 ust. 1 lit. e).”;

(10)w art. 26 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. W uzupełnieniu do ust. 4 partnerzy wykonawczy analizują także projekty, którym przyznano pieczęć suwerenności na podstawie art. 4 rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], jeżeli projekty te znajdują się w ich zasięgu geograficznym i wchodzą w zakres ich działalności.”;

(11)w art. 35 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. Na zasadzie odstępstwa od art. 16 akapit drugi niniejszego rozporządzenia operacje z zakresu finansowania i inwestycji zatwierdzone przez partnera wykonawczego na dzień 1 stycznia 2023 r. do dnia podpisania umowy w sprawie gwarancji lub zmiany istniejącej umowy obejmującej segment STEP mogą być objęte gwarancją UE, pod warunkiem że operacje te zostaną wskazane w umowie w sprawie gwarancji, przejdą pomyślnie kontrolę zgodności z polityką, o której mowa w art. 23 ust. 1, lub uzyskają pozytywną opinię w ramach procedury przewidzianej w art. 19 statutu EBI i zostaną w obu przypadkach zatwierdzone przez Komitet Inwestycyjny zgodnie z art. 24.”;

(12)w załączniku I dodaje się lit. e) w brzmieniu:

„e)    do 7 500 000 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. e).”;

(13)w załączniku II dodaje się pkt 16 w brzmieniu:

„16) zwiększanie skali, wdrażanie i produkcja na dużą skalę technologii krytycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], a także odpowiedni łańcuch wartości, o którym mowa w art. 2 ust. 4 tego rozporządzenia.”;

(14)w załączniku III dodaje się pkt 9 w brzmieniu:

„7a. STEP

7a.1 Inwestycje zmobilizowane według obszaru technologii: (i) najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, (ii) czyste technologie oraz (iii) biotechnologie.

7a.2 Utworzone lub wspierane miejsca pracy.

7a.2 Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie w podziale na obszary technologiczne: (i) najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, (ii) czyste technologie oraz (iii) biotechnologie”.

Artykuł 17

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/695 [„Horyzont Europa”]

W rozporządzeniu (UE) 2021/695 wprowadza się następujące zmiany:

1. w art. 12 wprowadza się następujące zmiany:

a)ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Pula środków finansowych na realizację Programu w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. wynosi 86 623 000 000 EUR w cenach bieżących na potrzeby programu szczegółowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a), i na EIT oraz 9 453 000 000 EUR w cenach bieżących na potrzeby programu szczegółowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c).”;

b)ust. 2 lit. b) i c) otrzymują brzmienie:

„b) 46 628 000 000 EUR na filar II »Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa« na lata 2021–2027, z czego:

(i) 6 775 000 000 EUR na klaster »Zdrowie«;

(ii) 1 350 000 000 EUR na klaster »Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne«;

(iii) 1 276 000 000 EUR na klaster »Bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa«;

(iv) 13 229 000 000 EUR na klaster »Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna«;

(v) 13 229 000 000 EUR na klaster »Klimat, energia i mobilność«;

(vi) 8 799 000 000 EUR na klaster »Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko«;

(vii) 1 970 000 000 EUR na niejądrowe działania bezpośrednie JRC;

c) 13 237 000 000 EUR na filar III »Innowacyjna Europa« na lata 2021–2027, z czego:

(i) 10 052 000 000 EUR na EIC;

(ii) 459 000 000 EUR na europejskie ekosystemy innowacji;

(iii) 2 726 000 000 EUR na EIT;”;

2.w art. 46 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

„4a. Na zasadzie odstępstwa od art. 209 ust. 3 rozporządzenia finansowego spłaty, w tym zwrócone zaliczki, dochody i niewykorzystane kwoty po odliczeniu opłat i kosztów finansowania mieszanego EIC na rzecz programu pilotażowego EIC w ramach programu »Horyzont 2020« uznaje się za wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 3 lit. f) oraz art. 21 ust. 4 i 5 rozporządzenia finansowego. Dwuletnie ograniczenie czasowe określone w art. 209 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia finansowego ma zastosowanie od dnia wejścia w życie rozporządzenia .../... 69 [rozporządzenie w sprawie STEP].”;

3.w art. 48 akapit pierwszy dodaje się lit. d) w brzmieniu:

„d) wsparcie w postaci wyłącznie kapitału wymagane do zwiększenia skali działalności na rzecz MŚP niezdolnych do pozyskania finansowania, w tym przedsiębiorstw typu start-up, oraz małych spółek o średniej kapitalizacji niezdolnych do pozyskania finansowania, w tym podmiotów, które otrzymały już wsparcie zgodnie z lit. a)–c), realizujących przełomowe i radykalne innowacje, które nie są zdolne do pozyskania finansowania, w zakresie technologii krytycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], finansowanych na podstawie art. 3 lit. b) tego rozporządzenia.”. 

Artykuł 18

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/697 [EFO]

W rozporządzeniu (UE) 2021/697 wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 4 wprowadza się następujące zmiany:

a)ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.Zgodnie z art. 12 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/695 pula środków finansowych na realizację Funduszu na okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. wynosi 9 453 000 000 EUR w cenach bieżących.”;

b)w ust. 2 lit. a) i b) otrzymują brzmienie:

„a) 3 151 000 000 EUR na działania badawcze;

b) 6 302 000 000 EUR na działania rozwojowe.”;

c)dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„Przeznacza się kwotę 1 500 000 000 EUR w cenach bieżących z kwoty, o której mowa w ust. 2, na zaproszenia do składania wniosków lub przyznawanie finansowania wspierającego inwestycje przyczyniające się do realizacji celów STEP, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) ppkt (i) rozporządzenia .../... 70 [rozporządzenie w sprawie STEP]”.

Artykuł 19

Zmiany w rozporządzeniu (UE) 2021/241 [RRF]

W rozporządzeniu (UE) 2021/241 wprowadza się następujące zmiany:

1.w art. 7 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. Bez uszczerbku dla ust. 2 państwa członkowskie mogą również zaproponować włączenie do swojego planu odbudowy i zwiększania odporności, jako szacunkowych kosztów, kwoty wkładu pieniężnego na potrzeby modułu państw członkowskich zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia InvestEU wyłącznie w odniesieniu do środków wspierających operacje inwestycyjne przyczyniające się do realizacji celów STEP, o których mowa w art. 2 rozporządzenia .../... 71 [rozporządzenie w sprawie STEP]. Koszty te nie mogą przekraczać 6 % łącznej alokacji finansowej w ramach planu odbudowy i zwiększania odporności, a odpowiednie działania, określone w planie odbudowy i zwiększania odporności, muszą być zgodne z wymogami niniejszego rozporządzenia”;

2.w art. 29 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Przed ogłoszeniem wszelkich zaproszeń do składania wniosków lub postępowań o udzielenie zamówienia związanych z celami STEP, określonymi w art. 2 rozporządzenia .../... [rozporządzenie w sprawie STEP], państwa członkowskie udostępniają na portalu suwerenności, o którym mowa w art. 6 tego rozporządzenia, informacje na temat:

a)obszaru geograficznego, którego dotyczy nabór wniosków;

b)odnośnej inwestycji;

c)rodzaju kwalifikujących się wnioskodawców;

d)łącznej kwoty wsparcia w ramach naboru wniosków;

e)daty rozpoczęcia i zakończenia naboru wniosków;

f)linku do strony internetowej, na której zostanie opublikowany nabór wniosków.”.

ROZDZIAŁ 3

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 20

Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

Spis treści

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

•Proporcjonalność

•Wybór instrumentu

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

•Ocena skutków

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

•Prawa podstawowe

WPŁYW NA BUDŻET

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

1.STRUKTURA WNIOSKU

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy:

1.4.Cel(e)

1.4.1.Cel(e) ogólny(e)

1.4.2.Cel(e) szczegółowy(e)

1.4.3.Oczekiwane wyniki i wpływ

1.4.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami

1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym zakresu przegrupowania środków

1.6.Czas trwania i wpływ finansowy wniosku/inicjatywy

1.7.Planowane metody wykonania budżetu

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

3.2.Szacunkowy wpływ finansowy wniosku na środki

3.2.1.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki operacyjne

3.2.2.Przewidywany produkt finansowany ze środków operacyjnych

3.2.3.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki administracyjne

3.2.4.Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

3.2.5.Udział osób trzecich w finansowaniu

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

1.STRUKTURA WNIOSKU

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa 

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy: 

 nowego działania 

 nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 72  

 przedłużenia bieżącego działania 

 połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania 

1.4.Cel(e)

1.4.1.Cel(e) ogólny(e)

1.4.2.Cel(e) szczegółowy(e)

1.4.3.Oczekiwane wyniki i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

1.4.4.Wskaźniki dotyczące realizacji celów

Należy wskazać wskaźniki stosowane do monitorowania postępów i osiągnięć.

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy 

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami

1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym zakresu przegrupowania środków

1.6.Czas trwania i wpływ finansowy wniosku/inicjatywy

 Ograniczony czas trwania

–okres trwania od [DD.MM.]RRRR r. do 31.12.2030 r.

–    okres trwania wpływu finansowego: od 2023 r. do 2027 r. w odniesieniu do środków na zobowiązania oraz od 2023 r. do 2030 r. w odniesieniu do środków na płatności.

 Nieograniczony czas trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od RRRR r. do RRRR r.,

–po którym następuje faza operacyjna.

1.7.Planowane metody wykonania budżetu 73  

 Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

– w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

–    przez agencje wykonawcze

 Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

 Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonaniem budżetu:

–państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

–organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

–EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

–organom, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego;

–organom prawa publicznego;

–podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile są im zapewnione odpowiednie gwarancje finansowe;

–podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego i zapewniono odpowiednie gwarancje finansowe;

–podmiotom lub osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA 

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości 

Określić częstotliwość i warunki

2.2.System zarządzania i kontroli 

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu) 

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom 

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY 

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ 

·Istniejące linie budżetowe

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych

·Proponowane nowe linie budżetowe

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych

3.2.Szacunkowy wpływ finansowy wniosku na środki 

3.2.1.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki operacyjne 

–    niosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych

–Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

* z czego szacunkowa kwota 130 mln EUR dochodów przeznaczonych na określony cel pochodzi z programu pilotażowego Europejskiej Rady ds. Innowacji w ramach programu „Horyzont 2020”, którego roczny profil nie może być znany z wyprzedzeniem.

* Dodatkowe płatności zaliczkowe na rzecz FST w 2024 r. będą finansowane wyłącznie z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel i spowodują przesunięcie środków na płatności w ramach NGEU z 2026 r. na 2024 r. Dodatkowe kwoty płatności zaliczkowych wypłacanych w ramach EFRR, Funduszu Spójności i EFS+ będą zależeć od decyzji programowych państw członkowskich i będą w całości finansowane z zasobów WRF.

Jeżeli wpływ wniosku/inicjatywy nie ogranicza się do jednego działu operacyjnego, należy powtórzyć powyższą część:

Niniejszą część uzupełnia się przy użyciu „danych budżetowych o charakterze administracyjnym”, które należy najpierw wprowadzić do załącznika do oceny skutków finansowych regulacji (załącznika 5 do decyzji Komisji w sprawie przepisów wewnętrznych dotyczących wykonania budżetu ogólnego Unii Europejskiej), przesyłanego do DECIDE w celu konsultacji między służbami.

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.2.Przewidywany produkt finansowany ze środków operacyjnych 

Środki na zobowiązania w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)