1.

Tło polityczne przedstawione w załączniku;

2.

Postęp technologiczny i cyfrowy przyniósł duże zmiany w naszym życiu. Nowe media i platformy komunikacyjne zmieniły stosunki społeczne i relacje komunikacyjne, wpłynęły na sektor kultury i sektor kreatywny, zmieniły krajobraz medialny oraz sposób produkcji, dystrybucji i użytkowania treści. Postęp ten dał Europejczykom dużo nowych możliwości komunikowania się oraz wyszukiwania, tworzenia i rozpowszechniania różnego rodzaju treści;

3.

Zmiany cyfrowe i technologiczne zachodzą w sposób nieprzewidywalny i ciągły, co sprawia, że zarówno obywatele, jak i społeczeństwo muszą nieustannie się do nich dostosowywać. Innowacje zmieniające świat na lepsze, w tym cyfryzacja oraz powstawanie platform medialnych i komunikacyjnych, niosą ze sobą konsekwencje, z którymi należy się zmierzyć;

4.

Oprócz wielu korzyści i pozytywnych skutków nowy ekosystem medialny przynosi też coraz liczniejsze przypadki dezinformacji, manipulacji i mowy nienawiści;

5.

W nowym ekosystemie medialnym obywatele, przytłoczeni nadmiarem informacji, mogą mieć problem ze zrozumieniem wiadomości oraz znalezieniem precyzyjnych informacji i wiarygodnych źródeł wiadomości oraz w ogóle dobrych jakościowo treści;

6.

Ekspozycja obywateli na duże ilości dezinformacji, zwłaszcza w czasie poważnego kryzysu globalnego, takiego jak pandemia COVID-19, uzmysławia, że by ograniczyć ekspansję kampanii dezinformacyjnych w internecie, a zarazem respektować wolność wypowiedzi, ważne są: metodyczne podejście do rozwijania umiejętności korzystania z mediów, współpraca między platformami internetowymi, ekspertami i właściwymi organami, a także opracowanie niezależnej procedury weryfikacji faktów;

7.

W dzisiejszym świecie niezbędne jest nabywanie dużej ilości nowej wiedzy i umiejętności indywidualnych i społecznych, które pozwalają obywatelom w każdym wieku docierać do informacji i różnego rodzaju mediów – zarówno profesjonalnych, jak i tworzonych przez użytkowników – na wszelkiego rodzaju kanałach oraz platformach dystrybucyjnych czy komunikacyjnych, selekcjonować je, rozumieć oraz w umiejętny i odpowiedzialny sposób z nich korzystać;

8.

Wszystkie te umiejętności składają się na umiejętność korzystania z mediów, którą należy rozumieć przekrojowo, jako obejmującą wszelkie zdolności techniczne, kognitywne, społeczne, obywatelskie, etyczne i kreatywne pozwalające obywatelowi docierać do informacji i mediów, skutecznie z nich skorzystać oraz bezpiecznie i odpowiedzialnie tworzyć i rozpowszechniać treści medialne poprzez różne platformy. Umiejętność korzystania z mediów nie powinna być ograniczona do zdobywania wiedzy o narzędziach i technologiach, ale powinna także mieć na celu wyposażanie obywateli w umiejętność krytycznego myślenia niezbędną do dokonywania ocen, analizowania złożonych realiów oraz odróżniania opinii od faktów. Wszelkie te zdolności pozwalają obywatelowi uczestniczyć w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym oraz odgrywać aktywną rolę w procesie demokratycznym (1);

9.

Podobnie jak inne wyzwania dzisiejszego świata pandemia COVID-19 unaoczniła, że potrzebne są wiarygodne źródła informacji oraz przejrzystość platform internetowych; nieodzowne stało się upodmiotowienie obywateli dzięki umiejętnościom potrzebnym do radzenia sobie z dezinformacją;

10.

Biorąc pod uwagę olbrzymią ilość informacji dostępnych w internecie, do ich organizacji niezbędne są algorytmy; pozwalają one odpowiednio zaadresować treść, tak by była dla użytkowników przydatna i spersonalizowana;

11.

Równocześnie brak przejrzystości oraz stosowanie algorytmów bez odpowiednich ocen ryzyka i skutków może powodować nasilenie problemu dezinformacji oraz sprzyjać pogoni za sensacją, treściom skrajnym i dziennikarstwu opartemu na klikalności;

12.

Wpływ algorytmów na kanały dystrybucyjne i selekcję odbiorców może w istotny sposób oddziaływać na opinię publiczną, kształtować dyskurs społeczno-polityczny oraz potencjalnie prowadzić do polaryzacji społecznej;

13.

Zwiększona ilość treści internetowych zawierających mowę nienawiści, nawoływanie do przemocy czy nienawiści, cyberprzemoc oraz inne bezprawne lub szkodliwe treści są wyzwaniem społecznym;

14.

W opartej na danych globalnej gospodarce mediów cyfrowych dominująca pozycja rynkowa kilku światowych podmiotów oraz modele algorytmowe stosowane przez platformy internetowe mogą zagrażać pluralizmowi mediów i zróżnicowaniu treści;

15.

Szybki rozwój ekosystemu medialnego i ciągłe zmiany w nim zachodzące mają wpływ na zaufanie do mediów, m.in. potencjalnie wywierają presję na profesjonalne media i standardy dziennikarskie.

16.

Umiejętność korzystania z mediów oraz krytycyzm wobec nich i wchodzenie z nimi w odpowiedzialną interakcję są w dzisiejszym świecie, dotkniętym pandemią COVID-19, ważne jak nigdy dotąd: nie tylko po to, by chronić zdrowie publiczne, lecz także by zapewnić odporność demokratycznych społeczeństw i wzmocnić udział w życiu demokratycznym;

17.

Należy zintensyfikować prace nad usamodzielnieniem obywateli w każdym wieku dzięki umiejętności korzystania z mediów i krytycznemu myśleniu, a przy tym uwzględnić różnorodność kulturową oraz znaczne różnice w umiejętności korzystania z mediów i ogólnie w kompetencjach cyfrowych pomiędzy państwami członkowskimi UE;

18.

Ciągły rozwój nowych technologii medialnych i komunikacyjnych zwiększa zapotrzebowanie na nowe podejścia do umiejętności korzystania z mediów, zwłaszcza w ramach uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

19.

Należy opracować nowe modele rozwijania umiejętności korzystania z mediów w ramach uczenia się przez całe życie i zapewnić ludziom w każdym wieku praktyczne możliwości nabywania umiejętności potrzebnych do zrozumienia wysoce złożonego krajobrazu komunikacji medialnej i do poruszania się w nim – poprzez programy przewidziane dla różnych grup docelowych: oparte na wieku lub na kontekście;

20.

Należy poszerzyć zaangażowanie na rzecz umiejętności korzystania z mediów o interesariuszy będących w stanie dotrzeć do obywateli w każdym wieku, takich jak instytucje kultury (np. biblioteki, muzea i kina), które mają dostęp do stosownej infrastruktury, cieszą się dużym zaufaniem społecznym i które w związku z tym należy bardziej zachęcać, by przyczyniały się do zwiększania umiejętności korzystania z mediów poprzez swoje usługi i działania;

21.

Media, zwłaszcza publiczne, oraz organizacje dziennikarskie mają wpływową pozycję społeczną, mogłyby więc odegrać bardziej znaczącą rolę, jeżeli chodzi o promowanie umiejętności korzystania z mediów, informowanie o niej i uwrażliwianie na jej wagę;

22.

Stosowne krajowe agencje i organy, zwłaszcza krajowe organy regulacji mediów, równolegle do wspólnych działań, które prowadzą za pośrednictwem Europejskiej Grupy Regulatorów Audiowizualnych Usług Medialnych (ERGA) – zależnie od krajowych ram prawnych, w których działają – mogą mieć do odegrania ważną rolę, gdyż dysponują kompetencjami i pozycją pozwalającymi aktywnie promować, organizować i koordynować inicjatywy na rzecz umiejętności korzystania z mediów oraz gromadzić interesariuszy, a także w istotny sposób przyczyniać się do reagowania na dezinformację;

23.

Wzmacnianie profesjonalnego dziennikarstwa, niezależnych mediów, dziennikarstwa śledczego oraz pluralizmu mediów, ułatwianie obywatelom dostępu do dobrych jakościowo, wiarygodnych i zróżnicowanych źródeł informacji oraz budowanie zaufania publicznego przyczyniają się do ochrony demokracji;

24.

Ważne jest, by zachęcać europejski sektor medialny do stosowania nowo pojawiających się technologii, jeżeli chodzi o tworzenie treści, kanały dystrybucyjne, gromadzenie i analizę danych, po to by przyciągać większą liczbę odbiorców i pomagać im docierać do różnorodnej, dobrej jakościowo treści i sprzyjać pluralizmowi mediów;

25.

Ważne jest, by wciąż zwracać uwagę na potrzebę wypracowania wyższych standardów odpowiedzialności i przejrzystości dla platform internetowych, jeśli chodzi o dalsze starania na rzecz ochrony użytkowników przed nielegalnymi i szkodliwymi treściami i przed dezinformacją, przy poszanowaniu wolności wypowiedzi;

26.

Waga współpracy platform internetowych z organami publicznymi dotyczy różnego rodzaju informacji (np. informacji o algorytmach i zbiorach danych), które mogłyby pomóc w skutecznym monitorowaniu platform w celu zaradzenia problemom dezinformacji;

27.

Międzysektorowe podejście do wzmacniania umiejętności obywateli w zakresie korzystania z mediów nie tylko przyniesie cyfrowy i technologiczny rozwój mediów oraz sektora kultury i sektora kreatywnego, lecz także wzmocni zarówno użytkowników, jak i twórców treści i zwiększy kreatywność i konkurencyjność sektora mediów;

28.

Wzmocnienie umiejętności korzystania z mediów oraz zaradzenie dezinformacji wymagają metodycznego, strategicznego i kompleksowego podejścia wszystkich państw członkowskich oraz międzysektorowej współpracy różnych interesariuszy.

29.

Metodycznie pracowały nad uwrażliwianiem opinii publicznej na wagę umiejętności korzystania z mediów i wspierały konsekwentne opracowywanie strategii na rzecz umiejętności korzystania z mediów i ich wdrażanie;

30.

Wspierały tworzenie i rozwój sieci ds. umiejętności korzystania z mediów (krajowych, regionalnych, lokalnych, tematycznych), po to by gromadzić stosownych interesariuszy i umożliwiać im współpracę oraz tworzenie trwałych, długoterminowych projektów i inicjatyw na rzecz umiejętności korzystania z mediów;

31.

Wypracowały podejście do umiejętności korzystania z mediów w każdym wieku oparte na uczeniu się przez całe życie i w tym kontekście zapewniły wsparcie projektom pilotażowym i badawczym, po to by tworzyć lub rozwijać i oceniać nowe metodologie, działania i treści dostosowane do konkretnych potrzeb grup docelowych;

32.

Wspierały tworzenie i upowszechnianie materiałów do nauczania i ćwiczenia umiejętności korzystania z mediów oraz wypracowywanie metodycznego podejścia do podnoszenia kompetencji profesjonalistów z różnych dziedzin (np. bibliotekarzy, pracowników muzeów, osób pracujących z młodzieżą, nauczycieli, specjalistów ds. umiejętności korzystania z mediów, dziennikarzy), po to by mogli wzmocnić swoją ważną rolę w rozwijaniu umiejętności obywateli w zakresie korzystania z mediów;

33.

Zachęcały instytucje kultury, organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz organizacje dziennikarskie, by uwzględniały programy uczenia się umiejętności korzystania z mediów przez całe życie, wspierały wszelkiego rodzaju organizacje medialne, zwłaszcza media publiczne, opracowywały i promowały inicjatywy na rzecz umiejętności korzystania z mediów oraz uczestniczyły w inicjatywach i projektach innych interesariuszy;

34.

Kontynuowały badanie możliwości promowania i wspierania profesjonalnego dziennikarstwa jako trwałego elementu globalnego środowiska mediów cyfrowych;

35.

Udoskonaliły istniejące modele szkoleniowe, a w razie potrzeby opracowały nowe, po to by rozwijać umiejętności cyfrowe w europejskim sektorze kultury i sektorze kreatywnym i tym samym sprzyjać skutecznemu stosowaniu innowacyjnych technologii i nadążać za postępem technologicznym.

36.

We współpracy z państwami członkowskimi udoskonaliła i rozwinęła koncepcję Europejskiego Tygodnia Umiejętności Korzystania z Mediów i zachęcała do uczestnictwa w tym wydarzeniu;

37.

W ramach przyszłego Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych wypracowała mechanizmy ułatwiające współpracę oraz dobrowolną wymianę pomysłów i praktyk między różnorodnymi interesariuszami;

38.

Zaproponowała potencjalne dalsze kroki w celu znalezienia długoterminowych metodycznych i skutecznych rozwiązań, po to by zaradzić dezinformacji, na podstawie wyników zarówno istniejących, jak i przyszłych kompleksowych badań i analiz środków już zastosowanych, w tym z należytym uwzględnieniem prac przeprowadzonych w tej dziedzinie przez Europejską Grupę Regulatorów Audiowizualnych Usług Medialnych i niezbędnej współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi;

39.

W kontekście niedawno opublikowanego Planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji 2020 – 2024 oraz w związku z opracowywaniem nowego aktu prawnego o usługach cyfrowych, europejskiego planu działania na rzecz demokracji oraz planu działania dotyczącego mediów i sektora audiowizualnego zastanowiła się, czy nie potrzeba skuteczniejszych metod pozwalających zaradzić problemom dezinformacji, ale nie utrudniających przy tym ochrony praw podstawowych, w których to metodach jedną z kluczowych zasad byłaby przejrzystość i odpowiedzialność platform;

40.

Zadbała, by uwzględnione zostały lokalna specyfika i potencjał różnych państw członkowskich oraz potrzeba szerokiej współpracy między stosownymi interesariuszami we wszystkich państwach członkowskich, tak by potencjalne środki mogły zostać zastosowane i były skuteczne, a także by można je było skutecznie i niezależnie weryfikować;

41.

We współpracy z państwami członkowskimi opracowała metodyczne kryteria i procesy oceny finansowanych przez UE projektów i inicjatyw na rzecz umiejętności korzystania z mediów oraz stworzyła jednolitą, porównywalną metodologię raportowania przez państwa członkowskie rozwoju umiejętności korzystania z mediów, w ramach przyszłych wytycznych, które przewidziano w zmienionej dyrektywie o audiowizualnych usługach medialnych i które Komisja wyda po konsultacji z Komitetem Kontaktowym.

42.

Kontynuowały i podejmowały dalsze starania na rzecz metodycznego, kompleksowego, międzysektorowego podejścia do rozwijania umiejętności korzystania z mediów i uwrażliwiania na wagę tych umiejętności; staraniom krajowym podejmowanym w tym celu, w tym inicjatywom wsparcia finansowego, powinny towarzyszyć starania na szczeblu UE;

43.

Sprzyjały lepszemu wykorzystywaniu możliwości, jakie dają fundusze i programy UE, po to by wspierać edukację medialną oraz różnorodne projekty i inicjatywy na rzecz umiejętności korzystania z mediów (np. wsparcie dla mediów poprzez program „Kreatywna Europa”, zwłaszcza nowe działanie w zakresie wsparcia dla mediów) oraz rozwijać dodatkowe źródła finansowania, a także tworzyć synergię między stosownymi programami UE;

44.

Dopilnowały, by środki na rzecz umiejętności korzystania z mediów skierowane do dzieci i młodzieży w ramach strategii na rzecz lepszego internetu dla dzieci nadążały za stale ewoluującym środowiskiem cyfrowym;

45.

Finansowały i promowały metodyczne i regularne badania nad umiejętnością korzystania z mediów oraz oddziaływaniem mediów i platform cyfrowych (np. metodyczne badania nad środkami i inicjatywami na rzecz umiejętności korzystania z mediów; badania nad wpływem nowych mediów i platform komunikacyjnych na dobrostan obywateli; badania nad działaniem algorytmów i sztucznej inteligencji i ich wpływem na opinię publiczną, życie ludzi i korzystanie z mediów, a także na europejski sektor medialny i audiowizualny);

46.

Wspierały sektor audiowizualny w rozwijaniu dobrych jakościowo europejskich treści i platform dystrybucyjnych, z uwzględnieniem wpływu gospodarczego pandemii COVID-19 na sektor audiowizualny w ogóle;

47.

Zachęcały platformy i media do współpracy w opracowywaniu narzędzi i procesów, które promowałyby ekspozycję i wyszukiwalność dobrych jakościowo źródeł informacji, wraz z ekspozycją i wyszukiwalnością dobrych jakościowo europejskich treści audiowizualnych.