KOMISJA EUROPEJSKA

Strasburg, dnia 5.4.2022

COM(2022) 150 final

2022/0099(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SEC(2022) 156 final} - {SWD(2022) 95 final} - {SWD(2022) 96 final} - {SWD(2022) 97 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu zainicjowano nową unijną strategię na rzecz wzrostu, której celem jest przekształcenie UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce. W strategii tej potwierdzono, że ambicją Komisji jest zwiększenie celów klimatycznych oraz to, by do 2050 r. Europa stała się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Jej celem jest również ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. W odpowiedzi na pilną potrzebę podjęcia działań w dziedzinie klimatu UE przyjęła bardziej ambitne cele klimatyczne w drodze rozporządzenia (UE) 2021/1119 (Europejskie prawo o klimacie) 1 , które przyjęto w 2021 r. W prawie o klimacie ustanowiono wiążący cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu z 1990 r. oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej UE najpóźniej do 2050 r. UE zwiększyła również swój początkowy, ustalony na poziomie krajowym wkład w ramach porozumienia klimatycznego z Paryża z redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 % do 2030 r. do redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 %. Osiągnięcie tych celów oraz szansa na utrzymanie średniej temperatury na świecie w granicach 1,5 °C wymaga wzmocnienia wszystkich instrumentów istotnych w kontekście obniżenia emisyjności gospodarki UE; Rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych stanowi kluczowy instrument w odniesieniu do emisji fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów).

F-gazy to sztuczne substancje chemiczne, które są bardzo silnymi gazami cieplarnianymi, często kilka tysięcy razy silniejszymi niż dwutlenek węgla (CO2). Wraz z dwutlenkiem węgla, metanem i podtlenkiem azotu należą one do grupy emisji gazów cieplarnianych objętych porozumieniem klimatycznym z Paryża. Obecnie emisje F-gazów stanowią 2,5 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE, ale w latach 1990-2014 podwoiły się, w przeciwieństwie do innych emisji gazów cieplarnianych, które zmalały. Wynika to z faktu, że w przeszłości F-gazy zazwyczaj zastępowały substancje zubożające warstwę ozonową w obszarach, w których stosowanie tych ostatnich zostało zabronione w UE w celu ochrony stratosferycznej warstwy ozonu, zgodnie z wymogami Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 1987 r. (dalej jako „Protokół”).

Rozporządzenie (UE) nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych 2 („rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych”) zostało przyjęte w celu odwrócenia tendencji do wzrostu emisji F-gazów. Wodorofluorowęglowodory (HFC) stanowią najważniejszą grupę F-gazów pod względem emisji istotnych dla klimatu, a główną nowością rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych było ustanowienie „unijnego wycofania HFC z obrotu”, czyli systemu kontyngentów w celu wdrożenia harmonogramu stopniowego zmniejszania ilości HFC, które importerzy i producenci mogą co roku wprowadzać do obrotu.

Polityka UE w zakresie F-gazów musi być rozpatrywana w kontekście ostatniego sprawozdania specjalnego IPCC 3 . Ścieżki prowadzące do ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu 1,5 °C wymagają globalnego zmniejszenia emisji F-gazów nawet o 90 % do 2050 r. w porównaniu z rokiem 2015.

Z myślą o odwróceniu wzrostu emisji HFC i ich wpływu na klimat, a także pomimo faktu, że HFC nie zubożają warstwy ozonowej, Strony Protokołu zdecydowały w 2016 r. wprowadzić poprawkę z Kigali o wdrożeniu globalnego wycofania HFC z obrotu, dzięki czemu ograniczone zostaną produkcja i zużycie HFC o ponad 80 % w ciągu najbliższych 30 lat w skali globalnej. Oznacza to, że każda ze Stron musi przestrzegać harmonogramu ograniczania zużycia i produkcji HFC, a także licencjonowania przywozu/wywozu oraz sprawozdawczości dotyczącej HFC. Naukowcy szacują, że sama poprawka z Kigali pozwoli zapobiec dodatkowemu ociepleniu o 0,4 °C do końca stulecia.

Jak wynika z oceny przygotowanej przez Komisję 4 , rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych doprowadziło do odwrócenia tendencji i zmniejszenia emisji F-gazów z roku na rok, począwszy od 2015 r. Ponadto w latach 2015-2019 podaż HFC na rynku UE uległa zmniejszeniu o 37 % w tonach metrycznych i o 47 % w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla. Nastąpiło wyraźne przejście na stosowanie substancji alternatywnych o niższym współczynniku globalnego ocieplenia (zwanym dalej „współczynnikiem globalnego ocieplenia”), w tym naturalnych substancji alternatywnych (np. CO2, amoniak, węglowodory, woda) w wielu rodzajach urządzeń, w których tradycyjnie stosowano F-gazy. Przewidywane do 2030 r. ograniczenie emisji nie zostanie jednak w pełni osiągnięte i istnieje niewykorzystany potencjał ograniczenia emisji w jeszcze większym stopniu. Co więcej, chociaż rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zostało przyjęte przed poprawką z Kigali i mimo że odegrało kluczową rolę w osiągnięciu tego globalnego porozumienia, nie może ono w pełni zapewnić zgodności ze wszystkimi zobowiązaniami (zwłaszcza po 2030 r.).

Ponadto lata doświadczeń zdobytych podczas wdrażania rozporządzenia, jak również informacje zwrotne otrzymane od zainteresowanych stron, potwierdzają potrzebę podjęcia szeregu wyzwań związanych z systemem kontyngentów. Należą do nich zarówno nielegalna działalność, w tym przemyt i nieuczciwi przedsiębiorcy działający z pobudek czysto spekulacyjnych, jak również brak wykwalifikowanych techników. Należy także usunąć pewne luki w monitorowaniu, poprawić skuteczność działań w zakresie sprawozdawczości i weryfikacji oraz doprecyzować kilka obowiązujących przepisów, ponieważ większość zainteresowanych stron z sektora przemysłu, organizacje pozarządowe i właściwe organy wskazały na te elementy jako ważny cel przeglądu. Stało się zatem jasne, że główne elementy rozporządzenia powinny zostać zachowane, ale istniała potrzeba dopracowania i dodania kilku przepisów.

Ogólne cele polityki UE w zakresie F-gazów to:

1)zapobieganie dodatkowej emisji F-gazów, a tym samym przyczynianie się do realizacji celów UE w zakresie klimatu;

2)zapewnienie zgodności z Protokołem w odniesieniu do zobowiązań dotyczących wodorofluorowęglowodorów („HFC”).

Zapobieganie emisjom można realizować na dwa sposoby: poprzez unikanie stosowania F-gazów (tj. zmniejszenie popytu na F-gazy) oraz poprzez zapewnienie środków zapobiegających emisji lub wyciekom podczas produkcji, stosowania i unieszkodliwiania gazów („ograniczanie emisji”). W związku z tym cele szczegółowe polityki w zakresie F-gazów są następujące:

·zniechęcanie do stosowania F-gazów o wysokim współczynniku globalnego ocieplenia i zachęcanie do stosowania substancji lub technologii alternatywnych, jeżeli powodują one niższą emisję gazów cieplarnianych bez uszczerbku dla bezpieczeństwa, funkcjonalności i efektywności energetycznej;

·zapobieganie wyciekom z urządzeń i prawidłowe postępowanie z F-gazami po zakończeniu eksploatacji w zastosowaniach;

·wzmocnienie zrównoważonego wzrostu gospodarczego, stymulowanie innowacji i rozwój zielonych technologii poprzez poprawę możliwości rynkowych dla technologii alternatywnych i gazów o niskim współczynniku globalnego ocieplenia.

Na podstawie wniosków z oceny rozporządzenia Komisja wyznaczyła następujące cele przeglądu:

1)Osiągnięcie dodatkowych redukcji emisji F-gazów, aby przyczynić się do osiągnięcia 55 % redukcji emisji do 2030 r. i neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla netto do 2050 r.

2)Osiągnięcie pełnej zgodności z Protokołem.

3)Ułatwienie lepszego wdrażania i egzekwowania przepisów w zakresie nielegalnego handlu, funkcjonowania systemu kontyngentów oraz potrzeb szkoleniowych dotyczących substancji alternatywnych dla F-gazów.

4)Poprawa monitorowania i sprawozdawczości w celu wypełnienia istniejących luk oraz poprawy jakości procesów i danych pod kątem zgodności z przepisami.

5)Poprawa przejrzystości i wewnętrznej spójności w celu lepszego wdrażania i zrozumienia przepisów.

Inicjatywa przyczynia się do realizacji Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i jej celów zrównoważonego rozwoju, z których najważniejszym jest „przeciwdziałanie zmianie klimatu”.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Aby osiągnąć prawnie wiążące cele klimatyczne określone w Europejskim prawie o klimacie, Komisja zaproponowała wzmocnienie celów redukcji emisji państw członkowskich na lata 2021-2030 poprzez zmianę tzw. rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego. Rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego obejmuje emisje z sektorów nieobjętych istniejącym unijnym systemem handlu emisjami (ETS) 5 , a emisje F-gazów stanowią prawie 5 % emisji objętych tym rozporządzeniem. Poszczególne cele państw członkowskich odnoszą się do tego ogólnego koszyka gazów cieplarnianych. W związku z tym UE ani państwa członkowskie nie mają żadnych wiążących celów dotyczących konkretnie emisji F-gazów. Kluczowe znaczenie ma jednak redukcja emisji F-gazów przede wszystkim w drodze rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, ponieważ takie działania okazały się skuteczne, a także opłacalne na szczeblu europejskim. Działania te uzupełnią dodatkowe środki służące redukcji F-gazów, które lepiej jest wprowadzić na poziomie krajowym zgodnie z zasadą pomocniczości, np. dodatkowe środki polityki dotyczącej odpadów, bardziej rygorystyczny nadzór nad sektorami lub zachęty finansowe pod kątem substancji alternatywnych. Środki wprowadzane na szczeblu unijnym i krajowym w odniesieniu do wszystkich rodzajów emisji muszą łącznie zapewnić każdemu państwu członkowskiemu możliwość skutecznego osiągnięcia krajowych celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych, określonych w rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego.

Rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych obejmuje wszystkie sektory, w których emisje F-gazów są istotne, ale uzupełnia je dyrektywa 2006/40/WE 6 dotycząca ruchomych systemów klimatyzacji, która wyraźnie zakazuje stosowania czynników chłodniczych o współczynniku globalnego ocieplenia wyższym niż 150 w nowych samochodach osobowych od 2017 r. Przed wprowadzeniem tego zakazu stosowanym czynnikiem chłodniczym był HFC o współczynniku globalnego ocieplenia wynoszącym 1430.

•Spójność z innymi politykami Unii

Proponowane rozporządzenie (jak również obecne rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych) wykazuje wiele podobieństw do rozporządzenia (WE) nr 1005/2009 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (rozporządzenie w sprawie ozonu) 7 , które jest równolegle zmieniane. Te dwa rozporządzenia muszą wspólnie zapewnić wywiązanie się Unii z jej zobowiązań dotyczących HFC i SZWO na mocy Protokołu. Chociaż dwa prowadzone przeglądy nie mają na siebie bezpośredniego wpływu, mają one wpływ na podobne zainteresowane strony i sektory, a także na podobną działalność (handel, wykorzystanie urządzeń itp.) i w obu stosuje się podobne środki kontroli, w tym system wydawania licencji handlowych, zgodnie z wymogami Protokołu. Dlatego też zarówno przemysł, jak i organy władzy wezwały do ścisłego dostosowania odpowiednich przepisów tych rozporządzeń (np. dotyczących kontroli celnych, przepisów dotyczących wycieków, definicji itp.).

Wkład zmienionego rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych w osiągnięcie celów w zakresie gazów cieplarnianych na poziomie państw członkowskich w ramach rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego uzupełnia zmiana dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (IED: dyrektywa 2010/75/UE), która obejmie działania odpowiedzialne za około 15 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE, nieobjętych systemem handlu emisjami. W IED skoncentrowano się przede wszystkim na emisjach zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych ze źródeł przemysłowych, które nie są objęte systemem EU ETS 8 . Rozporządzenie w sprawie ozonu i rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych koncentrują się natomiast głównie, lecz nie wyłącznie na wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu substancji zubożających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych w celu zapobiegania emisjom tych substancji chemicznych, które są bardzo silnymi gazami cieplarnianymi. IED wprowadza możliwość systematycznego uwzględniania emisji F-gazów jako kluczowego parametru środowiskowego przy opracowywaniu dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszej dostępnej techniki dla sektorów przemysłu. Dokumenty te stanowią podstawę do ustalania dopuszczalnych wielkości emisji w odniesieniu do instalacji przemysłowych w celu ograniczenia pochodzących z nich emisji F-gazów i substancji zubożających warstwę ozonową. Ponadto rozporządzenie w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (rozporządzenie (WE) nr 166/2006) zostanie zmodernizowane w celu usprawnienia sprawozdawczości i publicznej dostępności informacji na temat emisji zarówno zanieczyszczeń, jak i gazów cieplarnianych, a w przyszłości powinno umożliwić większy stopień szczegółowości danych dotyczących emisji F-gazów i substancji zubożających warstwę ozonową pochodzących z takich instalacji.

Istnieją również ścisłe synergie z polityką energetyczną, w szczególności z dyrektywą 2009/125/WE w sprawie ekoprojektu 9 , ze względu na znaczenie emisji pośrednich wynikających ze zużycia energii przez urządzenia wykorzystujące F-gazy. Wniosek jest zgodny z zasadą „efektywność energetyczna przede wszystkim”, ponieważ uwzględnia jedynie rozwiązania alternatywne, które są co najmniej tak samo efektywne energetycznie jak urządzenia wykorzystujące tradycyjne F-gazy. Szczególną uwagę zwrócono również na fakt, że obniżenie emisyjności systemu energetycznego będzie wymagało wysokich wskaźników wzrostu dla pomp ciepła, które obecnie są wprowadzane do obrotu w Unii z wykorzystaniem F-gazów. Wynika to w szczególności z ostatnich wydarzeń geopolitycznych, które wymagają większego wzrostu w zakresie stosowania pomp ciepła, aby zmniejszyć zależność od ropy i gazu, o czym mowa w komunikacie w sprawie planu RePowerEU 10 . W celu osiągnięcia neutralności klimatycznej istotne jest prowadzenie polityki, która w jak największym stopniu zwiększa efektywność energetyczną i ogranicza emisje bezpośrednie F-gazów. Jest to szczególnie istotne, ponieważ każda pompa ciepła zawierająca F-gazy, które zostanie obecnie uruchomiona, będzie powodować bezpośrednią emisję gazów cieplarnianych przez wiele lat w przyszłości ze względu na wycieki, konieczność serwisowania przy użyciu większej ilości F-gazów oraz ewentualne emisje podczas wprowadzania urządzenia do strumienia odpadów. W miarę możliwości należy tego uniknąć i dlatego wprowadzono zakazy stosowania określonych produktów. Ogólnie rzecz biorąc, szacuje się, że proponowany przegląd systemu kontyngentów, zgodny z preferowanym wariantem oceny skutków, ma wystarczający bufor, aby umożliwić taki wzrost zastosowania pomp ciepła.

W odniesieniu do przepisów dotyczących przywozu i sprawozdawczości istnieją synergie z przepisami rozporządzenia REACH 11 , ponieważ oba te akty dotyczą importerów fluorowanych gazów cieplarnianych. Zgromadzone dane o większym stopniu szczegółowości oraz rygorystyczne wymogi dotyczące przywozu związane z systemem kontyngentów w rozporządzeniu w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych można wykorzystać do poprawy przeglądu i przestrzegania obowiązków rejestracyjnych w ramach rozporządzenia REACH, na co zwrócił uwagę przemysł chemiczny.

Zmieniony wniosek zdecydowanie wzmacnia powiązania z systemami celnymi, nadzorem rynku, przestępstwami przeciwko środowisku oraz sygnalizowaniem nieprawidłowości, określając konkretne obowiązki podmiotów gospodarczych i właściwych organów w zakresie ograniczania nielegalnej działalności, w tym przemytu, oraz ochrony integralności środowiskowej rozporządzenia.

Ponadto istnieją bezpośrednie powiązania z polityką dotyczącą odpadów, ponieważ koniec przydatności do użycia jest kluczowym etapem, na którym dochodzi do wielu emisji, jeśli nie są przestrzegane istniejące zobowiązania. Obowiązki w zakresie odzysku określone w rozporządzeniu w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych są uzupełnione odniesieniami w odpowiednich przepisach dotyczących odpadów (np. w dyrektywie w sprawie WEEE 12 i dyrektywie w sprawie przemieszczania odpadów 13 ). Wzmocnione systemy odpowiedzialności producenta, promowane w ramach rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, mogłyby w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy obecnych praktyk i ograniczenia emisji związanych z zakończeniem użytkowania produktu. Jest to szansa w świetle trwającego przeglądu dyrektywy ramowej w sprawie odpadów.

Nie mniej ważna jest stała i terminowa aktualizacja norm bezpieczeństwa, jak również kodeksów i przepisów na wszystkich szczeblach: europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym, aby dotrzymać kroku szybkiemu rozwojowi technologii i zapewnić maksymalne wykorzystanie przyjaznych dla klimatu czynników chłodniczych nie naruszając zasad bezpieczeństwa.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawę niniejszego wniosku stanowi art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z celem zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska; ochrony zdrowia ludzkiego oraz promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązania problemów związanych ze zmianą klimatu.    

•Pomocniczość 

Wniosek uzupełnia przepisy UE, które istnieją na poziomie UE od 2006 r. i jest wyraźnie zgodny z zasadą pomocniczości z następujących powodów:

Po pierwsze, ochrona systemu klimatycznego jest zagadnieniem transgranicznym, a skala problemu wymaga podjęcia działań w skali światowej. Po drugie, najskuteczniejsze środki to zakaz lub ograniczenie stosowania lub wprowadzania do obrotu F-gazów lub produktów i urządzeń, w których stosuje się F-gazy. Jeżeli chodzi o funkcjonowanie rynku wewnętrznego UE oraz swobodny przepływu towarów, bardzo pożądane byłoby, gdyby takie środki zostały przyjęte na szczeblu UE. Po trzecie, w Protokole uznaje się UE za regionalną organizację integracji gospodarczej i w związku z tym UE musi wypełniać wynikające z Protokołu zobowiązania na szczeblu Unii (np. w zakresie sprawozdawczości, systemu wydawania licencji, stopniowego zmniejszania zużycia). Wymaga to odpowiedniego ustawodawstwa na tym samym poziomie; osiągnięcie zgodności w oparciu o 27 różnych systemów krajowych byłoby bardzo trudne, a wręcz niewykonalne. Jedynym wyjątkiem od klauzuli regionalnej organizacji integracji gospodarczej jest zawarty w Protokole harmonogram wycofywania produkcji HFC, który wymaga przestrzegania przepisów na poziomie państw członkowskich 14 . Niektóre państwa członkowskie zwróciły się jednak z prośbą, aby produkcja była również regulowana na poziomie UE, gdyż zwiększyłoby to elastyczność zainteresowanych przedsiębiorstw.

•Proporcjonalność

Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności. Wniosek zapewnia dalszą redukcję emisji F-gazów oraz dalsze wypełnianie przez UE międzynarodowych zobowiązań wynikających z Protokołu w sprawie stopniowego wycofywania z produkcji i zmniejszania zużycia HFC. Proponowane środki opierają się na dogłębnej ocenie ich oszczędności kosztowej, która wykazuje, że koszty krańcowe redukcji emisji w odniesieniu do każdego sektora mieszczą się w przedziale, z którym będą musiały prawdopodobnie zmierzyć się inne sektory gospodarki, aby zapewnić konieczną transformację w kierunku neutralności klimatycznej do roku 2050. Ponadto w perspektywie długoterminowej środki łagodzące przyniosą ogólne oszczędności kosztów. Niektóre środki nieznacznie zwiększą obciążenia administracyjne w przypadku przemysłu, ale niektóre z nich są niezbędne do celów zachowania zgodności z Protokołem, a inne są potrzebne do ułatwienia odpowiedniego egzekwowania przepisów jak również monitorowania przyszłych zagrożeń. Żaden z tych ostatnich środków nie wiąże się z wysokimi kosztami. Nie zaproponowano szczegółowych przepisów w obszarach, w których cele można lepiej osiągnąć w drodze działań w innych obszarach polityki, na przykład poprzez ustawodawstwo w sprawie odpadów. Poziom korzyści osiągnięty dzięki tym środkom nie mógłby zostać osiągnięty w sposób równie opłacalny dla przemysłu i państw członkowskich poprzez wprowadzenie 27 różnych dodatkowych polityk w zakresie F-gazów w państwach członkowskich.

•Wybór instrumentu

Wybranym instrumentem prawnym jest rozporządzenie, ponieważ wniosek ma na celu zastąpienie i udoskonalenie rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, przy jednoczesnym zachowaniu jego ogólnej struktury w zakresie środków kontroli. Rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych okazało się skuteczne. Jako że wniosek obejmuje kilka zmian oraz dostosowań w strukturze rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, rozporządzenie to powinno zostać uchylone i zastąpione nowym rozporządzeniem w celu zapewnienia jasności prawa. Wszelkie większe zmiany (tj. uchylenie lub przekształcenie w dyrektywę) stanowiłyby nadmierne obciążenie dla państw członkowskich i doprowadziłyby do dodatkowej niepewności dla przedsiębiorstw działających w tym sektorze.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Ocena ex post

Komisja przeprowadziła ocenę rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zgodnie z wymogami „lepszego stanowienia prawa” i odpowiedziała na art. 21 ust. 2 Rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, w świetle którego Komisja ma obowiązek opublikowania kompleksowego sprawozdania na temat jego skutków nie później niż 31 grudnia 2022 r.

W ocenie stwierdza się, że rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych było w przeważającej mierze skuteczne pod względem realizacji swoich pierwotnych celów, polegających zarówno na redukcji emisji F-gazów, jak i na odegraniu kluczowej roli w osiągnięciu międzynarodowego porozumienia w sprawie ograniczenia stosowania HFC. Ponadto stwierdzono, że poszczególne środki dobrze ze sobą współgrają, aby osiągnąć te cele. Bezpośrednim skutkiem wprowadzenia tych przepisów jest zmniejszanie emisji F-gazów z roku na rok, począwszy od 2015 r., po dekadzie wzrostu ilości emisji. To ograniczenie emisji osiągnięto przy bardzo niskich kosztach redukcji emisji związanych ze zmianami technologicznymi (średnio 6 euro za tonę ekwiwalentu dwutlenku węgla) i bez obniżania efektywności energetycznej urządzeń. Rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zagwarantowało ambitne cele w zakresie ochrony środowiska poprzez utrzymanie tych samych zobowiązań w całej UE, zapewniając ponadto równe szanse na rynku wewnętrznym dla zainteresowanych sektorów przemysłu i przedsiębiorstw.

Jednocześnie w ocenie stwierdza się, że od czasu przyjęcia rozporządzenia szereg istotnych wydarzeń (w szczególności Europejski Zielony Ład oraz zmiana międzynarodowego otoczenia politycznego w związku z porozumieniem paryskim i poprawką z Kigali) spowodowało zmiany odpowiednich ram polityki, co oznacza, że unijne rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych nie jest w pełni dostosowane do potrzeb zarówno pod względem wykorzystania niewykorzystanego potencjału do osiągnięcia dodatkowych redukcji emisji, jak i zapewnienia przyszłej zgodności z Protokołem. Modelowanie wskazuje, że redukcja emisji F-gazów w 2030 r. będzie niższa niż zakładano w ocenie skutków z 2012 r. 15 , której celem było przyczynienie się do osiągnięcia poprzedniego celu klimatycznego na 2030 r. (co najmniej -40 % w porównaniu z 1990 r.). Ponadto w niektórych sektorach nadal stosuje się i emituje F-gazy w dużym stopniu przyczyniające się do globalnego ocieplenia, chociaż można tego uniknąć (np. w związku z postępem technologicznym), a także występują emisje z sektorów lub substancji nieobjętych obecnie zakresem rozporządzenia.

W ocenie wskazano również inne wyzwania, w tym nielegalny przywóz HFC, który stanowi obejście systemu kontyngentów, oraz „nieuczciwi przedsiębiorcy” (liczni importerzy hurtowi, często niezwiązani z sektorem, którzy wchodzą na rynek z powodów spekulacyjnych lub czerpią nieproporcjonalne korzyści z systemu kontyngentów). Ponadto wprowadzanie substancji alternatywnych przyjaznych dla klimatu jest utrudnione ze względu na brak personelu posiadającego umiejętności w zakresie instalacji i konserwacji urządzeń wykorzystujących substancje alternatywne przyjazne dla klimatu, a także ze względu na normy bezpieczeństwa, które nie są w pełni aktualizowane zgodnie z postępem technologicznym. Lepsza kontrola emisji mogłaby również rozwiać niektóre obawy związane z ewentualnymi skutkami ekotoksykologicznymi atmosferycznych produktów rozpadu HFC i związków (H(C)FO). Ponadto można by uniknąć niektórych luk dotyczących substancji i działań objętych środkami monitorowania i sprawozdawczości. Co więcej, można zwiększyć skuteczność niektórych zobowiązań związanych z obowiązkami w zakresie sprawozdawczości i weryfikacji. Ponadto jako zagrożenie postrzegano fakt, że obecnie nie istnieje żadna elastyczność umożliwiająca szybkie reagowanie w przypadku niepożądanych skutków systemu kontyngentów, takich jak znaczące braki w dostawach HFC.

Ogólnie rzecz biorąc, rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych uznano za zewnętrznie spójne i zgodne z innymi interwencjami o podobnych celach, chociaż istnieją obszary, które doprowadziły do pewnych niespójności i którymi należy się zająć. Ważnym obszarem jest prawo celne, w przypadku którego należy wykorzystać synergię z unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł oraz ułatwić skuteczne kontrole graniczne w celu powstrzymania nielegalnej działalności. Inną ważną synergią jest synergia z rozporządzeniem REACH, w ramach którego państwa członkowskie podejmują działania mające na celu zbadanie znaczenia trwałych produktów rozpadu związków H(C)FO. Wewnętrzna spójność rozporządzenia jest dobra, ale potrzebne są pewne wyjaśnienia i ujednolicenia.

Na podstawie tych ustaleń określono pięć celów przeglądu wymienionych w sekcji 1.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Komisja przeprowadziła szeroko zakrojone konsultacje z zainteresowanymi stronami. Konsultacje dotyczące przeglądu planu działania od 29 czerwca 2020 r. do 7 września 2020 r. oraz internetowe konsultacje publiczne od 15 września 2021 r. do 29 grudnia 2021 r. dały wszystkim zainteresowanym stronom możliwość przedstawienia opinii na temat rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, niezależnie od poziomu znajomości rozporządzenia przez respondentów. W wyniku tych działań uzyskano odpowiednio 76 i 241 odpowiedzi. Poszczególne odpowiedzi oraz ich podsumowanie są publicznie dostępne na portalu Komisji „Wyraź swoją opinię” 16 . Przeprowadzono ukierunkowane konsultacje, w ramach których zrealizowano 34 częściowo ustrukturyzowane wywiady z właściwymi organami ds. F-gazów, organami celnymi, organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami i unijnymi stowarzyszeniami przedsiębiorców, a także z kilkoma przedsiębiorstwami. 6 maja 2021 r. odbyły się otwarte warsztaty dla zainteresowanych stron, w których wzięło udział 355 uczestników i podczas których przedstawiono wstępne wyniki przeglądu i oceny skutków. Program warsztatu, materiały informacyjne oraz prezentacja przedstawiona podczas warsztatów są dostępne na stronie internetowej DG CLIMA 17 .

W ramach tych konsultacji zebrano opinie na temat dotychczasowych osiągnięć wynikających ze stosowania rozporządzenia w odniesieniu do jego adekwatności, skuteczności, efektywności, europejskiej wartości dodanej oraz spójności wewnętrznej i zewnętrznej. Ponadto zebrano również informacje zwrotne na temat potencjalnych środków i ich prawdopodobnych skutków środowiskowych, gospodarczych i społecznych, z uwzględnieniem Europejskiego Zielonego Ładu i jego bardziej ambitnych celów oraz wynikających z Protokołu zobowiązań dotyczących wodorofluorowęglowodorów (HFC).

Zainteresowane strony ogólnie zgodziły się, że rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych jest bardzo skuteczne, ale być może powinno zostać ulepszone. Ponadto wyraźnie zauważono, że cele rozporządzenia nie będą mogły zostać osiągnięte w bardziej skuteczny sposób poprzez działania na szczeblu państw członkowskich (a nie na szczeblu UE).

Większość zainteresowanych stron, a w szczególności właściwe organy, stwierdziły, że rozporządzenie należy dostosować do Protokołu po 2030 r., aby zapewnić przyszłą spójność i zgodność. Chociaż niektóre zainteresowane strony reprezentujące przemysł i przedsiębiorstwa, które mają zwykle na co dzień do czynienia z F-gazami w sektorze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła, nie chciały dalszego podnoszenia poziomu celów w ramach obecnego Rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, producenci urządzeń wykorzystujących alternatywne czynniki chłodnicze i organizacje pozarządowe zdecydowanie poparły podniesienie poziomu celów. We wszystkich konsultacjach zainteresowane strony z sektora przemysłu wykazały silne poparcie dla różnych środków mających na celu rozwiązanie problemu nielegalnego handlu i wyzwań związanych z systemem kontyngentów, co świadczy o tym, że uważają te kwestie za kluczowe dla poprawy rozporządzenia (przy czym różne środki uzyskały różne poziomy poparcia). Wyraziły one również duże poparcie dla dodatkowych szkoleń i certyfikacji techników w zakresie substancji alternatywnych dla F-gazów, podkreślając, że jest to kluczowa bariera we wprowadzaniu takich alternatywnych rozwiązań.

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Komisja zebrała liczne opinie techniczne zaczerpnięte z szeregu ekspertyz, w tym sprawozdań Komisji 18 na temat klimatyzacji, rozdzielnic elektrycznych, dostępności HFC, chłodnictwa komercyjnego, przydziału kontyngentów, norm bezpieczeństwa i szkoleń dla personelu serwisowego. Ponadto na potrzeby przeglądu rozporządzenia konsultanci zewnętrzni przeprowadzili kompleksowe badanie przygotowawcze, które obejmowało szczegółowy oddolny model zasobów sektorów wykorzystujących F-gazy (model AnaFgas) w celu obliczenia scenariuszy popytu na F-gazy i ich emisji w odniesieniu do scenariusza odniesienia i wariantów strategicznych, a także w celu obliczenia zużycia energii przez odpowiednie urządzenia w UE-27 i Zjednoczonym Królestwie w okresie od 2000 do 2050 r. Załączony moduł kosztów umożliwia kwantyfikację powiązanych kosztów ponoszonych przez operatorów urządzeń stosujących F-gazy lub ich zamienniki. Skutki makroekonomiczne modelowano przy użyciu modelu GEM-E3 zaproponowanego przez Wspólne Centrum Badawcze 19 . Powyższe badanie przygotowawcze wraz z załącznikami (Öko-Recherche i in., 2021) zawierającymi podstawowe dane, założenia i szczegółowe wyniki jest dostępne na stronie internetowej DG CLIMA. Sektor przemysłowy, organy państw członkowskich i społeczeństwo obywatelskie wniosły duży wkład i zapewniły wsparcie techniczne dla tego badania. 

•Ocena skutków

Komisja przeprowadziła ocenę skutków, w której przeanalizowała trzy warianty strategiczne w zakresie ich skuteczności w osiąganiu zamierzonych celów, jak również ich skutków środowiskowych, gospodarczych i społecznych. W odniesieniu do każdego celu przeglądu określono zestaw środków. Środki te, o charakterze uzupełniającym i niewykluczające się wzajemnie, pogrupowano w trzy warianty strategiczne na podstawie spodziewanych kosztów (redukcji emisji):

Wszystkie trzy warianty obejmują ulepszenia mające na celu wyjaśnienie przepisów lub uczynienie ich bardziej spójnymi. Są to następujące trzy warianty:

·Wariant 1: Osiągnięcie zgodności z Protokołem – działania niskokosztowe. Obejmuje on wszystkie środki mające na celu zapewnienie długoterminowej zgodności z Protokołem. Wariant ten obejmuje również wszelkie korzystne środki dotyczące wszystkich celów, które zgodnie z oczekiwaniami miały skutkować co najwyżej bardzo niskimi kosztami i wysiłkiem.

·Wariant 2: Proporcjonalne redukcje emisji i poprawa wdrażania. W porównaniu z wariantem 1 obejmuje on dodatkowo środki, które prowadzą do redukcji emisji i poprawy wdrażania przy umiarkowanych kosztach i nakładzie pracy, do tego stopnia, że podsektor nie musiałby płacić więcej niż wynoszą krańcowe sektorowe koszty redukcji emisji oczekiwane dla całej gospodarki, aby osiągnąć neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla w 2050 r. Poziomy kontyngentów HFC są zatem bardziej restrykcyjne niż w wariancie 1, a dodatkowe zakazy dotyczące F-gazów z określonymi limitami dla współczynnika globalnego ocieplenia i datami uzupełniają stopniowe wycofywanie. Wariant ten obejmuje również więcej środków służących poprawie egzekwowania przepisów i monitorowania, o ile nie wiążą się one z wysokimi kosztami.

·Wariant 3: Maksymalna wykonalność i poprawa wdrażania. Wariant 3 jest wariantem z wysokokosztowym. Oprócz wszystkich poprzednich środków ujętych w wariantach 1 i 2, wariant 3 będzie obejmował środki, które mają na celu osiągnięcie maksymalnej redukcji emisji gazów cieplarnianych w oparciu o obecną techniczną wykonalność, z uwzględnieniem efektywności energetycznej i aspektów dotyczących bezpieczeństwa, ale bez względu na koszty. Ten wariant charakteryzuje się najbardziej restrykcyjnym systemem kontyngentów. W wariancie tym uwzględniono również wszystkie środki, które uznano za wykonalne, służące poprawie egzekwowania i monitorowania.

Mimo iż wszystkie warianty zapewniają pełną zgodność z Protokołem, szczegółowa ocena skutków wyraźnie pokazuje, że wariant 2 zapewnia najwłaściwszą równowagę kosztów i korzyści, umożliwiając osiągnięcie ograniczenia znaczącej ilości dodatkowych emisji w porównaniu z obecnym rozporządzeniem (tj. scenariuszem odniesienia) przy umiarkowanych kosztach oraz uniknięcie nadmiernych trudności dla wszystkich sektorów, na które ma on wpływ. Szacuje się, że w kontekście 2030 r. rozporządzenie, którego dotyczy wniosek, przyniesie dodatkowe ograniczenia emisji wynoszące łącznie 40 ton metrycznych ekwiwalentu dwutlenku węgla. Należy pamiętać, że ograniczenia te będą stanowiły uzupełnienie 430 ton metrycznych ekwiwalentu dwutlenku węgla, które według szacunków powstaną w wyniku zobowiązań wynikających z obecnego rozporządzenia. Do 2050 r. dodatkowe ograniczenia emisji wynikające z wariantu 2 wyniosą ok. 310 ton metrycznych ekwiwalentu dwutlenku węgla. Oznacza to, że szacuje się, że pozostałe roczne emisje F-gazów w 2050 r. wyniosą jedynie 14 ton metrycznych ekwiwalentu dwutlenku węgla. Wariant 2 uznaje się zatem za zgodny z celem osiągnięcia neutralności klimatycznej netto do 2050 r., ograniczający potrzebę wprowadzenia polityki usuwania dwutlenku węgla w celu zrekompensowania emisji, których nie da się uniknąć w 2050 r., aby osiągnąć neutralność klimatyczną netto.

Niezbędne dostosowanie technologiczne prowadzi do oszczędności kosztów w ujęciu ogólnym oraz w wielu podsektorach ze względu na niższe koszty energii ponoszone przez użytkowników. Istnieją jednak pewne koszty dla użytkowników końcowych, którzy nie przestawią się na metody alternatywne w wyniku wyższych cen HFC w ramach wzmocnionego systemu kontyngentów. Niemniej jednak w dłuższej perspektywie czasowej niektóre sektory gospodarki skorzystają z konwersji technologii, co doprowadzi do zwiększenia produkcji, innowacyjności i zatrudnienia. Wariant 2 jest zatem najbardziej spójny z celami Europejskiego Zielonego Ładu, a także z zasadą „nie czyń poważnych szkód”. Jak potwierdziły zainteresowane strony, rodzaje środków w wariancie 2 wykazują europejską wartość dodaną. W związku z tym osiągnięty poziom korzyści nie mógłby zostać osiągnięty w sposób równie opłacalny dla przemysłu i państw członkowskich poprzez wprowadzenie 27 różnych dodatkowych polityk w zakresie F-gazów w państwach członkowskich. Okazuje się, że wariant 1 nie prowadzi do żadnych dodatkowych skumulowanych ograniczeń emisji w porównaniu z obowiązującym rozporządzeniem, a biorąc pod uwagę potencjał oszczędności wykazany w wariantach 2 i 3, wariant 1 byłby po prostu mniej odpowiedni w świetle ambitnych celów klimatycznych UE. Z drugiej strony w wariancie 3 osiągnięto by nieznacznie większe ograniczenie emisji w porównaniu z wariantem 2, ale te dodatkowe oszczędności odbyłyby się kosztem bardzo wysokich kosztów dla niektórych sektorów (krańcowe sektorowe koszty redukcji emisji do 2050 r. wyniosłyby do 2 111 EUR/t ekwiwalentu dwutlenku węgla w wariancie 3 w porównaniu z maksymalnie 336 EUR/t ekwiwalent dwutlenku węgla w wariancie 2); koszty dostosowania technologicznego dla wszystkich sektorów w wysokości 113 mln EUR rocznie w przypadku wariantu 3 w porównaniu z 12 mln EUR rocznie w przypadku wariantu 2, a zatem lepiej jest poszukać innych sposobów przyczynienia się do osiągnięcia krajowych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Wariant 2 zapewni również lepszą kontrolę przy umiarkowanym wzroście obciążenia administracyjnego dla przemysłu i organów (całkowite koszty netto oszacowano na 7,6 mln EUR dla przemysłu jako roczne koszty powtarzalne, oprócz kosztów jednorazowych w wysokości 3 mln EUR). Zmiany te powinny umożliwić skuteczne egzekwowanie prawa i rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów, zwłaszcza tych związanych z nielegalnym handlem. Ponadto zasady monitorowania staną się sprawniejsze i bardziej kompleksowe dzięki uwzględnieniu nowych, istotnych aspektów. Szczegółowe wyniki dotyczące skutków środowiskowych, gospodarczych i społecznych przedstawiono w ocenie skutków.

W obszarze monitorowania wprowadzono szereg uproszczeń. Obejmują one oszczędności wynikające ze zmian w procesie składania deklaracji dotyczących kontyngentów (1,2 mln EUR zaoszczędzonych kosztów rocznie), ujednolicenia progów sprawozdawczości i autoryzacji dla importerów sprzętu (0,09 mln EUR rocznie), złagodzenia progu weryfikacji dla importerów sprzętu (1,7 mln EUR rocznie) oraz digitalizacji procesu weryfikacji (1,5 mln EUR rocznie).

25 lutego 2022 r. Rada ds. Kontroli Regulacyjnej wydała pozytywną opinię z zastrzeżeniami w sprawie projektu oceny skutków. W zmienionym tekście oceny skutków uwzględniono końcowe zalecenia dotyczące lepszego wyjaśnienia powiązań z rozporządzeniem w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, potrzebę bardziej ambitnych celów, bardziej szczegółowego opisu metodyki i określenia parametrów skuteczności. Wszystkie szczegółowe uwagi Rady oraz sposób ich uwzględnienia zostały przedstawione w ocenie skutków. Pełna ocena skutków oraz streszczenie są dostępne na stronie internetowej DG CLIMA.

•Prawa podstawowe

Przepisy zaproponowane w niniejszej inicjatywie zapewniają pełne poszanowanie praw i zasad określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Niniejszy wniosek zawiera ustaloną cenę kontyngentu dotyczącą dużej części kontyngentu HFC przydzielaną każdego roku importerom i producentom. W poniższej tabeli przedstawiono maksymalny roczny dochód.

mln EUR/rok

2025–2026    125

2027–2029    53

2030–2032    27

2033–2035    25

2036–2038    20

Dalszy rozwój, obsługa, konserwacja i bezpieczeństwo IT systemu kontyngentów HFC oraz systemu wydawania licencji dotyczącego F-gazów i SZWO wymaganego na podstawie protokołu montrealskiego, jak również niezbędne powiązania z unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł i ułatwianie sprawniejszego egzekwowania będą jednak wymagały dodatkowych zasobów. Proponuje się zatem, aby dochód ze sprzedaży kontyngentu wykorzystywać na pokrycie kosztów związanych z tymi działaniami, oraz aby pozostały dochód ze sprzedaży kontyngentu spływał do budżetu UE jako ogólny dochód.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Przyszłe monitorowanie i ocena rozporządzenia mogą opierać się na danych z rocznej sprawozdawczości podmiotów sporządzanej na podstawie rozporządzenia, które to dane każdego roku gromadzi i agreguje Europejska Agencja Środowiska 20 . Agencja przygotowuje dla przedstawicieli państw członkowskich i dla Komisji (DG CLIMA) sprawozdanie na temat działań związanych z F-gazami, które zawiera m.in. dane dotyczące przywozu, wywozu, produkcji, niszczenia i regeneracji istotne w odniesieniu do F-gazów luzem i urządzeń zawierających takie gazy. Ponadto w celu zachowania zgodności z Protokołem Komisja wykorzystuje dane, aby w imieniu UE składać do Sekretariatu ds. Ozonu roczne sprawozdanie dotyczące produkcji, stosowania jako substrat, niszczenia, przywozu i wywozu HFC. Dodatkowo istnieje publiczna wersja sprawozdania w formie internetowego wskaźnika F-gazu regularnie publikowanego i aktualizowanego przez EEA. Zaproponowane środki dotyczące sprawozdawczości i monitorowania posłużyłyby w przyszłości dalszej poprawie tej podstawy uzyskiwania danych.

Dzięki zmianom w zakresie sprawozdawczości (nowe substancje, odbiorcy kontyngentów objętych wyłączeniem, zakłady, w których gazy poddaje się regeneracji) uzupełnione zostaną informacje na temat odpowiednich gazów i zastosowań. Dzięki bazom danych zawierającym sprawozdania w zakresie emisji wzrośnie wiedza na temat emisji, a zatem na temat oddziaływania sektora F-gazów, a także przyczynią się one do poprawy jakości danych zgłaszanych w ramach Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Uproszczenie przepisów w zakresie sprawozdawczości i weryfikacji powinno również pomóc w skuteczniejszym uzyskaniu lepszej jakości danych.

Ponadto Komisja będzie w dalszym ciągu ściśle monitorować ceny, funkcjonowanie systemu kontyngentów i inne zmiany rynku w sektorze, bazując na umowach z ekspertami zewnętrznymi. Państwa członkowskie regularnie przekazują ustanowionemu w rozporządzeniu Komitetowi Wykonawczemu aktualne informacje dotyczące odpowiednich prowadzonych działań, takich jak: (i) gromadzenie i wykorzystywanie danych w celu określenia emisji; (ii) systemy odpowiedzialności producenta; (iii) egzekwowanie i inne środki stosowane względem nielegalnych działań, w tym kary. 

Ponadto Komisja będzie monitorować wdrażanie proponowanych środków. W tym kontekście Komisja będzie prowadziła ścisłą współpracę z organami krajowymi, np. krajowymi ekspertami ds. substancji zubożających warstwę ozonową, organami celnymi i organami nadzoru rynku. Komitet, o którym mowa we wniosku, będzie pomagał Komisji w jej pracy i w stosownych przypadkach omawiał kwestie dotyczące zharmonizowanego egzekwowania proponowanych przepisów. Monitorowaniu będzie podlegać również kształtowanie stosownego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak również wszelkie decyzje wydane przez Komitet Wykonawczy protokołu montrealskiego dotyczące zachowania zgodności przez UE i jej państwa członkowskie.

Odpowiednie wykonywanie rozporządzenia oznaczałoby, że:

·emisje F-gazów powinny spaść zgodnie z przewidywaniami w modelowaniu przeprowadzonym w ramach towarzyszącej oceny skutków, tj. roczne emisje powinny w 2030 r. wynieść 37 ton metrycznych ekwiwalentu dwutlenku węgla;

·nie powinny występować żadne problemy ze zgodnością z protokołem montrealskim w odniesieniu do obowiązków dotyczących HFC;

·ma miejsce sprawne wdrażanie systemu kontyngentów i ograniczenie nielegalnego handlu w celu uniknięcia szkód pod względem środowiskowym, gospodarczym lub pod względem reputacji;

·monitorowanie i sprawozdawczość służą bardziej skutecznemu, a także efektywnemu wspieraniu oceny i kontroli zgodności.

Należy dokonywać regularnej oceny oddziaływania rozporządzenia; pierwszą ocenę opierającą się na tych danych należy opublikować do 2033 r. W tym kontekście konieczne byłoby badanie eksperckie, aby oszacować postępy w zakresie gazów w piankach. W ramach oceny należy również zbadać zmiany w kosztach administracyjnych.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

W niniejszym wniosku nie podważa się środków ustanowionych na podstawie rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych służących redukcji emisji fluorowanych gazów cieplarnianych. We wniosku zapewniono przede wszystkim, aby proponowane rozporządzenie było dostosowane do ambitnych celów klimatycznych UE, oraz aby zagwarantowana była długoterminowa zgodność z międzynarodowymi zobowiązaniami. Wyjaśniono i wzmocniono obowiązujące przepisy w celu zapewnienia ich skuteczniejszego egzekwowania.

Rozdział I

Wniosek ustanawia przedmiot i zakres rozporządzenia i zawiera niezbędne definicje.

Rozdział II

Wniosek zawiera przepisy dotyczące ograniczania emisji (zapobiegania emisjom, kontroli szczelności, systemu wykrywania wycieków i zasad odzysku). Zapobieganie emisjom obejmuje F-gazy wymienione w załącznikach I i II i nakłada się je na wszystkie istotne podmioty w procesie produkcji, magazynowania, transportu, wytwarzania i eksploatacji F-gazów i zawierających je urządzeń. Kontrole szczelności i prowadzenie dokumentacji obejmują również gazy wymienione w sekcji 1 załącznika II. Obowiązki odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych rozszerzono tak, aby obejmowały również pianki w płytach warstwowych i płytach laminowanych po usunięciu ich z budynków. We wniosku ustanawia się również obowiązki szkoleń i certyfikacji obejmujące także zadania związane z urządzeniami zawierającymi gazy stosowane jako substytuty fluorowanych gazów cieplarnianych (gazy alternatywne), aby promować ich bezpieczne stosowanie i bezpieczne postępowanie z nimi. Programy szkoleń i certyfikacji powinny również obejmować aspekty dotyczące efektywności energetycznej.

Rozdział III

Wniosek zawiera ograniczenia i zakazy dotyczące wprowadzania F-gazów i danych produktów i urządzeń do obrotu. Wyjaśniono w nim, że nie można dalej stosować ani dostarczać produktów i urządzeń wprowadzonych do obrotu w sposób niezgodny z prawem. W odniesieniu do produktów i urządzeń wprowadzonych do obrotu zgodnie z prawem na ich dalsze dostarczanie zezwala się wyłącznie wówczas, gdy po upływie dwóch lat od terminu zakazu przedstawione zostaną dowody ich (pierwotnego) zgodnego z prawem wprowadzenia do obrotu. Zakazuje się wwożenia na obszar celny oraz dalszego stosowania lub dostarczania pojemników nienadających się do ponownego napełnienia.

Wniosek zawiera również wymogi w zakresie etykietowania dotyczące wprowadzania do obrotu F-gazów w pojemnikach i niektórych urządzeniach. Wymogi te obejmują wodorofluorowęglowodory wyłączone z wymogów dotyczących kontyngentów, aby umożliwić egzekwowanie tych wyłączeń. We wniosku zakazuje się również konkretnych zastosowań niektórych F-gazów.

Rozdział IV

We wniosku ustanowiono harmonogram ograniczania produkcji dotyczący HFC zgodnie z wiążącymi postanowieniami protokołu montrealskiego. Producenci utrzymujący aktualnie produkcję uzyskają prawa na podstawie historycznego scenariusza odniesienia z lat 2011–2013, chociaż Komisja może, na wniosek państwa członkowskiego i w ramach limitów produkcji tego państwa ustalonych Protokołem, przydzielić podmiotom wchodzącym na rynek dodatkowe prawa. Nie wyłącza to HFC wywożonych w produktach i urządzeniach.

We wniosku ustanowiono również harmonogram ograniczania dotyczący wprowadzania HFC do obrotu, ustalając indywidualne limity ilościowe (kontyngenty) dla producentów i importerów. Importerzy i producenci muszą zapewnić posiadanie wystarczających kontyngentów na potrzeby pokrycia ilości wprowadzanego do obrotu HFC w momencie wprowadzania go do obrotu (tj. w przypadku importerów w momencie dopuszczenia do obrotu). Niektóre zastosowanie HFC są wyłączone z wymogów dotyczących kontyngentów. Usunięto jednak zwolnienie dotyczące wycofywania inhalatorów ciśnieniowych z dozownikiem do zastosowania farmaceutycznego, aby osiągnąć zgodność z harmonogramem stopniowego zaprzestania używania zgodnie z protokołem montrealskim, w którym produkty te nie są objęte zwolnieniem. Stosowanie HFC jako propelentu w inhalatorach ciśnieniowych z dozownikiem jest w pełni emisyjne, tj. cała ilość HFC umieszczona w tych produktach dostanie się w końcu do atmosfery, a w latach 2015–2019 wzrosła ona o 45 %. Chociaż dostępne są dwa odpowiednie i przyjazne dla klimatu alternatywne rozwiązania, które nie wymagałyby żadnego dostosowania w odniesieniu do stosowania inhalatorów ciśnieniowych z dozownikiem przez pacjentów, i w przypadku których trwa proces zatwierdzania przez organ medyczny (EMA), branża spodziewa się powolnego wprowadzania ich na rynek w obliczu braku sygnału politycznego. Dzięki włączeniu inhalatorów ciśnieniowych z dozownikiem do systemu kontyngentów można uniknąć znacznych ilości emisji do 2050 r. przy bardzo małych kosztach po stronie producentów i pacjentów 21 .

Każdego roku kontyngenty przydziela się podmiotom wchodzącym na rynek wyłącznie na podstawie deklaracji, a historycznym importerom i producentom (zasiedziałym) na podstawie ich wartości odniesienia (i na podstawie deklaracji, jeżeli ją złożą). Niektóre warunki, w tym płatność kwoty z tytułu przydziału, mają zastosowanie do przydziału kontyngentów wszystkim importerom i producentom. Do celów określenia wartości odniesienia i przydziału kontyngentów importerów i producentów mających tego samego beneficjenta rzeczywistego lub tych samych beneficjentów rzeczywistych uznaje się za jedno przedsiębiorstwo. HFC, którym napełnione są niektóre urządzenia, powinien również zaliczać się do systemu kontyngentów.

Importerzy i producenci posiadający wartość odniesienia mogą przenieść w części lub w całości przydzielone im kontyngenty na inne przedsiębiorstwo w celu wprowadzenia HFC do obrotu luzem i mogą również zezwolić innemu przedsiębiorstwu na wykorzystanie części lub całości swojego kontyngentu w celu wprowadzenia do obrotu urządzeń napełnionych HFC.

We wniosku przewidziano również obsługę portalu fluorowanych gazów cieplarnianych służącego wdrażaniu systemu przydziału kontyngentów, obowiązków w zakresie licencjonowania i sprawozdawczości i wzajemnego połączenia tego portalu z unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł. Zarejestrowani importerzy i producenci mają dostęp do swoich indywidualnych przydziałów kontyngentów, kar, zgłaszanych ilości wprowadzanych do obrotu, a także przeniesień i upoważnień do stosowania kontyngentu zgłoszonego przez te przedsiębiorstwa. Domniemane błędy pisarskie w rejestrowanych przez przedsiębiorstwa informacjach i w zgłoszonych przez nie danych muszą być uzasadnione dowodami i przedstawione Komisji w wymaganym terminie.

Rozdział V

We wniosku jako warunek dotyczący handlu nakłada się obowiązek przedstawienia organom celnym ważnego pozwolenia w przypadku przywozu i wywozu.

We wniosku wyjaśniono również rolę organów celnych i organów nadzoru rynku w egzekwowaniu przewidzianych w nim kontroli handlu. Wymienione są informacje, które należy przedstawić w przypadkach przywozu i wywozu, a także kwestie, które organy celne powinny w szczególności sprawdzić podczas kontroli celnych prowadzonych w oparciu o analizę ryzyka. Pojemniki nienadające się do ponownego napełnienia należy konfiskować, zająć lub wycofać z obrotu. W odniesieniu do innych towarów organy celne i organy nadzoru rynku powinny wprowadzić wszelkie niezbędne środki, w tym w razie konieczności konfiskatę lub zajęcie w celu zapewnienia, aby te zakazane towary nie zostały ponownie wprowadzone do obrotu z innego urzędu celnego UE. Zakazuje się ponownego wywozu niezgodnych z prawem gazów lub produktów objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Jedynie wyznaczone lub zatwierdzone miejsca i urzędy celne powinny mieć pozwolenie na rozpatrywanie spraw przywozu i wywozu F-gazów; jedynie te wyznaczone urzędy i miejsca powinny być uprawnione do wszczęcia lub zakończenia procedury tranzytu.

Ponadto we wniosku nakłada się zakaz handlu HFC z podmiotami, które nie są stronami Protokołu zgodnie z zobowiązaniami określonymi w Protokole obowiązującymi od 2028 r.

Rozdział VI

We wniosku ustanowiono obowiązki sprawozdawcze, w szczególności dla producentów, importerów gazów luzem oraz napełnionych nimi produktów i urządzeń, eksporterów, użytkowników substratów, zakładów niszczenia i regeneracji oraz przedsiębiorstw, które otrzymały wodorofluorowęglowodory objęte zwolnieniami z przepisów dotyczących kontyngentów. Sprawozdawczość jest prowadzona w formie elektronicznej za pośrednictwem portalu fluorowanych gazów cieplarnianych. Weryfikację zgłoszonych danych, z zastrzeżeniem limitów ilościowych, należy również prowadzić za pośrednictwem portalu fluorowanych gazów cieplarnianych.

We wniosku wymaga się od państw członkowskich, aby w miarę możliwości gromadzić dane dotyczące emisji w formie elektronicznej.

Rozdział VII

We wniosku określono przypadki, w których wymagana jest wymiana informacji i współpraca z właściwymi organami w państwie członkowskim, a także między państwami członkowskimi i z właściwymi organami państw trzecich.

We wniosku nałożono również na właściwe organy obowiązek sprawdzania przestrzegania przez przedsiębiorstwa rozporządzenia na podstawie analizy ryzyka i w przypadkach, w których dostępne są konkretne dowody.

We wniosku zapewniono również, aby zgłoszenia sygnalistów związane z naruszeniami rozporządzenia podlegały poziomowi ochrony, jaki przewidziano w dyrektywie (UE) 2019/1937.

Rozdział VIII

Ponadto wniosek stanowi, że poziom i rodzaj kar administracyjnych za naruszenia rozporządzenia muszą być skuteczne, odstraszające i proporcjonalne, a także muszą uwzględniać odpowiednie kryteria (takie jak charakter i waga naruszenia). We wniosku proponuje się w szczególności nakładanie administracyjnej kary pieniężnej w przypadku nielegalnej produkcji i stosowania gazów lub produktów i urządzeń objętych niniejszym rozporządzeniem lub handlu tymi gazami lub produktami i urządzeniami. Proponowane przepisy są dostosowane do wniosku Komisji dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne przyjętego w dniu 15 grudnia 2021 r. 22 i uzupełniają ten wniosek.

We wniosku ustanowiono również forum konsultacyjne, w którym reprezentowane będą państwa członkowskie i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji środowiskowych, przedstawicieli producentów, operatorów i osób posiadających certyfikat, które to forum będzie doradzało Komisji i dostarczało jej wiedzę fachową przy wdrażaniu niniejszego rozporządzenia.

2022/0099 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 23 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów 24 ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)W ramach Europejskiego Zielonego Ładu zainicjowano nową unijną strategię na rzecz wzrostu, której celem jest przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce. W strategii tej potwierdzono, że ambicją Komisji jest zwiększenie celów klimatycznych oraz to, by do 2050 r. Europa stała się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu, a celem strategii jest również ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Ponadto UE zobowiązała się do realizacji Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i określonych w niej celów zrównoważonego rozwoju.

(2)Fluorowane gazy cieplarniane to sztuczne substancje chemiczne, które są bardzo silnymi gazami cieplarnianymi, często kilka tysięcy razy silniejszymi niż dwutlenek węgla (CO2). Wraz z CO2, metanem i podtlenkiem azotu należą one do grupy emisji gazów cieplarnianych objętych porozumieniem klimatycznym z Paryża przyjętym w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu („porozumienie klimatyczne z Paryża”) 25 . Obecnie emisje fluorowanych gazów cieplarnianych stanowią 2,5 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych w Unii, ale w latach 1990–2014 podwoiły się, w przeciwieństwie do innych emisji gazów cieplarnianych, które spadły.

(3)Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 26 przyjęto w celu odwrócenia tendencji do wzrostu emisji fluorowanych gazów cieplarnianych. Jak wynika z oceny przygotowanej przez Komisję, Rozporządzenie (UE) nr 517/2014 doprowadziło do zmniejszenia emisji fluorowanych gazów cieplarnianych z roku na rok. W latach 2015–2019 podaż wodorofluorowęglowodorów („HFC”) zmniejszyła się o 37 % w tonach metrycznych i o 47 % w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla. Nastąpiła również wyraźna zmiana w kierunku stosowania substancji alternatywnych o niższym współczynniku globalnego ocieplenia, w tym naturalnych substancji alternatywnych (na przykład CO2, amoniaku, węglowodorów, wody) w wielu rodzajach urządzeń, w których tradycyjnie stosowano fluorowane gazy cieplarniane.

(4)W sprawozdaniu specjalnym Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) 27 stwierdzono, że konieczne będzie globalne zmniejszenie emisji fluorowanych gazów cieplarnianych nawet o 90 % do 2050 r. w porównaniu z rokiem 2015. W odpowiedzi na pilną potrzebę podjęcia działań w dziedzinie klimatu Unia przyjęła bardziej ambitne cele klimatyczne w drodze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 (Europejskie prawo o klimacie) 28 . W rozporządzeniu tym ustanowiono wiążący cel redukcji emisji gazów cieplarnianych netto do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu z 1990 r. oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Unia zwiększyła również swój początkowy ustalony na poziomie krajowym wkład w ramach porozumienia klimatycznego z Paryża z redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 % do 2030 r. do redukcji o co najmniej 55 %. Z oceny rozporządzenia (UE) nr 517/2014 wynika jednak, że w kontekście nieaktualnych unijnych celów klimatycznych nie uda się w pełni osiągnąć ograniczenia emisji, jakie przewidziano do 2030 r.

(5)Ze względu na globalny wzrost emisji HFC strony Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 1987 r. („Protokół”) zdecydowały w 2016 r. w ramach poprawki z Kigali 29 o wdrożeniu wycofania HFC z obrotu, czyli o ograniczeniu produkcji i zużycia HFC o ponad 80 % w ciągu najbliższych 30 lat. Oznacza to, że każda ze stron musi przestrzegać harmonogramu ograniczania zużycia i produkcji HFC, a także zapewnić system wydawania licencji na przywóz i wywóz oraz sprawozdawczość dotyczącą HFC. Szacuje się, że sama poprawka z Kigali pozwoli zapobiec dodatkowemu ociepleniu o 0,4 °C do końca stulecia.

(6)Istotne jest, aby niniejsze rozporządzenie zapewniło wywiązanie się Unii w perspektywie długoterminowej ze swoich zobowiązań międzynarodowych przewidzianych w poprawce z Kigali do Protokołu, szczególnie w odniesieniu do wymogu ograniczenia zużycia i produkcji HFC, wymogów sprawozdawczości i licencjonowania, w szczególności dzięki wprowadzeniu zmniejszenia produkcji i dodaniu kroków ograniczających wprowadzanie HFC do obrotu po 2030 r.

(7)W celu zapewnienia spójności z wymogami w zakresie sprawozdawczości określonymi w Protokole współczynniki globalnego ocieplenia HFC należy obliczać na podstawie skutków oddziaływania jednego kilograma tego gazu na ocieplenie klimatu w ciągu 100 lat w porównaniu z oddziaływaniem jednego kilograma CO2 w oparciu o czwarte sprawozdanie oceniające przyjęte przez IPCC. W przypadku innych substancji należy stosować najnowsze sprawozdanie oceniające IPCC. W miarę dostępności należy podać dwudziestoletni współczynnik globalnego ocieplenia, aby uzyskać dokładniejsze informacje na temat wpływu substancji objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia na klimat.

(8)Celowe uwalnianie substancji fluorowanych, w przypadku gdy jest to niezgodne z prawem, stanowi poważne naruszenie przepisów niniejszego rozporządzenia i powinno być wyraźnie zakazane; operatorzy i producenci urządzeń powinni być zobowiązani do zapobiegania w jak największym stopniu wyciekom takich substancji, w tym poprzez prowadzenie kontroli szczelności najistotniejszych urządzeń.

(9)Ponieważ proces produkcji niektórych związków fluorowanych może prowadzić do znacznych emisji innych fluorowanych gazów cieplarnianych, które powstają jako produkty uboczne, takie emitowane gazy stanowiące produkt uboczny należy niszczyć lub odzyskiwać do późniejszego zastosowania jako warunek wprowadzania fluorowanych gazów cieplarnianych do obrotu. Producenci i importerzy powinni być zobowiązani do dokumentowania środków przyjętych w celu zapobiegania emisjom trifluorometanu podczas procesu produkcji.

(10)Aby zapobiegać emisjom substancji fluorowanych, należy ustanowić przepisy dotyczące odzysku substancji z produktów i urządzeń oraz zapobiegania wyciekom takich substancji. Pianki zawierające fluorowane gazy cieplarniane należy przetwarzać zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE 30 . W celu zmaksymalizowania redukcji emisji obowiązki w zakresie odzysku należy również rozszerzyć na właścicieli budynków i przedsiębiorców budowlanych w przypadku usuwania niektórych pianek z budynków.

(11)Aby zachęcić do korzystania z technologii mających zerowy lub niewielki wpływ na klimat, które mogą być związane z wykorzystywaniem substancji toksycznych, łatwopalnych lub znajdujących się pod wysokim ciśnieniem, szkolenie osób fizycznych, które wykonują czynności związane z fluorowanymi gazami cieplarnianymi, powinno obejmować technologie służące zastąpieniu i zmniejszeniu stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych, w tym informacje dotyczące kwestii związanych z efektywnością energetyczną i obowiązujących przepisów i norm technicznych. Należy dokonać przeglądu programów certyfikacji i szkoleń ustanowionych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 517/2014, które to programy można włączyć do krajowych systemów szkolenia zawodowego, lub dostosować je w taki sposób, aby umożliwić technikom bezpieczne postępowanie z alternatywnymi technologiami.

(12)Należy utrzymać obowiązujące zakazy dotyczące szczególnych zastosowań heksafluorku siarki, najbardziej szkodliwej dla klimatu znanej substancji, i uzupełnić je dodatkowymi ograniczeniami dotyczącymi stosowania w sektorze krytycznym dystrybucji energii elektrycznej.

(13)W przypadku gdy dostępne są odpowiednie rozwiązania alternatywne dla stosowania określonych fluorowanych gazów cieplarnianych, należy wprowadzić środki zakazujące wprowadzania do obrotu nowych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i urządzeń ochrony przeciwpożarowej, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane lub których działanie jest zależne od tych gazów. W przypadku gdy rozwiązania alternatywne nie są dostępne lub gdy nie można ich stosować ze względów technicznych lub bezpieczeństwa, lub gdy skorzystanie z takich rozwiązań alternatywnych wiązałoby się z nieproporcjonalnymi kosztami, Komisja może zezwolić na ograniczone czasowo zwolnienie, aby umożliwić wprowadzenie do obrotu takich produktów i urządzeń.

(14)Ze względów na ograniczanie pośredniego wpływu eksploatacji urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych na klimat, należy w dalszym ciągu uznawać maksymalne zużycie energii takich urządzeń określone w odpowiednich środkach wykonawczych przyjętych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE 31 za powód wyłączenia określonych rodzajów urządzeń z zakazu stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych.

(15)Należy zakazać stosowania pojemników na substancje zubożające warstwę ozonową nienadających się do ponownego napełnienia, ponieważ po opróżnieniu tych pojemników nieuchronnie pozostaje w nich pewna ilość czynnika chłodniczego, który następnie jest uwalniany do atmosfery. W związku z tym w niniejszym rozporządzeniu należy zakazać przywozu, wprowadzania do obrotu, późniejszego dostarczania lub udostępniania na rynku, stosowania, z wyjątkiem zastosowań laboratoryjnych i analitycznych, oraz wywozu tych pojemników.

(16)Aby ułatwić egzekwowanie zakazów i ograniczeń dotyczących wprowadzania do obrotu produktów i urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane lub których działanie jest zależne od tych gazów, w tym gdy są one wprowadzane do obrotu w pojemnikach, istotne jest ustanowienie niezbędnych wymogów dotyczących etykietowania takich towarów.

(17)Aby wdrożyć Protokół, w tym osiągnąć stopniowe ograniczanie ilości HFC, Komisja powinna nadal przydzielać poszczególnym producentom i importerom kontyngenty na wprowadzanie HFC do obrotu, zapewniając, aby nie został przekroczony całkowity limit ilościowy dozwolony na podstawie Protokołu. Aby chronić integralność stopniowej redukcji ilości HFC wprowadzanych do obrotu, należy w dalszym ciągu wliczać do systemu kontyngentów HFC zawarte w urządzeniach.

(18)Początkowo obliczenia wartości odniesienia i wielkości kontyngentów przydzielonych poszczególnym producentom i importerom opierano na ilościach HFC, które zgłosili oni jako wprowadzone do obrotu podczas okresu odniesienia 2009–2012. Aby jednak nie wykluczać przedsiębiorstw z wchodzenia na rynek lub rozszerzania ich działalności, należy zarezerwować mniejszą część całkowitego maksymalnego limitu ilościowego dla importerów i producentów, którzy wcześniej nie wprowadzili HFC do obrotu, oraz dla importerów i producentów posiadających wartość odniesienia, którzy chcieliby zwiększyć swój przydział kontyngentu.

(19)Komisja powinna zapewnić, poprzez przeliczanie wartości odniesienia i kontyngentów trzy razy w roku, aby przedsiębiorstwa mogły kontynuować swoją działalność na podstawie średnich wielkości, jakie wprowadziły do obrotu w ostatnich latach, włączając również przedsiębiorstwa, które nie posiadały wcześniej wartości odniesienia.

(20)Uwzględniając wartość rynkową przydzielonego kontyngentu, należy ustalić cenę jego przydziału. Pozwala to uniknąć dalszej fragmentacji rynku szkodliwej dla tych przedsiębiorstw, które potrzebują dostaw HFC i są już zależne od handlu HFC na rynku schyłkowym. Zakłada się, że przedsiębiorstwa, które nie zdecydują się na zadeklarowanie i opłacenie żadnego kontyngentu, do którego miałyby prawo w roku poprzedzającym lub w latach poprzedzających obliczenie wartości odniesienia, podjęły decyzję o opuszczeniu rynku i nie uzyskują więc w związku z tym nowej wartości odniesienia. Przychody należy wykorzystać na pokrycie kosztów administracyjnych.

(21)Aby utrzymać elastyczność rynku HFC luzem, powinno być możliwe przenoszenie kontyngentów z przedsiębiorstw, które uzyskały wartość odniesienia, na rzecz innych producentów lub importerów w Unii lub na rzecz innych producentów lub importerów, którzy są reprezentowani w Unii przez wyłącznego przedstawiciela.

(22)Komisja powinna utworzyć i obsługiwać centralnie tzw. portal fluorowanych gazów cieplarnianych, aby zarządzać kontyngentami na wprowadzanie HFC do obrotu, rejestrowaniem zainteresowanych przedsiębiorstw i sprawozdawczością dotyczącą wszystkich substancji i urządzeń wprowadzanych do obrotu, w szczególności w przypadku gdy urządzenia te są fabrycznie napełniane HFC i nie zostały wprowadzone do obrotu przed napełnieniem. W celu zapewnienia, aby na portalu fluorowanych gazów cieplarnianych rejestrowani byli wyłącznie rzeczywiści operatorzy, należy ustanowić specjalne warunki. Ważna rejestracja na portalu fluorowanych gazów cieplarnianych powinna stanowić pozwolenie, którego posiadanie stanowi podstawowy wymóg wynikający z Protokołu w odniesieniu do monitorowania handlu i zapobiegania nielegalnej działalności w tym zakresie.

(23)Aby zapewnić automatyczne kontrole celne w czasie rzeczywistym na poziomie wysyłki, a także elektroniczną wymianę i przechowywanie informacji przedstawionych organom celnym na temat wszystkich wysyłek fluorowanych gazów cieplarnianych oraz danych produktów i urządzeń, należy ustanowić wzajemne połączenie portalu fluorowanych gazów cieplarnianych z unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../... [należy wstawić pełne odniesienie po przyjęciu tego rozporządzenia] 32 .

(24)Aby umożliwić monitorowanie skuteczności niniejszego rozporządzenia, zakres obowiązków sprawozdawczych należy rozszerzyć na inne substancje fluorowane, które charakteryzują się znaczącym współczynnikiem globalnego ocieplenia lub co do których zachodzi prawdopodobieństwo, że zastępują stosowanie fluorowanych gazów cieplarnianych. Z tego samego powodu niszczenie fluorowanych gazów cieplarnianych oraz przywóz do Unii tych gazów zawartych w produktach i urządzeniach powinny również podlegać obowiązkowi sprawozdawczemu. Należy określić progi de minimis, aby uniknąć nieproporcjonalnych obciążeń administracyjnych, w szczególności w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw, jeżeli nie prowadzi to do niezgodności z Protokołem.

(25)W celu zapewnienia dokładności zgłoszeń znacznych ilości substancji i uwzględniania ilości HFC, którymi są fabrycznie napełnione urządzenia, w unijnym systemie kontyngentów, powinna być wymagana weryfikacja przez osoby trzecie.

(26)Stosowanie spójnych danych wysokiej jakości na potrzeby sprawozdawczości w zakresie emisji fluorowanych gazów cieplarnianych jest istotne dla zapewnienia jakości sprawozdawczości w zakresie emisji na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Ustanowienie przez państwa członkowskie systemów składania sprawozdań w zakresie emisji fluorowanych gazów cieplarnianych zapewniłoby spójność z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 33 . Dane dotyczące wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych z urządzeń zbierane przez podmioty na podstawie niniejszego rozporządzenia mogłyby znacznie usprawnić te systemy składania sprawozdań w zakresie emisji. W ten sposób powinno to prowadzić do lepszego szacowania emisji fluorowanych gazów cieplarnianych w krajowych inwentaryzacjach gazów cieplarnianych.

(27)Aby ułatwić kontrole celne, należy określić informacje, które mają być przekazywane organom celnym w przypadkach przywozu i wywozu gazów i produktów objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia, a także zadania organów celnych w kontekście wdrażania zakazów i ograniczeń dotyczących przywozu i wywozu tych substancji oraz produktów i urządzeń objętych zakresem stosowanie niniejszego rozporządzenia.

(28)Właściwe organy państw członkowskich powinny wprowadzić wszelkie niezbędne środki, w tym konfiskatę i zajęcie, aby zapobiegać niezgodnemu z prawem wprowadzaniu do Unii lub wyprowadzaniu z Unii gazów i produktów objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. W każdym razie należy zakazać ponownego wywozu produktów przywożonych niezgodnie z prawem, objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia.

(29)Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby organy celne przeprowadzające kontrole na podstawie niniejszego rozporządzenia posiadały odpowiednie zasoby i wiedzę, na przykład poprzez udostępnianie im szkoleń, oraz aby były w wystarczającym stopniu przygotowane do zajmowania się przypadkami nielegalnego handlu gazami oraz produktami i urządzeniami objętymi zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie powinny wyznaczyć urzędy celne, które spełniają te warunki i w związku z tym są upoważnione do przeprowadzania kontroli celnych przywozu, wywozu i w przypadkach tranzytu.

(30)Współpraca i wymiana niezbędnych informacji między wszystkimi właściwymi organami zaangażowanymi w wykonywanie niniejszego rozporządzenia, mianowicie między organami celnymi, organami nadzoru rynku, organami ds. ochrony środowiska i wszelkimi innymi właściwymi organami odpowiedzialnymi za kontrolę, między państwami członkowskimi i z Komisją ma ogromne znaczenie dla zwalczania naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia, w szczególności nielegalnego handlu. Ze względu na poufny charakter wymiany informacji związanych z ryzykiem celnym należy w tym celu wykorzystywać system zarządzania ryzykiem celnym. 

(31)W wykonywaniu zadań powierzonych Komisji na mocy niniejszego rozporządzenia oraz w celu promowania współpracy i odpowiedniej wymiany informacji między właściwymi organami a Komisją w przypadkach kontroli zgodności i nielegalnego handlu fluorowanymi gazami cieplarnianymi Komisję powinien wspomagać Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). OLAF powinien mieć dostęp do wszystkich niezbędnych informacji ułatwiających mu wykonywanie zadań.

(32)Począwszy od 2028 r. należy zakazać przywozu i wywozu HFC, jak również produktów i urządzeń, które zawierają HFC lub których działanie jest zależne od tych gazów, z państw niebędących stroną Protokołu i do takich państw. Przyspieszono zatem równoległy zakaz przewidziany w Protokole od 2033 r. w celu zapewnienia, aby globalne środki redukcji emisji HFC przewidziane w poprawce z Kigali przyniosły jak najszybciej oczekiwane korzyści na rzecz klimatu.

(33)Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące kar obowiązujących w przypadku naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewnić ich stosowanie. Kary te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

(34)Konieczne jest również ustanowienie kar administracyjnych w takim wymiarze i takiego rodzaju, aby rzeczywiście zniechęcały do naruszania przepisów niniejszego rozporządzenia.

(35)Poważne naruszenia niniejszego rozporządzenia należy również ścigać na mocy prawa karnego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE. 34

(36)Właściwe organy państw członkowskich, w tym ich organy ds. ochrony środowiska, organy nadzoru rynku i organy celne, powinny przeprowadzać kontrole przy zastosowaniu podejścia opartego na analizie ryzyka, aby zapewnić zgodność ze wszystkimi przepisami niniejszego rozporządzenia. Takie podejście jest konieczne do ukierunkowania kontroli na działalność wiążącą się z największym ryzykiem nielegalnego handlu fluorowanymi gazami cieplarnianymi objętymi zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia lub niezgodnego z prawem uwalniania takich gazów. Ponadto właściwe organy powinny przeprowadzać kontrole, jeżeli dysponują dowodami lub innymi istotnymi informacjami dotyczącymi potencjalnych przypadków niezgodności. W stosownych przypadkach i w miarę możliwości informacje takie należy przekazywać organom celnym, aby organy te sporządziły analizę ryzyka przed przeprowadzeniem kontroli zgodnie z art. 47 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 35 . Ważne jest zapewnienie, aby właściwe organy odpowiedzialne za egzekwowanie nakładania kar były informowane o przypadkach, w których inne właściwe organy stwierdzą naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia.

(37)Sygnaliści mogą zwrócić uwagę właściwych organów na nowe informacje, które mogą być pomocne w wykrywaniu naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia i umożliwić tym organom nakładanie kar. Należy zapewnić stworzenie odpowiednich warunków umożliwiających sygnalistom ostrzeganie właściwych organów o faktycznych lub potencjalnych naruszeniach przepisów niniejszego rozporządzenia oraz chroniących sygnalistów przed działaniami odwetowymi. W tym celu należy przewidzieć w niniejszym rozporządzeniu, że w odniesieniu do przypadków zgłaszania naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz w kwestiach ochrony osób zgłaszających takie naruszenia zastosowanie mają przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 36 .

(38)W celu zwiększenia pewności prawa stosowanie, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, dyrektywy (UE) 2019/1937 do przypadków zgłaszania naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz w kwestiach ochrony osób zgłaszających takie naruszenia, powinno być odzwierciedlone w dyrektywie (UE) 2019/1937. Należy zatem odpowiednio zmienić załącznik do dyrektywy (UE) 2019/1937. Do państw członkowskich należy zapewnienie, aby zmiana ta znalazła odzwierciedlenie w ich krajowych środkach transpozycji przyjętych zgodnie z dyrektywą, chociaż ani zmiana, ani przyjęcie krajowych środków transpozycji nie stanowią warunku stosowania dyrektywy (UE) 2019/1937 do zgłaszania naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia i do ochrony osób dokonujących zgłoszeń.

(39)Wykonując niniejsze rozporządzenie, Komisja powinna ustanowić tzw. forum konsultacyjne, aby zapewnić wyważony udział przedstawicieli państw członkowskich i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji środowiskowych, przedstawicieli producentów, operatorów i osób posiadających certyfikat.

(40)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do dowodów, które należy przedstawić, dotyczących niszczenia lub odzysku trifluorometanu będącego produktem ubocznym podczas produkcji innych substancji fluorowanych; wymogów dotyczących kontroli szczelności; formatu dokumentacji, jej tworzenia i prowadzenia; minimalnych wymogów w zakresie programów certyfikacji i zaświadczeń o odbytym szkoleniu; formatu powiadomienia o programach certyfikacji i szkolenia; zwolnień dotyczących produktów i urządzeń objętych zakazem wprowadzania do obrotu; formatu etykiet; określania praw do produkcji w odniesieniu do producentów HFC; zwolnień z wymogu dotyczącego kontyngentu w odniesieniu do HFC do użycia w szczególnych zastosowaniach lub szczególnych kategoriach produktów lub urządzeń; określenia wartości odniesienia dla producentów i importerów dotyczących wprowadzania HFC do obrotu; warunków i szczegółowych ustaleń dotyczących płatności kwoty należnej; szczegółowych warunków dotyczących deklaracji zgodności dotyczących fabrycznie napełnionych urządzeń i ich weryfikacji, a także dotyczących akredytacji weryfikatorów; sprawnego funkcjonowania rejestru; zezwolenia na handel z podmiotami nieobjętymi Protokołem; szczegółów weryfikacji sprawozdań i akredytacji weryfikatorów i formatu przedkładania sprawozdań. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011. 37

(41)W celu zmiany niektórych innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”) w odniesieniu do ustanowienia wykazu produktów i urządzeń, w których przypadku odzysk gazów lub zniszczenie produktów i urządzeń są osiągalne z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia i określenia technologii, które należy stosować; wymogów dotyczących etykietowania; wyłączenie z wymogów dotyczących kontyngentów w odniesieniu do HFC zgodnie z decyzjami stron Protokołu; kwot należnych za przydział kontyngentu oraz mechanizmu przydziału pozostałych kontyngentów; dodatkowych środków w zakresie monitorowania substancji oraz produktów i urządzeń objętych procedurą czasowego składowania i procedurą celną; przepisów mających zastosowanie do dopuszczenia do swobodnego obrotu produktów i urządzeń przywożonych od dowolnego podmiotu nieobjętego Protokołem i wywożonych do takiego podmiotu; aktualizacji współczynników globalnego ocieplenia cechujących substancje zawarte w wykazach. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 38 . W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(42)Kwestie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez państwa członkowskie reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 39 , a kwestie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez Komisję reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 40 , w szczególności w odniesieniu do wymogów dotyczących poufności i bezpieczeństwa przetwarzania, przekazywania danych osobowych z Komisji do państw członkowskich, zgodności przetwarzania z prawem oraz praw osób, których dane dotyczą, do informacji, dostępu do swoich danych osobowych oraz ich sprostowania.

(43)Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu [data wydania opinii].

(44)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na transgraniczny charakter poruszanych problemów środowiskowych i skutki niniejszego rozporządzenia dla handlu wewnątrzunijnego i zewnętrznego możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(45)W rozporządzeniu (UE) nr 517/2014 należy wprowadzić szereg zmian. Dla zachowania przejrzystości rozporządzenie to należy uchylić i zastąpić.

(46)Mając na uwadze roczny przydział kontyngentów i proces sprawozdawczy określone w niniejszym rozporządzeniu, niniejsze rozporządzenie powinno obowiązywać od dnia 1 stycznia [Urząd Publikacji: proszę wstawić rok następujący po roku wejścia niniejszego rozporządzenia w życie],

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 1

Przedmiot

W niniejszym rozporządzeniu:

a)określono zasady ograniczania emisji, wykorzystywania, odzysku i niszczenia fluorowanych gazów cieplarnianych oraz zasady dotyczące powiązanych środków pomocniczych oraz ułatwiono bezpieczne stosowanie substancji alternatywnych;

b)ustanowiono warunki dotyczące przywozu, wywozu, wprowadzania do obrotu, dalszego dostarczania i stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych i szczególnych produktów i urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane lub których działanie jest od nich zależne;

c)ustanowiono warunki dotyczące szczególnych rodzajów zastosowania fluorowanych gazów cieplarnianych;

d)ustanowiono limity ilościowe dotyczące wprowadzania wodorofluorowęglowodorów do obrotu;

e)ustanowiono przepisy dotyczące sprawozdawczości.

Artykuł 2

Zakres stosowania

1.Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I, II i III, występujących samodzielnie lub w mieszaninie.

2.Niniejsze rozporządzenie ma również zastosowanie do produktów i urządzeń oraz ich części, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane lub których działanie jest zależne od tych gazów.

Artykuł 3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1)„współczynnik globalnego ocieplenia” lub „GWP” oznacza wskaźnik porównujący siłę oddziaływania gazu cieplarnianego na ocieplenie klimatu do siły oddziaływania dwutlenku węgla („CO2”), obliczany na podstawie skutków oddziaływania jednego kilograma danego gazu cieplarnianego na ocieplenie klimatu w ciągu 100 lat, o ile nie określono inaczej, w porównaniu z oddziaływaniem jednego kilograma CO2, jak określono w załącznikach I, II, III i VI, lub w przypadku mieszanin – obliczany zgodnie z załącznikiem VI;

2)„mieszanina” oznacza płyn złożony z co najmniej dwóch substancji, z których przynajmniej jedna jest substancją wymienioną w załączniku I, II lub III;

3)„tona(-y) ekwiwalentu CO2” oznacza ilość gazów cieplarnianych, wyrażoną jako iloczyn masy gazów cieplarnianych w tonach metrycznych i ich współczynnika globalnego ocieplenia;

4)„wodorofluorowęglowodory” lub „HFC” oznaczają substancje wymienione w sekcji 1 załącznika I lub mieszaniny zawierające którąkolwiek z tych substancji;

5)„operator” oznacza przedsiębiorstwo sprawujące faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem produktów i urządzeń objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia lub właściciela, jeżeli został wyznaczony przez państwo członkowskie jako podmiot odpowiedzialny za obowiązki operatora w określonych przypadkach;

6)„wprowadzanie do obrotu” oznacza dostarczanie lub udostępnianie innej osobie w Unii po raz pierwszy, za opłatą lub nieodpłatnie, dopuszczenie celne do swobodnego obrotu w Unii oraz stosowanie wyprodukowanych substancji lub wyprodukowanych produktów lub urządzeń na własny użytek;

7)„przywóz” oznacza wprowadzenie substancji, produktów i urządzeń objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia na obszar celny Unii, jeżeli w wyniku ratyfikacji obszar ten jest objęty Protokołem montrealskim z 1987 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową, oraz obejmuje czasowe składowanie i procedury celne, o których mowa w art. 201 i 210 rozporządzenia (UE) nr 952/2013;

8)„wywóz” oznacza wyprowadzenie substancji, produktów i urządzeń z obszaru celnego Unii, jeżeli w wyniku ratyfikacji obszar ten jest objęty Protokołem montrealskim z 1987 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową;

9)„hermetycznie zamknięte urządzenie” oznacza urządzenie, w którym wszystkie części zawierające fluorowany gaz cieplarniany są szczelnie zamknięte podczas procesu produkcji na terenie producenta za pomocą spawania, lutowania twardego lub innej podobnej metody trwałego łączenia, która może obejmować także zabezpieczone zawory lub zabezpieczone wejścia serwisowe, umożliwiające prawidłową naprawę lub unieszkodliwianie;

10)„pojemnik” oznacza produkt, który został zaprojektowany docelowo do transportowania lub magazynowania fluorowanych gazów cieplarnianych;

11)„odzysk” oznacza zbiórkę i magazynowanie fluorowanych gazów cieplarnianych z produktów, w tym pojemników, i urządzeń podczas konserwacji lub serwisowania lub przed unieszkodliwieniem produktów lub urządzeń;

12)„recykling” oznacza ponowne wykorzystanie odzyskanego fluorowanego gazu cieplarnianego po przeprowadzeniu podstawowego procesu oczyszczania, obejmującego filtrowanie i suszenie;

13)„regeneracja” oznacza ponowne przetwarzanie odzyskanego fluorowanego gazu cieplarnianego w celu osiągnięcia właściwości roboczych odpowiadających właściwościom roboczym substancji pierwotnej, z uwzględnieniem zamierzonego zastosowania;

14)„niszczenie” oznacza proces, w który fluorowany gaz cieplarniany zostaje trwale przekształcony lub rozłożony całkowicie, w miarę możliwości, na co najmniej jedną stabilną substancję, która nie jest fluorowanym gazem cieplarnianym;

15)„likwidacja” oznacza wycofanie z eksploatacji lub użycia produktu lub urządzenia zawierającego fluorowane gazy cieplarniane w tym ostateczne wyłączenie instalacji;

16)„naprawa” oznacza renowację uszkodzonych lub nieszczelnych produktów lub urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane, lub których działanie jest od nich uzależnione, dotyczącą części zawierającej lub zaprojektowanej, aby zawierać takie gazy;

17)„instalowanie” oznacza łączenie dwóch lub większej liczby urządzeń lub obiegów zawierających lub zaprojektowanych, aby zawierać fluorowane gazy cieplarniane, w celu zmontowania układu w miejscu jego eksploatacji, którego wynikiem jest złączenie przewodów gazu danego układu w celu zamknięcia obiegu;

18)„konserwacja lub serwisowanie” oznacza wszystkie czynności, z wyłączeniem odzysku zgodnie z art. 8 i kontroli szczelności zgodnie z art. 4 i art. 10 ust. 1 lit. b) niniejszego rozporządzenia, związane z otworzeniem obwodów zawierających lub zaprojektowanych, aby zawierać fluorowane gazy cieplarniane, dostarczeniem fluorowanych gazów cieplarnianych do układu, usuwaniem jednego lub większej liczby elementów obwodu lub urządzenia, ponownym montażem dwóch lub większej liczby elementów obwodu lub urządzenia oraz naprawą nieszczelności;

19)„substancje pierwotne” oznaczają substancje, które nie były wcześniej stosowane;

20)„stacjonarny” oznacza zwykle nieznajdujący się w ruchu podczas eksploatacji i obejmuje przenośne urządzenia klimatyzacyjne w pomieszczeniach;

21)„ruchomy” oznacza zwykle znajdujący się w ruchu podczas eksploatacji;

22)„pianka jednoskładnikowa” oznacza kompozycję przeznaczoną do spieniania zawartą w pojedynczym dozowniku aerozolu w nieprzereagowanym lub częściowo przereagowanym stanie ciekłym, która zwiększa swoją objętość i twardnieje po wydostaniu się z dozownika;

23)„samochód ciężarowy chłodnia” oznacza pojazd silnikowy o masie większej niż 3,5 tony, który został zaprojektowany i skonstruowany głównie w celu przewozu towarów i jest wyposażony w agregat chłodniczy;

24)„przyczepa chłodnia” oznacza pojazd, który jest zaprojektowany i skonstruowany tak, aby mógł być ciągnięty przez samochód ciężarowy lub ciągnik, głównie w celu przewozu towarów, i jest wyposażony w agregat chłodniczy;

25)„system wykrywania wycieków” oznacza skalibrowany przyrząd mechaniczny, elektryczny lub elektroniczny służący do wykrywania wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych, który w momencie wykrycia wycieku alarmuje operatora;

26)„przedsiębiorstwo” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną prowadzącą działalność, o której mowa w niniejszym rozporządzeniu;

27)„substrat” oznacza każdy fluorowany gaz cieplarniany wymieniony w załącznikach I i II, przechodzący chemiczną transformację w procesie, w którym ulega całkowitemu przekształceniu ze stanu pierwotnego, a jego emisje są nieznaczne;

28)„stosowanie komercyjne” oznacza stosowanie związane z magazynowaniem, wystawianiem lub wydawaniem produktów z przeznaczeniem do sprzedaży użytkownikom końcowym, w handlu detalicznym i usługach spożywczych;

29)„urządzenia ochrony przeciwpożarowej” oznaczają urządzenia i systemy używane w zastosowaniach związanych z zapobieganiem pożarom lub ich gaszeniem, w tym gaśnice;

30)„organiczny obieg Rankine’a” oznacza obieg zawierający zdolne do kondensacji substancje przekształcające ciepło ze źródła ciepła w moc w celu wytworzenia energii elektrycznej lub mechanicznej;

31)„sprzęt wojskowy” oznacza broń, amunicję i materiały specyficznie służące do wojskowych celów, które są konieczne w celu ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państw członkowskich;

32)„rozdzielnica elektryczna” oznacza aparaturę rozdzielczą oraz jej połączenie z przyłączonymi urządzeniami sterowniczymi, pomiarowymi, zabezpieczeniowymi i regulacyjnymi, a także zespoły takiej aparatury i urządzeń ze wzajemnymi połączeniami, osprzętem, obudową i elementami pomocniczymi, które są przeznaczone do wykorzystywania związanego z wytwarzaniem, przesyłem, dystrybucją i przetwarzaniem energii elektrycznej;

33)„wieloagregatowe scentralizowane układy chłodnicze” oznaczają układy, w których występują co najmniej dwie równolegle działające sprężarki połączone z co najmniej jednym wspólnym skraplaczem i z pewną liczbą urządzeń chłodniczych, takich jak lady wystawowe i regały, zamrażarki, lub z chłodniami;

34)„obieg chłodniczy pierwszego stopnia w układach kaskadowych” oznacza obieg pierwszego stopnia w pośrednich układach temperaturowych, w których zestaw dwóch lub większej liczby oddzielnych obiegów chłodniczych jest połączony szeregowo tak, by obieg pierwszego stopnia pochłaniał ciepło skraplacza z obiegu drugiego stopnia dla pośrednich temperatur;

35)„stosowanie” oznacza wykorzystywanie fluorowanych gazów cieplarnianych w produkcji, konserwacji lub serwisowaniu, w tym ponownym napełnianiu, produktów i urządzeń lub w innych działaniach, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu;

36)„siedziba na terytorium Unii” oznacza w przypadku osoby fizycznej posiadanie miejsca zwykłego pobytu w Unii, a w przypadku osoby prawnej – posiadanie w Unii stałej siedziby, o której mowa w art. 5 pkt 32 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.

ROZDZIAŁ II

OGRANICZANIE EMISJI

Artykuł 4

Zapobieganie emisjom

1.Zakazuje się celowego uwalniania do atmosfery fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II, w przypadku gdy uwolnienie nie jest technicznie niezbędne do celów zamierzonego stosowania.

2.Operatorzy i producenci urządzeń i instalacji zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I lub II, jak również przedsiębiorstwa będące w posiadaniu takich urządzeń podczas ich transportu lub magazynowania stosują wszelkie konieczne środki ostrożności, aby zapobiegać niezamierzonemu uwalnianiu wszelkich takich gazów. Stosują oni wszelkie środki możliwe z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia w celu zminimalizowania wycieku gazów.

3.Podczas produkcji, magazynowania, transportu i przenoszenia fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II z jednego pojemnika lub systemu do innego lub do urządzenia lub instalacji przedsiębiorstwo stosuje wszelkie konieczne środki ostrożności, aby w jak największym stopniu ograniczyć uwalnianie fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II. Niniejszy ustęp ma także zastosowanie w przypadku produkcji fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II jako produktów ubocznych.

4.W przypadku stwierdzenia wycieku fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załączniku I lub II operatorzy, producenci urządzeń i instalacji oraz przedsiębiorstwa będące w posiadaniu urządzeń podczas ich transportu lub magazynowania zapewniają, aby urządzenie lub instalacja zostały naprawione bez zbędnej zwłoki.

W odniesieniu do urządzenia, które objęte jest wymogiem kontroli szczelności na podstawie art. 5 ust. 1, w przypadku gdy naprawiono urządzenie, z którego nastąpił wyciek, operatorzy zapewniają, aby urządzenie zostało skontrolowane przez osobę fizyczną certyfikowaną zgodnie z art. 10 w ciągu miesiąca od naprawy w celu sprawdzenia, czy naprawa była skuteczna.

5.Bez uszczerbku dla stosowania art. 11 ust. 1 akapit pierwszy zakazuje się wprowadzania fluorowanych gazów cieplarnianych do obrotu, jeżeli producenci lub importerzy nie przedstawią właściwemu organowi w momencie wprowadzania do obrotu dowodów na to, że wszelki trifluorometan powstający jako produkt uboczny podczas procesu wytwarzania, w tym podczas wytwarzania substratu do produkcji tych gazów, został przy użyciu najlepszych dostępnych technik zniszczony lub odzyskany do późniejszego stosowania.

Do celów przedstawienia takich dowodów importerzy i producenci sporządzają deklarację zgodności i dołączają dokumentację uzupełniającą dotyczącą zakładu produkcyjnego i środków ograniczających przyjętych w celu zapobiegania emisjom trifluorometanu. Producenci i importerzy przechowują deklarację zgodności i dokumentację uzupełniającą przez co najmniej pięć lat po wprowadzeniu do obrotu i udostępniają ją swoim właściwym organom krajowym i Komisji na ich wniosek.

Komisja może – w drodze aktów wykonawczych – określić szczegółowe warunki dotyczące deklaracji zgodności i dokumentacji uzupełniającej, o których mowa w akapicie drugim. Takie akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z art. 34 ust. 2.

6.Osoby fizyczne wykonujące czynności, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. a)–c), są certyfikowane zgodnie z art. 10 oraz stosują środki ostrożności, aby zapobiegać wyciekowi fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II.

Przedsiębiorstwa prowadzące instalowanie, serwisowanie, konserwację, naprawę lub likwidację urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. a)–f) są certyfikowane zgodnie z art. 10 oraz stosują środki ostrożności, aby zapobiegać wyciekowi fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II.

Artykuł 5

Kontrole szczelności

1.Operatorzy urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości co najmniej 5 ton ekwiwalentu CO2 lub fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika II w ilości co najmniej jednego kg, niezawarte w piankach zapewniają, aby urządzenia zostały poddane kontroli szczelności.

Hermetycznie zamknięte urządzenie, które zawiera fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości mniejszej niż 10 ton ekwiwalentu CO2 lub fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji I załącznika II w ilości mniejszej niż 2 kg nie są poddawane kontroli szczelności, pod warunkiem że urządzenie jest opatrzone etykietą jako hermetycznie zamknięte i zbadany poziom wycieków jego połączonych części jest mniejszy niż 3 gramy rocznie przy ciśnieniu wynoszącym co najmniej jedną czwartą maksymalnego dopuszczalnego ciśnienia.

Rozdzielnice elektryczne nie są poddawane kontrolom szczelności, o ile spełniają jeden z poniższych warunków:

a)ich zbadany poziom wycieków jest zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta mniejszy niż 0,1 % rocznie i są one odpowiednio oznakowane;

b)są wyposażone w przyrząd do monitorowania ciśnienia lub gęstości;

c)zawierają mniej niż 6 kg fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załączniku I.

2.Ust. 1 ma zastosowanie do operatorów następujących urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika I lub załącznika II:

a)stacjonarne urządzenia chłodnicze;

b)stacjonarne urządzenia klimatyzacyjne;

c)stacjonarne pompy ciepła;

d)stacjonarne urządzenia ochrony przeciwpożarowej;

e)agregaty chłodnicze samochodów ciężarowych chłodni i przyczep chłodni;

f)organiczne obiegi Rankine’a;

g)rozdzielnice elektryczne.

Jeżeli chodzi o urządzenia, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a)–f), kontrole są przeprowadzane przez osoby fizyczne certyfikowane zgodnie z przepisami przewidzianymi w art. 10.

3.Kontrole szczelności, o których mowa w ust. 1, przeprowadza się z następującą częstotliwością:

a)w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości mniejszej niż 50 ton ekwiwalentu CO2 lub fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika II w ilości mniejszej niż 10 kg: co najmniej raz na 12 miesięcy lub co najmniej raz na 24 miesiące, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków;

b)w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości co najmniej 50 ton ekwiwalentu CO2, ale mniejszej niż 500 ton ekwiwalentu CO2 lub fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika II w ilości między 10 a 100 kg: co najmniej raz na sześć miesięcy lub co najmniej raz na 12 miesięcy, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków;

c)w przypadku urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości co najmniej 500 ton ekwiwalentu CO2 lub fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika II w ilości większej niż 100 kg: co najmniej raz na trzy miesiące lub co najmniej raz na sześć miesięcy, jeżeli mają zainstalowany system wykrywania wycieków.

4.Obowiązki określone w ust. 1 w odniesieniu do urządzeń ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 2 lit. d), uznaje się za spełnione, o ile spełnione są dwa następujące warunki:

a)istniejący system kontroli spełnia normy ISO 14520 lub EN 15004 oraz

b)dane urządzenia ochrony przeciwpożarowej są kontrolowane tak często, jak jest to wymagane na podstawie ust. 3.

5.Komisja może, w drodze aktów wykonawczych, określić wymogi kontroli szczelności, które mają być prowadzone zgodnie z ust. 1 w odniesieniu do każdego rodzaju urządzeń, o których mowa w ust. 2, a także określić, w których częściach urządzeń występuje największe prawdopodobieństwo wystąpienia wycieku. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

Artykuł 6

Systemy wykrywania wycieków

1.Operatorzy urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. a)–d), zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości co najmniej 500 ton ekwiwalentu CO2, zapewniają, aby urządzenia te były wyposażone w system wykrywania wycieków, który alarmuje operatora lub firmę serwisową o każdym wycieku.

2.Operatorzy urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. f) i g), zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I w ilości co najmniej 500 ton ekwiwalentu CO2, które zainstalowano po 1 stycznia 2017 r., zapewniają, aby urządzenia te były wyposażone w system wykrywania wycieków, który alarmuje operatora lub firmę serwisową o każdym wycieku.

3.Operatorzy urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. a)–d) i f), które podlegają przepisom ust. 1 lub 2, zapewniają, aby systemy wykrywania wycieków były kontrolowane co najmniej raz na dwanaście miesięcy w celu zapewnienia ich właściwego działania.

4.Operatorzy urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. g), które podlegają przepisom ust. 2, zapewniają, aby systemy wykrywania wycieków były kontrolowane co najmniej raz na sześć lat w celu zapewnienia ich właściwego działania.

Artykuł 7

Prowadzenie dokumentacji

1.Operatorzy urządzeń, które objęte są wymogiem kontroli szczelności na podstawie art. 5 ust. 1, w odniesieniu do każdego takiego urządzenia tworzą i prowadzą dokumentację zawierającą następujące informacje:

a)ilość i typ zainstalowanych gazów;

b)ilość gazów dodanych podczas instalowania, konserwacji lub serwisowania lub z powodu wycieku;

c)czy ilość gazów została poddana recyklingowi lub regeneracji, a także nazwę i adres zakładu znajdującego się na terenie Unii, w którym poddano te gazy recyklingowi lub dokonano ich regeneracji, oraz, w stosowanych przypadkach, numer certyfikatu;

d)ilość odzyskanych gazów;

e)dane przedsiębiorstwo, które instalowało, serwisowało, konserwowało i, stosownie do przypadku, naprawiało lub likwidowało urządzenie, w tym, w stosownych przypadkach, numer jego certyfikatu;

f)daty i wyniki kontroli przeprowadzonych na podstawie art. 5 ust. 1, 2 i3, a także dane dotyczące wszelkich napraw nieszczelności oraz ich wyniki;

g)jeżeli urządzenie zostało zlikwidowane, środki podjęte w celu odzyskania i unieszkodliwienia gazów.

2.Jeżeli dokumentacja, o której mowa w ust. 1, nie jest przechowywana w bazie danych utworzonej przez właściwe organy państw członkowskich, zastosowanie mają następujące zasady:

a)operatorzy, o których mowa w ust. 1, przechowują dokumentację, o której mowa w tym ustępie, przez co najmniej pięć lat;

b)Przedsiębiorstwa wykonujące dla operatorów czynności, o których mowa w ust. 1 lit. e), przechowują kopię dokumentacji, o której mowa w ust. 1, przez co najmniej pięć lat.

Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, udostępniana jest właściwemu organowi zainteresowanego państwa członkowskiego oraz Komisji na ich wniosek.

3.Do celów art. 11 ust. 5 przedsiębiorstwa dostarczające fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załączników I i II tworzą dokumentację z odpowiednimi informacjami dotyczącymi nabywców tych fluorowanych gazów cieplarnianych, obejmującymi następujące informacje szczegółowe:

a)numery certyfikatów nabywców;

b)ilości nabytych gazów.

Przedsiębiorstwa dostarczające takie gazy przechowują tę dokumentację przez co najmniej pięć lat.

Przedsiębiorstwa dostarczające takie gazy udostępniają tę dokumentację właściwemu organowi zainteresowanego państwa członkowskiego oraz Komisji na ich wniosek.

4.Komisja może, w drodze aktu wykonawczego, ustalić format dokumentacji, o której mowa w ust. 1 i 3, oraz określić, w jaki sposób ją tworzyć i prowadzić. Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

Artykuł 8

Odzysk i niszczenie

1.Operatorzy stacjonarnych urządzeń lub agregatów chłodniczych w samochodach ciężarowych chłodniach i przyczepach chłodniach, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załączników I i II, niezawarte w piankach, zapewniają, aby odzysk tych gazów był prowadzony przez osoby fizyczne posiadające odpowiednie certyfikaty przewidziane w art. 10, w celu zapewnienia recyklingu, regeneracji lub zniszczenia tych gazów.

Obowiązek ten ma zastosowanie do operatorów każdego z następujących urządzeń:

a)obiegi chłodzenia stacjonarnych urządzeń chłodniczych, stacjonarnych urządzeń klimatyzacyjnych i stacjonarnych pomp ciepła;

b)obiegi chłodzenia agregatów chłodniczych w samochodach ciężarowych chłodniach i przyczepach chłodniach;

c)stacjonarne urządzenia zawierające rozpuszczalniki na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych;

d)stacjonarne urządzenia ochrony przeciwpożarowej;

e)stacjonarne rozdzielnice elektryczne.

2.Do napełniania lub ponownego napełniania urządzeń nie można stosować żadnych odzyskanych fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II, chyba że zostały one poddane recyklingowi lub regeneracji.

3.Przedsiębiorstwo, które stosuje pojemnik z fluorowanymi gazami cieplarnianymi wymienionymi w sekcji 1 załączników I i II, bezpośrednio przed jego unieszkodliwieniem zapewnia odzysk wszelkich pozostałych w nim gazów w celu zapewnienia ich recyklingu, regeneracji lub zniszczenia.

4.Począwszy od 1 stycznia 2024 r. właściciele budynków i przedsiębiorcy budowlani zapewniają, aby podczas czynności renowacji, odnawiania lub rozbiórki, skutkujących usuwaniem płyt w okładzinach metalowych zawierających pianki z fluorowanymi gazami cieplarnianymi wymienionymi w sekcji 1 załączników I i II unikać w miarę możliwości emisji poprzez odzysk w celu ponownego użycia lub zniszczenie pianek i zawartych w nich gazów. Odzysk przeprowadzają odpowiednio wykwalifikowane osoby fizyczne.

5.Począwszy od 1 stycznia 2024 r. właściciele budynków i przedsiębiorcy budowlani zapewniają, aby podczas czynności renowacji, odnawiania lub rozbiórki skutkujących usuwaniem pianek w płytach laminowanych zainstalowanych we wnękach lub strukturach zabudowanych, które to pianki zawierają fluorowane gazy cieplarniane, wymienione w sekcji 1 załączników I i II, unikać w miarę możliwości emisji poprzez odzysk w celu ponownego użycia lub zniszczenie pianek i zawartych w nich gazów. Odzysk przeprowadzają odpowiednio wykwalifikowane osoby fizyczne.

W przypadku gdy odzysk pianek, o których mowa w akapicie pierwszym, nie jest technicznie wykonalny, właściciel budynku lub przedsiębiorca budowlany sporządza dokumentację potwierdzającą brak możliwości odzysku w danym przypadku. Dokumentację tę przechowuje się przez pięć lat i udostępnia się ją właściwym organom państwa członkowskiego i Komisji na ich wniosek. 

6.Operatorzy produktów i urządzeń niewymienionych w ust. 1, 6 i 7, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załączników I i II, organizują odzysk tych gazów, o ile nie wykazano, że nie jest on techniczne wykonalny lub wiąże się z nieproporcjonalnymi kosztami. Operatorzy zapewniają, by odzysk został przeprowadzony przez odpowiednio wykwalifikowane osoby fizyczne, tak aby zagwarantować recykling, regenerację lub zniszczenie tych gazów, lub organizują ich zniszczenie bez uprzedniego odzysku.

Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II z urządzeń klimatyzacyjnych w pojazdach drogowych nieobjętych zakresem stosowania dyrektywy 2006/40/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 41 jest przeprowadzany przez odpowiednio wykwalifikowane osoby fizyczne.

Jeśli chodzi o odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączniku I i II z urządzeń klimatyzacyjnych w pojazdach silnikowych wchodzących w zakres stosowania dyrektywy 2006/40/WE – za odpowiednio wykwalifikowane uznaje się wyłącznie osoby fizyczne posiadające co najmniej zaświadczenie o odbytym szkoleniu zgodnie z art. 10 ust. 2.

7.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załącznika I oraz produkty zawierające takie gazy niszczy się wyłącznie za pomocą technologii zatwierdzonych przez strony Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 1987 r. („Protokół”) lub za pomocą technologii, których jeszcze nie zatwierdzono, ale są one równoważne pod względem środowiskowym i zgodne z unijnym i krajowym ustawodawstwem w sprawie odpadów oraz z dodatkowymi wymogami wynikającymi z takiego ustawodawstwa.

Inne fluorowane gazy cieplarniane, dla których nie zatwierdzono jeszcze technologii niszczenia, niszczy się wyłącznie za pomocą najbardziej przyjaznych dla środowiska technologii niszczenia, z którymi nie wiążą się nadmierne koszty i które są zgodne z unijnym i krajowym ustawodawstwem w sprawie odpadów oraz spełniają dodatkowe wymogi wynikające z takiego ustawodawstwa.

8.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 32 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez ustanowienie wykazu produktów i urządzeń, w których przypadku odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych, wymienionych w sekcji 1 załączników I i II, lub zniszczenie produktów i urządzeń zawierających takie gazy bez wcześniejszego odzysku tych gazów są uważane za osiągalne z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia, określając w odpowiednich przypadkach technologie, które należy stosować.

9.Państwa członkowskie wspierają odzysk, recykling, regenerację i niszczenie fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II.

Artykuł 9

Systemy odpowiedzialności producenta

Bez uszczerbku dla obowiązującego prawodawstwa Unii państwa członkowskie wspierają tworzenie systemów odpowiedzialności producenta w odniesieniu do odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w załącznikach I i II i ich recyklingu, regeneracji lub niszczenia.

Państwa członkowskie informują Komisję o podjętych działaniach.

Artykuł 10

Certyfikacja i szkolenie

1.Państwa członkowskie, na podstawie minimalnych wymogów, o których mowa w ust. 5, ustanawiają lub dostosowują programy certyfikacji, w tym procedury oceny, a także zapewniają dostęp do szkoleń – obejmujących zarówno umiejętności praktyczne, jak i wiedzę teoretyczną – osobom fizycznym wykonującym następujące zadania związane z wykorzystaniem fluorowanych gazów cieplarnianych, wymienionych w sekcji 1 załączników I i II, oraz innych rozwiązań stanowiących alternatywę dla fluorowanych gazów cieplarnianych:

a)instalowanie, serwisowanie, konserwacja, naprawa lub likwidacja urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. a)–g);

b)kontrole szczelności, o których mowa w art. 5 ust. 2 lit. a)–f), zgodnie z art. 5 ust. 1;

c)odzysk przewidziany w art. 8 ust. 1.

2.Państwa członkowskie zapewniają, aby dostępne były programy szkoleń dla osób fizycznych prowadzących odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II z urządzeń klimatyzacyjnych w pojazdach silnikowych wchodzących w zakres stosowania dyrektywy 2006/40/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 42 , zgodnie z ust. 5.

3.Programy certyfikacji i szkoleń przewidziane w ust. 1 i 2 obejmują następujące elementy: 

a)obowiązujące przepisy i normy techniczne;

b)zapobieganie emisjom;

c)odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II;

d)bezpieczne postępowanie z urządzeniami typu i wielkości określonych w danym certyfikacie oraz

e)aspekty dotyczące efektywności energetycznej.

4.Certyfikaty przyznawane w ramach programów certyfikacji, o których mowa w ust. 1, są wydawane pod warunkiem, że kandydat pomyślnie przeszedł procedurę oceny ustanowioną zgodnie z ust. 1, 3 i 5.

5.Komisja określa w drodze aktów wykonawczych minimalne wymogi w zakresie programów certyfikacji i zaświadczeń o odbytym szkoleniu. Te minimalne wymogi określają dla każdego rodzaju urządzeń, o których mowa w ust. 1 i 2, wymagane umiejętności praktyczne i wiedzę teoretyczną, w stosownych przypadkach, zachowując rozróżnienie między różnymi czynnościami, które mają zostać uwzględnione oraz rodzajami certyfikatów lub zaświadczeń, a także warunki wzajemnego uznawania certyfikatów i zaświadczeń o odbytym szkoleniu. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

6.Państwa członkowskie ustanawiają lub dostosowują programy certyfikacji na podstawie minimalnych wymogów, o których mowa w ust. 5, dla przedsiębiorstw prowadzących instalowanie, serwisowanie, konserwację, naprawę lub likwidację urządzeń wymienionych w art. 5 ust. 2 lit. a)–f), zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załączników I i II, a także inne odpowiednie rozwiązania alternatywne dla fluorowanych gazów cieplarnianych na rzecz innych stron.

7.Istniejące certyfikaty i zaświadczenia o odbytym szkoleniu wydane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 517/2014 pozostają ważne, zgodnie z warunkami, na których zostały pierwotnie wydane.

8.Do dnia 1 stycznia [Urząd Publikacji, należy wstawić datę = rok po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia] państwa członkowskie powiadamiają Komisję o programach certyfikacji i szkoleń.

Państwa członkowskie uznają certyfikaty i zaświadczenia o odbytym szkoleniu wydane w innym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym artykułem. Państwa członkowskie nie ograniczają swobody świadczenia usług lub swobody przedsiębiorczości z powodu wydania certyfikatu w innym państwie członkowskim.

9.Komisja może ustalić w drodze aktów wykonawczych format powiadomienia, o których mowa w ust. 8. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

10.Każde przedsiębiorstwo, które zleca czynność, o której mowa w ust. 1, innemu przedsiębiorstwu, podejmuje uzasadnione działania służące upewnieniu się, że to inne przedsiębiorstwo posiada certyfikaty niezbędne do wymaganych czynności, o których mowa w ust. 1.

11.W przypadku gdy obowiązki określone w niniejszym artykule odnoszące się do zapewniania certyfikacji i szkoleń nakładałyby nieproporcjonalne obciążenia na państwo członkowskie z powodu niskiej liczby jego ludności i – w związku z tym – z powodu braku popytu na takie szkolenia i certyfikację, obowiązek ten można wypełnić poprzez uznanie certyfikatów wydanych w innych państwach członkowskich.

Państwa członkowskie korzystające z niniejszego ustępu informują Komisję, która informuje inne państwa członkowskie.

12.Niniejszy artykuł nie uniemożliwia państwom członkowskim ustanawiania kolejnych programów certyfikacji i szkoleń w odniesieniu do urządzeń innych niż te, o których mowa w ust. 1.

ROZDZIAŁ III

OGRANICZENIA I KONTROLA STOSOWANIA

Artykuł 11

Ograniczenia w zakresie wprowadzania do obrotu i sprzedaży

1.Wprowadzanie do obrotu produktów i urządzeń, w tym ich części, wymienionych w załączniku IV, z wyłączeniem sprzętu wojskowego, jest zakazane od dnia określonego w tym załączniku, przy dokonaniu w stosownych przypadkach rozróżnienia w zależności od typu lub współczynnika globalnego ocieplenia gazów.

Produkty i urządzenia wprowadzone do obrotu niezgodnie z prawem po upływie terminu, o którym mowa w akapicie pierwszym, nie mogą być następnie wykorzystywane, dostarczane ani udostępniane innym osobom w Unii za opłatą lub nieodpłatnie, ani też wywożone. Takie produkty i urządzenia mogą być przechowywane lub transportowane tylko w celu ich późniejszego unieszkodliwienia i odzysku gazu przed ich unieszkodliwieniem zgodnie z art. 8.

Po upływie dwóch lat od poszczególnych terminów wymienionych w załączniku IV dalsze dostarczanie lub udostępnianie innym stronom w Unii, za opłatą lub nieodpłatnie, produktów lub urządzeń wprowadzonych do obrotu zgodnie z prawem przed upływem terminu, o którym mowa w akapicie pierwszym, jest dozwolone tylko wtedy, gdy istnieją dowody na to, że produkt lub urządzenie zostały wprowadzone do obrotu zgodnie z prawem przed upływem odnośnego terminu.

2.Zakaz określony w ust. 1 akapit pierwszy nie ma zastosowania do urządzeń, w odniesieniu do których w wymogach dotyczących ekoprojektu przyjętych na podstawie dyrektywy 2009/125/WE określono, że ze względu na wyższą efektywność energetyczną w trakcie ich eksploatacji emisje ekwiwalentu CO2 w całym ich cyklu eksploatacyjnym będą niższe od emisji z podobnych urządzeń, które spełniają odpowiednie wymogi dotyczące ekoprojektu.

3.Oprócz zakazu wprowadzenia do obrotu, o którym mowa w pkt 1 załącznika IV zakazuje się przywozu, wprowadzenia do obrotu, wszelkich późniejszych dostaw lub udostępniania innym podmiotom w Unii za opłatą lub nieodpłatnie, użytkowania lub wywozu pustych, całkowicie lub częściowo napełnionych, nienadających się do ponownego napełnienia pojemników przeznaczonych do fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II. Takie pojemniki mogą być przechowywane lub transportowane wyłącznie w celu ich późniejszego unieszkodliwienia. Zakaz ten nie ma zastosowania do pojemników wykorzystywanych do celów laboratoryjnych lub analitycznych.

Ustęp ten ma zastosowanie do:

a)pojemników, które nie mogą być ponownie napełnione bez przystosowania do tego celu (nienadające się do ponownego napełnienia) oraz

b)pojemników, które mogą być ponownie napełnione, ale są przedmiotem przywozu lub zostały wprowadzane do obrotu bez uprzedniego zapewnienia, że można je zwrócić do ponownego napełnienia.

4.W następstwie uzasadnionego wniosku właściwego organu państwa członkowskiego i uwzględniając cele niniejszego rozporządzenia, Komisja może wyjątkowo, w drodze aktów wykonawczych, zezwolić na zwolnienie trwające maksymalnie cztery lata, umożliwiające wprowadzanie do obrotu produktów i urządzeń wymienionych w załączniku IV, w tym ich części, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane lub których działanie jest od nich zależne, w przypadku gdy zostanie wykazane, że:

a)w odniesieniu do szczególnego produktu lub urządzenia lub do szczególnej kategorii produktów lub urządzeń nie są dostępne rozwiązania alternatywne lub nie można ich stosować ze względów technicznych lub bezpieczeństwa lub

b)zastosowanie rozwiązań alternatywnych, które są wykonalne technicznie i bezpieczne, wiązałoby się z nieproporcjonalnymi kosztami.

Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

5.Wyłącznie przedsiębiorstwa posiadające certyfikat wymagany na podstawie art. 10 ust. 1 lit. a) lub zaświadczenie o odbytym szkoleniu wymagane na podstawie art. 10 ust. 2 bądź przedsiębiorstwa, które zatrudniają osoby posiadające taki certyfikat lub zaświadczenie o odbytym szkoleniu, mają prawo nabyć fluorowane gazy cieplarniane wymienione w sekcji 1 załączników I i II w celu przeprowadzenia instalowania, serwisowania, konserwacji lub naprawy urządzeń, o których mowa w art. 5 ust. 2 lit. a)–g) oraz w art. 10 ust. 2, które zawierają takie gazy lub których działanie jest od nich zależne.

Niniejszy ustęp nie stoi na przeszkodzie temu, aby nieposiadające certyfikatu przedsiębiorstwa, które nie wykonują tego rodzaju czynności, dokonywały zbiórki, transportowania lub dostarczania fluorowanych gazów cieplarnianych wymienionych w sekcji 1 załączników I i II.

6.Niehermetycznie zamknięte urządzenia napełnione fluorowanymi gazami cieplarnianymi wymienionymi w sekcji 1 załączników I i II mogą być sprzedawane użytkownikowi końcowemu wyłącznie w przypadku, gdy przedstawione zostaną dowody, że instalowanie ma być przeprowadzone przez przedsiębiorstwo certyfikowane zgodnie z art. 10.

Artykuł 12

Etykietowanie oraz informacje dotyczące produktów i urządzeń

1.Następujące produkty i urządzenia, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załącznikach I i II, lub których działanie jest uzależnione od tych gazów, mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie, jeżeli zostaną opatrzone etykietą:

a)urządzenia chłodnicze;

b)urządzenia klimatyzacyjne;

c)pompy ciepła;

d)urządzenia ochrony przeciwpożarowej;

e)rozdzielnice elektryczne;

f)dozowniki aerozoli, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane, w tym inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem;

g)wszystkie pojemniki na fluorowane gazy cieplarniane;

h)rozpuszczalniki na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych;

i)organiczne obiegi Rankine’a;

2.Produkty lub urządzenia objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 11 ust. 4, muszą być opatrzone odpowiednią etykietą i zawierać informację, że te produkty lub urządzenia mogą być stosowane wyłącznie do celów, do jakich zwolnienie na podstawie tego artykułu zostało przyznane.

3.Etykieta wymagana na podstawie ust. 1 zawiera następujące informacje:

a)wskazanie, że produkt lub urządzenie zawiera fluorowane gazy cieplarniane lub że jego działanie jest zależne od tych gazów;

b)przyjęte oznakowanie przemysłowe dla danych fluorowanych gazów cieplarnianych lub, jeżeli brak takiego oznakowania, nazwę chemiczną;

c)od 1 stycznia 2017 r. – wyrażoną wagowo i jako ekwiwalent CO2 ilość fluorowanych gazów cieplarnianych zawartych w produkcie lub urządzeniu lub ilość fluorowanych gazów cieplarnianych, dla jakiej urządzenie jest zaprojektowane, oraz współczynnik globalnego ocieplenia tych gazów.

Etykieta zawiera w stosowanych przypadkach następujące informacje:

a)informację, że fluorowane gazy cieplarniane znajdują się w hermetycznie zamkniętym urządzeniu;

b)informację, że zbadany poziom wycieków rozdzielnicy elektrycznej jest mniejszy niż 0,1 % rocznie, zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta.

4.Etykieta wymagana na podstawie ust. 1 musi być wyraźnie czytelna i nieusuwalna oraz umieszczona:

a)w pobliżu wejść serwisowych przeznaczonych do napełniania lub odzysku fluorowanego gazu cieplarnianego lub

b)na tej części produktu lub urządzenia, która zawiera fluorowany gaz cieplarniany.

Etykietę sporządza się w językach urzędowych państwa członkowskiego, w którym towar ma być wprowadzany do obrotu.

5.Pianki i przedmieszki poliolowe, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załącznikach I i II, są wprowadzane do obrotu jedynie w przypadku, gdy fluorowane gazy cieplarniane są określone na etykiecie za pomocą przyjętego oznakowania przemysłowego lub, w przypadku braku takiego oznakowania, za pomocą nazwy chemicznej. Na etykiecie wyraźnie wskazuje się, że pianka lub przedmieszka poliolowa zawierają fluorowane gazy cieplarniane. W przypadku płyt spienionych informacje te umieszcza się na płytach w sposób widoczny i nieusuwalny.

6.Regenerowane lub pochodzące z recyklingu fluorowane gazy cieplarniane muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że dana substancja została zregenerowana lub pochodzi z recyklingu, z informacją o numerze partii oraz nazwie i adresie znajdującego się na terenie Unii zakładu, w którym dokonano regeneracji lub poddano recyklingowi.

7.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I wprowadzane do obrotu w celu zniszczenia muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być wyłącznie zniszczona.

8.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I i przeznaczone do bezpośredniego wywozu muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być wyłącznie poddana bezpośrednio wywozowi.

9.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I i wprowadzane do obrotu w celu stosowania w sprzęcie wojskowym muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być zastosowana wyłącznie do tego celu.

10.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załącznikach I i II oraz wprowadzane do obrotu w celu trawienia materiałów półprzewodnikowych lub czyszczenia komór do wytrącania z fazy gazowej pozostałości substancji chemicznych w sektorze produkcji półprzewodników muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być zastosowana wyłącznie do tego celu.

11.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I i wprowadzane do obrotu w celu stosowania jako substrat muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być zastosowana wyłącznie jako substrat.

12.Fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku I i wprowadzane do obrotu w celu produkcji inhalatorów ciśnieniowych z dozownikiem do celów podawania składników farmaceutycznych muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że zawartość pojemnika może być zastosowana wyłącznie do tego celu.

13.W przypadku wodorofluorowęglowodorów etykieta, o której mowa w ust. 7–11, musi być opatrzona wskazaniem „wyłączone z kontyngentu na podstawie rozporządzenia (UE) nr .../... [Urząd Publikacji: należy dodać odesłanie do rozporządzenia]”.

W razie braku wymogów dotyczących etykietowania, o których mowa w akapicie pierwszym i w ust. 7–11, wodorofluorowęglowodory podlegają wymogom systemu kontyngentów zgodnie z art. 16 ust. 1.

14.W przypadkach, o których mowa w pkt 3, 8, 18 lit. b) i c) oraz pkt 19 i 20 załącznika IV, produkty muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że mogą być wykorzystane wyłącznie wtedy, gdy wymagają tego określone normy bezpieczeństwa. W przypadkach, o których mowa w pkt 20 i 22 załącznika IV, produkty muszą być opatrzone etykietą ze wskazaniem, że mogą być wykorzystane wyłącznie wtedy, gdy wymagają tego określone zastosowania medyczne.

15.Informacje, o których mowa w ust. 3 i 5 umieszcza się w instrukcjach obsługi danych produktów i urządzeń.

W przypadku produktów i urządzeń, które zawierają fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załącznikach I i II o współczynniku globalnego ocieplenia wynoszącym co najmniej 150, informacje te umieszcza się również w tekstach wykorzystywanych w reklamach.

16.Komisja może, w drodze aktów wykonawczych, ustalić format etykiet, o których mowa w ust. 1 i ust. 4–14. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 34 ust. 2.

17.Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 32 aktów delegowanych zmieniających wymogi dotyczące etykietowania określone w ust. 4–14, w stosownych przypadkach, w świetle rozwoju aspektów komercyjnych lub technicznych.

Artykuł 13

Kontrola stosowania

1.Zabrania się stosowania heksafluorku siarki w procesie odlewania ciśnieniowego magnezu i w recyklingu stopów magnezu odlewanych ciśnieniowo.