KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 24.4.2018

JOIN(2018) 8 final

WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

SPECJALNY REGION ADMINISTRACYJNY MAKAU: SPRAWOZDANIE ROCZNE ZA 2017 R.

WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Specjalny Region Administracyjny Makau: Sprawozdanie roczne za 2017 r.

Streszczenie

Od czasu gdy w 1999 r. Makau zostało przekazane Chińskiej Republice Ludowej, Unia Europejska i jej państwa członkowskie uważnie obserwują zmiany polityczne i gospodarcze zachodzące w Specjalnym Regionie Administracyjnym (SRA) Makau w ramach zasady „jeden kraj, dwa systemy”. Unia Europejska przestrzega swojej polityki „jednych Chin” i popiera zasadę „jeden kraj, dwa systemy” oraz jej wdrożenie.

Niniejsze sprawozdanie roczne na temat zachodzących w Makau zmian zostało sporządzone zgodnie ze zobowiązaniem podjętym wobec Parlamentu Europejskiego.

W 2017 r. w dalszym ciągu była wdrażana zasada „jeden kraj, dwa systemy” – z korzyścią dla SRA Makau, Chin jako całości oraz społeczności międzynarodowej.

We wrześniu wybrano w Makau nowe Zgromadzenie Ustawodawcze. Jego skład polityczny po wyborach nie zmienił się. Nadal jest zdominowane przez posłów prorządowych. Wysoka frekwencja w trakcie wyborów do Zgromadzenia Ustawodawczego, w którym 14 z 33 miejsc obsadzanych jest bezpośrednio, pokazuje, że obywatele Makau chcą uczestniczyć w życiu politycznym i pragną mieć wpływ na swoją przyszłość.

Ustawa zasadnicza Makau ani inne akty ustawodawcze nie przewidują wprowadzenia wyborów powszechnych. Niemniej jednak UE zachęca władze Makau do rozważenia sposobów wspierania większego zaangażowania społeczeństwa w wybór szefa administracji regionu oraz Zgromadzenia Ustawodawczego. Zwiększyło by to ich legitymację oraz poparcie społeczne i wzmocniło rządy.

W 2017 r. nadal zasadniczo przestrzegano podstawowych praw i wolności mieszkańców. W mediach Makau nadal wyrażano szerokie spektrum poglądów, choć zaniepokojenie budzi coraz większa autocenzura.

Gospodarka Makau zanotowała znaczny wzrost; ogłoszono też kolejne inicjatywy na rzecz jej dywersyfikacji.

UE i Makau nadal utrzymują stabilne stosunki handlowe i pomyślnie ze sobą współpracują.

Rozwój sytuacji politycznej

17 września w Makau odbyły się wybory do Zgromadzenia Ustawodawczego. Frekwencja osiągnęła rekordowy poziom: głos oddało 57,22 % wyborców. Tylko 14 spośród 33 członków Zgromadzenia Ustawodawczego wybieranych jest bezpośrednio. Pozostałych 19 członków wybierają podmioty reprezentujące interesy poszczególnych grup lub są oni wyznaczani przez szefa administracji. Nowo wybrane Zgromadzenie Ustawodawcze nadal jest zdecydowanie zdominowane przez posłów prorządowych. Zasiada w nim jedynie czterech posłów pandemokratycznych i jeden poseł, który opowiada się za wyborami powszechnymi, choć nie popiera poglądów platformy pandemokratycznej. W wyborach decydujące znaczenie miały kwestie opieki społecznej i standardu życia.

Wybory przebiegały w spokojnej atmosferze. Jednak prodemokratyczna partia Nowe Makau oskarżyła władze o wywieranie na nią nacisku politycznego w trakcie kampanii i wniosła sprawę do sądu. Sąd najwyższy 11 września orzekł na korzyść partii Nowe Makau i skrytykował Urząd Spraw Obywatelskich i Samorządowych za odrzucenie wniosku partii o zorganizowanie imprezy przedwyborczej. Działacze prodemokratyczni skarżyli się, że rząd centralny dokonał ataku hakerskiego na ich media społecznościowe, pocztę elektroniczną i komunikatory internetowe, by śledzić przebieg ich kampanii wyborczych. Co najmniej 13 hongkońskich dziennikarzy nie wpuszczono do Makau przed wyborami.

4 grudnia prodemokratyczny poseł Sulu Sou został zawieszony w swojej funkcji w Zgromadzeniu Ustawodawczym. Oskarżono go o nieposłuszeństwo obywatelskie w związku z protestem z 2016 r. przeciwko szefowi administracji Makau. Zgromadzenie Ustawodawcze zawiesiło go w funkcjach 28 głosami za i 4 przeciw. Po raz pierwszy od przekazania Makau Chinom w 1999 r. Zgromadzenie Ustawodawcze skorzystało ze swych uprawnień, by zawiesić posła z powodu oskarżenia o popełnienie przestępstwa. Jeśli Sulu Sou zostanie uznany za winnego i skazany na karę pozbawienia wolności powyżej 30 dni, może stracić możliwość pełnienia funkcji posła.

W maju przybył do Makau z trzydniową wizytą przewodniczący Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Zhang Dejiang. Wyraził uznanie dla pomyślnego wdrażania przez Makau zasady „jeden kraj, dwa systemy” i zaapelował, by region ten pilnie podjął kolejne działania, które pozwolą mu się włączyć w rozwój narodowy Chin.

W sierpniu 10 osób poniosło śmierć, a setki zostały ranne po tym, jak nad Makau przeszedł tajfun Hato. Tajfun 10. kategorii spustoszył Makau i na wiele godzin pozbawił miasto prądu, pokazując, że jest ono podatne na skutki zmiany klimatu. Na wniosek rządu Makau w działaniach pomocowych udział wzięły także oddziały Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej z miejscowego garnizonu.

W listopadzie Stały Komitet Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych uchwalił, że do załącznika III ustawy zasadniczej Makau dodana zostanie ustawa o hymnie narodowym, co oznacza, że będzie ona odtąd obowiązywać w SRA Makau.

W 2017 r. kilkunastu działaczom na rzecz demokracji i kilku dziennikarzom odmówiono wjazdu do Makau. Służby imigracyjne poinformowały pewnych hongkońskich polityków i posłów, że stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego i stabilności Makau.

Równość szans, praw i wolności

W ramach wpisanej w ustawę zasadniczą Makau zasady „jeden kraj, dwa systemy” prawa i podstawowe wolności ludności Makau nadal były zasadniczo przestrzegane oraz utrzymywano praworządność. W Makau przestrzega się swobód obywatelskich, a poziom poszanowania praw człowieka jest wysoki. Niemniej w 2017 r. rząd nadal sprzeciwiał się zaleceniu Komitetu ONZ przeciwko Torturom dotyczącemu ustanowienia niezależnego organu praw człowieka. Przekonywał, że zalecenie to nie ma zastosowania do Makau jako specjalnego regionu administracyjnego Chińskiej Republiki Ludowej.

Media utrzymały swoją różnorodność i możliwość wyrażania zróżnicowanych opinii bez ograniczeń. Wydaje się, że istnieje pewna autocenzura, w szczególności w mediach chińskojęzycznych oraz w przypadku doniesień o wydarzeniach w Chinach. Organizacje pozarządowe i działacze medialni nadal wyrażają zaniepokojenie autocenzurą, która wynika z zależności mediów od finansowania rządowego.

W 2017 r. działające w Makau Portuguese and English Press Association opublikowało swoje pierwsze sprawozdanie na temat wolności prasy w odniesieniu do niechińskich mediów. W sprawozdaniu stwierdza się, że wolność prasy jest przestrzegana, jednak media chińskojęzyczne muszą stawiać czoła liczniejszym wyzwaniom, ograniczeniom i naciskom niż media anglo- czy portugalskojęzyczne. Stwierdza się także, że główną przeszkodą dla wolności prasy są trudności w dostępie do źródeł oraz brak przejrzystości ze strony władz.

Zaniepokojenie budzi nadal dyskryminacja ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową. Jest ona szczególnie widoczna, jeśli chodzi o zatrudnienie, edukację i opiekę zdrowotną. Związki homoseksualne nie są jeszcze objęte przepisami ustawy, na mocy której przemoc domowa uznawana jest za przestępstwo. Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ wezwał Makau do przyjęcia kompleksowego ustawodawstwa zwalczającego dyskryminację.

Problemem pozostaje w Makau handel ludźmi i to mimo nieustających wysiłków rządu Makau na rzecz walki z tym procederem. W trakcie roku władze Makau przeprowadziły wiele szkoleń w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi i kampanii informacyjnych w tym zakresie skierowanych do społeczeństwa. Aby zwalczać to transgraniczne przestępstwo, Makau zwiększyło współpracę z władzami Chin kontynentalnych i Hongkongu poprzez wymianę danych wywiadowczych i wspólne operacje. Obowiązujące w Makau przepisy o zwalczaniu handlu ludźmi są zadowalające, jednak trzeba usprawnić ich egzekwowanie. Liczba dochodzeń i wyroków za handel ludźmi mimo wielu skarg jest nadal niska. UE jest gotowa odnowić kontakty i współpracę oraz zapewnić techniczną wiedzę fachową odnośnie do najlepszych sposobów radzenia sobie z tym globalnym wyzwaniem.

Makau nie wdrożyło skutecznie zasad wolności zrzeszania się i rokowań zbiorowych przewidzianych w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Pracownicy mogą uczestniczyć w działaniach związkowych i akcjach protestacyjnych, ale w razie udziału w takich działaniach nie mają zapewnionej ochrony przed środkami odwetowymi. W art. 70 ustawy o stosunkach pracy zezwala się pracodawcy na zakończenie z pracownikiem stosunku pracy bez uzasadnionego powodu poprzez wypłacenie pracownikowi niewielkiej odprawy. UE zachęca Makau do podjęcia niezbędnych kroków w celu zastosowania się do konwencji MOP.

W trakcie roku władze Makau nadal starały się ukrócić korupcję, a rząd rozpoczął wiele spraw antykorupcyjnych dotyczących urzędników wysokiego szczebla. Tajfun Hato wzbudził wątpliwości co do gotowości Makau na wypadek klęsk żywiołowych i jego zdolności koordynacji pomocy w obliczu takich klęsk. W następstwie tajfunu Komisja ds. Zwalczania Korupcji wszczęła badanie procedur Urzędu Meteorologii i Geofizyki w odniesieniu do zapewnianego przez urząd prognozowania tajfunów i kontrowersyjnego sposobu zarządzania urzędem przez jego byłego dyrektora. W swoim sprawozdaniu Komisja ds. Zwalczania Korupcji stwierdza, że nie znaleziono dowodów na nielegalne działania czy wpływy zewnętrzne.

Zmiany gospodarcze

W 2017 r. gospodarka Makau ponownie odnotowała wzrost po znacznym pogorszeniu koniunktury w poprzednich trzech latach, gdy sektor gier hazardowych mocno ucierpiał wskutek kampanii antykorupcyjnej w Chinach kontynentalnych. Realny PKB Makau gwałtownie wzrósł o 9,1 % 1 , co stanowi znaczną poprawę w porównaniu z rokiem 2016, gdy spadł on o 0,9 %. Ożywienie gospodarcze było napędzane ożywieniem w sektorze gier hazardowych i stałym napływem turystów. W 2017 r. liczba osób odwiedzających region wzrosła o 5,4 % – do 32,6 mln. Odwiedzający także więcej wydawali. W 2017 r. przychody z gier hazardowych odnotowały dwucyfrowy wzrost i sięgnęły 266 mld MOP, czyli o 19,1 % więcej niż w 2016 r. Stale rósł popyt krajowy i zarówno w wydatkach konsumentów prywatnych, jak i w wydatkach publicznych zaobserwowano umiarkowany wzrost. Najsłabszym elementem gospodarki są inwestycje prywatne, które w 2017 r. spadły o 10 % w ujęciu realnym. Nakłady inwestycyjne zmniejszyły się, gdyż ku końcowi zbliżały się prace nad kilkoma wielkoskalowymi obiektami noclegowymi dla turystów i olbrzymimi ośrodkami wypoczynkowymi. Inflacja spadła z 2,3 % w 2016 r. do 1,2 % w 2017 r. Stopa bezrobocia w ciągu ostatnich pięciu lat stale utrzymywała się na poziomie poniżej 2 %, nawet w czasie spowolnienia gospodarczego, a gospodarka w bardzo dużej mierze uzależniona jest od zagranicznych pracowników i przedstawicieli wolnych zawodów. Pracownicy zagraniczni stanowili w 2017 r. ponad 40 % siły roboczej Makau, a około dwóch trzecich z nich pochodzi z Chin kontynentalnych.

14 listopada szef administracji Makau Fernando Chui przedstawił zarys swojej polityki na 2018 r. Przypomniał główne kierunki strategiczne nakreślone w planie 5-letnim Makau (2016–2020), którego realizację rozpoczęto w 2016 r. Szef administracji powiedział, że jego administracja będzie dążyć do dywersyfikacji gospodarki i weźmie udział w chińskiej inicjatywie dotyczącej Nowego Jedwabnego Szlaku (Belt and Road) i inicjatywie prowincji Guangdong, Hongkongu i Makau dotyczącej utworzenia wielkiej metropolii (Greater Bay Area). Rząd zadeklarował, że będzie nadal rozwijał turystykę biznesową związaną ze spotkaniami, wyjazdami integracyjnymi, konwencjami i wystawami, sektorem kultury i sektorem kreatywnym, chińską medycyną naturalną, usługami leasingu finansowego oraz zarządzaniem majątkiem. Zachęcił małe i średnie przedsiębiorstwa, by we współpracy z podmiotami handlu elektronicznego działającymi w Chinach kontynentalnych zbadały możliwości rynkowe w państwach portugalskojęzycznych. Szef administracji tradycyjnie też ogłosił pakiet dotacji finansowych na rzecz lokalnej ludności. Pakiet taki wypłacany jest już od 11 lat, a w tym roku jego kwota wyniosła ogółem 12,9 mld MOP. W 2018 r. stali mieszkańcy otrzymają po 9900 MOP, a czasowi – po 5400 MOP.

Sytuacja budżetowa Makau 2017 r. była nadal dobra, a region dysponuje sporymi rezerwami. Na koncie budżetowym od lat stale figuruje nadwyżka, mimo że w latach 2015–2016 nastąpił znaczny spadek dochodów z opodatkowania gier hazardowych. Ostrożna polityka budżetowa w czasach boomu gospodarczego zapewniła zerowy dług publiczny i rezerwy budżetowe przekraczające 130 % PKB 2 . Pod koniec 2017 r. rezerwy budżetowe wynosiły łącznie 490 mld MOP 3 , co jest kwotą wyjątkowo wysoką jak na terytorium zamieszkałe przez mniej niż pół miliona osób (nie licząc pracowników, którzy nie urodzili się w Makau). W 2016 r. rząd ogłosił, że do 2019 r. utworzy państwowy fundusz majątkowy, który będzie zarządzał rezerwami budżetowymi.

O ile dywersyfikacja gospodarki Makau pozostaje celem długofalowym i stale realizowanym, to odnośnie do dywersyfikacji sektora gier hazardowych udało się w ubiegłym roku poczynić pewne postępy. Udział gier hazardowych typu VIP (w których uczestniczą osoby zamożne stawiające wysokie kwoty) w łącznych dochodach z gier hazardowych w 2017 r. zmniejszył się z 70 % do 56 % 4 . Aby zakwaterować licznych turystów uprawiających hazard lub nie, w Makau rozbudowuje się bazę turystyczną i poprawia infrastrukturę miasta. Podmioty oferujące gry hazardowe zobowiązały się inwestować w ogromne luksusowe ośrodki wypoczynkowe, które mają zachęcić do urządzania w nich spotkań dla wielu uczestników. Zobowiązali się też do inwestowania w szerzej pojęte rodzaje rozrywki odpowiednie dla rodzin, osób podróżujących służbowo i wczasowiczów. W 2018 r. ma zostać otwartych pięć nowych ośrodków wypoczynkowych, których budowa pochłonęła wiele miliardów dolarów. Łącznie w Makau powstanie 9000 nowych pokoi hotelowych – obok 37 000 już dostępnych. Rząd podkreślił, że możliwość rozwijania turystyki niezwiązanej z hazardem będzie jednym z kluczowych kryteriów przy odnawianiu koncesji na prowadzenie gier hazardowych. Koncesjami takimi dysponuje obecnie sześć firm, a ich zezwolenia wygasną między 2020 a 2022 r.

Jeśli chodzi o współpracę regionalną, Makau i Chiny podpisały w grudniu dwie nowe umowy w ramach umowy o bliższej współpracy gospodarczej (CEPA). Umowy te dotyczyły inwestycji oraz współpracy gospodarczej i technicznej. Umowa o inwestycjach przewiduje mechanizm rozwiązywania sporów inwestycyjnych oraz ramy postępowań sądowych. Na początku października Makau i Hongkong podpisały umowę, która ma ułatwić swobodne przemieszczanie towarów, uprościć procedury celne i handel, umożliwić handel usługami i ustanowić na mocy CEPA dwustronną współpracę w dziedzinie własności intelektualnej. Makau i Hongkong zawarły w Chinami kontynentalnymi odrębne umowy CEPA. Oczekuje się, że rządy tych trzech stron wykorzystają zawarte już umowy CEPA do stworzenia nowej wspólnej platformy, która pomoże w dalszym uwalnianiu i ułatwianiu handlu i inwestycji w ramach wielkiej metropolii (Greater Bay Area).

Makau odgrywa rolę gospodarczego pomostu między Chinami a państwami portugalskojęzycznymi. Aby tę rolę wzmocnić, w czerwcu 2017 r. sztandarowy fundusz propagujący współpracę między Chinami a państwami portugalskojęzycznymi przeniósł swą siedzibę z Pekinu do Makau. Fundusz ten został stworzony w 2013 r. przez Chiński Bank Rozwoju i Fundusz Rozwoju Przemysłowego i Handlowego Makau. Zarządza nim
Chińsko-Afrykański Fundusz Rozwoju. Fundusz zadeklarował, że w przyszłych projektach uwzględni więcej małych i średnich przedsiębiorstw z Makau.

W ciągu tego roku Makau nadal prowadziło działania w zakresie walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Wysiłki te doceniono w sprawozdaniu z oceny wzajemnej za 2017 r., przeprowadzonej wspólnie przez Grupę Azji i Pacyfiku ds. Prania Pieniędzy oraz Grupę Międzynarodowych Urzędów Nadzoru Finansowego, zgodnie metodami oceny postulowanymi przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy. W listopadzie Makau wdrożyło też system deklaracji gotówki dla osób odwiedzających region i wwożących ponad 120.000 MOP (lub równowartość tej kwoty).

Stosunki dwustronne UE–Makau

W 2017 r. 25 % całego importu do Makau pochodziło z EU, która była drugim – po Chinach kontynentalnych – źródłem towarów dla tego regionu. Jednocześnie jednak UE była odbiorcą poniżej 2 % eksportowanych przez Makau towarów. Te nierówności w handlu od dawna generują nadwyżkę handlową po stronie UE, gdyż zapotrzebowanie Makau na towary importowane utrzymuje się od lat, a sektor wytwórczy regionu odpowiada już tylko za mniej niż 1 % PKB.

W 2017 r. dwustronny handel towarami zwiększył się o 8 % i osiągnął wartość 744 mln. W 2017 r. UE wyeksportowała do Makau towary o wartości 626 mln EUR, czyli o 4 % więcej niż przed rokiem, czego efektem jest nadwyżka w handlu w wysokości 508 mln EUR. W Makau rośnie popyt na europejskie towary luksusowe. Zasadnicze znaczenie dla stosunków handlowych UE–Makau mają możliwości rynkowe w branży gier hazardowych i branży turystycznej. Najważniejsze towary eksportowane przez UE to wysokiej klasy wyroby skórzane, odzież, zegarki i biżuteria, żywność i napoje oraz samochody.

Przedmiotem zainteresowania przedsiębiorstw UE staną się być może zamówienia w sektorze transportu, energii i budownictwa, gdyż Makau realizuje coraz więcej projektów infrastrukturalnych. W porównaniu jednak do innych głównych inwestorów (Hongkongu, Chin i USA) bezpośrednie inwestycje przedsiębiorstw UE w Makau pozostają skromne. W 2017 r. największym unijnym inwestorem w Makau była Portugalia, zapewniająca 3,7 % (tj. 9 mld MOP) całego wolumenu inwestycji bezpośrednich.

W ramach swojej agendy na rzecz sprawiedliwego opodatkowania na świecie 5 grudnia UE opublikowała wykaz 17 jurysdykcji niechętnych współpracy podatkowej (załącznik I do stosownych konkluzji Rady), w którym widnieje także Makau. Na etapie kontroli wskazano trzy problemy dotyczące systemu podatkowego Makau. Po pierwsze, co się tyczy wymiany informacji, Makau zobowiązało się do stosowania standardu OECD w zakresie automatycznej wymiany informacji finansowych na zasadzie dwustronnej, jednak nie ze wszystkimi państwami członkowskimi UE zawarło stosowne umowy. Po drugie, Makau nie uczestniczy jeszcze w wielostronnej konwencji OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych (MAC). Po trzecie, co się tyczy standardów sprawiedliwego opodatkowania, jeden z systemów podatkowych stosowanych przez Makau, dotyczący spółek offshore, został wskazany jako szkodliwy. Na podstawie tej oceny Makau poproszono o podjęcie zobowiązania do zaradzenia stwierdzonym niedociągnięciom przed końcem 2018 r. Zobowiązanie podjęte pod koniec 2017 r. nie zostało ocenione przez państwa członkowskie jako dostateczne i dlatego Makau umieszczono w wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy. 23 stycznia 2018 r., po tym jak Makau podjęło nowe zobowiązanie w celu zaradzenia zastrzeżeniom UE dotyczącym uczestnictwa w w wielostronnej konwencji OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych (MAC), region został usunięty z wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy. UE będzie teraz monitorować faktyczną realizację zobowiązań podjętych przez Makau.

W październiku odbyło się w Makau doroczne światowe forum poświęcone gospodarczym aspektom turystyki. W trakcie tego spotkania ogłoszono, że UE stanie się „oficjalnym partnerem” forum odbywającego się w 2018 r. Informacja ta jest spójna z inicjatywą pod hasłem „2018 Unijno-Chińskim Rokiem Turystyki”, którą w czerwcu 2017 r. zapowiedzieli przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker i premier Chin Li Keqiang. UE cieszy się na współpracę z Makau służącą takiej organizacji światowego forum poświęconego gospodarczym aspektom turystyki, by okazało się sukcesem nie tylko w Makau, lecz i poza nim.

W 2017 r. nie odbyło się, organizowane zwykle co roku, spotkanie Wspólnego Komitetu
UE–Makau. Ma się ono odbyć w 2018 r.; kontynuowana jest współpraca w zakresie wcześniej uzgodnionych priorytetów. Z myślą o przyszłości, UE i jej przedsiębiorstwa są gotowe współpracować z rządem Makau nad zdywersyfikowaniem gospodarki tego regionu, poprawieniem jego zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz promowaniem dwustronnego handlu i inwestycji. Unijne przedsiębiorstwa mogłyby odegrać ważną rolę, zapewniając wiedzę fachową i usługi w odniesieniu do wielu bieżących projektów infrastrukturalnych i planów rozwijania działalności przez prywatnych inwestorów. Ponieważ Makau boryka się z dotkliwym brakiem siły roboczej i wykwalifikowanej kadry kierowniczej, działające tam europejskie przedsiębiorstwa są w znacznej mierze zależne od pracowników delegowanych i zagranicznych. Trudno jest uzyskać dla nich zezwolenia na pracę. UE we współpracy z władzami Makau i europejskimi przedsiębiorstwami chciałoby pomóc wskazać te obszary działalności gospodarczej, w których problem ten jest szczególnie poważny. Ułatwienie wykwalifikowanym pracownikom dostępu do rynku pracy w Makau pomogłoby pobudzić konkurencyjność. UE i Makau będą dalej współpracować w zakresie kwestii prawnych i uregulowań.

Jak co roku Europejska Izba Handlowa w Makau 5 wraz z Europejską Izbą Handlową w Hongkongu koordynowały znaczącą europejską reprezentację na międzynarodowym forum współpracy w zakresie środowiska i wystawie poświęconej tej tematyce, które zorganizowano w Makau w marcu, a także na międzynarodowych targach inwestycyjnych i handlu zagranicznego, które odbyły się w Makau w październiku.

Programy szkoleniowe poświęcone kwestiom prawnym i programy dla tłumaczy ustnych nadal są sztandarowymi projektami współpracy między UE a Makau. Od 2006 r., gdy obie strony nawiązały współpracę w dziedzinie szkoleń dla tłumaczy ustnych, przeszkolono 90 osób tłumaczących z portugalskiego na chiński. Instytut Politechniczny Makau we współpracy z Komisją Europejską prowadzi program szkoleniowy przeznaczony dla wykładowców uniwersyteckich nauczających tłumaczenia ustnego i zawodowych tłumaczy z Makau i Chin kontynentalnych. W dniach 10–11 października 2017 r. w instytucie zorganizowano międzynarodową konferencję dla uczczenia 10. rocznicy współpracy UE i Makau w dziedzinie szkoleń dla tłumaczy ustnych. Tłumaczenie ustne nabiera coraz większego znaczenia, gdyż Makau wyznaczono rolę „platformy handlowej i szkoleniowej” między Chinami kontynentalnymi a państwami portugalskojęzycznymi.

W nawiązaniu do 20. posiedzenia Wspólnego Komitetu UE–Makau, w ramach Funduszu Rozwoju Naukowego i Technologicznego Makau utworzono mechanizm współfinansowania, by zachęcić badaczy w Makau do udziału w unijnym programie ramowym „Horyzont 2020”. Na tej podstawie fundusz będzie finansowo wspierał uczestnictwo badaczy z Makau w wybranych wnioskach dotyczących programu „Horyzont 2020”.

W ramach programu akademickiego Unii Europejskiej, zarządzanego przez konsorcjum pod przewodnictwem Uniwersytetu Makau, zorganizowano wiele nowych działań, takich jak zapraszanie prelegentów z zewnątrz, seminaria, badania naukowe, wymiana akademicka, konkurs filmów krótkometrażowych o tematyce unijnej, regularne audycje radiowe o zagadnieniach dotyczących UE oraz konkurs „Wzór na Unię Europejską” (Model EU).

(1)    Źródło: O ile nie określono inaczej, wskaźniki makroekonomiczne pochodzą ze statystyk Urzędu Statystycznego rządu Specjalnego Regionu Autonomicznego Makau.

(2)    Źródło: 2016 Article IV Consultation Staff Report of Macao SAR, IMF.

(3)    Źródło: Organ polityki pieniężnej Makau, komunikat prasowy z 1 marca 2018 r.

(4)    Źródło: Urząd Kontroli i Koordynacji ds. Gier Hazardowych, rząd SRA Makau.

(5)    Europejska Izba Handlowa w Makau to organizacja hybrydowa, w skład której wchodzą bezpośredni przedstawiciele przedsiębiorstw oraz członkowie z krajowych izb handlowych państw UE. Obecnie są to: Stowarzyszenie Przedsiębiorców Brytyjskich w Makau, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Francuskich w Makau, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Niemieckich w Makau, Irlandzka Izba Handlowa w Makau, Izba Handlowa Przedsiębiorców Rumuńskich w Makau oraz Portugalsko-Chińska Izba Przemysłowo-Handlowa.