14.6.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 182/2

1.

W dniu 6 grudnia 2013 r. Rada ds. WSiSW przyjęła nową strategię dotyczącą europejskiego systemu e-sprawiedliwości na lata 2014–2018 (1). W strategii tej określa się ogólne założenia i cele europejskiej e-sprawiedliwości oraz przedstawia ogólne wytyczne do utworzenia odpowiadającego im nowego wieloletniego europejskiego planu działania dotyczącego e-sprawiedliwości podczas pierwszego półrocza 2014 r.

2.

Plan działania przedstawiony w załączniku zawiera wykaz przedsięwzięć przeznaczonych do realizacji w latach 2014–2018 ze wskazaniem uczestników, działań służących praktycznej realizacji tych przedsięwzięć oraz orientacyjnego harmonogramu, tam gdzie to możliwe, co umożliwia konkretne śledzenie realizacji tego planu przez Grupę Roboczą ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość).

3.

Niniejszy drugi wieloletni europejski plan działania dotyczący e-sprawiedliwości ma na celu korzystanie z dotychczas wykonanych prac i dalsze prowadzenie tego pozytywnego trendu na szczeblu krajowym i europejskim. Prace te należy postrzegać także jako część szerzej zakrojonej ewolucji w kierunku europejskiej przestrzeni sprawiedliwości w ramach bieżących rozmów na temat przyszłego rozwoju dziedziny wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

4.

Podczas rozmów prowadzonych w czasie prezydencji litewskiej jesienią 2013 r. i kontynuowanych w czasie prezydencji greckiej w pierwszej połowie roku 2014 państwa członkowskie osiągnęły zasadniczy konsensus w odniesieniu do dalszego rozwijania e-sprawiedliwości jako jednej z podstaw sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim.

5.

Realizacja strategii wymaga kompleksowego planu działania, którego celem będzie poprawa ogólnego funkcjonowania systemów e-sprawiedliwości w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim.

6.

Jeżeli chodzi o strategię dotyczącą europejskiej e-sprawiedliwości na lata 2014–2018 (2) i bez uszczerbku dla krajowych przedsięwzięć i wydarzeń w dziedzinie e-sprawiedliwości, to europejski portal „e-Sprawiedliwość”, utrzymywany i obsługiwany przez Komisję zgodnie z wytycznymi Rady, jest niezbędny do zapewniania usług z zakresu e-sprawiedliwości na szczeblu europejskim.

7.

Cel ten jest odzwierciedlony w załączonym wykazie przedsięwzięć z zakresu dostępu do informacji z dziedziny sprawiedliwości, dostępu do sądów i procedur pozasądowych w sytuacjach transgranicznych oraz łączności między organami sądowymi.

8.

Rozwijanie europejskiego systemu e-sprawiedliwości powinno obejmować działania w tej dziedzinie na szczeblu zarówno europejskim, jak i krajowym.

9.

W odniesieniu do wszystkich nowych oraz istniejących przedsięwzięć z zakresu e-sprawiedliwości należy zwracać szczególną uwagę na osiągnięcie jak najszerszego uczestnictwa, aby spełnić oczekiwania użytkowników, a także zapewnić długoterminową rentowność i opłacalność tych przedsięwzięć. Nowe przedsięwzięcia opracowywane w ramach europejskiego systemu e-sprawiedliwości muszą zatem mieć potencjał zaangażowania wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, i wszystkie te państwa należy zachęcać do dobrowolnego udziału we wszystkich przedsięwzięciach.

10.

Aby tego dokonać, planowane przez państwa członkowskie nowe przedsięwzięcia mające ewentualny wpływ na europejską e-sprawiedliwość, a nieujęte w załączniku, powinny w miarę możliwości być najpierw omawiane na forum Grupy Roboczej ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość) w celu przeprowadzenia ogólnej oceny praktycznych i innych aspektów danego przedsięwzięcia. Dzięki takiemu podejściu będzie można też odpowiednio uwzględnić potrzeby i poglądy innych państw członkowskich oraz Komisji, a także nie dopuścić do powielania działań.

11.

Planując przyszłe prace, należy dążyć do równowagi między innowacją a konsolidacją. Z uwagi na efektywność kosztową i z uwzględnieniem ograniczonych dostępnych zasobów, zanim rozpoczęte zostaną nowe przedsięwzięcia, należy kontynuować i rozszerzać bieżące przedsięwzięcia, tak by objąć nimi jak największą liczbę państw członkowskich. Niebagatelny rozwój w tej dziedzinie, który miał miejsce w państwach członkowskich w ostatnich latach, wskazuje jednak, że należy popierać nowe pojawiające się i innowacyjne przedsięwzięcia z dziedziny sprawiedliwości.

12.

Państwa członkowskie powinny dobrowolnie współpracować między sobą, by zapewnić finansowanie proponowanych przedsięwzięć.

13.

Komisja będzie nadal finansowała opracowywanie, obsługę i tłumaczenia europejskiego portalu „e-sprawiedliwość” oraz umożliwiała finansowanie przedstawiających wartość dodaną przedsięwzięć z dziedziny e-sprawiedliwości, na przykład w ramach programu „Sprawiedliwość” na lata 2014–2018 (3) lub w ramach innych programów, takich jak instrument „Łącząc Europę” (4) lub ISA (5), lub w ramach programu następującego po programie „Sprawiedliwość”.

14.

Aby zapewnić skoordynowane podejście, Komisja powinna na początku każdego półrocza przedstawiać regularny plan prac.

15.

Portal „e-Sprawiedliwość” powinien nadal przekazywać obywatelom, podmiotom gospodarczym, osobom wykonującym zawody prawnicze i administracji prawnej informacje ogólne o unijnym prawodawstwie i orzecznictwie oraz o ustawodawstwie i orzecznictwie państw członkowskich, a także zapewniać dostęp do EUR-Lex i N-Lex.

16.

Portal ten powinien być także sposobem umożliwiania dostępu do konkretnych informacji z dziedziny sprawiedliwości na szczeblu krajowym, europejskim i międzynarodowym.

17.

Ponadto w celu poprawy wydajności portalu „e-Sprawiedliwość” zostanie przeprowadzony sondaż potrzeb użytkowników. Należy podjąć także dodatkowe działania mające na celu uczynienie portalu bardziej przystępnym dla użytkowników.

18.

W dalszym ciągu należy rozważać możliwość włączenia do portalu „e-Sprawiedliwość”, w porozumieniu z zainteresowanymi stronami, informacji o systemach opracowanych w ramach inicjatyw podejmowanych przez osoby wykonujące zawody prawnicze, takie jak adwokaci, notariusze i urzędnicy sądowi, lub wzajemnych połączeń z tymi systemami. W przyszłości można też wziąć pod uwagę inicjatywy innych kręgów, np. mediatorów lub biegłych sądowych.

19.

Jeżeli chodzi o informacyjną zawartość portalu, ktokolwiek jej dostarcza (w tym zwłaszcza państwa członkowskie i Komisja), odpowiada za jej ścisłość i aktualność na swoich stronach treściowych. Dostarczyciele treści powinni przynajmniej raz w roku weryfikować i uaktualniać dostarczone przez siebie informacje.

20.

Europejski portal „e-Sprawiedliwość” powinien także zapewniać jeden punkt dostępu – przez wzajemne połączenia – do informacji znajdujących się w rejestrach krajowych i mających znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości, obsługiwanych przez krajowe organy publiczne lub organizacje zawodowe, ułatwiających administrowanie wymiarem sprawiedliwości i dostęp do niego, o ile w państwach członkowskich istnieją niezbędne wstępne warunki techniczne i prawne dla takich połączeń.

21.

Działania w tym obszarze powinny koncentrować się na łączeniu w sieć rejestrów interesujących dla obywateli, podmiotów gospodarczych, osób wykonujących zawody prawnicze i organów sądowniczych.

22.

Należy nadal opracowywać skuteczne sposoby prowadzenia transgranicznej wymiany informacji prawnych, a zwłaszcza danych dotyczących europejskiego lub krajowego prawodawstwa, orzecznictwa oraz glosariuszy prawnych (takich jak Legivoc).

23.

Różne przedsięwzięcia mogą pomóc w rozwiązaniu tej kwestii i zwiększyć wymianę oraz interoperacyjność semantyczną danych prawnych w całej Europie i poza nią. Niepowtarzalne sygnatury, wspólne metadane i ontologia informacji prawnych stanowią podstawowe elementy konstrukcyjne europejskiej prawnej sieci semantycznej.

24.

Udanie się do sądu i wszczynanie postępowania pozasądowego, zwłaszcza w sytuacjach transgranicznych, należy ułatwiać przez udostępnienie komunikacji drogą elektroniczną między sądami a stronami postępowania, a także świadkami, biegłymi i innymi uczestnikami.

25.

Ponadto w stosownych przypadkach należy rozszerzyć zakres korzystania z wideokonferencji, telekonferencji lub innych stosownych metod komunikacji na odległość przy rozprawach ustnych, by zlikwidować potrzebę udawania się do sądu w celu wzięcia udziału w postępowaniu, zwłaszcza w sprawach transgranicznych.

26.

Organy sądowe państw członkowskich oraz osoby wykonujące zawody prawnicze (takie jak adwokaci, notariusze i urzędnicy sądowi) powinny brać udział w przyszłych rozmowach na temat e-sprawiedliwości, tak by opracowane rozwiązania odpowiadały faktycznym potrzebom ewentualnych grup docelowych.

27.

Takie działanie umożliwiłoby bezpośredni kontakt z sektorami zawodowymi, dla których e-sprawiedliwość jest faktycznie przeznaczona, aby rozmawiać o kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz by upowszechnić informacje na temat najnowszych wydarzeń w dziedzinie e-sprawiedliwości.

28.

W strategii dotyczącej europejskiego systemu e-sprawiedliwości przewiduje się utworzenie mechanizmu współpracy z organami sądowymi i osobami wykonującymi zawody prawnicze. W związku z tym będzie organizowane coroczne spotkanie z przedstawicielami organów sądowych i osobami wykonującymi zawody prawnicze (takimi jak adwokaci, notariusze i urzędnicy sądowi), by umożliwić regularną wymianę poglądów z tymi docelowymi grupami zawodowymi (6). Spotkania te będą organizowane w formie konkretnych punktów porządku regularnych posiedzeń Grupy Roboczej ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość).

29.

Przedstawiciele organów sądowych i osoby wykonujące zawody prawnicze powinny mieć jak największy udział w pracach nieformalnych grup i grup ekspertów Komisji w odniesieniu do przedsięwzięć stanowiących przedmiot ich zainteresowania.

30.

Europejskie sieci sądowe w sprawach cywilnych i handlowych, a także w sprawach karnych odgrywają istotną rolę w rozwoju e-sprawiedliwości, a ścisła współpraca z obydwoma sieciami powinna być kontynuowana.

31.

Należy dalej rozwijać elektroniczną komunikację między organami sądowymi państw członkowskich (np. w formie wideokonferencji lub bezpiecznej elektronicznej wymiany danych), zwłaszcza w związku z aktami prawnymi przyjmowanymi w europejskiej przestrzeni sądowej w dziedzinie prawa cywilnego, karnego i administracyjnego.

32.

Pod tym kątem portal „e-Sprawiedliwość” powinien dalej się rozwijać jako wydajne narzędzie pracy dla osób wykonujących zawody prawnicze i organów sądowniczych: powinien oferować platformę i indywidualne funkcje do sprawnej i bezpiecznej wymiany informacji w tym za pośrednictwem sieci e-CODEX.

33.

Niektóre aspekty dotyczące przyszłych działań mają charakter bardziej ogólny i obejmują różne domeny w obszarze e-sprawiedliwości. Opracowanie przedsięwzięć informatycznych na dużą skalę, takich jak e-CODEX, było udane i należy zapewnić uwzględnienie wyników przedsięwzięcia e-CODEX w portalu „e-Sprawiedliwość” i monitorowanie ich wdrażania (7).

34.

Przedsięwzięcia, które mają być ujęte w planie działania i które zamieszczone są w załączniku, zostały podzielone na dwie kategorie – przedsięwzięcia A i B (8):

35.

Wykaz przedsięwzięć kategorii A ma pierwszy priorytet. Odpowiadają one przedsięwzięciom spełniającym jedno z następujących kryteriów:

36.

Przedsięwzięcia kategorii B odpowiadają przedsięwzięciom, które nie mieszczą się w kategorii A, lecz które:

37.

Podczas późniejszego nadzorowania realizacji niniejszego planu działania Grupa Robocza ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość) ustali, które z przedsięwzięć kategorii B wymienionych w pkt 36 należy zrealizować jako priorytet, uwzględniając dostępny personel i zasoby finansowe, a także zasady działania przedstawione w pkt 9.

38.

Aby umożliwić niezbędną elastyczność realizacji planu działania, w świetle nowych okoliczności Grupa Robocza ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość) może także postanowić o wprowadzeniu nowych inicjatyw lub o przesunięciu przedsięwzięć z jednej kategorii do drugiej.

39.

Aby zapewnić konsekwentne stosowanie nowoczesnej technologii informacyjno-komunikacyjnej w wykonywaniu nowych unijnych przepisów w dziedzinie sprawiedliwości, należy mieć na uwadze e-sprawiedliwość we wszystkich przyszłych aktach prawnych z tej dziedziny, bez wpływu na zakres działania odnośnej grupy roboczej Rady. W tym celu wszystkie przyszłe akty ustawodawcze powinny być weryfikowane przed ich przyjęciem, a grupa robocza powinna w razie potrzeby być w stanie udzielać porad, by zapewnić uwzględnianie ewentualnego wykorzystywania systemu e-sprawiedliwości w każdym przypadku.

40.

Należy dalej prowadzić współpracę z państwami spoza UE w obszarze e-sprawiedliwości, z należytym uwzględnieniem reguł instytucjonalnych określonych na szczeblu UE. Państwa spoza UE należy zachęcać do przyjmowania rozwiązań technicznych i modeli informatycznych porównywalnych do stosowanych w tej dziedzinie w UE, tak by powstało interoperacyjne środowisko dla przyszłej dobrowolnej współpracy.

41.

Państwa przystępujące i inne zainteresowane państwa spoza UE można by też włączać jako obserwatorów w prace nad konkretnymi aspektami, które należy określić w ramach e-sprawiedliwości, takimi jak wideokonferencje czy dyskusje dotyczące e-CODEX-u.

42.

Grupa Robocza ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość) powinna zastanowić się, jakie rodzaje kontaktów należy nawiązać z konkretnymi państwami spoza UE.

43.

Należy dalej analizować rozwiązanie polegające na ujednoliceniu rezultatów realizacji niniejszego planu działania takich jak wyniki przedsięwzięcia e-CODEX. Stwierdza się także, że ogólna struktura robocza utworzona na podstawie wieloletniego planu działania na lata 2009–2013 dotyczącego europejskiej e-sprawiedliwości (pkt 57–63) ma zastosowanie przy realizacji drugiego planu działania.

44.

Grupa robocza będzie się spotykać co najmniej raz na pół roku, by śledzić realizację planu działania, który powinien być w miarę potrzeby dostosowywany na podstawie potrzeb i wydarzeń. Należy mieć na uwadze fakt, że realizacja działań określonych w załączniku będzie pociągać za sobą znaczne koszty lub zwiększenie obciążeń administracyjnych zarówno dla państw członkowskich, jak i dla Komisji. Grupa Robocza ds. e-Prawa (e-sprawiedliwość) powinna zatem starannie ustalać priorytety przedsięwzięć.

45.

W miarę potrzeby nieformalne grupy państw członkowskich uczestniczących w konkretnych przedsięwzięciach mogą spotykać się, by poczynić postępy w tych obszarach prac. Szczegóły dotyczące organizacji prac tych nieformalnych grup zostaną określone w odrębnym dokumencie.

46.

Rada dokona oceny działań wdrożeniowych w pierwszej połowie roku 2016 i zaproponuje wszelkie inne działania, które przyczynią się do poprawy funkcjonowania e-sprawiedliwości.

47.

Coreper/Rada proszone są o zatwierdzenie niniejszego planu działania na posiedzeniu w dniu 6 czerwca 2014 r.