KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 9.11.2022

COM(2022) 591 final

2022/0367(NLE)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE RADY

ustanawiające ramy służące przyspieszeniu wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Energia odnawialna stanowi kluczowy element procesu przejścia na czystą energię w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Obecne napięcia międzynarodowe związane z inwazją Rosji na Ukrainę, ogólna sytuacja geopolityczna oraz bardzo wysokie ceny energii zwiększyły potrzebę przyspieszenia poprawy efektywności energetycznej i wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej w Unii w celu stopniowego uniezależnienia się UE od rosyjskich paliw kopalnych.

W tym kontekście, w celu przyspieszenia transformacji ekologicznej w kierunku energii odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej, dnia 18 maja 2022 r. Komisja przyjęła, w ramach planu REPowerEU, wniosek dotyczący zmiany dyrektywy (UE) 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej. We wniosku tym wprowadzono bardziej ambitne cele w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej, środki mające na celu dalsze uproszczenie i usprawnienie procedur administracyjnych w zakresie wydawania zezwoleń mających zastosowanie do projektów dotyczących energii odnawialnej w sposób skoordynowany i zharmonizowany w całej UE, a także środki mające na celu zwiększenie wykorzystania instalacji słonecznych na budynkach. Rada i Parlament Europejski pracują obecnie nad przyjęciem zmienionej dyrektywy w sprawie energii odnawialnej.

Od czasu opublikowania planu REPowerEU w dniu 18 maja 2022 r. kryzys energetyczny zaostrzył się, co wymaga podjęcia pilnych działań. Rekordowe wzrosty cen gazu ziemnego latem, dalsze zakłócenia w dostawach przez gazociąg North Stream I, wzrost inflacji i wahania cen energii elektrycznej powodują trudności gospodarcze i społeczne, co stanowi poważne obciążenie dla obywateli i gospodarki. Rosnące koszty energii prowadzą do zmniejszenia siły nabywczej obywateli i utraty konkurencyjności przedsiębiorstw. Niedobór dostaw gazu i energii elektrycznej oraz stosunkowo nieelastyczne zapotrzebowanie na energię doprowadziły do znacznego wzrostu cen i zmienności cen gazu i energii elektrycznej w UE. Krajowe środki przeciwdziałania tym tendencjom mogą prowadzić do fragmentacji rynku wewnętrznego i nie mogą gwarantować solidarności.

W tym kontekście trwający kryzys wymaga podjęcia tymczasowych, ale natychmiastowych działań, aby szybciej osiągnąć niektóre z zamierzonych celów, w tym przyspieszyć przejście Europy na czystą energię. Unia Europejska podjęła działania mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na gaz i interwencję na rynkach energii w celu zaradzenia skutkom kryzysu podczas najbliższej zimy. Pomimo tych działań sytuacja pozostaje niezwykle trudna. Europejscy konsumenci i europejskie przedsiębiorstwa są nadal narażeni na zbyt wysokie i zmienne ceny. Nieprzewidziane zdarzenia, takie jak sabotaż gazociągów, mogą jeszcze bardziej zakłócić nasze bezpieczeństwo dostaw energii. Napięcia na rynkach gazu prawdopodobnie utrzymają się, w tym również po tej zimie. Szybsze wdrażanie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej jest niezbędne do ostatecznego zakończenia obecnej sytuacji nadzwyczajnej, ponieważ doprowadzi do natychmiastowego i strukturalnego zmniejszenia zapotrzebowania na paliwa kopalne w sektorach energetycznym, ciepłowniczym i chłodniczym, przemysłowym i transportowym. Dzięki niskim kosztom operacyjnym odnawialne źródła energii mogą pozytywnie wpłynąć na ceny energii w całej UE.

Długotrwałe i skomplikowane procedury administracyjne zostały uznane za jedną z głównych przeszkód, które utrudniają przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii i związaną z nimi infrastrukturę oraz hamują zwiększanie ich liczby. W dniach 20 i 21 października 2022 r. Rada Europejska w swoich konkluzjach wezwała do przyspieszenia działań na rzecz uproszczenia procedur wydawania zezwoleń, aby zwiększyć tempo wprowadzania energii odnawialnej i powiązanych sieci, w tym przy użyciu środków nadzwyczajnych. Niektóre ze środków wprowadzonych we wniosku z maja 2022 r. w celu przyspieszenia procesu wydawania zezwoleń dla elektrowni wykorzystujących energię odnawialną, w szczególności tych związanych z założeniem nadrzędnego interesu publicznego, rozbudowy tych elektrowni i wydawania zezwoleń na instalację urządzeń wykorzystujących energię słoneczną na już istniejących konstrukcjach, mogą zostać szybko wdrożone przez państwa członkowskie, bez konieczności wprowadzania uciążliwych zmian w ich krajowych procedurach i systemach prawnych. Kryzys wymaga wprowadzenia natychmiastowych ukierunkowanych środków w tych dziedzinach, a także innych środków promujących konkretne technologie, takie jak pompy ciepła, które przyspieszają odejście od stosowania gazu w ciepłownictwie. Jeżeli środki te zostaną natychmiast wdrożone, mogą przyczynić się do zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych w perspektywie krótkoterminowej, a tym samym do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w rozwiązaniu trwającego kryzysu.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Proponowany instrument określa tymczasowe, proporcjonalne i nadzwyczajne środki. Uzupełnia on istniejące odpowiednie inicjatywy i prawodawstwo UE i stanowi uzupełnienie inicjatyw już podjętych przez Komisję w odpowiedzi na obecny kryzys na rynkach energii. Opiera się on na planie REPowerEU z dnia 18 maja 2022 r., w którym ogromne przyspieszenie i zwiększenie skali wykorzystania energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej, przemyśle, budownictwie i transporcie jest podstawowym elementem strategii mającej na celu przyspieszenie stopniowego wycofywania rosyjskich paliw kopalnych.

W szczególności w ramach planu REPowerEU Komisja zaproponowała zmianę dyrektywy (UE) 2018/2001 polegającą na zwiększeniu do 45 % wiążącego celu UE na 2030 r., w porównaniu z 40 % w poprzednim wniosku z dnia 14 lipca 2021 r., oraz na ustanowieniu ram służących usprawnieniu i przyspieszeniu administracyjnych procesów wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej.

Proponowany instrument jest tymczasowym środkiem uzasadnionym pilną potrzebą. Okres ważności instrumentu jest ograniczony do jednego roku i zawiera klauzulę przeglądową, aby w razie potrzeby rozważyć jego przedłużenie.

Proponowane rozporządzenie odzwierciedla potrzebę podjęcia pilnych działań w odpowiedzi na kryzys energetyczny, do czego wzywano we wspomnianych wyżej konkluzjach Rady Europejskiej. Jego celem jest zaradzenie obecnemu kryzysowi energetycznemu poprzez ukierunkowane natychmiastowe działania, które przyspieszą wdrażanie projektów dotyczących energii odnawialnej mających duży potencjał szybkiego i skutecznego oddziaływania. W tym celu proponowany instrument określa zestaw środków, których natychmiastowe zastosowanie zapewniłoby w krótkim terminie przyspieszenie procedur wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej.

W tym kontekście należy zauważyć, że – zgodnie z zaleceniem Rady w sprawie zapewnienia sprawiedliwej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej oraz zaleceniem Komisji w sprawie przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej oraz ułatwienia zawierania umów zakupu energii elektrycznej – zapewnienie odpowiedniej liczby pracowników organów wydających zezwolenia i organów ds. oceny oddziaływania na środowisko, którzy to pracownicy muszą posiadać odpowiednie umiejętności i kwalifikacje, ma zasadnicze znaczenie dla czerpania pełnych korzyści z uproszczenia procedur wydawania zezwoleń mającego na celu przyspieszenie wprowadzania energii odnawialnej i powiązanych sieci.

Podobnie krajowe organy wydające zezwolenia powinny dążyć do przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń dla zakładów produkujących technologie energii odnawialnej, ponieważ osiągnięcie celów inicjatywy REPowerEU będzie wymagało dywersyfikacji dostaw urządzeń do produkcji energii odnawialnej i surowców krytycznych, zmniejszenia zależności sektorowych, przezwyciężenia wąskich gardeł w łańcuchu dostaw i zwiększenia zdolności produkcyjnych UE w zakresie czystych technologii energetycznych. 

•Spójność z innymi politykami Unii

Wniosek jest środkiem nadzwyczajnym, który ma być stosowany przez ograniczony czas i który jest spójny z szerszym zestawem inicjatyw mających na celu zwiększenie odporności energetycznej Unii oraz złagodzenie skutków wysokich cen energii i potencjalnych zakłóceń w dostawach energii. Wniosek nie zagraża funkcjonowaniu rynku wewnętrznego ani środkom służącym rozwiązaniu problemu przerw w dostawach energii i mechanizmom solidarności. Wniosek jest w pełni zgodny z ambicjami Komisji w ramach Europejskiego Zielonego Ładu w zakresie szybszej dekarbonizacji i realizacji projektów dotyczących energii odnawialnej oraz opiera się na celach dotyczących przyspieszenia zmniejszenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych poprzez wdrożenie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej na dużą skalę jako źródła alternatywnego. Wniosek jest zgodny z celami środowiskowymi, ponieważ – zgodnie z celami Europejskiego prawa o klimacie (rozporządzenie (UE) 2021/1119) – przyspieszone wdrażanie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej ma kluczowe znaczenie dla łagodzenia skutków zarówno zmiany klimatu, jak i zanieczyszczenia, które powodują utratę różnorodności biologicznej i zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu.

Wniosek jest zgodny z zaleceniami skierowanymi do państw członkowskich w kontekście europejskiego semestru 2022 i dotyczącymi usprawnienia wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej. Oczekuje się również przyspieszenia inwestycji w energię odnawialną w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, w tym działów dotyczących REPowerEU, które mają zostać włączone do krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawę prawną przedmiotowego instrumentu stanowi art. 122 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

Obecne zakłócenia w dostawach gazu i wynikające z nich skutki dla cen gazu i energii elektrycznej stanowią poważne trudności w dostawach produktów energetycznych zgodnie z art. 122 TFUE. Wykorzystywanie dostaw gazu jako broni i manipulacja rynkami przez Federację Rosyjską poprzez zamierzone zakłócenia w przepływie gazu doprowadziły nie tylko do gwałtownego wzrostu cen energii, ale również do zagrożenia bezpieczeństwa dostaw. Gwałtowny wzrost cen energii elektrycznej powoduje znaczne obciążenie dla odbiorców i przedsiębiorstw, stwarzając ryzyko, że jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania, ceny te osiągną poziom ekonomicznie niestabilny, co pociągnie za sobą znacznie większe i potencjalnie poważne skutki społeczne i gospodarcze. Przywódcy UE i Komisja zauważyli pilną potrzebę wprowadzenia dodatkowych środków, które pomogą zwiększyć dostęp do energii odnawialnej w celu złagodzenia wpływu na obywateli UE, poprawy bezpieczeństwa dostaw i lepszego przygotowania się na nadchodzącą zimę. Środki tymczasowe przewidziane w proponowanym rozporządzeniu mają na celu zapewnienie ukierunkowanego skoordynowanego podejścia w celu przyspieszenia szczególnych procedur wydawania zezwoleń mających zastosowanie do tych projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, które mają duży potencjał, jeśli chodzi o skuteczne przyniesienie natychmiastowych wyników. W związku z tym odnoszą się one do konkretnych wąskich gardeł związanych z wydawaniem zezwoleń administracyjnych na realizację tych projektów.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Państwa członkowskie nie są w stanie samodzielnie osiągnąć opłacalnego, szybkiego i zakrojonego na szeroką skalę wdrożenia rozwiązań w zakresie zrównoważonej energii odnawialnej, zgodnie z ambicjami Europejskiego Zielonego Ładu i komunikatu w sprawie REPowerEU. Konieczne jest podejście na szczeblu UE, aby stworzyć właściwe zachęty dla państw członkowskich o różnych poziomach ambicji do przyspieszenia w skoordynowany sposób transformacji energetycznej polegającej na przejściu z tradycyjnego systemu energetycznego opartego na paliwach kopalnych na bardziej zintegrowany i energooszczędny system energetyczny oparty na energii odnawialnej.

Biorąc pod uwagę zróżnicowaną politykę poszczególnych państw członkowskich w zakresie energii, bardziej prawdopodobne jest – niż w wyniku działań podejmowanych wyłącznie na szczeblu krajowym lub lokalnym – że działanie na poziomie UE, wspierane przez solidne ramy zarządzania, pozwoli osiągnąć cele UE dotyczące klimatu i ograniczenia zanieczyszczenia poprzez wymagane zwiększone wdrażanie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej.

Długie i skomplikowane procedury administracyjne należą do największych barier dla inwestycji w energie odnawialne i związaną z nimi infrastrukturę. Czas trwania i złożoność procedur wydawania zezwoleń są bardzo zróżnicowane w zależności od poszczególnych technologii energii odnawialnej i państw członkowskich. Państwa członkowskie podejmują działania w celu usunięcia zidentyfikowanych na szczeblu krajowym barier związanych z wydawaniem zezwoleń i zachęca się je do kontynuowania tych działań, na przykład poprzez współpracę w ramach grupy zadaniowej Komisji Europejskiej ds. egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku 1 . Potrzebne jest skoordynowane europejskie podejście do skrócenia i uproszczenia procedur wydawania zezwoleń i procesów administracyjnych, aby przyspieszyć niezbędne wdrożenie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej. Jest to z kolei konieczne, aby UE mogła osiągnąć swoje cele na 2030 r. w dziedzinie klimatu i energii oraz długoterminowe cele neutralności klimatycznej i eliminacji zanieczyszczeń, a także aby stopniowo ograniczała swoją zależność od rosyjskich paliw kopalnych i obniżyła ceny energii. Biorąc pod uwagę politykę, priorytety i procedury obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich w zakresie energii oraz pilną potrzebę przyspieszenia wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej we wszystkich państwach członkowskich, bardziej prawdopodobne jest, że wymagane cele zostaną osiągnięte poprzez działania na poziomie UE niż działania podejmowane wyłącznie na szczeblu krajowym lub lokalnym.

Ponadto proponowane rozporządzenie wprowadza ukierunkowane zmiany do istniejących aktów prawnych Unii. Interwencja ta, która jeszcze bardziej usprawni niektóre procedury wydawania zezwoleń, uzasadnia potrzebę działania na szczeblu Unii.

•Proporcjonalność

Niniejsza inicjatywa jest zgodna z zasadą proporcjonalności. W związku z bezprecedensową sytuacją geopolityczną spowodowaną inwazją Rosji na Ukrainę, utrzymującą się wysoką zmiennością cen energii oraz potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Europy w nadchodzącym sezonie zimowym i w przyszłym roku, istnieje wyraźna potrzeba podjęcia skoordynowanych i pilnych działań – dodatkowo w stosunku do działań zaproponowanych przez Komisję w ramach planu REPowerEU z dnia 18 maja 2022 r. – w celu natychmiastowego przyspieszenia wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej. Zidentyfikowane działania ograniczają się jednak do działań ukierunkowanych na konkretne wąskie gardła administracyjne związane z wydawaniem zezwoleń, które mają wpływ na realizację tych projektów dotyczących energii odnawialnej, które mają duży potencjał szybkiego i skutecznego oddziaływania.

 •    Wybór instrumentu

Biorąc pod uwagę pilną potrzebę przyspieszenia wdrażania projektów dotyczących energii odnawialnej w celu zastąpienia gazu oraz biorąc pod uwagę wymiar kryzysu energetycznego, potencjał jego skutków społecznych, gospodarczych i finansowych oraz pilną potrzebę ich złagodzenia, Komisja uważa, że należy podjąć działanie w postaci przyjęcia rozporządzenia o zasięgu ogólnym, mającego bezpośrednie i natychmiastowe zastosowanie. Obowiązywanie rozporządzenia jest ograniczone w czasie. Ma to doprowadzić do szybkiego zapewnienia jednolitego i ogólnounijnego podejścia do konkretnych procedur wydawania zezwoleń mających zastosowanie do niektórych projektów dotyczących energii odnawialnej w celu rozwiązania poważnych trudności, przed którymi stoi obecnie Unia.

3.KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCENY SKUTKÓW

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

W dniach 20 i 21 października 2022 r. Rada Europejska w swoich konkluzjach wezwała do przyspieszenia działań na rzecz uproszczenia procedur wydawania zezwoleń, aby zwiększyć tempo wprowadzania energii odnawialnej i powiązanych sieci, w tym poprzez zastosowanie środków nadzwyczajnych. Ze względu na pilną potrzebę przygotowania wniosku w celu jego terminowego przyjęcia przez Radę nie można było przeprowadzić formalnych konsultacji z zainteresowanymi stronami. Komisja planuje jednak nawiązać współpracę z zainteresowanymi stronami, w szczególności z producentami energii odnawialnej, przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego i administracji krajowej, aby zapewnić skuteczne wdrożenie niniejszego rozporządzenia. Wniosek opiera się również na szeroko zakrojonych dyskusjach z zainteresowanymi stronami, państwami członkowskimi i Parlamentem Europejskim w kontekście przygotowania wniosku dotyczącego zmiany dyrektywy (UE) 2018/2001 z dnia 18 maja 2022 r. oraz późniejszych negocjacji w ramach procedury współdecyzji, a także projektu RES Simplify 2 .

•Ocena skutków

Ze względu na tymczasowy i pilny charakter środków, które stanowią odpowiedź na sytuację nadzwyczajną, nie można było przeprowadzić oceny skutków.

•Prawa podstawowe

Nie zidentyfikowano negatywnego wpływu na prawa podstawowe. Nadrzędnym celem niniejszego przeglądu jest zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej, co jest zgodne z art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, który stanowi, że wysoki poziom ochrony środowiska i poprawa jego jakości muszą być zintegrowane z politykami Unii i zapewnione zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ponadto usprawnione procedury wydawania zezwoleń określone w proponowanym rozporządzeniu uwzględniają potrzebę ochrony uzasadnionych oczekiwań i istniejących inwestycji, a zatem nie będą zagrażać prawu do posiadania i korzystania z mienia nabytego zgodnie z prawem, zapisanemu w art. 17 Karty praw podstawowych. Przepisy proponowanego rozporządzenia są również sformułowane w sposób, który nie wpływa negatywnie na zdrowie publiczne i interesy prawne osób fizycznych.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Niniejszy wniosek nie wymaga dodatkowych środków z budżetu UE.

2022/0367 (NLE)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE RADY

ustanawiające ramy służące przyspieszeniu wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 122 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Napaść zbrojna Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz bezprecedensowe ograniczenie dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej do państw członkowskich zagrażają bezpieczeństwu dostaw w Unii i jej państwach członkowskich. Jednocześnie wykorzystywanie dostaw gazu jako broni i manipulowanie rynkami przez Federację Rosyjską w postaci umyślnych zakłóceń w przepływie gazu doprowadziły do gwałtownego wzrostu cen energii w Unii, co nie tylko zagraża gospodarce UE, ale również poważnie zagraża bezpieczeństwu dostaw. Szybkie wdrożenie rozwiązań w zakresie energii odnawialnej może przyczynić się do złagodzenia skutków obecnego kryzysu energetycznego poprzez stworzenie obrony przed działaniami Rosji. Energia odnawialna może w znacznym stopniu przyczynić się do przeciwdziałania wykorzystywaniu przez Rosję energii jako broni poprzez zwiększenie bezpieczeństwa dostaw w Unii, zmniejszenie niestabilności na rynku i obniżenie cen energii.

(2)W maju 2022 r. Komisja przyjęła, w ramach planu REPowerEU, wniosek dotyczący wprowadzenia zmian w dyrektywie (UE) 2018/2001 3 . Wniosek ten zwiększył poziom ambicji wiążącego unijnego celu na 2030 r. w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii końcowej brutto w Unii oraz dotyczył długotrwałych administracyjnych procedur wydawania zezwoleń, które są jedną z głównych barier dla inwestycji w odnawialne źródła energii i związaną z nimi infrastrukturę. Wpływ proponowanych zmian w dyrektywie (UE) 2018/2001 będzie polegał na znacznym zwiększeniu i przyspieszeniu wykorzystania energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej, przemyśle, budownictwie i transporcie. To z kolei przyspieszy stopniowe wycofywanie rosyjskich paliw kopalnych i przyczyni się do obniżenia cen energii elektrycznej dla obywateli i przedsiębiorstw, a także do poprawy bezpieczeństwa dostaw energii. Taki wpływ wystąpi jednak dopiero w perspektywie średnio- i długoterminowej, biorąc pod uwagę, że zmiana dyrektywy (UE) 2018/2021 stanie się skuteczna dopiero po przyjęciu i wejściu w życie dyrektywy oraz po jej transpozycji przez państwa członkowskie do ich ustawodawstwa krajowego.

(3)Od maja 2022 r. działania Rosji jeszcze bardziej pogorszyły sytuację na rynku, w szczególności przez zwiększenie ryzyka całkowitego wstrzymania w najbliższej przyszłości dostaw gazu z Rosji do Unii, co wpłynęło na bezpieczeństwo dostaw w Unii. Spowodowało to gwałtowny wzrost zmienności cen energii w Unii, co spowodowało, że latem ceny gazu i energii elektrycznej osiągnęły rekordowo wysokie poziomy. Doprowadziło to do wzrostu cen detalicznych energii elektrycznej, co zgodnie z oczekiwaniami będzie stopniowo znajdować odzwierciedlenie w większości umów konsumenckich i w coraz większym stopniu obciążać gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Pogorszenie sytuacji na rynkach energii w znacznym stopniu przyczyniło się do ogólnej inflacji w strefie euro i spowolnienia wzrostu gospodarczego w całej Unii. Ryzyko to utrzyma się bez względu na jakiekolwiek tymczasowe obniżenie cen hurtowych i będzie miało jeszcze większe znaczenie w przyszłym roku, jak stwierdzono w najnowszym wniosku Komisji w sprawie sytuacji nadzwyczajnej 4 . W przyszłym roku europejskie przedsiębiorstwa energetyczne mogą napotkać poważne trudności z napełnianiem magazynów gazu, ponieważ z uwagi na obecną sytuację polityczną jest bardzo prawdopodobne, że z Rosji do Unii dotrze mniej gazu gazociągowego lub jego dostawy zostaną całkowicie wstrzymane. Ponadto celem na 2023 r., określonym w rozporządzeniu (UE) 2022/1032 w sprawie magazynowania gazu, jest zapełnienie 90 % zdolności magazynowania gazu w Unii w porównaniu z 80 % tej zimy. Ponadto nieprzewidziane zdarzenia, takie jak sabotaż gazociągów i inne ryzyko zakłócenia bezpieczeństwa dostaw, mogą spowodować dodatkowe napięcia na rynkach gazu. Ponadto perspektywy konkurencyjności europejskich sektorów technologii energii odnawialnej zostały osłabione przez wprowadzone ostatnio w innych regionach świata polityki, które mają na celu zapewnienie wsparcia i przyspieszenia ekspansji całych łańcuchów wartości w zakresie technologii energii odnawialnej. Wszystkie te elementy nie zostały uwzględnione we wniosku dotyczącym zmiany dyrektywy (UE) 2018/2001 z dnia 18 maja 2022 r.

(4)W tym kontekście oraz w celu rozwiązania problemu narażenia europejskich konsumentów i przedsiębiorstw na wysokie i zmienne ceny powodujące trudności gospodarcze i społeczne, w celu ułatwienia wymaganego zmniejszenia zapotrzebowania na energię poprzez zastąpienie dostaw gazu ziemnego energią odnawialną oraz w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostaw Unia musi podjąć dalsze natychmiastowe działania w celu przyspieszenia wdrażania rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii, w szczególności poprzez ukierunkowane środki, które są w stanie w krótkim terminie przynieść przyspieszenie tempa wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej w Unii.

(5)Te pilne środki zostały wybrane ze względu na ich charakter oraz potencjał do przyczynienia się do rozwiązania sytuacji nadzwyczajnej w sektorze energetycznym w perspektywie krótkoterminowej. W szczególności państwa członkowskie mogą szybko wdrożyć szereg środków, określonych we wniosku z maja 2022 r. w celu usprawnienia procesu wydawania zezwoleń mających zastosowanie do projektów dotyczących energii odnawialnej, bez konieczności wprowadzania uciążliwych zmian w krajowych procedurach i systemach prawnych oraz przy zapewnieniu pozytywnego przyspieszenia wdrażania rozwiązań odnawialnych źródeł energii w perspektywie krótkoterminowej. Niektóre z tych środków mają zasięg ogólny, np. domniemanie wzruszalne, że projekty dotyczące energii odnawialnej leżą w nadrzędnym interesie publicznym do celów odpowiednich przepisów dotyczących środowiska, lub wprowadzenie wyjaśnień dotyczących zakresu niektórych dyrektyw środowiskowych, a także uproszczenie ram wydawania zezwoleń na rozbudowę elektrowni wykorzystujących energię odnawialną poprzez skupienie się na skutkach wynikających ze zmian lub rozszerzeń w porównaniu z pierwotnym projektem. Inne środki są ukierunkowane na konkretne technologie, takie jak znacznie krótsze i szybsze procedury wydawania zezwoleń na instalację urządzeń wykorzystujących energię słoneczną na już istniejących konstrukcjach. Właściwe jest jak najszybsze wdrożenie tych środków i dostosowanie ich w miarę potrzeb, aby odpowiednio sprostać obecnym wyzwaniom.

(6)Konieczne jest wprowadzenie dodatkowych ukierunkowanych środków dotyczących konkretnych technologii i rodzajów projektów, które mają największy potencjał szybkiego wdrożenia i natychmiastowego wpływu na cele, jakimi są ograniczenie zmienności cen i zmniejszenie zapotrzebowania na gaz ziemny bez ograniczania ogólnego zapotrzebowania na energię. Oprócz przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń w odniesieniu do urządzeń wykorzystujących energię słoneczną na sztucznych konstrukcjach, w celu szybkiego wykorzystania nowych instalacji dotyczących energii odnawialnej należy wspierać i przyspieszać wykorzystywanie małych instalacji słonecznych przez prosumentów energii odnawialnej, w tym przez zbiorowych prosumentów, takich jak lokalne społeczności energetyczne, ponieważ są to najtańsze i najbardziej dostępne opcje mające najmniejszy wpływ na środowisko lub inny rodzaj oddziaływania. Ponadto projekty te bezpośrednio wspierają gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa, które borykają się z wysokimi cenami energii, i chronią konsumentów przed zmiennością cen. Rozbudowa elektrowni wykorzystujących energię odnawialną umożliwia szybkie zwiększenie produkcji energii odnawialnej o najmniejszym wpływie na infrastrukturę sieciową i środowisko, w tym w przypadku technologii produkcji energii ze źródeł odnawialnych, takich jak energia wiatrowa, w przypadku których procedury wydawania zezwoleń są zazwyczaj dłuższe. Ponadto pompy ciepła stanowią bezpośrednią odnawialną alternatywę dla kotłów na gaz ziemny i mogą znacznie zmniejszyć zapotrzebowanie na gaz ziemny w sezonie grzewczym.

(7)Jeden z proponowanych środków polega na wprowadzeniu domniemania wzruszalnego, że projekty dotyczące energii odnawialnej leżą w nadrzędnym interesie publicznym i służą zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu, w szczególności do celów odpowiednich przepisów Unii dotyczących środowiska, z wyjątkiem przypadków, w których istnieją wyraźne dowody na to, że projekty te mają poważne niekorzystne skutki dla środowiska, których nie można złagodzić ani zrekompensować. Odnawialne źródła energii, w tym pompy ciepła i energia wiatrowa, mają zasadnicze znaczenie dla przeciwdziałania zmianom klimatu i zanieczyszczeniu środowiska, obniżenia cen energii, zmniejszenia uzależnienia Unii od paliw kopalnych oraz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw w Unii. Uznanie elektrowni wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych, w tym pomp ciepła, za leżące w nadrzędnym interesie publicznym i służące zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu umożliwiłoby takim projektom korzystanie ze skutkiem natychmiastowym, w razie potrzeby, z uproszczonej oceny w odniesieniu do określonych odstępstw przewidzianych w szczególności w odpowiednich unijnych przepisach dotyczących środowiska. Aby uwzględnić coraz pilniejszą potrzebę podjęcia działań w świetle wydarzeń, które miały miejsce od maja 2022 r., to domniemanie wzruszalne powinno mieć zastosowanie do wszystkich projektów dotyczących energii odnawialnej, w przypadku których równoważenie interesów prawnych ma miejsce w okresie stosowania niniejszego rozporządzenia. Ma ono zastosowanie wyłącznie do nowych procedur wydawania zezwoleń, które rozpoczęto w trakcie stosowania niniejszego rozporządzenia.

(8)Odzwierciedla to ważną rolę, jaką energia odnawialna może odegrać w dekarbonizacji systemu energetycznego Unii, w zapewnieniu natychmiastowych rozwiązań służących zastąpieniu energii opartej na paliwach kopalnych oraz w zaradzeniu pogarszającej się sytuacji na rynku.

(9)Aby wyeliminować wąskie gardła w procesie wydawania zezwoleń i podczas eksploatacji elektrowni wykorzystujących energię odnawialną, w procesie planowania i wydawania zezwoleń, przy równoważeniu interesów prawnych w poszczególnych przypadkach należy priorytetowo traktować budowę i eksploatację elektrowni wykorzystujących energię odnawialną oraz związany z nimi rozwój infrastruktury sieciowej, przynajmniej w odniesieniu do projektów uznanych za leżące w interesie publicznym. W odniesieniu do ochrony gatunków poprzednie zdanie powinno mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy – i w zakresie, w jakim – zostaną zastosowane odpowiednie środki ochrony gatunków przyczyniające się do zachowania lub odtworzenia populacji gatunków we właściwym stanie ochrony oraz gdy na ten cel zostaną udostępnione wystarczające środki finansowe i obszary.

(10)Energia słoneczna ma podstawowe znaczenie jako źródło energii odnawialnej, aby położyć kres zależności Unii od rosyjskich paliw kopalnych przy jednoczesnej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Fotowoltaika, która jest jednym z najtańszych dostępnych źródeł energii elektrycznej, oraz technologie energii słonecznej termicznej, które zapewniają ogrzewanie oparte na źródłach odnawialnych po niskich kosztach na jednostkę ciepła, mogą być szybko wprowadzane i przyniosą bezpośrednie korzyści obywatelom i przedsiębiorstwom. W tym kontekście, zgodnie ze strategią UE na rzecz energii słonecznej 5 , wspierany będzie rozwój odpornego przemysłowego łańcucha wartości energetyki słonecznej w Unii, w tym za pośrednictwem sojuszu przemysłowego na rzecz fotowoltaiki słonecznej, który zostanie uruchomiony pod koniec 2022 r. Przyspieszenie i poprawa wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej przyczynią się do zwiększenia zdolności produkcyjnych Unii w zakresie czystych technologii energetycznych. Obecna sytuacja, a w szczególności bardzo duża zmienność cen energii, wymaga podjęcia natychmiastowych działań, aby zapewnić znacznie szybsze procedury wydawania zezwoleń w celu znacznego przyspieszenia tempa instalacji urządzeń wykorzystujących energię słoneczną na sztucznych konstrukcjach, które są na ogół mniej złożone niż instalacje w terenie i które mogą szybko przyczynić się do złagodzenia skutków obecnego kryzysu energetycznego, pod warunkiem że utrzymana zostanie stabilność sieci, niezawodność sieci i bezpieczeństwo sieci. Instalacje te powinny zatem korzystać z krótszych procedur wydawania zezwoleń w porównaniu z innymi projektami w zakresie energii odnawialnej.

(11)W związku z tym niniejszy wniosek wprowadza maksymalny termin jednego miesiąca na proces wydawania zezwoleń na instalację urządzeń wykorzystujących energię słoneczną oraz powiązanych z nimi instalacji magazynowania i podłączenia do sieci w istniejących lub przyszłych sztucznych konstrukcjach stworzonych do celów innych niż produkcja energii słonecznej. Wprowadzono w nim również szczególną derogację dla tych instalacji w odniesieniu do konieczności przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko na podstawie dyrektywy 2011/92/UE, ponieważ jest mało prawdopodobne, by budziły one obawy związane z konkurencyjnym wykorzystaniem przestrzeni lub wpływem na środowisko. Inwestowanie w małe zdecentralizowane instalacje wykorzystujące energię słoneczną w celu stania się prosumentem energii odnawialnej jest dla odbiorców energii jednym z najbardziej efektywnych sposobów obniżania rachunków za energię i zmniejszania ich narażenia na zmienność cen. Instalacje do konsumpcji własnej, w tym dla zbiorowych prosumentów, takich jak lokalne społeczności energetyczne, również przyczyniają się do zmniejszenia ogólnego zapotrzebowania na gaz ziemny, zwiększenia odporności systemu i osiągnięcia unijnych celów w zakresie energii odnawialnej. Instalacje o mocy poniżej 50 kW prawdopodobnie nie będą miały istotnego negatywnego wpływu na środowisko lub sieć i nie budzą obaw co do bezpieczeństwa. Ponadto małe instalacje prosumentów energii odnawialnej na ogół nie wymagają zwiększenia zdolności przesyłowej w punkcie podłączenia do sieci. Z uwagi na bezpośrednie pozytywne skutki tego rodzaju instalacji dla konsumentów oraz ograniczony wpływ, jaki mogą one mieć na środowisko, należy jeszcze bardziej usprawnić mający do nich zastosowanie proces wydawania zezwoleń poprzez wprowadzenie do odpowiednich procedur wydawania zezwoleń zasady milczącej zgody administracyjnej w celu promowania i przyspieszenia wdrażania tych instalacji oraz czerpania z nich korzyści w perspektywie krótkoterminowej.

(12)Rozbudowa istniejących elektrowni wykorzystujących energię odnawialną ma znaczny potencjał w zakresie szybkiego zwiększenia produkcji energii odnawialnej, umożliwiając tym samym zmniejszenie zużycia gazu. Rozbudowa tych elektrowni umożliwia dalsze wykorzystywanie obiektów o znacznym potencjale w zakresie energii odnawialnej, co zmniejsza potrzebę wyznaczania nowych obiektów na potrzeby realizacji projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych. Rozbudowa elektrowni wiatrowych za pomocą bardziej wydajnych turbin pozwala na utrzymanie istniejącej mocy, ale z mniejszą liczbą większych i bardziej wydajnych turbin, lub na zwiększenie mocy. Rozbudowa elektrowni wiąże się z dodatkowymi korzyściami, takimi jak istniejące podłączenie do sieci, prawdopodobnie wyższy stopień akceptacji społecznej oraz wiedza na temat oddziaływania na środowisko.

(13)Szacuje się, że w latach 2021–2025 kończy się normalny, wynoszący 20 lat, okres eksploatacji lądowych farm wiatrowych o mocy 38 GW. Zmniejszenie mocy zamiast rozbudowy doprowadziłoby do znacznego zmniejszenia obecnie zainstalowanej mocy wytwórczej energii odnawialnej, co jeszcze bardziej skomplikowałoby sytuację na rynku energii. Natychmiastowe uproszczenie i przyspieszone wydawanie zezwoleń na rozbudowę elektrowni wykorzystujących energię odnawialną ma kluczowe znaczenie dla utrzymania i zwiększenia mocy wytwórczej energii odnawialnej w Unii. W tym celu proponowane rozporządzenie wprowadza dodatkowe środki.

(14)Należy zatem wprowadzić środki w celu dalszego usprawnienia procesu wydawania zezwoleń mającego zastosowanie do rozbudowy projektów dotyczących energii odnawialnej. W szczególności maksymalny termin sześciu miesięcy mający zastosowanie do procesu wydawania zezwoleń na rozbudowę projektów dotyczących energii odnawialnej powinien obejmować wszystkie istotne oceny oddziaływania na środowisko. Ponadto w każdym przypadku, gdy rozbudowa elektrowni wykorzystującej energię odnawialną lub powiązanej infrastruktury sieciowej, która jest niezbędna do włączenia energii odnawialnej do systemu elektroenergetycznego, podlega kontroli lub ocenie oddziaływania na środowisko, powinny one ograniczać się do oceny potencjalnych skutków wynikających ze zmiany lub rozszerzenia w porównaniu z pierwotnym projektem.

(15)W celu promowania i przyspieszenia rozbudowy istniejących elektrowni wykorzystujących energię odnawialną należy niezwłocznie ustanowić uproszczoną procedurę podłączania do sieci, w przypadku gdy rozbudowa takiej elektrowni powoduje ograniczony wzrost całkowitej mocy w porównaniu z pierwotnym projektem.

(16)W przypadku rozbudowy instalacji słonecznej wzrost wydajności i mocy można osiągnąć bez zwiększania zajmowanej powierzchni. Rozbudowana instalacja nie ma zatem innego wpływu na środowisko niż instalacja pierwotna, pod warunkiem że podczas rozbudowy nie zostanie zwiększona wykorzystywana powierzchnia oraz nadal przestrzegane są pierwotnie wymagane środki łagodzące wpływ na środowisko.

(17)Pompy ciepła są kluczową technologią produkcji energii cieplnej i chłodniczej ze źródeł odnawialnych z energii otoczenia, w tym z oczyszczalni ścieków, oraz z energii geotermalnej. Umożliwiają one również wykorzystanie ciepła i chłodu odpadowego. Szybkie wprowadzenie pomp ciepła, które czerpią z niedostatecznie wykorzystywanych odnawialnych źródeł energii, takich jak energia otoczenia, energia geotermalna i ciepło odpadowe z sektorów przemysłowych i usługowych, w tym centrów danych, umożliwia zastąpienie kotłów na gaz ziemny i inne paliwa kopalne rozwiązaniem grzewczym opartym na energii odnawialnej, przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności energetycznej. Przyspieszy to ograniczenie zużycia gazu do celów dostaw energii cieplnej, zarówno w budynkach, jak i w przemyśle. Aby przyspieszyć instalację i wykorzystanie pomp ciepła, należy wprowadzić ukierunkowane krótsze procedury wydawania zezwoleń dla takich instalacji, w tym uproszczoną procedurę podłączania do sieci mniejszych pomp ciepła, chyba że prawo krajowe nie wymaga takiej procedury. Dzięki szybszej i łatwiejszej instalacji pomp ciepła zwiększone wykorzystywanie energii odnawialnej w sektorze ciepłowniczym, który odpowiada za prawie połowę zużycia energii w Unii, przyczyni się do bezpieczeństwa dostaw i pomoże w rozwiązaniu trudniejszej sytuacji na rynku.

(18)Nadal zastosowanie mają postanowienia Konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG ONZ) o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (zwanej dalej „konwencją z Aarhus”) dotyczące dostępu do informacji, udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, w szczególności postanowienia dotyczące obowiązków państw członkowskich w zakresie udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

(19)Zasada solidarności energetycznej jest ogólną zasadą prawa Unii 6 i ma zastosowanie do wszystkich państw członkowskich. Realizując zasadę solidarności energetycznej, proponowane środki umożliwiają transgraniczną dystrybucję efektów szybszego wdrażania projektów dotyczących energii odnawialnej. Są one ukierunkowane na instalacje produkujące energię odnawialną we wszystkich państwach członkowskich i obejmują szeroki zakres projektów, w tym dotyczących istniejących struktur, nowych instalacji urządzeń wykorzystujących energię słoneczną należących do prosumentów energii odnawialnej oraz rozbudowę istniejących instalacji. Biorąc pod uwagę stopień integracji unijnych rynków energii, każdego rodzaju zwiększenie wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej w jednym państwie członkowskim powinno być korzystne również dla innych państw członkowskich pod względem bezpieczeństwa dostaw i niższych cen. Powinno to pomóc w transgranicznym przepływie energii odnawialnej, aby docierała ona do miejsc, w których jest najbardziej potrzebna, oraz w eksporcie produkowanej mniejszym kosztem odnawialnej energii elektrycznej do państw członkowskich, w których jej produkcja jest droższa. Ponadto nowo zainstalowane moce wytwórcze energii odnawialnej w państwach członkowskich będą miały wpływ na ogólne zmniejszenie zapotrzebowania na gaz w całej Unii.

(20)Zgodnie z art. 122 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Rada, na wniosek Komisji, może postanowić, w duchu solidarności między państwami członkowskimi, o środkach stosownych do sytuacji gospodarczej, w szczególności w przypadku wystąpienia poważnych trudności w zaopatrzeniu w niektóre produkty, zwłaszcza w obszarze energii. W świetle ostatnich wydarzeń i działań Rosji od maja 2022 r. wysokie ryzyko całkowitego wstrzymania dostaw gazu z Rosji w połączeniu z niepewnymi perspektywami rozwiązań alternatywnych stwarza znaczne zagrożenia w zakresie zakłóceń w dostawach energii, dalszego wzrostu cen energii i wynikającej z tego presji wywieranej na gospodarkę Unii. W związku z tym konieczne jest podjęcie dodatkowych działań o pilnym charakterze.

(21)Biorąc pod uwagę skalę kryzysu energetycznego, jego skutki społeczne, gospodarcze i finansowe oraz potrzebę jak najszybszego podjęcia działań, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Okres ważności rozporządzenia jest ograniczony do jednego roku i zawiera ono klauzulę przeglądową, aby w razie potrzeby rozważyć jego przedłużenie.

(22)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1)„proces wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej” oznacza proces, który:

a)obejmuje wszystkie wydane stosowne zezwolenia administracyjne na budowę, rozbudowę i eksploatację obiektów do celów produkcji energii odnawialnej, w tym pomp ciepła, położonych na tym samym terenie obiektów magazynowania energii, a także aktywów niezbędnych do ich podłączenia do sieci, w tym zezwolenia na podłączenie do sieci i oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli są one wymagane; oraz

b)rozpoczyna się od potwierdzenia otrzymania wniosku przez właściwy organ i kończy się powiadomieniem przez właściwy organ o ostatecznej decyzji w sprawie wyniku procedury;

2)„urządzenia wykorzystujące energię słoneczną” oznaczają urządzenia przetwarzające energię słoneczną w energię cieplną lub elektryczną, w szczególności urządzenia wykorzystujące energię słoneczną termiczną i urządzenia fotowoltaiczne.

Artykuł 2

Nadrzędny interes publiczny

1.Planowanie, budowa i eksploatacja obiektów i instalacji produkujących energię ze źródeł odnawialnych, ich podłączenie do sieci oraz sama sieć i aktywa służące do magazynowania energii są uznawane za leżące w nadrzędnym interesie publicznym oraz służące zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu przy równoważeniu interesów prawnych w indywidualnych przypadkach, w szczególności do celów art. 6 ust. 4 i art. 16 ust. 1 lit. c) dyrektywy 92/43/EWG, art. 4 ust. 7 dyrektywy 2000/60/WE i art. 9 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2009/147/WE. Ma to zastosowanie wyłącznie do nowych procedur wydawania zezwoleń, które rozpoczynają się w trakcie stosowania niniejszego rozporządzenia.

2.W przypadku gdy w ramach konkretnego projektu zastosowano odpowiednie środki łagodzące w celu uniknięcia kolizji lub zapobieżenia niepokojeniu oraz jeśli prowadzony jest odpowiedni monitoring w celu oceny skuteczności takich środków, a także – w świetle zebranych informacji – zastosowano dalsze środki wymagane do zapewnienia niewywierania znaczącego negatywnego wpływu na populację danego gatunku, ewentualnego zabijania lub niepokojenia gatunków chronionych na mocy art. 12 ust. 1 dyrektywy 92/43/EWG i art. 5 dyrektywy 2009/147/WE nie uznaje się za celowe. Państwa członkowskie zapewniają – przynajmniej w odniesieniu do projektów uznanych za leżące w nadrzędnym interesie publicznym – aby w procesie planowania i wydawania zezwoleń budowa i eksploatacja elektrowni wykorzystujących energię odnawialną oraz związany z tym rozwój infrastruktury sieci były traktowane priorytetowo przy równoważeniu interesów prawnych w poszczególnych przypadkach. W odniesieniu do ochrony gatunków poprzednie zdanie ma zastosowanie tylko wtedy, gdy – i w zakresie, w jakim – zostaną zastosowane odpowiednie środki ochrony gatunków przyczyniające się do zachowania lub odtworzenia populacji gatunków we właściwym stanie ochrony oraz gdy na ten cel zostaną udostępnione wystarczające środki finansowe i obszary.

Artykuł 3

Proces wydawania zezwoleń na instalację urządzeń wykorzystujących energię słoneczną

1.Proces wydawania zezwoleń na instalację urządzeń wykorzystujących energię słoneczną i położonych na tym samym terenie obiektów służących do magazynowania energii, w tym instalacji słonecznych zintegrowanych z budynkiem, w istniejących lub przyszłych sztucznych konstrukcjach, z wyjątkiem sztucznych powierzchni wodnych, nie może trwać dłużej niż jeden miesiąc, pod warunkiem że głównym przeznaczeniem takich konstrukcji nie jest produkcja energii słonecznej. Na zasadzie odstępstwa od art. 4 ust. 2 dyrektywy 2011/92/UE oraz pkt 3 lit. a) i b) załącznika II do tej dyrektywy, osobno lub w związku z pkt 13 lit. a) załącznika II do tej dyrektywy, taka instalacja urządzeń wykorzystujących energię słoneczną jest zwolniona z wymogu, w stosownych przypadkach, dotyczącego ustalenia, czy projekt wymaga oceny oddziaływania na środowisko, lub z wymogu przeprowadzenia specjalnej oceny oddziaływania na środowisko.

2.W przypadku instalacji urządzeń wykorzystujących energię słoneczną, należących do prosumentów energii odnawialnej, o mocy 50 kW lub mniej, brak odpowiedzi ze strony właściwych organów lub podmiotów w terminie jednego miesiąca od złożenia wniosku skutkuje uznaniem, że zezwolenie zostało wydane.

3.Wszystkie decyzje wynikające z powyższych procesów wydawania zezwoleń są publicznie dostępne.

Artykuł 4

Rozbudowa elektrowni wykorzystujących energię odnawialną

1.Proces wydawania zezwoleń na rozbudowę projektów dotyczących energii odnawialnej, w tym zezwoleń związanych z modernizacją aktywów niezbędnych do ich podłączenia do sieci, w przypadku gdy rozbudowa skutkuje zwiększeniem mocy, nie może przekraczać sześciu miesięcy, łącznie z ocenami oddziaływania na środowisko, jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy. 

2.W przypadku gdy rozbudowa nie prowadzi do zwiększenia mocy elektrowni wykorzystującej energię odnawialną o ponad 15 % i bez uszczerbku dla potrzeby oceny potencjalnego wpływu na środowisko zgodnie z akapitem trzecim niniejszego artykułu, zezwolenia na podłączenie do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej są wydawane w terminie jednego miesiąca od złożenia wniosku do odpowiedniego podmiotu, chyba że istnieją uzasadnione obawy dotyczące bezpieczeństwa lub istnieje techniczna niezgodność elementów systemu.

3.W przypadku gdy rozbudowa elektrowni wykorzystującej energię odnawialną lub powiązanej infrastruktury sieciowej, która jest niezbędna do włączenia energii odnawialnej do systemu elektroenergetycznego, podlega ustaleniu, czy projekt wymaga przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko lub oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 4 dyrektywy 2011/92/UE, takie uprzednie ustalenie lub ocena oddziaływania na środowisko ograniczają się do potencjalnego oddziaływania wynikającego ze zmiany lub rozszerzenia w porównaniu z pierwotnym projektem.

4.W przypadku gdy rozbudowa instalacji słonecznych nie wiąże się z wykorzystaniem dodatkowej przestrzeni i jest zgodna z mającymi zastosowanie środkami łagodzącymi wpływ na środowisko ustanowionymi dla pierwotnej instalacji, projekt taki jest zwolniony z wymogu, w stosownych przypadkach, dotyczącego ustalenia, czy wymaga on oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 4 dyrektywy 2011/92/UE.

5.Wszystkie decyzje wynikające z procesów wydawania zezwoleń są publicznie dostępne.

Artykuł 5

Przyspieszenie wprowadzania pomp ciepła

1.Proces wydawania zezwolenia na instalację pomp ciepła nie może przekraczać trzech miesięcy.

2Podłączenia do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej są dozwolone po powiadomieniu odpowiedniego podmiotu w odniesieniu do:

a) pomp ciepła o mocy do 12 kW; oraz

b)pomp ciepła zainstalowanych przez prosumenta energii odnawialnej, zgodnie z definicją w art. 2 pkt 14 dyrektywy (UE) 2018/2001, o mocy do 50 kW, pod warunkiem że moc należącej do prosumenta energii odnawialnej instalacji produkującej energię elektryczną ze źródeł odnawialnych wynosi co najmniej 60 % mocy pompy ciepła,

chyba że istnieją uzasadnione obawy dotyczące bezpieczeństwa lub istnieje techniczna niezgodność elementów systemu.

3.Wszystkie decyzje wynikające z procesów wydawania zezwoleń są publicznie dostępne.

Artykuł 6

Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się przez okres jednego roku od jego wejścia w życie.

Artykuł 7

Przegląd

Najpóźniej do dnia 1 lipca 2023 r. Komisja przeprowadzi przegląd niniejszego rozporządzenia w świetle rozwoju sytuacji w zakresie bezpieczeństwa dostaw i cen energii oraz potrzeby dalszego przyspieszenia wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej. Komisja przedstawia Radzie sprawozdanie dotyczące głównych ustaleń dokonanych w ramach tego przeglądu. Na podstawie tego sprawozdania Komisja może zaproponować przedłużenie okresu obowiązywania niniejszego rozporządzenia.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Komisja Europejska wraz z państwami członkowskimi pracuje w ramach Grupy Zadaniowej ds. Egzekwowania Przepisów dotyczących Jednolitego Rynku (SMET) w celu znalezienia skutecznych rozwiązań dla szeregu barier wskazanych we wstępnym sprawozdaniu RES Simplify: https://data.europa.eu/doi/10.2833/239077

(2)     https://www.eclareon.com/de/projects/res-simplify

(3)    COM(2022) 222 final.

(4)    COM(2022) 553 final.

(5)    COM(2022) 221 final.

(6)

   Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 2021 r., Niemcy/Polska, C-848/19 P, ECLI:EU:C:2021:598.